چكيده.

Transcript

1 (مورد مطالعه: يكي از بيمارستان هاي استان فارس) علي مروتي شريفآبادي مژده حياتي فاطمه كاظمي مقاله پژوهشي چكيده مقدمه: تجزيه و تحليل نقاط قوت- ضعف و فرصت- تهديد( SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats: يك روش برنامهريزي استراتژيك براي ارزيابي نقاط قوت ضعف (عوامل داخلي) سازمان و فرصتها و تهديدات (عوامل خارجي) محيط است. اما اين تكنيك به تنهايي نميتواند اهميت اين عوامل را نسبت به يكديگر تعيين نمايد فرآيند تحليل سلسله مراتبي ) Process: Analytic Hierarchy (AHP اين مشكل را با در نظر گرفتن همبستگي دروني و رتبهبندي عوامل آنها را به ترتيب اهميت شناسايي ميكند و سازمان را انتخاب استراتژي مناسب ياري ميدهد. هدف اين پژوهش شناسايي عوامل محيطي داخلي و خارجي و رتبه بندي آنها با تكنيك سلسله مراتبي با توجه به مزيتهاي اين تكنيك سازمان را در تعيين بهترين استراتژي براي آينده بود. روش بررسي: اين يك پژوهش كاربردي است كه در بهار 1392 خورشيدي بر اساس نظرسنجي نقاط قوت ضعف فرصت و تهديد در چندين مرحله با مصاحبههاي مختلف از 25 نفر از كاركنان و پزشكان يكي از بيمارستانهاي فوق تخصصي استان فارس شناسايي شد. ابزار شامل پنج پرسشنامه كه شامل ماتريس مقايسات زوجي نقاط قوت ضعف و فرصت و تهديد بود انجام شد و سپس اولويت بندي و تعيين ضراي ب با استفاده از نرم افزار Expert choic11 انجام گرديد. يافتهها: يافتههاي مقاله وزن هر يك گروههاي SWOT را مشخص كرد: نقاط قوت: 38 درصد نقاط ضعف: 6/8 درصد فرصتها: 44/4 درصد و تهديدها 1/09 درصد. و در گروه نقاط قوت وجود تجهيزات مدرن پزشكي با 9/9 درصد كنسل شدن عملهاي جراحي با 2/4 درصد در گروه نقاط ضعف و در فرصتها شناسايي مركز به عنوان قطب علمي با 13 درصد و در نهايت فقدان استقلال مالي مركز با 4/4 درصد مهمترين اولويتهاي تعيين شده هستند. نتيجهگيري: در نقاط قوت وجود تجهيزات مدرن تشخيصي-درماني و مهارت پرسنل نسبت به ساير گزينهها امتياز بالاتري را كسب كردند. در نقاط ضعف كنسل شدن عملهاي جراحي و نارضايتي بيمار داراي اهميت بيشتري است. شناسايي مركز به عنوان قطب علمي مهمترين فرصت براي بيمارستان محسوب شده است و مهمترين تهديدي كه سازمان با آن روبروست فقدان استقلال مالي است. واژههاي كليدي: تحليل سلسله مراتبي بيمارستانها فرصتها. دريافت مقاله: 92/5/6 اصلاح نهايي: 93/4/18 پذيرش مقاله: 93/6/17 ارجاع: مروتي شريفآبادي علي حياتي مژده كاظمي فاطمه. اولويتبندي عوامل داخلي و خارجي يك بيمارستان با رويكرد سلسله مراتبي (مورد مطالعه: يكي از بيمارستان هاي استان فارس). مديريت اطلاعات سلامت (7): mojde.hayati84@gmail.com *- اين مقاله حاصل تحقيق مستقل بدون حمايت مالي سازماني مي باشد. 1- استاديار مديريت صنعتي دانشكده اقتصاد مديريت و حسابداري دانشگاه يزد يزد ايران 2- كارشناس ارشد مديريت صنعتي دانشگاه يزد يزد ايران (نويسنده مسو ول) 3- كارشناس ارشد مديريت صنعتي دانشگاه يزد يزد ايران 995 مديريت اطلاعات سلامت / دورهي يازدهم / شمارهي هفتم/ ويژهنامه 93

2 مقدمه سازمانها پيوسته در حال تصميمگيري و برنامهريزي هستند از اين رو لازم است جهت هرگونه تصميمگيري و برنامهريزي راهبردي در سازمان نسبت به شناخت وضع موجود از طريق بررسي عوامل محيط دروني و بيروني اقدام شود (1). Buyukozkan و همكارانش در پژوهشي به تجزيه و تحليل استراتژيك از كيفيت خدمات بهداشتي و درماني با استفاده از روش AHP فازي پرداختند. در اين مطالعه ابتدا به شناسايي معيارهاي ارزيابي كيفيت خدمات در نظام بهداشت و درمان پرداخته سپس از ساختار AHP فازي ) فرايند تحليل سلسله مراتبي) به منظور بررسي چارچوب كيفيت خدمات و انتخاب بهترين مهيار و عملكرد استفاده شده است (2). فاديم سينار و همكارانش در مطالعهاي از تجزيه و تحليل SWOT به منظور بررسي روند تمركززدايي در خدمات بهداشتي- درماني و نتايج آن بر ارتقا و بهبود نظام سلامت ) خدمات بهداشتي - درماني) در تركيه استفاده كردهاند كه اين تجزيه و تحليل براي هر دو زمان قبل و بعد از فرايند عدم تمركز انجام شده است (3). تابلي و رضاي يان در مطالعهاي پس از شناسايي فهرستي از نقاط قوت ضعف و همچنين فرصتها و تهديدهاي آموزش اخلاق پزشكي از طريق پرسشنامه به وزندهي و تعيين رتبه اين عوامل پرداخته و سپس استراتژيها در قالب مدل SWOT ارايه گرديده است. اين استراتژيهاي اثر بخش در جهت توسعه آموزشهاي نوين در حوزه اخلاق پزشكي در دانشگاه علوم پزشكي رفسنجان به كار گرفته ميشود (4). Gorener و همكارانش در مطالعهاي به بررسي نقاط قوت- ضعف و فرصت-تهديد (SWOT) يك شركت توليد كننده هود آشپزخانه در استانبول پرداخته و با استفاده از تحليل سلسله مراتبي ) (AHP به رتبهبندي اين عوامل پرداختهاند (5). اگر چه شناسايي تمام عوامل محيطي داخلي خارجي مهم است ولي از طرفي شرايط مالي و محدوديتهاي زماني سازمان باعث ميشود كه امكان اجراي تمامي اين عوامل شناخته شده به طور همزمان نباشد بنابراين ترتيب اجراي اين عوامل بسيار مهم ميباشد. يكي از گزينههايي كه ميتواند نقش به سزايي ايفا نمايد استفاده از روشهاي تصميمگيري چند معياره براي اولويتبندي عوامل محيطي است. روش تحليل سلسله مراتبي بيش از ساير روشهاي تصميمگيري در علوم مورد استفاده قرار ميگيرد و يكي از معروفترين فنون تصميمگيري چند شاخصه ميباشد (6). در اين روش يك وضعيت پيچيده به بخشهاي كوچكتر آن تجزيه شده سپس اين اجزا در يك ساختار سلسله مراتبي قرار ميگيرد. در اين روش به تفاوتهاي ذهني با توجه به اهميت هر متغير مقادير عددي اختصاص يافته و متغيرهايي كه بيشترين اهميت را دارند مشخص ميشوند (7). تحليل SWOT براي اولين بار در سال 1950 ميلادي توسط دو فارغ التحصيل مدرسه بازرگاني هاروارد به نامهاي George Albert Smith and Roland Christensen مطرح شد. در آن زمان اين تحليل ضمن كسب موفقيتهاي روز افزون به عنوان كسب ابزار مفيد مديريتي شناخته شد. اما شايد بيشترين موفقيت مشهود اين تحليل زماني بدست آمد كه Jack Welch از جنرال الكتريك در سال 1980 ميلادي از آن براي بررسي استراتژيهاي ) General ( Electric:GE و افزايش بهرهوري سازمان خود استفاده كرد (8). SWOT سرواژه عبارات قوتها (Strengths) ضعفها (Weaknesses) فرصتها (Opportunities) و تهديدات (Threats) است (9). گام اول در مراحل برنامهريزي استراتژيك تعيين رسالت اهداف و ماموريتهاي سازمان است و پس از آن ميتوان از طريق تحليل SWOT كه يكي از ابزارهاي تدوين استراتژي است براي سازمان استراتژي طراحي كرد كه متناسب با محيط آن باشد. با استفاده از اين تحليل اين امكان حاصل ميشود كه اولا به تجزيه تحليل محيطهاي داخلي و خارجي پرداخته و ثانيا تصميمات استراتژيكي اتخاذ نمود كه قوتهاي سازمان را با فرصتهاي محيطي متوازن سازد (11 10). فرآيند تحليل سلسله مراتبي كه يكي از معروفترين فنون تصميمگيري است اين روش عمدتا مبتني بر معيارهاي / d996

3 علي مروتي شريف آبادي و همكاران كيفي است. در اين روش با تكيه بر مباني رياضي ماتريسها ميتوان با طرح معيارهاي متعدد نسبت به اولويتبندي گزينهها اقدام نمود. محاسبه وزن نهايى با ادغام وزنهاى نسبى از طريق مجموع حاصلضرب وزن هر معيار در وزن گزينه مربوط به آن معيار به دست مىآيد و در نهايت گزينهها با استفاده از مقايسات زوجى ماتريسها و عمليات رياضى اولويتبندى شده و گزينه برتر مشخص خواهد شد. مهمترين قسمت فرايند تحليل سلسله مراتبى تبديل مسا له مورد بررسى به صورت ساختار سلسله مراتبى مىباشد فرآيند تحليل سلسله مراتبي روشى جهت اداره نمودن مسايل با چند معيار و گزينه با توجه به اهداف مورد نظر مىباشد. براي به كارگيري اين روش در ابتدا بايد يك درخت سلسله مراتب مناسب كه بيان كننده مسا له مورد مطالعه است فراهم شود و مسا له مربوطه به قسمتهاى كوچكتر تجزيه گردد. در اين روش هدف مسا له در بالاترين مرحله قرار ميگيرد و در مرحله بعد معيارها و در پايين آن زيرمعيارها (درصورت انتخاب زير معيار براي معيارهاي مورد مطالعه) و در انتها نيز گزينههاي تصميم گيري قرار ميگيرند. مهمترين وظيفه تصميم گيرندگان تعيين فاكتورهاى اختصاصى (گزينهها و معيارهاى مسا له مورد نظر و در صورت نياز استفاده از زير معيارها) در ساختار سلسله مراتبى مىباشد. از آنجا كه كارايى و اثربخشى و نيز صحت و پذيرش نتايج اولويتبندى به ميزان قابل توجهى تحت تاثير گزينهها و معيارهاى ارزيابى قرار دارد لذا اطلاعات كافى جهت ارايه صحيح مسا له بايد در نظر گرفته شود (12). جهت تعيين قابل قبول بودن اولويتهاى به دست آمده از مقايسه ماتريسها و سازگارى مقايسات از نرخ سازگاري با توجه به فرمولهاى مربوطه استفاده گرديد.حاصل تقسيم شاخص سازگاري بر شاخص تصادفي ماتريس هم بعدش معيار مناسبي براي قضاوت در مورد ميزان سازگاري ميباشد كه نرخ سازگاري ناميده ميشود. گامهاي زير براي محاسبه نرخ سازگاري به كار ميرود. گام 1. محاسبهي بردار مجموع وزني: ماتريس مقايسات زوجي را در بردار ستوني وزنهاي نسبي ضرب كنيد. بردار جديدي كه از اين طريق به دست ميآيد بردار مجموع وزني( Vector:WSV (Weighted Sum بناميد. گام 2. محاسبه بردار سازگاري: عناصر بردار مجموع وزني را بر بردار اولويت نسبي تقسيم كنيد. بردار حاصل بردار سازگاري ناميده ميشود Vector:CV).(Consistency گام 3. به دست آوردن : Max λ ميانگين عناصر بردار سازگاريMaxλ ميناميم (5). گام 4. محاسبه شاخص سازگاري: ) Consistency (Index:CI به صورت زير تعريف ميشود( 5 13 ). n عبارت است از تعداد گزينههاي موجود در مسا له. گام 5. محاسبه نسبت سازگاري: نسبت سازگاري از تقسيم شاخص سازگاري بر شاخص تصادفي (Random Index :RI) به دست ميآيد كه شاخص تصادفي يك عدد ثابت با توجه به n ميباشد (14). نسبت سازگاري 0/1 يا كمتر سازگاري در مقايسات را بيان ميكند (15). AHP انجام مقايسههاي دو به دو بين عوامل ارزيابي به منظور اولويتبندي آنها با استفاده از محاسبه مقادير ويژه ميباشد. در تجزيه و تحليل SWOT استفاده از تعيين سيستماتيك اهميت نسبي معيارها و يا ارزيابي گزينههاي تصميمگيري با توجه به معيارها فراهم نيست. به منظور رسيدگي به اين نارسايي چارچوبSWOT تبديل به يك ساختار سلسله مراتبي و مدل يكپارچه تجزيه و تحليل با استفاده ازAHP با روش محاسبه مقادير ويژه آن شده است (17 16). هدف در استفاده ازAHP در چارچوب SWOT سيستماتيك كردن عواملSWOT واجد شرايط و يكسان كردن شدتشان است. روش پيشنهادي در سه مرحله انجام شده است (18). اولين قدم تهيه ليست عوامل قابل توجه داخلي(نقاط قوت و ضعف) و خارجي(فرصتها و تهديدها) 997

4 براي برنامهريزي استراتژيك به منظور تجزيه و تحليل SWOT است. مرحله دوم مقايسه دو به دو عوامل و به دست آوردن وزن هرگروه SWOT ميباشد و در نهايت در مرحله سوم استخراج اولويتهاي نسبي با استفاده ازAHP براي هر يك از عواملSWOT. پس از آن رتبه وزن عامل كلي با ضرب عوامل وزنهاي موضعي توسط وزن گروه خاص به دست آمده است (19). هدف اين پژوهش شناسايي عوامل محيطي داخلي و خارجي و رتبه بندي آنها با تكنيك سلسله مراتبي با توجه به مزيتهاي اين تكنيك سازمان را در تعيين بهترين استراتژي براي آينده بود. روش بررسي اين مطالعه يك پژوهش كاربردي است كه در بهار 1392 خورشيدي بر اساس نظرسنجي نقاط قوت ضعف فرصت و تهديد در چندين مرحله با مصاحبههاي مختلف از 25 نفر از كاركنان و پزشكان يكي از بيمارستانهاي فوق تخصصي استان فارس شناسايي شد. ابزار شامل پنج پرسشنامه كه شامل ماتريس مقايسات زوجي نقاط قوت ضعف و فرصت و تهديد بود انجام شد و سپس اولويت بندي و تعيين ضرايب با استفاده از نرمافزار Expert choic11 انجام گرديد. يافتهها جدول 1 فهرستي از نقاط قدرت ضعف فرصت و تهديد را بيمارستانهاي فوق تخصصي استان فارس از ديدگاه كاركنان و پزشكان نشان ميدهد. در دومين مرحله براي به دست آوردن وزن هر يك از اين نقاط همان طور كه از قبل اشاره شد روش AHP به كار شده است كه بدين منظور پرسشنامه مقايسات زوجي عوامل تنظيم شد و در اختيار 5 خبرهي بيمارستان قرار گرفته شد با توجه به اينكه پرسشنامه اين تحقيق مقايسات زوجي بوده است بحث روايي و پايايي در اين پزوهش منتفي ميشود و با محاسبه نرخ سازگاري از دقيق بودن پاسخها اطمينان حاصل شده است. جدول (2) نشاندهنده مقايسه دو به دو عوامل SWOT و اهميت نسبي آنها ميباشد. نرخ سازگاري اين مقايسه زوجي 0/03 است كه نشاندهنده دقت قابل قبول اين مقايسه زوجي است. هر يك از عوامل SWOT داراي يكسري زير معيار هستند و در روش AHP اين زير معيارها به صورت زوجي با يكديگر مقايسه ميشوند. به عنوان مثال عامل S داراي 8 زير معيار ميباشد. وزن زير معيارهاي هر يك از عوامل SWOT با توجه به ديدگاه خبرگان در جدول (3) آمده است. بعد از جمعآوري اطلاعات به منظور انجام محاسبات از نرم افزار Expert choice11 استفاده شده است. اين نرم افزار قادر است در زمان كوتاهي وزن عوامل را مشخص كند همچنين نرمافزار قادر به محاسبه نرخ سازگاري ماتريسها نيز ميباشد. خروجي نرم افزار در جدول (4) آمده است. وجود پوشش بيمهاي نسبتا كامل مراجعه كنندگان ناچيز بودن كسورات بيمهاي دارا بودن گواهينامه ISO شناسايي مركز به عنوان قطب علمي اعتماد مردم به پزشكان و كادر درماني امكان برگزاري سمينارهاي كشوري وجود ري يس كميسيون بهداشت و درمان مجلس به عنوان پزشك مركز حمايت مسي ولين ملي و مذهبي شهر و تعامل مناسب جدول 1: ماتريسSWOT T 1 T 2 T 3 T 4 T 5 T 6 تاخير در پرداخت مطالبات توسط بيمهها آشنا نبودن مردم و مسي ولين با شرح وظايف مركز آموزشي درماني بالا بودن زمان انتظار جهت دريافت خدمات ارجاع بيماران به كلينيكهاي خصوصي نداشتن سرانه آموزشي فقدان استقلال مالي مركز - - O 1 O 2 O 3 O 4 O 5 O 6 O 7 O 8 / d998

5 علي مروتي شريف آبادي و همكاران روحيه مشاركت پذيري مناسب كاركنان ادامه جدول 1: ماتريسSWOT نداشتن برنامههاي رفاهي براي پرسنل W 1 W 2 مهارت پرسنل پايين بودن ميزان ترك شغل كمبود فضاي فيزيكي بيمارستان نارضايتي پرسنل از نحوه پرداخت مزايا W 3 W 4 غيبت و جابه جايي شغل پذيرش برنامههاي جديد نامناسب بودن نحوه نظارت بر عملكرد واحدها W 5 كنسل شدن عملهاي جراحي و نارضايتي بيمار W 6 ارسال به موقع اسناد به بيمهها وجود كليه رشتههاي فوق تخصصي كمبود مسي ولين دانش آموخته مديريت در بخشها روشن نبودن اهداف و خط مشي بيمارستان براي تمام كاركنان - W 7 وجود تجهيزات مدرن تشخيصي-درماني S 1 S 2 S 3 S 4 S 5 S 6 S 7 S 8 S W O T جدول 2 : مقايسه دو به دو عواملSWOT S W O T وزن /38 0/2 1 0/2 0/5 0/ /444 0/33 2 0/16 1 0/109 C.R = 0/03 وزن جدول 3: ماتريس مقايسات زوجي تمام عوامل SWOT S 1 S 2 S 3 S 4 S 5 S 6 S 7 S 8 1 0/ /5 0/33 0/2 0/16 0/ 051 S / S 1 S 3 0/5 0/ /33 0/33 0/25 0/14 0/ 032 S 4 0/33 0/ /25 0/5 0/2 0/12 0/ 031 S 5 2 0/ /2 0/25 0/ 087 S 6 3 0/ /5 0/25 0/ 085 S 7 5 0/ / 207 S / 261 C.R = 0/ 04 وزن W 1 W 2 W 3 W 4 W 5 W 6 W 7 1 0/16 0/25 0/33 0/14 0/25 0/33 0/ 031 W / W 1 W 3 4 0/ / / 115 W 4 3 0/33 0/5 1 0/ / 086 W / 367 W 6 4 0/25 1 0/5 0/ / 078 W 7 3 0/33 0/5 1 0/ / 073 C.R =0/

6 ادامه جدول 3: ماتريس مقايسات زوجي تمام عوامل SWOT O 1 O 2 O 3 O 4 O 5 O 6 O 7 O 8 وزن O /5 0/33 0/5 3 0/33 3 0/ 094 O 2 0/5 1 0/5 0/25 0/2 2 0/5 2 0/ 063 O /33 0/5 3 0/5 2 0/ 107 O / 293 O / / 191 O 6 0/33 0/5 0/33 0/16 0/2 1 0/25 0/5 0/ 034 O / / 160 O 8 0/33 0/5 0/5 0/5 0/25 2 0/33 1 0/ 058 C.R =0/ 05 T 1 T 2 T 3 T 4 T 5 T 6 وزن T /33 4 0/2 0/ 133 T 2 0/25 1 0/5 0/2 2 0/14 0/ 051 T 3 0/ /25 2 0/16 0/ 075 T / 299 T 5 0/25 0/5 0/5 0/2 1 0/12 0/ 040 T / 402 C.R = 0/ 03 جدول 4: وزن نهايي هر يك از عواملSWOT وزنSWOT SWOT عوامل ماتريس SWOT وزن نهايي عوامل وزن عوامل قوت 0/380 روحيه مشاركت پذيري مناسب كاركنان مهارت پرسنل / 051 / 019 / 245 / 093 / 032 پايين بودن ميزان ترك شغل / 012 / 031 غيبت و جابه جايي شغل / 017 پذيرش برنامههاي جديد / 087 / 033 ارسال به موقع اسناد به بيمهها / 085 / 032 وجود كليه رشتههاي فوق تخصصي / 207 / 078 وجود تجهيزات مدرن تشخيصي-درماني / 261 / 099 ضعف 0/068 نداشتن برنامههاي رفاهي براي پرسنل / 031 / 002 / 251 كمبود فضاي فيزيكي بيمارستان / 017 / 115 نارضايتي پرسنل از نحوه پرداخت مزايا / 006 نامناسب بودن نحوه نظارت بر عملكرد واحدها / 086 / 005 كنسل شدن عملهاي جراحي و نارضايتي بيمار / 367 /024 كمبود مسي ولين دانش آموخته مديريت در بخشها / 078 / 005 / 073 روشن نبودن اهداف و خط مشي بيمارستان براي تمام كاركنان / 004 / d 1000

7 علي مروتي شريف آبادي و همكاران وزنSWOT SWOT 0/444 ادامه جدول 4 : وزن نهايي هر يك از عواملSWOT عوامل ماتريس SWOT وزن نهايي عوامل وزن عوامل وجود پوشش بيمهاي نسبتا كامل مراجعه كنندگان / 094 / 041 ناچيز بودن كسورات بيمهاي / 063 / 028 فرصت 0/ 109 تهديد دارا بودن گواهينامه ISO / 107 / 048 / 293 شناسايي مركز به عنوان قطب علمي / 130 / 191 اعتماد مردم به پزشكان و كادر درماني / 084 / 033 امكان برگزاري سمينارهاي كشوري / 014 / 160 / 071 وجود يكي از اعضاي كميسيون بهداشت ودرمان مجلس به عنوان پزشك مركز / 058 حمايت مسي ولين ملي و مذهبي شهر و تعامل مناسب / 025 تاخير در پرداخت مطالبات توسط بيمهها / 113 / 012 / 051 آشنا نبودن مردم و مسي ولين با شرح وظايف مركز آموزشي درماني / 005 / 075 بالا بودن زمان انتظار جهت دريافت خدمات / 008 ارجاع بيماران به كلينيكهاي خصوصي / 299 / 032 / 040 نداشتن سرانه آموزشي / 032 / 402 فقدان استقلال مالي مركز / 044 بحث در بخش خدمات و بيمارستان در راستاي موضوع و تكنيك اين مقاله پژوهشهاي محدودي انجام گرفته است به دليل اينكه اين تكنيكها بيشتر در كارخانجات توليدي كاربرد دارند. همانطور كه در مقدمه اشاره شده است باياكزكان در پژوهشي به تجزيه و تحليل استراتژيك از كيفيت خدمات بهداشتي و درماني با استفاده از روش AHP فازي پرداختند (2). فاديم سينار و همكارانش از تجزيه و تحليل SWOT به منظور بررسي روند تمركززدايي در خدمات بهداشتي- درماني و نتايج آن بر ارتقا و بهبود نظام سلامت در تركيه استفاده كردهاند (3). تابلي نيز در مطالعهاي پس از شناسايي فهرستي از نقاط قوت ضعف و همچنين فرصتها و تهديدهاي آموزش اخلاق پزشكي از طريق پرسشنامه به وزندهي و تعيين رتبه اين عوامل پرداخته و سپس استراتژيها در قالب مدل SWOT پرداخته است. اين استراتژيهاي اثر بخش در جهت توسعه آموزشهاي نوين در حوزه اخلاق پزشكي در دانشگاه علوم پزشكي رفسنجان به كار گرفته شدهاند (4). در هيچ كدام از اين پژوهشها به تجزيه و تحليل وضعيت فعلي و آينده آسازمان اشارهاي نشده است اما در اين مقاله سعي شده است با شناسايي عوامل SWOT و سپس اولويتبندي اين عوامل بيمارستان را در تعيين استراتژي بلند مدت خود ياري دهد. در پژوهشهاي قبلي صرفا يا عوامل شناسايي شدهاند يا رتبهبندي عوامل جهت تصميمگيري براي افق دراز مدت سازمان در نظر گرفته نشده است. بر اساس يافتههاي پژوهش در نقاط قوت وجود تجهيزات مدرن تشخيصي-درماني و مهارت پرسنل نسبت به ساير گزينهها امتياز بالاتري را كسب كردند. با توجه به اينكه براي بيماران تشخيص و درمان بيماري در اولويت است اين يك امتياز ويژه براي سازمان محسوب ميشود و سازمان ميتواند روي اين نقاط قوت تمركز كند. در نقاط ضعف كنسل شدن عملهاي جراحي و نارضايتي بيمار اهميت بالاتري كسب كرد و اين يك نقطه ضعف عمده براي بيمارستان محسوب ميشود زيرا ميزان اعتماد بيماران نسبت به خدمات و كادر بيمارستان را كاهش ميدهد. بيمارستان ميتواند با نقاط قوت خود مثل پرسنل ماهر و هم چنين يك برنامه ريزي از پيش تعيين شده اين نقطه ضعف را بهبود بخشد. شناسايي مركز به عنوان قطب علمي مهمترين فرصت براي بيمارستان محسوب شده است. كه از طريق اين فرصت 1001

8 بيمارستان ميتواند اعتماد مردمي بيشتري را جلب كند و هم چنين امتيازهاي بيشتري را از محيط جذب كند. اعتماد مردم به پزشكان و كادر درماني فرصت ديگري است كه ميتواند بيمارستان را در موقعيت خوبي قرار دهد. فقدان استقلال مالي مهمترين تهديدي است كه سازمان با آن روبروست و بايد سعي كند با توجه به فرصتهاي محيطي و نقاط قوت خود و برنامههاي مالي برنامه ريزي شده تا حد امكان آن را حل نمايد. و در كل ميتوان استراتژيهاي متفاوتي مثل حداكثر استفاده از فرصتها با استفاده از نقاط قوت سازمان استفاده از نقاط قوت سازمان براي جلوگيري از تهديدها استفاده از مزيتهايي كه در فرصتها نهفته است براي جبران نقاط ضعف موجود سازمان و به حداقل رساندن زيانهاي ناشي از تهديدها و نقاط ضعف را به كار برد. نتيجه گيري در اين مقاله عوامل استراتژيك قابل توجه يك بيمارستان با تركيب SWOT و AHP تعيين شد يافتههاي مقاله وزن هر يك گروههاي SWOT را مشخص كرد: نقاط قوت: 38 درصد نقاط ضعف: 6/8 درصد فرصتها: 44/4 درصد و تهديدها 1/09 درصد و در گروه نقاط قوت وجود تجهيزات مدرن پزشكي با 9/9 درصد كنسل شدن عملهاي جراحي با 2/4 درصد در گروه نقاط ضعف و در فرصتها شناسايي مركز به عنوان قطب علمي با 13 درصد و در نهايت فقدان استقلال مالي مركز با 4/4 درصد مهمترين اولويتهاي تعيين شده هستند. بيمارستان با توجه به اولويتبندي اين عوامل ميتواند بهترين استراتژي را براي خود انتخاب كند كه موقعيت داخلي و خارجي خود را بهبود بخشد. در واقع ميتوان گفت سازمانها با شناسايي و اولويتبندي نقاط قوت ضعف فرصتها و تهديدها ميتوانند براي آينده بهتر تصميمگيري كنند و بهترين وضعيت ممكن براي حال و آينده سازمان را پيشبيني كند. پيشنهادها در تحقيقات آتي ميتوان در ادامهي كار انواع استراتژيهايي كه سازمان ميتواند به كار گيرد را تجزيه و تحليل كرد و نشان داد كدام استراتژي براي موقعيت كنوني سازمان بهترين ميباشد. يا براي برطرف كردن ابهام پاسخ دهندگان از فرايند تحليل سلسله مراتبي فازي AHP) (Fuzzy استفاده كرد و يا ميتوان براي در نظر گرفتن ارتباط متقابل بين عوامل از فرآيند تحليل شبكهاي استفاده كرد. تشكر و قدرداني در نهايت از كليه متخصصين و كاركنان بيمارستان فوق تخصصي استان فارس كه ما را در انجام اين پژوهش ياري نمودهاند تقدير و تشكر به عمل ميآوريم. References 1. Kangas J, Kurttila M, Kajanus M, Kangas A. An Evaluating the management strategies of a forestland estate-the SO-S approach. Journal of Environmental Management : Buyukozkan G, Gizem C, Sezin G. Strategic analysis of healthcare service quality using fuzzy AHP methodology. J Expert Systems with Applications 2011;38: Cinar F, Erol E, Hatun M. Decentralization in health services and its impacts: SWOT Analysis of Current Applications in Turkey. J Procedia - Social and Behavioral Sciences 2013; 99: Tabeli H, Rezayian M. Strategies of education medical ethics at the University of Medical Sciences, Rafsanjan. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences 2012; 9(3): [In Persian] 5. Gorener A, Toker K, Korkmaz U. Application of Combined SWOT and AHP: A Case Study of a Manufacturing Firm. J Procedia - Social and Behavioral Sciences 2012; 58: Müller J, Janssen T. Impact of occupational noise on pure-tone threshold and distortion product otoacoustic emissions after one workday. Hear Res 2008; 246(1-2): Meixner O. Fuzzy AHP Group Decision Analysis and its Application for the Evaluation of Energy Sources. Institute of marketing and Innovation University of Natural Resources and Applied Life Science. Vienia: Austria; Duarte C, Ettkin LP, Helms MM, Anderson MS. The challenge of Venezuela: a SWOT analysis. Competitiveness Review: An International Business Journal (3/4): Gao C, Peng D. Consolidating SWOT analysis with nonhomogeneous uncertain preference information. Knowledge-Based Systems 2011; 24(6): / d 1002

9 علي مروتي شريف آبادي و همكاران 10. Kahraman C, Demirel NC, Demirel, Ates NY. A SWOT-AHP application using fuzzy concept: E-Governmentin Turkey. In: Kahraman C, Editor. Fuzzy Multi-Criteria Decision Making. Istanbul: Springer Science-Business Media; 2008.pp Houben G, Lenie K, Vanhoof K. A knowledge-based SWOT-analysis system as an instrument for strategicplanning in small and medium sized enterprises. Decision Support Systems1999: 26(2): Wang J, Yang DL. Using a hybrid multi-criteria decision aid method for information systems outsourcing. Computers & Operation Research 2007; 34( 12): Dagdeviren M, Yavuz S, Kilinc N. Weapon selection using the AHP and TOPSIS methods under fuzzy environment. Expert Systems with Applications 2009;36(4): Borajee M, Yakchali SH. Using the AHP-ELECTRE III integrated method in a competitive profile matrix. Proceeding of the International Conference on Financial Management and Economics; 2011 Jul 2-3; Hong Kong, China; Saaty TL, Vargas LG. Prediction Projection and Forecasting. Boston: Kluwer Academic; Lee S, Walsh P, Vanhoof K. SWOT and AHP hybrid model for sport marketing outsourcing using a case of intercollegiate sport. Sport Management Review 2011; 14(4) Kangas J, Pesonen M, Kurttila M, Kajanus M. A'WOT: Integrating the AHP with SWOT Analysis. 6th Proceeding of the ISAHP; Berne, Switzerland; Galleg- Ayala J, Juizo D. Strategic implementation of integrated water resources management in Mozambique: An A, WOT analysis. Physics and Chemistry of the Earth 2011;36(14): Wickramasinghe V, Takano SE. Application of combined SWOT and Analytic Hierarchy Process (AHP) for tourism revival strategic marketing planning: A Case of Sri Lanka tourism. Journal of the Eastern Asia Society for Transportation Studies 2010; 8:

10 Prioritization Matrix Factors SWOT with Hierarchical Approach (AHP) Case Study: One of the Hospitals in Fars* Ali Morovati Sharifabadi 1, Mojde Hayati 2, Fatemeh Kazemi 3 Original Article Abstract Introduction: SOWT analysis is the strategic planning to evaluate the strengths, weaknesses (internal factors) and the opportunities and threats (external factors) of the environment. However, this technique cannot determine the significance of each these factors from each other lonely, analytic hierarchy process (AHP) solves this problem. Methods: The purpose of the study is applicable and its type is Descriptive - case. The study Were carried out Based on a survey of experts from the hospital by 5 Questionnaire involving paired comparisons of the strengths, weaknesses, opportunities and threats, and then prioritize and determine the coefficients were performed using the software Expert choice 11 version. Results: The results of study revealed the weight of each group SWOT: the Strengths: 38%, Weaknesses: 8/6 opportunities: 4/44 and threats 1/09%. And in group strengths modern medical equipment with 9/9 percent, canceled surgeries with 4/2 percent of the group weaknesses and in opportunities Center identified as a scientific center with 13% and the lack of financial independence center with 4.4% are the most important determined priorities Conclusion: In strengths modern diagnostic care equipment gained higher scores than the other options. In weaknesses the Significance of canceled surgeries and patient dissatisfaction is more. Center identified as a scientific center is the most important opportunity for hospitals and major threats that an organization faces is the lack of financial independence. Keywords: Hierarchical Analysis Process; Hospitals; Opportunities. Received: 28 Jul, 2013 Accepted: 8 Sep, 2014 Citation: Morovati Sharifabadi A, Hayati M, Kazemi F.Prioritization Matrix Factors SWOT with Hierarchical Approach (AHP) Case Study: One of the Hospitals in Fars. Health Inf Manage 2015; 11(7):1004. *- This article is resulted from an independent research. 1- Assistant Professor, Industrial Management, Yazd University, Yazd, Iran 2- MSc, Industrial Management, Yazd University, Yazd, Iran (Corresponding Author) mojde.hayati84@gmail.com 3- MSc of Industrial Management, Yazd University, Yazd, Iran / d 1004