ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Transcript

1 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ Π. ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΤΑΚΑΑΤΑΚΑ

2 Κίνητρο Είναι ο δυναμικός παράγοντας ο οποίος διεγείρει, καθορίζει και κατευθύνει τη συμπεριφορά του ατόμου προς ένα σκοπό.

3 Model of Behaviour Change (Prochasca & DeClemente,, 1983) 1. Προσυλλογισμικό στάδιο 2. Συλλογισμικό σταδιο Δίχως διάθεση για αλλαγή Σκεπτόμενος την αλλαγή 3.Προετοιμασία 4. Αλλαγή συμπεριφοράς Διατήρηση αλλαγής Η αλλαγή διατηρείται με το χρόνο 4. Διατήρηση νέας συμπεριφοράς

4 Stages of Change Model Εισαγωγή Πειρασμού Υποτροπή Επανάκαμψη «Ο πειρασμός» Ανακύκλωση Προετοιμασία Δράση Βραχεία Διακοπή Μακρά Διακοπή

5 Model of Behaviour Change (Prochasca & DeClemente,, 1998) Επαναλαμβανόμενη μεταβίβαση από στάδιο σε στάδιο μέχρι να φτάσει κάποιος στο στάδιο της αλλαγής Πόσο σημαντική είναι η αλλαγή; Ετοιμότητα και προετοιμασία για αλλαγή

6 ιατρειο απεξαρτησης καπνιστων Μ.Α.Α. Νοσ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Π.ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΠΑΤΑΚΑ ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΞΩΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Επικοινωνία με κινήσεις του σώματος Επικοινωνία με ηχητικά και φωτεινά σήματα

7 ιατρειο απεξαρτησης καπνιστων Μ.Α.Α. Νοσ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Π.ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΠΑΤΑΚΑ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΑΦΗΝΕΙΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΑΣΑΦΕΙΑ Βιασύνη Αγνοια του κώδικα από τον αποστολέα Αγνοια του κώδικα από τον αποδέκτη Αγνοια των κανόνων του κώδικα

8 ιατρειο απεξαρτησης καπνιστων Μ.Α.Α. Νοσ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Π.ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΠΑΤΑΚΑ ΕΞΩΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Γλώσσα του σώματος Βλέμμα Χειρονομίες Στάση του σώματος Απόχρωση της φωνής Συμβολικός χειρισμός του χώρου Προσωπική παρουσίαση

9 ιατρειο απεξαρτησης καπνιστων Μ.Α.Α. Νοσ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Π.ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΠΑΤΑΚΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΛΕΚΤΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΧΗΣ Ανοιχτές - κλειστές ερωτήσεις Σύντομες - απλές ερωτήσεις Διατήρηση ουδετερότητας Αποδοχή της σιωπής

10 Ατομική κινητοποίηση. Επισήμανση κινδύνων. Αναφορά στα οφέλη καπνίσματος. Συζήτηση προβλημάτων.

11 Επισήμανση κινδύνων Άμεσοι κίνδυνοι. Μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι. Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι.

12 Καταλύτες για Κίνητρα Διακοπής Καπνίσματος Φόβος για ατομική υγεία Προστασία προσφιλών προσώπων (παθητικό κάπνισμα ) Επιθυμία ενηλικίωσης απεξάρτησης

13 Κίνδυνοι Νεαρά άτομα. Γυναίκες. Μέση ηλικία. Τρίτη ηλικία.

14 Smoking makes your breath, hair, and clothes stink! Do you want to be this close to someone who stinks!

15 Smoking Cessation and the Menstrual Cycle Η έμμηνος ρύση μπορεί να επηρεάσει την απόφαση διακοπής του καπνίσματος Τα συμπτώματα στέρησης είναι παρόμοια με τα της δυσμηνόρροιας Η επιτυχία της έναρξης της διακοπής του καπνίσματος μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά έως και 70% στις γυναίκες με δυσμηνόρροια Ο καταμηνιαίος κύκλος θα πρέπει να ορίζεται επακριβώς όταν συστήνεται ημερομηνία στόχος

16 Cessation Programs Pregnancy Pregnancy Οι γυναίκες διακόπτουν το τσιγάρο στην εγκυμοσύνη συχνότερα από κάθε άλλη φορά. Το ένα τρίτο από αυτές που καπνίζουν θα παραμείνουν μη καπνίστριες για τουλάχιστον ένα χρόνο μετά τον τοκετό. Τα προγράμματα διακοπής του καπνίσματος στην εγκυμοσύνη είναι cost-effective και επεκτείνονται και στην ευεργετική επίδραση και στο έμβρυο.

17 Κινδυνεύουν οι "παθητικοί" καπνιστές...

18 Παθητικό κάπνισμα Κινδυνεύουν οι "παθητικοί" καπνιστές... Το παθητικό κάπνισμα κατατάσσεται ως τρίτη κατά σειρά αιτία θανάτου - μετά το ενεργητικό κάπνισμα και το αλκοόλ - η οποία μπορεί να αποφευχθεί. Στις ΗΠΑ οι καρδιαγγειακοί θάνατοι από το παθητικό κάπνισμα ανέρχονται γύρω στους περίπου το χρόνο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο το παθητικό κάπνισμα ευθύνεται για το 20% της συνολικής θνησιμότητας.

19 Το κάπνισμα στην Ελλάδα

20 Παθητικό κάπνισμα Στη χώρα μας, 45% των ανδρών και 37% των γυναικών εκτίθενται στον καπνό των άλλων. Στη χώρα μας ένα στα έξι άτομα που εκτίθενται στον καπνό, θα παρουσιάσουν στεφανιαία νόσο σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Οι χώροι με το πιο έντονο παθητικό κάπνισμα είναι τα εστιατόρια και ακολουθούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς και οι δημόσιες υπηρεσίες (CARDIO 2000).

21 Παθητικό κάπνισμα Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι το 85% των πολιτών δεν πιστεύει ότι το παθητικό κάπνισμα μπορεί να έχει βλαβερές συνέπειες για την υγεία ή ότι μπορεί να επιβαρύνει την καρδιά.

22 Παθητικό κάπνισμα Ο παθητικός καπνιστής όταν βρίσκεται σε κλειστό χώρο όπου καπνίζουν πολλοί, εισπνέει τόσο καπνό όσο και αν κάπνιζε ο ίδιος 15 τσιγάρα χωρίς φίλτρο ή 35 με φίλτρο. Το 25-33% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα αφορά μη καπνιστές και οφείλεται σε παθητικό κάπνισμα. Το παθητικό κάπνισμα αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα στις περιπτώσεις των παιδιών (ηλικίας ενός με ενάμισι έτους) των οποίων οι γονείς καπνίζουν.

23 Νικοτίνη σε δημόσιους χώρους Τα υψηλότερα ποσοστά βρέθηκαν στις ντισκοτέκ και σε παρεμφερείς χώρους διασκέδασης για νέους. Υψηλές ποσότητες νικοτίνης βρέθηκαν σε νοσοκομεία, δίπλα σε χώρους όπου επιτρέπεται το κάπνισμα, οι οποίοι όμως δεν διαθέτουν χώρισμα.

24 Παθητικό κάπνισμα Το παθητικό κάπνισμα μπαίνει στην κατηγορία του άφιλτρου καπνίσματος. Έτσι «τα ξεχασμένα» τσιγάρα είναι αυτά τα τσιγάρα που καπνίζουμε, και μάλιστα διπλά, γιατί η περιεκτικότητα σε πίσσα και νικοτίνη που αναφέρονται πάνω σε κάθε πακέτο αφορά την εισπνοή με το φίλτρο.

25 Παθητικό κάπνισμα Το 43% των Ελλήνων, ανδρών και γυναικών, καπνίζουν, γεγονός που συνεπάγεται θανάτους το χρόνο. Το 3% των θανάτων αυτών οφείλονται στο παθητικό κάπνισμα, δηλαδή περίπου 500 Έλληνες πεθαίνουν ετησίως εξαιτίας της έκθεσης τους στο κάπνισμα των άλλων.

26 Παθητικό κάπνισμα Ο κίνδυνος αυξάνει περισσότερο αν συνυπάρχουν και άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες κινδύνου. Μικρή έκθεση (λιγότερο από 3 φορές την εβδομάδα) σε καπνό τσιγάρου σχετίζεται με στατιστικά σημαντική αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης καρδιακού επεισοδίου (CARDIO 2000).

27 Παθητικό κάπνισμα Μισή ώρα παθητικού καπνίσματος αρκεί για να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακού επεισοδίου. Ένα τσιγάρο την ημέρα αυξάνει τις πιθανότητες ΣΝ, για τους άντρες μέχρι 47%, ενώ για τις γυναίκες μέχρι 56%. Η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου στο χώρο εργασίας είναι πιθανότερο να προκαλέσει προβλήματα στην καρδιά σε σχέση με το χώρο του σπιτιού.

28

29 Παθητικό κάπνισμα Το 97% από τις μη καπνίστριες εκτίθενται στον καπνό του καπνιστή συντρόφου/συζύγου συζύγου τους. Αυτές διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο σε σχέση με τις γυναίκες που δεν εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα. Οι παθητικοί καπνιστές έχουν 48% περισσότερες πιθανότητες εκδήλωσης στεφανιαίας νόσου από τους μη καπνιστές που εργάζονται σε μη καπνιστικό περιβάλλον. Παθητικοί καπνιστές με 4 άλλους παράγοντες κινδύνου έχουν κίνδυνο για στεφανιαία νόσο όσο οι καπνιστές με δύο Π.Κ.

30

31 Παθητικό κάπνισμα Τα παιδιά των καπνιστών έχουν αυξημένη τάση αναπνευστικών λοιμώξεων, εθισμό στο κάπνισμα και αυξημένα επίπεδα Lp (a). Σοβαρό προδιαθεσικό παράγοντα κινδύνου ανάπτυξης Σ.Ν.

32 Ατομική κινητοποίηση. Επισήμανση κινδύνων. Αναφορά στα οφέλη καπνίσματος. Συζήτηση προβλημάτων.

33 Ορισμός των στερητικών συμπτωμάτων. Σωματικές και πνευματικές αλλαγές που ακολουθούν την διακοπή χρήσης της ουσίας. Ένα προϊόν φυσικής ή ψυχολογικής προσαρμογής στην χρήση επί μακρόν μιας ουσίας για το οποίο απαιτείται μια περίοδος επαναπροσαρμογής όταν δεν χρησιμοποιείται πλέον η ουσία.

34 Αποτελέσματα διακοπής καπνίσματος Λεπτομέρειες που ακολουθούν την διακοπή καπνίσματος Συμπτώματα Ευερεθιστικότητα- Αναστάτωση Κατάθλιψη (προγνωστικό υποτροπής) Διάρκεια Ποσοστό <4 εβδομάδες 50% <4 εβδομάδες 60% Ανησυχία <4 εβδομάδες 60% Αδυναμία συγκέντρωσης <2 εβδομάδες 60% Αυξημένη όρεξη >10 εβδομάδες 70% Ελαφρός πονοκέφαλος <48 ώρες 10% Έντονη επιθυμία για κάπνισμα (προγνωστικό υποτροπής) >2 εβδομάδες 70%

35 Αποτελέσματα διακοπής καπνίσματος Λεπτομέρειες που ακολουθούν την διακοπή καπνίσματος. Συμπτώματα Διάρκεια Ποσοστό Νυχτερινές αφυπνίσεις <1 εβδομάδα 25% Ελάττωση καρδιακής συχνότητας (8 bpm) Ελάττωση αδρεναλίνης Βραχυπρόθεσμα Άγνωστο Ελάττωση κορτιζόνης (προγνωστικό στερητικών συμπτωμάτων) <4 εβδομάδες Άγνωστο Αύξηση κυμάτων στο ΗΕΓ Άγνωστο Άγνωστο Ελάττωση επικρατούσας α συχνότητας στο ΗΕΓ Μακροχρόνια >80% Άγνωστο Άγνωστο Ελάττωση τρόμου Μακροχρόνια >80%

36 Ενθάρρυνση Είναι η κατάσταση κατά την οποία οι άλλοι προτρέπουν ένα άτομο να δράσει, δημιουργώντας έτσι ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας που θα τονίζει τις ικανότητες και ιδιαιτερότητες του ατόμου, το οποίο παράλληλα για να δράσει, χρειάζεται να έχει ένα υψηλό βαθμό αυτοπεποίθησης και εμπιστοσύνης στον εαυτό του.

37 Αναφορά στα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος. Μετά από 8 ώρες. Το επίπεδο CO στο αίμα επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα. Το οξυγόνο στο αίμα αυξάνεται.

38 Αναφορά στα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος. Μετά από 24 ώρες. Η γεύση και η όσφρηση βελτιώνονται.

39 Αναφορά στα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος. Μετά από 72 ώρες. Η αναπνοή γίνεται ευκολότερη και καθαρότερη. Η κάθαρση των βρόγχων είναι αποτελεσματικότερη και για λίγο αυξάνεται ο βήχας.

40 Αναφορά στα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος. Μετά από δύο μήνες. Βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίματος. Η φυσική κατάσταση του πρώην καπνιστή βελτιώνεται. Τα στερητικά συμπτώματα έχουν τελειώσει. Ο πρώην καπνιστής έχει καλύτερη άποψη για το άτομό του. Εξοικονόμηση χρημάτων. Μείωση ρυτίδων/ γήρανση της επιδερμίδας.

41 Αναφορά στα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος. Μετά από 5 χρόνια. Κίνδυνος θανάτου από καρδιακή προσβολή μειώνεται στο μισό.