ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2013) 175 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Έκθεση προόδου στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας {SWD(2013) 102 final} EL EL

2 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Έκθεση προόδου στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με την οδηγία 2009/28/ΕΚ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας («η οδηγία») θεσπίστηκε ευρωπαϊκό πλαίσιο για την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) και τέθηκαν υποχρεωτικοί εθνικοί στόχοι σχετικά με τις ΑΠΕ για την επίτευξη μεριδίου ανανεώσιμων πηγών ενέργειας 20% στην τελική κατανάλωση ενέργειας και μεριδίου ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα των μεταφορών 10% έως το Οι στόχοι αυτοί είναι πρωταρχικοί για την αναπτυξιακή στρατηγική «Ευρώπη 2020», καθώς συμβάλλουν στη βιομηχανική καινοτομία και στην τεχνολογική πρωτοπορία της Ευρώπης, καθώς και στη μείωση των εκπομπών, στη βελτίωση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού μας και στη μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές ενέργειας. Η οδηγία απαιτεί επίσης την απλούστευση των διοικητικών καθεστώτων που αφορούν τις ΑΠΕ, καθώς και την υλοποίηση βελτιώσεων στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να βελτιωθεί η πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Με την οδηγία θεσπίστηκε ολοκληρωμένο σύστημα αειφορίας για τα βιοκαύσιμα και τα βιορευστά, με απαιτήσεις υποχρεωτικής παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων. Όλα τα βιοκαύσιμα που χρησιμοποιούνται σύμφωνα με το στόχο του 10% και επωφελούνται από την εθνική στήριξη πρέπει να συμμορφώνονται με το εν λόγω σύστημα. Σκοπός της παρούσας έκθεσης είναι η αξιολόγηση της προόδου των κρατών μελών όσο αφορά την προώθηση και χρήση ΑΠΕ κατά την πορεία προς την επίτευξη των στόχων για το 2020, καθώς και η ενημέρωση σχετικά με τη αειφορία των βιοκαυσίμων και βιορευστών που καταναλώνονται στην ΕΕ και τις επιπτώσεις της εν λόγω κατανάλωσης σύμφωνα με την οδηγία 1. Η αξιολόγηση καλύπτει πρόσφατες εξελίξεις και βασίζεται στα τελευταία δεδομένα της Eurostat για τις ΑΠΕ (για τα έτη 2009 και 2010), στις εκθέσεις των κρατών μελών για τις ΑΠΕ που υποβλήθηκαν στην Επιτροπή το , στην έρευνα της ίδιας της Επιτροπής, καθώς και σε έρευνες που διεξήχθησαν για λογαριασμό της Επιτροπής 3. Όπως αναλύεται λεπτομερέστερα παρακάτω, φαίνεται ότι έχει γίνει μια καλή αρχή σε επίπεδο ΕΕ, αλλά ο ρυθμός άρσης των φραγμών για τις ΑΠΕ είναι βραδύτερος του αναμενόμενου, οπότε απαιτούνται πρόσθετες προσπάθειες από συγκεκριμένα κράτη μέλη. Οι αποκλίσεις από τα εθνικά σχέδια αυξάνουν το ρυθμιστικό κίνδυνο που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές, ενώ εξακολουθούν να υφίστανται φραγμοί που θα πρέπει να υπερκεραστούν, αν και θα έπρεπε να έχουν ήδη αντιμετωπιστεί με την εφαρμογή της οδηγίας για τις ΑΠΕ, κάτι που δεν έχει επιτευχθεί ακόμη. Σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες όσον αφορά τη διοικητική απλούστευση και τη σαφήνεια των διαδικασιών σχεδιασμού και αδειοδότησης, καθώς και την ανάπτυξη και λειτουργία των υποδομών. Απαιτούνται επίσης περαιτέρω προσπάθειες όσον αφορά τον χειρισμό και την ένταξη της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας. Οι γενικές οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στην ΕΕ σήμερα, σε συνδυασμό με τις ανατρεπτικές αλλαγές στα καθεστώτα Συγκεκριμένα, άρθρο 17 παρ. 7, άρθρο 18 παρ. 2, άρθρο 18 παρ. 9 και άρθρο 23 παρ Εκθέσεις διετίας για τις ΑΠΕ από τα κράτη μέλη (2011): Renewable energy progress and biofuel sustainability, ECOFYS et al, en.htm ). EL 2 EL

3 στήριξης των ΑΠΕ (και πάλι, με αύξηση του ρυθμιστικού κινδύνου), ενισχύουν το συμπέρασμα ότι θα απαιτηθεί η λήψη πρόσθετων μέτρων σε επίπεδο κρατών μελών για τη διατήρηση στην ενδεδειγμένη πορεία και την επίτευξη των στόχων. Η αντιμετώπιση αυτών των φραγμών θα συμβάλει σημαντικά στην οικονομικώς συμφέρουσα ανάπτυξη της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ. Η τεχνολογική ανάπτυξη και η μείωση του κόστους αποτελούν επίσης ζητήματα κρίσιμης σημασίας, τα οποία θα εξεταστούν στην επερχόμενη ανακοίνωση της Επιτροπής για την τεχνολογία και καινοτομία στον τομέα της ενέργειας. 2. ΠΡΟΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Με την εφαρμογή της οδηγίας για τις ΑΠΕ και των εθνικών πολιτικών που ορίζονται στα εθνικά σχέδια δράσης για την ανανεώσιμη ενέργεια (τα «σχέδια»), στα περισσότερα κράτη μέλη σημειώθηκε σημαντική επιτάχυνση της ανάπτυξης των ΑΠΕ μετά την τελευταία έκθεση προόδου της Επιτροπής 4. Ανάπτυξη των ΑΠΕ στην ΕΕ κατά τομέα και συνολικά (Eurostat) 25% Τάση για τις ΑΠΕ στην ΕΕ Πρόβλεψη Eurostat 20% 15% 10% 5% 0% Τομέας θέρμανσης Τομέας ηλεκτρικής ενέργειας Τομέας μεταφορών Σύνολο ΑΠΕ Τα μερίδια ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές το 2010 στα 20 κράτη μέλη και στην ΕΕ συνολικά ήταν ίσα ή ανώτερα των δεσμεύσεων για το 2010 που ορίζονταν στα εθνικά σχέδια και υπερέβαιναν τον πρώτο ενδιάμεσο στόχο για τα έτη 2011/ Ωστόσο, οι προοπτικές για το 2020 δεν είναι τόσο αισιόδοξες, όπως προέκυψε από την περαιτέρω ανάλυση που διενεργήθηκε για την Επιτροπή, κατά την οποία διερευνήθηκαν με μοντέλα οι τρέχουσες πρωτοβουλίες πολιτικής και τα διάφορα εμπόδια για την ανάπτυξη των ΑΠΕ 6 (βλ. το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής και τη σχετική έκθεση για περαιτέρω λεπτομέρειες 7 ). Η ανάλυση αυτή, η οποία περιέχει συντηρητική εκτίμηση της Η πρόοδος προς την επίτευξη του στόχου για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές το 2020 (COM (2011) 31 και SEC (2011) 130) Ενδιάμεσοι στόχοι που ορίζονται στην ενδεικτική πορεία η οποία αναφέρεται στο μέρος Β του παραρτήματος Ι της οδηγίας 2009/28/ΕΚ. Ο ενδιάμεσος στόχος της ΕΕ για τα έτη 2011/2012 ήταν 10,7%. Τα εθνικά αποτελέσματα αναφέρονται στο παράρτημα Ι της παρούσας ανακοίνωσης. Το μοντέλο Green-X χρησιμοποιήθηκε για τη διενέργεια λεπτομερούς ποσοτικής εκτίμησης της μελλοντικής ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε επίπεδο χώρας, τομέα και τεχνολογίας. Το μοντέλο βασίστηκε σε εκτιμήσεις εθνικών πολιτικών και σχεδίων έως και τα μέσα του Λεπτομέρειες περιλαμβάνονται στην έκθεση που αναφέρεται στην υποσημείωση 3. Renewable energy progress and biofuel sustainability, ECOFYS et al, en.htm ). EL 3 EL

4 ανάπτυξης των ΑΠΕ σε σύγκριση με άλλες πηγές, περιορίζεται στις πολιτικές που ήδη ισχύουν και λαμβάνει υπόψη την οικονομική κρίση, τα εμπόδια που εξακολουθούν να υφίστανται σε επίπεδο διοίκησης και υποδομών, καθώς και την παρακώλυση των πολιτικών και των καθεστώτων στήριξης. Αυτό δείχνει ότι οι μελλοντικές επενδύσεις ενδέχεται να μειωθούν ή να καθυστερήσουν αν δεν ληφθούν περαιτέρω μέτρα από τα κράτη μέλη για την επίτευξη των στόχων. Δεδομένου του χρονικού διαστήματος που απαιτείται για την εφαρμογή των επενδυτικών σχεδίων, το οποίο κυμαίνεται από οκτώ έως δέκα έτη, οποιαδήποτε σημαντική παρακώλυση των επενδύσεων σήμερα θα έχει σημαντική επίπτωση στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές τα επόμενα έτη και αποτελεί αιτία ανησυχίας. Συνεπώς, πολλά κράτη μέλη θα χρειαστεί να λάβουν πρόσθετα μέτρα για να διασφαλίσουν την επίτευξη των στόχων τους. Οι σχεδιαζόμενες (μπλε γραμμή) σε σύγκριση με τις εκτιμώμενες (κόκκινη διακεκομμένη γραμμή) τάσεις στην ΕΕ σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας χτιπ Το συμπέρασμα αυτό υποστηρίζεται από τις τομεακές εξελίξεις στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, της θέρμανσης και ψύξης και των μεταφορών. 15 κράτη μέλη δεν κατάφεραν να επιτύχουν τους ενδεικτικούς στόχους για το σχετικά με το μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας Στον τομέα των μεταφορών, 22 κράτη μέλη δεν κατάφεραν να επιτύχουν τον ενδεικτικό στόχο του 5,75% για το Στον τομέα της θέρμανσης και ψύξης δεν υπήρχαν καν ενδεικτικοί στόχοι, και σημειώθηκε αργή πρόοδος από το Επιπλέον, η ανάλυση που διενεργήθηκε για την Επιτροπή καταδεικνύει ότι το μερίδιο της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στον τομέα της θέρμανσης και ψύξης ενδέχεται να μειωθεί τα επόμενα έτη. Η μη συμμόρφωση με τα εθνικά σχέδια είναι εμφανέστατη στον τομέα της αιολικής ενέργειας. Σύμφωνα με τα σχέδια των κρατών μελών, το αιολικό δυναμικό αναμένεται να ανέλθει στα 213 GW το 2020 (169 GW από τις χερσαίες εγκαταστάσεις και 44 GW από τις υπεράκτιες εγκαταστάσεις). Βάσει των σχεδίων, η παραγωγή ηλεκτρισμού από υπεράκτιες 8 9 Συμφωνήθηκε βάσει της οδηγίας 2001/77/EΚ. Αυστρία, Γαλλία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Κύπρος, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία, Τσεχική Δημοκρατία, Φινλανδία. Ορίστηκε βάσει της οδηγίας 2003/30/EΚ. Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Δανία, Ελλάδα, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ουγγαρία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία, Τσεχική Δημοκρατία, Φινλανδία. EL 4 EL

5 εγκαταστάσεις αναμένεται να ανέλθει στα 140 TWh (περ. 12 εκατομμύρια ΤΙΠ). Ωστόσο, σύμφωνα με την ανάλυση της Επιτροπής, ίσως ανέλθει μόλις σε 43 TWh (3,7 εκατομμύρια ΤΙΠ), εξαιτίας της μείωσης των εθνικών προσπαθειών και των δυσχερειών που σχετίζονται με τις υποδομές. Οι σχεδιαζόμενες (μπλε γραμμή) σε σύγκριση με τις εκτιμώμενες (κόκκινη διακεκομμένη γραμμή) τάσεις στην ΕΕ σχετικά με τις υπεράκτιες εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας χτιπ Παρά την πρόσφατη μεγάλη ανάπτυξη του κλάδου των χερσαίων εγκαταστάσεων αιολικής ενέργειας τα τελευταία έτη, ίσως να μην επιτευχθούν πλήρως τα σχέδια των κρατών μελών για χερσαία παραγωγή της τάξης των 354 TWh. Θα απαιτηθούν περαιτέρω προσπάθειες για την ενίσχυση των μέτρων και τη βελτίωση των υποδομών. Ειδάλλως, θα επιτευχθεί παραγωγή της τάξης των 210 TWh μόνο. Οι σχεδιαζόμενες (μπλε γραμμή) σε σύγκριση με τις εκτιμώμενες (κόκκινη διακεκομμένη γραμμή) τάσεις στην ΕΕ σχετικά με τις χερσαίες εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας χτιπ Συνεπώς, η συνολική παραγωγή από εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας υπολείπεται των προσδοκιών. Ενώ τα κράτη μέλη προβλέπουν παραγωγή σχεδόν 500 TWh από εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας, οι τρέχουσες τάσεις καταδεικνύουν τον κίνδυνο να επιτευχθεί μόνο το ήμισυ του στόχου αυτού, δηλαδή 253 TWh. EL 5 EL

6 Για το σύνολο της παραγωγής ενέργειας από βιομάζα η τάση είναι επίσης αρνητική, αλλά όχι τόσο ακραία όσο στην περίπτωση της αιολικής ενέργειας: Οι σχεδιαζόμενες (μπλε γραμμή) σε σύγκριση με τις εκτιμώμενες (κόκκινη διακεκομμένη γραμμή) τάσεις στην ΕΕ σχετικά με την ενέργεια από βιομάζα χτιπ Ωστόσο, η κλίμακα παραγωγής στον εν λόγω τομέα είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι στους τομείς της αιολικής ή της ηλιακής ενέργειας. Η σχεδιαζόμενη παραγωγή αναμένεται να ανέλθει στα 104 εκατομμύρια ΤΙΠ έως το 2020 (τόσο στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας (232 TWh ή 19 εκατομμύρια ΤΙΠ) όσο και στον τομέα της θέρμανσης (περίπου 85 εκατομμύρια ΤΙΠ)), έναντι αναμενόμενης παραγωγής 86 εκατομμυρίων ΤΙΠ έως το Η απόκλιση αυτή ενδέχεται να συνδέεται με τους κύκλους παραγωγής των βιομηχανιών ξυλείας, πολτού και χαρτιού, των οποίων τα απόβλητα και τα υπολείμματα αποτελούν σημαντικό μέρος των πρώτων υλών βιομάζας. Στην έκθεση που πρόκειται να δημοσιεύσει η Επιτροπή για τη βιομάζα και την αειφορία θα αναλυθεί το ζήτημα αυτό εκτενέστερα 10. Όσον αφορά τα φωτοβολταϊκά, το ιστορικό και οι προσδοκίες διαφέρουν. Η μεγάλη ανάπτυξη των τελευταίων λίγων χρόνων δημιούργησε πλεόνασμα, το οποίο θα συνεχιστεί για ένα διάστημα: Οι σχεδιαζόμενες (μπλε γραμμή) σε σύγκριση με τις εκτιμώμενες (κόκκινη διακεκομμένη γραμμή) τάσεις στην ΕΕ σχετικά με την ενέργεια από Φ/Β 10 Στο έγγραφο COM(2010)11, η Επιτροπή δεσμεύτηκε να δημοσιεύει εκθέσεις σχετικά με τις επιπτώσεις της βιομάζας στους μηχανισμούς βιωσιμότητας. EL 6 EL

7 χτιπ Η αισιοδοξία και η ασφάλεια στην αγορά της ΕΕ συνέβαλαν στη δημιουργία παγκόσμιου δυναμικού παραγωγής φωτοβολταϊκών (Φ/Β), καθώς η Κίνα, η Ινδία και οι ΗΠΑ εισήλθαν στην νέα παγκόσμια αγορά Φ/Β η οποία ωθείται από την ΕΕ. Το πλεόνασμα δυναμικού που προέκυψε οδήγησε σε σημαντική μείωση του κόστους. Ωστόσο, τα άκαμπτα εθνικά καθεστώτα στήριξης δεν ήταν ικανά, σε γενικές γραμμές, να προσαρμοστούν αρκετά γρήγορα στην εν λόγω μείωση του κόστους, με αποτέλεσμα αύξηση των κερδών καθώς και ρυθμό κατασκευής και μέγεθος εγκαταστάσεων που, σε ορισμένες χώρες, έφτασαν σχεδόν σε σημείο υπερβολής εν μέσω γενικής οικονομικής κρίσης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να επέλθουν ξαφνικές και απρόβλεπτες αλλαγές σε αρκετά εθνικά καθεστώτα στήριξης, που θα περιορίσουν και πάλι τις επενδύσεις, με αποτέλεσμα να παραμείνει ο κίνδυνος να εξαφανιστεί το τρέχον πλεόνασμα Φ/Β σε σχέση με τα σχεδιαζόμενα επίπεδα (46TWh αντί των 35TWh) και να υπάρξει έλλειμμα έως το 2020 (βλέπε τη σχετική ενότητα παρακάτω για περαιτέρω εξέταση των καθεστώτων στήριξης). Όσον αφορά τα βιοκαύσιμα (βιομάζα που καταναλώνεται στον τομέα των μεταφορών), οι προβλέψεις αντιστοιχούν με εκείνες για τη βιομάζα εν γένει: το μικρό πλεόνασμα σε σχέση με τη σχεδιαζόμενη πορεία θα υποχωρήσει και, αν δεν ληφθούν περαιτέρω μέτρα, θα υπάρξει έλλειμμα. Επιπλέον, η Επιτροπή πρότεινε αναθεώρηση του στόχου του 10% για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στον τομέα των μεταφορών, ώστε να απαιτείται μεγαλύτερη χρήση μη εδώδιμων πρώτων υλών για τη συμβολή στην επίτευξη του στόχου. Είναι σαφές ότι η μεγαλύτερη εξάρτηση από προηγμένες πρώτες ύλες τροφοδοσίας (που διασφαλίζουν υψηλότερη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με τις εδώδιμες πρώτες ύλες) απαιτεί τη λήψη πρόσθετων μέτρων για την επίτευξη του σχετικού στόχου. Οι σχεδιαζόμενες (μπλε γραμμή) σε σύγκριση με τις εκτιμώμενες (κόκκινη διακεκομμένη γραμμή) τάσεις στην ΕΕ σχετικά με την ενέργεια από βιοκαύσιμα Βάσει όλων των προαναφερθέντων δεδομένων είναι δυνατόν να συναχθεί το συμπέρασμα ότι, τόσο συνολικά όσο και ανά τομέα και τεχνολογία, ήταν δυναμική η εκκίνηση της ανάπτυξης των ΑΠΕ στην ΕΕ στο πλαίσιο του νέου μηχανισμού που θεσπίστηκε με την οδηγία για τις ΑΠΕ. Ωστόσο, από την θεώρηση της μελλοντικής εξέλιξης των ΑΠΕ, φαίνεται ότι η οικονομική κρίση επηρεάζει πλέον τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως το κόστος κεφαλαίου, γεγονός που ισχύει και για όλους τους λοιπούς τομείς της οικονομίας. Αυτό, σε συνδυασμό με τους συνεχιζόμενους διοικητικούς φραγμούς, την καθυστέρηση των επενδύσεων σε υποδομές και τις αλλαγές στα καθεστώτα στήριξης οι οποίες θέτουν εμπόδια, EL 7 EL

8 σημαίνει ότι απαιτείται να καταβληθούν πρόσθετες προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων για το Κατά την αξιολόγηση των εθνικών αποτελεσμάτων όσον αφορά τους αρχικούς, ενδιάμεσους στόχους πρέπει να υπενθυμιστεί ότι τα σχέδια του 2010 και οι ενδιάμεσοι στόχοι για τα έτη 2011/2012 αποτελούν απλώς την αφετηρία της πορείας που θα κορυφώνεται όσο πλησιέστερα στο Στην πραγματικότητα, ακόμη και αν διατηρούνταν έως το 2020 οι ρυθμοί ανάπτυξης που επιτεύχθηκαν τα έτη 2009/2010, έντεκα κράτη μέλη δεν θα επιτύχουν το στόχο τους. Σε πολλά κράτη μέλη οι πολιτικές που εφαρμόζονται σήμερα (κυρίως κατώτερα των βέλτιστων καθεστώτα στήριξης και μη ικανοποιητική αντιμετώπιση των διοικητικών φραγμών) κινδυνεύουν να καταστούν ανεπαρκείς για την προώθηση του επιπέδου ανάπτυξης των ΑΠΕ που απαιτείται για την επίτευξη των στόχων για το Η οικονομική κρίση επηρεάζει και την εν λόγω ανάπτυξη καθώς το κόστος κεφαλαίου έχει αυξηθεί σε αρκετά κράτη μέλη. Συνεπώς, τα χαμηλού κόστους μέτρα που μειώνουν το διοικητικό φόρτο και αυξάνουν την ενεργειακή απόδοση (μείωση της συνολικής ζήτησης για ενέργεια και, ως εκ τούτου, αύξηση του μεριδίου συμμετοχής των ΑΠΕ) αποτελούν ακόμη πιο σημαντικές πολιτικές για την επίτευξη των στόχων. Το παράρτημα 1 περιλαμβάνει περίληψη των τρεχουσών επιδόσεων σε εθνικό επίπεδο. 3. ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Μέχρις ότου η Ευρώπη επιτύχει ανοιχτή και ανταγωνιστική ενιαία αγορά ενέργειας όπου θα έχουν διορθωθεί οι αστοχίες της αγοράς και θα έχει εσωτερικοποιηθεί το εξωτερικό κόστος, απαιτούνται μέτρα πολιτικής, είτε χρηματοοικονομικά είτε ρυθμιστικά είτε διοικητικά, προκειμένου να ενισχυθεί η ανάπτυξη των ΑΠΕ. Η Ευρώπη εξακολουθεί να πασχίζει να καταστήσει λειτουργική την αγορά ενέργειας. Στις αστοχίες της αγοράς συγκαταλέγονται ο κατακερματισμός των αγορών, τα χαμηλά επίπεδα ανταγωνισμού και το σημαντικό εξωτερικό κόστος που σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή, η μόλυνση του περιβάλλοντος, η ασφάλεια του εφοδιασμού και η τεχνολογική καινοτομία (δευτερογενείς επιπτώσεις και πλεονεκτήματα του πρωτοεισερχόμενου). Προκειμένου να αντισταθμιστούν οι αστοχίες της αγοράς, η Ευρώπη έχει θεσπίσει δέσμη μέτρων πολιτικής στα οποία περιλαμβάνονται καθεστώτα στήριξης, πρότυπα και διοικητικοί κανόνες για την προώθηση της ανάπτυξης των ΑΠΕ. Στα άμεσα μέτρα της ΕΕ για τη στήριξη των ΑΠΕ συγκαταλέγονται οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη της ΕΕ και η κατανομή εσόδων από την πώληση των δικαιωμάτων εκπομπής στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής (πρόγραμμα «NER300»). Το πεδίο που αφορά την προώθηση καινοτόμων τεχνολογιών στο μέλλον θα διερευνηθεί στην επερχόμενη ανακοίνωση της Επιτροπής για τις τεχνολογίες και την καινοτομία στον τομέα της ενέργειας. Επιπλέον, εισέρχεται στην τρίτη φάση το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής (ΣΕΔΕ) της ΕΕ, το βασικό ευρωπαϊκό μέσο για την εσωτερικοποίηση του εξωτερικού κόστους της κλιματικής αλλαγής. Έως τώρα, ωστόσο, η (χαμηλή) τιμή των εκπομπών διοξειδίου άνθρακα δεν παρείχε επαρκή κίνητρα για τους επενδυτές και δεν έχει καταφέρει να καταστεί βασικός μοχλός για μακροπρόθεσμες επενδύσεις σε τεχνολογίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Διοικητικές διαδικασίες Στην τελευταία έκθεση προόδου προσδιορίστηκαν οι διαδικασίες αδειοδότησης και προγραμματισμού, καθώς και ο αργός ρυθμός ανάπτυξης των υποδομών ηλεκτρικής EL 8 EL

9 ενέργειας ως σημαντικά προβλήματα για την ανάπτυξη των ΑΠΕ 11. Σύμφωνα με το άρθρο 13 παράγραφος 1 της οδηγίας για τις ΑΠΕ απαιτείται από τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν ότι οι διαδικασίες χορήγησης άδειας για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι διαφανείς, αναλογικές και συντονισμένες, υπόκεινται σε χρονικούς περιορισμούς και απλουστευμένες όταν πρόκειται για μικρότερα ή αποκεντρωμένα σχέδια έργων. Η οδηγία απαιτεί επίσης από τα κράτη μέλη να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο που επιτυγχάνεται ως προς την αντιμετώπιση των φραγμών αυτών. Η από μέρους της Επιτροπής ανάλυση των εκθέσεων προόδου που υπέβαλαν τα κράτη μέλη για το καταδεικνύει ότι η πρόοδος ως προς την άρση των διοικητικών φραγμών εξακολουθεί να είναι περιορισμένη και αργή. Πολλά κράτη μέλη δεν έχουν εξετάσει καν στις εκθέσεις τους τις διοικητικές μεταρρυθμίσεις που αναφέρονται επακριβώς στο άρθρο 22 παράγραφος 3 της οδηγίας. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να διερευνά κατά πόσον τα κράτη μέλη έχουν άρει τους εν λόγω φραγμούς και θα κινεί διαδικασίες για παράβαση κατά κρατών μελών που δεν προβαίνουν στις απαιτούμενες ενέργειες. Εκφράζονται ανησυχίες σχετικά με την αργή πρόοδο όσον αφορά τις διαδικτυακές εφαρμογές, τις διοικητικές προθεσμίες για τη λήψη αποφάσεων σχεδιασμού και αδειοδότησης και τις διαφανείς διαδικασίες έγκρισης. Η ύπαρξη ενιαίου διοικητικού φορέα για την αδειοδότηση έργων ΑΠΕ και την παροχή βοήθειας στους αιτούντες είναι ακόμη περιορισμένη. Βάσει των αναφορών, μόνο η Ελλάδα και η Πορτογαλία έχουν ιδρύσει «υπηρεσίες μιας στάσης» μετά τη δημοσίευση των σχεδίων, ενώ σε μερικά κράτη μέλη είχαν ήδη συγκροτήσει τέτοιες υπηρεσίες για συγκεκριμένες τεχνολογίες (π.χ. αιολική) ή σε ορισμένα τμήματα της χώρας (π.χ. στη Γερμανία ή στη Σουηδία). Μόνο οι Δανία, η Ιταλία και η Ολλανδία έχουν ενιαίο σύστημα αδειοδότησης για όλα τα έργα. Οι ανησυχίες αυτές είναι ιδιαίτερα έντονες στον τομέα της θέρμανσης και ψύξης, όπου ο ετερογενής χαρακτήρας των διάφορων τεχνολογιών παρεμποδίζει την ανάπτυξη ενιαίων διοικητικών προσεγγίσεων. Είναι σαφές ότι οι κατώτερες των βέλτιστων διοικητικές ρυθμίσεις αυξάνουν το κόστος της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και η άρση τους έχει συνήθως περιορισμένες δημοσιονομικές επιπτώσεις: η απλούστευση και επίσπευση των διοικητικών διαδικασιών δεν συνεπάγεται κατ ανάγκην μεγαλύτερο κόστος για τη δημόσια διοίκηση, ενώ η μείωση της αβεβαιότητας και του ρυθμιστικού κινδύνου για τους επενδυτές θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά το κόστος κεφαλαίου. Όσον αφορά τις υποδομές μεταφοράς ενέργειας, παρόμοια μέτρα έχουν ληφθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω του κανονισμού σχετικά με κατευθυντήριες γραμμές για τις διευρωπαϊκές υποδομές, ο οποίος ορίζει ευθύνες συντονισμού και επίβλεψης της διαδικασίας αδειοδότησης, θέτει ελάχιστα πρότυπα διαφάνειας και συμμετοχής του κοινού, και καθορίζει τη μέγιστη επιτρεπόμενη διάρκεια της διαδικασίας αδειοδότησης. Τα μέτρα αυτά πρέπει να ληφθούν επειγόντως για τις ενεργειακές εγκαταστάσεις σύμφωνα με το άρθρο 13 της οδηγίας για τις ΑΠΕ. Το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας Οι ανανεώσιμες πηγές για ηλεκτροπαραγωγή πρέπει να ενσωματωθούν στην αγορά. Ωστόσο, ορισμένες από τις κύριες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ιδίως η αιολική και η ηλιακή έχουν διαφορετικά εγγενή χαρακτηριστικά από τις συμβατικές πηγές όσον αφορά τη δομή του κόστους, τη δυνατότητα μεταφοράς και το μέγεθος, και συνεπώς δεν μπορούν απλώς να «ταιριάξουν» στις υπάρχουσες δομές της αγοράς χωρίς καμία προσαρμογή. Είναι σαφές ότι Η πρόοδος προς την επίτευξη του στόχου για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές το 2020 (COM (2011) 31 και SEC (2011) 130) Εκθέσεις διετίας για τις ΑΠΕ από τα κράτη μέλη (2011): EL 9 EL

10 απαιτούνται επειγόντως επενδύσεις σε υποδομές και πρέπει να επικαιροποιηθούν οι λειτουργίες του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με το άρθρο 16 της οδηγίας απαιτούνται μεταρρυθμίσεις στις υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας, στη λειτουργία και στην ανάπτυξη του δικτύου, καθώς και στους κανόνες περί πρόσβασης στο δίκτυο και επιμερισμού του κόστους, με σκοπό την αύξηση του μεριδίου της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Απαιτείται επίσης από τα κράτη μέλη να υποβάλλουν εκθέσεις για τις εν λόγω μεταρρυθμίσεις. Η ανάλυση της προόδου που έχουν σημειώσει τα κράτη μέλη ως προς τη διασφάλιση της μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και η βελτίωση των κανόνων ενσωμάτωσης της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές καταδεικνύει ότι τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν σημειώσει κάποια πρόοδο όσον αφορά την αντιμετώπιση των φραγμών που υφίστανται στα δίκτυά τους. Ωστόσο, εξακολουθεί να απαιτείται περαιτέρω πρόοδος για τη βελτίωση της διαφάνειας και της συνοχής των κανόνων που αφορούν το δίκτυο. Δεδομένων των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για αύξηση του μεριδίου της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ΕΕ, είναι σημαντική η πλήρης εφαρμογή του άρθρου 16 της οδηγίας. Η σημερινή αποτυχία εκσυγχρονισμού του δικτύου ενόψει της μεταβολής του ενεργειακού μείγματος προκαλεί προβλήματα στην ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς, τεχνικά προβλήματα που σχετίζονται με τις κυκλικές ροές, τη σταθερότητα του δικτύου και τους αυξανόμενους περιορισμούς τροφοδότησης του δικτύου, καθώς και φραγμούς στις επενδύσεις που προκύπτουν από καθυστερήσεις στη σύνδεση νέων ηλεκτροπαραγωγών. Η προσαρμογή του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και της λειτουργίας του συστήματος μεταξύ άλλων με τη βελτίωση της δυνατότητας αποθήκευσης, καλύτερους ελέγχους του συστήματος και τη διενέργεια προβλέψεων θα βελτιώσει την απόδοση χρήσης των υφιστάμενων υποδομών. Η αποδοτικότερη χρήση και διαχείριση του δικτύου μπορούν επίσης να αποτρέψουν τις απώλειες κατά τη μεταφορά. Παράλληλα με την ταχεία πρόοδο ως προς την εφαρμογή του δεκαετούς σχεδίου ανάπτυξης του δικτύου των κρατών μελών και τον καθορισμό και την έναρξη έργων κοινού ενδιαφέροντος που ορίζονται βάσει του κανονισμού σχετικά με κατευθυντήριες γραμμές για τις διευρωπαϊκές υποδομές, οι εν λόγω βελτιώσεις είναι απαραίτητες για την ίση μεταχείριση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την κατάλληλη ενσωμάτωση των παραγωγών ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Οι ρυθμίσεις και οι κανόνες περί επιμερισμού του κόστους για τη χρήση του δικτύου πρέπει επίσης να εκσυγχρονιστούν, προκειμένου να ανταποκρίνονται στη μεταβαλλόμενη φύση του μείγματος ηλεκτροπαραγωγής και να αυξήσουν προοδευτικά την ευθύνη εξισορρόπησης των παραγωγών ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ως ηλεκτροπαραγωγών οι οποίοι λειτουργούν ανάλογα με τη ζήτηση (dispatchable electricity producers). Ο τελικός στόχος θα πρέπει να είναι να καταστεί πλήρως ανταγωνιστική η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, και, επιπλέον, οι ηλεκτροπαραγωγοί από ΑΠΕ να ενεργούν και να τυγχάνουν μεταχείρισης ως ισότιμοι φορείς της αγοράς. Η αύξηση της διαφάνειας και η ισότιμη σύνδεση με το δίκτυο, καθώς και η θέσπιση κανόνων επιμερισμού του κόστους θα παράσχει κίνητρα σε όλους τους παραγωγούς να βελτιώσουν την αποδοτικότητα ολόκληρου του συστήματος και όχι να λαμβάνουν μεμονωμένες αποφάσεις σχετικά με την παραγωγή ή τη χωροθέτηση. Θα πρέπει επίσης να υπενθυμιστεί ότι τα σχετικά με τις υποδομές ζητήματα που αφορούν την καθαρή ενέργεια δεν περιορίζονται στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Η ανάγκη μείωσης της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα στον τομέα των μεταφορών απαιτεί επίσης νέες επενδύσεις σε υποδομές. Συνεπώς, προκειμένου να προωθηθεί η ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων στις μεταφορές, η Επιτροπή δημοσίευσε τη δέσμη μέτρων «Καθαρή EL 10 EL

11 ενέργεια για τις μεταφορές» 13 με την οποία πρότεινε την έκδοση οδηγίας για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων που να περιλαμβάνει δεσμευτικούς στόχους για ανάπτυξη υποδομών. Καθεστώτα στήριξης Η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα των διάφορων τύπων καθεστώτων στήριξης των ΑΠΕ συζητείται επί τουλάχιστον μία δεκαετία. Υφίστανται πολλά καθεστώτα, με θετικά και αρνητικά χαρακτηριστικά και αντίστοιχες επιπτώσεις. Το 2011 η Επιτροπή εξέφρασε την άποψη ότι η έκδοση κατευθυντήριων γραμμών θα συνέβαλε στον προσδιορισμό των βέλτιστων πρακτικών από τα κράτη μέλη 4. Κατόπιν συζητήσεων με τα κράτη μέλη, στην έκθεση της Επιτροπής για το 2012 «Ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές : σημαντικός παράγοντας στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας» 14 ανακοινώθηκαν σχέδια εκπόνησης των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών. Με δεδομένα τον εξέχοντα ρόλο των καθεστώτων χρηματοδοτικής στήριξης για την ανάπτυξη των ΑΠΕ σήμερα και την αυξανόμενη σημασία (και κόστος) των ΑΠΕ στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, απαιτούνται επείγουσες προσπάθειες για τη μεταρρύθμιση των καθεστώτων στήριξης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι σχεδιάζονται με τρόπο οικονομικώς αποδοτικό και αγορακεντρικό. Είναι απαραίτητες κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής για να διασφαλιστεί ότι τα καθεστώτα στήριξης θα αναπροσαρμόζονται τακτικά και αρκετά γρήγορα ώστε να λαμβάνεται υπόψη το μειούμενο τεχνολογικό κόστος και να διασφαλίζεται ότι με τις μεταρρυθμίσεις θα ενσωματωθούν στην αγορά ενέργειας οι παραγωγοί ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές(λόγου χάρη με τη μετάβαση από τα τιμολόγια τροφοδότησης σε πριμοδοτήσεις ή ποσοστώσεις τροφοδότησης και με τη διεξαγωγή διαγωνισμών για την αποφυγή υπέρμετρης αντιστάθμισης κ.λπ.), προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι επεμβάσεις στην αγορά θα διορθώνουν τις αστοχίες της αγοράς και δεν θα προσθέτουν νέες στρεβλώσεις στην αγορά ούτε θα διατηρούν τις υπάρχουσες. Αυτό θα ληφθεί επίσης υπόψη στην αναμενόμενη αναθεώρηση από την Επιτροπή των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις. Όσον αφορά την αβεβαιότητα των καθεστώτων στήριξης συγκεκριμένα για τα βιοκαύσιμα, η έλλειψη προόδου όσον αφορά τη θέσπιση από το Συμβούλιο νέου νομικού πλαισίου φορολόγησης των ενεργειακών προϊόντων 15 δημιουργεί ανησυχία, καθώς το πεδίο εφαρμογής για τη χρήση κινήτρων θα λήξει το 2020 βάσει του υφιστάμενου νομικού πλαισίου. Πολλές εθνικές μεταρρυθμίσεις επέδρασαν αρνητικά στο επενδυτικό κλίμα. Οι πλέον κρίσιμες είναι οι αλλαγές που μειώνουν την απόδοση των επενδύσεων οι οποίες έχουν ήδη υλοποιηθεί. Οι αλλαγές αυτές μεταβάλλουν τις εύλογες προσδοκίες των επιχειρήσεων και είναι σαφές ότι αποτρέπουν τις επενδύσεις σε μια εποχή κατά την οποία η ανάγκη για επενδύσεις είναι πολύ μεγαλύτερη. Συνεπώς είναι αναγκαίες κατευθυντήριες γραμμές για τη διαδικασία μεταρρύθμισης αυτή καθαυτή, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα καθεστώτα στήριξης θα είναι οικονομικώς αποδοτικά, χωρίς να δημιουργούν προβλήματα. Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί ότι χρειάζονται περισσότερα μέτρα για να διασφαλιστεί ο εξευρωπαϊσμός της ενέργειας: εκτός από τη θέσπιση κοινών προσεγγίσεων για την υποστήριξη των ΑΠΕ, πρέπει να αυξηθεί και η διασυνοριακή συνεργασία. Το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο εν προκειμένω είναι το πλαίσιο του μηχανισμού συνεργασίας κατά την οδηγία για τις ΑΠΕ. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπονται κοινά έργα, στις περιπτώσεις που μπορούν να αναπτυχθούν κοινές προσεγγίσεις βάσει συγκεκριμένων έργων, τεχνολογιών ή περιοχών ΑΠΕ, καθώς και κοινά καθεστώτα στήριξης, όπως το σουηδικό-νορβηγικό καθεστώς, τα οποία είναι εφικτά (COM(2013) 18 τελικό) COM(2012)271. Πρόταση της Επιτροπής για την αναθεώρηση της οδηγίας για τη φορολόγηση της ενέργειας COM(2011) 169 τελικό. EL 11 EL

12 εντός αποτελεσματικά συνδεδεμένων περιφερειακών αγορών, στις οποίες και οι καταναλωτές θα έχουν απτά οφέλη από τις δυναμικότητα ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ που εγκαθίσταται σε γειτονική χώρα. Τα εν λόγω μέσα αποτελούν την πορεία για την ευρωπαϊκή ανάπτυξη των ΑΠΕ, στο πλαίσιο της οποίας η ανάπτυξη πόρων στην ενιαία αγορά ενέργειας πραγματοποιείται σε κοινή και οικονομικώς συμφέρουσα βάση. Για τον σκοπό αυτό, εκτός από τις αναμενόμενες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τους μηχανισμούς συνεργασίας, η Επιτροπή θα προωθήσει τη δημιουργία περιφερειακών (ενδεχομένως και τομεακών) κοινών καθεστώτων στήριξης μεταξύ των κρατών μελών βάσει μηχανισμού συνεργασίας, λόγου χάρη κοινή ευρωπαϊκή προσέγγισης για την ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών εγκαταστάσεων στις βόρειες θάλασσες. Και τα τέσσερα αυτά στοιχεία της μεταρρύθμισης και της ενσωμάτωσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ισχυρή ανάπτυξη, έλεγχος κόστους, ενσωμάτωση στην αγορά και εξευρωπαϊσμός) θα εξεταστούν αναλυτικότερα στις αναμενόμενες κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής. Αυτό θα συμβάλει στη συνοχή των πολιτικών και στη διασφάλιση ότι οι παρεμβάσεις στην αγορά θα διορθώνουν τις αστοχίες της αγοράς χωρίς να προσθέτουν νέες στρεβλώσεις, ούτε θα διατηρούν τις υπάρχουσες. 4. ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΩΝ Δεν έχουν αναπτύξει όλα τα κράτη μέλη την αγορά βιοκαυσίμων, ενώ η παραγωγή και κατανάλωση βιοκαυσίμων στην ΕΕ κυριαρχείται από πέντε κράτη μέλη (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο). Το 2010 η Eurostat ανέφερε ότι το 1,4% (177 χτιπ) του συνόλου των βιοκαυσίμων που καταναλώνονταν στην ΕΕ παράγονταν από απόβλητα, υπολείμματα, μη εδώδιμα κυτταρινούχα και ξυλοκυτταρινούχα υλικά (μολονότι άλλα ανεπίσημα στατιστικά στοιχεία αναφέρουν ποσοστό περίπου 9%, συμπεριλαμβανομένων των ανακυκλωμένων μαγειρικών ελαίων). Τα άρθρα 17, 18 και 23 της οδηγίας απαιτούν από την Επιτροπή να παρακολουθεί ορισμένα ζητήματα που αφορούν τα βιοκαύσιμα και τα βιορευστά, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεών τους στη βιωσιμότητα, τις αγορές βιομάζας, τις τιμές των αγαθών και των τροφίμων, καθώς και την ανάγκη λήψης μέτρων για την προστασία του εδάφους, των υδάτων και της ατμόσφαιρας. Το ζήτημα αυτό καλύπτεται πλήρως στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει την παρούσα έκθεση. Η Επιτροπή μελετά επίσης τη βιωσιμότητα των βιοκαυσίμων από τη σκοπιά του καταναλωτή στο πλαίσιο μιας ευρύτερης μελέτης της λειτουργίας της αγοράς καυσίμων 16. Βασικό στοιχείο της εν λόγω παρακολούθησης είναι οι πληροφορίες σχετικά με την προέλευση των καυσίμων. Το 60% της πρώτης ύλης για βιοντίζελ που καταναλώθηκε το 2010 παρήχθη εντός της ΕΕ. Η Αργεντινή ήταν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας βιοντίζελ προς την ΕΕ. Το μεγαλύτερο μέρος, περίπου το 80%, της πρώτης ύλης για τη βιοαιθανόλη που καταναλώθηκε στον τομέα των μεταφορών παρήχθη στην ΕΕ, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των εισαγωγών ήταν από τη Βραζιλία και τις ΗΠΑ, αν και οι εισαγωγές από τη Βραζιλία μειώθηκαν σχεδόν κατά το ήμισυ σε σχέση με το Προέλευση των τελικών βιοκαυσίμων που καταναλώθηκαν στην ΕΕ το Η μελέτη (που θα δημοσιευτεί έως το τέλος του 2013) διερευνά το κατά πόσον οι καταναλωτές είναι σε θέση να επιλέγουν κατόπιν ενημέρωσης, εξετάζοντας την κατανόηση από μέρους των καταναλωτών και τη διαφάνεια των πληροφοριών. Αναμένεται να οδηγήσει στην κατάρτιση συστάσεων για τη βελτίωση και την εναρμόνιση της σήμανσης των καυσίμων στην αντλία σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η μελέτη εξετάζει επίσης το ζήτημα της διαθεσιμότητας διαφορετικών καυσίμων και λιανοπωλητών, καθώς και τις τιμές λιανικής. Το εμπόριο βιοντίζελ και βιοαιθανόλης αναλύεται βάσει των στατιστικών στοιχείων της Eurostat σύμφωνα με τη συνδυασμένη ονοματολογία (CN8) (σύνολο δεδομένων DS_016890: κωδικός HS EL 12 EL

13 Βιοντίζελ Βιοαιθανόλη Όγκος (χτιπ) Μερίδιο Όγκος (χτιπ) Μερίδιο ΕΕ ,2% ΕΕ ,1% Αργεντινή ,1% Βραζιλία 234 8,4% Ινδονησία 285 2,9% ΗΠΑ 121 4,3% Μαλαισία 123 1,2% Περού 26 0,9% Κίνα 67 0,7% Καζακστάν 24 0,8% ΗΠΑ 61 0,6% Βολιβία 20 0,7% Άλλες χώρες 129 1,3% Αίγυπτος 15 0,5% Ν. Κορέα 16 0,6% Άλλες χώρες 101 3,6% Σύνολο Πηγή: EUROSTAT, COMTRADE. Προέλευση όλων των πρώτων υλών για τα βιοκαύσιμα που καταναλώθηκαν στην ΕΕ το 2010 ΕΕ Αργεντινή Ινδονησία Βραζιλία ΗΠΑ Καναδάς Ουκρανία Μαλαισία Παραγουάη Άλλη χώρα 63,9% 9,7% 6,6% 5,3% 3,0% 2,4% 2,3% 1,7% 1,5% 1,3% Ρωσία Κίνα Ελβετία Περού Βολιβία Περού Αίγυπτος Γουατεμάλα 1,0% 0,5% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,1% 0,1% Η έρευνα της Επιτροπής για τη μεταφορά στο εσωτερικό δίκαιο των κρατών μελών των κριτηρίων βιωσιμότητας για τα βιοκαύσιμα καταδεικνύει ότι υπάρχουν ορισμένα κενά, ενώ έχουν κινηθεί νομικές διαδικασίες για τη διασφάλιση της λειτουργίας μηχανισμών βιωσιμότητας σε όλα τα κράτη μέλη. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή έχει εγκρίνει 13 «εθελοντικά καθεστώτα» για την πιστοποίηση της βιωσιμότητας των βιοκαυσίμων, γεγονός που επιτρέπει στους παραγωγούς βιοκαυσίμων παγκοσμίως να συμμορφώνονται με τα υψηλά πρότυπα της ΕΕ. Επιπλέον, ορισμένες βασικές εξαγωγικές χώρες (Αργεντινή, Βραζιλία, Ινδονησία και Μαλαισία) έχουν θεσπίσει νέα ρυθμιστικά μέτρα για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών πρακτικών τους στους σχετικούς τομείς των βιοκαυσίμων. Από την παρακολούθηση εκ μέρους της Επιτροπής και των κρατών μελών της ανάγκης για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων με σκοπό την προστασία του αέρα, των εδαφών και των υδάτων γενικά προκύπτει ότι όλες οι τρέχουσες γεωργικές πρακτικές της ΕΕ που είναι υποχρεωτικές βάσει της κοινής γεωργικής πολιτικής και της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ ισχύουν για την παραγωγή πρώτης ύλης για βιοκαύσιμα (εφόσον το μεγαλύτερο μέρος των βιοκαυσίμων παράγεται από γεωργικές καλλιέργειες) και, ως εκ τούτου, δεν χρειάζονται ιδιαίτερα μέτρα ειδικά για τα βιοκαύσιμα. Στην πραγματικότητα, οι ισχύοντες μηχανισμοί αειφορίας και τα ισχύοντα εθελοντικά καθεστώτα αειφορίας συχνά περιλαμβάνουν απαιτήσεις σχετικές με την ορθή γεωργική πρακτική και, συνεπώς, τα καθεστώτα αυτά προάγουν τις βέλτιστες γεωργικές πρακτικές για την προστασία του αέρα, των εδαφών και των υδάτων. Ωστόσο, καθώς αυξάνεται η πίεση στους γεωργικούς πόρους, θα είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι θα εξακολουθούν να επαρκούν τα ισχύοντα μέτρα προστασίας. Η καθαρή έκταση γης που χρησιμοποιείται παγκοσμίως για την παραγωγή βιοκαυσίμων τα οποία καταναλώνονται στην ΕΕ είναι μικρότερη από 3 εκατομμύρια εκτάρια (Mha). Στο εσωτερικό της ΕΕ και δεδομένου ότι δεν έχουν υποβάλει όλα τα κράτη μέλη εκθέσεις σχετικά με τις εκτάσεις που χρησιμοποιούν για την καλλιέργεια πρώτων υλών για βιοκαύσιμα, οι για το βιοντίζελ, κωδικοί HS , HS , HS , HS και HS για τη βιοαιθανόλη) και Comtrade (κωδικός για το βιοντίζελ, κωδικοί 2207, 2208 και 2909 για τη βιοαιθανόλη). EL 13 EL

14 εκτιμήσεις ποικίλλουν από 2% (Πολωνία) έως 6% (Γαλλία) της εθνικής καλλιεργούμενης γης στο εσωτερικό της ΕΕ. Όσον αφορά την «κοινωνική βιωσιμότητα» των βιοκαυσίμων, η Επιτροπή οφείλει επίσης να δημοσιεύει εκθέσεις σχετικά με τα δικαιώματα χρήσης γης, καθώς η ζήτηση της ΕΕ για βιοκαύσιμα προστίθεται στη διεθνή ζήτηση για τις εξαγωγές εδώδιμων και μη εδώδιμων γεωργικών προϊόντων και, συνεπώς, στην πίεση που ασκείται στις αναπτυσσόμενες χώρες για τη χρησιμοποίηση μεγαλύτερων εκτάσεων καλλιέργειας των εν λόγω προσοδοφόρων καλλιεργειών. Δεδομένων των χρονικών καθυστερήσεων μεταξύ της απόκτησης γης και της παραγωγής βιοκαυσίμων και των σφαλμάτων στη βάση δεδομένων ILC Land Matrix, δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη αν η ζήτηση για βιοκαύσιμα στην ΕΕ συντελεί στην πιθανή κατάχρηση των δικαιωμάτων χρήσης γης. Ωστόσο, η παρακολούθηση του ζητήματος αυτού από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να συνεχιστεί. Δεδομένων των σημαντικών αυξήσεων στις τιμές των τροφίμων και των επιπτώσεων στις τιμές των τροφίμων το 2008 και το 2011, και της κακής σοδειάς στις ΗΠΑ το 2012, είναι σημαντική η αξιολόγηση του κατά πόσον έχει συντελέσει καθ οιονδήποτε τρόπο η κατανάλωση βιοκαυσίμων στην ΕΕ ή κατά πόσον είναι σημαντικοί άλλοι παράγοντες, όπως η κακοκαιρία, οι κακές σοδιές, η αύξηση της ζήτησης σε παγκόσμιο επίπεδο, οι αυξημένες τιμές του πετρελαίου κ.λπ. Η ανάλυση της Επιτροπής κατέδειξε ότι η χρήση σιτηρών για την παραγωγή βιοαιθανόλης αντιπροσώπευε το 3% της συνολικής χρήσης δημητριακών το 2010/2011, ενώ υπολογίζεται ότι έχει μικρή επίδραση στις τιμές (1%-2%) στην παγκόσμια αγορά δημητριακών. Η κατανάλωση βιοντίζελ είναι μεγαλύτερη, και η εκτιμώμενη επίδραση της τιμής στις καλλιέργειες ελαίων διατροφής (κραμβέλαιο, σογιέλαιο και φοινικέλαιο) για τα έτη 2008 και 2010 ήταν 4% 18. Φαίνεται επίσης ότι η ζήτηση για βιοκαύσιμα είναι πιο ευαίσθητη ως προς τις τομέα σε σχέση με την αγορά τροφίμων, και συνεπώς η ζήτηση μειώνεται όταν ανεβαίνουν οι τιμές. Με δεδομένη αυτή τη διαπίστωση, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί και να βελτιώνει την ανάλυσή της όσον αφορά τη ζήτηση της ΕΕ για βιοκαύσιμα στην παγκόσμια αγορά γεωργικών προϊόντων, τις τιμές των τροφίμων και τη μεταβλητότητα των εν λόγω τιμών. Επιπρόσθετα, εξακολουθούν να εξελίσσονται επίσης οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των βιοκαυσίμων και άλλων τομέων της βιο-οικονομίας, και πρέπει να συνεχιστεί η διερεύνηση των επιπτώσεων στους παραδοσιακούς χρήστες βιομάζας, όπως η βιομηχανία ελαιοχημικών προϊόντων. Ο οδηγία απαιτεί επίσης από την Επιτροπή να δημοσιεύει εκθέσεις όσον αφορά τη συμμόρφωση με πολλές διεθνείς συμβάσεις (λόχου χάρη εκείνες που σχετίζονται με τις συνθήκες απασχόλησης και τη βιοποικιλότητα) όλων των χωρών που παρέχουν πρώτες ύλες για βιοκαύσιμα για κατανάλωση στην ΕΕ. Μολονότι οι περισσότερες χώρες που δεν ανήκουν στην ΕΕ έχουν κυρώσει τις θεμελιώδεις συμβάσεις, το επίπεδο εφαρμογής είναι κατώτερο εκείνου στην ΕΕ ή στις ΗΠΑ, οι οποίες δεν έχουν κυρώσει πολλές από αυτές τις συμβάσεις. Επομένως πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες σε ολόκληρο το φάσμα προκειμένου να παρακινηθούν οι χώρες να εφαρμόσουν πλήρως τις συμβάσεις αυτές. Σε ό,τι αφορά τα κοινωνικά οφέλη από τα βιοκαύσιμα στην ΕΕ, εκτιμάται ότι δημιουργήθηκαν θέσεις εργασίες στην ΕΕ και 1,4 εκατομμύρια θέσεις εργασίας παγκοσμίως το Τελικά, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκύπτει από τη μετάβαση σε βιοκαύσιμα. Το εισαγόμενο πετρέλαιο καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μερίδιο των καυσίμων που χρησιμοποιούνται στον τομέα των μεταφορών, αλλά με τα βιοκαύσιμα, των οποίων το μερίδιο είναι 4,7%, υπολογίζεται ότι έχει εξασφαλιστεί μείωση της τάξης των 25,5 Mt CO 2 eq, βάσει των εθνικών εκθέσεων (22,6 Mt 18 Renewable energy progress and biofuel sustainability, ECOFYS et al, en.htm ). EL 14 EL

15 CO 2 eq βάσει της εφαρμογής των παγκόσμιων προεπιλεγμένων τιμών). Η εκτίμηση αυτή δεν περιλαμβάνει τις έμμεσες συνέπειες που σχετίζονται με την εντατική γεωργική καλλιέργεια ή εκείνες που σχετίζονται με την έμμεση αλλαγή της χρήσης γης, και οι οποίες ελαττώνουν τη μείωση των εκπομπών CO 2 η οποία προκύπτει από τη χρήση βιοκαυσίμων. Αν συμπεριληφθούν οι εκπομπές αυτές, οι εκτιμώμενες μειώσεις ελαττώνονται σημαντικά, γεγονός που οφείλεται στην κυριαρχία των βιοκαυσίμων πρώτης γενιάς, που βασίζονται συχνά σε εδώδιμες καλλιέργειες και τα οποία διασφαλίζουν μικρότερες ή και καθόλου εκτιμώμενες μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή έχει προτείνει να αναθεωρηθούν οι οδηγίες για την ποιότητα των καυσίμων και για τις ΑΠΕ, προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη περισσότερο οι συνέπειες που σχετίζονται με την έμμεση αλλαγή της χρήσης γης η οποία προκύπτει από την κατανάλωση βιοκαυσίμων στην ΕΕ 19. Η πρόταση περιλαμβάνει τον περιορισμό του μεριδίου για την επίτευξη του στόχου που επιτρέπεται να έχουν τα βασισμένα σε εδώδιμα προϊόντα βιοκαύσιμα από 10% σε 5%, και προτείνεται η εφαρμογή αυξημένων κινήτρων που να προάγουν την ανάπτυξη βιοκαυσίμων δεύτερης γενιάς από μη εδώδιμες πρώτες ύλες, όπως τα απόβλητα ή το άχυρο. Η πρόταση αυτή βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο των Υπουργών, και θα αποσαφηνίσει την πολιτική της ΕΕ για τα βιοκαύσιμα έως το ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Με βάση την έκδοση της οδηγίας για τις ΑΠΕ το 2009 και των νομικώς δεσμευτικών στόχων για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές αναπτύχθηκε σημαντικά. Τα δεδομένα και η ανάλυση για την έκθεση προόδου ως προς τις ΑΠΕ καταδεικνύουν ότι, μολονότι η ΕΕ συνολικά βρίσκεται εντός πορείας όσον αφορά τους στόχους για το 2020, ορισμένα κράτη μέλη απαιτείται να καταβάλουν πρόσθετες προσπάθειες (βλ. παράρτημα). Επιπλέον, η ανάλυση δείχνει ότι υπάρχουν λόγοι ανησυχίας όσον αφορά τη μελλοντική πρόοδο. Η εναρμόνιση με την οδηγία υπολείπεται του επιθυμητού επιπέδου και η σχετική πορεία καθίσταται όλο και πιο δύσκολη με την πάροδο των ετών, γεγονός που σημαίνει ότι στην πραγματικότητα οι περισσότερες προσπάθειες από μέρους των κρατών μελών θα πρέπει να καταβληθούν προς το τέλος. Μολονότι τα κράτη μέλη έχουν στη διάθεσή τους επτά έτη για να επιτύχουν το αρχικό 20% του στόχου τους για το 2012, στη συνέχεια έχουν μόλις δύο έτη για να επιτύχουν το επόμενο 10% για το 2014, το 15% για το 2016, το 20% για το 2018 και το 35% για το Επιπρόσθετα, σύμφωνα με ανάλυση που διενεργήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής, η σημαντική αλλαγή της οικονομικής κατάστασης στην Ευρώπη θα καταστήσει τις τρέχουσες πολιτικές ανεπαρκείς για την προώθηση της απαιτούμενης ανάπτυξης των ΑΠΕ στα περισσότερα κράτη μέλη. Οι αποκλίσεις των κρατών μελών από τα εθνικά τους σχέδια δράσης για τις ΑΠΕ αντανακλούν αλλαγές πολιτικής που μειώνουν τη σαφήνεια και τη βεβαιότητα για τους επενδυτές, αυξάνοντας την έκθεσή τους στον ρυθμιστικό κίνδυνο. Η απόκλιση από τις προσδοκίες των σχεδίων όσον αφορά τις τομεακές και τεχνολογικές τάσεις καταδεικνύουν επίσης σε ποιους τομείς πρέπει να καταβληθούν πρόσθετες προσπάθειες. Στους λοιπούς λόγους ανησυχίας συγκαταλέγεται η αποτυχία αντιμετώπισης των φραγμών για την ανάπτυξη των ΑΠΕ: ο διοικητικός φόρτος και οι καθυστερήσεις θα εξακολουθήσουν να προκαλούν προβλήματα και να δημιουργούν κινδύνους για τα έργα ΑΠΕ η αργή ανάπτυξη των υποδομών, οι καθυστερήσεις στη σύνδεση και οι κανόνες λειτουργίας του δικτύου εις βάρος των παραγωγών ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα εξακολουθήσουν να υφίστανται, και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν από τα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή της οδηγίας για τις ΑΠΕ. 19 COM(2012) 595 τελικό EL 15 EL

16 Το μεταβαλλόμενο οικονομικό κλίμα σαφώς επηρεάζει και αυτό την ανάπτυξη των νέων έργων ΑΠΕ. Μία πτυχή είναι το αυξανόμενο κόστος κεφαλαίου γενικά. Μια άλλη πτυχή είναι ο αυξημένος κίνδυνος που προκύπτει από τις αλλαγές στα καθεστώτα στήριξης από τα κράτη μέλη. Η προγραμματισμένη δημοσίευση κατευθυντήριων γραμμών από την Επιτροπή σχετικά με τα καθεστώτα στήριξης και οι μεταρρυθμίσεις έχουν σκοπό να διασφαλίσουν ότι η στήριξη αυτή θα είναι οικονομικά αποδοτική και θα συμβάλει στην ενσωμάτωση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην αγορά ενέργειας. Τα αποτελέσματα της υπό εξέλιξη συζήτησης σχετικά με το ενεργειακό πλαίσιο και το κλίμα για το 2030, στην οποία συμβάλλει η παρούσα έκθεση προόδου, και η πρόταση της Επιτροπής για την αναθεώρηση των οδηγιών για τις ΑΠΕ και για την ποιότητα των καυσίμων με σκοπό τη βελτίωση των κινήτρων για προηγμένα βιοκαύσιμα αντί των βιοκαυσίμων πρώτης γενιάς αποτελούν επίσης στοιχεία που θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο τα επόμενα χρόνια έως το 2020 και πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την διερεύνηση της συμμόρφωσης με την πορεία κατά τα έτη 2011/2012. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να εξετάζει την εφαρμογή της οδηγίας από τα κράτη μέλη και να λαμβάνει νομικά μέτρα όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο. Η Επιτροπή έχει ήδη κινήσει τις διαδικασίες επί παραβάσει κατά πολλών κρατών που δεν μετέφεραν την οδηγία στην εθνική τους νομοθεσία 20, ενώ θα ακολουθήσουν και άλλες παραβάσεις σε περίπτωση ελλιπούς εφαρμογής. Συμμορφούμενη με τις υποχρεώσεις της βάσει της οδηγίας για τις ΑΠΕ, η Επιτροπή αξιολόγησε επίσης την εφαρμογή, την αποτελεσματικότητα και τις επιπτώσεις του καθεστώτος για την αειφορία των βιοκαυσίμων και της πολιτικής για τα βιοκαύσιμα στην ΕΕ. Μολονότι η εφαρμογή του καθεστώτος για την αειφορία των βιοκαυσίμων από τα κράτη μέλη είναι πολύ αργή, οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις της κατανάλωσης βιοκαυσίμων δεν φαίνεται να δικαιολογούν πρόσθετα ή ειδικά μέτρα άσκησης πολιτικής πέραν των προτάσεων που έχουν ήδη υποβληθεί. Επιπλέον, φαίνεται να είναι θετικές οι μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σύμφωνα με τις εκθέσεις των κρατών μελών (χωρίς να λαμβάνονται ακόμη υπόψη οι έμμεσες συνέπειες). Στην ανακοίνωσή της τον Ιούνιο του , η Επιτροπή δεσμεύτηκε να συμβάλει στην ενσωμάτωση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην εσωτερική αγορά και να εξετάσει τα κίνητρα για την προώθηση των επενδύσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Προτίθεται επίσης να εκπονήσει έγγραφο κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά οικονομικώς συμφέροντα και συνεκτικά καθεστώτα στήριξης των ΑΠΕ, να παράσχει περαιτέρω καθοδήγηση για τη χρήση μηχανισμών συνεργασίας με σκοπό την επίτευξη των στόχων για τις ΑΠΕ με μικρότερο κόστος, καθώς επίσης να καταβάλει προσπάθειες για τη βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου ενεργειακής συνεργασίας με τρίτες χώρες. Όλα αυτά τα μέτρα προϋποθέτουν την αυστηρή και πλήρη εφαρμογή της οδηγίας για τις ΑΠΕ και την υλοποίηση των δεσμεύσεων που ανελήφθησαν βάσει των εθνικών σχεδίων δράσης για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Η πρόοδος ως προς τα στοιχεία αυτά πρέπει να διατηρηθεί. Επιπλέον, η στήριξη από το νέο πολυετές σχέδιο δημοσιονομικού πλαίσιο της ΕΕ για τις νέες ενεργειακές τεχνολογίες και υποδομές θα πρέπει να συμβάλει στη διασφάλιση της συνεχούς ανάπτυξης του τομέα των ΑΠΕ στην Ευρώπη. Με την πρόοδο αυτή, η ΕΕ μπορεί να αναμένει ότι ο κλάδος της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα ακμάσει, θα ωριμάσει και θα καταστεί ανταγωνιστικός σε παγκόσμιο επίπεδο έως το 2020 και μετέπειτα Οι υποθέσεις εκκρεμούν και έχουν αποσταλεί αιτιολογημένες γνώμες στην Αυστρία, στη Βουλγαρία, στην Ιρλανδία, στις Κάτω Χώρες, στην Κύπρο, στο Λουξεμβούργο, στην Ουγγαρία, στην Πολωνία, στη Σλοβενία, στην Τσεχική Δημοκρατία και στη Φινλανδία. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: σημαντικός παράγοντας στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας COM(2012)271 EL 16 EL

17 Παράρτημα Ι. Επισκόπηση της προόδου των κρατών μελών Κράτος μέλος Μερίδιο των ΑΠΕ για το 2005 Μερίδιο των ΑΠΕ για το ος ενδιάμεσος στόχος Στόχος τια τις ΑΠΕ έως το 2020 Αυστρία 23,3% 30,1% 25,4% 34% Βέλγιο 2,2% 5,4% 4,4% 13% Βουλγαρία 9,4% 13,8% 10,7% 16% Κύπρος 2,9% 5,7% 4,9% 13% Τσεχική Δημοκρατία 6,1% 9,4% 7,5% 13% Γερμανία 5,8% 11,0% 8,2% 18% Δανία 17% 22,2% 19,6% 30% Εσθονία 18% 24,3% 19,4% 25% Ελλάδα 6,9% 9,7% 9,1% 18% Ισπανία 8,7% 13,8% 10,9% 20% Φινλανδία 28,5% 33% 30,4% 38% Γαλλία 10,3% 13,5% 12,8% 23% Ουγγαρία 4,3% 8,8% 6,0% 13% Ιρλανδία 3,1% 5,8% 5,7% 16% Ιταλία 5,2% 10,4% 7,6% 17% Λιθουανία 15% 19,7% 16,6% 23% Λουξεμβούργο 0,9% 3% 2,9% 11% Λετονία 32,6% 32,6% 34,0% 40% Μάλτα 0% 0,4% 2,0% 10% Κάτω Χώρες 2,4% 3,8% 4,7% 14% Πολωνία 7,2% 9,5% 8,8% 15% Πορτογαλία 20,5% 24,6% 22,6% 31% Ρουμανία 17,8% 23,6% 19,0% 24% Σουηδία 39,8% 49,1% 41,6% 49% Σλοβενία 16,0% 19,9% 17,8% 25% Σλοβακία 6,7% 9,8% 8,2% 14% Ηνωμένο Βασίλειο 1,3% 3,3% 4,0% 15% ΕΕ 8,5% 12,7% 10,7% 20% Το αντικειμενικότερο μέτρο είναι να κριθούν τα κράτη μέλη βάσει του πρώτου ενδιάμεσου στόχου τους, που υπολογίζεται ως ο μέσος όρος των μεριδίων τους για τα έτη 2011/2012. Μολονότι η εν λόγω πρόοδος κατά μέσο όρο είναι γενικά καλή για το 2010, φαίνεται ότι δεν λαμβάνονται υπόψη οι πολιτικές και οικονομικές αβεβαιότητες που φαίνεται να αντιμετωπίζουν προς το παρόν οι παραγωγοί ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Πρόοδος προς τον αρχικό ενδιάμεσο στόχο: >2% πάνω από τον ενδιάμεσο στόχο <1% από ή <2% πάνω από τον ενδιάμεσο στόχο >1% κάτω από τον ενδιάμεσο στόχο. EL 17 EL