ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΣΙΟΥΔΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞ/ΣΙΑ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ

Transcript

1 ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΣΙΟΥΔΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞ/ΣΙΑ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ

2 ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ Π.Ο.Υ. ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΟ ΜΕ ΕΞΑΡΣΕΙΣ ΚΑΙ ΥΦΕΣΕΙΣ.

3 Ενότητα 1: Φορτίο της Νόσου Ο επιπολασµός του καπνίσµατος είναι εξαιρετικά υψηλός σε ολόκληρο τον κόσµο Το κάπνισµα αυξάνει τη νοσηρότητα και τη θνησιµότητα Και Τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσµατος είναι αποδεδειγµένα

4

5 Η τραγική αλήθεια Ο ΈΝΑΣ στους ΔΥΟ εφήβους που ξεκινά και συνεχίζει να καπνίζει, θα πεθάνει εξαιτίας του τσιγάρου. Οι µισοί θα χάσουν χρόνια ζωής οι άλλοι µισοί χρόνια ζωής

6 Κάπνισµα και µείωση προσδόκιµου επιβίωσης Μακροχρόνιο κάπνισµα οδηγεί σε προσδόκιµου κατά 10 έτη Διακοπή καπνίσµατος στα 60, 50, 40, ή 30 έτη οδηγεί σε του προσδόκιµου κατά 3,6,9 ή 10 έτη Survival From Age 60 (%) Cigarette Smokers Age (years) Nonsmokers

7 Περίπου ένας στους τρεις θανάτους ανδρών µέσης ηλικίας οφείλεται στο κάπνισµα Έλληνες κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας του καπνίσµατος!!! WHO, European HFA-DB, 2006

8 Ατοµική κινητοποίηση. Επισήµανση κινδύνων: -του καπνιστή -& των προσφιλών του προσώπων (παθητικό κάπνισµα) Αναφορά στα οφέλη από τη διακοπή του Συζήτηση του προβλήµατος (γιατί καπνίζει?) & ανεύρεση λύσης του.

9 Τι Υπάρχει µέσα σε ένα Τσιγάρο; Καπνός τσιγάρου: 4000 χηµικές ουσίες, 250 ουσίες τοξικές ή καρκινογόνες 1 Χηµική Ουσία στον Καπνό του Τσιγάρου 2 Ακετόνη Βουτάνιο Αρσενικό Κάδµιο Μονοξείδιο του άνθρακα Τολουένιο Βρίσκεται επίσης σε Αποχρωστικά υλικά Υγρό αναπτήρων Εντοµοκτόνα Μπαταρίες αυτοκινήτων Καυσαέρια αυτοκινήτων Βιοµηχανικά διαλυτικά µέσα Η νικοτίνη είναι εθιστική, αλλά όχι καρκινογόνος Το κάπνισµα τσιγάρων µε χαµηλότερα επίπεδα πίσσας και νικοτίνης δεν παρέχει κανένα όφελος για την υγεία 1 τσιγάρο αφαιρεί 5,5 λεπτά από τη ζωή σας

10 Κάπνισµα: η Κυρίαρχη Δυνάµενη να Προληφθεί Αιτία Νόσου και Θανάτου Καρκίνος Πνεύµονα (# 1)* Λευχαιµία (ΟΜΛ, ΟΛΛ, ΧΜΛ) 2-4 Στοµατικής κοιλότητας / φάρυγγα Λάρυγγα Οισοφάγου Στοµάχου Παγκρέατος Νεφρού Ουροδόχου Κύστης Τραχήλου Μήτρας Καρδιαγγειακές παθήσεις Ισχαιµική καρδιοπάθεια (# 2)* Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο Αγγειακή άνοια 5 Περιφερική αγγειοπάθεια 6 Ανεύρυσµα κοιλιακής αορτής Αναπνευστικές παθήσεις ΧΑΠ (# 3)* Πνευµονία Πτωχός έλεγχος του άσθµατος Αναπαραγωγικές Παθήσεις Χαµηλό βάρος γέννησης Επιπλοκές της κύησης Μειωµένη γονιµότητα Σύνδροµο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου Οι 3 Κορυφαίες Αποδιδόµενες στο Κάπνισµα Αιτίες Θανάτου στις ΗΠΑ και στις αναπτυγµένες χώρες του Δυτικού Κόσµου #1 Καρκίνος πνεύµονα #2 Ισχαιµική καρδιοπάθεια #3 ΧΑΠ

11 Μηχανισµοί Δράσης: Πώς το Κάπνισµα Προκαλεί Νόσο

12 Μηχανισµοί Δράσης: Πώς το Κάπνισµα Προκαλεί Νόσο

13 Μηχανισµοί Δράσης: Πώς το Κάπνισµα Προκαλεί Νόσο

14 Μηχανισµοί Δράσης: Πώς το Κάπνισµα Προκαλεί Νόσο

15 Μηχανισµοί Δράσης: Πώς το Κάπνισµα Προκαλεί Νόσο

16 Το Κάπνισµα κατά τη Διάρκεια της Εγκυµοσύνης Βλάπτει τα Νεογνά Η έκθεση κατά τη διάρκεια της κύησης σχετίζεται µε: Αυξηµένο κίνδυνο αποβολής, θνησιγένειας και συνδρόµων αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS) Χαµηλό σωµατικό βάρος γέννησης Επηρεασµένη πνευµονική λειτουργία του νεογνού Πιθανή σχέση µε γνωστικά και αναπτυξιακά σύνδροµα

17 Το Κάπνισµα κατά τη Διάρκεια της Εγκυµοσύνης Βλάπτει τα Νεογνά

18 Το Κάπνισµα κατά τη Διάρκεια της Εγκυµοσύνης Βλάπτει τα Νεογνά

19 Κάπνισµα: αισθητικά και άλλα προβλήµατα πρόωρες ρυτίδες γκρίζα µαλλιά τριχόπτωση περιοδοντικών παθήσεων άσχηµη οσµή σε µαλλιά και ρούχα

20 Τι Υπάρχει µέσα σε ένα Τσιγάρο;

21 ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ 8 ώρες σ ένα γραφείο µε καπνιστές συναδέλφους = 5 τσιγάρα 1 ώρα στο αυτοκίνητο µε κλειστά παράθυρα και οδηγό που καπνίζει = 3 τσιγάρα 2 ώρες σε µια καφετέρια = 4 τσιγάρα 2ώρες σ ένα εστιατόριο (στο χώρο µη καπνιστών) = 1,5 τσιγάρο 24 ώρες στο σπίτι ενός καπνιστή, που καπνίζει ένα πακέτο την ηµέρα = 3 τσιγάρα 3 ώρες καθισµένος πίσω από έναν καπνιστή σε ανοιχτό χώρο = 1 τσιγάρο

22 Έπειτα από 20 η πίεση και ο σφυγµός επανέρχονται στα φυσιολογικά επίπεδα Ύστερα από 8 ώρες, η παρουσία της νικοτίνης και µονοξειδίου του άνθρακα στο σώµα µειώνονται στο µισό, ενώ τα επίπεδα του οξυγόνου βρίσκονται στα κανονικά επίπεδα Έπειτα από 24 ώρες, το σώµα καθαρίζει από το µονοξείδιο του άνθρακα. Οι πνεύµονες θα αρχίσουν σιγά-σιγά να αποβάλλουν τις βλέννες και τα άλλα υπολείµµατα Ύστερα από 38 ώρες, εξαφανίζεται από τον οργανισµό η νικοτίνη. Αρχίζει τότε αυτοµάτως να βελτιώνεται η γεύση και η όσφρηση Τι συµβαίνει άµεσα µε τη διακοπή του καπνίσµατος

23 Τι συµβαίνει άµεσα µε τη διακοπή του καπνίσµατος Έπειτα από 72 ώρες, έχει βελτιωθεί η αναπνοή κι έχει αυξηθεί η ενέργεια Ύστερα από 2-12 εβδοµάδες, έχει βελτιωθει αισθητά η κυκλοφορία του αίµατος Έπειτα από 3-9 µήνες, η αναπνευστική λειτουργία έχει αυξηθεί κατά 10%, ενώ παράλληλα µειώνεται σηµαντικά ο πρωινός βήχας.

24 Αναφορά στα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσµατος. Μετά από 3 µήνες. Βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίµατος. Η φυσική κατάσταση του πρώην καπνιστή βελτιώνεται. Τα στερητικά συµπτώµατα έχουν τελειώσει. Ο πρώην καπνιστής έχει καλύτερη άποψη για το άτοµό του. Εξοικονόµηση χρηµάτων. Μείωση ρυτίδων/ γήρανση της επιδερµίδας.

25 Αναφορά στα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσµατος. Μετά από 5 χρόνια. Κίνδυνος θανάτου από καρδιακή προσβολή µειώνεται στο µισό.

26 Μηχανισµός Δράσης της Νικοτίνης στο Κεντρικό Νευρικό Σύστηµα * Μεσοµεταιχµιακό Σύστηµα β2 β2 α4 β2 α4 * Επικλινής πυρήνας (nacc) Κοιλιακό καλυπτρικό πεδίο (VTA) Νικοτίνη Ντοπαµίνη α4β2 Νικοτινικός Υποδοχέας Η νικοτίνη προσδένεται εκλεκτικά σε νικοτινικούς ακετυλοχολινεργικούς (nach) υποδοχείς στο κεντρικό νευρικό σύστηµα. Ο κύριος υποδοχέας είναι ο α4β2 νικοτινικός υποδοχέας στο Κοιλιακό Καλυπτρικό Πεδίο (VTA) Η πρόσδεση της νικοτίνης στον α4β2 νικοτινικό υποδοχέα στο VTA έχει ως αποτέλεσµα την απελευθέρωση ντοπαµίνης στον Επικλινή Πυρήνα (nacc), η οποία πιστεύεται ότι συνδέεται µε αισθήµατα επιβράβευσης

27 Η Νικοτίνη Διεγείρει την Απελευθέρωση Ντοπαµίνης Η νικοτίνη ενεργοποιεί τους α4β2 νικοτινικούς υποδοχείς στο κοιλιακό καλυπτρικό πεδίο µε αποτέλεσµα την απελευθέρωση ντοπαµίνης στον επικλινή πυρήνα. Αυτό µπορεί να έχει ως αποτέλεσµα ένα βραχυπρόθεσµο αίσθηµα επιβράβευσης/ ικανοποίησης που σχετίζεται µε το κάπνισµα. Άξονας D D D D Επιβράβευση Κοιλιακό Καλυπτρικό Πεδίο Επικλινής Πυρήνας Νικοτίνη D Ντοπαµίνη α4β2 Νικοτινικός Υποδοχέας Προσαρµογή από Picciotto MR, et al. Nicotine and Tob Res. 1999: Suppl 2:S121-S125.

28 Σύνδροµο Στέρησης: ένας Συνδυασµός Σωµατικών και Ψυχολογικών Καταστάσεων, ο Οποίος Καθιστά Δύσκολη τη Διακοπή του Καπνίσµατος ( () (*, *-.<.+("#/ ) µ : (<4 εβδοµάδες) 2!"#$%& ()(* + *,#-.µ.,)/0* (<4 εβδοµάδες) 2 Σύνδροµο Στέρησης 1D-,0* / A%* ( * $* =3: 7-,. # (<4 εβδοµάδες) 2 1#2)µ3, ) $"2) + - $ /4)5) /6µ*(%&.7 89$. #: (>10 εβδοµάδες) 2 ;<=.: (µπορεί να αυξηθεί ή να µειωθεί µε τη διακοπή του καπνίσµατος) 1,2 >#/?. $0* + &* ( ( %&+ A%9@"/ ) (<4 εβδοµάδες) 2 >#/ &. 40* C#<&3, ( $6 / ) : (<4 εβδοµάδες) 2

29 ΕΙΔΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ -Συνέντευξη για την εκτίµηση: Α.Α,Κ.Ι, Βαθµού εξάρτησης (κλίµακα Fangerstrom) και της ετοιµότητας για διακοπή καθώς και ενηµέρωση και πρόταση εξατοµικευµένης θεραπείας. -Διενέργεια σπιροµέτρησης µέτρησης CO καθώς και προσκόµιση και εκτίµηση εργ/κων και απεικ/κων εξετάσεων.

30 Επιλογές θεραπείας - Βαρενικλίνη (Champix) Μερικός αγωνιστής α4β2 υποδοχέων Σύγχρονη δράση αγωνιστή-ανταγωνιστή: στέρηση ανταµοιβή β2 β2 α4 β2 α4 α4β2 Κύριοι Νικοτινικοί Υποδοχείς Ηµέρες 1 3: 0,5 mg Χ 1 Ηµέρες 4 7: 0,5 mg Χ 2 Ηµέρα 8 12 εβδοµάδα:1 mg Χ2 Ηµέρα 7η-14η: διακοπή καπνίσµατος

31 Επιλογή θεραπείας Α) Θεραπεία Υποκατάστασης Νικοτίνης Δισκία νικοτίνης/τσίχλες νικοτίνης -Σταθερή λήψη: ένα κάθε 1-2 ώρες για 2-6 µήνες, µε σταδιακή δόσης Προσαρµογή σε ανάγκες καπνιστή, «κατ επίκληση λήψη» Αντανακλαστικό «πείνας» Δισκία vs Τσίχλες: όχι ειδικό µάσηµα, δε σπάζουν Εισπνεόµενη νικοτίνη /ηµέρα για 8 εβδοµάδες µε σταδιακή µείωση έως 12 εβδοµάδες Την ταχύτερη αποδέσµευση από όλες τις µορφές Αντικαθιστά «συµπεριφορική» εξάρτηση καπνιστή Αυτοκόλλητο νικοτίνης -1 ηµέρα για 16 ή 24 ώρες (10/15 mg ή 14/21 mg) Σταθερή απελευθέρωση νικοτίνης Συνήθως συνδυάζεται (>20 τσιγάρα)

32 Επιλογή θεραπείας Υδροχλωρική βουπροπιόνη (Zyban) Ηµέρες 1 η 6 η : 150 mg Χ 1 Ηµέρες 7 η -8 η εβδοµάδα: 150 mg Χ 2 Ηµέρα 10η-14η: διακοπή καπνίσµατος Μονοπάτι ανταµοιβής (DOPA) Μονοπάτι στέρησης (NORA)

33 ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ CΑ Οφείλουµε να του συστήσουµε να διακόψει το κάπνισµα, για να πιστέψει και ο ίδιος πως έχει αρκετό χρόνο για να το κάνει! Επίσης θα έχει και ένα στόχο για να αντλεί αυτοπεποίθηση µε την επίτευξή του! Μελέτες σε καρκινοπαθείς: -Η διακοπή του καπνίσµατος αποτελεσµατικότητα της Χ/Θ -Η διακοπή του καπνίσµατος βελτιώνει την ποιότητα ζωής -Η διακοπή του καπνίσµατος το προσδόκιµο επιβίωσης

34 1.060!άτομα!σταμάτησαν!το!κάπνισμα!στο!1 ο!15ήμερο! 705!έως$το$τέλος$του$2 ου $μήνα$θεραπείας$ Ενώ!225!άτομα!παρέμειναν!καπνιστές!εκ!των!οποίων!τα!! 112!έλαβαν!θεραπεία!(73$!&!39! )!(με!στοιχεία!καταθλιπτικής! προσωπικότητας!υπό!ή!χωρίς!αντίστοιχη!φ.α.)! ενώ!!τα!υπόλοιπα!113!άτομα!δεν!αποφάσισαν!να!λάβουν!τελικά!φ.α! ΣΥΝΟΛΟ$ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ$~$88.5%$ Παρενέργειες!εμφάνισαν!389!άτομα:! 240!άτομα!Γ.Σ.Ν.!δ/χές!(ναυτία,!δυσκοιλιότητα)! 98!έβλεπαν!περίεργα!όνειρα! 21!παρουσίασαν!κατάθλιψη!&!30!ζάλη$ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΤΙΚ/ΚΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥ!!Σε!σύνολο!1.980!ατόμων!η!αγωγή!που!δόθηκε!ήταν:! 1. Βαρενικλίνη$$ 1440$άτομα$ 2.$Υποκατάστατα$ Νικοτίνης$ 3.$Βουπροπιόνη$ 534$άτομα$ 6$άτομα$

35 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 1 ΕΠΕΙΔΗ$ΟΙ$ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ$ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ$ ΟΜΑΔΑ$ΥΨΗΛΟΥ$ΚΙΝΔΥΝΟΥ$Η$ ΠΡΟΣΕΛΕΥΣΗ$ΤΟΥΣ$ΣΤΟ$ΕΙΔΙΚΟ$ΙΑΤΡΕΙΟ$ ΔΙΑΚΟΠΗΣ$ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ$ΑΠΟΤΕΛΕΙ$ ΜΙΑΣ$ΠΡΩΤΗΣ$ΤΑΞΕΩΣ$ΕΥΚΑΙΡΙΑ$ΓΙΑ$ΤΗ$ ΔΙΑΓΝΩΣΗ$ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ$ΣΕ$ΑΡΧΙΚΟ$ ΣΤΑΔΙΟ$

36 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 2 ΤΟ$ΠΟΣΟΣΤΟ$ΤΗΣ$ΑΡΧΙΚΗΣ$ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ$ΤΗΣ$ ΔΙΑΚΟΠΗΣ$ΤΟΥ$ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ$ΟΣΩΝ$ΕΛΑΒΑΝ$ ΤΗΝ$ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ$Φ.Α.$ΚΡΙΝΕΤΑΙ$ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΟ$ ΡΟΛΟ$ΠΑΙΖΕΙ$Ο$ΒΑΘΜΟΣ$ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ$ΤΟΥ$ ΚΑΠΝΙΣΤΗ$ΚΑΙ$Η$ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ$ΤΟΥ$ΣΤΗΝ$ ΘΕΡΑΠΕΙΑ$ Η$ΒΑΡΕΝΙΚΛΙΝΗ$ΕΙΝΑΙ$ΜΙΑ$ΚΑΙΝΟΤΟΜΟΣ,$ΝΕΑ$ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ$ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ$ΠΟΥ$ΕΧΕΙ$ΣΚΟΠΟ$ΝΑ$ ΒΟΗΘΗΣΕΙ$ΤΟΥΣ$ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ$ΝΑ$ΕΠΙΤΥΧΟΥΝ$ΤΟ$ ΣΤΟΧΟ$ΤΟΥΣ$ΓΙΑ$ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ$ΑΠΟΧΗ$ΑΠΟ$ΤΟ$ ΚΑΠΝΙΣΜΑ$

37 Θέση της Ελληνικής Πνευµονολογικής Εταιρείας για το Ηλεκτρονικό Τσιγάρο

38 Από συνεδρίαση στις 21 Φεβρουαρίου 2012, υιοθετεί πλήρως τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Πνευµονολογικής Εταιρείας (ERS)

39 Η ERS δεν ταξινοµεί τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ως ασφαλή εναλλακτική λύση στο κάπνισµα ούτε τα θεωρεί ένα εγκεκριµένο εργαλείο για την διακοπή του καπνίσµατος ή κατάλληλα για να χρησιµοποιούνται σε χώρους όπου το συµβατικό κάπνισµα απαγορεύεται.

40 Η ERS συνιστά να ακολουθούνται οι κατευθυντήριες οδηγίες για την αποτελεσµατική θεραπεία της διακοπής του καπνίσµατος που βασίζονται σε κλινικές αποδείξεις και στις οποίες δεν υποστηρίζεται η χρήση των προϊόντων των ηλεκτρονικών τσιγάρων.

41 Η ERS υποστηρίζει ότι οι καπνιστές "δεν θα πρέπει να ανταλλάσουν ένα καρκινογόνο προϊόν µε ένα άλλο..."

42 Η Ευρωπαϊκή Πνευµονολογική Εταιρεία υιοθετεί πλήρως τις κατευθυντήριες γραµµές του άρθρου 14 της σύµβασης-πλαισίου για τον έλεγχο του καπνίσµατος (FCTC) και ως εκ τούτου υποστηρίζει ότι η καλύτερη συµβουλή υγείας για τους καπνιστές είναι να σταµατήσουν το κάπνισµα σύµφωνα µε επιστηµονικά τεκµηριωµένες µεθόδους.

43 ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ Ο ΚΑΠΝΙΣΤΗΣ ΣΕ ΜΙΑ ΠΙΘΑΝΗ ΥΠΟΤΡΟΠΗ 1 τσιγάρο δεν ισοδυναµεί µε αποτυχία Αν και το 1 τσιγάρο γρήγορα γίνεται πακέτο, οι πρώτες αντιδράσεις του καπνιστή στην υποτροπή είναι καθοριστικές για την µετέπειτα άκαπνη ή µη πορεία του

44

45

46

47 Are you smoking Smoking and death Close relationship

48 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας