چكيده مقدمه. (Central Complementary and Alternative Medicine اين چنين

Transcript

1 مقاله پژوهشي آگاهي و نگرش پزشكان نسبت به طب مكمل آگاهي و نگرش پزشكان رفسنجان در مورد طب مكمل و جايگزين 3 1 وحيد ميرزاي ي احمدرضا صيادي مهدي حيدري نسب استاديار بيماريهاي گوارش و كبد دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني رفسنجان مربي كار درماني دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني رفسنجان دانشكده پرستاري دانشجوي پزشكي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني رفسنجان تاريخ دريافت مقاله: 89/5/9 تاريخ پذيرش مقاله: 89/7/ چكيده زمينه و هدف: طب جايگزين يا طب مكمل شامل انواع روشهاي درمان يا پيشگيري از بيماري است كه روش و اثربخشي آن با طب بيولوژيك يا مرسوم متفاوت است. طب مكمل رشد قابل توجهي در سالهاي اخير داشته است. اين مطالعه با هدف تعيين آگاهي و نگرش پزشكان عمومي شهر رفسنجان در مورد طب مكمل طراحي شده است. مواد و روشكار: اين مطالعه توصيفي بر روي كليه پزشكان عمومي شهر رفسنجان (80 نفر) بهصورت سرشماري انجام گرفت. ابزار گردآوري دادهها در اين پژوهش پرسشنامه بود كه داراي سه قسمت مشتمل بر سوالات دموگرافيك دانش و نگرش جامعه مورد بررسي در خصوص طب مكمل و جايگزين بود. پس از تكميل پرسشنامهها اطلاعات جمعآوري شده وارد نرم افزار SPSS-16 گرديد و براي تجزيه و تحليل آن از آمار توصيفي (نمودارها و جداول) و از آمار تحليلي (آزمونهاي آماري χ و فيشر) استفاده گرديد. همچنين 0/05>p به عنوان سطح معنيدار آماري در نظر گرفته شد. يافتهها: يافتههاي اين پژوهش نشان داد كه از تعداد 80 نفر از نمونه مورد مطالعه 53/8 درصد (43 نفر) دانش خوب و 5 درصد (4 نفر) افراد نگرش مثبت نسبت به طب مكمل و جايگزين داشتند. نتيجهگيري: با توجه به يافتههاي اين تحقيق پزشكان عمومي اين شهر نسبت به طب مكمل و جايگزين از دانش و نگرش مثبت سطح پاييني بر خوردارند و لازم است با آموزش به اين افراد و استمرار اين آموزشها دانش اين افراد را نسبت به طب مكمل و جايگزين بهبود بخشيد تا رفتارهاي صحيحي در زمينه طب مكمل و جايگزين داشته باشند. [م ت ع پ ز 13(6): 0-4(1390)] كليدواژهها: آگاهي نگرش طب مكمل و جايگزين پزشكان عمومي مقدمه طب مكمل توسط مركز ملي طب مكمل و جايگزين ) National (Central Complementary and Alternative Medicine اين چنين تعريف شده است گروهي از انواع مختلف طب و سيستمهاي مراقبتي سلامت و تجربيات و فنآوريهايي ميباشد كه در حال حاضر به عنوان 1 بخشي از طب مرسوم تعريف نشدهاند. طب جايگزين يا طب مكمل شامل انواع روشهاي درماني يا پيشگيري از بيماري است كه روش و اثربخشي آن با طب مرسوم يا بيولوژيك متفاوت است. در طب جايگزين يا پزشك بيمار را به عنوان يك كل درمان ميكند نه اينكه روي اختلال يا بيماري خاصي تاكيد نمايد. درمان با طب جايگزين روز به روز مقبوليت بيشتري پيدا ميكند و تخمين زده ميشود كه از هر سه نفر يك نفر در طول عمر خود از اين درمانها براي بيماريهاي شايعي نظير مشكلات كمر سردرد اضطراب و افسردگي استفاده ميكند. بسياري از پزشكان اطلاع زيادي در مورد اين طب نداشته و يا اعتقادي به آن ندارند و در مقابل بسياري از پزشكان و حتي 3 غيرپزشكان از اين روش در درمان بيماريها سود ميجويند. بنابراين علاوه بر استقبال مردم از اين روشها اطلاعات و نگرش پزشكان به اين موضوع از 4 اهميت ويژهاي برخوردار است. با توجه به افزايش استفاده از اين طب در كشورمان بهخصوص انواعي نظير طب سوزني و آيروودا (Airoda) بررسي ميزان آگاهي و نگرش پزشكان در اين مورد لازم به نظر ميرسد تا در اين ميان نقش نياز به آموزش در اين زمينه نيز مانند بسياري از كشورها مشخص 5 گردد. در بسياري از مناطق افريقا آسيا و آمريكاي لاتين اين طب تنها روش مراقبت و درمان است كه مردم در اختيار دارند. استفاده از روشهاي طب مكمل و جايگزين در استراليا اروپا و آمريكاي شمالي نيز رو به گسترش است. يك گزارش از دانشگاه هاروارد اخيرا نشان داده است كه تقريبا نيمي از جمعيت آمريكا براي بهبود سلامتي خود علاقمند به استفاده از 6 برخي انواع درمانهاي مكمل و جايگزين هستند. ما در كشور خود شاهديم كه هنوز بيماران بعد از عدم نتيجهگيري از معالجه با روشهاي مدرن پزشكي نوين سرانجام به همان كساني كه از طب سنتي آگاهي دارند مراجعه ميكنند و اين مسي له ريشه در وابستگي ملت ايران به اعتقادات و سنتهاي ديرينه دارد 7 و شايد هم به علت موفقيتهايي باشد كه بعضا به دست آمده است. هميشه صحبت درباره طب سنتي مكمل و جايگزين طيف وسيعي از واكنشها (از يك گرايش افراطي و انتقاد ناپذير تا يك انكار بيدليل و ناآگاهانه) را بر ميانگيزد. با اين وجود طب سنتي در كشورهاي در حال توسعه و همزمان استفاده از طب مكمل و جايگزين در كشورهاي توسعه يافته به صورت روز افزوني در حال گسترش است. در بسياري از نقاط دنيا سياستگذاران مسي ولين بهداشت و مردم با سوالات گوناگوني درباره ايمني كارآيي كيفيت قابليت دسترسي نحوه حفظ و صيانت و گسترش استفاده از 8 اين گونه روشهاي مراقبت بهداشتي روبهرو هستند. امروزه از اين شيوهها در كنار طب رايج براي درمان و بازگردانيدن سلامتى به افراد بيمار و پيشگيرى vah_mirzaee@yahoo.com 0 آدرس نويسنده مسي ول: رفسنجان دانشگاه علوم پزشكي

2 آگاهي و نگرش پزشكان نسبت به طب مكمل وحيد ميرزايي و همكاران از ايجاد بيمارى در افراد سالم به طور گسترده استفاده ميشود. مطالعات انجام 5 شده در ساير كشورهاي دنيا حاكي از استفاده قابل توجه از اين روشها بوده و به رغم تمامى پيشرفتها و تبليغات انجام شده در مورد پزشكى كلاسيك 9 10 هر روزه تعداد بيشترى از مردم به طب مكمل علاقهمند مىشوند. تحليل بهرهمندي (Utilization) مردم از خدمات طب مكمل و سنتي گام نخست در جهت برنامهريزي براي گسترش بهكارگيري روشهاي مفيد طب مكمل و سنتي و محدود سازي استفاده از روشهاي غير مو ثر و زيانبار در اين زمينه -15 است. اين تحقيق را با هدف اصلي تعيين ميزان آگاهي و نگرش پزشكان عمومي شهر رفسنجان در مورد طب مكمل و جايگزين انجام دهيم. روشكار اين مطالعه توصيفي بر روي كليه پزشكان عمومي شهر رفسنجان (80 نفر) در سال 1387 كه در مطب خصوصي و يا اماكن دولتي مشغول به كار بودند صورت گرفته و نمونه پژوهش همان جامعه پژوهش ميباشد. كه بهصورت سرشماري مورد مطالعه قرار گرفتند و روش جمعآوري دادهها در اين پژوهش از پرسشنامه پژوهشگر ساخته استفاده شد كه شامل دو بخش است در بخش اول مشخصات دموگرافيك (با 3 سوال) واحدهاي پژوهش مورد سوال قرار گرفت و در بخش دوم پرسشهايي در مورد آگاهي (با 18 سوال) و نگرش (با 19 سوال) كه با استفاده از مقالات و كتابهاي مرجع معتبر تهيه گرديده كه قبلا پايايي و روايي آن در مطالعات مشابه خارجي مورد تاييد قرار گرفته است و در پژوهشهاي مشابه اين طرح در سنگاپور مورد استفاده قرار گرفته است براي آنكه اين پرسشنامه بر روي پزشكان ايراني قابل استفاده باشد روايي صوري پرسشنامه مذكور با نظر اساتيد متخصص تاييد شده است و پايايي دروني آن بهوسيله تكرار پرسشنامه در يك نمونه كوچك و از طريق محاسبه آلفاي كرونباخ بهدست آمد (0/87=r). ابتدا با كسب رضايت از مسي ولين محترم واحدهاي مختلف دانشگاه و سپس با گرفتن رضايت شخصي از پزشكان عمومي بدون ذكر نام و با كد مربوطه پرسشنامه آگاهي و نگرش با توضيحات كامل در اختيارآنها قرار گرفت و پس از تكميل پرسشنامهها دادهها وارد رايانه شد و با استفاده از نرم افزار SPSS-16 تجزيه و تحليل آماري صورت گرفت. نتايج در قالب آمار توصيفي به صورت جداول و نمودارها اراي ه شد و در بخش آمار تحليلي از آزمونهاي آماري ) χ و فيشر) استفاده شد. همچنين 0/05>p به عنوان سطح معنيدار آماري تلقي گرديد. لازم به ذكر است در مورد سوالات آگاهي به كساني كه جواب صحيح دادند نمره 1 و به كساني كه جواب غلط دادند نمره صفر تعلق گرفت. در كل كساني كه نمره آنها زير 50 درصد باشد آگاهي ضعيف و بين درصد آگاهي متوسط و بالاي 75 درصد آگاهي خوب ميباشد. نمرات: آگاهي (0-9) ضعيف (13 10) متوسط و (-18) خوب در نظر گرفته شد. نگرش بر اساس روش ليكرت نمرهگذاري شد و جهت سوالات مربوط به نگرش مثبت پاسخهاي كاملا مخالفم مخالفم بينظر موافقم و كاملا موافقم به ترتيب نمرات از يك تا 5 گرفت و در سوالات مربوط به نگرش منفي پاسخهاي كاملا موافقم موافقم بينظر مخالفم و كاملا مخالفم به ترتيب نمرات از يك تا 5 گرفت و نشان ميدهد هر چه نمره از يك به طرف 16 ميرود پاسخ صحيحتر ميباشد. با استفاده از فرمول زير نگرش افراد با نمرات (0-57) به عنوان نگرش منفي و (58-95) به عنوان نگرش مثبت در 17 نظر گرفته شد. يافتهها اين مطالعه برروى كليه پزشكان عمومي شهر رفسنجان (80 نفر) در سال 1387 كه در مطب خصوصي و يا اماكن دولتي مشغول به كار بودند انجام شد. همه 80 نفر پرسشنامهها را بهطور كامل تكميل نمودند..(1 ميانگين و انحراف معيار سن اين افراد 34/8±5/5 سال و با حداكثر 50 سال و حداقل 7 سال بود. ميانگين و انحراف معيار سابقه كار اين افراد 7/±5/1 سال و با حداكثر 4 سال و حداقل يك سال بود از مجموع اين 80 نفر: 8 نفر (35%) زن و 5 نفر (65%) مرد بودند. 63 نفر (78/8%) در گروه سني بيشتر و مساوي 30 سال و 17 نفر (1/%) در گروه سني كمتر از 30 سال قرار گرفتند. 54 نفر (67/5%) زير 10 سال 3 نفر (8/8%) 10-0 سال و 3 نفر (3/7%) بالاي 0 سال سابقه كار داشتند. 43 نفر (53/8%) افراد داراي سطح آگاهي خوب 3 نفر (8/7%) داراي سطح آگاهي متوسط نفر (17/5%) داراي سطح آگاهي ضعيف در خصوص طب مكمل و جايگزين بودند 4 نفر (5%) افراد نگرش مثبت و 76 نفر (95%) نگرش منفي در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند. از نظر آماري اختلاف معنيداري بين جنس و سطح دانش در خصوص طب مكمل و جايگزين وجود نداشت (0/05<p) (جدول جدول 1: توزيع فراواني نمونههاي مورد مطالعه بر حسب جنس و ميزان دانش فراواني دانش خوب متوسط ضعيف آنها در مورد طب مكمل و جايگزين جنس مرد زن 30(57/7) 13(46/4) كل 43(53/8) 3(8/7) (17/5) 9(3/) 6(1/4) p= 0/61 (6/9) 8(15/4) ارتباط بين دانش در خصوص طب مكمل و جايگزين و گروه سني بدين صورت بودكه از بين افراد با سن كمتر از 30 سال نفر (8/4%) دانش خوب و 3 نفر (17/6%) دانش متوسط در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند و از بين افراد با سن مساوي و بيشتر از 30 سال 9 نفر (46%) دانش خوب 0 نفر (31/8%) دانش متوسط و نفر (/%) دانش ضعيف در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند افراد با سابقه كاري زير 10 سال 35 نفر (64/8%) دانش خوب نفر (5/9%) دانش متوسط و 5 نفر (9/3%) دانش ضعيف در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند افراد با سابقه كاري 10-0 سال 8 نفر (34/8%) دانش خوب 9 نفر (39/1%) دانش متوسط و 6 نفر (6/1%) دانش ضعيف در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند افراد با سابقه كاري بالاي 0 سال 3 نفر (100%) دانش ضعيف در خصوص طب مكمل و جايگزين دارا بودند. ارتباط بين نوع نگرش نسبت به طب مكمل و جايگزين و جنس از نظر آماري اختلاف معنيداري وجود نداشت (جدول ). 1

3 مجله تحقيقات علوم پزشكي زاهدان دوره 13 شماره (1390) 6 جدول : توزيع فراواني نمونههاي مورد مطالعه بر حسب جنس و نوع نگرش آنها جنس فراواني نگرش مثبت منفي در مورد طب مكمل و جايگزين مرد 4(7/7) زن 0(0) كل 4(5) 76(95) 8(100) Fisher s Exact Test 48(9/3) P=0/9 ارتباط بين نوع نگرش نسبت به طب مكمل و جايگزين و گروه سني بدين صورت بودكه افراد با سن كمتر از 30 سال 17 نفر (100%) نگرش منفي نسبت به طب مكمل و جايگزين داشتند. افراد با سن مساوي و بيشتر از 30 سال 4 نفر (6/3%) نگرش مثبت و 59 نفر (93/7%) نگرش منفي نسبت به طب مكمل و جايگزين داشتند. از نظر آماري اختلاف معنيداري بين گروه سني و نوع نگرش نسبت به طب مكمل و جايگزين وجود نداشت. ارتباط بين نوع نگرش نسبت به طب مكمل و جايگزين و سابقه كار بدين صورت بودكه افراد با سابقه كاري زير 10 سال 4 نفر (7/4%) نگرش مثبت و 50 نفر (9/6%) نگرش منفي نسبت به طب مكمل و جايگزين داشتند افراد با سابقه كاري 10-0 سال 3 نفر (100%) نگرش منفي نسبت به طب مكمل و جايگزين داشتند افراد با سابقه كاري بالاي 0 سال 3 نفر (100) نگرش منفي نسبت به طب مكمل و جايگزين داشتند. همچنين ارتباط بين ميزان دانش و نوع نگرش نسبت به طب مكمل و جايگزين بدين صورت بودكه از افرادي كه دانش خوبي در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند 4 نفر (9/3%) نگرش مثبت و 39 نفر (90/7%) نگرش منفي نسبت به طب مكمل و جايگزين داشتند از افرادي كه دانش متوسطي در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند 3 نفر (100%) نگرش منفي نسبت به طب مكمل و جايگزين داشتند و از افرادي كه دانش ضعيفي در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند نفر (100%) نگرش منفي نسبت به طب مكمل و جايگزين داشتند. بحث نتايج اين مطالعه نشان داد 43 نفر ( 53/8% ) افراد سطح آگاهي خوب در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند. كه با توجه به اهميت موضوع ميزان آگاهي پزشكان نسبت به اين مسي له كم بوده و از در صد بالايي برخوردار نيست. در مطالعه Yeo نيز دانش دانشجويان پزشكي در خصوص طب مكمل و جايگزين كم بوده است. كه فقدان حمايت علمي مانع اصلي پياده سازي طب مكمل و جايگزين در نظر گرفته شده است. در مطالعه Uzun آگاهي و درك دانشجويان پرستاري در خصوص طب مكمل و 1 جايگزين بهطور كلي محدود بود. نتايج مطالعات ذكر شده با نتايج اين مطالعه همخواني دارد. در مطالعه Chan پزشكان گزارش كردند كه دانش مناسبي در زمينه طب سوزني ماساژ درماني درمان بر اساس معنويت 13 كايروپراكتيك هيپنوتيزم و مراقبه دارند. در مطالعه Koh ميزان نمره دانش داروسازان در خصوص طب مكمل و جايگزين 7/3 از 10 بود. نتايج مطالعات ذكر شده با نتايج اين مطالعه كه ميزان آگاهي افراد كم بود همخواني ندارد كه اين عدم همخواني ميتواند به دليل آموزشهاي مستمر و حمايت علمي بيشتر در خصوص طب مكمل و جايگزين در آن مناطق باشد. (4 نفر 5 درصد ( افراد نگرش مثبت در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند. در مطالعه Yeo نگرش 9 درصد دانشجويان پزشكي مثبت بود كه اين افراد معتقد بودند كه طب مكمل و جايگزين شامل عقيدهها و روشهايي از طب سنتي است كه ميتواند مفيد باشد. در مطالعه Uzun دانشجويان پرستاري نگرش مثبتي در خصوص روشهاي درماني طب مكمل و جايگزين 1 داشتند. در مطالعه 7/6 Koh درصد داروسازان موافق طب مكمل و جايگزين بودند. در مطالعه 63 Ko درصد روان پزشكان معتقد بودند كه طب مكمل و جايگزين ايدهها و روشهايي دارد كه ميتواند براي روان 18 پزشكان مفيد واقع شود. در مطالعه Furnham نشان داده شده كه آموزش ديدن در دانشكده پزشكي نگرش را نسبت به طب مكمل و جايگزين تحت 19 تاثير قرار ميدهد. نتايج مطالعات ذكر شده با نتايج اين مطالعه كه اكثريت افراد نگرش منفي در مورد طب مكمل و جايگزين داشتند همخواني ندارد كه اين عدم همخواني بيشتر از اين روشها در درمان بيماريها باشد. ميتواند بهدليل حمايت علمي بالاتر آنها و استفاده همچنين اين مطالعه نشان داد 30 نفر ( 57/7% ) مردها و 13 نفر ( 46/4% ) زنها دانش خوبي در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند. بنابراين از نظر آماري اختلاف معنيداري بين جنس و سطح دانش در خصوص طب مكمل و جايگزين وجود نداشت. ميزان آگاهي خوب در خصوص طب مكمل و جايگزين در مردها (57/7%) بيشتر از ميزان آگاهي زنها (46/4%) بود. نفر (8/4%) افراد با سن كمتر از 30 سال و 9 نفر ( 46% ) افراد با سن مساوي و بيشتر از 30 سال دانش خوب در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند. ميزان آگاهي خوب در افراد با سن كمتر از 30 سال (8/4%) در خصوص طب مكمل و جايگزين بيشتر از ميزان آگاهي افراد با سن مساوي و بيشتر از 30 سال (46%) بود. همچنين 35 نفر ( 64/8% ) افراد با سابقه كاري زير 10 سال 8 نفر (34/8%) افراد با سابقه كاري 10-0 سال دانش خوب در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند. در مطالعه ما ميزان دانش با افزايش سابقه كار كاهش مييافت. 4 نفر ( 7/7% ) مردها نگرش مثبت نسبت به طب مكمل و جايگزين داشتند. از نظر آماري اختلاف معنيداري بين جنس و نوع نگرش نسبت به طب مكمل و جايگزين وجود نداشت. مردها نگرش مثبتتري در خصوص طب مكمل و جايگزين نسبت به زنها داشتند. 4 نفر ( 6/3% ) افراد با سن مساوي و بيشتر از 30 سال نگرش مثبت نسبت به طب مكمل و جايگزين داشتند. از نظر آماري اختلاف معنيداري بين گروه سني و نوع نگرش نسبت به طب مكمل و جايگزين وجود نداشت. 4 نفر ( 7/4% ) افراد با سابقه كاري زير 10 سال نگرش مثبت نسبت به طب مكمل و جايگزين داشتند و هيچكدام از افراد با سابقه كاري 10-0 سال و بالاي 0 سال نگرش مثبت نسبت به طب مكمل و جايگزين نداشتند. از افرادي كه دانش خوبي در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند 4 نفر ( 9/3% ) نگرش مثبت و از افرادي كه دانش متوسطي در خصوصطب

4 آگاهي و نگرش پزشكان نسبت به طب مكمل مكمل و جايگزين داشتند 3 نفر (100%) نگرش منفي و از افرادي كه دانش ضعيفي در خصوص طب مكمل و جايگزين داشتند نفر (100%) نگرش منفي نسبت به طب مكمل و جايگزين داشتند. در مطالعه Chan ذكر 13 شده است كه ممكن است دانش لزوما با نگرش منفي مرتبط نباشد. شناسايي تجربهها ابتكارات و علاقه به يادگيري طب مكمل و جايگزين اولين گام در تعيين نيازهاي آموزشي افرادي است كه در مواجهه مستقيم با بيماران قرار دارند. مرحله بعد تخمين آگاهي و نگرش در خصوص طب مكمل و جايگزين براي توسعه و مهيا كردن آموزش مناسب است. آموزش طب مكمل و جايگزين افراد تعليم ديدهاي را آماده ميكند كه مراقب و حامي 0 بيمارانشان هستند. وارد شدن طب مكمل و جايگزين در دوره آموزشي باعث ميشود افرادي مهيا شوند كه با دانش بيشتري به سوالات بيماران مرتبط با طب مكمل و 1 جايگزين پاسخ دهند. دوره آموزش تخصصي بايد همراه با آموزش طب وحيد ميرزايي و همكاران مكمل و جايگزين باشد. در مجموع نتايج اين مطالعه نشان داد دانش و نگرش مثبت پزشكان عمومي اين شهر نسبت به طب مكمل و جايگزين از سطح پاييني بر خوردار است و لازم است با آموزش به اين افراد و استمرار اين آموزشها دانش اين افراد را نسبت به طب مكمل و جايگزين بهبود بخشيد تا رفتارهاي صحيحي در زمينه طب مكمل و جايگزين داشته باشند. سپاسگزاري محققين از همكاري پزشكان محترم عمومي شهررفسنجان و شوراي محترم پژوهشي دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي رفسنجان كمال تشكر و قدرداني را مي نمايد و قابل ذكر است اين مقاله از پايانامه دانشجوي پزشكي References با شماره 54 استخراج شده است. 1. Naseri M. Homeopaty. Available at: Schimpff SC. Complementary medicine. Curr Opin Oncol 1997; 9(4): Eisenberg DM, Davis RB, Ettner SL, et al. Trends in alternative medicine use in the United States, : Results of a follow-up national survey. JAMA 1998; 80(18): John WS, Joseph JJ. Complementary/Alternative medicine: An evidence based approach. 1 st ed. USA: Mosby; Wetzel MS, Kaptchuk TJ, Haramati A and Eisenberg DM. Complementary and alternative medicine. Implication for medial education. Ann Intern Med 003; 138(3): Mosavizadeh K, Ansari H. [Complementary / Alternative medicine and medical education] Persian. Payesh 008; 7(4): Mohammadkhani H. [Glossary of traditional medicine] Persian. Tehran: Daroteb Press; Rezaezadeh H. [Strategy of traditional medicine] Persian [disertation]. Tehran: Tehran University Of Medical Sciences; 1384: Goldbeck-Wood S, Dorozynski A, Lie LG. Complementary medicine is booming worldwide. BMJ 1996; 313(7050): Eisenberg DM, Davis RB, Ettner SL, et al. Trends in alternative medicine use in the United States, : Results of a follow-up national survey. JAMA Nov ; 80(18): Yeo AS, Yeo JC, Yeo C, et al. Perceptions of complementary and alternative medicine amongst medical students in Singapore--a survey. Acupunct Med 005; 3(1): Uzun O, Tan M. Nursing students' opinions and knowledge about complementary and alternative medicine therapies. Complement Ther Nurs Midwifery 004; 10(4): Chan PS, Wong MM. Physicians and complementaryalternative medicine: Training, attitudes, and practices in Hawaii. Hawaii Med J 004; 63(6): Koh HL, Teo HH, Ng HL. Pharmacists' patterns of use, knowledge, and attitudes toward complementary and alternative medicine. J Altern Complement Med 003; 9(1): Tehrani-Banihashemi SA, Asghari-fard H, Haghdost AA, et al. [Application of complimentery and traditional medicine in Tehran city] Persian. Payesh 005; 7(4): Abaryazdian Z. [Positive and negative attitude of high school students about HIV] Persian. Proceeding of the th Seminar of Infectious and Topical Diseases.Tehran: Tehran University Of Medical Sciences; Ganji H. [Personality assessment] Persian. Tehran: Savalan Press; 001: Ko GD, Berbrayer D. Complementary and alternative medicine: Canadian physiatrists' attitudes and behavior. Arch Phys Med Rehabil 000; 81(5): Furnham A, McGill C. Medical students' attitudes about complementary and alternative medicine. J Altern Complement Med 003; 9(): Rojas-Cooley MT, Grant M. Complementary and alternative medicine: Oncology nurses' experiences, educational interests, and resources. Oncol Nurs Forum 006; 33(3):

5 مجله تحقيقات علوم پزشكي زاهدان دوره 13 شماره (1390) 6 Knowledge and attitude of Rafsanjan physicians about complementary and alternative medicine Vahid Mirzai, 1 Ahmad R. Saiadi, Mehdi Heydarinasab 3 Received: 0/Aug/010 Accepted: 18/Nov/010 Background: Alternative or complementary medicine includes models for treatment or prevention of disease, which are different in method or efficacy from current biologic medicine. Interest in alternative and complementary medical practices have increased in recent years. This study has been conducted to determine the knowledge and attitude of the general physicians about complementary and alternative medicine. Materials and method: This descriptive study was done on all general physicians of Rafsanjan city (n=80) in a census method. Data were collected by means of questionnaires, which included three parts; demographic, knowledge and attitude questions about complementary and alternative medicine. After collecting, the questionnaires, data were collected and entered in SPSS-16 software and were analyzed statistically by means of descriptive statistics (charts and tables) and analytical statistics (Chi-squared and Fisher statistical tests). Results: The findings of this study (n=80) showed 53.8% (n=43) had a good knowledge and 5% (n=4) had a positive attitude about complementary and alternative medicine. Conclusion: According to the findings of this study, knowledge and positive attitude of general physicians of Rafsanjan about complementary and alternative medicine is low. For promotion of their knowledge, continuous education is needed for proper attitude to be developed. [ZJRMS,0; 13(6): 0-4] Keywords: Knowledge, attitude, complementary and alternative medicine, general physicians. 1. Assistant Professor of Internal Medicine, Rafsanjan University of Medical Sciences and Health Services, Rafsanjan, Iran.. Instructor of Occupational Therapy, School of Nursing, Rafsanjan University of Medical Sciences and Health Services, Rafsanjan, Iran. 3. Student of Medicine, Rafsanjan University of Medical Sciences and Health Services, Rafsanjan, Iran. Please cite this article as: Mirzai V, Saiadi AR, Heydarinasab M. Knowledge and attitude of Rafsanjan physicians about complementary and alternative medicine. Zahedan J Res Med Sci (ZJRMS) 0; 13(6):