Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 9 Αυγούστου 2017 (OR. en)

Transcript

1 Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 9 Αυγούστου 2017 (OR. en) 11645/17 STATIS 44 COMPET 565 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Ημερομηνία Παραλαβής: Αποδέκτης: Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: Θέμα: Για τον Γενικό Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Jordi AYET PUIGARNAU, Διευθυντής 8 Αυγούστου 2017 κ. Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης COM(2017) 419 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 295/2008 σχετικά με τις στατιστικές διάρθρωσης των επιχειρήσεων Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - COM(2017) 419 final. συνημμ.: COM(2017) 419 final 11645/17 DGG 1A EL

2 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2017) 419 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 295/2008 σχετικά με τις στατιστικές διάρθρωσης των επιχειρήσεων EL EL

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο κανονισμός σχετικά με τις στατιστικές διάρθρωσης των επιχειρήσεων Περιεχόμενο των κυριότερων συνόλων στοιχείων Προσβασιμότητα των ΣΔΕ Δημοσιεύσεις το 2015 και το ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΟΛΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Διαθεσιμότητα και πληρότητα των στοιχείων Οι κανόνες περί απορρήτου και η εφαρμογή τους Χρησιμότητα των ΣΔΕ ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΣΥΝΟΧΗ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΙΜΟΤΗΤΑ Συνοχή Συγκρισιμότητα ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΑΦΗΝΕΙΑ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΣΔΕ ΦΟΡΤΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΘΕΣΠΙΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΠΟΝΤΑΙ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΣΔΕ Ιστορικό Αλλαγές που θεσπίζονται και προβλέπονται όσον αφορά τις ΣΔΕ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

4 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Ο κανονισμός σχετικά με τις στατιστικές διάρθρωσης των επιχειρήσεων Βάσει του άρθρου 13 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 295/2008 σχετικά με τις στατιστικές διάρθρωσης των επιχειρήσεων 1 («ο κανονισμός ΣΔΕ»), «η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, το αργότερο μέχρι τις 29 Απριλίου 2011, και στη συνέχεια ανά τριετία, έκθεση σχετική με τις στατιστικές που καταρτίζονται κατ εφαρμογή του παρόντος κανονισμού και ιδίως σχετικά με την ποιότητά τους και την επιβάρυνση που αναλογεί στις επιχειρήσεις». Η παρούσα έκθεση αποτελεί συνέχεια της έκθεσης που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του Η έκθεση παρέχει επισκόπηση της προόδου που σημειώθηκε ως προς την εφαρμογή του κανονισμού ΣΔΕ βάσει των τελικών στοιχείων για το έτος αναφοράς 2013 στους ακόλουθους τομείς: υπηρεσίες βιομηχανία εμπόριο κατασκευές υπηρεσίες προς επιχειρήσεις και δημογραφία των επιχειρήσεων. Παρέχει πληροφορίες για τα μέτρα που έχει λάβει η Επιτροπή για να εξασφαλίσει τη διαθεσιμότητα υψηλής ποιότητας στατιστικών για τη διάρθρωση των επιχειρήσεων και για την υλοποίηση του κανονισμού ΣΔΕ από τα κράτη μέλη. Περιλαμβάνει επίσης πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που έχει θέσει σε εφαρμογή η Eurostat ώστε να κάνει πιο αξιόπιστες τις στατιστικές διάρθρωσης των επιχειρήσεων και να μειώσει το βάρος της κατάρτισής τους για τις επιχειρήσεις. 1 2 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 295/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαρτίου 2008, σχετικά με τις στατιστικές διάρθρωσης των επιχειρήσεων (αναδιατύπωση) (ΕΕ L 97 της , σ. 13). COM(2014) 243 final. 3

5 1.2. Περιεχόμενο των κυριότερων συνόλων στοιχείων Οι στατιστικές διάρθρωσης των επιχειρήσεων (ΣΔΕ) δίνουν μια λεπτομερή εικόνα όσον αφορά τη διάρθρωση, τις επιδόσεις και τα κύρια χαρακτηριστικά των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων συνολικά και του κάθε τομέα ξεχωριστά. Συμβάλλουν επίσης σημαντικά σε πολλούς άλλους τομείς όπως οι εθνικοί λογαριασμοί, οι βραχυπρόθεσμες στατιστικές και τα μητρώα επιχειρήσεων. Γενικά, τα στοιχεία καλύπτουν όλους τους τομείς εκτός από τη γεωργία και τις προσωπικές υπηρεσίες. Τα στοιχεία συλλέγονται για τις ακόλουθες μεταβλητές: μεταβλητές σχετικές με τα αποτελέσματα (π.χ. κύκλος εργασιών και προστιθέμενη αξία) μεταβλητές σχετικά με τις εισροές και συγκεκριμένα την εισροή εργασίας (π.χ. απασχόληση και δεδουλευμένες ώρες), τις εισροές αγαθών και υπηρεσιών (π.χ. σύνολο αγορών) και την εισροή κεφαλαίου (π.χ. επενδύσεις σε υλικά αγαθά) και μεταβλητές της δημογραφίας των επιχειρήσεων (π.χ. πληθυσμός ενεργών επιχειρήσεων, αριθμός νεοσύστατων επιχειρήσεων και αριθμός επιχειρήσεων που έκλεισαν). Επιπλέον, με βάση τα παραπάνω διαμορφώνονται διάφοροι άλλοι σημαντικοί δείκτες, υπό τη μορφή λόγου ορισμένων νομισματικών μεταβλητών ή κατά κεφαλή τιμών. Όλα τα κράτη μέλη αποστέλλουν διάφορα σύνολα στοιχείων, όπως απαιτείται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 251/2009 της Επιτροπής 3. Τα κυριότερα σύνολα στοιχείων είναι τα εξής: ετήσιες στατιστικές για τις επιχειρήσεις [τα χαρακτηριστικά δημοσιεύονται ανά χώρα σε τετραψήφιο επίπεδο (τάξεις) της NACE αναθ. 2 4 ] ετήσιες στατιστικές επιχειρήσεων κατανεμημένων κατά τάξη μεγέθους [τα χαρακτηριστικά δημοσιεύονται ανά χώρα σε τριψήφιο επίπεδο (ομάδες) της NACE αναθ. 2, όπου οι τάξεις μεγέθους προσδιορίζονται με βάση τον αριθμό των απασχολούμενων ατόμων] 3 4 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 251/2009 της Επιτροπής, της 11ης Μαρτίου 2009, για την εφαρμογή και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 295/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τις σειρές δεδομένων που πρέπει να καταρτιστούν σχετικά με τις στατιστικές διάρθρωσης των επιχειρήσεων και τις αναγκαίες προσαρμογές μετά την αναθεώρηση της στατιστικής ταξινόμησης προϊόντων ανά δραστηριότητα (CPA), (ΕΕ L 86 της , σ. 170). Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1893/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2006, για τη θέσπιση της στατιστικής ταξινόμησης των οικονομικών δραστηριοτήτων NACE αναθεώρηση 2 και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 3037/90 του Συμβουλίου και ορισμένων κανονισμών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων σχετικών με ειδικούς στατιστικούς τομείς (ΕΕ L 393 της , σ. 1). 4

6 ετήσιες περιφερειακές στατιστικές [τα χαρακτηριστικά δημοσιεύονται ανά περιφέρεια ΝUTS 2 σε διψήφιο επίπεδο (κλάδοι) της NACE αναθ. 2] και ετήσιες δημογραφικές στατιστικές ανά νομική μορφή ή ανά τάξη μεγέθους του αριθμού των εργαζομένων [τα χαρακτηριστικά δημοσιεύονται ανά χώρα σε τετραψήφιο επίπεδο (τάξεις) της NACE αναθ. 2]. Οι Εθνικές Στατιστικές Υπηρεσίες (ΕΣΥ) χρησιμοποιούν στατιστικές έρευνες, μητρώα επιχειρήσεων ή διάφορες διοικητικές πηγές για τη συλλογή των περισσότερων στοιχείων. Τα κράτη μέλη εφαρμόζουν διάφορες στατιστικές μεθόδους, ανάλογα με την πηγή των στοιχείων, όπως αναγωγή, εκτιμήσεις βάσει μοντέλων ή διάφορες μορφές τεκμαρτού υπολογισμού, για να εξασφαλιστεί η ποιότητα των ΣΔΕ. Όλα τα στοιχεία που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη περνούν από ελέγχους ποιότητας προτού δημοσιευτούν στον δικτυακό τόπο της Eurostat Προσβασιμότητα των ΣΔΕ Όλα τα στοιχεία που παρείχαν τα κράτη μέλη για το έτος αναφοράς 2013 μαζί με τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα σε επίπεδο ΕΕ, είναι διαθέσιμα στον δικτυακό τόπο της Eurostat από τον Δεκέμβριο του Τα στοιχεία μπορούν να προσπελαστούν κάτω από την κεφαλίδα «Structural business statistics (sbs)» [Στατιστικές διάρθρωσης των επιχειρήσεων (ΣΔΕ)] 5. Η ενότητα για τις ΣΔΕ βρίσκεται στον τομέα «Industry, trade and services» (Βιομηχανία, εμπόριο και υπηρεσίες) ή είναι διαθέσιμη μέσω της λειτουργίας αναζήτησης Δημοσιεύσεις το 2015 και το 2016 Εκτός από το ότι διατίθενται στον δικτυακό τόπο της Eurostat, τα αποτελέσματα έχουν συμπεριληφθεί σε πολλά άρθρα που έχουν δημοσιευτεί στο αναδιαρθρωμένο τμήμα «Βιομηχανία και επιχειρήσεις» του Statistics Explained 7. Το Statistics Explained, το οποίο βασίζεται σε τεχνολογία τύπου wiki, έχει ως κύριο σκοπό να επεξηγεί τις ευρωπαϊκές στατιστικές, παρουσιάζοντας στατιστικά στοιχεία και επισημαίνοντας αν υπάρχει κάτι το ενδιαφέρον ή το μη αναμενόμενο σχετικά με αυτά, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις απαραίτητες γενικές πληροφορίες. Στις ΣΔΕ έχουν αναφερθεί και πολλές άλλες δημοσιεύσεις. Σημαντικές συνεισφορές έγιναν το 2015 και το 2016 στην επετηρίδα της Eurostat και στην επετηρίδα για τις περιφέρειες

7 2. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΟΛΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 2.1. Διαθεσιμότητα και πληρότητα των στοιχείων Οι πίνακες 1, 2 και 3 δείχνουν ότι τα στοιχεία που έστειλαν τα κράτη μέλη είναι σε γενικές γραμμές πλήρη για όλες τις ενότητες ΣΔΕ. Οι χώρες διακρίνονται σε «μεγάλες», «μεσαίες» και «μικρές» ανάλογα με το μερίδιο τους στην προστιθέμενη αξία για το σύνολο της μη χρηματοοικονομικής επιχειρηματικής οικονομίας της ΕΕ. Τα ελλιπή στοιχεία μπορούν να εξηγηθούν ως εξής: υπήρξαν προβλήματα στον υπολογισμό ορισμένων μεταβλητών κάποια στοιχεία δεν ήταν διαθέσιμα για το 2013 υπήρξε έλλειψη πηγών στοιχείων για τα στοιχεία «μονάδα οικονομικής δραστηριότητας» ορισμένα στοιχεία ήταν διαθέσιμα μετά την προθεσμία για τη διαβίβαση στοιχείων ή δεν δόθηκαν μηδενικές τιμές. Οι οικείες χώρες καταβάλλουν συνεχείς προσπάθειες για να βελτιώσουν τη διαβίβαση όλων των απαιτούμενων στοιχείων. Ωστόσο, η διαθεσιμότητα των ΣΔΕ στον δικτυακό τόπο της Eurostat περιορίστηκε από το γεγονός ότι ορισμένα στοιχεία, ιδίως για τις μικρές χώρες, ήταν εμπιστευτικά. Πίνακας 1: Διαθεσιμότητα και απόρρητο των τελικών στοιχείων του 2013 σχετικά με τις υπηρεσίες, τη βιομηχανία, το εμπόριο και τις κατασκευές, NACE αναθ. 2 Χώρες 8 Σύνολο διαβιβασθέντων στοιχείων ως ποσοστό των απαιτούμενων από τον κανονισμό ΣΔΕ Απόρρητα στοιχεία ως ποσοστό των διαβιβασθέντων στοιχείων Μεγάλες χώρες Μεσαίες χώρες Για να μειωθεί στο ελάχιστο η επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις και το κόστος για τις εθνικές στατιστικές αρχές, τα κράτη μέλη μπορούν να επισημαίνουν ποια στοιχεία μπορούν να χρησιμοποιούνται αποκλειστικώς ως συμβολές στα ευρωπαϊκά σύνολα («επισήμανση CETO»). Η Eurostat δεν δημοσιεύει τα στοιχεία αυτά και δεν επισημαίνονται ως «CETO» όταν τα κράτη μέλη τα δημοσιεύουν σε εθνικό επίπεδο. Η χρήση της επισήμανσης CETO εξαρτάται από το μερίδιο το μερίδιο του εκάστοτε κράτους μέλους στη συνολική προστιθέμενη αξία για την επιχειρηματική οικονομία, ως εξής: Μεγάλες χώρες: DE, FR, IT, UK Μεσαίες χώρες: BE, DK, ES, GR, IE, NL, AT, PL, PT, FI, SE, NO Μικρές χώρες: BG, CZ, EE, CY, LV, LT, LU, HU, MT, RO, SI, SK. 6

8 Μικρές χώρες ΟΛΕΣ ΟΙ ΧΩΡΕΣ Τα αποτελέσματα του 2013 για τα 28 κράτη μέλη και τη Νορβηγία έδειξαν αύξηση 2 % των διαθέσιμων στοιχείων σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Η μεγαλύτερη βελτίωση σημειώθηκε στην κατηγορία των «μεσαίων χωρών». Πολύ υψηλή διαθεσιμότητα (95 %) υπήρχε όσον αφορά τις στατιστικές για τις υπηρεσίες προς επιχειρήσεις (πίνακας 2). Η διαθεσιμότητα αυτή αυξήθηκε για τις μεσαίες και τις μικρές χώρες, αλλά μειώθηκε για τις μεγάλες. Η διαθεσιμότητα στοιχείων για τη δημογραφία των επιχειρήσεων (πίνακας 3) μειώθηκε κατά 3 %. Αύξηση σημειώθηκε μόνο στις μικρές χώρες. Στις μεσαίες και τις μεγάλες χώρες υπήρξε αισθητή μείωση. Πίνακας 2: Διαθεσιμότητα και απόρρητο των τελικών στοιχείων του 2013 σχετικά με τις υπηρεσίες προς επιχειρήσεις, NACE αναθ. 2 Χώρες Σύνολο διαβιβασθέντων στοιχείων ως ποσοστό των απαιτούμενων από τον κανονισμό ΣΔΕ Απόρρητα στοιχεία ως ποσοστό των διαβιβασθέντων στοιχείων Μεγάλες χώρες 95 0 Μεσαίες χώρες Μικρές χώρες ΟΛΕΣ ΟΙ ΧΩΡΕΣ Πίνακας 3: Διαθεσιμότητα και απόρρητο των τελικών στοιχείων του 2013 σχετικά με τη δημογραφία των επιχειρήσεων, NACE αναθ. 2 Χώρες Σύνολο διαβιβασθέντων στοιχείων ως ποσοστό των απαιτούμενων από τον κανονισμό ΣΔΕ Απόρρητα στοιχεία ως ποσοστό των διαβιβασθέντων στοιχείων Μεγάλες χώρες 91 8 Μεσαίες χώρες Μικρές χώρες ΟΛΕΣ ΟΙ ΧΩΡΕΣ

9 2.2. Οι κανόνες περί απορρήτου και η εφαρμογή τους Οι πίνακες στο τμήμα 2.1 δείχνουν σε ποιο βαθμό οι κανόνες περί απορρήτου περιορίζουν τη διαθεσιμότητα των στοιχείων. Όλα τα κράτη μέλη εφάρμοσαν παρόμοιους κανόνες για το απόρρητο, κυρίως για να αποφύγουν να κοινοποιήσουν στοιχεία για μία ή περισσότερες μεμονωμένες επιχειρήσεις. Σε αρκετά κράτη μέλη, η προσέγγιση αυτή συνοδεύτηκε από έναν «κανόνα υπεροχής», σύμφωνα με τον οποίο τα στοιχεία δεν δημοσιεύονται, αν μια επιχείρηση που απαντά κατέχει στα αριθμητικά στοιχεία μερίδιο υψηλότερο από ορισμένες ποσοστιαίες μονάδες. Αυτό το όριο δεν ήταν ίδιο για όλα τα κράτη μέλη. Τα ποσοστά των στοιχείων που χαρακτηρίστηκαν ως απόρρητα ποικίλλουν από 0 % έως 36 %, με τα μεγαλύτερα ποσοστά να καταγράφονται σε γενικές γραμμές από τις μεσαίες και τις μικρές χώρες λόγω των κανόνων που αναφέρθηκαν παραπάνω. Συνολικά, τα ποσοστά απόρρητων στατιστικών στοιχείων του 2013 όσον αφορά τις στατιστικές για τις υπηρεσίες, τη βιομηχανία, το εμπόριο και τις κατασκευές ήταν χαμηλότερα κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες από αυτά της προηγούμενης έκθεσης. Τα ποσοστά αυτά ήταν υψηλότερα κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες για τις υπηρεσίες προς επιχειρήσεις, αλλά μειώθηκαν κατά 1 ποσοστιαία μονάδα για τη δημογραφία των επιχειρήσεων. Η Eurostat εκτιμά ότι το ποσοστό απόρρητων στοιχείων σ όλα τα κράτη μέλη εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό και, ως εκ τούτου, παροτρύνει τα κράτη μέλη να καταβάλουν μεγαλύτερες προσπάθειες για να μειώσουν τον όγκο των απόρρητων στοιχείων στο μέλλον. Εκτός από τους κανόνες περί απορρήτου που εφαρμόζονται όσον αφορά τα στοιχεία σε επίπεδο χώρας, έγινε εξαίρεση στοιχείων από τις στατιστικές προς δημοσίευση και σε επίπεδο ΕΕ συνολικά για να προστατευτούν εμπιστευτικά εθνικά στοιχεία. Οι κανόνες καθορισμού των περιστάσεων στις οποίες δεν πρέπει να δημοσιεύονται συγκεντρωτικά στοιχεία σε επίπεδο ΕΕ έχουν οριστεί σε μια χάρτα για το στατιστικό απόρρητο σε συμφωνία με όλα τα κράτη μέλη. Το αποτέλεσμα είναι ότι το 8 % των συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων σε επίπεδο ΕΕ για το 2013 όσον αφορά τις στατιστικές για τις υπηρεσίες, τη βιομηχανία, το εμπόριο και τις κατασκευές δεν μπόρεσαν να δημοσιευτούν για λόγους απορρήτου. 8

10 Από τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα σε επίπεδο ΕΕ για τη δημογραφία των επιχειρήσεων, το 14,2 % δεν ήταν διαθέσιμα για λόγους απορρήτου. Τα αριθμητικά στοιχεία και τα ποσοστά των απόρρητων στοιχείων παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Πίνακας 4: Απόρρητο των κυριότερων μεταβλητών που περιλαμβάνονται στις ετήσιες στατιστικές επιχειρήσεων για τις οποίες δημοσιεύθηκαν συγκεντρωτικά στοιχεία για την ΕΕ το 2013 για όλα τα επίπεδα της NACE αναθ. 2 ΣΔΕ Συνολικός αριθμός στοιχείων Αριθμός απόρρητων στοιχείων Εμπιστευτικά στοιχεία (%) Υπηρεσίες ,1 Βιομηχανία ,4 Εμπόριο ,3 Κατασκευές ,4 Σύνολο (υπηρεσίες, βιομηχανία, εμπόριο και κατασκευές) ,0 Δημογραφία των επιχειρήσεων , Χρησιμότητα των ΣΔΕ Τα περισσότερα στοιχεία λαμβάνονται από την Eurostat 18 μήνες μετά το έτος αναφοράς. Τα στοιχεία συνήθως επικυρώνονται και δημοσιεύονται εντός 4 μηνών μετά την παραλαβή τους. Ο υπολογισμός των συγκεντρωτικών στοιχείων σε επίπεδο ΕΕ γίνεται το αργότερο 2 έτη μετά το έτος αναφοράς. Οι μεγάλες καθυστερήσεις στη διαβίβαση των στοιχείων από τα κράτη μέλη στη Eurostat μπορούν να παρεμποδίσουν τη δυνατότητα αξιοποίησης των δεδομένων. Η Eurostat έχει περιορισμένη μόνο επιρροή στα κράτη μέλη όσον αφορά την έγκαιρη διαβίβαση των στοιχείων. Ο αριθμός των τηλεφορτώσεων από τον δικτυακό τόπο της Eurostat δίνει μια ένδειξη της χρησιμότητας των ΣΔΕ. Τα αριθμητικά στοιχεία στον παρακάτω πίνακα καλύπτουν την περίοδο από τον Ιανουάριο έως τον Δεκέμβριο του 2016, κατά την οποία ήταν διαθέσιμα τα στοιχεία του Πίνακας 5: Αριθμός τηλεφορτώσεων ΣΔΕ Αριθμός τηλεφορτώσεων Συγκεντρωτικοί πίνακες (βιομηχανία, κατασκευές, εμπόριο και υπηρεσίες) Βιομηχανία και κατασκευές Εμπόριο Υπηρεσίες

11 Περιφερειακά στοιχεία - όλοι οι τομείς Υπηρεσίες προς επιχειρήσεις Δημογραφία των επιχειρήσεων ΑΚΡΙΒΕΙΑ Για τη μέτρηση της ακρίβειας των ΣΔΕ, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 275/2010 της Επιτροπής 9, τα κράτη μέλη πρέπει να διαβιβάζουν κάθε χρόνο στην Eurostat πληροφορίες σχετικά με δείκτες ποιότητας όπως οι συντελεστές διακύμανσης. Πρέπει επίσης να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη μέθοδο που χρησιμοποίησαν για τη συλλογή και επεξεργασία των στοιχείων. Βάσει των πληροφοριών που παρασχέθηκαν από όλα τα κράτη μέλη, η Eurostat πραγματοποίησε ετήσια αξιολόγηση για το 2013, τα κύρια τμήματα της οποίας περιλαμβάνονται στην παρούσα έκθεση. Τα κράτη είναι ελεύθερα να αποφασίζουν σχετικά με το ποιοι τρόποι είναι αποδοτικότεροι και αποτελεσματικότεροι για τη συλλογή και την επεξεργασία των στοιχείων, ανάλογα με τις εθνικές ιδιαιτερότητες (π.χ. τάξη μεγέθους, οικονομική δραστηριότητα και περιφέρειες) και τις διαθέσιμες διοικητικές πηγές. Για την αξιολόγηση της ποιότητας των στοιχείων σε επίπεδο ΕΕ, η Eurostat υπολόγισε συγκεντρωτικούς συντελεστές διακύμανσης σε επίπεδο ΕΕ με βάση τους εθνικούς συντελεστές διακύμανσης για έξι χαρακτηριστικά και για όλους τους τομείς σε μονοψήφιο επίπεδο (τομέας) της NACE αναθ. 2. Πίνακας 6: Συγκεντρωτικοί συντελεστές διακύμανσης σε επίπεδο ΕΕ για τις στατιστικές στις υπηρεσίες, τη βιομηχανία, το εμπόριο και τις κατασκευές (%) 2013 Ποσοστό των συντελεστών διακύμανσης σε επίπεδο ΕΕ (%) Συντελεστής διακύμανσης 10 Αριθμός επιχειρήσεω ν Κύκλος εργασιών Προστι θέμενη αξία Δαπάνες προσωπικ ού Ακαθάριστε ς επενδύσεις 0,0-0, ,6-1, ,6-2, > Αριθμός απασχολο υμένων ατόμων 9 10 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 275/2010 της Επιτροπής, της 30ής Μαρτίου 2010, για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 295/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τα κριτήρια αξιολόγησης της ποιότητας των στατιστικών διάρθρωσης των επιχειρήσεων (ΕΕ L 86 της , σ. 1). Οι συντελεστές διακύμανσης υπολογίστηκαν για τα τελικά στοιχεία του 2013 για τις σειρές 1Α, 2Α, 3Α και 4Α (παραρτήματα I-IV), σε μονοψήφιο επίπεδο (τομέας) της NACE αναθ

12 Ο παραπάνω πίνακας δείχνει ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι συγκεντρωτικοί συντελεστές διακύμανσης σε επίπεδο ΕΕ είναι χαμηλότεροι από 1.5. Εξαίρεση αποτελεί η μεταβλητή «ακαθάριστες επενδύσεις», για την οποία οι συντελεστές είναι κυρίως μεταξύ 0.6 και ΣΥΝΟΧΗ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΙΜΟΤΗΤΑ Όπως προαναφέρθηκε, τα κράτη μέλη υποβάλλουν έκθεση για κάθε έτος αναφοράς το οποίο περιέχει πληροφορίες σχετικά με τη μέθοδο που χρησιμοποίησαν για τη συλλογή και την επεξεργασία των στοιχείων Συνοχή Η συνοχή αφορά τον βαθμό στον οποίο η στατιστική ορθότητα επιτρέπει τον συνδυασμό στοιχείων από διαφορετικές πηγές. Η Eurostat επιδιώκει, συνεπώς, να προσδιορίσει τα χαρακτηριστικά που είναι κοινά μεταξύ των ΣΔΕ και άλλων ερευνών για τις επιχειρήσεις και να καθορίσει σε ποιο βαθμό υπάρχει συνοχή μεταξύ τους. Οι ΣΔΕ μπορούν να χρησιμοποιηθούν μαζί με τις στατιστικές από άλλες πηγές, όπως μητρώα επιχειρήσεων, εθνικούς λογαριασμούς, έρευνες κόστους εργατικού δυναμικού, στατιστικές εργατικού δυναμικού και βραχυπρόθεσμες στατιστικές. Η ανάλυση της συνοχής των ΣΔΕ και των άλλων στατιστικών πηγών που χρησιμοποιήθηκαν αποκάλυψε ορισμένες διαφορές τόσο στα στοιχεία όσο και στις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν. Για κάθε επιμέρους στατιστική πηγή, θα επιλέγεται η μέθοδος που ταιριάζει καλύτερα στους σκοπούς της εν λόγω πηγής. Γι αυτόν τον λόγο, τείνουν να υπάρχουν διαφορές στη μέθοδο μεταξύ πηγών Συγκρισιμότητα Οι στατιστικές για τις υπηρεσίες, τη βιομηχανία, το εμπόριο και τις κατασκευές είναι συγκρίσιμες σε βάθος χρόνου και μεταξύ των χωρών μόνο από το έτος αναφοράς 2005 και μετά, καθώς σε μερικές χώρες υπήρξαν αλλαγές στη μέθοδο και το πεδίο εφαρμογής πριν από το εν λόγω έτος. Η υλοποίηση της νέας ταξινόμησης των δραστηριοτήτων (NACE αναθ. 2) το 2008 δεν επιτρέπει τη μεταφορά χρονοσειρών από το ένα έτος στο άλλο. Οι στατιστικές για τις υπηρεσίες προς επιχειρήσεις και τη δημογραφία των επιχειρήσεων είναι συγκρίσιμες από το 2008, όταν η έρευνα έγινε υποχρεωτική. 11

13 5. ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Οι προθεσμίες εντός των οποίων τα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλουν στοιχεία για το έτος αναφοράς, όπως προβλέπεται στον κανονισμό ΣΔΕ, είναι οι εξής: δέκα μήνες μετά το τέλος του χρόνου για τα προκαταρκτικά στατιστικά στοιχεία για τις υπηρεσίες, τη βιομηχανία, το εμπόριο και τις κατασκευές και δεκαοχτώ μήνες μετά το τέλος του χρόνου για τα τελικά στοιχεία για όλους τους τομείς. Για το έτος αναφοράς 2013, 18 χώρες διαβίβασαν όλα τα στοιχεία τους έγκαιρα. 6. ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΑΦΗΝΕΙΑ Όλες οι ΣΔΕ είναι διαθέσιμες δωρεάν στον δικτυακό τόπο της Eurostat στον τομέα «Industry, trade and services» (Βιομηχανία, εμπόριο και υπηρεσίες), μαζί με λεπτομερείς επεξηγήσεις των μεθοδολογικών ζητημάτων που μπορεί να ενδιαφέρουν τους χρήστες 11. Οι ΕΣΥ δημοσιεύουν επίσης ΣΔΕ σε εθνικό επίπεδο. Μ αυτόν τον τρόπο τα στοιχεία καθίστανται ακόμα πιο προσιτά στους χρήστες. 7. ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΣΔΕ Η συμμόρφωση των κρατών μελών με τον κανονισμό ΣΔΕ αξιολογείται βάσει της πληρότητας των παρεχόμενων στοιχείων, του αριθμού των εκδόσεων που λαμβάνονται πριν από τη δημοσίευση των τελικών στοιχείων και βάσει της τήρησης της προθεσμίας. Γενικά, το επίπεδο συμμόρφωσης για τα στοιχεία του 2013 βελτιώθηκε σε σύγκριση με το επίπεδο συμμόρφωσης που είχε καταγράψει η προηγούμενη έκθεση. Οι ειδικές συνθήκες που επικρατούν σε μια χώρα μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση του επιπέδου συμμόρφωσης. Κατά μέσο όρο εστάλησαν 1,3 σχέδια εκδόσεων από τα στοιχεία κάθε κράτους μέλους πριν από τη δημοσίευση των τελικών στοιχείων. Στον πίνακα 7 παρουσιάζεται μια συνολική αξιολόγηση της συμμόρφωσης για τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ και τη Νορβηγία. Στις χώρες απονεμήθηκε ένας από τους τέσσερις βαθμούς συμμόρφωσης:

14 VG = πολύ καλή συμμόρφωση. Όλα τα απαιτούμενα στοιχεία (με μικρές εξαιρέσεις) παραδόθηκαν εγκαίρως (90 % ή και περισσότερο). G = καλή συμμόρφωση. Υπήρχαν λίγα στοιχεία που έλειπαν ή μικρές καθυστερήσεις στην παράδοση στοιχείων (μεταξύ 70 % και 89 %). P = τα στοιχεία ήταν μερικώς διαθέσιμα, αλλά έλειπαν μεγάλα τμήματα από τις απαιτούμενες πληροφορίες ή δεν είχαν τηρηθεί οι προθεσμίες (μεταξύ 10 % και 69 %). N = ένα μεγάλο μέρος των στοιχείων έλειπαν ή υπήρχαν μεγάλες καθυστερήσεις στη διαβίβαση στοιχείων (κάτω από 10 %). Πίνακας 7: Συνολική αξιολόγηση της συμμόρφωσης Χώρα Συνολική επίδοση AT, BE, BG, CZ, DE, DK, ES, HR, HU, IT, LT, LV, MT, NL, NO, PT, RO, SI, SK, UK VG CY, EE, FI, FR, LU, PL, SE G EL, IE P - N Από τον πίνακα φαίνεται ότι στα περισσότερα κράτη μέλη η συμμόρφωση ήταν «πολύ καλή» ή «καλή». Η Eurostat ενήργησε για τη βελτίωση της συμμόρφωσης με δύο τρόπους: υποβάλλοντας έκθεση για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης και παρέχοντας στα κράτη μέλη ένα εργαλείο για την επικύρωση των στοιχείων. Η Eurostat υποβάλλει έκθεση για τη συμμόρφωση στην κατευθυντήρια ομάδα ΣΔΕ μία φορά τον χρόνο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο Γενικός Διευθυντής της Eurostat έχει αποστείλει επίσης επιστολές στους προϊσταμένους των ΕΣΥ. Η Eurostat έχει αναπτύξει ένα εργαλείο επικύρωσης των στοιχείων το οποίο μπορούν να χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη για την επαλήθευση της ακρίβειας και της δυνατότητας απορρήτου πριν από την αποστολή των στοιχείων στην Eurostat. Το εργαλείο αυτό χρησιμοποιείται από τη μεγάλη πλειονότητα των κρατών μελών, κάτι που έχει συμβάλει στη μείωση του αριθμού των εκδόσεων και στη βελτίωση της ποιότητας των στοιχείων που διαβιβάζονται από τα κράτη μέλη. 13

15 Η Eurostat συμμετέχει επίσης σε μια δραστηριότητα με σκοπό την επίτευξη πλήρους συμμόρφωσης με τον κανονισμό ΣΔΕ σε ό,τι αφορά την ορθή εφαρμογή της «επιχείρησης» ως στατιστικής μονάδας, όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 696/93 του Συμβουλίου 12. Ο κανονισμός αυτός ορίζει ότι «Η επιχείρηση αποτελείται από τον μικρότερο συνδυασμό νομικών μονάδων που απαρτίζει μια οργανωτική μονάδα παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών η οποία διαθέτει ορισμένο βαθμό αυτονομίας σε επίπεδο λήψης αποφάσεων (...)». Οι νομικές μονάδες που δεν διαθέτουν επαρκή αυτονομία λήψης αποφάσεων θα πρέπει να συνδυάζονται με τη μονάδα ελέγχου τους για να αποτελέσουν μια ενιαία επιχείρηση. 23 χώρες (22 κράτη μέλη και 1 κράτος μέλος της ΕΖΕΣ) θεωρήθηκε ότι δεν συμμορφώνονταν πλήρως με την εφαρμογή της επιχείρησης ως στατιστικής μονάδας στις ΣΔΕ. Όλες αυτές οι χώρες υπέβαλαν στην Eurostat το σχέδιο δράσης τους για πλήρη εφαρμογή της επιχείρησης ως στατιστικής μονάδας στις ΣΔΕ. Άρχισαν να εργάζονται για την εφαρμογή τον Ιούνιο του 2016, με τη Eurostat να ελέγχει την πρόοδό τους κάθε 6 μήνες. 8. ΦΟΡΤΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΘΕΣΠΙΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΠΟΝΤΑΙ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΣΔΕ 8.1. Ιστορικό Σε συμμόρφωση με τον κανονισμό ΣΔΕ, οι ΕΣΥ εξακολουθούν να παρέχουν ένα βασικό σύνολο στατιστικών διάρθρωσης των επιχειρήσεων (π.χ. πληροφορίες σχετικά με τον πληθυσμό των επιχειρήσεων καθώς και για γεννήσεις και θανάτους επιχειρήσεων και την επιβίωσή τους, κύκλος εργασιών, προστιθέμενη αξία, απασχόληση, ακαθάριστες επενδύσεις, αξία παραγωγής, στοιχεία για τους συντελεστές παραγωγής) και να θέτουν αυτές τις στατιστικές στη διάθεση των χρηστών. Εντούτοις, η συνέχιση της κατάρτισης ΣΔΕ που δεν συνδέονται με άλλους τομείς στατιστικών για τις επιχειρήσεις σύμφωνα με την ισχύουσα τομεακή προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία κάθε τομέας καλύπτεται από χωριστό νομικό πλαίσιο δεν θεωρείται πλέον βιώσιμη. Ο λόγος είναι ότι η μέθοδος αυτή δεν είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να ανταποκρίνεται στις νέες ανάγκες των χρηστών και να μειώνει τον στατιστικό φόρτο για τις επιχειρήσεις. Η Eurostat, έχοντας επίγνωση των προκλήσεων αυτών, συνεργάζεται με τα ενδιαφερόμενα μέρη του Ευρωπαϊκού Στατιστικού Συστήματος (ΕΣΣ) προκειμένου να προσαρμόσει τη διαδικασία παραγωγής στατιστικών στις σημαντικές εξελίξεις που σημειώνονται στην 12 Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 696/93 του Συμβουλίου 14

16 κοινωνία και την παγκοσμιοποιημένη οικονομία, με τη βοήθεια ενός συνόλου μέτρων που εντάσσονται στο έργο του κανονισμού-πλαισίου για την ενσωμάτωση των στατιστικών για τις επιχειρήσεις (FRIBS). Το νέο νομικό πλαίσιο για την ενσωμάτωση των στατιστικών για τις επιχειρήσεις αφορά ευρύτερους τομείς. Αποτέλεσμα είναι η ενσωμάτωση ενός ανεξάρτητου συστήματος παραγωγής που βασίζεται σε πολλαπλές πηγές. Σε ό,τι αφορά τη βελτίωση της αποδοτικότητας, στόχος του έργου είναι να αντιμετωπίσει ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων και: να επιτύχει την αποδοτικότερη παραγωγή στατιστικών να παράσχει καλύτερη συγκρισιμότητα και συνοχή μεταξύ των τομέων να εξορθολογήσει τις απαιτήσεις στοιχείων να μειώσει τον φόρτο για τις επιχειρήσεις να ανταποκριθεί στις νέες και πιο σύνθετες ανάγκες των χρηστών Αλλαγές που θεσπίζονται και προβλέπονται όσον αφορά τις ΣΔΕ Η μείωση του φόρτου για τις επιχειρήσεις είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση των προϋποθέσεων για την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος παραγωγής στατιστικών στην Ευρώπη, έτσι ώστε να επιτυγχάνονται οι προβλεπόμενοι στόχοι όσον αφορά τις στατιστικές για τις επιχειρήσεις. Για τον σκοπό αυτό, η Eurostat έχει συνεργαστεί σε συνεχή βάση με τις ΕΣΥ για να μειώσουν αυτόν τον φόρτο και να βελτιώσουν τη συνάφειά του, απλουστεύοντας τις απαιτήσεις στοιχείων και διασφαλίζοντας ότι οι διαθέσιμες στατιστικές ικανοποιούν τις ανάγκες των χρηστών. Πραγματοποιήθηκαν πολυάριθμες διαβουλεύσεις με τους κυριότερους χρήστες των ΣΔΕ εντός και εκτός της Επιτροπής. Ως αποτέλεσμα, η Eurostat κατάργησε τις απαιτήσεις που είχαν επιβληθεί στον τομέα «Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες» και θέσπισε τυποποιημένες μεταβλητές για τις ΣΔΕ σ αυτόν τον τομέα. Αυτό ισχύει για τα στοιχεία που συλλέχθηκαν για το Επιπλέον, ορισμένα από τα μέτρα που έλαβαν τα κράτη μέλη για να μειώσουν τον φόρτο για τις επιχειρήσεις αφορούσαν τη συλλογή στοιχείων για τις ΣΔΕ. Τα περισσότερα κράτη μέλη χρησιμοποιούν συχνά δειγματοληπτικές έρευνες, ενώ έχουν υιοθετήσει νέες στρατηγικές δειγματοληψίας για να μειώσουν τόσο τον φόρτο για τις επιχειρήσεις όσο και το κόστος για τις ΕΣΥ. Ορισμένες χώρες έχουν επίσης εξαιρέσει τις μικρές επιχειρήσεις από τις έρευνές τους και, αντί αυτών, χρησιμοποιούν διοικητικές πηγές στοιχείων σε συνδυασμό με εκτιμήσεις. Ορισμένες χώρες έχουν αναπτύξει και υλοποιήσει ηλεκτρονικά συστήματα για τη συλλογή ετήσιων φορολογικών και στατιστικών πληροφοριών. Τα συστήματα αυτά 15

17 χρησιμοποιούν σύγχρονες τεχνολογίες πληροφοριών και μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα των στοιχείων και να μειώσουν τον χρόνο που απαιτείται για την καταχώριση και την επεξεργασία τους. Σε ό,τι αφορά τις αλλαγές που έχουν προγραμματιστεί για τις ΣΔΕ στο πλαίσιο του έργου FRIBS, αναμένεται να εφαρμοστούν τα ακόλουθα μέτρα με στόχο να καταστήσουν περισσότερο συναφείς τις επίσημες στατιστικές της ΕΕ. Αν και αυτό μπορεί να επιφέρει πρόσθετο κόστος εφαρμογής για τις ΕΣΥ και τις επιχειρήσεις, π.χ. επιπρόσθετες έρευνες για ορισμένες μονάδες, το κόστος αυτό θα αντισταθμιστεί από τα οφέλη που συνεπάγεται η μεγαλύτερη τυποποίηση της δομής στοιχείων και από τις απλουστεύσεις σε ορισμένες απαιτήσεις στοιχείων που περιέχονται σε διάφορους κανονισμούς σχετικά με τις στατιστικές για τις επιχειρήσεις. Βελτίωση της κάλυψης όλων των ΣΔΕ μέσω της επέκτασης της κατανομής ανά δραστηριότητα της NACE αναθ. 2 στους ακόλουθους τομείς: Ο (Εκπαίδευση), Π (Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα), Ρ (Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία) και Σ96 (Άλλες δραστηριότητες παροχής προσωπικών υπηρεσιών). Επέκταση της κάλυψης των μεταβλητών «επενδύσεις σε μηχανήματα και εξοπλισμό» και «δεδουλευμένες ώρες στον τομέα των υπηρεσιών». Παροχή προσωρινών στοιχείων για τις ΜΜΕ (κατά τάξη μεγέθους) για δύο βασικές μεταβλητές (κύκλος εργασιών, αριθμός απασχολούμενων ατόμων) εντός 10 μηνών μετά την περίοδο αναφοράς. Αναδιάρθρωση των απαιτήσεων στοιχείων για τον τομέα «Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες» μέσα από τη θέσπιση τυποποιημένων μεταβλητών για τις ΣΔΕ, τη διαγραφή των τομεακών μεταβλητών και την επέκταση της κάλυψης σ όλους τους υποτομείς όπως η χρηματοδοτική μίσθωση, η χορήγηση ενυπόθηκων πιστώσεων, η χορήγηση καταναλωτικών πιστώσεων και παρεμφερείς χρηματοπιστωτικές οντότητες και βοηθητικές δραστηριότητες. Διαγραφή των στοιχείων σχετικά με την κατανομή του κύκλου εργασιών κατά προϊόν για τον τομέα του εμπορίου. Διαγραφή των στοιχείων σχετικά με τις δαπάνες περιβαλλοντικής προστασίας. Μείωση του επιπέδου λεπτομέρειας (διψήφιο επίπεδο NACE) για τις μεταβλητές που απαιτούνται ειδικά για τους εθνικούς λογαριασμούς. 16

18 9. ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Στο παρόν στάδιο οι ΣΔΕ επικεντρώνονται αποκλειστικά στο εθνικό επίπεδο, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη το νέο περιβάλλον μέσα στο οποίο εξακολουθούν να εξελίσσονται οι επιχειρηματικές δραστηριότητες. Η ενιαία αγορά και η παγκοσμιοποίηση έχουν αλλάξει τον τρόπο οργάνωσης των επιχειρήσεων. Για να αντιμετωπίζει αυτό το ζήτημα, η Eurostat, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, έχει εξετάσει διάφορα μέτρα για την τροποποίηση των ΣΔΕ ώστε να ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των χρηστών, κάτι που είναι θεμελιώδες για την αξιοπιστία των επίσημων στατιστικών. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις στις τρέχουσες απαιτήσεις για τις ΣΔΕ έχουν ως εξής: Καθιέρωση του στοιχείου του ελέγχου των επιχειρήσεων, η οποία θα καταστήσει δυνατή τη διαίρεση του πληθυσμού των ΣΔΕ σε 3 κατηγορίες: ανεξάρτητες επιχειρήσεις, επιχειρήσεις υπό εγχώριο έλεγχο και επιχειρήσεις ελεγχόμενες από το εξωτερικό. Καθιέρωση της διάκρισης στις ΣΔΕ ανάλογα με το αν μια επιχείρηση συμμετέχει ή όχι στο διεθνές εμπόριο, η οποία θα καταστήσει δυνατή τη διαίρεση του πληθυσμού των ΔΣΕ σε 2 πρόσθετες υποκατηγορίες: επιχειρήσεις που πραγματοποιούν και επιχειρήσεις που δεν πραγματοποιούν διεθνείς εμπορικές συναλλαγές. Τα χαρακτηριστικά των ΣΔΕ θα παρέχονται επίσης χωριστά. Ευθυγράμμιση της μεθοδολογίας για τις άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) με τις στατιστικές για τις αλλοδαπές συνδεόμενες επιχειρήσεις (FATS): υπάρχει ισχυρή σύνδεση μεταξύ ΑΞΕ και FATS, καθώς οι οντότητες FATS αποτελούν υποσύνολο του πληθυσμού των ΑΞΕ. Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι οι ΑΞΕ είναι η δυναμική συνιστώσα των FATS. Ωστόσο, η μεθοδολογία για την κατάρτιση στατιστικών σχετικά με τις ΑΞΕ δεν συνάδει προς το παρόν με τη μεθοδολογία για την κατάρτιση FATS. Τρόποι παροχής καλύτερη εκπροσώπηση των υπηρεσιών: για τις υπηρεσίες που παρέχονται σε διεθνές επίπεδο, ο τρόπος παροχής δείχνει τον τρόπο με τον οποίο οι υπηρεσίες αποτελούν αντικείμενο εμπορικών συναλλαγών μεταξύ δύο χωρών. Η παρουσίαση των υπηρεσιών κατ αυτόν τον τρόπο περιλαμβάνει και τις FATS και παρέχει μια καλύτερη εικόνα του «συνολικού» εμπορίου υπηρεσιών. Εμπόριο υπηρεσιών ανά χαρακτηριστικά επιχειρήσεων (Services trade by enterprise characteristics STEC) καλύτερη εκπροσώπηση των υπηρεσιών: Οι στατιστικές STEC βελτιώνουν την ποιότητα της μέτρησης της οικονομικής παγκοσμιοποίησης βάσει πινάκων 17

19 εισροών-εκροών και της έννοιας των «συναλλαγών με προστιθέμενη αξία», καθώς προσθέτουν το στοιχείο της NACE στις στατιστικές για τις υπηρεσίες που παρέχονται σε διεθνές επίπεδο. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρχουν διαθέσιμες στατιστικές υπηρεσιών και σε σχέση με την οικονομική δραστηριότητα των επιχειρήσεων που πραγματοποιούν εμπόριο υπηρεσιών. Οι στατιστικές αυτές θα ενσωματωθούν καλύτερα στις στατιστικές επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να αντιμετωπιστεί το ζήτημα του τρόπου ταξινόμησης των υπηρεσιών, έτσι ώστε τα στοιχεία για τις υπηρεσίες να ενσωματώνονται πλήρως στις στατιστικές για τις επιχειρήσεις, αλλά και να ικανοποιούν τις ανάγκες άλλων χρηστών. Το ζήτημα αυτό συνδέεται με το ερώτημα αν πρέπει να χρησιμοποιείται η αναλυτική ταξινόμηση των υπηρεσιών του ισοζυγίου πληρωμών (Extended Balance of Payments Services Classification EboPS) ή η ταξινόμηση προϊόντων κατά δραστηριότητα (Classification of Products by Activity CPA). Θα εξεταστεί επίσης η δυνατότητα παροχής στατιστικών για το εμπόριο υπηρεσιών βάσει κατανομής κατά τάξη μεγέθους της επιχείρησης (0-9, 10-49, , 250+ απασχολούμενα άτομα ή, εναλλακτικά, τα αντίστοιχα κατώτατα όρια ως προς την προστιθέμενη αξία). Παραγωγή στατιστικών ανά επιχειρηματική λειτουργία: οι σύγχρονες επιχειρήσεις είναι συχνά δομημένες με βάση την έννοια των επιχειρηματικών λειτουργιών. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να χρησιμοποιούν εσωτερικές ή εξωτερικές αναθέσεις για κάποια μέρη της παραγωγικής διαδικασίας. Αν μία επιχείρηση χρησιμοποιεί εξωτερικές αναθέσεις, δεν αρκεί να είναι γνωστή η οικονομική της δραστηριότητα (NACE), διότι αυτό μπορεί να κρύβει ποια είδη θέσεων εργασίας χάνονται. Για τον λόγο αυτό, οι δύο έρευνες που διεξήγαγε η Eurostat σχετικά με τις διεθνείς πηγές εφοδιασμού εισήγαγαν την έννοια των επιχειρηματικών λειτουργιών. Η ταξινόμηση αυτή οριστικοποιείται αυτή την περίοδο από μια ομάδα εμπειρογνωμόνων της Στατιστικής Υπηρεσίας των Ηνωμένων Εθνών. Παραγωγή στατιστικών σχετικά με τη στατιστική μονάδα «όμιλος επιχειρήσεων»: οι πολυεθνικοί όμιλοι επιχειρήσεων θα διαδραματίζουν ολοένα πιο σημαντικό ρόλο για την οικονομική παγκοσμιοποίηση. Αυτή τη στιγμή οι FATS παρέχουν αποσπασματικές πληροφορίες για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις, καθώς συλλέγουν στατιστικά στοιχεία σχετικά με τις δραστηριότητες των συνδεόμενων επιχειρήσεων που ελέγχονται από το εξωτερικό. Ωστόσο, δεν συλλέγουν ούτε παρέχουν πληροφορίες για τις επιχειρήσεις υπό εγχώριο έλεγχο οι οποίες ανήκουν στον ίδιο όμιλο επιχειρήσεων. Επιπλέον, δεν παρέχουν ούτε πληροφορίες σχετικά με την τελική ελέγχουσα θεσμική μονάδα. Για τη συλλογή των απαιτούμενων στοιχείων από τις υφιστάμενες πηγές στοιχείων μπορούν να χρησιμοποιούνται ασκήσεις σύνδεσης μικροδεδομένων. Ως αποτέλεσμα, η εφαρμογή 18

20 αυτών των απαιτήσεων δεν αναμένεται να προκαλέσει πρόσθετη επιβάρυνση, αν και η εφαρμογή κάποιων εξ αυτών θα απαιτήσει σημαντική δέσμευση και επενδύσεις από το ΕΣΣ κατά τα επόμενα χρόνια. Σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, η Eurostat δεσμεύεται να συνεχίσει να εργάζεται πάνω στο ζήτημα της μεταβλητότητας κατά την εφαρμογή των ορίων ως προς τον κύκλο εργασιών τα οποία χρησιμοποιούνται για τις επιχειρήσεις που πρόκειται να καταχωριστούν στα μητρώα επιχειρήσεων σ όλη την Ευρώπη. Με τον τρόπο αυτό θα βελτιωθεί η συγκρισιμότητα των εθνικών στοιχείων όσον αφορά τις στατιστικές για τις υπηρεσίες. Ως εκ τούτου, οι ενδεχόμενες αυτές τροποποιήσεις θα αποτελέσουν θέμα περαιτέρω συζήτησης με σκοπό τον καθορισμό προτεραιοτήτων με βάση την προστιθέμενη αξία τους και τη διαθεσιμότητα των πηγών. 19