ΚΥΤΤΑΡΟ. Η θεμελιώδης μονάδα της ζωής

Transcript

1 ΚΥΤΤΑΡΟ Η θεμελιώδης μονάδα της ζωής

2 Κύτταρο Η βασική δομική και λειτουργική μονάδα που εκδηλώνει το φαινόμενο της ζωής. Πρώτος ο Βρετανός Robert Hooke το 1665 παρατηρώντας με το μικροσκόπιο λεπτές τομές φελλού διέκρινε κάποιους χώρους που του θύμιζαν κελιά μοναστηριών τους οποίους και ονόμασε cellulae (κελιά). Από τη λέξη αυτή προήλθε ο αγγλικός διεθνής σήμερα όρος cell.

3 Omnis cellula e cellula Εκεί που υπάρχει ένα κύτταρο, πρέπει να βρισκόταν ένα προϋπάρχον κύτταρο, όπως ένα ζώο δημιουργείται από ένα άλλο ζώο και ένα φυτό μόνο από ένα άλλο φυτό. Rudolf Virchow, 1858

4 Σύγχρονη κυτταρική θεωρία o Όλοι οι οργανισμοί αποτελούνται από κύτταρα και από κυτταρικά παράγωγα. o Όλα τα κύτταρα δομούνται από τις ίδιες χημικές ενώσεις και εκδηλώνουν παρόμοιες μεταβολικές διεργασίες. o Η λειτουργία των οργανισμών είναι συνέπεια της συλλογικής δράσης και αλληλεπίδρασης των κυττάρων τους. o Κάθε κύτταρο προέρχεται από τη διαίρεση προϋπάρχοντος κυττάρου.

5 Διάκριση κυττάρων Ευκαρυωτικά κύτταρα o Διαθέτουν πυρήνα στον οποίο φυλάσσεται το γενετικό υλικό. o Διαθέτουν μεμβρανώδη οργανίδια. o Έχουν μεγαλύτερο μέγεθος από τα προκαρυωτικά κύτταρα. Προκαρυωτικά κύτταρα o Δεν διαθέτουν πυρήνα. Το γενετικό υλικό του κυττάρου βρίσκεται ελεύθερο στο κυτταρόπλασμα. o Δεν διαθέτουν μεμβρανώδη οργανίδια. o Έχουν μικρότερο μέγεθος από τα ευκαρυωτικά κύτταρα.

6 Ευκαρυωτικά κύτταρα

7 Προκαρυωτικά κύτταρα

8 Σχήμα και μέγεθος κυττάρων Το σχήμα των κυττάρων είναι τέτοιο, ώστε αυτά να έχουν μικρό όγκο και συγχρόνως τη μεγαλύτερη δυνατή επιφάνεια που αντιστοιχεί στον όγκο αυτό. Έτσι ικανοποιούνται ταυτόχρονα δύο βασικές προϋποθέσεις λειτουργίας των κυττάρων: o μεγάλη επιφάνεια για άνετες ανταλλαγές ουσιών και υποδοχή μηνυμάτων από το περιβάλλον. o μικρό όγκο για έγκαιρη μεταβίβαση των μηνυμάτων στο εσωτερικό του κυττάρου.

9 Διαμερισματοποίηση του κυττάρου Παρατηρώντας το «τυπικό κύτταρο», διαπιστώνουμε την πολυπλοκότητα της δομής του και την έντονη παρουσία μεμβρανών: o μεμβράνη το οριοθετεί από το εξωκυτταρικό περιβάλλον. o μεμβράνη περιβάλλει τον πυρήνα του. o μεμβράνες διασχίζουν το κυτταρόπλασμά του. Το αποτέλεσμα είναι η διαμερισματοποίηση του εσωτερικού του κυττάρου. Καθένα από τα «διαμερίσματα» έχει τη δική του μορφή και λειτουργία και συναποτελούν τα κυτταρικά οργανίδια.

10 Πλασματική μεμβράνη o Η πλασματική μεμβράνη οριοθετεί το κύτταρο σε σχέση με το εξωτερικό περιβάλλον. o Ελέγχει το είδος των ουσιών που εισέρχονται ή εξέρχονται από το κύτταρο. o Έχει καθοριστική συμμετοχή στην υποδοχή και ερμηνεία μηνυμάτων από το περιβάλλον του κυττάρου.

11 Μοντέλο «ρευστού μωσαϊκού» Σύμφωνα με το μοντέλο του «ρευστού μωσαϊκού», η απλή στοιχειώδης μεμβράνη αποτελείται από: o Διπλοστιβάδα φωσφολιπιδίων: τα υδρόφιλα τμήματα των φωσφολιπιδίων στρέφονται προς το ενδοκυτταρικό και προς το εξωκυτταρικό περιβάλλον που είναι υδατικά, ενώ τα υδρόφοβα τμήματα δηλαδή οι ουρές στρέφονται προς το εσωτερικό, ώστε να αποφεύγουν την επαφή τους με το νερό. o Χοληστερόλη: παίζει ρόλο στη διατήρηση της ρευστότητας της μεμβράνης που είναι σημαντική για τη λειτουργία της. o Πρωτεϊνες: εντοπίζονται στην εξωτερική ή εσωτερική επιφάνεια της μεμβράνης, στο εσωτερικό της ή κάθετα σε αυτήν. Έχουν δομικούς και λειτουργικούς ρόλους. Συχνά, πρωτεϊνες αλλά και λιπίδια εμφανίζονται συνδεδεμένα με υδατάνθρακες σχηματίζοντας γλυκοπρωτεϊνες ή γλυκολιπίδια αντίστοιχα.

12 Μεταφορά ουσιών διαμέσου της πλασματικής μεμβράνης Η πλασματική μεμβράνη πρέπει να είναι εκλεκτικά διαπερατή ώστε να υπάρχει επικοινωνία με το περιβάλλον αλλά και να εξασφαλίζεται η υψηλή συγκέντρωση στο εσωτερικό των κυττάρων εκείνων των συστατικών που είναι απαραίτητα για την εκδήλωση του φαινομένου της ζωής. Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι μεταφοράς ουσιών μέσω της μεμβράνης: o η παθητική μεταφορά, o η ενεργητική μεταφορά, o η ενδοκύττωση και εξωκύττωση.

13 Παθητική μεταφορά Η παθητική μεταφορά ουσιών δια μέσου της πλασματικής μεμβράνης γίνεται με δύο τρόπους: o με διάχυση που χαρακτηρίζεται η τάση των μορίων να διασπείρονται από τις περιοχές υψηλής συγκέντρωσης προς τις περιοχές χαμηλής συγκέντρωσης. o με ώσμωση που είναι μια ειδική περίπτωση διάχυσης μορίων νερού μέσω μιας ημιπερατής μεμβράνης. Η πλασματική μεμβράνη επιτρέπει τη διέλευση μορίων νερού, ενώ περιορίζει ή εμποδίζει ολοκληρωτικά τη διέλευση ουσιών που έχουν μεγάλο μέγεθος.

14 Ώσμωση Ζωϊκά κύτταρα Φυτικά κύτταρα

15 Ενεργητική μεταφορά Στο μηχανισμό ενεργητικής μεταφοράς ιόντων, αντί να μεταφέρονται ιόντα από την περιοχή υψηλής συγκέντρωσης προς την περιοχή χαμηλής συγκέντρωσης, μεταφέρονται αντίθετα. Η μεταφορά αυτή δε μπορεί να γίνει παθητικά, αλλά προϋποθέτει κατανάλωση ενέργειας. Παράδειγμα ενεργητικής μεταφοράς είναι η αντλία Κ + - Να +. Το ρόλο της αντλίας τον παίζει μια διαμεμβρανική πρωτεϊνη, η οποία για κάθε 3Να + που εξάγει, εισάγει ταυτόχρονα 2Κ +. Ο μηχανισμός αυτός υπάρχει σε όλα τα ζωϊκά κύτταρα, με ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη λειτουργία των νευρικών κυττάρων.

16 Μεταφορά ουσιών μεγάλου ΜΒ Εκτός από τα ιόντα ή τις ουσίες μικρού μοριακού βάρους, την πλασματική μεμβράνη υπάρχει δυνατότητα να τη διαπεράσουν και ουσίες μεγάλου μοριακού βάρους, όπως είναι: o οι πρωτεϊνες, o οι πολυσακχαρίτες, o σε κάποιες περιπτώσεις και μικροοργανισμοί. Αυτό γίνεται με μια διαδικασία που ονομάζεται ενδοκύττωση.

17 Ενδοκύττωση Περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια: 1. Η ουσία περικλείεται στο εσωτερικό μιας εγκόλπωσης, που δημιουργείται από προεκβολές του κυτταροπλάσματος, τα ψευδοπόδια. 2. Τα άκρα των ψευδοποδίων ενώνονται, περικλείοντας την εισαγόμενη ουσία. 3. Η πλασματική μεμβράνη περισφίγγεται και αποκόπτεται με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός κυστιδίου που απελευθερώνεται στο κυτταρόπλασμα. Η ενδοκύττωση χρησιμεύει στη θρέψη μονοκύτταρων οργανισμών και ως αμυντικός μηχανισμός (φαγοκύττωση). Απαιτεί κατανάλωση ενέργειας.

18 Εξωκύττωση Είναι η αντίστροφη διαδικασία της ενδοκύττωσης. Περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια: 1. Η ουσία που πρόκειται να αποβληθεί κλείνεται σε ένα κυστίδιο που περιβάλλεται από μεμβράνη, το οποίο προσεγγίζει την πλασματική μεμβράνη και συνενώνεται με αυτή. 2. Η συνένωση των δύο μεμβρανών έχει ως αποτέλεσμα την απέκκριση του περιεχομένου του κυστιδίου στο γύρω εξωκυττάριο χώρο. Η εξωκύττωση χρησιμεύει στην απομάκρυνση άχρηστων υπολειμμάτων των τροφών, τοξικών ουσιών ή ουσιών που έχουν παραχθεί σε κάποια κύτταρα και πρέπει να μεταφερθούν και να χρησιμοποιηθούν αλλού π.χ. ορμόνες. Απαιτεί κατανάλωση ενέργειας.

19 Η πλασματική μεμβράνη ως δέκτης μηνυμάτων Ανάμεσα στα κύτταρα και στο περιβάλλον τους (άλλα κύτταρα ή μεσοκυττάριο υγρό) αναπτύσσεται μια διαρκής ανταλλαγή μηνυμάτων, χάρη στην οποία μπορούν: 1. Να αναγνωρίζονται μεταξύ τους. Εδώ κυρίαρχο ρόλο παίζει το είδος των σακχάρων που βρίσκονται συνδεδεμένα με πρωτεϊνες στην πλασματική μεμβράνη των κυττάρων, που διαφέρει ανάμεσα στους οργανισμούς διαφορετικού είδους αλλά και στα κύτταρα του ίδιου οργανισμού, που ανήκουν όμως σε διαφορετικούς ιστούς. 2. Να συντονίζουν τη δράση τους. 3. Να τροποποιούν τη λειτουργία τους. Τα μηνύματα που ανταλλάσονται είναι χημικές ουσίες π.χ. ορμόνες, που έχουν συγκεκριμένα κύτταρα στόχους και μεταφέρονται μέσω του κυκλοφορικού συστήματος. Τα κύτταρα στόχοι έχουν κατάλληλους υποδοχείς (π.χ. συγκεκριμένες γλυκοπρωτεϊνες) που παρουσιάζουν χημική συγγένεια με συγκεκριμένες ουσίες μηνύματα. Έτσι τα κύτταρα δέχονται και ερμηνεύουν πλήθος μηνυμάτων χωρίς αυτά να διαπερνούν την πλασματική μεμβράνη.

20 Περιήγηση στο εσωτερικό του κυττάρου o Τα κύτταρα έχουν πολύπλοκη εσωτερική οργάνωση. o Στο κυτταρόπλασμά τους υπάρχει ένα πλήθος διαφορετικών δομών που λέγονται οργανίδια. o Τα οργανίδια υπακούουν πάντα στις εντολές που εκπορεύονται από το ίδιο «κέντρο ελέγχου» που είναι ο πυρήνας του κυττάρου.

21 Πυρήνας o Αποτελεί το πιο ευδιάκριτο οργανίδιο των ευκαρυωτικών κυττάρων. Η διάμετρός του προσεγγίζει τα 5μm. o Περιβάλλεται από τον πυρηνικό φάκελο ή πυρηνική μεμβράνη που αποτελείται από δύο στοιχειώδεις μεμβράνες, μία εσωτερική και μία εξωτερική. o Ο πυρηνικός φάκελος παρουσιάζει κατά διαστήματα τους πυρηνικούς πόρους που σχηματίζονται από τη συνένωση της εσωτερικής με την εξωτερική μεμβράνη. Παίζουν ρόλο στην επικοινωνία του πυρήνα με το κυτταρόπλασμα, διότι ελέγχουν τα μακρομόρια που ανταλλάσσονται μεταξύ τους.

22 Πυρήνας o Το εσωτερικό του πυρήνα καταλαμβάνεται από το πυρηνόπλασμα. Είναι μία ημίρευστη ουσία, στην οποία περιέχονται το σύνολο σχεδόν του DNA του κυττάρου, ένας ή περισσότεροι πυρηνίσκοι και διάφορες χημικές ενώσεις (νουκλεοτίδια, ένζυμα, πρωτεϊνες). o Ο πυρηνίσκος είναι μία δομή που διακρίνεται εύκολα στο μικροσκόπιο από το σφαιρικό σχήμα της και την πυκνή υφή της. Αποτελείται από RNA και DNA και δεν περιβάλλεται από μεμβράνη. Σε αυτόν συντίθεται το rrna (συστατικό των ριβοσωμάτων).

23 Ο ρόλος του πυρήνα o Φυλάσσει το γενετικό υλικό (DNA). Mε βάση τις πληροφορίες που είναι καταγεγραμμένες σε αυτό καθορίζονται οι ιδιότητες του κυττάρου και κατ επέκταση του οργανισμού και ελέγχονται όλες οι κυτταρικές δραστηριότητες. o Είναι το οργανίδιο στο οποίο διπλασιάζεται το γενετικό υλικό (αντιγραφή DNA) με τρόπο που εξασφαλίζει τη μεταβίβαση των γενετικών πληροφοριών, από κύτταρο σε κύτταρο και από γενιά σε γενιά. o Είναι το οργανίδιο στο εσωτερικό του οποίου συντίθενται τα διάφορα είδη RNA από γενετικές πληροφορίες που φέρει το DNA με τη διαδικασία της μεταγραφής.

24 Ενδομεμβρανικό σύστημα Σύμφωνα με την αντίληψη που επικρατεί στη σύγχρονη Βιολογία, οι μεμβράνες του κυττάρου συγκροτούν ένα ενιαίο δομικά και λειτουργικά σύνολο, το ενδομεμβρανικό σύστημα που περιλαμβάνει τα ακόλουθα οργανίδια: o ενδοπλασματικό δίκτυο. o σύμπλεγμα Golgi. o λυσοσώματα. o υπεροξειδιοσώματα. o κενοτόπια.

25 Ενδοπλασματικό δίκτυο o Όσον αφορά στη δομή, το ενδοπλασματικό δίκτυο είναι ένα πολύπλοκο σύνολο αγωγών και κύστεων, το οποίο διασχίζει το κυτταρόπλασμα. o Όσον αφορά στον ρόλο, οι μεμβράνες του εμφανίζονται συνδεδεμένες με την πλασματική μεμβράνη, τον πυρηνικό φάκελο ή τις μεμβράνες των υπόλοιπων οργανιδίων. Λόγω αυτών των συνδέσεων το ενδοπλασματικό δίκτυο λειτουργεί ως ένας κοινός αγωγός, που επιτρέπει τη μεταφορά ουσιών μεταξύ των διαφόρων τμημάτων του κυτταροπλάσματος και, ίσως, μεταξύ του πυρήνα και του εξωκυτταρικού περιβάλλοντος. Επίσης οι μεμβράνες του παρέχουν επιφάνειες στις οποίες εδράζονται ένζυμα. Σε διαφορετικές περιοχές εδράζονται ένζυμα που εξυπηρετούν διαφορετικές αντιδράσεις του μεταβολισμού. o Το ενδοπλασματικό δίκτυο παρουσιάζεται σε δύο μορφές: το αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο που φέρει στην εξωτερική επιφάνεια των μεμβρανών του ριβοσώματα στα οποία γίνεται η σύνθεση πρωτεϊνών και το λείο ενδοπλασματικό δίκτυο που αποτελεί συνέχεια του αδρού αλλά δεν φέρει ριβοσώματα και έχει περισσότερο σωληνοειδή εμφάνιση. Η λειτουργία του σχετίζεται με τη σύνθεση λιπιδίων και την εξουδετέρωση τοξικών ουσιών.

26 Μορφές ενδοπλασματικού δικτύου Αδρό και λείο ενδοπλασματικό δίκτυο Αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο

27 Ριβοσώματα o Tα ριβοσώματα αποτελούν σωματίδια του κυτταροπλάσματος, τα οποία δεν περιβάλλονται από μεμβράνη και αποτελούνται από rrna και πρωτεϊνες. o Στα ριβοσώματα γίνεται η σύνθεση των πρωτεϊνών (πρωτεϊνοσύνθεση). o Ριβοσώματα υπάρχουν στην επιφάνεια του αδρού ενδοπλασματικού δικτύου, ελεύθερα στο κυτταρόπλασμα, στο εσωτερικό των μιτοχονδρίων και των χλωροπλαστών.

28 Σύμπλεγμα Golgi o To σύμπλεγμα Golgi αποτελείται από ομάδες παράλληλων πεπλατυσμένων σάκων από στοιχειώδη μεμβράνη. o Συγκεντρώνει και τροποποιεί τις πρωτεϊνες που παράγονται στο αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο, οι οποίες υποβάλλονται σε μία τελική χημική επεξεργασία με την προσθήκη διάφορων μορίων. o Τελικά οι πρωτεϊνες «πακετάρονται» σε κυστίδια. Όσα από τα κυστίδια περιέχουν πρωτεϊνες που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν σε άλλα σημεία του οργανισμού, εξάγονται με τη διαδικασία της εξωκύττωσης. Τα υπόλοιπα μεταφέρουν τις πρωτεϊνες που περιέχουν εκεί όπου το κύτταρο τις χρειάζεται.

29 Λυσοσώματα o Τα λυσοσώματα είναι σφαιρικά οργανίδια που περιβάλλονται από απλή στοιχειώδη μεμβράνη. o Περιέχουν υδρολυτικά ένζυμα που βοηθούν στην πέψη μεγαλομοριακών ουσιών και μικροοργανισμών που έχουν εισβάλει με τη βοήθεια της ενδοκύττωσης. o Στα φυτικά κύτταρα ως λυσοσώματα λειτουργούν ορισμένα χυμοτόπια.

30 Υπεροξειδιοσώματα o Tα υπεροξειδιοσώματα είναι μικρά σφαιρικά κυστίδια που περιβάλλονται από απλή στοιχειώδη μεμβράνη. o Περιέχουν οξειδωτικά ένζυμα που βοηθούν διάφορες μεταβολικές διεργασίες. o Ειδικά στα υπεροξειδιοσώματα των ηπατικών και νεφρικών κυττάρων γίνεται η μετατροπή του οινοπνεύματος σε ακεταλδεϋδη και εξασφαλίζεται η αποτοξίνωση του οργανισμού. o Στα υπεροξειδιοσώματα γίνεται η μετατροπή του Η 2 Ο 2 σε οξυγόνο και νερό και αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί το Η 2 Ο 2 που παράγεται κατά τις αντιδράσεις μεταβολισμού είναι ιδιαίτερα τοξικό.

31 Κενοτόπια o Με τον όρο κενοτόπια αναφερόμαστε σε κάθε κυστίδιο που περιβάλλεται από απλή στοιχειώδη μεμβράνη και περιέχει ένα υδατώδες υγρό. o Στα ζωϊκά κύτταρα υπάρχουν διάφορα είδη κενοτοπίων π.χ. τα πεπτικά κενοτόπια, που δημιουργούνται κατά την ενδοκύττωση μικροοργανισμών και σωματιδίων τροφής. o Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα κενοτόπια των φυτικών κυττάρων, που ονομάζονται χυμοτόπια. Αποτελούν συνήθως αποθήκες θρεπτικών ουσιών (π.χ. σακχαρόζης), χρωστικών ή ιόντων διαλυμένων στο υδατώδες υγρό. Σε ορισμένες περιπτώσεις αποθηκεύουν επίσης άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού.

32 Οι μετατροπείς ενέργειας των κυττάρων o Τα κύτταρα χρειάζονται ενέργεια για να διατηρήσουν τη δομή και τη λειτουργικότητά τους. o Η ενέργεια αυτή αντλείται συνεχώς από το περιβάλλον. o Δεν αρκεί όμως μόνο η εισαγωγή ενέργειας στα κύτταρα, χρειάζεται και η μετατροπή της σε μορφή τέτοια, που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τα κύτταρα για την παραγωγή έργου (μηχανικού, χημικού, μεταφοράς ουσιών κ.λ.π.) απαραίτητου για την επιβίωση. o Τα οργανίδια του ευκαρυωτικού κυττάρου που είναι εξειδικευμένα στη μετατροπή της εξωτερικής ενέργειας σε χρησιμοποιήσιμη μορφή είναι οι χλωροπλάστες και τα μιτοχόνδρια.

33 Χλωροπλάστες o Oι χλωροπλάστες αποτελούν οργανίδια που υπάρχουν μόνο στα κύτταρα των πράσινων τμημάτων των φυτών και ο ρόλος τους είναι η φωτοσύνθεση. o Περιβάλλονται από διπλή στοιχειώδη μεμβράνη. o Στο εσωτερικό τους υπάρχει μία ρευστή μάζα, το στρώμα, στο οποίο περιέχονται πεπλατυσμένα κυστίδια, τα θυλακοειδή. Αυτά στοιβάζονται το ένα πάνω στο άλλο, ώστε να σχηματίσουν σωρούς, τα grana, στα οποία περιέχονται μόρια χλωροφύλλης. Τα grana συνδέονται μεταξύ τους με τα ελασμάτια.

34 Πλαστίδια Οι χλωροπλάστες ανήκουν σε μία ευρύτερη κατηγορία οργανιδίων των φυτικών κυττάρων που ονομάζονται πλαστίδια. Συγκεκριμένα, τα πλαστίδια περιλαμβάνουν τους: o Αμυλοπλάστες που είναι άχρωμοι και βρίσκονται στα κύτταρα των ριζών των φυτών. Αποτελούν αποθήκες αμύλου. o Χρωμοπλάστες που περιέχουν χρωστικές και βρίσκονται στα άνθη, στα φύλλα και στους καρπούς. o Χλωροπλάστες που έχουν πράσινο χρώμα και σε αυτούς πραγματοποιείται η διαδικασία της φωτοσύνθεσης.

35 Μιτοχόνδρια o Tα μιτοχόνδρια είναι οργανίδια που υπάρχουν σε όλα σχεδόν τα ευκαρυωτικά κύτταρα. o Ο ρόλος τους είναι η μετατροπή της ενέργειας σε μορφή που να μπορεί να αξιοποιηθεί για τις διάφορες λειτουργίες του κυττάρου. o Ο αριθμός τους ποικίλει στους διάφορους τύπους κυττάρων δηλαδή κύτταρα που έχουν υψηλές απαιτήσεις σε χημική ενέργεια (μυϊκά) έχουν πολλά μιτοχόνδρια, ενώ κύτταρα με μικρές ενεργειακές ανάγκες έχουν μικρό αριθμό μιτοχονδρίων.

36 Δομή μιτοχονδρίων oτα μιτοχόνδρια περιβάλλονται από διπλή στοιχειώδη μεμβράνη. Η εξωτερική είναι λεία, ενώ η εσωτερική παρουσιάζει αναδιπλώσεις προς το εσωτερικό. Στις αναδιπλώσεις εντοπίζονται διάφορα ένζυμα. oμήτρα είναι η παχύρρευστη μάζα στο χώρο που καλύπτεται από την εσωτερική μεμβράνη. oστη μήτρα υπάρχουν DNA, ένζυμα και ριβοσώματα δηλαδή τα οργανίδια αυτά μπορούν να παράγουν ορισμένες πρωτεϊνες και χαρακτηρίζονται από σχετική γενετική αυτοδυναμία.

37 Kυτταρικός σκελετός o Το κυτταρόπλασμα των ευκαρυωτικών κυττάρων διασχίζεται από ένα πολύμορφο πλέγμα ινιδίων που συγκροτούν τον κυτταρικό σκελετό. Συγκεκριμένα αποτελείται από μικροϊνίδια ακτίνης, μακροϊνίδια, ενδιάμεσα ινίδια και μικροσωληνίσκους. o Χάρη στον κυτταρικό σκελετό, τα κύτταρα υποστηρίζονται μηχανικά, μπορούν έτσι να διατηρούν το σχήμα τους, όπως μπορούν και να το μεταβάλλουν. o Χάρη στον κυτταρικό σκελετό, τα οργανίδια συγκρατούνται στη θέση τους αλλά και βοηθούνται στην κίνησή τους στο εσωτερικό του κυττάρου. o Οι μικροσωληνίσκοι σχηματίζουν τη μιτωτική άτρακτο και το κεντροσωμάτιο που παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαίρεση των ζωϊκών κυττάρων.

38 Δομές μικροσωληνίσκων Μιτωτική άτρακτος Κεντροσωμάτιο

39 Kυτταρικό τοίχωμα o Το κυτταρικό τοίχωμα των φυτικών κυττάρων αποτελεί στοιχείο διάκρισης ανάμεσα στα φυτικά και στα ζωϊκά κύτταρα. o Είναι ένα σχετικά ανθεκτικό εξωτερικό περίβλημα, το οποίο αποτελείται κυρίως από κυτταρίνη. o Είναι συμπαγές και ικανό να ανθίσταται σε ισχυρές πιέσεις. Προστατεύει το φυτικό κύτταρο από διάρρηξη, όταν βρίσκεται σε υποτονικό περιβάλλον και επειδή του προσδίδει ανθεκτικότητα και ελαστικότητα, προσφέρει «σκελετική» υποστήριξη σε ολόκληρο το φυτό.