ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2016) 349 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Δεύτερη έκθεση για την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ- Τουρκίας EL EL

2 1. Εισαγωγή Η τάση που αναφέρθηκε στην πρώτη έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ- Τουρκίας 1 συνεχίζεται: η δήλωση ΕΕ-Τουρκίας 2 άρχισε να αποδίδει αποτελέσματα, παρά τα πολυάριθμα προβλήματα. Η απότομη μείωση του αριθμού των παράτυπων μεταναστών και των αιτούντων άσυλο που διέρχονται από την Τουρκία προς την Ελλάδα αποδεικνύει την αποτελεσματικότητα της δήλωσης, και ιδίως ότι το επιχειρηματικό μοντέλο των διακινητών μπορεί να εξουδετερωθεί. Το σαφές μήνυμα προς τους μετανάστες είναι ότι το να επιβιβαστούν σε κάποιο σκάφος στην Τουρκία, θέτοντας τη ζωή τους σε κίνδυνο στην πορεία, δεν αξίζει τον κίνδυνο, εφόσον υπάρχει νόμιμη και ασφαλής οδός μέσω της επανεγκατάστασης. Η πρώτη έκθεση κατέγραψε την ικανοποιητική πρόοδο όσον αφορά την εφαρμογή της δήλωσης στην πράξη και επεσήμανε τους τομείς που απαιτούν επείγουσα δράση, κυρίως με την ενίσχυση της καθημερινής λειτουργίας των διαδικασιών επιστροφής και επανεγκατάστασης, με πλήρη σεβασμό των κανόνων της ΕΕ και των διεθνών κανόνων. Η παρούσα δεύτερη έκθεση παρουσιάζει τη σημαντική περαιτέρω πρόοδο που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας μετά την πρώτη έκθεση και προσδιορίζει τα επόμενα βήματα που απαιτούνται για την παγίωση αυτού του επιτεύγματος και τη διατήρηση της δυναμικής. Αυτά είναι αναγκαία, δεδομένου ότι το γενικό πλαίσιο εξακολουθεί να είναι δύσκολο και εξακολουθούν να υφίστανται γεωπολιτικοί κίνδυνοι, ενώ δεν έχουν ακόμη εδραιωθεί σε στέρεη βάση όλες οι πτυχές της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Τρέχουσα κατάσταση Μετά την πρώτη έκθεση του Απριλίου, ο αριθμός των μεταναστών που εγκαταλείπουν την Τουρκία με προορισμό τα ελληνικά νησιά εξακολούθησε να μειώνεται. Κατά τον μήνα που προηγήθηκε της εφαρμογής της δήλωσης, περίπου 1740 μετανάστες διέσχιζαν καθημερινά το Αιγαίο πέλαγος με προορισμό τα ελληνικά νησιά. Αντιθέτως, από την 1η Μαΐου ο μέσος ημερήσιος αριθμός αφίξεων μειώθηκε σε 47. Αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι ότι έχει μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους στη θάλασσα του Αιγαίου ενδεικτικά αναφέρεται ότι, πριν από τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, τον Ιανουάριο χάθηκαν στη θάλασσα 89 ανθρώπινες ζωές, ενώ από τις 20 Μαρτίου και μετά έχουν χαθεί στη θάλασσα επτά ζωές, αριθμός που εξακολουθεί να είναι υπερβολικά μεγάλος. Ενίσχυση του συντονισμού και της στήριξης που παρέχει η Επιτροπή Όπως αναφέρθηκε τον Απρίλιο, έχει οριστεί ένας συντονιστής της ΕΕ που καθοδηγεί τρεις ομάδες στις Βρυξέλλες, την Αθήνα και την Άγκυρα, ο οποίος εξασφαλίζει την καθημερινή παρακολούθηση με τις ελληνικές και τις τουρκικές αρχές, τους οργανισμούς της ΕΕ και διεθνείς οργανισμούς και τα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Οι οργανισμοί της ΕΕ παρέχουν επίσης την αναγκαία στήριξη για την εφαρμογή της δήλωσης. Επί του παρόντος έχουν τοποθετηθεί 3 στην Ελλάδα: 43 διερμηνείς, COM(2016) 231 final, της 20ής Απριλίου 2016 («η πρώτη έκθεση»). Ο αριθμός των τοποθετουμένων εμπειρογνωμόνων καθορίζεται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο και τον FRONTEX, σε συνεργασία με την Επιτροπή και τις ελληνικές αρχές, και εξαρτάται από τις εντοπιζόμενες επιχειρησιακές ανάγκες. Ενδεικτικά, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο εξέδωσε μία επιπλέον πρόσκληση για 20 εμπειρογνώμονες σε θέματα ασύλου, στις 13 Ιουνίου. Ο 2

3 εμπειρογνώμονες σε θέματα ασύλου και 51 αξιωματικοί συνοδείας, οι οποίοι καλύπτουν τις τρέχουσες ανάγκες που έχουν εντοπιστεί. Συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας για την πρόληψη της παράτυπης μετανάστευσης Οι συνεχείς περιπολίες των τουρκικών και ελληνικών αρχών κατά μήκος των παράκτιων περιοχών τους αποτελούν σημαντικό παράγοντα αποτροπής του διάπλου του Αιγαίου από μετανάστες. Οι ελληνικές και τουρκικές αρχές ανταλλάσσουν πλέον πληροφορίες σε τακτική βάση 4. Κατά τους πρώτους πέντε μήνες του 2016, το ελληνικό Λιμενικό Σώμα ειδοποίησε την τουρκική ακτοφυλακή για 120 περιπτώσεις έρευνας και διάσωσης, με συγκεκριμένη ανταπόκριση σε 42 περιπτώσεις, και απέστειλε 189 μηνύματα για 268 σκάφη με μετανάστες, με ανταπόκριση των τουρκικών αρχών για τα 31 σκάφη. Οι συνεχιζόμενες επιχειρήσεις του Frontex και του ΝΑΤΟ εξακολουθούν να ενισχύουν τις δραστηριότητες έγκαιρης προειδοποίησης και επιτήρησης καθώς και την ανταλλαγή επιχειρησιακών πληροφοριών με την Ελληνική και την Τουρκική Ακτοφυλακή. Από τον Απρίλιο, ο Frontex έχει τοποθετήσει έναν αξιωματικό σύνδεσμο στη ναυαρχίδα «Bonn» του ΝΑΤΟ, αλλά το ΝΑΤΟ δεν έχει ορίσει ακόμη αξιωματικό σύνδεσμο στον Frontex. Ο Frontex και το ΝΑΤΟ επεξεργάζονται επί του παρόντος τυποποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες και διαμορφώνουν μια κοινή εικόνα της κατάστασης που καλύπτει τα πεδία των επιχειρήσεών τους, έτσι ώστε η δραστηριότητα του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο να αυξήσει περαιτέρω το υψηλό ποσοστό ανίχνευσης και να επιταχύνει την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με συμβάντα, διαδρόμους και μεθόδους παράνομης διακίνησης μεταναστών. Η ΕΕ εξακολουθεί να στηρίζει την ικανότητα της τουρκικής ακτοφυλακής στο Αιγαίο με ένα πρόγραμμα ύψους 14 εκατ. EUR για τη χρηματοδότηση της προμήθειας πλοίων ταχείας αντίδρασης και κινητών συστημάτων ραδιοεντοπισμού (ραντάρ). Τον Μάιο, η Επιτροπή διέθεσε ποσό 20 εκατ. EUR για την ενίσχυση της ικανότητας έρευνας και διάσωσης της τουρκικής ακτοφυλακής. Η επιχειρησιακή συνεργασία συνεχίζεται επίσης μέσω των αξιωματικών συνδέσμων. Η εγκατάσταση από τον Απρίλιο στην Άγκυρα ενός αξιωματικού συνδέσμου του Frontex επιτρέπει τις τακτικές επιχειρησιακές επαφές και την καθημερινή υποβολή αναφορών 5 με το τουρκικό εθνικό σημείο επαφής του Frontex. Από τις 2 Μαΐου 2016, ένας Τούρκος αξιωματικός σύνδεσμος έχει εγκατασταθεί στην Ευρωπόλ. Οι τουρκικές αρχές έχουν συγκροτήσει μονάδες κατά της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, οι οποίες δεν έχουν, ωστόσο, στελεχωθεί πλήρως ακόμη, και λαμβάνουν νομοθετικά μέτρα για τη θέσπιση αυστηρότερων ποινών για τους διακινητές. Η ανταλλαγή δεδομένων και οι δραστηριότητες που αφορούν την από κοινού ανάλυση κινδύνου από τις αρχές που είναι αρμόδιες για τη διαχείριση των συνόρων ενισχύονται με την έκδοση κανονισμού για τη δημιουργία ενός εθνικού κέντρου συντονισμού 4 5 Frontex είναι έτοιμος να αναπτύξει και/ή να αυξήσει τον αριθμό των εμπειρογνωμόνων επανεισδοχής και των αξιωματικών συνοδείας κατά την επιστροφή και θα συνεχίσει να παρέχει τα μεταφορικά μέσα που απαιτούνται για να εξασφαλιστεί η επιστροφή των παράτυπων μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία. Το ενιαίο κέντρο συντονισμού έρευνας και διάσωσης και το κέντρο επιχειρήσεων του ελληνικού λιμενικού σώματος στον Πειραιά και το κέντρο συντονισμού ναυτικής διάσωσης της τουρκικής ακτοφυλακής στην Άγκυρα. Οι περιφερειακοί διοικητές στο Αιγαίο Πέλαγος της τουρκικής και της ελληνικής ακτοφυλακής συναντήθηκαν στις 26 Μαΐου 2016 στη Σμύρνη, ενισχύοντας περαιτέρω την καθημερινή συνεργασία τους. Ο αξιωματικός σύνδεσμος διευκόλυνε επίσης επίσκεψη στην έδρα του Frontex μιας αντιπροσωπείας της τουρκικής γενικής διεύθυνσης για τη διαχείριση της μετανάστευσης (ΓΔΔΜ) και επί του παρόντος προετοιμάζει επίσκεψη ανταπόδοσης τον Ιούλιο του

4 και κοινής ανάλυσης κινδύνου. Μονάδες ανάλυσης έχουν ήδη εγκατασταθεί σε τρεις τουλάχιστον διεθνείς αερολιμένες. Η διοργανική ειδική ομάδα για τη στρατηγική ενημέρωσης των μεταναστών που συνέστησε η Επιτροπή εργάζεται προκειμένου να εντοπίζει τους διαύλους που χρησιμοποιούν οι αιτούντες άσυλο και οι μετανάστες για να λαμβάνουν πληροφορίες, να καθορίζει και να απευθύνει βασικά μηνύματα, καθώς και να προετοιμάζει και να διαδίδει το περιεχόμενο. Υλικό ενημέρωσης και επικοινωνίας έχει εκπονηθεί και διανεμηθεί από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης και στις Αντιπροσωπίες της ΕΕ στις χώρες καταγωγής και διέλευσης των μεταναστών. Η Επιτροπή παρήγαγε επίσης βίντεο σχετικά με τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση. Η Επιτροπή έχει ξεκινήσει επιτυχώς μια κοινή εκστρατεία ενημέρωσης με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες με βάση τις μαρτυρίες θυμάτων κυκλωμάτων διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων 6 και εκπονεί νέα σχέδια για να αντικρούσει τα επιχειρήματα των διακινητών, ιδίως στο Αφγανιστάν. Η Επιτροπή χρησιμοποιεί επίσης τα συνήθη μέσα ενημέρωσης για να διαδώσει το μήνυμα στους πρόσφυγες και τους μετανάστες σε τρίτες χώρες, αξιοποιώντας τα δίκτυα τοπικών δημοσιογράφων, ανταποκριτών και συντακτών ιστολογίων οι οποίοι απευθύνονται στις κύριες ομάδες αποδεκτών στη μητρική τους γλώσσα. Αναπτύσσεται επίσης δραστηριότητα μέσω ενός επιγραμμικού κεντρικού «κόμβου πληροφοριών» με αποδέκτες περισσότερους από 300 εκατομμύρια μετανάστες και πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο Επιστροφή όλων των νέων παράτυπων μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία Η δήλωση προβλέπει την επιστροφή όλων των νέων παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο που μεταβαίνουν από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά, των οποίων οι αιτήσεις ασύλου έχουν κριθεί απαράδεκτες ή αβάσιμες. Τα μέτρα αυτά εκτελούνται αυστηρά, σύμφωνα με τις απαιτήσεις που απορρέουν από το ενωσιακό και διεθνές δίκαιο και με πλήρη σεβασμό της αρχής της μη επαναπροώθησης. 2.1 Τρέχουσα κατάσταση Από τις 4 Απριλίου, ημερομηνία έναρξης της επιστροφής των παράτυπων μεταναστών, και στο πλαίσιο της δήλωσης, 462 άτομα 8 που εισήλθαν παράτυπα μετά τις 20 Μαρτίου και δεν υπέβαλαν αίτηση ασύλου, ή ανακάλεσαν οικειοθελώς την αίτηση ασύλου τους, επέστρεψαν από την Ελλάδα στην Τουρκία σε αυτούς περιλαμβάνονταν 31 Σύριοι που επέστρεψαν οικειοθελώς. Στις άλλες εθνικότητες περιλαμβάνονταν πολίτες από το Πακιστάν, το Αφγανιστάν, το Μπαγκλαντές και το Ιράν, καθώς και από το Ιράκ, την Ινδία, το Κονγκό, την Αλγερία, τη Σρι Λάνκα, το Μαρόκο, το Νεπάλ, τη Σομαλία, την Ακτή Ελεφαντοστού, την Αίγυπτο και από την Παλαιστινιακή Αρχή. Συνολικά, 1546 παράτυποι μετανάστες έχουν επιστρέψει από την Ελλάδα στην Τουρκία κατά τη διάρκεια του Ο ρυθμός των επιστροφών είναι βραδύτερος του αναμενόμενου, λόγω του χρόνου που απαιτείται για την εγκατάσταση και την κατάρτιση των εμπειρογνωμόνων στον τομέα του ασύλου και για τη δημιουργία χώρων εργασίας για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου στα tellingtherealstory.org Το περιεχόμενο για μια διαδικτυακή πύλη αυτού του είδους θα παρέχεται από κορυφαία μέσα ενημέρωσης της ΕΕ στο πλαίσιο μιας κοινοπραξίας που περιλαμβάνει τα μέσα Deutsche Welle, Radio France Internationale, France 24, RMC Arabic, ANSA και Radio Netherlands International. Αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 137 επιστροφές μετά την πρώτη έκθεση της 20ής Απριλίου

5 κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης. Η ζήτηση για άσυλο έχει αυξηθεί σημαντικά: σχεδόν όλοι οι μετανάστες που έφθασαν παράτυπα στα ελληνικά νησιά από τις 20 Μαρτίου έχουν υποβάλει αίτηση ασύλου. Οι επιτροπές συσσωρευμένων προσφυγών 9, που είναι αρμόδιες να εξετάσουν όλες τις προσφυγές κατά των πρωτοβάθμιων αποφάσεων με τις οποίες η ελληνική υπηρεσία ασύλου απέρριψε ως απαράδεκτες τις αιτήσεις των αιτούντων που έφθασαν στα ελληνικά νησιά μετά τις 20 Μαρτίου 2016, χρειάστηκαν χρόνο για να λάβουν τις αποφάσεις τους, οι περισσότερες από τις οποίες ανέτρεψαν τις πρωτοβάθμιες αποφάσεις απόρριψης των αιτήσεων ως απαράδεκτων: από τις αποφάσεις επί των προσφυγών που έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα σε σχέση με 70 πρόσωπα, μόνο δύο επικύρωσαν τις πρωτοβάθμιες αποφάσεις που απέρριψαν τις αιτήσεις ως απαράδεκτες. 2.2 Νομικά μέτρα Για να εξασφαλιστεί η πλήρης τήρηση του ενωσιακού και του διεθνούς δικαίου, τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία έχουν λάβει ορισμένα μέτρα νομοθετικού και διοικητικού χαρακτήρα. Οι ελληνικές αρχές συμφώνησαν να επιφέρουν περαιτέρω τροποποιήσεις της νομοθεσίας τους για τη σύσταση της Αρχής Προσφυγών και επιτροπών προσφυγών που είναι αρμόδιες για τον δικαστικό έλεγχο των αποφάσεων σχετικά με τις αιτήσεις παροχής διεθνούς προστασίας που λαμβάνει η ελληνική υπηρεσία ασύλου. Εκτός από την παροχή διαβεβαιώσεων ότι όλοι οι Σύριοι που επιστρέφουν θα τυγχάνουν προσωρινής προστασίας κατά την επιστροφή τους, οι τουρκικές αρχές παρείχαν πρόσθετες γραπτές διαβεβαιώσεις στην Επιτροπή ότι κάθε μη Σύριος που αναζητεί διεθνή προστασία στην Τουρκία θα απολαύει προστασίας έναντι της επαναπροώθησης, κατά τα διεθνή πρότυπα, σύμφωνα με τις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας για τους αλλοδαπούς και τη διεθνή προστασία. Η Τουρκία εξέδωσε επίσης κανονισμό σχετικά με τη χορήγηση αδειών εργασίας στους αιτούντες διεθνή προστασία και τους υπαγόμενους σε καθεστώς διεθνούς προστασίας. Έχει επίσης αρχίσει να εφαρμόζει ένα χάρτη πορείας με στόχο τη σημαντική μείωση ( έως ανά μήνα) του αριθμού των εκκρεμών αιτήσεων διεθνούς προστασίας, που θα επιταχύνει τη διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου από μη Σύριους. Σκοπός αυτών των αυξημένων προσπαθειών είναι όλες οι νέες αιτήσεις για διεθνή προστασία να διεκπεραιώνονται εντός έξι μηνών. Η Τουρκία συμφώνησε επίσης να επιτρέψει στην ΕΕ να παρακολουθεί τακτικά την κατάσταση των Σύριων και των μη Σύριων που επιστρέφουν στην Τουρκία, παρέχοντας επίσης πρόσβαση σε καταυλισμούς και κέντρα προσφύγων, και έχει συνάψει συμφωνία με την UNHCR να παρέχει πρόσβαση στα κέντρα απομάκρυνσης για την παρακολούθηση της εφαρμογής των διαδικασιών διεθνούς προστασίας. Έχουν ήδη πραγματοποιηθεί οι πρώτες επισκέψεις σε αυτούς τους καταυλισμούς και τα κέντρα απομάκρυνσης. Το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε να αρχίσουν να ισχύουν από την 1η Ιουνίου οι διατάξεις της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας για τους υπηκόους τρίτων χωρών. Ο σχετικός νόμος υπεγράφη από το Γραφείο του Προέδρου στις 18 Μαΐου και δημοσιεύθηκε στην τουρκική Επίσημη Εφημερίδα στις 20 Μαΐου. Συντρέχουν πλέον όλες οι προϋποθέσεις για την επίσπευση της έναρξης της ισχύος της συμφωνίας επανεισδοχής και σε σχέση με τους υπηκόους τρίτων χωρών. Ωστόσο, δεν έχει ακόμη ληφθεί η αναγκαία απόφαση του τουρκικού υπουργικού συμβουλίου για την εφαρμογή του νόμου, ώστε να αρχίσουν να εφαρμόζονται στην πράξη οι διαδικασίες επανεισδοχής υπηκόων τρίτων χωρών. Η Επιτροπή συνέχισε να στηρίζει την Ελλάδα παρέχοντάς της όλα τα στοιχεία που της επιτρέπουν να συμπεράνει ότι η Τουρκία είναι ασφαλής τρίτη χώρα και/ή χώρα πρώτου 9 Συστάθηκαν με το προεδρικό διάταγμα 114/2010 για μια μεταβατική περίοδο έως την έναρξη της λειτουργίας της νέας αρχής προσφυγών και νέων επιτροπών προσφυγών. 5

6 ασύλου κατά την έννοια της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου για την επιστροφή στην Τουρκία παράτυπων μεταναστών οι οποίοι μετέβησαν παράτυπα στα ελληνικά νησιά μέσω της Τουρκίας από τις 20 Μαρτίου 2016, σύμφωνα με τους όρους της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Τελευταία, στις 5 Μαΐου 2016, η Επιτροπή απέστειλε στις ελληνικές αρχές τη γραπτή αξιολόγησή της για τα μέτρα που έχει λάβει η Τουρκία. Κατά την άποψη της Επιτροπής, η Τουρκία έχει λάβει όλα τα αναγκαία νομοθετικά και άλλα μέτρα που αναφέρονται στην ανακοίνωσή της Επιτροπής της 16ης Μαρτίου , ώστε να μπορεί η Ελλάδα να κηρύξει, βάσει αξιολόγησης της κάθε περίπτωσης χωριστά, μια αίτηση ασύλου ως απαράδεκτη σύμφωνα με το άρθρο 33 παράγραφος 2 στοιχείο β) ή γ) της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου, τόσο για τους Σύριους όσο και για μη Σύριους αιτούντες άσυλο οι οποίοι είχαν διέλθει παράτυπα στα ελληνικά νησιά μέσω της Τουρκίας από τις 20 Μαρτίου 2016 και μετά. Επιπλέον, στη σύνοδο του Συμβουλίου Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στις 20 Μαΐου 2016, τα κράτη μέλη δήλωσαν ότι συμφωνούν με αυτή την αξιολόγηση 11. Η δήλωση ΕΕ-Τουρκίας κατάστησε σαφές σαφές ότι κάθε αίτηση ασύλου πρέπει να εξετάζεται βάσει ατομικής αξιολόγησης, σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της αρχής της μη επαναπροώθησης. Έως τις 12 Ιουνίου 2016, από τις 1429 αιτήσεις ασύλου που υποβλήθηκαν από άτομα που διήλθαν από την Τουρκία σε ελληνικά νησιά από τις 20 Μαρτίου 2016, 267 κρίθηκαν απαράδεκτες από την ελληνική υπηρεσία ασύλου. Όλες οι αιτήσεις ασύλου εξετάζονται σε ατομική βάση. Έως τις 12 Ιουνίου 2016, είχαν υποβληθεί 252 προσφυγές κατά των αποφάσεων αυτών στις ελληνικές επιτροπές προσφυγών, οι οποίες είχαν λάβει 70 αποφάσεις υπέρ των προσφυγών και 2 αποφάσεις απόρριψης των προσφυγών. Όλες οι προσφυγές αυτές εξετάστηκαν σε ατομική βάση. Ο ένας από τους δύο προσφεύγοντες, η προσφυγή των οποίων απορρίφθηκε, άσκησε ένδικο μέσο ενώπιον του ελληνικού διοικητικού δικαστηρίου, με αίτημα να έχει το ένδικο μέσο του ανασταλτικό αποτέλεσμα (το ενδιαφερόμενο πρόσωπο θα παραμείνει στην Ελλάδα, ενόσω εκκρεμεί η απόφαση επί του ενδίκου μέσου). Αναμένεται η απόφαση του Δικαστηρίου σχετικά με το ανασταλτικό αποτέλεσμα του ενδίκου μέσου. Η πρόσφατη εμπειρία καταδεικνύει σαφώς ότι οι εγγυήσεις που παρέχει η οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου, όπως περιγράφονται στην ανακοίνωση της 16ης Μαρτίου, είναι πραγματικές και τηρούνται. Η συνεχιζόμενη στήριξη (μέσω έργων που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο της διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία) και οι βελτιώσεις της ικανότητας της Τουρκίας σε θέματα χορήγησης ασύλου και υποδοχής θα διευκολύνουν περαιτέρω την ατομική αξιολόγηση των αιτήσεων ασύλου. Αυτό καταδεικνύει πόσο εύθραυστη είναι η εφαρμογή της δήλωσης μέχρι σήμερα. 2.3 Επιχειρησιακά μέτρα Με την υποστήριξη της Επιτροπής και του Frontex, τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης έχουν προσαρμοστεί ώστε να διευκολύνονται η ταχεία επιστροφή στην Τουρκία από τα νησιά και η ένταξη των αξιωματικών που είναι αρμόδιοι για την επιστροφή και το άσυλο COM(2016) 166 final της 16ης Μαρτίου «Τα κράτη μέλη συμμερίζονται την ανάλυση στην οποία προέβη η Επιτροπή σχετικά με τα μέτρα που έχει λάβει η Τουρκία από τις 20 Μαρτίου, συμπεριλαμβανομένης της εκτίμησης ότι η Τουρκία έχει λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα που προσδιορίζονται στην ανακοίνωση της 16ης Μαρτίου. Τα κράτη μέλη εξέφρασαν την πεποίθησή τους ότι οι μετανάστες μπορούν και πρέπει να επιστρέψουν στην Τουρκία σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου». Συμπέρασμα της συνόδου του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της 20ής Μαΐου 2016, 9183/16. 6

7 στην υποδομή τους και στη ροή εργασιών. Παρά τις βελτιώσεις αυτές, παραμένουν στα ελληνικά νησιά περίπου μετανάστες, αριθμός που υπερβαίνει την ικανότητα υποδοχής που έχει σχεδιαστεί για την εξυπηρέτηση ατόμων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον συνωστισμό και την υπερβολική πίεση στις εγκαταστάσεις, μεταξύ άλλων για τους ανηλίκους και για άλλες ευάλωτες ομάδες. Οι ελλείψεις στον συντονισμό στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης από τις αρχές εξακολουθούν να παρεμποδίζουν την αποτελεσματική διαχείριση της κατάστασης αυτής. Η συνολική ικανότητα υποδοχής στην ηπειρωτική χώρα και στα νησιά πρέπει επειγόντως να αυξηθεί σημαντικά. Η Ελλάδα έχει αρχίσει τη μεταφορά μεταναστών μεταξύ των νησιών και των πλέον ευάλωτων ομάδων σε ειδικές εγκαταστάσεις. Η προσπάθεια αυτή θα πρέπει να επιταχυνθεί, ιδίως με τη μετακίνηση από τα νησιά των προσώπων η αίτηση ασύλου των οποίων έχει κριθεί παραδεκτή. Έχουν επέλθει ορισμένες βελτιώσεις για την ενίσχυση της ασφάλειας στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, κυρίως στις περιοχές που λειτουργούν η υπηρεσία ασύλου και Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο παρόλα αυτά, η ασφάλεια στα ελληνικά κέντρα υποδοχής και στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, πρέπει να ενισχυθεί 12 για την προστασία των μεταναστών και των εργαζομένων σε αυτά, λόγω του υπερπληθυσμού, της απογοήτευσης και των επαναλαμβανόμενων επεισοδίων μεταξύ ομάδων μεταναστών. 2.4 Χρηματοδοτική βοήθεια της ΕΕ Από την πρώτη έκθεση της 20ής Απριλίου, η Επιτροπή έχει χορηγήσει επιπλέον 56 εκατ. EUR επείγουσας χρηματοδότησης από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, για να αυξηθεί η ικανότητα των ελληνικών αρχών να καταχωρίζουν τις νέες αφίξεις και να εξετάζουν τις αιτήσεις ασύλου. Η χρηματοδότηση αυτή θα δημιουργήσει καλύτερες συνθήκες για τους ευάλωτους μετανάστες και θα ενισχύσει τη διαδικασία καταγραφής και ασύλου με πρόσθετους ανθρώπινους πόρους, καλύτερη υποδομή ΤΠ, μεγαλύτερη διαθεσιμότητα διερμηνέων και καλύτερη πρόσβαση στην πληροφόρηση. Η χρηματοδότηση αυτή, που χορηγήθηκε στις 20 Μαΐου, προορίζεται για τη στήριξη: με ποσό 30 εκατ. EUR του έργου της UNHCR για το σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης για την Ελλάδα και για την ενίσχυση της ικανότητας της ελληνικής υπηρεσίας ασύλου και της νεοσυσταθείσας Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης. με 13 εκατ. EUR του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης με σκοπό την παροχή βοήθειας στους πλέον ευάλωτους μετανάστες που έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα. με ποσό 13 εκατ. EUR του ελληνικού Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και της ελληνικής υπηρεσίας ασύλου για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας ασύλου, την ενίσχυση της διαδικασίας καταγραφής και την παροχή επιχειρησιακής υποστήριξης στην ελληνική αστυνομία στα εξωτερικά σύνορα. Επιπλέον, στις 24 Μαΐου, η Επιτροπή χορήγησε ποσό 25 εκατ. EUR για χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο για την ενίσχυση 12 Η επιστολή που απέστειλε ο Αναπληρωτής Υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Ιωάννης Μουζάλας της 9ης Ιουνίου 2016, ενόψει της συνόδου του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στις 9 και 10 Ιουνίου 2016, επισημαίνει ότι η κατάσταση ως προς την ασφάλεια στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης είναι δύσκολη αλλά διαχειρίσιμη και ότι η ελληνική αστυνομία ενισχύει τον μηχανισμό ασφαλείας στο εσωτερικό κάθε κέντρου υποδοχής και ταυτοποίησης και στη γύρω περιοχή. 7

8 της ικανότητάς της να στηρίξει τις ελληνικές αρχές. Αυτή η πρόσθετη χρηματοδότηση θα επιτρέψει την εγκατάσταση περισσότερων εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών και διερμηνέων, καθώς και κινητών γραφείων στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης για να βοηθήσουν στην εξέταση των αιτήσεων ασύλου, συμβάλλοντας με τον τρόπο στην υλοποίηση της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας καθώς και στο πρόγραμμα επείγουσας μετεγκατάστασης της ΕΕ. Συνεχίζονται οι συζητήσεις με τις ελληνικές αρχές σχετικά με τα πρόσθετα αιτήματα βοήθειας έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένου αιτήματος του ελληνικού Υπουργείου Υγείας. Με αυτό το τελευταίο σύνολο των αιτήσεων βοήθειας έκτακτης ανάγκης θα ολοκληρωθεί η εφαρμογή του σχεδίου αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης για την Ελλάδα που καθορίστηκε τον Μάρτιο του Αυτή η πρόσφατη βοήθεια έκτακτης ανάγκης προστίθεται στα κονδύλια έκτακτης ανάγκης που είχαν χορηγηθεί προηγουμένως και στο ποσό των 509 εκατ. EUR που διατέθηκε για την Ελλάδα για την περίοδο μέσω των εθνικών προγραμμάτων της βάσει των διαθέσιμων πόρων (του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας), από τους οποίους είναι επίσης διαθέσιμη σημαντική χρηματοδότηση για τη στήριξη των πολιτικών ασύλου και επιστροφής. Επιπλέον, εξετάζεται διεξοδικότερα η ενίσχυση του επιχειρησιακού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (από τον Ιούλιο). Βασικές προκλήσεις και επόμενα βήματα Η Ελλάδα, με τη συντονισμένη στήριξη της ΕΕ και των κρατών μελών της, θα πρέπει: Να αυξήσει την ικανότητά της να χειρίζεται την αξιολόγηση των αιτήσεων ασύλου και των προσφυγών σε ατομική βάση όσο το δυνατόν ταχύτερα, κάνοντας ιδίως χρήση της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας. Να λάβει τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλιστεί η ταχεία επανεισδοχή στην Τουρκία των παράτυπων μεταναστών οι οποίοι έφθασαν μετά τις 20 Μαρτίου Να αυξήσει την ικανότητα υποδοχής στα νησιά και μεταφοράς στην ηπειρωτική χώρα των αιτούντων άσυλο των οποίων οι αιτήσεις ασύλου κρίθηκαν παραδεκτές. Να ενισχύσει σημαντικά τον συντονισμό, την παροχή υπηρεσιών και την ασφάλεια στα ελληνικά κέντρα υποδοχής στο πλαίσιο των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης. Να χρησιμοποιήσει με άριστο τρόπο τη χρηματοδότηση της ΕΕ που χορηγείται στην Ελλάδα, διασφαλίζοντας τη συμπληρωματικότητα μεταξύ της βοήθειας έκτακτης ανάγκης και των δράσεων που χρηματοδοτούνται μέσω των εθνικών προγραμμάτων, καθώς και με την ενίσχυση του επιχειρησιακού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο. 3. Πρόγραμμα «ένας προς έναν» Επανεγκατάσταση από την Τουρκία στην ΕΕ Σύμφωνα με τη δήλωση, η ΕΕ θα επανεγκαθιστά έναν Σύριο από την Τουρκία στην ΕΕ για κάθε Σύριο που επιστρέφει στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά. Δίνεται προτεραιότητα στους μετανάστες που δεν είχαν προηγουμένως εισέλθει ή επιχειρήσει να εισέλθουν παράτυπα στην ΕΕ, εντός του πλαισίου των υφιστάμενων δεσμεύσεων. Αυτό το πρόγραμμα «ένας προς έναν» έχει ως στόχο να συμβάλει τόσο στη βελτίωση της κατάστασης στην Τουρκία όσο και στο να τηρηθεί η δέσμευση της ΕΕ να παράσχει νόμιμους τρόπους εγκατάστασης στην ΕΕ για τα θύματα της κρίσης στη Συρία. 8

9 3.1 Τρέχουσα κατάσταση Έχει σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος όσον αφορά τη δημιουργία λειτουργικού πλαισίου για την υλοποίηση των ενεργειών επανεγκατάστασης από την Τουρκία προς την ΕΕ. Εκτός από τους 103 Σύριους που αναφέρθηκαν στην πρώτη έκθεση, μέχρι τις 8 Ιουνίου επανεγκαταστάθηκαν και άλλοι 408 Σύριοι από την Τουρκία στη Σουηδία, τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες, το Λουξεμβούργο, την Ιταλία, τη Λιθουανία και την Πορτογαλία 13, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των επανεγκαταστάσεων που πραγματοποιήθηκαν από την Τουρκία να ανέρχεται σε 511. Μέχρι την παρούσα χρονική στιγμή, ο αριθμός των Σύριων που έχουν επανεγκατασταθεί υπερβαίνει σημαντικά τον αριθμό αυτών που έχουν επιστρέψει σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας. Ωστόσο, είναι σημαντικό να συνεχιστεί η επανεγκατάσταση ενός σημαντικού αριθμού ατόμων, ώστε να μεταδοθεί ένα σαφές μήνυμα στους Σύριους ότι έχει δημιουργηθεί γι αυτούς μια ασφαλής και νόμιμη οδός μετάβασής τους στην ΕΕ. Επιπλέον, επί του παρόντος περισσότεροι από Σύριοι βρίσκονται στα ελληνικά νησιά σε διαδικασία αξιολόγησης του απαράδεκτου των αιτήσεων ασύλου τους. 3.2 Νομικά μέτρα Στις 28 Απριλίου 2016 συμφωνήθηκαν ταχείες τυποποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες με σκοπό να επιταχυνθεί η διαδικασία επανεγκατάστασης 14. Συνεχίζονται με αργό ρυθμό οι συζητήσεις νομοθετικού περιεχομένου σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής της 21ης Μαρτίου ώστε οι θέσεις που προβλέπονταν αρχικά για τη μετεγκατάσταση να διατεθούν για τη νόμιμη εισδοχή Σύριων από την Τουρκία στην ΕΕ μέσω της επανεγκατάστασης, της εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους ή άλλων νόμιμων οδών, όπως θεωρήσεις για ανθρωπιστικούς λόγους, υποτροφίες ή καθεστώτα οικογενειακής επανένωσης 15. Η Επιτροπή συνεργάζεται στενά με τους συννομοθέτες για την ταχεία έγκριση αυτής της πρότασης. 3.3 Επιχειρησιακά μέτρα Μια ομάδα επανεγκατάστασης, που συστάθηκε από την Επιτροπή στην Αντιπροσωπεία της ΕΕ στην Άγκυρα, εξακολουθεί να συντονίζει και να στηρίζει τις ενέργειες των κρατών μελών και τη συνεργασία τους με βασικούς εταίρους (Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών και την τουρκική Γενική Διεύθυνση για τη διαχείριση της μετανάστευσης). Η εργασία αυτή έχει τυποποιήσει τα υλικοτεχνικά στοιχεία της διαδικασίας επανεγκατάστασης βάσει ενός κοινού προτύπου της UNHCR για την παραπομπή υποθέσεων στα κράτη μέλη. Η μεθοδολογία παρέχει τυποποιημένες βασικές πληροφορίες για τους υποψηφίους. Ένα κοινό κέντρο συνεντεύξεων στην Άγκυρα που έχει δημιουργηθεί με τη Η τρίτη έκθεση σχετικά με τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση (COM(2016)360 final) καλύπτει τον αριθμό των προσώπων που επανεγκαταστάθηκαν από τις 12 Απριλίου έως τις 13 Μαΐου Η παρούσα δεύτερη έκθεση καλύπτει τον αριθμό των προσώπων που επανεγκαταστάθηκαν από τις 20 Απριλίου έως τις 13 Ιουνίου Επιβεβαιώθηκε με επιστολή της 10ης Μαΐου 2016 των τουρκικών αρχών και με επιστολή της 12ης Μαΐου 2016 από την Επιτροπή εξ ονόματος των κρατών μελών, καθώς και της Ισλανδίας, του Λιχτενστάιν, της Νορβηγίας και της Ελβετίας. Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την τροποποίηση της απόφασης (ΕΕ) 2015/1601 του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2015, για τη θέσπιση προσωρινών μέτρων στον τομέα της διεθνούς προστασίας υπέρ της Ιταλίας και της Ελλάδας, COM(2016) 171 final της 21ης Μαρτίου

10 βοήθεια του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης είναι επίσης διαθέσιμο στα κράτη μέλη για τη διεξαγωγή συνεντεύξεων με Σύριους υποψήφιους για επανεγκατάσταση. Βασικές προκλήσεις και επόμενα βήματα Συνέχιση της προσπάθειας για την επανεγκατάσταση ενός σημαντικού αριθμού ατόμων από την Τουρκία προς την ΕΕ. Ταχεία έκδοση της προταθείσας απόφασης να χρησιμοποιηθούν για επανεγκατάσταση και άλλες μορφές εισδοχής οι θέσεις που προβλέπονταν αρχικά για μετεγκατάσταση. Διασφάλιση της ομαλής διεξαγωγής των σημαντικά αυξημένων επιχειρήσεων επανεγκατάστασης μέσω του επιτόπιου συντονισμού στην Άγκυρα. 4. Πρόληψη του ανοίγματος νέων θαλάσσιων ή χερσαίων διαδρομών παράτυπης μετανάστευσης από την Τουρκία Η σταδιακή μείωση των παράτυπων ροών στη διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου εγκυμονεί τον κίνδυνο να αυξηθεί η πίεση σε άλλες διαδρομές. Η Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και ο Frontex παρακολουθούν στενά την κατάσταση. Επί του παρόντος δεν υπάρχουν ουσιαστικές ενδείξεις ότι αναπτύσσονται νέες διαδρομές ως άμεσο επακόλουθο της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Οι προσπάθειες για τον έλεγχο των ροών στη διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου συνεχίζονται. Παρά το γεγονός ότι έχουν καταγραφεί ορισμένα μεμονωμένα περιστατικά άφιξης σκαφών απευθείας από την Τουρκία, δεν υπάρχει άμεση απόδειξη ότι αυτά είναι αποτέλεσμα της μετατόπισης από τη διαδρομή της ανατολικής προς την κεντρική Μεσόγειο. Παρατηρείται αύξηση των δραστηριοτήτων παράνομης διακίνησης κατά μήκος της διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων ως αποτέλεσμα των συνοριακών μέτρων που ουσιαστικά έκλεισαν τον διάδρομο των Δυτικών Βαλκανίων. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να αναζητούν ευκαιρίες μετάβασης διαμέσου των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στα κράτη μέλη της Κεντρικής Ευρώπης, και ιδίως την Αυστρία και τη Γερμανία. Έχει παρατηρηθεί μικρή αύξηση των διελεύσεων μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας και Τουρκίας και Βουλγαρίας, αλλά οι συνολικοί αριθμοί παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο. Ορισμένοι πρόσφυγες έφτασαν πρόσφατα στην Κρήτη από την Αττάλεια της νότιας Τουρκίας, ενώ οι διακινητές τους είχαν υποσχεθεί ότι θα τους οδηγούσαν στην Ιταλία. Η διευκόλυνση της παράτυπης μετανάστευσης με ιστιοπλοϊκά σκάφη ή σκάφη αναψυχής από την Τουρκία στην Ιταλία δεν είναι νέο φαινόμενο. Ένα πρόσφατο τραγικό γεγονός ανατροπής σκάφους κοντά στην Κρήτη είναι ακόμη υπό διερεύνηση, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι είχε αναχωρήσει από την Αίγυπτο. 5. Εθελοντικό πρόγραμμα εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους Η δήλωση προέβλεπε την ενεργοποίηση του εθελοντικού προγράμματος εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους με την Τουρκία, μόλις θα σταματούσαν οι παράτυπες διελεύσεις μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ, ή τουλάχιστον θα μειώνονταν σημαντικά και με σταθερό τρόπο. Το Συμβούλιο επεξεργάζεται τυποποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες για το εθελοντικό πρόγραμμα εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο, την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Το κείμενο κοινοποιήθηκε στην 10

11 Τουρκία στις 7 Ιουνίου. Μόλις συμφωνηθούν οι τυποποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες, θα πρέπει να εκτιμηθεί κατά πόσον έχουν τηρηθεί οι όροι για την ενεργοποίηση της εφαρμογής του εν λόγω προγράμματος. 6. Ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων Η έκθεση προόδου της Επιτροπής της 4ης Μαΐου σχετικά με την εφαρμογή του χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων επισήμανε την ικανοποιητική πρόοδο εκ μέρους των τουρκικών αρχών και τις προέτρεψε να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να εκπληρώσουν όλες τις υποχρεώσεις τους, ώστε να λάβουν την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων. Επτά από τις 72 προϋποθέσεις που αποτέλεσαν τη βάση της διαδικασίας ελευθέρωσης του καθεστώτος των θεωρήσεων με την Τουρκία από το 2013 δεν είχαν εκπληρωθεί και ορισμένες από αυτές έχουν βαρύνουσα σημασία. Η έκθεση συνοδευόταν από πρόταση 17 μεταφοράς της Τουρκίας στον κατάλογο των χωρών που απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης 18. Η παρούσα πρόταση υποβλήθηκε με την προϋπόθεση ότι οι τουρκικές αρχές θα εκπλήρωναν κατεπειγόντως τα εναπομένοντα κριτήρια αξιολόγησης του χάρτη πορείας, όπως δεσμεύθηκαν να πράξουν στις 18 Μαρτίου Η έκθεση εξηγούσε επίσης ότι, εκείνη τη χρονική στιγμή, για πρακτικούς και διαδικαστικούς λόγους, για δύο 19 από τα επτά εναπομείναντα κριτήρια αξιολόγησης απαιτούνταν περισσότερος χρόνος εφαρμογής, γεγονός που καθιστούσε αδύνατη την εκπλήρωσή τους κατά τον χρόνο δημοσίευσης εκείνης της έκθεσης προόδου. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή και οι τουρκικές αρχές συμφώνησαν σχετικά με πρακτικούς τρόπους εφαρμογής των εν λόγω κριτηρίων αξιολόγησης προτού αυτά ικανοποιηθούν πλήρως. Τα άλλα πέντε εναπομένοντα κριτήρια αξιολόγησης που προσδιορίστηκαν ήδη στην έκθεση της 4ης Μαΐου τα οποία πρέπει να εκπληρωθούν είναι τα ακόλουθα: Να θεσπιστούν τα μέτρα για την πρόληψη της διαφθοράς που προβλέπονται στον χάρτη πορείας, δηλ. να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική παρακολούθηση των συστάσεων που εξέδωσε η ομάδα κρατών του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά της διαφθοράς (GRECO). Να εναρμονιστεί η νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων με τα πρότυπα της ΕΕ, και ιδίως να εξασφαλιστεί ότι η αρχή προστασίας δεδομένων μπορεί να ενεργεί με ανεξάρτητο τρόπο και ότι οι δραστηριότητες των υπηρεσιών επιβολής του νόμου εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νόμου. Να συναφθεί συμφωνία επιχειρησιακής συνεργασίας με την Ευρωπόλ. Να παρασχεθεί σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ αποτελεσματική δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις. Να αναθεωρηθούν η νομοθεσία και οι πρακτικές σχετικά με την τρομοκρατία σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, ιδίως μέσω της καλύτερης εναρμόνισης του COM (2016) 279 final της 4ης Μαΐου Παράρτημα ΙΙ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 539/2001 του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2001, περί του καταλόγου τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων υπόκεινται στην υποχρέωση θεώρησης για τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων των κρατών μελών, και του καταλόγου των τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή, ΕΕ L 81 της , σ. 1. Το χρονοδιάγραμμα αυτό παρείχε στα εθνικά κοινοβούλια τη δυνατότητα να ασκήσουν αποτελεσματικό κοινοβουλευτικό έλεγχο. Τα δύο αυτά αφορούν α) την αναβάθμιση των υφιστάμενων βιομετρικών διαβατηρίων, ώστε να περιλαμβάνουν χαρακτηριστικά ασφαλείας σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα πρότυπα της ΕΕ καθώς και β) την πλήρη εφαρμογή των διατάξεων της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν τους υπηκόους τρίτων χωρών. 11

12 ορισμού της τρομοκρατίας, ώστε να περιοριστεί το πεδίο εφαρμογής του ορισμού, και της εισαγωγής του κριτηρίου της αναλογικότητας. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να στηρίζει την Τουρκία να επιτελέσει το έργο που πρέπει να υλοποιηθεί για να εκπληρώσει όλα τα εναπομένοντα κριτήρια αξιολόγησης του χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων. Η Επιτροπή αναγνωρίζει την περαιτέρω πρόοδο που σημείωσαν μέχρι στιγμής οι τουρκικές αρχές, και μετά την τρίτη έκθεση προόδου της 4ης Μαΐου , ιδίως με την έναρξη ισχύος των διατάξεων για τους υπηκόους τρίτων χωρών της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας την 1η Ιουνίου 2016, η οποία θα πρέπει να συμπληρωθεί επειγόντως με απόφαση του τουρκικού υπουργικού συμβουλίου, ώστε να καταστεί δυνατή η υλοποίηση της επανεισδοχής στην πράξη. Κατά την αποστολή τεχνικού χαρακτήρα στις 2-3 Ιουνίου 2016, η Επιτροπή είχε ενθαρρύνει τις συζητήσεις με τις τουρκικές αρχές σχετικά με συγκεκριμένες λύσεις και πρακτικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των αναγκαίων νομοθετικών και διαδικαστικών αλλαγών σχετικά με τα εναπομένοντα κριτήρια αξιολόγησης. Η συνεργασία μεταξύ της Τουρκίας και του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την εφαρμογή των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μπορεί να συνεισφέρει σε αυτή τη διαδικασία. Η ομάδα εργασίας του Συμβουλίου της Ευρώπης συνεδρίασε στις 13 Ιουνίου Παράλληλα με την εξέταση των προτάσεων της Επιτροπής για την τροποποίηση του καταλόγου των χωρών που απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης, οι συννομοθέτες εργάζονται επίσης με βάση την πρόταση της Επιτροπής 21 για να ενισχυθεί ο υφιστάμενος μηχανισμός αναστολής, ο οποίος καθορίζει τις προϋποθέσεις που συνεπάγονται πιθανή αναστολή του καθεστώτος μετακίνησης χωρίς θεώρηση εισόδου για τους πολίτες όλων των χωρών οι οποίοι δεν υπόκεινται κατ αρχήν στην εν λόγω υποχρέωση. 7. Διευκόλυνση για τους πρόσφυγες στην Τουρκία Η διευκόλυνση έχει προϋπολογισμό ύψους 3 δισ. EUR για την περίοδο Το ποσό αυτό αποτελείται από 1 δισ. EUR από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και 2 δισ. EUR από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Όλα τα κράτη μέλη έχουν αποστείλει τα πιστοποιητικά συνεισφοράς τους 22 για την ανάληψη υποχρέωσης ύψους 2 δισ. EUR 23. Ως εκ τούτου, ο μηχανισμός έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία. Η χρηματοδότηση στο πλαίσιο της διευκόλυνσης υλοποιείται υπό μορφή ανθρωπιστικής ή μη ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ. Στο πλαίσιο της ανθρωπιστικής βοήθειας, η Επιτροπή διαθέτει ένα κονδύλιο από τους πόρους της διευκόλυνσης και προσκαλεί επιλεγμένες ανθρωπιστικές οργανώσεις να υποβάλουν προτάσεις για προβλεπόμενες δράσεις υπέρ των προσφύγων στην Τουρκία. Στο πλαίσιο της μη ανθρωπιστικής βοήθειας, η Επιτροπή οφείλει να εντοπίζει μαζί με την Τουρκία έργα που ανταποκρίνονται στους στόχους της διευκόλυνσης και στους τομείς προτεραιότητας που μπορεί να χρηματοδοτήσει για να βοηθήσει τους πρόσφυγες. Μετά την έγκρισή της από τα κράτη μέλη, η Επιτροπή διατηρεί στον προϋπολογισμό πιστώσεις ως ειδικές αναλήψεις υποχρεώσεων, που της επιτρέπουν να COM (2016) 278 final της 4ης Μαΐου COM(2016) 290 final, της 4ης Μαΐου Από την έκδοση της πρώτης έκθεσης της 20ής Απριλίου 2016, δώδεκα κράτη μέλη έχουν υποβάλει τα πιστοποιητικά συνεισφοράς τους. Από αυτό το ποσό των 2 δισ. EUR για το οποίο έχει αναληφθεί υποχρέωση, έχει εισπραχθεί μέχρι στιγμής ποσό ύψους 1285 εκατ. EUR και το υπόλοιπο ποσό των 715 εκατ. EUR θα εισπραχθεί τις επόμενες εβδομάδες. 12

13 υπογράφει συμβάσεις, βάσει των οποίων πραγματοποιούνται στη συνέχεια εκταμιεύσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα, ανάλογα με την πρόοδο στην εκτέλεση της σύμβασης. Διευθύνουσα Επιτροπή της διευκόλυνσης Η διευθύνουσα επιτροπή της διευκόλυνσης συμφώνησε στις 12 Μαΐου ότι η διευκόλυνση θα πρέπει να εστιάζεται σε έξι τομείς προτεραιότητας: (1) ανθρωπιστική βοήθεια, (2) διαχείριση της μετανάστευσης, (3) εκπαίδευση, (4) υγεία, (5) δημοτικές υποδομές και (6) κοινωνικοοικονομική στήριξη. Συμφώνησε επίσης για τους δύο τρόπους εφαρμογής της διευκόλυνσης ανθρωπιστική και μη ανθρωπιστική βοήθεια και εξέτασε ένα σχέδιο εκτίμησης των αναγκών, η οποία θα ολοκληρωθεί εντός του Ιουνίου Η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να προωθήσει την εφαρμογή σύμφωνα με τις βασικές αρχές που διέπουν την εφαρμογή της διευκόλυνσης: ταχύτητα, αποδοτικότητα, αποτελεσματικότητα, σχέσεις στενής συνεργασίας με τις τουρκικές αρχές. Εκτέλεση του προϋπολογισμού της διευκόλυνσης μέχρι σήμερα Το ποσό του 1 δισ. EUR από τον προϋπολογισμό της ΕΕ που προβλέπεται για τη διευκόλυνση κατανέμεται σε 250 εκατ. EUR το 2016 και σε 750 εκατ. EUR το Το ποσό αυτό θα ενοποιηθεί με τα 2 δισ. EUR που θα διαθέσουν τα κράτη μέλη ως εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό. Από το συνολικό ποσό των 3 δισ. EUR, έχουν διατεθεί μέχρι σήμερα συνολικά 740 εκατ. EUR, τόσο για την παροχή ανθρωπιστικής όσο και μη ανθρωπιστικής βοήθειας (βλ. κατωτέρω την αντίστοιχη κατανομή). Από τα 740 εκατ. EUR που έχουν διατεθεί, έχουν ανατεθεί με συμβάσεις τα 150 εκατ. EUR. Από αυτά τα 150 εκατ. EUR που έχουν ανατεθεί με συμβάσεις, έχουν εκταμιευθεί μέχρι σήμερα τα 105 εκατ. EUR. Αναλυτικότερα: Στο πλαίσιο των κονδυλίων της ανθρωπιστικής βοήθειας της διευκόλυνσης, η Επιτροπή δημοσίευσε στις 3 Ιουνίου 2016 σχέδιο εφαρμογής της ανθρωπιστικής βοήθειας με προϋπολογισμό άνω των 500 εκατ. EUR. Βάσει αυτού του σχεδίου, θα ανατεθεί με σύμβαση επιπλέον ποσό 75 εκατ. EUR από τον προϋπολογισμό της ΕΕ πριν από το τέλος Ιουλίου Καλύπτει επίσης, για πρώτη φορά, συνεισφορές των κρατών μελών, οι οποίες θα διατεθούν σταδιακά με συμβάσεις από τον Σεπτέμβριο του 2016 έως το τέλος του έτους. Το ποσό αυτό προστίθεται στο ποσό της ανθρωπιστικής βοήθειας ύψους 90 εκατ. EUR που ανατέθηκε με σύμβαση πριν από τις 15 Απριλίου 2016 για την κλιμάκωση των ανθρωπιστικών δραστηριοτήτων με την παροχή επισιτιστικής και άλλης μορφής βοήθειας, για τη στέγαση, την προστασία, την υγεία και την εκπαίδευση. Συνολικά, έχουν διατεθεί μέχρι στιγμής 595 εκατ. EUR για ανθρωπιστική βοήθεια, εκ των οποίων τα 90 εκατ. EUR έχουν ανατεθεί με συμβάσεις. Από αυτά τα 90 εκατ. EUR, έχουν εκταμιευθεί μέχρι σήμερα τα 70 εκατ. EUR. Στο πλαίσιο των κονδυλίων για μη ανθρωπιστική βοήθεια, έχει ανατεθεί με συμβάσεις, από τις 20 Απριλίου 2016, ποσό 28 εκατ. EUR για νέα έργα με αποδέκτη την Τουρκία, στο πλαίσιο του Περιφερειακού Καταπιστευματικού Ταμείου της ΕΕ για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης (στο εξής Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ), που χρηματοδοτείται με κονδύλια της διευκόλυνσης 24. Τα έργα αυτά θα προσφέρουν 24 Περισσότερες πληροφορίες για τα έργα που χρηματοδοτούνται από τη διευκόλυνση για τους πρόσφυγες στην Τουρκία διατίθενται στην ηλεκτρονική διεύθυνση 13

14 συμπληρωματική εκπαιδευτική υποδομή για παιδιά πρόσφυγες, επαγγελματική κατάρτιση για νέους Σύριους 25, κοινωνική στήριξη σε περισσότερους από από τους πλέον ευάλωτους Σύριους 26, καθώς και για καλύτερη πρόσβαση νέων Σύριων σε τουρκικά πανεπιστήμια στο επόμενο ακαδημαϊκό έτος. 27 Επίσης, στο πλαίσιο της μη ανθρωπιστικής βοήθειας, έχει διατεθεί επιπλέον ποσό 20 εκατ. EUR για την ενίσχυση του δυναμικού της τουρκικής ακτοφυλακής. Συνολικά, έχουν διατεθεί μέχρι σήμερα 145 εκατ. EUR για μη ανθρωπιστική βοήθεια, εκ των οποίων τα 60 εκατ. EUR έχουν ανατεθεί με συμβάσεις. Από αυτά τα 60 εκατ. EUR, έχουν εκταμιευθεί μέχρι σήμερα τα 35 εκατ. EUR. Η Επιτροπή επεξεργάζεται επί του παρόντος ένα πρόσθετο σύνολο μέτρων που χρηματοδοτούνται από τη διευκόλυνση στους τομείς της εκπαίδευσης, της υγείας, των δημοτικών και κοινωνικών υποδομών και της κοινωνικοοικονομικής υποστήριξης, τα οποία πρέπει να υποβληθούν για έγκριση στα κράτη μέλη πριν από το τέλος Ιουλίου. Το εκτιμώμενο κονδύλιο για τα μέτρα αυτά θα ανέλθει σε περίπου εκατ. EUR. Το συνολικό ποσό που δεσμεύεται στο πλαίσιο της διευκόλυνσης τόσο για την ανθρωπιστική όσο και τη μη ανθρωπιστική βοήθεια θα πρέπει, πριν από το τέλος του θέρους του 2016, να αυξηθεί σε 2 δισ. EUR για την περίοδο και, ταυτόχρονα, τα ποσά που ανατίθενται με συμβάσεις θα πρέπει να αυξηθούν σε 1 δισ. EUR, με την επιφύλαξη της ομαλής και έγκαιρης συνεργασίας με τις τουρκικές αρχές. Η Επιτροπή θα καταβάλει επίσης όλες τις προσπάθειες που απαιτούνται για να εξασφαλιστεί η επιτάχυνση των εκταμιεύσεων στο πλαίσιο της διευκόλυνσης. Επόμενα βήματα στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας Το προαναφερθέν σχέδιο εφαρμογής της ανθρωπιστικής βοήθειας έχει δύο βασικά σκέλη: i. την ανάπτυξη ενός κοινωνικού διχτυού ασφαλείας έκτακτης ανάγκης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία. Αυτό θα λειτουργεί μέσω ενός συστήματος μεταφοράς πόρων με τη χρήση μιας ηλεκτρονικής κάρτας για την κάλυψη βασικών αναγκών των πλέον ευάλωτων προσφύγων με μηνιαίες μεταβιβάσεις σε επίπεδο νοικοκυριού. Με τον τρόπο αυτό, οι πρόσφυγες θα είναι σε θέση να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε τρόφιμα, στέγαση και εκπαίδευση κατά τρόπο που θα είναι πιο προβλέψιμος και πιο αξιοπρεπής, αλλά και οικονομικά αποδοτικός και αποτελεσματικός. ii. την εφαρμογή ενός ισχυρού πλαισίου προστασίας των πλέον ευάλωτων προσφύγων, συμπεριλαμβανομένων έργων στους τομείς της μη τυπικής εκπαίδευσης, της υγείας και της διαχείρισης των πληροφοριών. Θα περιλαμβάνεται επίσης ένα αποθεματικό χρηματοδότησης για την ταχεία αντίδραση στις επείγουσες και απρόβλεπτες ανάγκες ανθρωπιστικής βοήθειας. Οι δραστηριότητες στο πλαίσιο του σχεδίου εφαρμογής της ανθρωπιστικής βοήθειας θα αναπτυχθούν από το τέλος Ιουλίου Η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στο πλαίσιο της διευκόλυνσης θα εξακολουθήσει να υλοποιείται σύμφωνα με την ενωσιακή νομοθεσία για την ανθρωπιστική βοήθεια και με τις αρχές της ευρωπαϊκής κοινής αντίληψης για την ανθρωπιστική βοήθεια Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) (18,2 εκατ. EUR). Search for Common Ground (Αναζήτηση μιας κοινής βάσης) (1,75 εκατ. EUR). Stichting SPARK (5 εκατ. EUR) και DAAD (2,7 εκατ. EUR). Κοινή δήλωση του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνερχομένων στα πλαίσια του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ C 25 του 2008, σ.1). 14

15 Επόμενα βήματα στον τομέα της μη ανθρωπιστικής βοήθειας Η Επιτροπή προετοιμάζει τη χορήγηση ουσιαστικής βοήθειας μέσω ειδικών μέτρων, σε τρία διαφορετικά σκέλη: i. διασφάλιση της βιώσιμης πρόσβασης των παιδιών προσφύγων στην εκπαίδευση και της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, μέσω άμεσων επιχορηγήσεων με τα αρμόδια τουρκικά υπουργεία, που θα χρηματοδοτούνται και θα καταβάλλονται βάσει των πραγματικών δαπανών που πραγματοποιήθηκαν και καταβλήθηκαν. Με αυτό τον τρόπο θα εξασφαλιστούν η ταχύτητα, η αποτελεσματικότητα και η βιωσιμότητα. ii. χορήγηση σημαντικής χρηματοδότησης σε δημοτικές και κοινωνικές υποδομές, που περιλαμβάνουν την υγεία και την εκπαίδευση και την κοινωνικοοικονομική υποστήριξη, σε συνεργασία με τους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Μια δέσμη παρεμβάσεων θα είναι έτοιμη για διαβούλευση και συμφωνία με τις τουρκικές αρχές έως το τέλος Ιουνίου. iii. πρόσθετη χρηματοδότηση για το Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ, ιδίως για την υποστήριξη έργων εκ των κάτω προς τα άνω, που περιλαμβάνουν και νέους τομείς όπως η επαγγελματική κατάρτιση και η πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Βασικές προκλήσεις και επόμενα βήματα Διασφάλιση της ολοκλήρωσης των έργων που έχουν ήδη δρομολογηθεί για την παροχή τροφίμων και εκπαίδευσης, του ειδικού μέτρου για τη στήριξη των μεταναστών που επιστρέφουν και το έκτακτο μέτρο υπέρ της τουρκικής ακτοφυλακής. Υλοποίηση του σχεδίου εφαρμογής ανθρωπιστικής βοήθειας που εγκρίθηκε στις 3 Ιουνίου Εκπόνηση και έγκριση των ειδικών μέτρων στους τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας και για τις δημοτικές και κοινωνικές υποδομές και την κοινωνικοοικονομική υποστήριξη, καθώς και των συμπληρωματικών πόρων του Περιφερειακού Καταπιστευματικού Ταμείου της ΕΕ για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης έως τα τέλη Ιουλίου Εφαρμογή πέντε επιπλέον έργων που χρηματοδοτούνται (με 84 εκατ. EUR) στο πλαίσιο του Περιφερειακού Καταπιστευματικού Ταμείου της ΕΕ για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης κατά το θέρος του Προγραμματισμός, προετοιμασία και έγκριση πρόσθετων παρεμβάσεων που θα χρηματοδοτηθούν από το περιφερειακό Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης για την κάλυψη των αναγκών στην εκπαίδευση, την υγεία και σε άλλους προσδιορισμένους τομείς, όπως η επαγγελματική κατάρτιση και η πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Οργάνωση της τρίτης συνεδρίασης της Διευθύνουσας Επιτροπής στις 30 Ιουνίου Αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης Οι οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία εξακολουθούν να είναι ισχυρές και οι διμερείς εμπορικές συναλλαγές ανέρχονται σε 140 δισ. EUR το 2015, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα των ξένων επενδύσεων στην Τουρκία. Αυτό το επίπεδο οικονομικής και βιομηχανικής ολοκλήρωσης και οι μεταρρυθμίσεις που είναι αναγκαίες για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών συζητήθηκαν στα πλαίσια του οικονομικού διαλόγου υψηλού επιπέδου μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας στα τέλη Απριλίου, με την παρουσία διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών και του ιδιωτικού τομέα. Συζητήθηκαν 15

16 επίσης η ανάγκη για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης, που έχει συμπληρώσει 20 έτη, η οποία αποτελεί τον βασικό μοχλό αυτής της οικονομικής ολοκλήρωσης με βαθιές ρίζες. Η Επιτροπή συνεχίζει την προετοιμασία της εκτίμησης επιπτώσεων 29. Ελήφθησαν 173 απαντήσεις στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης 30 η οποία ολοκληρώθηκε στις 9 Ιουνίου. Οι περισσότερες απαντήσεις προέρχονταν από ενωσιακές και τουρκικές επιχειρήσεις ή ενώσεις επιχειρήσεων, πολλές από τις οποίες επωφελούνται ήδη από την υφιστάμενη τελωνειακή ένωση. Αυτές θα τροφοδοτήσουν την έκθεση της εκτίμησης επιπτώσεων την οποία η Επιτροπή θα ολοκληρώσει τον Οκτώβριο του 2016, βασιζόμενη και σε εξωτερική μελέτη η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Αναμένεται ότι το σχέδιο των οδηγιών διαπραγμάτευσης θα καταρτιστεί στη συνέχεια για έγκριση από την Επιτροπή το 4ο τρίμηνο του 2016 και θα υποβληθεί στο Συμβούλιο. 9. Διαδικασία προσχώρησης Η Επιτροπή υπέβαλε το σχέδιο κοινής θέσης σχετικά με το κεφάλαιο 33 (Οικονομικές και δημοσιονομικές διατάξεις) στο Συμβούλιο στις 29 Απριλίου, ώστε είναι σε θέση το Συμβούλιο να αποφασίσει για το άνοιγμα του κεφαλαίου αυτού μέχρι τα τέλη Ιουνίου. Συνεχίζονται με ταχύτερο ρυθμό οι προπαρασκευαστικές εργασίες για να σημειωθεί πρόοδος σε άλλα πέντε κεφάλαια, με την επιφύλαξη των θέσεων των κρατών μελών σύμφωνα με τους υφιστάμενους κανόνες. Η Επιτροπή και η ΕΥΕΔ επεξεργάζονται τα σχετικά προπαρασκευαστικά έγγραφα κατά τη διάρκεια της άνοιξης, με σκοπό την υποβολή τους στο Συμβούλιο ως εξής: Οι προπαρασκευαστικές εργασίες έχουν ολοκληρωθεί στον τομέα της ενέργειας (κεφάλαιο 15). Η Επιτροπή υπέβαλε επικαιροποιημένη έκθεση αναλυτικής εξέτασης στις 29 Απριλίου Στους βασικούς τομείς της δικαστικής εξουσίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, καθώς και της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας (κεφάλαια 23 και 24), μετά τις τεχνικές διαβουλεύσεις τον Απρίλιο και με βάση τα επικαιροποιημένα στοιχεία που ελήφθησαν από την Τουρκία κατά τη διάρκεια του Μαΐου, η Επιτροπή επιδιώκει να οριστικοποιήσει τα σχετικά έγγραφα μέχρι το τέλος Ιουνίου. Τα κεφάλαια αυτά καλύπτουν μια σειρά σημαντικών ζητημάτων, περιλαμβανομένων των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία της έκφρασης, ο δικαστικός τομέας, η πολιτική κατά της διαφθοράς, η μετανάστευση και το άσυλο, οι κανόνες για τις θεωρήσεις, η διαχείριση των συνόρων, η αστυνομική συνεργασία και η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Η ΕΕ αναμένει από την Τουρκία να τηρεί τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα όσον αφορά τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τον σεβασμό των θεμελιωδών ελευθεριών, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης. Στον τομέα της εκπαίδευσης και του πολιτισμού (κεφάλαιο 26), η Τουρκία υπέβαλε την επικαιροποιημένη διαπραγματευτική της θέση στις 24 Μαρτίου και, στη βάση αυτή, η Επιτροπή ολοκλήρωσε το επικαιροποιημένο σχέδιο κοινής θέσης στις 2 Μαΐου