ΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΣ ΧΑΛΑΡΗΣ

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΣ ΧΑΛΑΡΗΣ"

Φιλομήλα Αγγελίδου
9 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΣ ΧΑΛΑΡΗΣ Γεννήθηκε στην Αθήνα το Το 1964, µετά το πέρας των γυµνασιακών του σπουδών, µετέβη στο Παρίσι, όπου σπούδασε Μαθηµατικά, Κυβερνητική και Μουσικό Αυτοµατισµό. Στο Παρίσι, υπό τον Ιάνη Ξενάκη και τον Marc Barbut, και στα πλαίσια της Ecole Pratique des haute etudes, έκανε τη διατριβή Pour une etude des structures de la mousique byzantine ( οµική ανάλυση της Βυζαντινής Μουσικής). οµική ανάλυση της Βυζαντινής Μουσικής Η έρευνα που έκανε ο συνθέτης, στα πλαίσια της Ecole Pratique des haute etudes και του Κέντρου Μαθηµατικών Σπουδών Μουσικού Αυτοµατισµού, µε θέµα τη δοµική ανάλυση της Βυζαντινής Μουσικής, τον οδήγησαν σε µια νέα αντιµετώπιση του θεωρητικού της υπόβαθρου. Οι αφετηριακές σκέψεις του, όπως τις εκθέτει ο ίδιος, ήταν οι ακόλουθες: Τα σύµβολα της Παρασηµαντικής έτσι ονοµάζεται το σύστηµα µουσικής γραφής των Βυζαντινών έχουν χαρακτήρα αλγοριθµικό. Αντί να συµβολίζουν, δηλαδή, ένα ηχητικό γεγονός, περιέχουν σειρά εντολών που οδηγούν σε ηχητικό γεγονός, άµεσα εξαρτώµενο από το προηγούµενο (ηχητικό γεγονός), από τα προηγούµενα, επόµενα, υπερκείµενα και υποκείµενα σύµβολα και, ακόµη, από τον ήχο, στον οποίο ανήκει το ερµηνευόµενο µέλος. Έτσι το κάθε σύµβολο µπορεί να αναπαρασταθεί µε τη βοήθεια οργανογράµµατος και να διατυπωθεί µε τη µορφή µικρού προγράµµατος για ηλεκτρονικό υπολογιστή. Οι ήχοι 1 ος, 2 ος, 3 ος, 4 ος, πλάγιος 1 ος, 2 ος, 3 ος, 4 ος έχουν τη µορφή εννοιολογικών συνόλων, τα οποία περιέχουν, εκτός από την περιγραφή της κλίµακας ή των κλιµάκων, που µπορούν να χρησιµοποιηθούν στα πλαίσια του ήχου, και εντολές. Εντολές που αφορούν τις δυνατές αλλοιώσεις των κλιµάκων, καθώς και άλλες που ρυθµίζουν τη µετάβαση από τον ένα ήχο στον άλλο. Με βάση αυτό το δεδοµένο, µπορούµε να φανταστούµε τη δηµιουργία ενός προγράµµατος για ηλεκτρονικό υπολογιστή, που θα επιτρέπει την παραγωγή εννοιολογικών

2 συνόλων, όπως οι ήχοι της Βυζαντινής Μουσικής. Μουσικά όργανα Για συµπλήρωση της µελέτης του, που αφορούσε το θεωρητικό µέρος της Βυζαντινής Μουσικής, θεώρησε σκόπιµο να γνωρίσει πρακτικά τη δηµοτική µας µουσική. Και η σχετική µαθητεία-συνεργασία του συνθέτη µε δηµοτικούς οργανοπαίχτες, σε συνδυασµό µε την ανάγκη να δηµιουργήσει τις προϋποθέσεις για καλύτερη και συνεπέστερη εκτέλεση του έργου του, τον ώθησαν στην κατασκευή σειράς µουσικών οργάνων. Από τα όργανα αυτά άλλα είναι παραλλαγές δηµοτικών ή βυζαντινών και άλλα πρωτότυπα, σχεδιασµένα για να εξυπηρετούν µουσική µε τροπικό χαρακτήρα, Modal, ενώ ταυτόχρονα καλύπτουν περιοχές συχνότητας, που δεν καλύπτονται από τα παραδοσιακά όργανα. Έτσι, δηµιουργήθηκε η ορχήστρα παλαιών παραδοσιακών και πρωτότυπων µουσικών οργάνων. Σκεπτόµενα όργανα Οι διαπιστώσεις, τέλος, του συνθέτη, που αφορούν τον αλγοριθµικό χαρακτήρα των συµβόλων της παρασηµαντικής, καθώς και τη δυνατότητα δηµιουργίας αυτόµατου µηχανισµού παραγωγής εννοιολογικών συνόλων του τύπου των ήχων της Βυζαντινής Μουσικής, τον οδήγησαν στην σκέψη, ότι είναι δυνατή η δηµιουργία σκεπτόµενων οργάνων. Οργάνων, δηλαδή, που ανάµεσα στο ηχογόνο µέρος τους και στο χειριστήριό τους, π.χ. κλαβιέ, θα παρεµβάλλεται ένα µικρό κέντρο επεξεργασίας εντολών και µνήµης. Βυζαντινή Μουσική Βυζαντινή Μουσική είναι η εκκλησιαστική µουσική που δηµιουργήθηκε και αναπτύχθηκε στο Βυζάντιο, µετά την αναγνώριση από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο, τον 40 αιώνα, του Χριστιανισµού και την καθιέρωσή του σαν επίσηµης θρησκείας του Κράτους. Τον ίδιο αιώνα (4 ο ) γράφτηκε και η πρώτη λειτουργία σε κώδικα βυζαντινής παρασηµαντικής. Πρόκειται για τη λειτουργία του Ιακώβου του Αδελφόθεου. Στον πολυκύµαντο ιστορικό βίο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, από τον 4 ο µέχρι τον 15 ο αιώνα που καταλύθηκε, δηµιουργήθηκε ένα πλούσιο ρεπερτόριο, που στο µεγαλύτερο µέρος του, εδώ και αιώνες, δε χρησιµοποιείται στο τυπικό της ορθόδοξης λειτουργίας. Ένα άλλο σηµαντικό γεγονός, που πρέπει εδώ να τονιστεί, είναι πως, ενώ το µεγαλύτερο

Και η σχετική µαθητεία-συνεργασία του συνθέτη µε δηµοτικούς οργανοπαίχτες, σε συνδυασµό µε την ανάγκη να δηµιουργήσει τις προϋποθέσεις για καλύτερη και συνεπέστερη εκτέλεση του έργου του, τον ώθησαν

3 µέρος του ρεπερτορίου γράφτηκε για να εκτελείται από µουσικούς και ψάλτες, µε πατριαρχικό διάταγµα έχει απαγορευτεί η χρήση µουσικών οργάνων στην εκκλησία. Το Βυζαντινό εκκλησιαστικό ρεπερτόριο δεν περιορίζεται στην υµνογραφία. Από τα σηµαντικότερα έργα της βυζαντινής φιλολογίας, παραµένουν τα εκκλησιαστικά δράµατα. Πρόκειται για θεατρικά κείµενα µε χριστιανικό περιεχόµενο, που γράφτηκαν από ιερωµένους και λαϊκούς, κατά παραγγελία της εκκλησίας. Το ανέβασµα αυτών των έργων-θεαµάτων προϋπόθετε τη συνεργασία: - µίµων-ηθοποιών, που χρησιµοποιούσαν παντοµιµικά στοιχεία - ορχούµενων µίµων-χορευτών, που η τέχνη τους θεωρείται πρόδροµος του ευρωπαϊκού χοροδράµατος - ψαλτών, ορχήστρας και ιερέων που έπαιζαν ρόλους, τους οποίους οι λαϊκοί δεν είχαν το δικαίωµα να παίξουν. Τα θεάµατα αυτά διαδραµατίζονταν σε σκηνές µε τρία επίπεδα: Το κατώτερο (επίπεδο) φιλοξενούσε τα δρώµενα στον Άδη, το µεσαίο τα δρώµενα στη γη και το ψηλότερο τα δρώµενο στον ουρανό. Η παράλληλη δράση ήταν συνήθης, όπως ήταν και η χρήση από µηχανής θεών, µασκών και όλων των σκηνικών αντικειµένων της αρχαίας τραγωδίας. Η Βυζαντινή Μουσική ανήκει στην κατηγορία των κατά τρόπους µουσικών. Η χρωµατική της κλίµακα, συγκερασµένη κατά έκτα του ηµιτονίου, διαφέρει από τη υτική. Ενώ, δηλαδή, η τελευταία (η υτική) χρωµατική κλίµακα έχει δώδεκα υποδιαιρέσεις, η αντίστοιχη Βυζαντινή έχει εβδοµήντα δύο. Αλλά και η γραφή της, η Βυζαντινή Παρασηµαντική, διαφέρει ουσιωδώς από τη υτική. Στη υτική γραφή, καταγράφεται το ηχητικό γεγονός, ενώ στη Βυζαντινή Σηµειωµατογραφία περιγράφεται η συµπεριφορά του εκτελεστή, που οδηγεί στο ηχητικό γεγονός. Ορχήστρα παλαιών παραδοσιακών και πρωτότυπων οργάνων Η ορχήστρα αριθµεί 11 µέλη, που χειρίζονται: Ψαλτήρια, παραδοσιακά και πρωτότυπα, άρπες πρωτότυπες, κύµβαλα, παραδοσιακά και πρωτότυπα, βιέλες, βιόλες, λύρες, κεµανέ, παραδοσιακά και πρωτότυπα κρουστά και άλλα όργανα. ισκογραφία του Χριστόδουλου Χάλαρη:

Πρόκειται για θεατρικά κείµενα µε χριστιανικό περιεχόµενο, που γράφτηκαν από ιερωµένους και λαϊκούς, κατά παραγγελία της εκκλησίας.

4 1973 Τροπικός της Παρθένου (Columbia, LP και CD), σε στίχους Γιάννη Κακουλίδη. Τραγουδούν: Νίκος Ξυλούρης, άφνη Ζούνη και ο συνθέτης 1974 Ακολουθία (Columbia, LP και CD), σε στίχους Γιάννη Κακουλίδη, µε το Νίκο Ξυλούρη, τη ήµητρα Γαλάνη και τον Χρύσανθο (Θεοδωρίδη) 1974 Τα Παιδικά (Columbia, LP και CD), σε στίχους Γιάννη Λογοθέτη, µε τη ήµητρα Γαλάνη, το Θέµη Ανδρεάδη και τον Χρύσανθο 1975 ροσουλίτες (Columbia, LP και CD), σε στίχους Νίκου Γκάτσου, µε τη ήµητρα Γαλάνη και τον Χρύσανθο 1976 Ερωτόκριτος (Columbia, LP και CD). Ενορχήστρωση και διασκευή της παραδοσιακής κρητικής µελωδίας σε στίχους του Βιτσέντζου Κορνάρου. Τραγουδούν: Νίκος Ξυλούρης, Τάνια Τσανακλίδου 1980 Ο Μεγαλέξανδρος (MINOS, LP και CD). Μουσική και τρία τραγούδια για τη βραβευµένη στη Θεσσαλονίκη και τη Βενετία- ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Τραγουδούν ο Χρύσανθος και ο συνθέτης, απαγγέλλει ο σκηνοθέτης. Οι στίχοι είναι του Γιάννη Κακουλίδη και του Θόδωρου Αγγελόπουλου 1986 Πάθη απόκρυφα (Columbia, 2 LP και CD). Ο Χάλαρης µελοποιεί ψαλµούς του Ρωµανού του Μελωδού και αποσπάσµατα από τα Απόκρυφα Ευαγγέλια, σε ποιητική απόδοση του Γιάννη Κακουλίδη. Τραγουδούν: Χρύσανθος, Βάσω Κυριαζή και χορωδία, αποτελούµενη από τους Νίκο Κωνσταντινόπουλο, Παναγιώτη Μαθό, Γρηγόρη και Χάρη Νταραβάνογλου. Απαγγέλλει η Ελένη Κισκύρα Οι Μελωδοί του Πάθους (Columbia, 2 LP και CD). Ψαλµοί του Πέτρου Πελοποννήσιου µε ενορχήστρωση του Χάλαρη. Τραγουδούν: Νίκος Κωνσταντινόπουλος, Παναγιώτης Μαθός, Γρηγόρης και Χάρης Νταραβάνογλου, Αµβρόσιος Χατζηαποστόλου 1986 Φωτογραφία (Columbia, LP). Μουσική για την οµώνυµη ταινία του Νίκου Παπατάκη. Το τραγούδι Με λένε Ευτυχία, σε στίχους του Γιάννη Κακουλίδη, ερµηνεύει η Έλυα Φιλίππου 1988 ήµων Ωδές Αρχαία, Βυζαντινή Μουσική (Φοίνιξ, 5 CD) 1989 Κοσµική Βυζαντινή Μουσική (Orata, 3 CD) 1990 Κοσµική Βυζαντινή Μουσική II (Orata, 3 CD)

Παιδικά (Columbia, LP και CD), σε στίχους Γιάννη Λογοθέτη, µε τη ήµητρα Γαλάνη, το Θέµη Ανδρεάδη και τον Χρύσανθο 1975 ροσουλίτες (Columbia, LP και CD), σε στίχους Νίκου Γκάτσου, µε τη ήµητρα Γαλάνη

5 1990 Κοσµική Βυζαντινή Μουσική III (Orata, 3 CD) 1991 Κοσµική Βυζαντινή Μουσική IV (Orata, 3 CD) 1992 Κοσµική Βυζαντινή Μουσική V (Orata, CD) Ο Χάλαρης διασκευάζει, ενορχηστρώνει και παίζει µε ανακατασκευασµένα βυζαντινά όργανα συνθέσεις των Ιωάννη Κουκουζέλη, Εµµανουήλ ούκα Χρυσάφη, Αλιάτη, Κορώνη. Τραγουδούν: Νίκος Κωνσταντινόπουλος, Παναγιώτης Μαθός, Γρηγόρης και Χάρης Νταραβάνογλου 1990 Ακριτικά / Ωδές των τα Άκρα Προνοουµένων (Orata, 2 CD) 1991 Ακριτικά Vol. 2 (Orata, 2 CD) Τραγούδια εµπνευσµένα από τους φρουρούς των συνόρων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Μουσική παράδοση της Καππαδοκίας, Κρήτης, Θεσσαλίας, ωρίδας. Με τους Νίκο Κωνσταντινόπουλο, Παναγιώτη Μαθό και Στρατή Σταυριδάκη 1990 Pandora / Αστική Μεταβυζαντινή Κοσµική Μουσική (Orata, CD) 1991 Pandora Vol. 2 (Orata, CD) 1993 Pandora Vol. 3 (Orata, CD) Έντεχνα µεταβυζαντινά έργα που είχαν αποδέκτη την υψηλή κοινωνία των µικρασιατικών πόλεων. Με τους Νίκο Κωνσταντινόπουλο, Παναγιώτη Μαθό, Γρηγόρη και Χάρη Νταραβάνογλου 1990 Sympotika / Βυζαντινή Συµποτική Μουσική (Orata, CD) 1991 Sympotika Vol. 2 (Orata, CD) Μουσική και τραγούδια από βυζαντινά θεατρικά δρώµενα. Με τους Νίκο Κωνσταντινόπουλο, Παναγιώτη Μαθό, Γρηγόρη και Χάρη Νταραβάνογλου 1991 Μαϊστορες, Μανουήλ ούκας Χρυσάφης (Orata, 3 CD), συνθέσεις του Χρυσάφη (15 ος αιώνας) 1991 Μαϊστορες, Ιωάννης Κουκουζέλης (Orata, 3 CD), συνθέσεις του Κουκουζέλη (12 ος αιώνας) 1991 Κρητών Έπος (ΚΜΕ, LP), σε στίχους Γιώργη Καρατζή, µε τους Νίκο Ανδρουλάκη, Ελένη Κισκύρα, Βασίλη Σκουλά, Μαρία Σουλτάτου, Χρήστο Τσάγκα 1992 Μουσική της Αρχαίας Ελλάδας (Orata, CD)

Τραγουδούν: Νίκος Κωνσταντινόπουλος, Παναγιώτης Μαθός, Γρηγόρης και Χάρης Νταραβάνογλου 1990 Ακριτικά / Ωδές των τα Άκρα Προνοουµένων (Orata, 2 CD) 1991 Ακριτικά Vol.

6 1992 Ελλήνων Ωδές Ι (Orata, 3 CD), µουσικά έργα από την αρχαιότητα ως το Βυζάντιο 1992 Γαµήλια (Orata, 2 CD), βυζαντινά τραγούδια του γάµου 1992 Music of the Aegean Sea : Χίος (Orata, CD), µε το Νίκο Κωνσταντινόπουλο 1993 Music of the Aegean Sea : Κάρπαθος (Orata, CD), µε το Μιχάλη Ζωγραφίδη 1993 Music of the Aegean Sea : Κύπρος (Orata, CD) 1993 Πουλολόγος, οι Γάµοι του Κόκορα (Orata, CD), σε στίχους του Κώστα Κανελλόπουλου που βασίζονται σε βυζαντινό κείµενο του 13 ου αιώνα. Τραγουδούν: Μαρία Σουλτάτου, Νίκος Κωνσταντινόπουλος 1993 Κλέφτικα (Orata, 2 CD) 1993 Ωδές Θρηνητικές / Hellenic Elegies (Orata, CD) 1993 Μουσικές του Έρωτα (Orata, CD) 1993 Anthology of Byzantine Secular Music 1 (Orata, CD) 1993 Anthology of Byzantine Secular Music 2 (Orata, CD) Ανθολογίες από τη σειρά Κοσµική Βυζαντινή Μουσική Ι- V 1993 Ελληνικά Μεσαιωνικά Τραγούδια Vol. 1 (Orata, CD) 1994 Enorgana Vol. 1 (Orata, CD)

στίχους του Κώστα Κανελλόπουλου που βασίζονται σε βυζαντινό κείµενο του 13 ου αιώνα.

Σχετικά έγγραφα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΚΟΥΛΙ ΗΣ. Γνωστός ποιητής και συγγραφέας, έχει γράψει δώδεκα βιβλία.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΚΟΥΛΙ ΗΣ. Γνωστός ποιητής και συγγραφέας, έχει γράψει δώδεκα βιβλία. ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΚΟΥΛΙ ΗΣ Γεννήθηκε το 1946 στον Πειραιά. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήµες στην Αθήνα (Πάντειο) και Νοµικά στο Παρίσι ( Universite de Paris 1). Γνωστός ποιητής και συγγραφέας, έχει γράψει δώδεκα βιβλία.