ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ

Transcript

1 ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ

2 Κύτταρο Θεμελιώδης δομική και λειτουργική μονάδα των ζωντανών οργανισμών

3 Φυτικό κύτταρο Χαρακτηριστικά των κυττάρων των πολυκύτταρων φυτών: 1. Μερική ανεξαρτησία 2. Μερική αυτάρκεια 3. Προκύπτουν από υπάρχοντα κύτταρα με διαίρεση

4 διαφορά από ζωικά κύτταρα = κυτταρικό τοίχωμα, πλαστίδια, χυμοτόπιο

5 Βασικές ζωτικές λειτουργίες του φυτικού κύτταρου Φωτοσύνθεση (πλαστίδια) Αναπνοή (μιτοχόνδρια) Διπλασιασμός DNA & παραγωγή RNA (πυρήνας) Σύνθεση πρωτεϊνών (ριβοσώματα)

6 Φως φωτοσύνθεση χλωροπλάστης αναπνοή μιτοχόνδριο θερμότητα

7

8 Κυτταρικό τοίχωμα

9 Κυτταρικό τοίχωμα Κυτταρική μεμβράνη ή πλασματική μεμβράνη ή πλασμαλήμμα

10 Κυτταρικό τοίχωμα Κυτόπλασμα Κυτταρική μεμβράνη ή πλασματική μεμβράνη ή πλασμαλήμμα

11 Πυρήνας Κυτταρικό τοίχωμα Κυτόπλασμα Κυτταρική μεμβράνη ή πλασματική μεμβράνη ή πλασμαλήμμα

12 Πυρήνας Πρωτοπλάστης Κυτταρικό τοίχωμα Κυτόπλασμα Κυτταρική μεμβράνη ή πλασματική μεμβράνη ή πλασμαλήμμα

13 Πυρήνας Πρωτοπλάστης πλασμοδέσματα Κυτταρικό τοίχωμα Κυτόπλασμα Κυτταρική μεμβράνη ή πλασματική μεμβράνη ή πλασμαλήμμα

14 ΓΕΝΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΥΠΙΚΟΥ ΦΥΤΙΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ κυτταρικό τοίχωμα

15 ΓΕΝΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΥΠΙΚΟΥ ΦΥΤΙΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ κυτταρικό τοίχωμα πλασματική μεμβράνη ή πλασμαλήμμα

16 ΓΕΝΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΥΠΙΚΟΥ ΦΥΤΙΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ κυτταρικό τοίχωμα πλασματική μεμβράνη ή πλασμαλήμμα πρωτοπλάστης = κυτόπλασμα + πυρήνας

17 ΓΕΝΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΥΠΙΚΟΥ ΦΥΤΙΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ κυτταρικό τοίχωμα πλασματική μεμβράνη ή πλασμαλήμμα πρωτοπλάστης = κυτόπλασμα + πυρήνας (θεμελιώδες πλάσμα + οργανίδια)

18 μικροσωληνίσκος μικροσωληνίσκοι πυρήνας πυρηνίσκος ενδοπλασματικό δίκτυο μιτοχόνδριο χυμοτόπιο πλασμοδέσματα χλωροπλάστες κυτταρικό τοίχωμα σύμπλεγμα Golgi

19 Οργανίδια και τμήματα του φυτικού κυττάρου Κυτταρικό τοίχωμα Πλασμαλήμμα Θεμελιώδες πλάσμα Πυρήνας Πλαστίδια Μιτοχόνδρια Ριβοσωμάτια Ενδοπλασματικό δίκτυο Χυμοτόπια Βιομεμβράνες

20 Βιομεμβράνη Όλα τα δομικά στοιχεία οργανίδια του κυττάρου περιβάλλονται από μεμβράνες Το πλασμαλήμμα είναι η μεμβράνη που περιβάλλει ολόκληρο το κύτταρο Οι βιομεμβράνες αποτελούνται από πρωτεΐνες και λιπίδια

21 Βιομεμβράνη Δομή «ρευστού μωσαϊκού» Μια διπλοστοιβάδα λιπιδίων και κατά θέσεις πρωτεϊνικά σύμπλοκα Η δομή δεν είναι στατική, αλλά ρευστή

22 Δομή μεμβράνης

23

24 Βιομεμβράνη Τα λιπίδια είναι υπεύθυνα για βασικές ιδιότητες της μεμβράνης: σταθερότητα, ευκαμψία, ημιπερατότητα, ρευστότητα Οι πρωτεΐνες διαφέρουν ανάλογα με τη θέση τους και τη λειτουργία που εξυπηρετούν

25 Ημιπερατότητα Σημαντική ιδιότητα της μεμβράνης Μικρά υδρόφιλα μόρια περνούν εύκολα από αυτές μεγαλύτερα μόρια όχι Για άλλα μόρια χρησιμοποιούνται ειδικοί «μεταφορείς»

26 Ημιπερατότητα Η μεταφορά ουσιών διαμέσου της μεμβράνης γίνεται με τη βοήθεια μεταφορικών πρωτεϊνών Η μεταφορά είναι παθητική ή ενεργητική

27 παθητική μεταφορά

28 Ημιπερατότητα Η ενεργητική μεταφορά επιτυγχάνεται με την χρήση πρωτεϊνών ως «μοριακές αντλίες»

29 Η ενεργός μεταφορά Α Β γίνεται αντίθετα προς τη διαβάθμιση της συγκέντρωσης και απαιτεί δαπάνη ενέργειας - ΑΤP Μοριακή αντλία Υποβοηθούμενη διάχυση διαμέσου βιομεμβράνης

30 Πυρήνας Η περιοχή που φιλοξενεί και προστατεύει το γενετικό υλικό στα ευκαρυωτικά κύτταρα

31 Ευκαρυωτικά κύτταρα

32 Προκαρυωτικά κύτταρα Προκαρυωτικοί οργανισμοί είναι τα βακτήρια και τα κυανοφύκη

33 Πυρήνας Αποτελείται από τον πυρηνικό φάκελο, το πυρηνόπλασμα, τη χρωματίνη και τον πυρηνίσκο Πυρηνικός φάκελος: διπλή μεμβράνη που περιβάλλει τον πυρήνα φέρει πολυάριθμους κυκλικούς πόρους δίοδοι mrna και πρόδρομες ουσίες για τη σύνθεση των νουκλεϊκών οξέων Πυρηνόπλασμα: θεμελιώδης ουσία στην οποία είναι βυθισμένα τα σωματίδια του πυρήνα

34 Πυρήνας Πυρηνίσκος: συμπαγές σφαιρικό σωμάτιο αποτελείται από RNA και πρωτεΐνες σύνθεση ριβοσωματίων Χρωματίνη : το χρωμοσωμικό υλικό σύμπλοκα DNA και πρωτεϊνών χρωμοσώματα που φέρουν τη γενετική πληροφορία

35

36 Μιτωτική μετάφαση

37

38 Πυρήνες σε κύτταρα κρεμμυδιού

39 Πυρηνικός φάκελος

40 Πυρηνικοί πόροι

41 Ριβοσωμάτια Μεγάλη υπομονάδα υπεύθυνα για τη βιοσύνθεση των πρωτεϊνών Μικρή υπομονάδα

42 Σύνθεση πρωτεϊνών στα ριβοσωμάτια ριβόσωμα ριβόσωμα ριβόσωμα

43

44 Ριβοσωμάτια

45 Ενδοπλασματικό δίκτυο

46

47 Ενδοπλασματικό δίκτυο Τρισδιάστατο σύστημα - δίκτυο σωληνοειδών σχηματισμών και μεμβρανών Αδρό ΕΔ με ριβοσωμάτια: παραγωγή και μεταφορά πρωτεϊνών Διακυτταρική σύνδεση δυνατή Λείο ΕΔ: σύνθεση λιπιδίων ειδικά σε κύτταρα που παράγουν αιθέρια έλαια

48

49 Ενδοπλασματικό δίκτυο

50 Δικτυοσωμάτια Ονομάζονται και Συσκευή Golgi Αποτελείται από παράλληλης διάταξης επίπεδες σακκοειδείς - ελασματοειδείς μεμβράνες που σταδιακά μετατρέπονται σε κυστίδια Χαρακτηρίζεται από δομική και λειτουργική πολικότητα Συγκέντωση και έκκριση ουσιών π.χ. πρωτεϊνών, λιπιδίων, σακχάρων, πηκτινικών ουσιών, κλπ

51

52 Στοιχεία ή συσκευή Golgi

53 Μιτοχόνδρια Ενεργειακό κέντρο του κυττάρου οξείδωση οργανικών μορίων Δύο μεμβράνες η εσωτερική με πτυχώσεις cristae Έχουν δικό τους DNA αυτόνομη διαίρεση

54

55 Μιτοχόνδρια

56 Πλαστίδια Μόνο στα φυτικά κύτταρα Έχουν δικό τους DNA Χλωροπλάστες φωτοσύνθεση Πολλά άλλα είδη πλαστιδίων

57 Χλωροπλάστες στα φύλλα

58

59 } θυλακοειδές granum

60 Χλωροπλάστες

61 Χυμοτόπια Μόνο στα φυτά Διαφόρου μεγέθους κυστοειδείς σχηματισμοί Περιβάλλονται από τον τονοπλάστη Περιέχουν νερό και άλλες ουσίες, π.χ. άλατα, υδατάνθρακες, τανίνες, αιθέρια έλαια... Ρυθμίζουν τη σπαργή των κυττάρων Περιέχουν αποταμιευτικές ουσίες

62

63 Χυμοτόπια

64 Κυτταρικό τοίχωμα Μόνο στα φυτά Καθορίζει σχήμα και μέγεθος κυττάρου Αποτελείται από κυτταρίνη, ημικυτταρίνες και πηκτίνες Σκελετός κυτταρίνης από μικροϊνίδια Πλασμοδέσμες θέσεις επικοινωνίας με γειτονικά κύτταρα

65