ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΜΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΎ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΜΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΎ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ: ΧΡΥΣΑΝΘΗΣ Γ. ΚΑΔΟΓΛΟΥ ΘΕΜΑ: «ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΜΕΤΡΟΥ ΤΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗΣ, ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ» ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΛΗΔΑ ΜΑΡΙΑ Θ. ΠΙΨΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ,

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κυριότερες συντομογραφίες Εισαγωγή ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΜΕΤΡΟΥ ΤΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗΣ 1. Έννοια συντηρητικής κατάσχεσης και είδη αυτής. 2. Προϋποθέσεις νομιμοποίησης διαδίκων. I. Έννομο συμφέρον. II. Ενεργητικά νομιμοποιούμενοι διάδικοι. III. Παθητικά νομιμοποιούμενοι διάδικοι. IV. Δυνατότητα παρέμβασης. 3. Αρμοδιότητα. I. Υλική αρμοδιότητα. II. Τοπική αρμοδιότητα. 4. Στοιχεία και προϋποθέσεις που πρέπει να περιλαμβάνει η αίτηση προκειμένου να διαταχθεί η συντηρητική κατάσχεση. α) Πραγματικά περιστατικά που πιθανολογούν την ασφαλιστέα απαίτηση. β) Γεγονότα που πιθανολογούν τη συνδρομή επικείμενου κινδύνου ή επείγουσας περίπτωσης. γ) Αναφορά του οφειλόμενου χρηματικού ποσού ή της χρηματικής αξίας του οφειλόμενου αντικειμένου. δ) Ύπαρξη ορισμένου αιτήματος και προσδιορισμός του, κατάλληλου προς κατάσχεση, περιουσιακού στοιχείου. 1

3 5. Η δικαστική απόφαση, δυνάμει της οποίας διατάσσεται η συντηρητική κατάσχεση. ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ 1. Η διαδικασία επιβολής συντηρητικής κατάσχεσης επί ακινήτου. Ι. Προσδιορισμός του αντικείμενου της κατάσχεσης στα πλαίσια του άρθρου 714 ΚΠολΔ. ΙΙ. Τρόπος επιβολής συντηρητικής κατάσχεσης ακινήτου. ΙΙΙ. Νομοθετικός στόχος. IV. Υποχρεώσεις της δημοσίας αρχής και δη, του αρμόδιου υποθηκοφύλακα στα πλαίσια της συντηρητικής κατάσχεσης. 2. Συνέπειες από την επιβολή συντηρητικής κατάσχεσης επί ακινήτου. Ι. Η νομική δέσμευση του κατασχεθέντος εμπράγματου δικαιώματος κατ άρθρο 715 ΚΠολΔ έννοια & συνέπειες. Α. Η εκμίσθωση του κατασχεμένου, ως ειδικότερο ζήτημα στα πλαίσια της απαγόρευσης διάθεσης αυτού. Β. Η αφετηρία της νομικής δέσμευσης του κατασχεμένου. Γ. Η υποχρέωση άσκησης αγωγής για την κύρια υπόθεση. Δ. Η διαγραφή της αυτοδικαίως αρθείσας συντηρητικής κατάσχεσης. II. Υλική δέσμευση και μεσεγγύηση. Α. Αφετηρία της μεσεγγύησης. Β. Δικαστική ρύθμιση της μεσεγγύησης. 1. Διορισμός μεσεγγυούχου και δυνατότητα αντικατάστασης του με δικαστική απόφαση. 2. Λόγοι αντικατάστασης. 3. Δυνατότητα του δικαστηρίου να διατάξει έτερο πρόσφορο μέτρο. 4. Αρμόδιο δικαστήριο και προσήκουσα διαδικασία 2

4 εκδίκασης της αίτησης αντικατάστασης μεσεγγυούχου και της αίτησης λήψης πρόσφορων μέτρων για τη μεσεγγύηση. Γ. Αναλογική εφαρμογή των περιεχόμενων στην αναγκαστική εκτέλεση διατάξεων περί μεσεγγυούχου. ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ 1. Νομική δέσμευση της περιουσίας του καθ ου με έκδοση προσωρινής διαταγής. 2. Συντηρητική κατάσχεση ακινήτου, που τελεί υπό δικαστική μεσεγγύηση. 3. Κατάσχεση ήδη συντηρητικώς κατασχεθέντος ακινήτου. 4. Εξέλιξη επιβληθείσας συντηρητικής κατάσχεσης σε αναγκαστική. 5. Αναγκαστική εκτέλεση στα πλαίσια συντηρητικής κατάσχεσης. 6. Συντηρητική κατάσχεση ακινήτου δυνάμει διαταγής πληρωμής. Ι. Συσχέτιση της αίτησης αναστολής εκτέλεσης της διαταγής πληρωμής κατ άρθρο ΚΠολΔ με την αίτηση αναστολής του άρθρου ΚΠολΔ. ΙΙ. Ενεργητική νομιμοποίηση για την υποβολή της αίτησης του ΚΠολΔ. Βιβλιογραφία - αρθρογραφία 3

5 ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ Α.Κ. ΑΠ Άρθρ. Άρ. Αρμ ΑρχΝ Βλ. Δ ΕΕμπΔ ΕΕΝ Ειρ ΕλλΔνη ΕΠολΔ ΕΤρΑξΧρΔ ΕφΑΔ Εφ ΚΠολΔ ΜΠ ΝοΒ ΟλΑΠ ΠΠ ΠολΔικ Πρβλ ΣχέδΠολΔ Σχετ. Υποσημ. ΧρηΔικ ΧρΙΔ Αστικός Κώδικας Άρειος Πάγος Άρθρο Αριθμός Αρμενόπουλος Αρχείο Νομολογίας Βλέπε Δίκη Επιθεώρηση Εμπορικού Δικαίου Εφημερίς Ελλήνων Νομικών Ειρηνοδικείο Ελληνική Δικαιοσύνη Επιθεώρηση Πολιτικής Δικονομίας Επισκόπηση Τραπεζικού, Αξιογραφικού και Χρηματιστηριακού Δικαίου Εφαρμογές Αστικού Δικαίου Εφετείο Κώδικας πολιτικής Δικονομίας (ν.δ. 958/1971, όπως ισχύει σήμερα) Μονομελές Πρωτοδικείο Νομικό Βήμα Ολομέλεια Αρείου Πάγου Πολυμελές Πρωτοδικείο Πολιτική Δικονομία Παράβαλε Σχέδιο Πολιτικής Δικονομίας Σχετικά Υποσημείωση Χρηματοπιστωτικό Δίκαιο Χρονικά Ιδιωτικού Δικαίου 4

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα ασφαλιστικά μέτρα, τα οποία ήδη αποτελούν το Πέμπτο Βιβλίο του ΚΠολΔ αποσκοπούν στην αντιμετώπιση καταστάσεων που δημιουργούνται τόσο κατά το προστάδιο μίας δικαστικής διένεξης, όσο και κατά τη διάρκεια αυτής 1. Σε συστηματικό επίπεδο, διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες και πιο συγκεκριμένα, στα «συντηρητικά» και στα «ρυθμιστικά» ασφαλιστικά μέτρα 2. Η συντηρητική κατάσχεση ανήκει στα συντηρητικά ασφαλιστικά μέτρα, αυτά δηλαδή τα οποία αποσκοπούν στην προσωρινή δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, προκειμένου να αποσοβηθεί ο κίνδυνος να αποξενωθεί ο τελευταίος από την περιουσία του και κατ αποτέλεσμα να καταστεί αδύνατο για τον δανειστή να ικανοποιήσει την εναντίον του απαίτηση του, όταν την εξοπλίσει στο άμεσο μέλλον με εκτελεστό τίτλο 3. Ο θεσμός της συντηρητικής κατάσχεσης είναι θεσμός δημοσίου δικαίου με άμεσες και δραστικές συνέπειες στον χώρο του ιδιωτικού δικαίου, καθώς με την διατάσσουσα τη συντηρητική κατάσχεση απόφαση αποδυναμώνεται συνήθως το δικαίωμα κυριότητας που έχει ο οφειλέτης στο κατασχόμενο, λόγω της υλικής και νομικής δέσμευσης αυτού 4. Η παρούσα μελέτη στοχεύει σε μία επισκόπηση του θεσμού της συντηρητικής κατάσχεσης, με έμφαση στη διαδικασία που ακολουθείται για την επιβολή συντηρητικής κατάσχεσης επί ακινήτων κατ άρθρο 714 ΚΠολΔ και στις συνέπειες αυτής, καθώς και σε ανακυπτόμενα - στα πλαίσια αυτής επιμέρους ειδικά ζητήματα, των οποίων και θα γίνει παράθεση, με απώτερο σκοπό την προσέγγιση και ανάπτυξη τους. 1 Βλ. Μαργαρίτη, Ερμηνεία Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, τόμος Β, 2012, σ Βλ. Τζίφρα, Ασφαλιστικά Μέτρα κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 9 Κεραμέα Πολυζωγόπουλο, «Τα ασφαλιστικά μέτρα» στο συλλογικό έργο «Η δραστικότητα της δικαιοσύνης», 1989, 5.1, σ. 244 κ.επ. Yiessiou Faltsi P., Civil procedure in Hellas, 1995, αρ. 272, σ. 243 Κεραμέα./ Κονδύλη/ Νίκα (-Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, Εισαγ. Άρθρ , αρ Βλ. Πίψου, Δικαστική μεσεγγύηση, Ως ασφαλιστικό μέτρο κατά τον ΚΠολΔ, 2010, 2 Ι, σ Βλ. Μπέη, Πολιτική Δικονομία - γενικές αρχές και ερμηνεία των άρθρων, 1983, Εισαγ. Παρατ. για συντηρητική κατάσχεση, σ. 368, 3. 5

7 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΜΕΤΡΟΥ ΤΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗΣ 1. Έννοια συντηρητικής κατάσχεσης και είδη αυτής. Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 707 ΚΠολΔ, το δικαστήριο δύναται να διατάξει ως ασφαλιστικό μέτρο τη συντηρητική κατάσχεση κινητών, ακινήτων, εμπράγματων επ αυτών δικαιωμάτων, απαιτήσεων και γενικά όλων των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, είτε αυτά βρίσκονται εις χείρας του, είτε εις χείρας τρίτου 5. Με τη συντηρητική κατάσχεση δεσμεύονται προσωρινά τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη, προκειμένου: α) να εξασφαλισθεί μελλοντικά μέσω της αναγκαστικής εκτέλεσης, η ικανοποίηση της χρηματικής ή δυνάμενης να τραπεί σε χρήμα απαίτησης του δανειστή 6, όταν αυτός ο τελευταίος αποκτήσει εκτελεστό τίτλο 7 και β) να εξασφαλισθεί η διατήρηση νομίμου ενεχύρου ή άλλου, κατά το ουσιαστικό δίκαιο, προνομίου επί του πράγματος 8. Η συντηρητική κατάσχεση δύναται να διαταχθεί προς εξασφάλιση χρηματικών απαιτήσεων ή και έτερων περιουσιακών δικαιωμάτων, πλην όμως δεν δύναται να διαταχθεί προς διατήρηση κάποιου περιουσιακού στοιχείου, με σκοπό τη διεκδίκηση του τελευταίου, 5 Βλ. Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ Βλ. από θεωρία Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 159 Ράμμο, Εγχειρίδιο αστικού δικονομικού δικαίου, τόμος ΙΙΙ, ημίτομος Β, 2010, 596 ΙΙΙ, σ. 118 Κεραμέα./ Κονδύλη/ Νίκα (- Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 707, αρ. 3. Βλ. όμως και Μπέη, ΠολΔικ - γενικές αρχές και ερμηνεία των άρθρων, 1983, αρθ. 707, 3.6 Βαθρακοκοίλη, Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, Ερμηνευτική Νομολογιακή ανάλυση (κατ άρθρο), 1996, 707, αρ. 3, κατά τους οποίους δεν αρκεί απλώς η προσδοκία ή το ενδεχόμενο μετεξέλιξης της απαίτησης σε χρηματική στο μέλλον. Βλ. από νομολογία ΜΠΡοδ 3178/2006, σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ ΜΠΑγρ 1152/2003, ΧρΙΔ 2004, σ. 154 ΜΠΑρτ 453/2001, ΑρχΝ 2002, σ. 478 ΜΠΘες 30140/1999, ΕλλΔνη 2000, σ ΜΠΑθ 12451/1997, ΝοΒ 1997, σ ΜΠΑθ 31951/1996, Αρμ 1997, σ ΜΠΧαλκ 686/1991, Δ 1992, σ. 262 ΜΠΘες 5375/1988, ΕλλΔνη 1989, σ.1067, βλ. όμως και ΜΠΑθ 16255/1989, ΕλλΔνη 1989, σ Βλ. Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 154 Βαθρακοκοίλη, ΚΠολΔ, Ερμην. Νομολ. ανάλυση (κατ άρθρο), 1996, αρθ. 707, αρ. 1 Κεραμέα/ Κονδύλη/ Νίκα (-Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 707, αρ. 1 Γέσιου - Φαλτσή, Αναγκαστική εκτέλεση, Ειδικό μέρος, 2001, σ. 73 Χαμηλοθώρη, Ασφαλιστικά Μέτρα, Ερμηνεία.-Νομολογία.-Υποδείγματα, 2010, σ. 148 Τριανταφυλλίδη σε Απαλαγάκη, Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, ερμηνεία κατ άρθρο, 2013, 707, αρ.1. 8 Βλ. Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 159 Τριανταφυλλίδη σε Απαλαγάκη, ΚΠολΔ, ερμηνεία κατ άρθρο, 2013, 707, αρ. 1 και από νομολογία ΜΠΘες 30140/1999, ΕλλΔνη 2000, σ

8 καθώς για την περίπτωση αυτή το κατάλληλο ασφαλιστικό μέτρο είναι η δικαστική μεσεγγύηση 9. Η, συνεπεία της διαταχθείσας συντηρητικής κατάσχεσης, δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη είναι τόσο υλική, όσο και νομική. Ειδικότερα, η υλική δέσμευση αφορά στο ενσώματο αντικείμενο της περιουσίας του οφειλέτη και συνεπάγεται τη δυνατότητα αφαίρεσης αυτού από την κατοχή, τη χρήση, τη διαχείριση και την κάρπωση του κυρίου 10 και τη παράδοση του στο μεσεγγυούχο προκειμένου αυτός να το φυλάει στο όνομα της δημόσια εξουσίας 11, δίχως όμως ο κύριος του δεσμευμένου αυτού αντικειμένου να αποστερείται του δικαιώματος της αποψιλωμένης πλέον κυριότητας του επ αυτού (άρθ. 716 ΚΠολΔ). Και ο μεσεγγυούχος όμως δεν έχει αντίστοιχα εξουσία χρήσης, διαχείρισης και κάρπωσης του πράγματος παρότι αυτό βρίσκεται στην κατοχή του. Μάλιστα ακόμη και όταν ως μεσεγγυούχος διορίζεται ο ίδιος ο οφειλέτης ως κάτοχος παύει να έχει εξουσία διαχείρισης και κάρπωσης του κατασχεμένου, το οποίο και πρωταρχικά οφείλει να φυλάει 12. Η νομική δέσμευση αφορά στο κατασχόμενο περιουσιακό δικαίωμα του οφειλέτη και συνεπάγεται την έκπτωση του από την εξουσία διάθεσης αυτού, με ποινή μάλιστα αυτοδίκαιης ακυρότητας οποιασδήποτε διάθεσης λάβει χώρα κατά παράβαση της ανωτέρω απαγόρευσης 13. Η συντηρητική κατάσχεση διακρίνεται σε είδη, ανάλογα με το είδος του κατασχόμενου περιουσιακού στοιχείου, ως κατωτέρω: - Συντηρητική κατάσχεση κινητών στα χέρια του οφειλέτη, άρθρο 711 ΚΠολΔ 9 Βλ. αντί άλλων Πίψου, Δικαστική μεσεγγύηση, 2010, 2 ΙΙ, αρ Βλ. Blomeyer, Zivilprozessrecht - Vollstreckungsverfahren, 1975, 46 I, σ Βλ. Rosenberg Gaul Schilken (-Schilken), Zwangsvollstreckungsrecht, 1987, 50 ΙΙ 1 σ. 576 Stein Jonas (-Wolfgang), Kommentar zur Zivilprozessordnung, 2003, 803 II αρ. 3 και 4, σ Βλ. Μπέη, Πολιτική Δικονομία - γενικαί αρχαί και κατ άρθρον ερμηνεία, 1983, σ. 364, Κεραμέα/ Κονδύλη/ Νίκα (-Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 707, αρ. 1 Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ. Ερμην.- Νομολ.-Υποδ., 2010, σ Βλ. Μπέη, Πολιτική Δικονομία - γενικαί αρχαί και ερμηνεία των άρθρων, 1983, Εισαγ. Παρατ. Σε συντηρητική κατάσχεση, σ. 364, Grunsky, Grundzüge des Zwangsvollstreckungs- und Konkursrechts, 1987, 8 II 4, σ. 140 κ.επ. Rosenberg Gaul Schilken (-Schilken), Zwangsvollstreckungsrecht, 1987, 50 ΙΙ 1 σ. 576 Stein Jonas (-Wolfgang), Kommentar zur Zivilprozessordnung, 2003, 803 II αρ. 3 και 4, σ Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.- Νομολ.-Υποδ., 2010, σ Διευκρινίζεται, ότι η συντηρητική κατάσχεση που αφορά σε άυλα αγαθά, όπως για παράδειγμα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, ευρεσιτεχνίας κ.α., συνίσταται στη νομική μόνο δέσμευση αυτών. 7

9 - Συντηρητική κατάσχεση κινητών ή απαιτήσεων στα χέρια τρίτου, άρθρο 712 ΚΠολΔ - Συντηρητική κατάσχεση πλοίου ή αεροσκάφους, άρθρο 713 ΚπολΔ - Συντηρητική κατάσχεση ακινήτου, άρθρο 714 ΚΠολΔ - Συντηρητική κατάσχεση ειδικών περιουσιακών στοιχείων, αναλογική εφαρμογή άρθρου 1022 ΚΠολΔ και στα επιμέρους προαναφερθέντα άρθρα του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας καθιερώνεται διαφορετική διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί για κάθε ένα είδος Προϋποθέσεις νομιμοποίησης διαδίκων. I. Έννομο συμφέρον. Ο δανειστής δύναται να ζητήσει από το αρμόδιο δικαστήριο να διατάξει το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης εφόσον δικαιολογεί έννομο συμφέρον προς τούτο. Ειδικότερα, εάν η ασφαλιστέα απαίτηση του δανειστή είναι εξοπλισμένη με εκτελεστό τίτλο τότε αυτός δεν έχει έννομο συμφέρον να ζητήσει από το δικαστήριο να διατάξει συντηρητική κατάσχεση, καθώς δύναται να προβεί άμεσα σε αναγκαστική εκτέλεση 15. Βέβαια γίνεται δεκτό, ότι υφίσταται δυνατότητα λήψης ασφαλιστικών μέτρων για απαιτήσεις εξοπλισμένες με τίτλο εκτελεστό 14 Βλ. Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ. Ερμην.-Νομολ.-Υποδ., 2010, σ Βλ. από θεωρία Ματθία, Η συντηρητική κατάσχεση βάσει διαταγής πληρωμής, Δ 1979, σ 347 Μπέη, ΠολΔικ - γενικαί αρχαί και ερμηνεία των άρθρων, 1983, Εισαγ. Παρατ. Σε συντηρητική κατάσχεση, σ. 370, Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 161 Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ., 2010, σ Βλ. όμως και Λιβαθηνό, Σχέσις μεταξύ συντηρητικής και αναγκαστικής κατάσχεσης κατά τον ΚΠολΔ, ΝοΒ 1972, σ κ.επ., κατά τον οποίο αυτός που έχει απαίτηση, είτε έχει εκτελεστό τίτλο σχετικά με αυτή, είτε όχι έχει πάντα έννομο συμφέρον να εξασφαλίσει την απαίτηση του αυτή. Συνεπώς, εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του 682 ΚΠολΔ και εφόσον και οι άλλες διατάξεις του ΚΠολΔ δεν θέτουν σχετική απαγόρευση, ασφαλιστικά μέτρα δύναται να ζητήσει και ο δανειστής που έχει εκτελεστό τίτλο. Παραπέμπει μάλιστα σχετικά στην περίπτωση, κατά την οποία ο δανειστής ναι μεν έχει εκτελεστό τίτλο, πλην όμως δεν δύναται να επιβάλει αναγκαστική κατάσχεση σε πλοίο, καθώς αυτό βρίσκεται εν πλω ή σε αλλοδαπό λιμάνι (βλ. σχετ. ΜΠΠειρ 524/1971, ΕΕμπΔ 1971, σ. 243, περίπτωση στην οποία γίνεται δεκτή η προαναφερθείσα δυνατότητα θεμελιούμενη όμως νομολογιακά σε ειδικό έννομο συμφέρον του δανειστή). Βλ. από νομολογία ΜΠΤρικ 653/2000, Αρμ 2001, σ. 246 ΜΠΘες 16788/1994, Αρμ 1996, σ ΜΠΧαν 99/1992, Δ1992, σ. 481 ΜΠΚιλκ 104/1983, Αρμ 1984, σ. 138 ΜΠΠειρ 917/1974, ΑρχΝ 1974, σ. 575 ΜΠΠειρ 72/1972, Δ 1973, σ. 187 με ενημερωτικό σημείωμα Φρέρη ΜΠΠειρ 542/1971, Δ 1972, σ. 292 με σύμφωνες παρατηρήσεις Μπέη ΕιρΑθ 1036/2014, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΕιρΣπαρτ 69/1973, ΑρχΝ 1974, σ. 176, βλ. όμως και 62/1979 Διάταξη Εισαγγελέως Πρωτοδικών Αθηνών, ΕλλΔνη 1979, σ

10 τελεσίδικης δικαστικής απόφασης, πλην όμως στις περιπτώσεις που ο αιτών δικαιολογεί ειδικό έννομο συμφέρον 16. Ενδεικτικά, ως τέτοια περίπτωση κρίθηκε από τη νομολογία αυτή, κατά την οποία υφίστατο τίτλος εκτελεστός, πλην όμως δεν εδύνατο να επιβληθεί αναγκαστική κατάσχεση, καθώς το πλοίο βρισκόταν εν πλω ή σε αλλοδαπό λιμάνι 17. Επίσης και η περίπτωση κατά την οποία επίκειτο εκποίηση του μοναδικού πλοίου της υπόχρεης εταιρίας με αποτέλεσμα να υφίσταται κίνδυνος να μην ικανοποιηθούν τελεσίδικα επιδικασμένες μελλοντικές περιοδικές παροχές αποζημίωσης για στέρηση της διατροφής της οικογένειας θανόντος ναυτικού 18. Εάν όμως η απαίτηση του δανειστή έχει διαγνωσθεί με αμετάκλητη αλλοδαπή διαιτητική απόφαση, η οποία δεν έχει ακόμη κηρυχθεί εκτελεστή, τότε η απαίτηση του δανειστή δεν θεωρείται εξοπλισμένη με εκτελεστό τίτλο 19. Έλλειψη εννόμου συμφέροντος υφίσταται και στο πρόσωπο του δανειστή, του οποίου η ασφαλιστέα απαίτηση είναι εξοπλισμένη με διαταγή πληρωμής, καθώς σύμφωνα με το άρθρο 724 ΚΠολΔ, δύναται - δυνάμει αυτής - να επιβάλει απευθείας συντηρητική κατάσχεση, δίχως να χρειάζεται να εκδοθεί αντίστοιχη δικαστική απόφαση προς τούτο 20. Η διαταγή πληρωμής συνιστά τίτλο για αυτοδύναμη επιβολή κατάσχεσης, ακόμη και εάν εκκρεμεί κατά αυτής ανακοπή προς ακύρωση της και αίτηση αναστολής της εκτελεστότητας της 21. Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να παροράται, ότι η πρόβλεψη της διαταγής πληρωμής ως αυτοδύναμου τίτλου 16 Βλ. ΜΠΤρικ 653/2000, Αρμ 2001, σ Βλ. ΜΠΠειρ 524/1971, ΕΕμπΔ 1971, σ Βλ. όμως, όπως προεκτέθηκε στη, με αριθμό 10, υποσημείωση, σχετικό σχολιασμό από Λιβαθηνό, Σχέσις μεταξύ συντηρητικής και αναγκαστικής κατάσχεσης κατά τον ΚΠολΔ, ΝοΒ 1972, σ κ.επ. 18 Βλ. ΜΠΠειρ 2442/1985, ΠειρΝομολ 1985, σ Βλ. ΜΠΛαρ 2848/2001, Δικογραφία 2002, σ. 135 ΜΠΑθ 18185/1992, Αρμ 1995, σ. 60 ΜΠΑθ 2686/1982, Αρμ 1983, σ Βλ. Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ., 2010, σ Μάλιστα, όπως θα εκτεθεί αναλυτικά κατωτέρω, τόσο η ευχέρεια που δίδει ο νόμος για επιβολή αναγκαστικής κατάσχεσης με διαταγή πληρωμής, όσο και η δυνατότητα του δικαστηρίου που εξέδωσε τη διαταγή πληρωμής να χορηγήσει, κατά τα άρθρα 686 κ.επ. ΚΠολΔ, αναστολή έως την έκδοση τελεσίδικης απόφασης επί της ανακοπής δεν καθιστούν περιττή τη διάταξη του άρθρου 724 ΚΠολΔ. Συνεπώς, με δεδομένο ότι η αναστολή του άρθρου 632 παρ. 2 ΚΠολΔ, διατάσσεται με διαφορετικές προϋποθέσεις από αυτές που απαιτεί το άρθρο 724 παρ.2 ΚΠολΔ, δύναται να επιβληθεί συντηρητική κατάσχεση βάσει διαταγής πληρωμής κατά το διάστημα αναστολής του άρθρου 632 παρ. 2 ΚΠολΔ, ήτοι μέχρι την τελεσιδικία της απόφασης επί της ασκηθείσας ανακοπής. Βλ. σχετικά Μπέη, Η χρησιμότητα της αυτοδύναμης συντηρητικής κατάσχεσης με διαταγή πληρωμής, Δ 1979, σ. 350 Καστριώτη, Η κατάσχεση εις χείρας τρίτου, 2009, τόμος Β, σ Βλ. όμως και Ματθία, Η συντηρητική κατάσχεση βάσει διαταγής πληρωμής, Δ 1979, σ. 347 κ.επ, κατά τον οποίο μετά την επελθούσα με το ν.δ. 958/1971 τροποποίηση, το άρθρο 724 παρ. 1 ΚΠολΔ δεν έχει πλέον πεδίο εφαρμογής ως προς τη δυνατότητα επιβολής συντηρητικής κατάσχεσης. Από νομολογία βλ. ΕφΑθ 5526/2006, ΝοΒ 2000, σ

11 επιβολής συντηρητικής κατάσχεσης, συνάδει με την ίδια τη φύση της διαταγής πληρωμής ως μέτρου που αποσκοπεί στην ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης 22. II. Ενεργητικά νομιμοποιούμενοι διάδικοι. Ο δανειστής που ισχυρίζεται, ότι είναι ο δικαιούχος της ασφαλιστέας χρηματικής απαίτησης νομιμοποιείται καταρχήν να υποβάλει αίτηση συντηρητικής κατάσχεσης 23. Διάδικοι κατ επέκταση στη δίκη της συντηρητικής κατάσχεσης είναι - κατ άρθρο 707 ΚΠολΔ - ο φερόμενος ως δικαιούχος της ασφαλιστέας απαίτησης (δανειστής-αιτών) και ο οφειλέτης (καθ ου η αίτηση) 24. Επίσης, δύναται να υποβάλει αίτηση συντηρητικής κατάσχεσης και εκείνος που νομιμοποιείται ως μη δικαιούχος διάδικος με ειδική διάταξη νόμου, όπως για παράδειγμα ο σύνδικος της πτώχευσης ως προς τις αξιώσεις του πτωχού 25. Αίτηση συντηρητικής κατάσχεσης δύνανται να υποβάλουν και οι δανειστές του δικαιούχου της ασφαλιστέας απαίτησης, ασκώντας πλαγιαστικά (κατ άρθρο 72 ΚΠολΔ) τα δικαιώματα του τελευταίου 26 και ζητώντας στο όνομα του και για λογαριασμό του τη συντηρητική κατάσχεση μέρους ή του συνόλου της περιουσίας του οφειλέτη, προκειμένου να εξασφαλίσουν την απαίτηση του δικού τους οφειλέτη εναντίον του αντιδίκου 27. Στα πλαίσια της αρχής της καλόπιστης διεξαγωγής της δίκης ο δανειστής που ασκεί πλαγιαστική αίτηση ασφαλιστικών μέτρων φέρει το δικονομικό βάρος προσεπίκλησης στην, εν λόγω δίκη, του οφειλέτη του, του οποίου και πλαγιαστικά ασκεί το δικαίωμα. Εάν ο δικαιούχος της ασφαλιστέας απαίτησης, 22 Βλ. Καστριώτη, Η κατάσχεση εις χείρας τρίτου, 2009, τόμος Β, σ. 553 Χαμηλοθώρη, Ασφαλιστικά Μέτρα, Ερμηνεία-Νομολογία-Υποδείγματα, 2010, σ Μάλιστα έχει κριθεί νομολογιακά ότι σε περίπτωση επικείμενου κινδύνου αρκεί, κατ αναλογική εφαρμογή του 751 ΑΚ, η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων να έχει υποβληθεί και από τον ένα μόνο εκκαθαριστή της εταιρίας, ακόμη και εάν ο συν-εκκαθαριστής όχι μόνο δεν συναίνεσε, αλλά και εναντιώθηκε στην ενέργεια του, βλ. ΠΠΚαβ 233/1981, ΝοΒ 1981 με σχόλιο Γρέγου ΜΠΑθ 2614/1982, ΝοΒ 1982, σ. 697 με σχόλιο Λιακοπούλου, κατά τον οποίο εφόσον καταφαθεί η συνδρομή του κατεπείγοντος κατ άρθρο 571 ΑΚ, κατ αποτέλεσμα καταφάσκεται και η συνδρομή του κατεπείγοντος που απαιτεί η ΚΠολΔ. 24 Βλ. από θεωρία Κεραμέα/ Κονδύλη/ Νίκα (-Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 707, αρ. 4 Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ. 152 Τριανταφυλλίδη σε Απαλαγάκη, ΚΠολΔ, ερμηνεία κατ άρθρο, 2013, 707, αρ. 3 και από νομολογία ΜΠΛαμ 2679/2006, Αρμ 2007, σ Βλ. Μπέη, ΠολΔικ - γενικαί αρχαί και ερμηνεία των άρθρων, 1983, σ. 369, Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ., 2010, σ Φέρουν μάλιστα και το βάρος πιθανολόγησης των παραγωγικών αιτίων της ασφαλιστέας χρηματικής απαίτησης του δικαιούχου, αλλά και της δικής τους απαίτησης κατά του δικαιούχου, η οποία και τους νομιμοποιεί σε πλαγιαστική άσκηση των δικαιωμάτων του τελευταίου. Βλ. Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ Βλ. Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 163 Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.- Νομολ.-Υποδ, 2010, σ

12 για την οποία ασκείται πλαγιαστικά η αίτηση για επιβολή συντηρητικής κατάσχεσης δεν προσεπικληθεί στη δίκη και δεν παρέμβει ούτε αυτοβούλως, η εκδοθείσα απόφαση θα υπόκειται σε ανάκληση - κατ άρθρο ΚΠολΔ - κατόπιν αιτήσεως του 28. Συντηρητική κατάσχεση νομιμοποιείται να αιτηθεί κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 69 παρ. 1 στ. ε, 682 κ.επ. και 707 κ.επ. του ΚΠολΔ και 201 ΑΚ και ο, υπό αίρεση, δικαιούχος (ο έχων «δικαίωμα προσδοκίας») σε περίπτωση που η δικαιοπραξία καταρτίσθηκε υπό αίρεση 29. III. Παθητικά νομιμοποιούμενοι διάδικοι. Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 707 ΚπολΔ, καθ ου η αίτηση είναι ο φερόμενος, κατά τους ισχυρισμούς του αιτούντος - δανειστή, ως οφειλέτης της ασφαλιστέας χρηματικής απαίτησης, ο οποίος (οφειλέτης) και θα πρέπει να έχει κυριότητα ή έτερο εμπράγματο δικαίωμα επί του περιουσιακού αντικείμενου του οποίου ζητείται η συντηρητική κατάσχεση 30. Μάλιστα αρκεί ο οφειλέτης να απέκτησε την κυριότητα του, υπό συντηρητική κατάσχεση, περιουσιακού αντικειμένου ακόμη και μετά την επιβολή αυτής από τον δανειστή του 31, καθώς έτσι ισχυροποιείται η επιβληθείσα συντηρητική κατάσχεση, η οποία αλλιώς είναι άκυρη, εκτός εάν αφορά πράγματα του άρθρου 604 παρ. 2 σε συνδυασμό με το 606 ΑΚ, εισκομισθέντα δηλαδή στο μίσθιο πράγματα του μισθωτή ή του συζύγου και των τέκνων αυτού 32. Αντίστοιχη επίκληση εκ μέρους του οφειλέτη δύναται να λάβει χώρα με σκοπό την απόκρουση της εκκρεμούς αίτησης του δανειστή, δίχως μάλιστα να απαιτείται η συνδρομή ειδικού έννομου συμφέροντος προς τούτο 33, πλην όμως δεν δύναται να στηρίξει αυτοτελώς αίτηση του για παροχή δικαστικής προστασίας. 28 Βλ. Μπέη, ΠολΔικ - γενικαί αρχαί και κατ άρθρο ερμηνεία, 1983, Εισαγ. Παρατ. σε συντηρητική κατάσχεση, σ. 372, Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ Βλ. Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 161 Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.- Νομολ.-Υποδ, 2010, σ Βλ. Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ Νομολογιακά έχει κριθεί, ότι είναι δυνατή συντηρητική κατάσχεση κληρονομιαίου ακινήτου εις χείρας του κληρονόμου και πριν τη μεταγραφή της αποδοχής κληρονομιάς, καθώς με τη μεταγραφή η συντηρητική κατάσχεση ισχυροποιείται αναδρομικά, βλ. σχετ. ΜΠΑθ 12451/1997, ΝοΒ 1997, σ Βλ. Κεραμέα/ Κονδύλη/ Νίκα (-Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 707, αρ. 2 Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ Βλ. Μπέη, ΠολΔικ - γενικαί αρχαί και κατ άρθρο ερμηνεία, 1983, Εισαγ. Παρατ. σε συντηρητική κατάσχεση, σ. 372,

13 Σε περίπτωση που υφίσταται ειδική νομοθετική πρόβλεψη δύναται να νομιμοποιηθεί παθητικά και τρίτο πρόσωπο, ως μη υπόχρεος διάδικος 34. Ως τρίτο πρόσωπο νοείται εδώ, αυτό που συνδέεται με τον οφειλέτη με νόμιμη αιτία και κατ επέκταση δικαιούται να αξιώσει από τον τελευταίο την καταβολή χρημάτων ή την παράδοση πραγμάτων Σε περίπτωση που η συντηρητική κατάσχεση ζητείται να γίνει εις χείρας τρίτου 37, τότε η αίτηση του δανειστή στρέφεται μόνο κατά του οφειλέτη και όχι και κατά του τρίτου εις χείρας του οποίου πρόκειται να λάβει χώρα, ο οποίος όμως τρίτος έχει δικαίωμα να ασκήσει παρέμβαση 38. Ως τρίτος δύναται να θεωρηθεί και ο ίδιος ο δανειστής προκειμένου να κατάσχει συντηρητικά εις χείρας του απαίτηση του οφειλέτη του εναντίον του 39. Σε περίπτωση όμως που η απαίτηση του οφειλέτη κατά του τρίτου εξαρτάται από αντιπαροχή, τότε δεν χωρεί συντηρητική κατάσχεση εις χείρας τρίτου Βλ. Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ. 148 Τριανταφυλλίδη σε Απαλαγάκη, ΚΠολΔ, ερμηνεία κατ άρθρο, 2013, 707, αρ Συνεπώς, ως τρίτος δεν δύναται να νοηθεί ο υπάλληλος του οφειλέτη ή αυτός που κατέχει τα χρήματα ή τα κινητά πράγματα ως άμεσος αντιπρόσωπος του οφειλέτη (εκούσιος ή νόμιμος) Βλ. Κεραμέα/ Κονδύλη/ Νίκα (-Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 712, αρ. 3 Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.- Νομολ.-Υποδ, 2010, σ Βλ. όμως ως προς τον εκούσιο αντιπρόσωπο Μπέη, ΠολΔικ - γενικαί αρχαί και κατ άρθρο ερμηνεία, 1983, 712, Βλ. Πλην όμως τρίτος είναι κατά κανόνα ο έμμεσος αντιπρόσωπος του οφειλέτη (ως εντολοδόχος του) Μπρίνια, Αναγκαστική εκτέλεσις, τόμος Γ, 1985, 444 αρ. 4. Κεραμέα/ Κονδύλη/ Νίκα (- Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 712, αρ Σημειώνεται, ότι η επιβολή συντηρητικής κατάσχεσης σε βάρος του Δημοσίου, των Δήμων ή των Κοινοτήτων για οφειλή τους προς οποιοδήποτε δανειστή, δεν είναι δυνατή (άρθρο 8 του Ν. 2095/1952 και άρθρο 3 του ν.δ. 31/1968) παρά μόνο ως τρίτων και μετά από άδεια του μονομελούς πρωτοδικείου (άρθρο 4 νδ 31/1968)Βλ. από θεωρία Βαθρακοκοίλη, ΚΠολΔ, Ερμην. Νομολ. ανάλυση (κατ άρθρο), 1996, αρθ. 707, αρ. 13 Κεραμέα/ Κονδύλη/ Νίκα (-Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 712, αρ. 3 και από νομολογία ΜΠΛαρ 1338/2001, Δικογραφία 2002, σ. 134 ΜΠΒολ 1463/1996, ΕλλΔνη 1998, σ. 219 ΜΠΑγρ 4/1992, Αρμ1992, σ = Δ 1992, σ. 703 με ενημερωτικό σημείωμα Σταματόπουλου ΜΠΠατρ 1721/1969, ΝοΒ 1969, σ Βλ. από θεωρία Μπέη, ΠολΔικ - γενικαί αρχαί και κατ άρθρο ερμηνεία, 1983, σ. 372, και από νομολογία ΜΠΤρικ 709/2000, Δ2001, σ. 263 με ενημερωτικό σημείωμα Μπαλογιάννη ΕιρΧαν 584/2013 σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ». 39 Βλ. Κεραμέα/ Κονδύλη/ Νίκα (-Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 712, αρ. 3 Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ. 153 και από νομολογία ΜΠΑθ 31951/1996, Αρμ 1997, σ ΜΠΑμφ 10/1993, Αρμ 1993, σ. 463 κ.επ. ΜΠΘες 51/1979, Αρμ 1980, σ Βλ. από θεωρία Μπρίνια, Αναγκαστική εκτέλεσις, 1985, τόμος Α, V Κεραμέα/ Κονδύλη/ Νίκα (-Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 712, αρ.2 Καστριώτη, Η κατάσχεση εις χείρας τρίτου, 2009, τόμος Α, σ. 80 κ.επ. Τριανταφυλλίδη, Η προληπτική δικαστική προστασία κατά τον ΚΠολΔ, 2009, σ τον ίδιο σε Απαλαγάκη, ΚΠολΔ, ερμηνεία κατ άρθρο, 2013, 712, αρ.1 και από νομολογία βλ. ΑΠ 368/1971, ΝοΒ 1971, σ. 993 ΕφΑθ 1511/1973, ΝοΒ 1973, σ.1121 ΜΠΑιγ 10/2012, σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ = ΕΠΟΛΔ 2013, σ

14 IV. Δυνατότητα παρέμβασης. Κύρια παρέμβαση νομιμοποιείται να ασκήσει ο τρίτος, ο οποίος ισχυριζόμενος ότι η ασφαλιστέα απαίτηση του ανήκει, αντιποιείται αυτήν έναντι των αρχικών διαδίκων και ζητεί για λογαριασμό του την εξασφάλιση της με τη λήψη του ασφαλιστικού μέτρου της συντηρητικής κατάσχεσης 41. Πρόσθετη παρέμβαση νομιμοποιείται να ασκήσει κάθε τρίτος, ο οποίος έχει έννομο συμφέρον από την έκβαση της δίκης περί λήψης του ασφαλιστικού μέτρου της συντηρητικής κατάσχεσης (όπως για παράδειγμα ο δανειστής του αιτούντος) 42. Περαιτέρω έχει κριθεί νομολογιακά, ότι όπως σε κάθε περίπτωση πρόσθετης παρέμβασης, έτσι και εδώ το έννομο συμφέρον του τρίτου προσθέτως παρεμβαίνοντος δεν θα πρέπει να συνίσταται απλώς στο ότι θα λυθεί νομικό ζήτημα που θα τον βλάψει ή θα τον ωφελήσει, αλλά θα πρέπει η δίκη στην οποία παρεμβαίνει να βλάπτει από την άποψη του νομικού και του πραγματικού ζητήματος τα έννομα συμφέροντα του 43. Ο τρίτος δύναται να παρέμβει, είτε αυθόρμητα, είτε μετά από προσεπίκληση του ή μετά από ανακοίνωση της δίκης σε αυτόν. Σε περίπτωση αίτησης για συντηρητική κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη δύναται να εμφανιστεί ανάγκη προσεπίκλησης τρίτου ως δικονομικού εγγυητή του οφειλέτη, πλην όμως η προσεπίκληση αυτή θα πρέπει να συνδέεται και με αίτηση λήψης ασφαλιστικού μέτρου προς εξασφάλιση δικαιώματος του προσεπικαλούντος Βλ. από θεωρία Μπέη, ΠολΔικ - γενικαί αρχαί και κατ άρθρο ερμηνεία, 1983, Εισαγ. Παρατ. Σε συντηρητική κατάσχεση, , σ. 372 και από νομολογία ΜΠΠειρ 2022/1996, ΕΝαυτΔ 1996, σ. 468 ΜΠΠειρ 1861/1995, ΕΝαυτΔ 1995, σ. 388 ΜΠΑθ 18185/1992, Αρμ 1995, σ. 60 ΜΠΠειρ 3033/1989, ΕΝαυτΔ 1989, σ Βλ. από θεωρία Μπέη, ΠολΔικ - γενικαί αρχαί και κατ άρθρο ερμηνεία, 1983, , σ. 372 και από νομολογία ΜΠΡοδ 3017/2005, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΠειρ 4345/2001, ΑρχΝ 2002, σ Βλ. αντί άλλων ΟλΑΠ 8/1998 (όμοια και η ΟλΑΠ 9/1998), α δημοσίευση σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» = ΑρχΝ 1998, σ. 37 = ΕλλΔνη 1998, σ. 71 = ΔΕΕ1998, σ. 177 = Δ 1999, σ. 237 με σημείωμα Μπέη = ΕΕμπΔ 1998, σ. 37 = ΕΕΝ 1997, σ. 557 = ΝοΒ 1998, σ. 496 με σημείωμα Φραγκάκη και την πρόταση του Εισαγγελέα του ΑΠ Δημόπουλου = ΠειρΝομ 1998, σ Βλ. από νομολογία ΜΠΠειρ 793/2004, ΝοΒ 2004, σ ΜΠΑθ 1447/1997, ΕλλΔνη1998, σ. 213 και από θεωρία βλ. Γεωργίου, Προσεπίκληση- η νομική φύση της και η λειτουργία της στη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, ΕλλΔνη 1996, σ. 975 κ.επ. 13

15 3. Αρμοδιότητα I. Υλική αρμοδιότητα. Το καθ ύλην αρμόδιο δικαστήριο να διατάξει τη λήψη του ασφαλιστικού μέτρου της συντηρητικής κατάσχεσης, προσδιορίζεται δυνάμει των άρθρων 683 και 684 ΚΠολΔ 45. Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 683 παρ. 1 ΚΠολΔ, αρμόδιο είναι κατά κανόνα το Μονομελές Πρωτοδικείο, εκτός εάν η ασφαλιστέα χρηματική απαίτηση ανήκει στην υλική αρμοδιότητα του Ειρηνοδικείου, οπότε στην περίπτωση αυτή καθ ύλην αρμόδιο να διατάξει τη συντηρητική κατάσχεση θα είναι το τελευταίο, κατ άρθρο 683 παρ. 2 ΚΠολΔ 46. Σε περίπτωση που η οριστική κρίση για την ασφαλιστέα απαίτηση εκκρεμεί ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου, υφίσταται συντρέχουσα υλική αρμοδιότητα του τελευταίου και ο αιτών τη λήψη του ασφαλιστικού μέτρου της συντηρητικής κατάσχεσης θα δύναται να επιλέξει μεταξύ του Μονομελούς και του Πολυμελούς Πρωτοδικείου 47. II. Τοπική αρμοδιότητα. Η τοπική αρμοδιότητα καθορίζεται κατά κανόνα σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του ΚΠολΔ (άρθρα 22 κ.επ. ΚΠολΔ), εκτός και εάν στην κύρια δίκη συντρέχει περίπτωση εφαρμογής κάποιας ειδικής δωσιδικίας 48. Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 683 παρ. 4 ΚΠολΔ αρμόδιο κατά τόπο δικαστήριο είναι και εκείνο το οποίο βρίσκεται πλησιέστερα στον τόπο εκτέλεσης του ασφαλιστικού μέτρου, ήτοι το δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου κείται το πράγμα, το οποίο πρόκειται να κατασχεθεί συντηρητικώς Βλ. Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ Βλ. Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ Βλ. Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ Βλ. Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ Βλ. από θεωρία Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ. 154 Τριανταφυλλίδη σε Απαλαγάκη, ΚΠολΔ, ερμηνεία κατ άρθρο, 2013, 707, αρ.3 και από νομολογία ΜΠΠειρ 6716/2007, ΜΠΡοδ 3313/2005, ΜΠΗρ 389/2003, άπασες σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΑθ 2994/1995, Αρμ 1996, σ. 229 ΜΠΧαλκ 630/1991, ΕλλΔνη 1994, σ Διευκρινίζεται, ότι νομολογιακά ως τόπος εκτέλεσης κατά την έννοια της διάταξης αυτής εννοείται αποκλειστικά ο τόπος 14

16 4. Στοιχεία και προϋποθέσεις που πρέπει να περιλαμβάνει η αίτηση, προκειμένου να διαταχθεί η συντηρητική κατάσχεση. Η αίτηση για τη λήψη του ασφαλιστικού μέτρου της συντηρητικής κατάσχεσης πρέπει να περιλαμβάνει, εκτός των στοιχείων που ορίζονται στο άρθρο 118 ΚΠολΔ και τα στοιχεία που ορίζονται στο άρθρο 688 ΚΠολΔ. Ειδικότερα, θα πρέπει στην αίτηση να διαλαμβάνονται: α) συνοπτικά τα πραγματικά περιστατικά που πιθανολογούν την απαίτηση, για την εξασφάλιση ή τη διατήρηση της οποίας ζητείται το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης, β) τα γεγονότα που πιθανολογούν τον επικείμενο κίνδυνό ή την επείγουσα περίπτωση, γ) το οφειλόμενο χρηματικό ποσό ή η αξία του οφειλόμενου αντικειμένου και δ) ορισμένο αίτημα ως προς το αιτούμενο ασφαλιστικό μέτρο και το τυχόν προσδιορισμένο, προς κατάσχεση, περιουσιακό στοιχείο 50. Πιο αναλυτικά: α) Πραγματικά περιστατικά που πιθανολογούν την ασφαλιστέα απαίτηση: Αρχικά θα πρέπει στην αίτηση να αναφερθούν συνοπτικά τα πραγματικά περιστατικά που θεμελιώνουν την απαίτηση, για την εξασφάλιση ή τη διατήρηση της οποίας ζητείται το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης. Οι απαιτήσεις για την εξασφάλιση των οποίων ζητείται το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης θα πρέπει να είναι ολοκληρωμένες. Θα πρέπει δηλαδή να έχουν συντελεστεί όλα τα δικαιογόνα περιστατικά αυτών, ανεξαρτήτως του εάν έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες ή του εάν η ενεργοποίηση τους εξαρτάται από την πλήρωση αναβλητικής αίρεσης 51. Αντίθετα είναι μη νόμιμες αιτήσεις προς εξασφάλιση μη γεγενημένων ακόμη απαιτήσεων, απαιτήσεων δηλαδή των οποίων η μελλοντική γέννηση είναι άδηλη και κατ επέκταση αυτές είναι ουσιαστικά ανύπαρκτες 52. που πρόκειται να εκτελεστεί η απόφαση και όχι ο τόπος που ενδεχομένως ο οφειλέτης θα προβεί σε εκούσια εκπλήρωση της παροχής. 50 Βλ. Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ Βλ. από θεωρία Μπέη, ΠολΔικ - γενικαί αρχαί και κατ άρθρο ερμηνεία, 1983, 682, 10 Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 161 Βαθρακοκοίλη, ΚΠολΔ, Ερμην. Νομολ. ανάλυση (κατ άρθρο), 1996, 707, αρ. 4 Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ. 157 και από νομολογία ΜΠΑθ 9982/2001, ΕΕμπΔ 2002, σ. 6 ΜΠΛαρ 535/2000, ΑρχΝ 2000, σ Βλ. από θεωρία Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ. 157 και από νομολογία ΜΠΛαρ 535/2000, ΑρχΝ 2000, σ. 252 ΜΠΑθ 16989/1988, Δ 1990, σ. 679 ΜΠΑθ 15566/1988, ΕλλΔνη 1989, σ

17 Ζήτημα ανακύπτει περαιτέρω ως προς τη φύση της απαίτησης, για την οποία επιτρέπεται να διαταχθεί το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης. Κατά την κρατούσα άποψη 53, το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης επιτρέπεται να διαταχθεί προς εξασφάλιση τόσο χρηματικής, όσο και δυνάμενης να τραπεί μελλοντικά σε χρήμα απαίτησης του δανειστή. Κατά έτερη άποψη 54, το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης δύναται να διαταχθεί μόνο για την εξασφάλιση άμεσα χρηματικών απαιτήσεων και όχι απαιτήσεων που απλά δύνανται να τραπούν στο μέλλον σε χρηματικές. Η συντηρητική κατάσχεση μπορεί επίσης να διαταχθεί προς εξασφάλιση ή διατήρηση νομίμου ενεχύρου ή άλλου κατά το ουσιαστικό δίκαιο προνομίου επί του πράγματος 55. Το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης δεν μπορεί να διαταχθεί για απαιτήσεις μη περιουσιακής φύσης, όπως για παράδειγμα η απαίτηση περί παροχής χρεογράφων 56. Επίσης, συντηρητική κατάσχεση δεν δύναται να διαταχθεί προς εξασφάλιση περιουσιακού στοιχείου με σκοπό τη διεκδίκηση του, καθώς κατάλληλο προς το σκοπό αυτό είναι το ασφαλιστικό μέτρο της δικαστικής μεσεγγύησης 57. Ενδεικτικά έχει κριθεί νομολογιακά, ότι ασφαλιστέα με συντηρητική κατάσχεση απαίτηση δύναται να είναι: 1) απαίτηση προερχόμενη από αδικοπραξία 58, 53 Βλ. από θεωρία Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 159 Ράμμο, Εγχ. Αστ. Δικον. Δικ., τόμ. ΙΙΙ, ημίτομ. Β, 2010, 596 ΙΙΙ, σ. 118 Κεραμέα./ Κονδύλη/ Νίκα (-Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 707, αρ. 3 και από νομολογία ΜΠΑθ 9241/2014 σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΡοδ 3178/2006, σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ ΜΠΑγρ 1152/2003, ΧρΙΔ 2004, σ. 154 ΜΠΑρτ 453/2001, ΑρχΝ 2002, σ. 478 ΜΠΘες 30140/1999, ΕλλΔνη 2000, σ ΜΠΑθ 20415/1997, ΕλλΔνη 1998, σ. 953 = ΝοΒ 2000, σ. 64 ΜΠΑθ 12451/1997, ΝοΒ 1997, σ ΜΠΑθ 31951/1996, Αρμ 1997, σ ΜΠΧαλκ 686/1991, Δ 1992, σ. 262 ΜΠΘες 5375/1988, ΕλλΔνη 1989, σ Βλ. Μπέη, ΠολΔικ - γενικαί αρχαί και κατ άρθρο ερμηνεία, 1983, 707, 3.6 Βαθρακοκοίλη, ΚΠολΔ, Ερμην. Νομολ. ανάλυση (κατ άρθρο), 1996, 707, αρ. 3, κατά τους οποίους δεν αρκεί απλώς η προσδοκία ή το ενδεχόμενο μετεξέλιξης της απαίτησης σε χρηματική στο μέλλον. Και από νομολογία βλ. ΜΠΡοδ 3178/2006, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΑθ 16255/1989, ΕλλΔνη 1989, σ Βλ. από θεωρία Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 159 Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ. 158 Τριανταφυλλίδη σε Απαλαγάκη, ΚΠολΔ, ερμηνεία κατ άρθρο, 2013, 707, αρ. 1 και από νομολογία ΜΠΘες 30140/1999, ΕλλΔνη 2000, σ Βλ. Βαθρακοκοίλη, ΚΠολΔ, Ερμην. Νομολ. ανάλυση (κατ άρθρο), 1996, 707, αρ. 3 Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ Βλ. από θεωρία αντί άλλων Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 161 και από νομολογία ΜΠΡοδ 3178/2006, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΑθ 20415/1997, ΕλλΔνη 1998, σ. 953 = ΝοΒ 2000, σ Βλ. ΜΠΑιγ 10/2012, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» = ΕΠΟΛΔ 2013, σ. 268 ΜΠΠειρ 4345/2001, ΑρχΝ 2002, σ. 491 ΜΠΠειρ 5229/2000, Δ 2001, σ. 101 = ΕΕμπΔ 2001, σ. 310 ΜΠΠειρ 2038/1993, ΕΝαυτΔ 1993, σ. 446 ΜΠΘες 30140/1999, ΕλλΔνη 2000, σ Πρβλ και ΜΠΑθ 19987/2005 σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» 16

18 2) απαίτηση προερχόμενη από δάνειο 59, 3) απαίτηση προερχόμενη από αδικαιολόγητο πλουτισμό 60, 4) απαίτηση από αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα 61, 5) απαίτηση προερχόμενη από σύμβαση δικαιόχρησης (franchising) 62, 6) απαίτηση προερχόμενη από κέρδη και εισφορές από αφανή εταιρία 63, 7) αναγωγική απαίτηση από κοινό τραπεζικό λογαριασμό 64, 8) απαίτηση προερχόμενη από σύμβαση πώλησης ακινήτου λόγω ανυπαίτιας αδυναμίας του καθ ου προς παροχή του αντικειμένου 65. β) Γεγονότα που πιθανολογούν τη συνδρομή επικείμενου κινδύνου ή επείγουσας περίπτωσης: Όπως για όλα τα ασφαλιστικά μέτρα έτσι και για τη συντηρητική κατάσχεση, στην αίτηση θα πρέπει να περιληφθούν και τα γεγονότα, τα οποία πιθανολογούν τον επικείμενο κίνδυνό ή την επείγουσα περίπτωση. Μάλιστα, προκειμένου να είναι ορισμένη η αίτηση αναφορικά με την προϋπόθεση της συνδρομής επικείμενου κινδύνου ή επείγουσας περίπτωσης, θα πρέπει να αναφέρονται σε αυτή, έστω και συνοπτικά, τα πραγματικά περιστατικά δυνάμει των οποίων πιθανολογείται η συνδρομή του επικείμενου κινδύνου ή της επείγουσας περίπτωσης, δίχως να αρκεί απλώς η αναφορά στη στερεότυπη διατύπωση του νόμου, άλλως είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη λόγω αοριστίας της 66. Νομολογιακά γίνεται δεκτό 67 ότι «απαιτώντας ο νόμος επικείμενο κίνδυνο ή επείγουσα περίπτωση 68, εννοεί προφανώς την ύπαρξη ασυνήθους ανάγκης για 59 Βλ. ΜΠΠειρ 6716/2007, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΕιρΑθ 4465/ 2007, ΑρχΝ 2008, σ Βλ. ΜΠΘες 17183/2001, Αρμ 2003, σ Βλ. ΜΠΤρικ 729/2000, ΑρχΝ 2001, σ Βλ. ΜΠΑθ 5080/2002, ΔΕΕ 2002, σ Βλ. ΜΠΘες 13093/2006, Αρμ 2007, σ με παρατηρήσεις Χατζημιχαήλ. 64 Βλ. ΜΠΡοΔ 1515/2005 σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ». 65 Βλ. ΜΠΤρικ 70/1977, ΕλλΔνη 1977, σ Βλ. από θεωρία Μπέη, ΠολΔικ γενικαί αρχαί και κατ άρθρο ερμηνεία, 1983, 688, 5.3 Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 24 Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ. 13 και από νομολογία ΑΠ 127/1973, ΝοΒ 1973, σ. 888 ΕφΑθ 1173/1999, ΕλλΔνη 2001, σ. 764 ΜΠΘες 15137/2012, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΑθ 4705/2007, ΑρχΝ 2008, σ. 487 με σημείωση Νικολαίδη ΜΠρΑθ 7810/2003, Αρμ 2004 σ. 121 ΜΠρΠειρ 1248/1999, ΕΜετΔ 1999, σ. 337 ΕιρΑθ 1036/2014 ΕιρΧαν 584/2013, αμφότερες σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ». 67 Βλ. από νομολογία βλ. ΜΠΘες 15137/2012, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΑθ 11631/1998, ΔΕΝ 1998, σ ΜΠΑθ 4705/2007, ΑρχΝ 2008, σ. 487, με σημείωση Νικολαΐδη ΜΠΡοδ 3417/2007 σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΑθ 2967/2007, ΔΕΕ 2007, σ. 957 ΜΠΑθ 449/2004, Νο 2004,831 ΜΠΠειρ 5229/2000, Δ 2001, σ. 100 ΜΠΠειρ 1248/1999, ΕΜετΔ 1999, σ. 337 ΜΠΑθ 3066/1999, Δ 1999, σ. 521 με παρατηρήσεις Μπαλογιάννη ΜΠΑθ 12451/1997, ΝοΒ 1997, σ ΜΠΑθ 22493/1994, Αρμ 1995, σ. 489 = ΕλλΔνη 1996, σ.707 = ΔΕΕ 1995, σ. 659 = ΔΕΝ 1995, σ. 549 = ΕΕργΔ 1995, σ. 412 ΜΠΑθ 8650/91, ΑρχΝ 1992, σ. 363 = ΝοΒ 1992, σ. 304 ΕιρΧαν 584/2013, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ». 17

19 έκτακτη δικαστική προστασία του διαδίκου, δικαιολογημένη από τη συνδρομή παρόντων πραγματικών περιστατικών και συγκεκριμένα κινδύνου ματαίωσης ικανοποίησης της απαίτησης..». Περαιτέρω έχει χαρακτηριστικά κριθεί νομολογιακά ως επείγουσα περίπτωση «αυτή, που χρήζει άμεσης ρύθμισης, με δικαστική παρέμβαση, από την ανάγκη ταχείας απόλαυσης του ασφαλιστικού ουσιαστικού δικαιώματος από μέρους του δικαιούχου και επιβάλλει την ταχεία και άμεση λήψη δικαστικών προφυλακτικών μέτρων, πριν ή κατά τη διάρκεια της διαγνωστικής δίκης» 69. Ενώ ως επικείμενος κίνδυνος έχει κριθεί αυτός, που απειλεί ήδη το επίδικο δικαίωμα, ενώ δεν αρκεί η αφηρημένη δυνατότητα ή το ενδεχόμενο να προκύψει κίνδυνος και απαιτείται η ύπαρξη συγκεκριμένων περιστατικών, εξαιτίας των οποίων καθίσταται προφανής η ύπαρξη συγκεκριμένου κινδύνου και κατ επέκταση δικαιολογείται η λήψη ασφαλιστικών μέτρων, για να μη προξενηθεί ουσιαστική και «αναπότρεπτη» βλάβη. Παλαιότερα υποστηριζόταν ότι δεν είναι απαραίτητη η διάκριση μεταξύ των δύο αυτών εννοιών, της επείγουσας δηλαδή περίπτωσης ή του επικείμενου κινδύνου, ενώ πλέον τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο - επικρατεί η άποψη που δέχεται τη σκοπιμότητα διάκρισης αυτών, καθώς γίνεται δεκτό ότι, συνιστούν δύο διαφορετικές προϋποθέσεις, από τις οποίες η μεν πρώτη αφορά τα συντηρητικά μέτρα, ενώ η δεύτερη τα εξασφαλιστικά, όπως η συντηρητική κατάσχεση 70. Προκειμένου λοιπόν να διαταχθεί το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης θα πρέπει να υφίσταται κίνδυνος (και όχι επείγουσα περίπτωση) να μείνει ανικανοποίητη η ασφαλιστέα απαίτηση και ο κίνδυνος αυτός να είναι επικείμενος και αναπότρεπτος με άλλα ασφαλιστικά μέτρα, όπως για παράδειγμα η εγγυοδοσία ή η προσημείωση υποθήκης Για την ανάγκη, αλλά και τη δυνατότητα οριοθέτησης των εννοιών των δύο αυτών προϋποθέσεων βλ. Μπέη, ΠολΔικ - γενικαί αρχαί και κατ άρθρο ερμηνεία, 1983, 682, 4 και 5 τον ίδιο, Εισαγωγή στην δικονομική σκέψη, 1973, 23, σ. 345 Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 9 κ.επ. Κεραμέα Πολυζωγόπουλο, «Τα ασφαλιστικά μέτρα» στο συλλογικό έργο «Η δραστικότητα της δικαιοσύνης», 1989, 3.4. Γεωργίου, Οι έννοιες του επικείμενου κινδύνου και της επείγουσας περίπτωσης στη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, ΚπολΔ 682 παρ. 1, ΕλλΔνη 1997, σ. 16 και από νομολογία βλ. ενδεικτικά ΜΠΑθ 31965/95, ΑρχΝ 1997, σ Βλ. από νομολογία ΕφΘες 1284/2008, Αρμ 2009, σ. 250 ΕιρΑθ 1036/2014, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ». 70 Βλ. Μπαλογιάννη, παρατηρήσεις σε ΜΠΑθ 3066/1999, Δ 1999, σ. 523 κ.επ. Αντίθετα ικανό τμήμα της νομολογίας - δίχως να αποδέχεται ρητά την, εν λόγω, διάκριση - φαίνεται εξ αντιδιαστολής να καταλήγει σε αυτή, βλ. Κεραμέα Πολυζωγόπουλο, «Τα ασφαλιστικά μέτρα» στο συλλογικό έργο «Η δραστικότητα της δικαιοσύνης», 1989, 3.4.2, σ. 261 με τις εκεί περαιτέρω παραπομπές. 71 Βλ. Κεραμέα/ Κονδύλη/ Νίκα (-Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 707, αρ. 3 Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ. 159 Τριανταφυλλίδη σε Απαλαγάκη, ΚΠολΔ, ερμηνεία κατ άρθρο, 2013, 707, αρ.3. Βλ. από νομολογία ενδεικτικά ΕιρΧαν 514/2013, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ». 18

20 Ειδικότερα, θεωρείται ότι υφίσταται επικείμενος κίνδυνος όταν πιθανολογείται ότι επίκειται προσεχής αποξένωση του οφειλέτη από τα περιουσιακά του στοιχεία, είτε με την μορφή της απαλλοτρίωσης - υπό ευρεία έννοια (πώληση, δωρεά κλπ) - αυτών, είτε με τη μορφή της απόκρυψης, καταστροφής και εν γένει αλλοίωσης τους, με αποτέλεσμα όταν στο μέλλον ο αιτών - δανειστής αποκτήσει εκτελεστό τίτλο να καθίσταται αδύνατη η ικανοποίηση του μέσω της επίσπευσης αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος του οφειλέτη 72. Ο κίνδυνος αυτός συντρέχει και όταν ο οφειλέτης δεν διαθέτει εμφανή περιουσιακά στοιχεία 73. Αντίθετα μόνη η ύπαρξη μικρής περιουσίας του οφειλέτη δεν αρκεί για να δικαιολογήσει τη λήψη του ασφαλιστικού μέτρου της συντηρητικής κατάσχεσης 74, ούτε όμως και η πιθανότητα μεταβολής στο μέλλον της περιουσιακής του κατάστασης αρκεί προς τούτο, καθώς μια τέτοια εκδοχή θα οδηγούσε στη λήψη ασφαλιστικών μέτρων και μάλιστα υπό τη μορφή της συντηρητικής κατάσχεσης σε κάθε περίπτωση εκκρεμούς αγωγής λόγω της ενδεχόμενης, κατά την κοινή πείρα και λογική, μεταβολής η μείωσης της περιουσιακής κατάστασης του οφειλέτη 75. Σε κάθε περίπτωση ευνόητο είναι ότι συνεκτιμάται και η φερεγγυότητα του οφειλέτη 76. γ) Αναφορά του οφειλόμενου χρηματικού ποσού ή της χρηματικής αξίας του οφειλόμενου αντικειμένου: Στην αίτηση πρέπει να αναφέρεται το οφειλόμενο χρηματικό ποσό ή η χρηματική αξία του αντικειμένου, το οποίο οφείλεται 77. Εάν 72 Βλ. από νομολογία ΜΠΑθ 9241/2014 ΜΠΣερ 675/2013 αμφότερες σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΑθ 9804/2011, ΕΕΔ 2012, σ. 107 ΜΠΘες 13293/2010, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» = ΧρΙΔ 2010, σ. 636 με παρατηρήσεις Γιαννόπουλου ΜΠΡοδ 3952/2007 ΜΠΡοδ 3417/2007 ΜΠΡοδ 3623/2006 άπασες δημοσιευμένες σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΑθ 2967/2007, ΔΕΕ 2007, σ. 957 με σημείωμα Δημητρίου ΜΠΑθ 31951/1996, Αρμ 1997, σ ΜΠΑθ 23867/1993, ΝοΒ 1994, σ. 233 ΜΠΧαλκ 686/1991, Δ 1992, σ. 262 και από θεωρία Κεραμέα Πολυζωγόπουλο, «Τα ασφαλιστικά μέτρα» στο συλλογικό έργο «Η δραστικότητα της δικαιοσύνης», 1989, 3.4, σ. 259 κ.επ. 73 Βλ. ΜΠΑθ 23647/1993, ΝοΒ 1994, σ = ΕΕμπΔ 1994, σ. 222 =ΕΤρΑξΧρΔ 1994 σ Βλ. ΜΠΑθ 5523/2012, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΑθ 9804/2011, ΕΕργΔ 2012, σ. 107 ΜΠΡοδ 3417/2007 σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΑθ 34339/1998, ΔΕΕ 1999, σ. 494 ΜΠΑθ 11631/1998, ΔΕΝ 1998, σ ΜΠΑθ 31951/1996, Αρμ 51, σ ΜΠΑθ 9514/1995, ΑρχΝ 48, σ. 83. Βλ. όμως και ΜΠΣπαρτ 4/2000, ΝοΒ 2000, σ Βλ. από νομολογία ΜΠΣερ 675/2013, σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΘεσ 21847/2009, ΕΠολΔ 2009, σ. 532, με σημείωμα Γιαννόπουλου. 76 Βλ. Τριανταφυλλίδη σε Απαλαγάκη, ΚΠολΔ, ερμηνεία κατ άρθρο, 2013, 707, αρ. 3 και από νομολογία βλ. ΕιρΧαν 584/2013 σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΕιρΑθ 4465/2007, ΑρχΝ 2008, σ. 667 με σημείωση Νικολαΐδη. 77 Βλ. από θεωρία αντί άλλων Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 162 και από νομολογία ΜΠΘες 30140/1999, ΕλλΔνη 2000, σ. 449 ΜΠΧαν 99/1992, Δ 1992, σ Περαιτέρω, έχει κριθεί νομολογιακά ότι σε περίπτωση που στα πλαίσια διαδικασίας ασφαλιστικών μέτρων ζητείται χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης, ναι μεν δεν δύναται να χωρήσει επιδίκαση αυτής, πλην όμως για την επιβολή της συντηρητικής κατάσχεσης θα ληφθεί υπόψη το ύψος της αποζημίωσης αυτής που πιθανολογείται ότι θα επιδικαστεί κατά τη διαγνωστική δίκη (βλ. σχετ. 19

21 μάλιστα είναι ασφαλισμένα τα πράγματα των οποίων διατάσσεται η συντηρητική κατάσχεση, τότε σύμφωνα με το άρθ. 953 παρ. 6 ΚΠολΔ, η κατάσχεση επεκτείνεται και στην αποζημίωση που οφείλεται δυνάμει της ασφάλισης αυτής 78. δ) Ύπαρξη ορισμένου αιτήματος και προσδιορισμός του, κατάλληλου προς κατάσχεση, περιουσιακού στοιχείου: Στην αίτηση συντηρητικής κατάσχεσης θα πρέπει να υφίσταται ορισμένο αίτημα αφενός ως προς το αιτούμενο ασφαλιστικό μέτρο 79 και αφετέρου ως προς το τυχόν προσδιοριζόμενο, κατάλληλο προς κατάσχεση, περιουσιακό στοιχείο 80. Αναφορικά με τον προσδιορισμό του κατάλληλου προς κατάσχεση περιουσιακού στοιχείου, ο αιτών (πλην των περιπτώσεων όπου ζητείται η συντηρητική κατάσχεση πλοίου ή αεροσκάφους) δύναται παραδεκτά να αιτηθεί αόριστα τη συντηρητική κατάσχεση της κινητής και ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη, καθώς δεν φέρει το βάρος να περιγράψει τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη των οποίων και ζητεί τη συντηρητική κατάσχεση 81. Είναι δυνατό να σωρευτεί και αίτημα να επιτραπεί η εκτέλεση της απόφασης που θα διατάσσει τη λήψη του ασφαλιστικού μέτρου της συντηρητικής κατάσχεσης και κατά τις νυχτερινές ώρες, τις ημέρες αργίας των δημοσίων υπηρεσιών, καθώς και κατά τις προβλεπόμενες, εκ του νόμου, εορτές 82. Το αίτημα αυτό δύναται να υποβληθεί και προφορικά, κατά τη συζήτηση της αίτησης λήψης του ασφαλιστικού μέτρου της συντηρητικής κατάσχεσης. ΜΠΠειρ 5529/2000, Δ 2001, σ. 101 με παρατηρήσεις Λιβιεράτου ΜΠΠειρ 5509/2000, ΕΕΝ 2002, σ. 449). 78 Βλ. Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ Βλ. Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ Πρβλ και Μπέη, ΠολΔικ - γενικαί αρχαί και κατ άρθρο ερμηνεία, 1983, σ. 374, 4.5.1, κατά τον οποίο ο αιτών δύναται με την αίτηση του να ζητά αόριστα την λήψη των κατάλληλων ασφαλιστικών μέτρων προς μελλοντική ικανοποίηση της χρηματικής του αξίωσης και εν συνεχεία, κατά την προφορική συζήτηση αυτής να εξειδικεύσει περαιτέρω το αίτημα του αυτό αιτούμενος συγκεκριμένα τη λήψη του ασφαλιστικού μέτρου της συντηρητικής κατάσχεσης. 80 Βλ. Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ Βλ. από θεωρία Μπέη, ΠολΔικ γενικαί αρχαί και κατ άρθρο ερμηνεία, 1983, σ. 374, Χαμηλοθώρη, Ασφαλ. Μέτ., Ερμην.-Νομολ.-Υποδ, 2010, σ. 161 και από νομολογία βλ. ΜΠΣαμ 16/2013 ΜΠΡοδ 3952/2007 ΜΠΡοδ 3417/2007, άπασες σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ» ΜΠΑθ 4705/2007, ΑρχΝ 2008, σ. 487 ΜΠΠειρ 4345/2001, ΑρχΝ 2002, σ. 491 ΜΠΠειρ 5229/2000, Δ 2001, σ. 101 με παρατηρήσεις Λιβιεράτου ΜΠΘες 30140/1999, ΕλλΔνη 2000, σ ΜΠΑθ 31951/1996, Αρμ 1997, σ Πρβλ όμως και ΜΠθες 21847/2009, ΕΠολΔ 2009, σ. 532 ΜΠΑγρ 1152/2003, ΧρΙΔ 2004, σ. 154, οι οποίες και εκδόθηκαν επί αιτήσεων στις οποίες περιγραφόταν το περιουσιακό στοιχείο, για το οποίο ζητούταν να διαταχθεί το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεση. 82 Βλ. Μπέη, ΠολΔικ - γενικαί αρχαί και κατ άρθρο ερμηνεία, 1983, Εισαγ. Παρατ. για συντηρητική κατάσχεση, σ. 374,

22 5. Δικαστική απόφαση, δυνάμει της οποίας διατάσσεται η συντηρητική κατάσχεση. Προκειμένου να επιβληθεί συντηρητική κατάσχεση είτε επί κινητών, είτε επί ακινήτων, είτε εις χείρας του οφειλέτη ή τρίτου, προαπαιτούμενο είναι η έκδοση δικαστικής απόφασης που να διατάσσει τη λήψη του, εν λόγω, ασφαλιστικού μέτρου, άλλως η συντηρητική κατάσχεση που λαμβάνει χώρα άνευ τέτοιας απόφασης είναι άκυρη 83. Περαιτέρω, θα πρέπει στην απόφαση αυτή να προσδιορίζεται συγκεκριμένα το ποσό, για το οποίο ασφαλίζεται η χρηματική ή η αποτιμητή σε χρήμα απαίτηση του αιτούντος τη συντηρητική κατάσχεση 84, άλλως η κατάσχεση είναι άκυρη 85. Σε περίπτωση που παραλειφθεί το ποσό χωρεί συμπλήρωση της απόφασης κατόπιν αιτήσεως ή αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 315 ΚΠολΔ κατά την ίδια διαδικασία, ήτοι αυτή των 686 κ.επ. ΚΠολΔ 86. Το ποσό αυτό καθορίζεται σε ευρώ ή σε ξένο νόμισμα, ανάλογα με το είδος της απαίτησης 87 και σε αυτό, εφόσον υπάρξει σχετικό αίτημα από τη πλευρά του αιτούντος, δύναται να συμπεριληφθούν τόκοι και έξοδα, έως την αναγκαστική ικανοποίηση της απαίτησης 88. Με τη συντηρητική κατάσχεση προκαλείται ολική δέσμευση, καθώς απαγορεύεται η διάθεση των κατασχεθέντων για το σύνολο της αξίας τους και όχι μόνο ως το ασφαλιζόμενο ποσό, εκτός και εάν πρόκειται για χρηματικές απαιτήσεις οπότε και ισχύει το όριο του άρθ. 715 παρ. 1 εδ. β ΚΠολΔ και η δέσμευση τους τελεί 83 Βλ. Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ. 163 με περαιτέρω αναφορές εκεί μεταξύ άλλων σε Παπαδόπουλο, Προφυλακτικά μέτρα κατά την πολιτικήν δικονομίαν, 1923, Βλ. Τζίφρα, Ασφαλ. Μέτ. κατά τον ΚΠολΔ, 1985, σ Βλ. Βαθρακοκοίλη, ΚΠολΔ, Ερμην. Νομολ. ανάλυση (κατ άρθρο), 1996, 708, αρ. 1, κατά τον οποίο η, εν λόγω, παράλειψη δεν θεραπεύεται με παραπομπή σε άλλα έγγραφα της δικογραφίας, ενώ σε περίπτωση που δικαστικός επιμελητής προχωρήσει σε εκτέλεση δυνάμει τέτοιας απόφασης κινδυνεύει να υποστεί πειθαρχικό έλεγχο και να υποχρεωθεί σε αποζημίωση, εφόσον προκλήθηκε ζημία στον οφειλέτη ή σε οποιονδήποτε άλλο έχει έννομο συμφέρον Κεραμέα/ Κονδύλη/ Νίκα (- Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 708, αρ. 1 Τριανταφυλλίδη σε Απαλαγάκη, ΚΠολΔ, ερμηνεία κατ άρθρο, 2013, 708, αρ Βλ. Βαθρακοκοίλη, ΚΠολΔ, Ερμην. Νομολ. ανάλυση (κατ άρθρο), 1996, 708, αρ. 1 Κεραμέα/ Κονδύλη/ Νίκα (-Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 708, αρ. 1 Τριανταφυλλίδη σε Απαλαγάκη, ΚΠολΔ, ερμηνεία κατ άρθρο, 2013, 708, αρ Βλ. αντί άλλων, ως πιο επικαιροποιημένο, Τριανταφυλλίδη σε Απαλαγάκη, ΚΠολΔ, ερμηνεία κατ άρθρο, 2013, 708, αρ Βλ. Βαθρακοκοίλη, ΚΠολΔ, Ερμην. Νομολ. ανάλυση (κατ άρθρο), 1996, 708, αρ. 3 Κεραμέα/ Κονδύλη/ Νίκα (-Κράνη), ΚΠολΔ ΙΙ, 2000, 708, αρ. 1 Τριανταφυλλίδη σε Απαλαγάκη, ΚΠολΔ, ερμηνεία κατ άρθρο, 2013, 708, αρ