ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ"

Κόρη Φραγκούδης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α1. Ο Γ. Ιωάννου αντλεί τα θέματά του κυρίως από τα παιδικά του χρόνια, τον κόσμο της προσφυγιάς, τον πόλεμο, τη Θεσσαλονίκη, τον τρόπο ζωής των απλών ανθρώπων. Παραδείγματα μέσα από το κείμενο Παιδικά χρόνια «Η γυναίκα βούρκωσε, να υποπτευόμαστε» Αναφορά στην οικογένεια του αφηγητή, όταν ήταν παιδί και ιδιαίτερα στη γιαγιά του. Κόσμος της προσφυγιάς «Και τα επόμενα λόγια μας τα αμπελοχώραφα εκεί κάτω» η οικογένεια του Γ. Ιωάννου ήταν οικογένεια προσφύγων από την Α. Θράκη που αναγκάστηκε να αφήσει για πάντα τη γη και το σπίτι της εκεί, λόγω τις επίσημης ανταλλαγής προσφύγων, και ζούσε με τη νοσταλγία και τον καημό της πατρίδας. Πόλεμος «Μια ιταλιάνικη μπόμπα γκρεμίσει» αναφορά στους βομβαρδισμούς των Ιταλών, κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου πολέμου. Θεσσαλονίκη «Το δικό μας έκαμνε κάτι μεγάλα, σε όλο το Ισλαχανέ κι ακόμα πιο πέρα» Το Ισλαχανέ ήταν περιοχή της Θεσσαλονίκης και είναι γνωστό ότι ο Γ. Ιωάννου μεγάλωσε, ως παιδί προσφύγων από την Α. Θράκη, στη Θεσσαλονίκη. Τρόπος ζωής των απλών ανθρώπων «Εμείς, πάντως, δεν παραλείπαμε μας ζητούσε» Οι απλοί άνθρωποι αυθόρμητα μοιράζονταν τα αγαθά τους με τους άλλους ανθρώπους. Β1.α) Το βιωματικό στοιχείο ως έκφραση i) σκέψεων προβληματισμών και ii) συναισθημάτων του αφηγητή συγγραφέα μπορεί να στηρίξει την άποψη

Παραδείγματα μέσα από το κείμενο Παιδικά χρόνια «Η γυναίκα βούρκωσε, να υποπτευόμαστε» Αναφορά στην οικογένεια του αφηγητή, όταν ήταν παιδί και ιδιαίτερα στη γιαγιά του.

2 του Αναστάσιου Βιστωνίτη, ότι δηλαδή Ο αφηγητής είναι η κυριάρχη ατομική συνείδηση. i) Η αποκάλυψη αυτή στην αρχή μας τάραξε.... κι αμπελοχώραφα εκεί κάτω..... νοσταλγία της Ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται οι αντιδράσεις της οικογένειας του αφηγητή συγγραφέα, κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων επισκέψεων της γυναίκας, καθώς και η συμπάθεια έως και συγκίνηση που νιώθουν τελικά γι αυτήν, αντί του αναμενόμενου εθνικιστικού μένους, εκφράζει ένα γνήσιο αντιπολεμικό πνεύμα και, γενικότερα, τη βιωματική προσέγγιση της προσφυγιάς, ως κοινής δυστυχίας όλων των λαών, εκ μέρους του αφηγητή συγγραφέα. ii) Αν γίνει αυτό,.... εξαμβλώματος Εκτός από την απαξίωση του, ο αφηγητής συγγραφέας εκφράζει και την αγωνία του για τη σταδιακή αστικοποίηση και την κυριαρχία της οικιστικής του σύγχρονου αστικού πολιτισμού. Γι αυτό λοιπόν το λόγο, σα μικρό παιδί, προλέγει κάτι που φαίνεται σαν παραμύθι, ότι,δηλαδή, θα παραφυλάει μέρα και νύχτα μήπως και μπορέσει να εμποδίσει ή, έστω, να καθυστερήσει το χτίσιμο του νέου εξαμβλώματος, όπως χαρακτηρίζει το κτίριο που θα χτιστεί. Εναλλακτικά, ως βιωματικό στοιχείο μπορεί να θεωρηθεί και η έκφραση της εμπειρίας του αφηγητή συγγραφέα από τον κόσμο και το δράμα των προσφύγων, ακόμα και για γεγονότα που δε συνιστούν αυτοβιογραφικά στοιχεία, όπως η αναφορά στη χαμένη πατρίδα, τα σπίτια και τα αμπελοχώραφα, καθώς ο Γ. Ιωάννου δεν έζησε τον ξεριζωμό της οικογένειάς του από την Α. Θράκη.

και συγκίνηση που νιώθουν τελικά γι αυτήν, αντί του αναμενόμενου εθνικιστικού μένους, εκφράζει ένα γνήσιο αντιπολεμικό πνεύμα και, γενικότερα, τη βιωματική προσέγγιση της προσφυγιάς, ως κοινής

3 β)τα βασικά χρονικά επίπεδα πάνω στα οποία οργανώνεται η αφήγηση, είναι τρία. Με αφετηρία δηλαδή το αφηγηματικό παρόν, η αφηγηματική κειμενική δράση αναπτύσσεται μέσω αναδρομικών αφηγήσεων, καθώς και μιας πρόδρομης αφήγησης. α)το αφηγηματικό παρόν / παροντικός χρόνος, το οποίο είναι, ταυτόχρονα, και χρόνος συγγραφής του έργου και μέρος του ιστορικού χρόνου. ( Τώρα ετοιμάζονται να τη γκρεμίσουν οι γελοίοι.... το πονηρό μυαλό τους ). β) Μελλοντικός χρόνος Πρόδρομη αφήγηση ( Παραπομπή στο Β1αii. ( Αν γίνει αυτό, θα παραφυλάγω.... του νέου εξαμβλώματος ). γ) Παρελθοντικός χρόνος Τρία επίπεδα παρελθοντικού χρόνου i) Δεν ξαναφάνηκε η μαυροφορεμενή εκείνη γυναίκα, Δεν θα την ξαναδούμε από τότε.... φρικαλέες, Την προηγούμενη φορά,.... ματαείδα Αναδρομική αφήγηση με αφετηρία το αφηγηματικό παρόν, αναφερόμενη στο χρονικό διάστημα μετά από την τελευταία επίσκεψη της άγνωστης μαυροφορεμένης γυναίκας και μέχρι το αφηγηματικό παρόν, ii) η μαυροφορεμένη εκείνη γυναίκα.... χωρίς να καταφέρει να το γκρεμίσει Αναδρομική εγκιβωτισμένη αφήγηση με αφετηρία την αναδρομική αφήγηση (i), αναφερόμενη στο χρονικό διάστημα κατά το οποίο έλαβαν χώρα οι επισκέψεις της μαυροφορεμένης γυναίκας στο σπίτι του αφηγτή συγγραφέα (περίπου από το 1936 μέχρι λίγο μετά τον πόλεμο) και ii) Στο σπίτι αυτό καθόταν ένας μπέης.... δεν ματαείδα Αναδρομική εγκιβωτισμένη αφήγηση με αφετηρία την αναδρομική αφήγηση (i), αναφερόμενη σε απώτερο παρελθόν, όταν ακόμη ζούσε εκεί ο μπέης με την κόρη του, πριν την επίσημη ανταλλαγή πληθυσμών μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Β2. α) κλεφτές ματιές κοίταζε για λίγο κάθε φορά, στιγμιαία, για να μη γίνει αντιληπτή.

α)το αφηγηματικό παρόν / παροντικός χρόνος, το οποίο είναι, ταυτόχρονα, και χρόνος συγγραφής του έργου και μέρος του ιστορικού χρόνου. ( Τώρα ετοιμάζονται να τη γκρεμίσουν οι γελοίοι.

4 Κάθεται κατατσακισμένη στο κατώφλι κάθεται στο κατώφλι εξαντλημένη,όχι μόνο σωματικά, αλλά και ηθικά, ψυχικά. μας είχε μαλακώσει την καρδιά δε νιώθαμε κανένα πλέον αρνητικό συναίσθημα γι αυτήν. κατάγυμνη αυλή η αυλή χωρίς τη ντουτιά. αφράτο μάρμαρο ολόλευκο, καθαρό μάρμαρο. β) Η ειρωνεία του αφηγητή εντοπίζεται στην παρέκβαση σχόλιό του με θέμα τη πολυκατοικία που χτίστηκε στη θέση του σπιτιού στο οποίο έμενε με την οικογένειά του, καθώς και στο γεγονός ότι επίκειται, στο αφηγηματικό παρόν, πάλι να γκρεμιστεί, για να χτιστεί κάτι, άγνωστο τι ακριβώς, αλλά σίγουρα κάτι για το οποίο νιώθει εκ των προτέρων πλήρη απαξίωση. Ο αφηγητής, δηλαδή, αναφέρεται στην οικιστική του σύγχρονου αστικού τρόπου ζωής και τους φορείς της με ειρωνεία, προκειμένου να αναδειχθεί άμεσα η αντίθεση μεταξύ του λαϊκού μη αστικού πολιτισμού και του σύγχρονου αστικού τρόπου ζωής, ο οποίος, σύμφωνα με αυτόν, αποξενώνει τον άνθρωπο από τη φύση του και τις αληθινές αξίες της ζωής ( συμμορία, οι γελοίοι, η ρητορική ερώτηση ποιος ξέρει τι μεγαλεπήβολο σχέδιο.... μυαλό τους ). Γ1. α) Η γυναίκα παραμένει στο κατώφλι της αυλής, για να έχει τη δυνατότητα να κοιτάζει το σπίτι, την αυλή, όσο μπορεί περισσότερο, καθώς, βέβαια, δεν μπορεί να μείνει μέσα στην αυλή του ξένου σπιτιού και, ακόμα περισσότερο, μέσα στο ξένο σπίτι χωρίς δικαιολογία, αφού δεν αποκαλύπτει στην οικογένεια του αφηγητή συγγραφέα την ταυτότητά της. Η γυναίκα, δηλαδή, φαίνεται να έχει μια ιδιαίτερη και μάλλον βιωματική σχέση με το σπίτι, διότι δημιουργεί την εντύπωση ότι κατακλύζεται από συγκίνηση και είναι απορροφημένη από δικές της σκέψεις, κλείνοντας τα μάτια και παραμιλώντας, συλλαβίζοντας παράξενα για την οικογένεια του αφηγητήσυγγραφέα ονόματα.

β) Η ειρωνεία του αφηγητή εντοπίζεται στην παρέκβαση σχόλιό του με θέμα τη πολυκατοικία που χτίστηκε στη θέση του σπιτιού στο οποίο έμενε με την οικογένειά του, καθώς και στο γεγονός ότι επίκειται,

5 β) Όταν γκρεμίστηκε το σπίτι του αφηγητή συγγραφέα, για να χτιστεί η πρώτη πολυκατοικία, αποκαλύφθηκε στα θεμέλιά του η ύπαρξη ενός θαυμάσιου ψηφιδωτού που συνεχιζόταν προς το σπίτι του Κεμάλ. Όσο ήταν εκτεθειμένο στο φως του ήλιου, γίνονταν πολλά σχόλια από τη γειτονιά, καθώς οι άνθρωποι, μαγεμένοι («έκθαμβη γειτονιά»), μιλούσαν για την ομορφιά και τη δόξα του παλιού αρχοντικού και, πιθανόν, και της παλιάς εποχής γενικότερα. Οι συζητήσεις όμως αυτές, έκαναν μια γριά, συνειρμικά, να θυμηθεί και τους κατοίκους του σπιτιού. Η γριά, λοιπόν, ως ενδοδιηγητικός αφηγητής του οποίου η οπτική γωνία διασταυρώνεται με αυτή του αφηγητή συγγραφέα, δίνει τη λύση του μυστηρίου αινίγματος στο τέλος του έργου, σαν να επρόκειτο για αστυνομικό πεζογράφημα. Εκεί, δηλαδή, κατοικούσε ένας μπέης, που είχε μια κόρη όμορφη σαν τα κρύα τα νερά και η οποία σπάραζε και φιλούσε το κατώφλι, όταν αναγκάστηκαν να φύγουν, προφανώς με την επίσημη ανταλλαγή πληθυσμών μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Ο αναγνώστης, συνεπώς, μέσω της σταδιακής αποκάλυψης της τουρκικής καταγωγής της μαυροφορεμένης γυναίκας, η οποία έχει ήδη προηγηθεί, καθώς και της συνειρμικής αναδρομής του στον τίτλο και την αρχή του έργου, όπου περιγράφεται η αρχοντιά και η αρχοντική ομορφιά που φαινόταν ότι είχε ως νέα η γυναίκα, συνειδητοποιεί α) ότι είναι η κόρη του μπέη, ο οποίος μπορεί να ήταν και αξιωματούχος του Κεμάλ, β) ότι επισκεπτόταν το σπίτι, για να ξαναζήσει ό,τι είχε χαθεί αμετάκλητα γι αυτήν και γ) ότι δεν είχε πλέον λόγο να ξανάρθει, αφού το σπίτι δεν υπήρχε πια. Τέλος, η συνειρμική αυτή αναγωγή του αναγνώστη στον τίτλο και την αρχή του έργου προσδίδει κυκλικό χαρακτήρα στην αφήγηση, το οποίο αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα πολλών πεζογραφημάτων του Γ. Ιωάννου. Δ1. Η σύγκριση των δύο πεζογραφημάτων του Γ. Ιωάννου ως προς το περιεχόμενο, οδηγεί σε επισήμανση ομοιοτήτων, αλλά και διαφορών.

πιθανόν, και της παλιάς εποχής γενικότερα. Οι συζητήσεις όμως αυτές, έκαναν μια γριά, συνειρμικά, να θυμηθεί και τους κατοίκους του σπιτιού.

6 α. Ομοιότητες Ειρωνεία για το σύγχρονο αστικό τρόπο ζωής και, πιο συγκεκριμένα, την οικιστική του και τους φορείς αυτής. Αναφορά στον παλαιό, μη αστικό τρόπο ζωής και,πιο συγκεκριμένα, στα σπίτια του, σε καθημερινές συνήθειες των απλών ανθρώπων, σε ήθη έθιμα και κοινωνικές αξίες. Αναφορά στον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της Θεσσαλονίκης. Αναφορά,έμμεση στο εξεταζόμενο κείμενο (ψηφιδωτό που πιθανότατα παραπέμπει στη ρωμαϊκή, ελληνιστική περίοδο) και άμεση στο παράλληλο κείμενο, στη φυσιολογική πολιτισμική συνέχεια και γόνιμη συνύπαρξη ετερόκλητων πολιτισμικών στοιχείων, πριν από την ανάπτυξη του σύγχρονου αστικού πολιτισμού. Ανάδειξη της σύγκρισης μεταξύ του παλαιού μη αστικού και του σύγχρονου αστικού πολιτισμού. Αναφορά σε συγκεκριμένες συνοικίες της Θεσσαλονίκης. β. Διαφορές Στο παράλληλο κείμενο δίνεται έμφαση στην έλλειψη σεβασμού και την πλήρη αδιαφορία για την πολιτισμική κληρονομιά εκ μέρους των φορέων της αστικής οικιστικής. Αντίθετα, στο εξεταζόμενο κείμενο δίνεται έμφαση στα κτίσματα της σύγχρονης οικιστικής, καθώς και στην ιδιοτέλεια των φορέων της,οικονομικού προφανώς χαρακτήρα ( Το ψηφιδωτό αυτό οι δασκαλεμένοι εργάτες.... οι αρμόδιοι ), η οποία οδηγεί στην καταστροφή της πολιτισμικής κληρονομιάς. Στο εξεταζόμενο κείμενο κυριαρχεί ως θέμα το δράμα των προσφύγων, ενώ στο παράλληλο δε γίνεται ιδιαίτερη

Αναφορά στον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της Θεσσαλονίκης.

7 αναφορά σε πρόσφυγες, αλλά στην Εβραϊκή μειονότητα,γενικά, και τη σταδιακή αστικοποίηση του οικιστικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζούσε.

Σχετικά έγγραφα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 19 ΜΑΙΟΥ 2010 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1 «Στου Κεμάλ το σπίτι» Ο