Έρευνα διάρθρωσης γεωργικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων ΕΙΔΟΣ. Δειγματοληπτική έρευνα / Απογραφική έρευνα

Transcript

1 Έρευνα διάρθρωσης γεωργικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων ΕΙΔΟΣ Δειγματοληπτική έρευνα / Απογραφική έρευνα Ερευνώμενος Πληθυσμός και Δειγματοληπτικό Πλαίσιο Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε όλους τους Νομούς της Ελλάδος και ο ερευνώμενος πληθυσμός είναι όλες οι γεωργικές, οι κτηνοτροφικές και οι μικτές εκμεταλλεύσεις, οι κάτοχοι των οποίων διαθέτουν: α τουλάχιστον ένα (1 στρέμμα (0.1 εκτάριο χρησιμοποιούμενης γεωργικής γης ή τουλάχιστον μισό στρέμμα (0.05 εκτάριο θερμοκήπια, ανεξάρτητα από το είδος παραγωγής, την ιδιοκτησία της γης ή την τοποθεσία, ή β Ο κάτοχος της εκμετάλλευσης εκτρέφει ζώα και συγκεκριμένα: μία (1 ή περισσότερες αγελάδες ή δύο (2 ή περισσότερα «μεγάλα ζώα» οποιουδήποτε είδους και ηλικίας (βοοειδή, ίπποι, όνοι, ημιόνοι, ή πέντε (5 ή περισσότερα «μικρά ζώα» (προβατοειδή, αίγες, χοίροι, ή πενήντα (50 ή περισσότερα πουλερικά, ή είκοσι (20 ή περισσότερες «εγχώριες» ή «ευρωπαϊκές» κυψέλες μελισσών ή πέντε (5 ή περισσότεροι στρουθοκάμηλοι. Το δειγματοληπτικό πλαίσιο για το σχεδιασμό της έρευνας βασίστηκε σε στοιχεία προερχόμενα από το ενημερωμένο Μητρώο Γεωργικών και Κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, όπως αυτό διαμορφώθηκε από την Απογραφή Γεωργίας - Κτηνοτροφίας του έτους 1999/2000. Εφαρμόσθηκε η μονοσταδιακή στρωματοποιημένη δειγματοληψία, με δειγματοληπτική μονάδα τη γεωργική, την κτηνοτροφική ή τη μικτή εκμετάλλευση. Το μέγεθος του δείγματος ανήλθε σε εκμεταλλεύσεις (ποσοστό απόκρισης = 96,9% και αποτελεί περισσότερο από το 10% του συνολικού αριθμού των γεωργικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων όλης της χώρας. Τα στρώματα καθορίστηκαν με βάση το είδος της καλλιέργειας (τεχνικοοικονομικός προσανατολισμός και το οικονομικό μέγεθος των εκμεταλλεύσεων σε επίπεδο UTS III. Σχεδιασμός της έρευνας Το δειγματοληπτικό πλαίσιο βασίστηκε σε στοιχεία προερχόμενα από το ενημερωμένο Μητρώο Γεωργικών και Κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, όπως αυτό διαμορφώθηκε από την Απογραφή Γεωργίας - Κτηνοτροφίας του έτους 1999/2000. Το Μητρώο αυτό ενημερώνεται με δεδομένα που προέρχονται από άλλες έρευνες που πραγματοποιεί η ΓΓ ΕΣΥΕ, όπως οι διαρθρωτικές γεωργικές έρευνες (διεξάγονται κάθε δύο χρόνια, οι ειδικές ετήσιες γεωργικές έρευνες (έρευνα οπωροφόρων, έρευνα αμπέλων, έρευνα παραγωγής σιτηρών, έρευνα παραγωγής δημητριακών εκτός των σιτηρών, έρευνα χοίρων, έρευνα βοοειδών, έρευνα προβατοειδών, έρευνα αιγών. Για την ενημέρωση του Μητρώου χρησιμοποιούνται επιπλέον και διοικητικές πηγές (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Σύμφωνα με το Μητρώο Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων της ΓΓ ΕΣΥΕ, ο συνολικός αριθμός Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων της Ελλάδος είναι μονάδες. Το μέγεθος του δείγματος είναι εκμεταλλεύσεις. Ο καθορισμός του μεγέθους του δείγματος βασίστηκε στην ακρίβεια των αποτελεσμάτων της έρευνας, ως εξής: α. Σε σύνολο Χώρας, το σχετικό τυπικό σφάλμα του μεγέθους της καλλιεργήσιμης έκτασης για συγκεκριμένο χαρακτηριστικό θα πρέπει να είναι μικρότερο του 5%, όταν το μέγεθος της έκτασης του συγκεκριμένου χαρακτηριστικού είναι μεγαλύτερο του 1% της συνολικής χρησιμοποιούμενης γεωργικής γης (σύνολο Χώρας. β. Σε σύνολο Χώρας, το σχετικό τυπικό σφάλμα του αριθμού των βοοειδών, των χοίρων, των αιγών και των πουλερικών θα πρέπει να είναι μικρότερο του 3,5%. γ. Σε επίπεδο μεγάλης γεωγραφικής περιοχής (UTS I 4 μεγάλες γεωγραφικές περιφέρειες: Βόρεια Ελλάδα, Κεντρική Ελλάδα, Αττική, Νησιά Αιγαίου και Κρήτη, το σχετικό τυπικό σφάλμα του μεγέθους της καλλιεργήσιμης έκτασης συγκεκριμένου χαρακτηριστικού παραγωγής θα πρέπει να είναι μικρότερο του 5%, όταν το μέγεθος της έκτασης του συγκεκριμένου χαρακτηριστικού είναι μεγαλύτερη του 5% των χρησιμοποιούμενων γεωργικών περιοχών, υπό την προϋπόθεση ότι η χρησιμοποιούμενη γεωργική έκταση της μεγάλης γεωγραφικής περιοχής (UTS I υπερβαίνει το 5% της συνολικά χρησιμοποιούμενης γεωργικής γης (σύνολο Χώρας. δ. Σε επίπεδο μεγάλης γεωγραφικής περιοχής (UTS I, το σχετικό τυπικό σφάλμα των μονάδων ζωικού κεφαλαίου συγκεκριμένου είδους μεγάλων ζώων θα πρέπει να είναι μικρότερο του 8%, όταν οι μονάδες ζωικού κεφαλαίου του συγκεκριμένου είδους ζώων ξεπερνούν το 10% των συνολικών μονάδων ζωικού κεφαλαίου της περιοχής, υπό την προϋπόθεση ότι οι μονάδες ζωικού κεφαλαίου της περιοχής ξεπερνούν το 5% των συνολικών μονάδων ζωικού κεφαλαίου σε σύνολο Χώρας. Από το συνολικό δείγμα εκμεταλλεύσεων, ένα δείγμα εκμεταλλεύσεων επιλέχθηκε από το Μητρώο Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων της ΕΣΥΕ, ενώ λήφθηκε πρόσθετο δείγμα εκμεταλλεύσεων που προήλθαν από διοικητικές πηγές (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και που

2 ακολουθούν μεθόδους βιολογικής καλλιέργειας (οι πρόσθετες αυτές εκμεταλλεύσεις δεν περιλαμβάνονται στο Μητρώο Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων της ΕΣΥΕ. Η δειγματοληπτική μέθοδος που ακολουθήθηκε από την ΕΣΥΕ για την έρευνα είναι η μονοσταδιακή στρωματοποιημένη δειγματοληψία με μονάδα έρευνας τη γεωργική και κτηνοτροφική εκμετάλλευση που ανήκει στον ερευνώμενο πληθυσμό. Σύμφωνα με το δειγματοληπτικό σχεδιασμό και για τις εκμεταλλεύσεις που περιλαμβάνονται στο μητρώο της ΕΣΥΕ, τα στρώματα διαμορφώθηκαν από το συνδυασμό των ακόλουθων κριτηρίων στρωματοποίησης: 1. UTS III (54 Νομοί της Ελλάδας - 50 Νομοί και περιφέρεια Αττικής η οποία χωρίζεται σε 4 περιοχές 2. Μέγεθος των εκμεταλλεύσεων βάσει του οικονομικού τους μεγέθους. Το Οικονομικό Μέγεθος ορίστηκε από το Στάνταρ Ακαθάριστο Όριο (SGM υπολογιζόμενο σε ESU (1 ESU=1.200 Ευρώ Πίνακας 1: Τάξεις Οικονομικού Μεγέθους Τάξεις I II III IV V VI Όρια σε ESU Λιγότερο από 2 ESU Από 2 μέχρι λιγότερο από 6 ESU Από 6 μέχρι λιγότερο από 12 ESU Από 12 μέχρι λιγότερο από 24 ESU Από 24 μέχρι λιγότερο από 38 ESU Ίσο ή μεγαλύτερο από 38 ESU 3. Ακολουθεί η κατηγοριοποίηση του γενικού τύπου παραγωγής. Πίνακας 2: Γενικός Τύπος Καλλιέργειας Σειριακός αριθμός Κωδικός τύπου Τύπος καλλιέργειας I T90 BIO 1 II T10 T1 III T21 T201 IV T22 T202+T203 V T30 T3 VI T40 T4 VII T50 T5 VIII T60 T6+T7+T8+T0 Οι παραπάνω κωδικοί αντιπροσωπεύουν τους ακόλουθους γενικούς τύπους καλλιέργειας: Ειδικευμένες σε καλλιέργειες ανοιχτού αγρού (T10 Ειδικευμένες σε εμπορεία κηπευτικών (T21 Ειδικευμένες σε άνθη και διακοσμητικά φυτά (T22 1 BIO: Εκμεταλλεύσεις που ακολουθούν μεθόδους βιολογικής καλλιέργειας

3 Ειδικευμένες σε μόνιμες καλλιέργειες (T30 (Ειδικευμένες σε αμπελώνες, ειδικευμένες σε φρούτα και εσπεριδοειδή, ειδικευμένες σε ελιές. Ειδικευμένες σε βοσκότοπους ζώων (T40 Ειδικευμένες σε σπορόφυτα (T50 Μικτές καλλιέργειες (T60 (Μικτές καλλιέργειες ζωικές μονάδες Ειδικευμένες σε οργανικές καλλιέργειες (T90 Οι εκμεταλλεύσεις που ακολουθούν μεθόδους βιολογικής καλλιέργειας και περιλαμβάνονται στις διοικητικές πηγές του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (3.919 εκμεταλλεύσεις στρωματοποιήθηκαν όπως παρουσιάζεται παρακάτω: Κατά νομό (UTS III Κατά τάξη μεγέθους των εκμεταλλεύσεων: Σε κάθε περιοχή, οι εκμεταλλεύσεις στρωματοποιήθηκαν σε 6 τάξεις μεγέθους, σύμφωνα με το μέγεθος τους, που προσδιορίζεται από την παραγωγική τους περιοχή, ως ακολούθως: Τάξεις I II III IV V VI Παραγωγική περιοχή σε εκτάρια Λιγότερο από 5 εκτάρια Από 5 μέχρι λιγότερο από 10 εκτάρια Από 10 μέχρι λιγότερο από 20 εκτάρια Από 20 μέχρι λιγότερο από 40 εκτάρια Από 40 μέχρι λιγότερο από 70 εκτάρια Ίσο ή μεγαλύτερο από 70 εκτάρια Οι ακόλουθες κατηγορίες εκμεταλλεύσεων ερευνήθηκαν απογραφικά: Εκμεταλλεύσεις με οικονομικό μέγεθος μεγαλύτερο από 38 ESU (6.702 εκμεταλλεύσεις Εκμεταλλεύσεις που περιλαμβάνονται στο Μητρώο Γεωργικών και Κτηνοτροφικών Εκμεταλλεύσεων της ΕΣΥΕ (3.542 εκμεταλλεύσεις και οι τάξεις οικονομικού μεγέθους και το είδος καλλιέργειας τους δεν ήταν προσδιορισμένο, διότι οι πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά των εκμεταλλεύσεων δεν ήταν διαθέσιμες (τόσο το είδος καλλιέργειας, όσο και το μέγεθος της εκμετάλλευσης έχουν τη σήμανση 00 Εκμεταλλεύσεις που ακολουθούν μεθόδους βιολογικής καλλιέργειας για την παραγωγή τους και οι οποίες περιλαμβάνονται στο μητρώο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και η τάξη μεγέθους τους είναι ίση ή μεγαλύτερη από 70 εκτάρια (278 εκμεταλλεύσεις. Κτηνοτροφικές και μικτές εκμεταλλεύσεις που ακολουθούν μεθόδους βιολογικής παραγωγής και περιλαμβάνονται στο μητρώο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (436 εκμεταλλεύσεις. Πίνακας 3: Κατανομή των εκμεταλλεύσεων της Ελλάδας Τάξεις Οικονομικού Μεγέθους των Εκμεταλλεύσεων Είδος παραγωγής I II III IV V VI Σύνολο BIO T T T202+t T T

4 T T6+T7+T8+T Σύνολο Πίνακας 4: Κατανομή του δείγματος Τάξεις Οικονομικού Μεγέθους των Εκμεταλλεύσεων Είδος παραγωγής I II III IV V VI Σύνολο BIO T T T202+t T T T T6+T7+T8+T Σύνολο Ο ακόλουθος πίνακας 5 παρουσιάζει τον πληθυσμό και την κατανομή του μέγεθος του δείγματος των εκμεταλλεύσεων της Ελλάδας που ακολουθούν μεθόδους βιολογικής παραγωγής και περιλαμβάνονται στο μητρώο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Πίνακας 5. Πληθυσμός και κατανομή μεγέθους δείγματος Τάξεις I II III IV V VI Πληθυσμός ( Μέγεθος δείγματος (n Επεξεργασία των δεδομένων, εκτίμηση και ανάλυση Εκτίμηση και δειγματοληπτικά σφάλματα Η τεχνική δειγματοληψίας που εφαρμόσθηκε στην έρευνα είναι η Μονοσταδιακή Στρωματοποιημένη Δειγματοληψία. Αναφορικά με τον αναγωγικό συντελεστή, η διαδικασία που ακολουθήθηκε περιγράφεται παρακάτω: Στη φάση σχεδιασμού της έρευνας, σε κάθε δειγματοληπτική μονάδα (εκμετάλλευση δόθηκε ένας αρχικός αναγωγικός συντελεστής (σχεδιασμού. Ο αρχικός αυτός συντελεστής εκτιμήθηκε ως το

5 αντίστροφο της πιθανότητας επιλογής. Συγκεκριμένα, για την εκμετάλλευση i που ανήκει στο στρώμα ο αρχικός αναγωγικός συντελεστής είναι wi =1/Prob (επιλεγμένη μονάδα i στο στρώμα. Δεδομένου ότι σε κάθε στρώμα, οι δειγματοληπτικές μονάδες επιλέχθηκαν με ίσες πιθανότητες, οι αρχικοί αναγωγικοί συντελεστές για όλες τις δειγματοληπτικές μονάδες που ανήκουν στο στρώμα ισούνται με w n =. Για τις περιπτώσεις μη απόκρισης, οι αρχικοί αναγωγικοί συντελεστές διορθώθηκαν με ένα συντελεστή που λαμβάνει υπόψη τα ποσοστά απόκρισης σε κάθε στρώμα χωριστά. Η διόρθωση αυτή στόχο έχει την αύξηση των αρχικών αναγωγικών συντελεστών, έτσι ώστε να αντιπροσωπεύονται και οι μη αποκρινόμενοι. Συγκεκριμένα, ο αρχικός αναγωγικός συντελεστής σε κάθε στρώμα w πολλαπλασιάζεται με το αντίστροφο του ποσοστού απόκρισης r n = ( : ο αριθμός των αποκρινόμενων. Έτσι, ο τελικός αναγωγικός συντελεστής σε κάθε στρώμα είναι: w = w r n n 1 = =. Οι αναγωγικοί συντελεστές για ορισμένες ειδικές περιπτώσεις προσδιορίσθηκαν όπως παρακάτω: o Για την περίπτωση που μια εκμετάλλευση διασπάστηκε σε δύο ή περισσότερες εκμεταλλεύσεις, όλες οι νέες εκμεταλλεύσεις ερευνήθηκαν και ο αναγωγικός συντελεστής της αρχικής εκμετάλλευσης δόθηκε σε κάθε μία από τις νέες εκμεταλλεύσεις. o Για την περίπτωση που στο αποτέλεσμα της έρευνας παρουσιάσθηκε ότι μια εκμετάλλευση άλλαξε στρώμα, τότε για τις εκμεταλλεύσεις αυτές διατηρήθηκαν οι αρχικοί αναγωγικοί συντελεστές (οι συντελεστές που δόθηκαν στις εκμεταλλεύσεις αυτές με βάση το αντίστροφο της πιθανότητας επιλογής. Η εκτίμηση της διακύμανσης και ο υπολογισμός του συντελεστή μεταβλητότητας πραγματοποιήθηκε με τον ακόλουθο τρόπο: Συμβολισμοί: Σε κάθε στρώμα (έστω : y i : Η τιμή του χαρακτηριστικού y της εκμετάλλευσης i που ανήκει στο στρώμα : Ο συνολικός αριθμός εκμεταλλεύσεων που ανήκουν στο στρώμα : Ο αριθμός των αποκρινόμενων εκμεταλλεύσεων στο στρώμα : Το σύνολο της μεταβλητής y για όλες τις εκμεταλλεύσεις του στρώματος : Το σύνολο της μεταβλητής y για όλες τις εκμεταλλεύσεις σε όλα τα στρώματα, δηλαδή: = Εκτιμητική διαδικασία Η εκτίμηση του και του δίνεται από τους ακόλουθους τύπους: = i= 1 y i

6 = Η εκτίμηση της διακύμανσης του και του δίνεται από: ( 2 V ( = S, όπου 2 y i i= 1 S = yi 1 i= 1 Ο συντελεστής μεταβλητότητας της συνολικής εκτίμησης δίνεται από: V ( ( CV =, V ( V ( = Στον ακόλουθο Πίνακα 6, παρουσιάζονται οι συντελεστές μεταβλητότητας (% για τα κύρια χαρακτηριστικά της έρευνας. Πίνακας 6: Δειγματοληπτικά σφάλματα με τη μορφή του συντελεστή μεταβλητότητας (% ανά μεταβλητή Μεταβλητή CV (% Χρησιμοποιούμενη γεωργική γη 0,7 Μαλακό σιτάρι 2,7 Σκληρό σιτάρι 1,3 Κριθάρι 2,5 Βρώμη 2,5 Αραβόσιτος 1,5 Ρύζι 4,2 Σύνολο δημητριακών 1,0 Όσπρια (Σύνολο 4,9 Γεώμηλα 3,1 Ζαχαρότευτλα 2,7 Βιομηχανικά φυτά 1,1 Βαμβάκι 1,2 Νωπά λαχανικά (Σύνολο 1,8 Κτηνοτροφικά φυτά (Σύνολο 1,5 Αγρανάπαυση 2,0 Ελαιώνες (Σύνολο 0,8 Αμπέλια (Σύνολο 1,4

7 Μόνιμες καλλιέργειες 0,7 Βοοειδή (Σύνολο 2,5 Χοίροι (Σύνολο 1,9 Πρόβατα (Σύνολο 1,3 Αίγες (Σύνολο 1,7 Πουλερικά 3,2