Μελέτη επικινδυνότητας στο χημείο Βιομηχανίας. Παράδειγμα

Transcript

1 Παράδειγμα Μελέτης επικινδυνότητας στο χημείο Βιομηχανίας 80

2 Γενικά Η εκτίμηση κινδύνου δεν είναι τίποτα άλλο παρά η προσεκτική εξέταση του τι θα μπορούσε να βλάψει τους ανθρώπους στην εργασία τους, έτσι ώστε να μπορέσει ο μηχανικός ασφαλείας να εκτιμήσει αν έχει λάβει τις απαραίτητες προφυλάξεις ή αν πρέπει να κάνει περισσότερα για την αποφυγή της βλάβης. Σε αυτό το κεφάλαιο θα γίνει μια προσπάθεια ανάλυσης της επικινδυνότητας στο χημείο της... σύμφωνα με τα 5 απλά βήματα που αναλύθηκαν στο Κεφάλαιο 2. Εικόνα 5.1: Tα 5 βήματα της μελέτης της επικινδυνότητας. Έτσι στο πρώτο βήμα θα γίνει μια προσπάθεια εντοπισμού των κινδύνων μέσα στο χημείο με την βοήθεια του εντύπου εκτίμησης κινδύνου. Στο δεύτερο βήμα θα αναλυθούν οι κίνδυνοι ανά θέση εργασίας και ανά ειδικότητα ώστε να γίνει πιο εύκολο να προσδιοριστούν ποιοι εργαζόμενοι υπάρχει πιθανότητα να εκτεθούν σε πηγές κινδύνου. 81

3 Στο τρίτο βήμα θα γίνει μια αξιολόγηση των κινδύνων με μια παρουσίαση των μέτρων που ήδη ισχύουν, της σήμανσης και των Μ.Α.Π που ήδη χρησιμοποιούνται καθώς επίσης και μια προσπάθεια ποσοτικής εκτίμησης της επικινδυνότητας με τη μέθοδο «Decision Matrix» που αναλύθηκε στο Κεφάλαιο 2. Στο τέταρτο βήμα θα γίνει μια προσπάθεια ανάλυσης των μέτρων που θα πρέπει να ληφθούν για την εξάλειψη των κινδύνων ενώ το πέμπτο βήμα θα είναι ένας έλεγχος των μέτρων κάτι που πιθανόν δεν θα μπορέσει να παρουσιαστεί στην παρούσα εργασία απλά ίσως αξιολογηθούν τα μέτρα που λήφθηκαν σύμφωνα με τους κινδύνους. 5.1 ΒΗΜΑ 1 Ο : ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Έντυπο εκτίμησης του επαγγελματικού κινδύνου Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι η μελέτη έγινε στο χημείο της... και τα στοιχεία που καταγράφονται στο έντυπο επαγγελματικού κινδύνου αφορούν μόνο αυτό και όχι όλη την επιχείρηση Έντυπο εκτίμησης του επαγγελματικού κινδύνου Π.Δ. 17/1996, άρθρο Στοιχεία επιχείρησης : α. Επωνυμία: Συνεταιριστική Καπνοβιομηχανία (...) β. Κωδικός κλάδου (τετραψήφιος κωδικός με βάση τη ΣΤΑΚΟΔ 91): γ. Ονοματεπώνυμο εργοδότη δ. Διεύθυνση Κεντρικής έδρας: Οδός: Αριθμός:. Δήμος:. Πόλη: Ξάνθη Τ.Κ:

4 Τηλ:. Fax:. ε. Διευθύνσεις παραρτημάτων, υποκαταστημάτων, αυτοτελών παραγωγικών μονάδων κλπ. Οδός: Αριθμός:. Δήμος:.. Πόλη:.. Τ.Κ.: Τηλ. :.. Fax: Δραστηριότητα: 2. Δραστηριότητα της επιχείρησης χημείου: έλεγχος πρώτων υλών και προϊόντων 3.Ετος ίδρυσης της επιχείρησης:.. 4.Συνολικός αριθμός ετών παραγωγικής δραστηριότητας: 5. Αριθμός παραγωγικών τμημάτων: 2 6. Παραγωγική διαδικασία και τελικό προϊόν: ποιοτικός έλεγχος (αναλύθηκε στο προηγούμενο κεφάλαιο). 7.Γενική κάτοψη της επιχείρησης και των εργασιακών τμημάτων. 83

5 Χώροι αποθήκευσης Αυτόματος Αναλυτής RFA-300 Βρύση πλύσης ματιών Γραφεία Ψυγείο 3 Πίνακας ρεύματος Γραφεία Πάγκος εργασίας 1 Χώροι αποθήκευσης Φιάλες υπό πίεση Ψυγεία διατήρησης καπνού Αναλυτής CO Καπνιστικές μηχανές Πάγκος εργασίας Φούρνος ξήρανσης καπνού 2 Ατμός υπό πίεση Δίκτυο αερίων υπό πίεση Αέριος χρωματογράφος Ηλεκτρονικός υπολογιστής Πίνακας ρεύματος Καταιωνιστήρας είσοδος Εικόνα 5.2: Κάτοψη χημείου Αναφορές: 84

6 8.Πρωτόκολλο συντήρησης των μηχανών και των εγκαταστάσεων:.. 9. Χρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες και χημικές ουσίες επεξεργασίας: Χλωριούχο ασβέστιο Καυστικό νάτριο Μεθανόλη Οξικό οξύ 99% Καθαρή νικοτίνη Ερμάριο 10. Διάθεση αποβλήτων (στερεών, υγρών, αερίων, τοξικών κλπ,) Στο τμήμα ανακύκλωσης του εργοστασίου. 11. Αριθμός εργαζομένων στην επιχείρηση στο χημείο: Ανδρών 3 Γυναικών 1 Υπαλλήλων 3 Μαθητευομένων Ανηλίκων Ατόμων με ειδικές ανάγκες Σύνολο Μέση εργασιακή ηλικία στην επιχείρηση: Μέση ηλικία των εργαζομένων: Παρούσες ειδικότητες στην επιχείρηση: Στον χημείο της εταιρείας απασχολούνται 4 εργαζόμενοι και περιστασιακά κάποιος φοιτητής των Τ.Ε.Ι Καβάλας που κάνει την πρακτική του. 1 χημικός (διευθυντής στο εργαστήριο) 1 χειριστής του χρωματογράφου και χειριστής καπνιστικών μηχανών. Απόφοιτος ΤΕΙ Τεχνολογίας Πετρελαίου. 85

7 2 αναλυτές στα σάκχαρα του καπνού απόφοιτοι του εξατάξιου γυμνασίου. 15. Βάρδιες εργασίας στην επιχείρηση: 1 βάρδια πρωινή Εκτίμηση των κινδύνων έκθεσης: Πίνακας 5.1:Εκτίμησης κινδύνων για την ασφάλεια. Α. Κίνδυνοι για την Από ελλείψεις στις κτιριακές ασφάλεια δομές Κτιριακές δομές: Ύψος χώρου εργασίας (<2,70) Εμβαδόν χώρου εργασίας Όγκος χώρου εργασίας Φωτισμός Δάπεδα Τοίχοι Έξοδοι Πόρτες Υπόγεια (μέγεθος,ανανέωση αέρα) Διάδρομοι(εμπόδια κατάλληλος φωτισμός) Σήμανση ασφάλειας στους χώρους εργασίας Ψευδοροφή Μηχανές: Προφυλακτήρες (στα όργανα, στο μηχανισμό μετάδοσης,στην επιφάνεια εργασίας των μηχανών, και στα όργανα χειρισμού) Σήμα ασφάλειας CE Παρατηρήσεις από το χημείο της... Ικανοποιητικό Ικανοποιητικό Ικανοποιητικός Σκαλάκια στο χώρο εργασίας 1 1 Δεν υπάρχουν Ορισμένες φορές με εμπόδια Υπάρχει Υπάρχει Υπάρχουν Υπάρχει 86

8 Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις: Ακαταλληλότητα εγκαταστάσεων, ακαταλληλότητα χρήσης Έλλειψη μέτρων ασφαλείας κατά τη χρήση των εγκαταστάσεων και κατά τις εργασίες συντήρησης των εγκαταστάσεων, Καλές εγκαταστάσεις Υπάρχουν μέτρα Πυρκαγιές εκρήξεις: Επικίνδυνες ουσίες: Παρουσία και χρήση εύφλεκτων υλικών Παρουσία και χρήση ακαταλλήλων ερμαρίων (κατασκευαστικά ακατάλληλα) Έλλειψη καταλλήλων συστημάτων πυρανίχνευσης και πυρασφάλειας. Έλλειψη κατάλληλης σηματοδότησης. Εύφλεκτες ουσίες, καυστικές ουσίες,ερεθιστικές ουσίες, τοξικές ουσίες, εκρηκτικές ουσίες Υπάρχει Υπάρχουν συστήματα Επαρκής σηματοδότηση Ισοπροπανόλη Μεθανόλη Αιθανόλη Πίνακας 5.2: Εκτίμησης κινδύνων για την υγεία Β. Κίνδυνοι για την υγεία Παρατηρήσεις από το χημείο της... Χημικοί παράγοντες: Από σκόνες, καπνούς, νέφη Αέριοι ρύποι από το (ομίχλες) Αερόμορφοι ρύποι άλεσμα του καπνού Ορισμένες φορές υψηλά επίπεδα μονοξειδίου του άνθρακα Φυσικοί παράγοντες: Εργασιακός θόρυβος, Δονήσεις στην εργασία,θερμικό εργασιακό Δεν υπάρχει 87

9 Βιολογικοί παράγοντες: περιβάλλόν, Φωτισμός, Ακτινοβολίες Όπως : βακτηρίδια, μύκητες, ιοί, ρικέτσιαι,πρωτόζωα, μετάζωα, κ. λ. π. Δεν υπάρχουν Πίνακας 5.3: Εκτίμησης εγκάρσιων ή οργανωτικών κινδύνων Γ. εγκάρσιοι ή οργανωτικοί κίνδυνοι Παρατηρήσεις από το χημείο της... Οργάνωση εργασίας: Φθοροποιός, εργασία (ωράριο εργασίας, βάρδιες, νυκτερινή εργασία κ.λ.π. ) 1 βάρδια εργασιακές σχέσεις ( μερική απασχόληση, κατ αποκοπή Εργασία σε οθόνες Η/Υ αμοιβή, κατ οίκον εργασία ) παρουσία κινδύνων για την Μεταφορά χημικών ουσιών υγεία, χειρωνακτική εργασία, εργασία σε οθόνες Η/Υ Ψυχολογικοί ρυθμοί παραγωγής, παράγοντες: διαλείμματα, Ικανοποιητικά διαλείμματα επαναληπτικότητα, μονοτονία,έλεγχος,ένταση, κ.λ.π. σχέσεις μεταξύ συναδέλφων Καλές σχέσεις μεταξύ των υπαλλήλων και μεταξύ εργαζομένων και προϊσταμένων Καλή διάταξη του χώρου σύγχυση ή σύγκρουση ρόλων παρουσία βλαπτικών παραγόντων ακατάλληλη διάταξη των χώρων και έντονα χρωματικά 88

10 ερεθίσματα παρουσία κινδύνων και έλλειψη προγραμμάτων επέμβασης 89

11 Εργονομικοί παράγοντες: ακατάλληλος εξοπλισμός εργασίας προβληματική διάταξη της παραγωγικής διαδικασίας.έλλειψη ενημέρωσης των εργαζομένων ιεραρχική επικοινωνία δια μέσου «κοινοποιήσεων» έλλειψη συλλογικής (ομαδικής) εργασίας σύγχυση στις «οδηγίες» που αφορούν την εκτέλεση καθήκοντος ελλείψεις στην ενημέρωση και πληροφόρηση των εργαζομένων για διαδικασίες παραγωγής και προγραμματισμό παραγωγής μη συμμετοχή των εργαζομένων στις αποφάσεις για την παραγωγική διαδικασία ακατάλληλος σχεδιασμός θέσης εργασίας υπερβολικές απαιτήσεις της εργασίας ( μνήμης προσοχής ) Ενημέρωση εργαζομένων Σαφείς οδηγίες προς τους εργαζομένους κατά την εκτέλεση καθήκοντος 90

12 Αντίξοες εργασίας: συνθήκες εργασίες με ακατάλληλο εξοπλισμό εργασία με ακατάλληλα μέσα ατομικής προστασίας ελλείψεις στην ενημέρωση και πληροφόρηση των εργαζομένων για τους κινδύνους που διατρέχουν κατά την εργασία τους Σωστή ενημέρωση για την ασφάλεια Εργασία με Μ.Α.Π 17.Ποσοτικός προσδιορισμός φυσικών, χημικών και βιολογικών παραγόντων: (υπάρχει και αυτός ο πίνακας βρίσκεται στο έντυπο αλλά στην συγκεκριμένη εταιρία δεν έχουμε μετρήσεις) Πίνακας 5.4: Μετρήσεις κινδύνων παράγοντας Τμήμα Παραγ. Φυσικοί: Θόρυβος Δονήσεις Ακτινοβολίες Φωτισμός Μικροκλίμα Χημικοί Σκόνες/ ίνες Ίνες αμιάντου Χημικές ουσίες Βιολογικοί Βακτηρίδια Μύκητες Ιοί Ρικέτσιαι Πρωτόζωα Μετάζωα Θέσεις Δειγ/ψίας Υπέρβαση Ορ. Τιμ. Ναι ή όχι 91

13 18. Ιατρική παρακολούθηση των εργαζομένων: Πίνακας 5.5: Ιατρικής παρακολούθησης εργαζομένων Είδος ιατρικών εξετάσεων Παραγωγικό τμήμα Αριθμός εργαζομένων Που εξετάσθηκαν 19. Εκπαίδευση των εργαζομένων σε θέματα υγείας και Ασφάλειας: Πίνακας 5.6: Εκπαίδευσης των εργαζομένων σε θέματα υγείας και Ασφάλειας Έγινε εκπαίδευση των εργαζομένων επ ευκαιρία: Ναι Όχι Α) της πρόσληψης Β) μετάθεσης ή αλλαγής θέσης εργασίας Γ) εισαγωγής ή αλλαγής εξοπλισμού εργασίας Δ) εισαγωγής νέας τεχνολογίας Ε) άλλη περίπτωση 20.Ενημέρωση των εργαζομένων για τους κινδύνους της παραγωγικής διαδικασίας: Πίνακας 5.7: Ενημέρωση των εργαζομένων για τους κινδύνους της παραγωγικής διαδικασίας. Έγινε ενημέρωση των εργαζομένων: Ναι Όχι Α)κατά άτομο Β)κατά ομάδες Γ)στο σύνολο των εργαζομένων Δ)με ανακοινώσεις Ε)με άλλο τρόπο 92

14 21. Άλλα θέματα: Α)έγιναν ασκήσεις διαφυγής και διάσωσης Β)έγιναν ασκήσεις πυρασφάλειας Γ)υπάρχει κατάλληλη υποδομή και διασυνδέσεις με αρμόδιες Υπηρεσίες προκειμένου να αντιμετωπιστούν άμεσα θέματα Πρώτων βοηθειών, επείγουσας ιατρικής περίθαλψης, διάσωσης Και πυρασφάλειας Δ)έχουν ορισθεί εκπαιδευμένοι εργαζόμενοι, υπεύθυνοι για την Εφαρμογή των μέτρων που αφορούν τις πρώτες βοήθειες, την πυρασφάλεια και την εκκένωση των χώρων Ε)τηρείται ειδικό βιβλίο ατυχημάτων στο οποίο αναγράφονται Τα αίτια και η περιγραφή του ατυχήματος Στ)τηρείται κατάλογος των εργατικών ατυχημάτων που είχαν ως συνέπεια για τον εργαζόμενο ανικανότητα εργασίας μεγαλύτερη των τριών εργάσιμων ημερών Ναι Όχι 22. Εκπρόσωπος των εργαζομένων με ειδική αρμοδιότητα σε θέματα προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων Ναι Όχι Υπάρχουν εκλεγμένοι εκπρόσωποι των εργαζομένων για Στο τμήμα θέματα Υγείας και Ασφάλειας (ΕΥΑΕ) 23. Τριμηνιαίες κοινές συνεδριάσεις σύμφωνα με το άρθρο 2 του Ν 1568/85 Ημερομηνία Συμμετοχή Συμμετοχή Συμμετοχή Συμμετοχή εργοδοτών Εργαζομένων Τ.Ασφάλ. Γ.Εργασίας

15 Σύνοψη των μη ελεγχόμενων κινδύνων έκθεσης της επιχείρησης : Το κείμενο της Γραπτής Εκτίμησης του Επαγγελματικού Κινδύνου, Επεξεργάστηκαν και σύνταξαν: Ο Τεχνικός Ασφάλειας.. (Ονοματεπώνυμο) (Υπογραφή) Ο Ειδικός Ιατρός Εργασίας... (Ονοματεπώνυμο) (Υπογραφή) Ο Εργοδότης (Ονοματεπώνυμο) (Υπογραφή) Έλαβαν γνώση τα μέλη της ΕΥΑΕ ή ο Εκπρόσωπος των Εργαζομένων: (Ονοματεπώνυμο) (Υπογραφή). (ημερομηνία και ώρα) Πρόγραμμα επέμβασης για την πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου. Συμπληρωματικά ερμηνευτικά στοιχεία για την ανάπτυξη του προγράμματος Επέμβασης (ημερομηνία) 94

16 Τέλος Εντύπου Γενικές Παρατηρήσεις Σε γενικές γραμμές στο χημείο ισχύει: Φωτισμός: ικανοποιητικός, (παράθυρα και λάμπες) Αερισμός: ο χώρος διαθέτει εξαερισμό, οπότε ο αερισμός είναι πολύ καλός για τις ανάγκες των εργαζομένων στο αναλυτικό εργαστήριο. Υπάρχει ανιχνευτής μονοξειδίου του άνθρακα ως αέριος ρύπος, κυρίως όταν λειτουργούν οι καπνιστικές μηχανές. Όσο το λαμπάκι είναι πράσινο το μονοξείδιο είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα, όταν κοκκινίζει είναι σε επικίνδυνα υψηλά. Αυτό αντιμετωπίζεται με το να ανοίγουν τα παράθυρα και τον κλιματισμό στις μέγιστες επιδόσεις. Υγρασία σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα. Θερμοκρασία σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα. Αέριοι φυσικοχημικοί ρύποι: μονοξείδιο του άνθρακα (όχι πάντα) όταν λειτουργούν οι καπνιστικές μηχανές καθώς επίσης και τα διάφορα αντιδραστήρια αφού όταν γίνεται η διήθηση είναι ανοιχτά τα φιαλίδια πάνω στον πάγκο εργασίας. Η αποθήκευση και φύλαξη των φιαλών υπό πίεση είναι όπως ορίζεται σε κάθετη θέση και τοποθετημένες σε ντουλάπα που αντέχει σε εκρήξεις Οι κίνδυνοι που εντοπίζονται γενικά Κίνδυνοι για την ασφάλεια ή κίνδυνοι ατυχήματος. Κίνδυνος κατά τη χρήση του εξοπλισμού εργασίας (μηχανήματα) Έκθεση σε κινούμενα μέρη ή περιστρεφόμενα με ανεπαρκή φύλαξη ή προστατευτικά που δεν κλείνουν Έκθεση σε υαλικά. 95

17 Κίνδυνος κατά τις κτηριακές δομές Εμβαδό χώρου εργασίας (ικανοποιητικός για τον αριθμό των εργαζομένων και τις εργασίες που εκτελούνται) Έξοδοι (υπάρχει μία και θα δημιουργηθεί άλλη μια οπότε θα είναι αρκετές) Δάπεδα (οι τρεις χώροι χωρίζονται με σκαλί το οποίο μπορεί να είναι επικίνδυνο κατά την μεταφορά διαφόρων χημικών ουσιών) Κίνδυνος από πυρκαγιές και εκρήξεις Παρουσία και χρήση εύφλεκτων υλών. Παρουσία φιαλών υπό πίεση Παρουσία φλόγας (κατά την χρήση αναπτήρα κατά την έναρξη καπνίσματος των τσιγάρων από τις καπνιστικές μηχανές) Κίνδυνοι για την Υγεία Έκθεση σε φυσικούς παράγοντες Ανεπαρκής φωτισμός κατά την χρήση οθόνης οπτικής απεικόνησης. Έκθεση σε χημικούς παράγοντες Εικόνα 5.3: Χημικοί παράγοντες Χλωριούχο ασβέστιο Καυστικό νάτριο 96

18 Μεθανόλη Οξικό οξύ 99% Καθαρή νικοτίνη Εικόνα 5.4: Φράσεις ασφαλείας χημικών ουσιών Έκθεση σε βιολογικούς Παράγοντες Δεν υπάρχουν στοιχεία Εργονομικοί Κίνδυνοι για την Υγεία και την Ασφάλεια Οργάνωση εργασίας Χειρονακτική διακίνηση φορτίων (κούτες με δείγματα και αντιδραστήρια) Εργασία σε οθόνη οπτικής απεικόνισης Ψυχολογικοί παράγοντες Ρυθμοί παραγωγής Διαλείμματα Επαναληπτικότητα 97

19 Μονοτονία Έλεγχος Ένταση κ.τ.λ. Εργονομικοί παράγοντες Ορθοστασία στους πάγκους εργασίας κατά την κατασκευή αντιδραστηρίων. Υπερβολικές απαιτήσεις σε προσοχή (λόγω παρασκευής και μεταφοράς εύφλεκτων ουσιών) Αντίξοες συνθήκες εργασίας Εργασία σε υψηλά επίπεδα μονοξειδίου του άνθρακα (CO) 5.2 ΒΗΜΑ 2 Ο : ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΝΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ, ΑΝΑ ΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΟΥ ΕΚΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ) Χώρος 1 ος. Στον πρώτο χώρο που συναντάμε ακριβώς μπροστά μας όταν μπαίνουμε στην είσοδο του χημείου γίνεται ο έλεγχος των πρώτων υλών (καπνού και κόλλας) και υπάρχουν τα εξής μηχανήματα και οι αντίστοιχοι χειριστές: Πίνακας 5.8: Κατάταξη κινδύνων ανά θέση εργασίας (χώρος 1) Τίτλος εργασίας Περιγραφή καθηκόντων Πιθανοί κίνδυνοι Προτεινόμενα Προληπτικά και Κατασταλτικά Μέτρα 98

20 Εισάγει τα φιαλίδια Οξικό οξύ: Χρήση Μ.Α.Π. με το υγρό από την διαβρωτικό όπως γάντια, Χειριστής διήθηση του καπνού ρόμπα, μπότες ή αυτόματου Εισάγει στο Σαπουνόνερο: κλειστά αναλυτή. RFA- μηχάνημα: ερεθιστικό παπούτσια. 300 a. NaOH Ανάρτηση b. Σαπουνόνερο πινακίδων c. Οξικό οξύ Υαλικά: σήμανσης d. Υδροχλωρικό οξύ e. Και υαλικά επικίνδυνα στο να σπάσουν και να κοπεί ο εργαζόμενος ασφαλείας. Ύπαρξη βρύσης κοντά Συχνή συντήρηση Χειριστής ζυγών ακριβείας Συνήθως μετράει το βάρος του καπνού πριν και μετά την ξήρανσή του Δεν εντοπίζεται κάποιος ιδιαίτερος κίνδυνος Χειριστής φούρνου που θερμαίνεται στους 75 ο ο C Τοποθετεί τον καπνό για ξήρανση και τον βγάζει όταν είναι περάσει το χρονικό διάστημα που απαιτείται Έγκαυμα αν ανοίξει κάποιος νωρίτερα το φούρνο ή αν βγάλει τα σκεύη από μέσα χωρίς γάντια Χρήση γαντιών Συντήρηση συχνά απαιτείται όσο Παρασκευάζει/ κατασκευαστής αντιδραστηρίων αποθηκεύει a. NaOH b. Οξικό οξύ c. Υδροχλωρικό οξύ d. Ερμάριο Κάποια απ αυτά είναι διαβρωτικά, Εύφλεκτα, Ερεθιστικά, Χρήση Μ.Α.Π (γάντια, ποδιές, παπούτσια,μάσκες ) e. Αιθανόλη 99

21 f. Μεθανόλη g. Ισοπροπανόλη Τραυματισμός Χειριστής μηχανήματος που αλέθει τον καπνό Άλεσμα καπνού για διήθηση από τα κοπτικά τμήματα. Εισπνοή σωματιδίων καπνού σε Χρήση μάσκας. μορφή σκόνης. Καλό θα ήταν να αναφερθεί ότι υπάρχει κλιματιστικό μηχάνημα κοντά στην είσοδο καθώς επίσης και ατμός υπό πίεση με τον οποίο λειτουργεί για τον σωστό κλιματισμό του χώρου Χώρος 2 ος Σε αυτό τον χώρο θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε τις εξής θέσεις εργασίας και τους κινδύνους που αντιστοιχούν: Πίνακας 5.9: Κατάταξη κινδύνων ανά θέση εργασίας (χώρος 2) Τίτλος εργασίας Περιγραφή καθηκόντων Πιθανοί κίνδυνοι Προτεινόμενα Προληπτικά και Κατασταλτικά Μέτρα 100

22 πυρκαγιά επειδή Να κλείνουν οι Τοποθετεί τα είναι κοντά ο προστατευτικές τσιγάρα στην πάγκος με τα πόρτες της μηχανής μηχανή και τα αντιδραστήρια όταν είναι σε Χειριστής Καπνιστικής Μηχανής ανάβει αναπτήρα με τραυματισμός (Η μηχανή έχει κινούμενα μέρη π.χ. χωνί απαέρωσης που λειτουργία Να λειτουργεί ο κλιματισμός και να ανοίγονται τα δουλεύει με παράθυρα όταν συμπιεσμένο αέρα και ανάψει ο ανιχνευτής μπορεί να πέσει CO απότομα) Εισπνοή μονοξειδίου άνθρακα (CO) του Τοποθέτηση πινακίδων ασφαλείας. Τοποθετεί τα Πτώση φιαλιδίου Ιδιαίτερη προσοχή φιαλίδια με τα κατά την μεταφορά Το μπουκάλι της δείγματα στο και τοποθέτηση. νικοτίνης αρκετά χρωματογράφο Τραυματισμός από καλυμμένο καθώς Βάζει καθαρή κινούμενα μέρη επίσης και χρήση νικοτίνη στο γαντιών κατά την Χειριστής αέριου χρωματογράφου μηχάνημα Είναι υπεύθυνος για την σωστή Κίνδυνος εισπνοής της νικοτίνης μεταφορά της Ειδική ντουλάπα για τις φιάλες υπό πίεση λειτουργία των που αντέχει τις φιαλών υπό υψηλές θερμοκρασίες πίεση με τις και στις εκρήξεις σε οποίες δουλεύει περίπτωση πυρκαγιάς ο στο χημείο. χρωματογράφος Τοποθέτηση 101

23 πινακίδων ασφαλείας Χειρίζεται τον Μη σωστή θέση Σωστή θέση και υπολογιστή που μπροστά στον κατάλληλος φωτισμός βγάζει τα υπολογιστή. αποτελέσματα Προκαλείται από τον αέριο κούραση ή και Χειριστής χρωματογράφο χρόνιες παθήσεις ηλεκτρονικού στην σπονδυλική υπολογιστή στήλη Κίνδυνοι για την όραση του εργαζομένου αν δεν έχει επαρκή φωτισμό Τοποθετεί το Δεν έχει κανέναν Τα καλώδια και η Χειριστής μηχανής εξέτασης επιστομίου επιστόμιο στο μηχάνημα και περιμένει τα αποτελέσματα ιδιαίτερο κίνδυνο εκτός αν υπάρξει πρόβλημα με τα καλώδια και προκληθεί πυρκαγιά ή πρίζα να είναι σε σημείο που δεν επηρεάζει την μετακίνηση των εργαζομένων ηλεκτροπληξία Να μην είναι σε λειτουργία όταν `Υπεύθυνος συντήρησης καπνιστικής μηχανής Συντηρεί μηχανή προβλέπει ενδεχόμενη βλάβη την και Τραυματισμός από κινούμενα μέρη συντηρείται ή επισκευάζεται και αν είναι ο εργαζόμενος να είναι σε απόσταση ασφαλείας από την μηχανή. Τοποθέτηση πινακίδων ασφαλείας 102

24 Επιβλέπει και Κίνδυνος `Να μην είναι σε συντηρεί την ηλεκτροπληξίας λειτουργία όταν λειτουργία του Κίνδυνος από τα συντηρείται ή Υπεύθυνος συντήρησης χρωματογράφου χρωματογράφου κινούμενα μέρη Κίνδυνος μην έρθει σε επαφή ή εισπνεύσει νικοτίνη αν έχει μείνει μέσα επισκευάζεται και αν είναι ο εργαζόμενος να είναι σε απόσταση ασφαλείας από την μηχανή. Τοποθέτηση πινακίδων ασφαλείας 103

25 5.3. ΒΗΜΑ 3 Ο : ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΙΣΧΥΟΥΝ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ Μέτρα που ήδη ισχύουν Υπάρχουν 2 βρύσες, για την πιθανότητα που κάποιος έρθει σε επαφή με κάποιο επικίνδυνο χημικό στοιχείο, εκ των οποίων η μία ρίχνει απ ευθείας στα μάτια. Επίσης υπάρχει ένας καταιωνηστήρας στην είσοδο του χημείου σε περίπτωση που χυθεί κάποια επικίνδυνη ένωση στο σώμα ή στα πόδια κάποιου εργαζομένου. Υπάρχουν πολύ σωστά σήματα που προειδοποιούν για τυχόν κινδύνους σε διάφορα σημεία του εργαστηρίου, και αντίστοιχοι πίνακες που τα εξηγούν αν κάποιος δεν τα γνωρίζει. Σύντομα θα κατασκευαστεί και άλλη μία έξοδος (έξοδος κινδύνου σε περίπτωση ατυχήματος π.χ. πυρκαγιάς ή έκρηξης να μπορούν να απομακρυνθούν οι εργαζόμενοι) Πρέπει να τονιστεί επίσης ότι έχουν παραχωρηθεί μέσα ατομικής προστασίας όπως μάσκες και γάντια για την ασφαλέστερη μετακίνηση και Παρασκευή των αντιδραστηρίων. Επίσης είναι δύσκολο να γίνει κάποιο ατύχημα αφού κάθε εργαζόμενος έχει δικό του πόστο και είναι υπεύθυνος σε αυτό. Κάτι που κινεί βέβαια την προσοχή είναι ότι όταν αλλάζουν φιάλες για τον χρωματογράφο μπορεί οι παλιές να παραμείνουν σε αυτό το χώρο οριζόντιες στο πάτωμα μερικές μέρες κάτι που κάνει τους διαδρόμους στενότερους οπότε και αυξάνεται η επικινδυνότητα να συμβεί ατύχημα Η σήμανση στο χημείο Η σήμανση είναι ικανοποιητική και επαρκής ενώ βρίσκεται σε εμφανή σημεία σε όλο το εργαστήριο όπως πρέπει και όπως αναφέρθηκε στο Κεφάλαιο 1 και 104

26 παρουσιάζεται στο Παράρτημα 1. Ενδεικτικά παρατίθενται κάποιες φωτογραφίες από τον χώρο του χημείου. Εικόνα 5.5: Προειδοποιητικά σύμβολα στο χημείο Εικόνα 5.6: Προειδοποιητικά και απαγορευτικά σύμβολα στο χημείο 105

27 Εικόνα 5.7: Προειδοποιητικό σύμβολο για υψηλές θερμοκρασίες σε φούρνου ξήρανσης του καπνού Εικόνα 5.8: Επεξήγηση εικονιδίων σε φιάλες χημικών ουσιών 106

28 Εικόνα 5.9: Βρύσες σε περίπτωση που πέσει χημική ουσία στο δέρμα ή στα μάτια Εικόνα 5.10: Εικόνα που απαγορεύει να πλησιάσει φλόγα αφού όπως ενημερώνει εκεί βρίσκονται φιάλες υπό πίεση 107

29 Μέσα Ατομικής Προστασίας Τα Μ.Α.Π. που παρέχονται και χρησιμοποιούνται από τους εργαζομένους (σύμφωνα με το Κεφάλαιο 2 και το Παράρτημα 2) είναι στο χημείο είναι: 1. Γάντια μιας χρήσεως 2. Μάσκες κατά την κατασκευή των αντιδραστηρίων 3. Ρόμπες για την προστασία του σώματος από τις καυστικές ουσίες. 4. Προστατευτικά γυαλιά για τα μάτια κατά την χρήση επικίνδυνων ουσιών (καυστικά, ερεθιστικά υγρά, ατμούς κ.λ.π.) Μέθοδος ποσοτικής εκτίμησης της επικινδυνότητας «Decision Matrix» Η συγκεκριμένη μέθοδος αναλύθηκε στο Κεφάλαιο 3 και απλά εδώ θα παρουσιαστεί ο χάρτης της κάτοψης του χημείου με χρώματα ανάλογα με την επικινδυνότητα σε κάθε σημείο, αφού εξηγηθεί και εκτιμηθεί πρώτα η επικινδυνότητα R με βάση τον Πίνακα Απόφασης. Πίνακας 5.10: Πίνακας απόφασης(επεξήγηση χρωμάτων και γραμμάτων) Συνέπειες Πιθανότητα Ασήμαντες Ελάχιστες Μέτριες Μεγάλες Σοβαρές Σχεδόν βέβαιη Β Γ Γ Δ Δ Πιθανή Β Β Γ Γ Δ Δυνατή Α Β Β Γ Δ Σπάνια Α Β Β Β Γ Απίθανη Α Α Β Β Γ Αποδεκτό Μη επιθυμητό Αποδεκτό με ελέγχους Μη αποδεκτό Α Β Γ Δ 108

30 Πίνακας 5.11: Εφαρμογή του πίνακα απόφασης ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΧΩΡΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΟΥ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ (S) ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ (P) ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥ- ΝΟΤΗΤΑΣ (R) ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΤΟΥ (S, P) 1 ος Χώρος Κίνδυνος γλιστρήματος λόγω πλακιδίων στα δάπεδα Διάστρεμμα/ μωλωπισμός κάταγμα/ Μέτριες- πιθανή Γ Κίνδυνος στιγμιαίας απώλειας Ισορροπίας & Παραπατήματος Διάστρεμμα/ μωλωπισμός κάταγμα/ Μέτριες- πιθανή Γ Κίνδυνος Πτώσης (χρήση σκαλοπατιών) Διάστρεμμα/ κάταγμα/ μωλωπισμός / θάνατος Κίνδυνος εγκαύματος Σοβαρές- σπάνια Γ Επαφή με θερμική επιφάνεια(στους κλίβανους οι οποίοι αναπτύσσουν Έγκαυμα/ σοκ Μεγάλες- σπάνια Β θάνατος

31 θερμοκρασίες περίπου 150 ο C) Κατά την διαχείριση χημικών ουσιών Από την έκρηξη πυρκαγιάς Κίνδυνος τραυματισμού σχετικός με μηχανές Κινούμενα τμήματα Αιχμηρά σημεία μηχανής Κόψιμο/ κάταγμα/ακρωτηριασμός/ σοβαρές-σπάνια Γ Χρήση υαλικών μωλωπισμός/ Θάνατος/ Ηλεκτροπληξία Επαφή με ηλεκτροφόρα εξαρτήματα Εργασία χωρίς εξουσιοδότηση Έγκαυμα/ σοκ/ θάνατος Σοβαρές-σπάνια Γ Τραυματισμός ματιού Αν ακουμπήσει κάποιος με το χέρι του το μάτι από αμέλεια ενώ έχει πιάσει κάτι Τύφλωση/ βλάβη όρασης ερεθισμός/ Μεγάλες-σπάνια Β ερεθιστικό

32 Πυρκαγιά Εύφλεκτες ύλες (διαλύτες) Φλόγα όταν ανάψει κάποιος τσιγάρο στο διάλειμμά του κοντά σε κάτι εύφλεκτο Έγκαυμα /ασφυξία/ λιποθυμία/ θάνατος Σοβαρές-σπάνια Γ Από τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις Κίνδυνος εισπνοής: Ερεθισμός αναπνευστικών αλεσμένου καπνού (σε μορφή σκόνης) οδών/ χρόνιες παθήσεις επικίνδυνων χημικών ουσιών. και βλάβες στα νεφρά, συκώτι, εγκέφαλο/ Μεγάλες- δυνατή Γ ζαλάδες /πονοκέφαλοι/ ταχυκαρδία/ καταστροφή οργάνων/ θάνατος Κίνδυνοι από Υποβαθμισμένη ποιότητα εργασιακού Περιβάλλοντος Κάπνα Θερμικό στρες/ κρυοπαγήματα Χημικοί ρύποι Θερμοπληξία/ κώφωση/ πονοκέφαλοι/ πεπτικές διαταραχές/ ζαλάδες Μέτριες- δυνατές Β Μονότονος θόρυβος από τα κλιματιστικά

33 μηχανήματα Εργονομικοί Κίνδυνοι Ορθοστασία Κόπωση /χρόνια προβλήματα στα πόδια Μέτριες- δυνατές Β 2 ος Χώρος Κίνδυνος γλιστρήματος λόγω πλακιδίων στα δάπεδα Διάστρεμμα/ μωλωπισμός κάταγμα/ Μέτριες- πιθανή Γ Κίνδυνος στιγμιαίας απώλειας Ισορροπίας & Παραπατήματος Διάστρεμμα/ μωλωπισμός. κάταγμα/ Μέτριες- πιθανή Γ Κίνδυνος Πτώσης (χρήση σκαλοπατιών) Διάστρεμμα/ κάταγμα/ μωλωπισμός/θάνατος Σοβαρές-σπάνια Γ Κίνδυνος εγκαύματος Κατά την διαχείριση και μετακίνηση Έγκαυμα/ σοκ χημικών ουσιών Χρήση γυμνής φλόγας όταν ανάβει ο Σοβαρές- σπάνιο Γ εργαζόμενος τα τσιγάρα για το κάπνισμά τους στις καπνιστικές μηχανές Από την έκρηξη πυρκαγιάς Θάνατος

34 Κίνδυνος τραυματισμού σχετικός με μηχανές Κινούμενα τμήματα χωνί απαέρωσης στις καπνιστικές μηχανές κινούμενο τμήμα του χρωματογράφου. Κόψιμο/ κάταγμα/ακρωτηριασμός / μωλωπισμός/ Θάνατος/ Σοβαρές- δυνατή Δ Αιχμηρά σημεία μηχανής Παραβίαση προστατευτικών Λανθασμένη εκκίνηση μηχανής Ηλεκτροπληξία Επαφή με ηλεκτροφόρα εξαρτήματα Εργασία χωρίς εξουσιοδότηση Έγκαυμα/ σοκ/ θάνατος Σοβαρές- δυνατή Δ Τραυματισμός ματιού Επαφή χεριού με μάτι από αμέλεια ενώ έχει Σοβαρές-σπάνια Γ Τύφλωση/βλάβη όρασης

35 πιάσει πρώτα κάτι ερεθιστικό Εκτόνωση ρευστού υψηλής πίεσης απευθείας στα μάτια (δίκτυα εργαστηριακών αερίων, πεπιεσμένος αέρας) Έκθεση σε βλαβερή ακτινοβολία (UV των φασματοφωτομέτρων ή IR του αναλυτή CO) Πυρκαγιά Εύφλεκτες ύλες (διαλύτες, Φιάλη Η 2 ) Φλόγα όταν ο εργαζόμενος ανάβει τα τσιγάρα στις καπνιστικές. Έγκαυμα /ασφυξία/ λιποθυμία/ θάνατος Σοβαρές-σπάνια Γ Από τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις Έκρηξη Έγκαυμα/ κώφωση/ Εύφλεκτες ύλες πολυτραυματισμός/ Σοβαρές- δυνατή Δ Δοχεία υπό πίεση λιποθυμία/ θάνατος

36 Κίνδυνος εισπνοής: Ερεθισμός αλεσμένου καπνού (σε μορφή σκόνης) αναπνευστικών οδών/ επικίνδυνων χημικών ουσιών. χρόνιες παθήσεις και Εισπνοή μονοξειδίου του άνθρακα (CO) και άλλων αερίων κατά τη λειτουργία των βλάβες στα νεφρά, συκώτι, εγκέφαλο/ Μεγάλες- δυνατή Γ καπνιστικών μηχανών ζαλάδες /πονοκέφαλοι/ ταχυκαρδία/ καταστροφή οργάνων/ θάνατος Κίνδυνοι από Υποβαθμισμένη ποιότητα Εργασιακού Περιβάλλοντος Κάπνα υψηλά επίπεδα CO Θερμικό στρες/ κρυοπαγήματα Χημικοί ρύποι Θερμοπληξία/ κώφωση/ Μέτριες- δυνατές Β Μονότονος θόρυβος από τα κλιματιστικά πονοκέφαλοι/ πεπτικές μηχανήματα διαταραχές/ ζαλάδες Φωτισμός ανεπαρκής κατά τη χρήση Η/Υ Μυρωδιά από τα διάφορα αντιδραστήρια

37 και από το κάπνισμα των τσιγάρων. Εργονομικοί Κίνδυνοι Ορθοστασία Μη σωστή στάση μπροστά στον υπολογιστή. Θλάση/ κόπωση/ Μέτριες-Δυνατή Β Λανθασμένη άρση πολύ βαριών αντικειμένων κατά την μεταφορά κενών φιαλών των αναλυτικών αερίων.

38 Χώροι αποθήκευσης Αυτόματος Αναλυτής RFA-300 Βρύση πλύσης ματιών Γραφεία Ψυγείο 3 Πίνακας ρεύματος Γραφεία Πάγκος εργασίας 1 Βρύση Χώροι αποθήκευσης Φιάλες υπό πίεση Ψυγεία διατήρησης καπνού Αναλυτής CO Καπνιστικές μηχανές Φούρνος ξήρανσης καπνού 2 Πάγκος εργασίας Ατμός υπό πίεση Δίκτυο αερίων υπό πίεση Αέριος χρωματογράφος Ηλεκτρονικός υπολογιστής Πίνακας ρεύματος Καταιωνιστήρας είσοδος Εικόνα 5.10: Χαρτογράφηση της επικινδυνότητας με χρωματική κλίμακα 117

39 5.4 ΒΗΜΑ 4 Ο & 5 Ο : ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΗΦΘΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ & ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΠΟΥ ΛΗΦΘΗΚΑΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ. Είναι πολύ σημαντικό για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων να υπάρχουν προτεινόμενα μέτρα για την εξάλειψη των κινδύνων καθώς επίσης να γίνεται συχνά έλεγχος των μέτρων αυτών αφού μπορεί να αλλάξει ανά πάσα στιγμή οποιαδήποτε παράμετρος. Επίσης ο έλεγχος εξετάζει αν τηρούνται αυτά τα μέτρα αφού μπορεί μετά από καιρό να χαλαρώνουν οι εργαζόμενοι και να μην τα τηρούν όσον αφορά στα Μ.Α.Π. για παράδειγμα. Για να μπορούμε να πούμε τι μέτρα πρέπει να ληφθούν πρέπει να αξιολογούμε τον κάθε κίνδυνο ξεχωριστά και αυτό έχει γίνει σε πίνακα σε προηγούμενη παράγραφο. 118