5 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Transcript

1 5 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΆΓΓΕΛΟΣ ΚΑΝΕΛΛΟΣ 7/4/2014

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣ Φάρος (lighthouse) ονομάζεται ένα ειδικής και τυποποιημένης κατασκευής κτίσμα που οικοδομείται σε διάφορα σημεία των ηπειρωτικών ή νησιωτικών ακτών ή και πάνω σε βραχονησίδες. Στο επάνω μέρος του φάρου υπάρχει ειδικός μηχανισμός που φωτοβολεί, συνήθως κατά περιόδους και ρυθμικά. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο βοηθητικό μέσο στην ασφαλή ναυσιπλοΐα. Συγκεκριμένα βοηθά τα πλοία κατά τη νύχτα να βρουν την πορεία τους, να αποφύγουν κρημνώδεις και επικίνδυνες ακτές και να μπουν με ασφαλή τρόπο στα λιμάνια. Με το όνομα Φάρος χαρακτηρίζεται τόσο το κτίσμα όσο και η μηχανή φωτοβολίας που είναι εγκατεστημένη σ αυτό. Η κατασκευή ενός φάρου συνήθως περιλαμβάνει: Την κατοικία του φαροφύλακα Τον κλωβό Το οπτικό σύστημα Την φωτεινή πηγή Τον φαρικό μηχανισμό Σημαντικότεροι Φάροι στην αρχαιότητα ήταν ο Φάρος της Αλεξάνδρειας και ο Κολοσσός της Ρόδου, ενώ σήμερα αναμφίβολα θεωρείται το Άγαλμα της Ελευθερίας στη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ, έστω κι αν ουσιαστικά δεν φωτοδοτεί. Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας θεωρείται ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.χ. και παρέμεινε σε λειτουργία έως την πλήρη καταστροφή του από δύο σεισμούς τον 14ο αιώνα μ.χ. Ήταν ένας πύργος συνολικού ύψους 140 μέτρων και ήταν για εκείνη την εποχή το πιο ψηλό ανθρώπινο οικοδόμημα του κόσμου μετά τις πυραμίδες του Χέοπα. Κατασκευάστηκε από κομμάτια άσπρης πέτρας και ήταν δομημένος σε τέσσερα επίπεδα. Το χαμηλότερο ήταν η τετράγωνη βάση, το δεύτερο ήταν ένα τετράγωνο κτίσμα, το τρίτο οκτάγωνο κτίσμα και το τέταρτο το ψηλότερο ένα κυκλικό κτίσμα επί της κορυφής του οποίου το άγαλμα του Ποσειδώνα ή Απόλλωνα. Στο τέταρτο επίπεδο υπήρχε ένας καθρέπτης που αντανακλούσε το φώς του ήλιου κατά την διάρκεια της μέρας ενώ το βράδυ έκαιγε μία φλόγα για να προειδοποιεί τα διερχόμενα πλοία για την ύπαρξη εμποδίων. Σελίδα 2 από 21

3 Ο Κολοσσός της Ρόδου θεωρείται επίσης ως ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Ήταν ένα τεράστιο σε διαστάσεις άγαλμα το οποίο απεικόνιζε τον θεό Ήλιο. Ανεγέρθηκε από τον Χάρη τον Λίνδιο τον 3ο αιώνα π.χ. Είχε το ίδιο περίπου μέγεθος με το Άγαλμα της Ελευθερίας που βρίσκεται στη Νέα Υόρκη, αν και στηριζόταν σε χαμηλότερη βάση. Η όψη του αγάλματος λέγεται ότι φαινόταν από την είσοδο του λιμένα της Ρόδου. Σύμφωνα με τον θρύλο, τον 4ο αιώνα π.χ. ο θεός Ήλιος έσωσε τον λαό της Ρόδου από μία επίμονη πολιορκία του Μακεδόνα στρατηγού Δημητρίου του Πολιορκητή. Ως έκφραση ευγνωμοσύνης προς τον προστάτη τους, οι Ρόδιοι ανήγειραν τον Κολοσσό, ένα γιγαντιαίο μπρούντζινο άγαλμα, που υψωνόταν περίπου 33 μέτρα πάνω από το μαρμάρινο βάθρο του, δηλαδή ήταν δυόμισι φορές υψηλότερο από το άγαλμα του Δία στην Ολυμπία, το έργο του Φειδία. Σελίδα 3 από 21

4 Στην Ελλάδα σε κάποιες πόλεις οι υφιστάμενοι φάροι αποτελούν τα σύμβολά τους όπως ο Φάρος της Αλεξανδρούπολης για την Αλεξανδρούπολη, ο Φάρος της Κρανάης για το Γύθειο, ο Φάρος της Πάτρας για την Πάτρα κ.λπ. Κάθε Φάρος φέρει ιδιαίτερο όνομα (συνήθως της περιοχής εγκατάστασης), και γεωγραφικό στίγμα. Επίσης ιδιαίτερα στοιχεία του καθενός είναι το ύψος του η περιοδικότητα διαδοχής φωτοβολίας και σκότους. Το τελευταίο αυτό γνώρισμα ονομάζεται χαρακτηριστικό φάρου (characteristic). Η περίπτωση ύπαρξης δύο φάρων με ίδιο χαρακτηριστικό στην ίδια γεωγραφική περιοχή δεν είναι δυνατή. Ο απαιτούμενος χρόνος για μια πλήρη επανάληψη του χαρακτηριστικού του Φάρου ονομάζεται περίοδος φάρου. Η περιοδικότητα φάρου μετριέται σε λεπτά ή δευτερόλεπτα της ώρας. Τα ύψη των Φάρων για λόγους ασφαλείας μετρώνται συνήθως σε πόδια ή μέτρα και αντιπροσωπεύουν το ύψος της εστίας και όχι όλου του κτίσματος από τη μέση πλήμμη (MHV) της θάλασσας. Όλα τα παραπάνω στοιχεία που προσδιορίζουν τον κάθε Φάρο περιλαμβάνονται στους Φαροδείκτες. Στους ναυτικούς χάρτες οι Φάροι συμβολίζονται με κόκκινο μικρό κύκλο ή με αστερίσκο συνοδευόμενο με κόκκινο λοβό στη γεωγραφική του θέση. Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους οι Φάροι διακρίνονται σε: Σταθερού φωτός (Fixed/F): Είναι οι Φάροι με συνεχές φως και σταθερής έντασης. Αναλάμποντες (Flashing/Fl): Εκείνοι με περιοδικό ζωηρό φως διάρκειας μικρότερης του σκότους. Διαλείποντες (Occulting/Occ): Παρουσιάζουν περιοδικό σταθερό φως διάρκειας μεγαλύτερης ή ίσης του σκότους. Εκλάμποντες (Quick Flashing/Qk.Fl): ή τάχιστα αναλάμποντες, κοινώς "σπίθες". Ο αριθμός των αναλαμπών τους υπερβαίνει τις 60/λεπτό. Με δέσμη αναλαμπών (Group Flashing/Gr.Fl.): Εκείνοι που εκπέμπουν περιοδικά ομάδα 2 ή περισσοτέρων αναλαμπών. Με δέσμη διαλείψεων(gr.occ.): Εκπέμπουν περιοδικά ομάδα 2 ή περισσοτέρων διαλείψεων. Με δέσμη εκλάμψεων (Interrupted quick Flashing/I.Qk.Fl.): οι τάχιστα αναλάμποντες επί 4 sec και που διακόπτουν επί 4 sec. Συνδυασμοί των παραπάνω χαρακτηριστικών είναι οι Φάροι: Σελίδα 4 από 21

5 Σταθεροί μετ αναλαμπών (Fixed flashing/f.fl) Σταθεροί με δέσμη αναλαμπών (Fixed group flashing/f.gr.fl.). Επίσης ανάλογα του χρώματος φωτός που εκπέμπουν οι Φάροι διακρίνονται σε: λευκούς (White/W), (το χρώμα των λευκών φάρων δεν σημειώνεται στους χάρτες) ερυθρούς (Red/R) πράσινους (Green/G) και εναλλάσσοντες όταν κάποιοι εναλλάσσουν το χρώμα τους (Alternating/Alt). Τέλος Υπάρχουν και οι Φάροι που εκπέμπουν με βραχείες αναλαμπές μακράς διάρκειας καλούμενοι ως βραχειών και μακρών αναλαμπών (Short-long Flashing/S-L Fl). Σήμερα οι φάροι διακρίνονται σε «επανδρωμένους», στους οποίους υπάρχουν οι Φαροφύλακες και σε «μη επανδρωμένους» ή «αυτόματους». Πλοία ή σκάφη που εξυπηρετούν ανάγκες φάρων ονομάζονται «φαρικά» ή «συντήρησης φάρων». Κατά τη διάρκεια του σχολικού τριμήνου προσπαθήσαμε μαζί με τα παιδιά της ομάδας μου να κατασκευάσουμε σε μικρογραφία ένα φάρο. Η συγκεκριμένη κατασκευή δεν ήταν ιδιαίτερα περίπλοκη αλλά παρόλα αυτά χρειάστηκαν αρκετές μέρες για να την ολοκληρώσουμε. Αποτελείται από μια βάση πάνω στην οποία είναι τοποθετημένος ο φάρος που αναπαριστά τα βράχια ή κάποιο λιμενοβραχίονα όπου συνήθως χτίζονται οι φάροι στην πραγματικότητα. Επίσης, αποτελείται από το κυρίως κτίσμα που είναι αρκετά ψηλό και έχει κυλινδρικό σχήμα, μια στέγη, και μια λάμπα που τη συνδέσαμε κατάλληλα έτσι ώστε να έχει τη δυνατότητα να αναβοσβήνει με τη βοήθεια μπαταρίας. Σελίδα 5 από 21

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΣΧΕΔΙΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ 110 mm 350 mm 240 mm 70 mm 150 mm 190 mm Σελίδα 6 από 21

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΟΥΜΕ ΟΛΑ ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΠΟΥ ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΑΡΧΙΚΑ ΤΟ ΚΟΝΤΡΑ ΠΛΑΚΕ ΣΑΝ ΒΑΣΗ ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΗΡΙΧΤΕΙ Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΟΒΟΥΜΕ ΤΟ ΦΕΛΙΖΟΛ ΜΕ ΤΕΤΟΙΟ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΝΑ ΜΟΙΑΖΕΙ ΜΕ ΑΠΟΚΡΗΜΝΗ ΑΚΤΗ ΚΑΙ ΑΝΟΙΓΟΥΜΕ ΤΡΥΠΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΗΡΙΧΤΕΙ Ο ΠΛΑΣΤΙΚΟΣ ΣΩΛΗΝΑΣ ΒΑΦΟΥΜΕ ΤΟΝ ΠΛΑΣΤΙΚΟ ΣΩΛΗΝΑ ΠΟΥ ΑΝΑΠΑΡΙΣΤΑ ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ ΤΟΥ ΦΑΡΟΥ ΚΑΙ ΚΟΛΛΑΜΕ ΤΟ ΦΕΛΙΖΟΛ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΚΟΝΤΡΑ ΠΛΑΚΕ ΚΟΛΛΑΜΕ ΤΟΝ ΕΝΑ ΞΥΛΙΝΟ ΔΙΣΚΟ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΚΟΝΤΡΑ ΠΛΑΚΕ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΦΕΛΙΖΟΛ Σελίδα 7 από 21

8 ΑΝΟΙΓΟΥΜΕ 4 ΤΡΥΠΕΣ ΣΤΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟ ΞΥΛΙΝΟ ΔΙΣΚΟ, ΤΟΝ ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΜΕ ΣΤΟ ΠΑΝΩ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΣΩΛΗΝΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΒΙΔΩΝΟΥΜΕ ΜΕ 3 ΒΙΔΕΣ. ΚΟΒΟΥΜΕ 4 ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ 2 ΞΥΛΙΝΟΥΣ ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΚΟΛΛΑΜΕ ΣΤΙΣ 4 ΤΡΥΠΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΙΝΟΥ ΔΙΣΚΟΥ. ΜΕΤΑ ΚΟΛΛΑΜΕ ΠΑΝΩ ΣΤΑ ΞΥΛΑΚΙΑ ΤΗ ΣΚΕΠΗ ΠΟΥ ΤΗ ΦΤΙΑΧΝΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟ ΦΕΛΙΖΟΛ ΤΗΣ ΒΑΣΗΣ ΚΟΛΛΑΜΕ ΠΑΝΩ ΣΤΑ ΞΥΛΑΚΙΑ ΤΗ ΣΚΕΠΗ ΠΟΥ ΤΗ ΦΤΙΑΧΝΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟ ΦΕΛΙΖΟΛ ΤΗΣ ΒΑΣΗΣ ΦΤΙΑΧΝΟΥΜΕ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΚΥΚΛΩΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΜΕ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΑΡΟ. ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΜΕ ΤΙΣ ΜΠΑΤΑΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ ΑΝ ΑΝΑΒΕΙ ΤΟ ΛΑΜΠΑΚΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΚΟΣΜΟΥΜΕ ΜΕ ΒΡΑΧΙΑ, ΠΕΤΡΕΣ, ΠΟΡΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΘΥΡΑ Σελίδα 8 από 21

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Η έννοια της λέξης «φάρος», έχει πάρει διάφορες ερμηνείες από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Φάρος στον Όµηρο δηλώνει ένα κοµµάτι πανιού, χρησιµοποιούµενο ως χιτώνιο ή και κάλυµµα κεφαλής. Τελικά όμως καθοριστικό ρόλο στην απόδοση της σημερινής έννοιας της λέξης παίζει το γεγονός της κατασκευής ενός πολυώροφου πυρσοφόρου πύργου στο µικρό Aιγυπτιακό νησί Φάρος, απέναντι από την ακτή της Aλεξάνδρειας από τον μεγάλο αρχιτέκτονα των ελληνισιτκών χρόνων Σώκρατο. Aπό τότε η λέξη φάρος περιπλανήθηκε σε εκατοµµύρια στόµατα σε όλες τις ακτές της Mεσογείου, εκτοπίζοντας κάθε άλλη και τον ελληνικό πυρσό ή πύργο και το λατινικό turris, για να σηµάνει απόλυτα αυτό που και σήµερα εννοούµε. Οι πρώτες αναφορές για τη λειτουργία και χρήση των φάρων βρίσκονται στα Οµηρικά χρόνια. Ο Όµηρος αναφέρει ήδη στην Ιλιάδα προσπάθεια επικοινωνίας των καραβιών µε τη στεριά µέσω της φωτιάς τη νύχτα. Οι αρχαιότεροι αναφερόµενοι φάροι, ως πύργοι µε προορισµό να γίνονται ορατοί την ηµέρα χάρη στο ύψος τους και τη νύχτα µε τη φωτιά που άναβε στην κορυφή τους, είναι Ελληνικοί: στο Σίγειο της Τρωάδας,στο σηµερινό Γενή Σεχίρ, στον Πειραιά, στο Βόσπορο, την Κόρινθο,τη Σµύρνη. Αποκορύφωμα αυτής της περιόδου είναι ένα από τα επτά θαύµατα της αρχαιότητας, ο φάρος του Σώστρατου του Κνίδιου στο µικρό νησί Φάρος και την Ανατολική είσοδο του λιµανιού της Αλεξάνδρειας. Στη κορυφή του πύργου που βρίσκονταν σε 150 µέτρα ύψος, έκαιγαν µέρα νύχτα οι µυθικές φλόγες και είχαν ακτινοβολία 300 σταδίων,δηλαδή περίπου 200 χλµ. Σελίδα 9 από 21

10 Κατά την περίοδο του Βυζαντίου, χαρακτηριστικό παράδειγμα φάρου αποτελεί ο φάρος της Κωνσατντινούπολης. Κατασκευάστηκε όταν μία μάντισσα προέβλεψε άσχημο θάνατο από φίδι για την κόρη ενός σουλτάνου. Ο σουλτάνος έχτισε τότε τον φάρο αυτό καταμεσής του Βοσπόρου, όπου κι έκλεισε την κόρη του για να την προστατέψει. Ο φάρος έδωσε και το όνομά του και στην κοντινή εκκλησία την «Παναγία του Φάρου» που είναι χτισμένη στα χρόνια του Κωνσταντίνου του Ε. Πέρα από τη σηµασία τους για την ναυτιλία, οι Βυζαντινοί χρησιµοποιούσαν τους φάρους και ως φρυκτώρια ή «καµινοβίγλια», δηλαδή ένα δίκτυο επικοινωνίας µέσω της φωτιάς που ξεκινούσε από τα νησιά και κατέληγε ακριβώς στο φάρο του Πανιού, στην Προποντίδα. Από τη ρωµαϊκή εποχή και µέχρι τον 11ο αι. αρκετοί φάροι κατασκευάστηκαν στις ευρωπαϊκές ακτές, ενώ κατά τους επόµενους αιώνες άρχισε η καταγραφή τους στους ναυτικούς δρόµους. Σελίδα 10 από 21

11 Μεταξύ 16ου και 17ου αι. στη Βαλτική, στη Μάγχη, στις ισπανικές, στις γαλλικές και στις ιταλικές ακτές υπάρχουν εκατοντάδες φάροι, ενώ στα τέλη του 18ου αι. οι οργανωμένες υδρογραφικές υπηρεσίες των ευρωπαϊκών χωρών σχεδίαζαν πλέον τα φαρικά δίκτυα. Στον Ελλαδικό χώρο από το 1650 υπήρχαν φάροι στα νερά του Αρχιπελάγους και της Κρήτης. Οι φάροι αυτοί κάλυπταν τα µεγάλα λιµάνια εκείνης της εποχής όπως της Χίου (1420),της Ρόδου (1490),της Μυτιλήνης (1782) και πολλά λιµάνια της Κρήτης. Λίγα µόλις χρόνια µετά την επανάσταση, ανάβει ο πρώτος µικρός φάρος στο έδαφος του ελεύθερου Ελληνικού κράτους στην Αίγινα το Ο πρώτος επίσηµος και καταγεγραµµένος ελληνικός φάρος είναι αυτός στο ξερονήσι Γάιδαρος, µπροστά στο λιµάνι της Σύρου. Χτίστηκε το 1834,όταν η Σύρος ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά λιμάνια της χώρας. Έχει ύψος 29 µέτρα και 130 σκαλοπάτια. Το 1882 το Ελληνικό Φαρικό ίκτυο περιλάµβανε 40 φάρους ενώ το 1897 ο αριθµός των φάρων και των φανών έφτασε τους 97 και το 1912 τους 149. Μετά τους Βαλκανικούς Πολέµους και την προσάρτηση των νέων χωρών, το ελληνικό φαρικό δίκτυο ήταν εξαιρετικά αξιόλογο. Ένα σύνολο 193 φάρων και φανών ελληνικής, αγγλικής ή γαλλοτουρκικής κατασκευής φώτιζε τις ελληνικές ακτές ήδη από το Το φαρικό δίκτυο της χώρας θεωρείται από τα µεγαλύτερα, πυκνότερα και πιο οργανωµένα στον κόσµο. Το απαιτούν οι ελληνικές ακτές,που µε ανάπτυγµα µήκους χιλ φτάνουν τα 6/10 του µήκους του αναπτύγµατος των ακτών της Αφρικής και υπερβαίνουν κατά2,14 φορές αυτό της Ιταλίας. Το Eλληνικό Φαρικό δίκτυο αριθμεί σήμερα 120 παραδοσιακούς φάρους μέσης ηλικίας περίπου 2 αιώνων. Μόνον οι 20 βρίσκονται σε καλή κατάσταση ενώ μέτρια χαρακτηρίζεται η κατάσταση άλλων 30. Στους υπόλοιπους τα σημάδια φθοράς είναι ορατά και δια γυμνού οφθαλμού. Οι εν λόγω φάροι ήταν κατασκευασµένοι κατά τέτοιο τρόπο ώστε εκτός της πηγής φωτός που εξέπεµπαν, διέθεταν και κτίσµα για τη διαµονή του φαροφύλακα (οικία) καθώς και αποθηκευτικούς χώρους, αφού λειτουργούσαν µε πετρέλαιο. ιέθεταν από έναν µέχρι έξι φαροφύλακες οι οποίοι ήταν ιδιαίτερα σημαντικοί για τη σωστή λειτουργία του φάρου. Ζούσαν στους φάρους αρχικά με τις οικογένειές τους και, μετά την οργάνωση ιδιαίτερου φορέα, της Υπηρεσίας Φάρων, έμεναν στο κτήριο ανά τρεις ή τέσσερις εκτελώντας βάρδιες. Κάθε βράδυ άναβαν το φωτιστικό µηχάνηµα και το παρακολουθούσαν ώστε να λειτουργεί κανονικά µέχρι την ανατολή του ήλιου. Οι χώροι διαβίωσης των φαροφυλάκων περιλάμβαναν τους κοιτώνες, την κουζίνα, τη δεξαμενή βρόχινου νερού, το φούρνο και τις εγκαταστάσεις υγιεινής. Οι κοιτώνες των φαροφυλάκων, απόλυτα λιτοί, καταλάμβαναν ένα ή δύο δωμάτια. Σελίδα 11 από 21

12 Οι μεγαλύτερες καταστροφές στο Eλληνικό Φαρικό δίκτυο προκλήθηκαν κατά την διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου και συγκεκριμένα κατά την αποχώρηση των Γερμανικών στρατευμάτων από την Ελλάδα. Το 1940 υπήρχαν 206 πέτρινοι φάροι ενώ μετά το τέλος του πολέμου απέμειναν σε λειτουργία μόνον οι 19. Η πρώτη προσπάθεια ανασυγκρότησης του δικτύου άρχισε το 1945 και συνεχίστηκε έως τα μέσα της δεκαετίας του 50. Περίπου 80 φάροι ανακατασκευάστηκαν. Οι υπόλοιποι αφέθηκαν στην τύχη τους. Οι φωτοσημαντήρες επισκίασαν την χρησιμότητα των φάρων. Πολύ φθηνότεροι, ευκολότεροι στην τοποθέτηση και την συντήρηση αναπτύχθηκαν σε ευρεία κλίμακα, σε όλους τους σημαντικούς θαλάσσιους διαύλους και σήμερα ανέρχονται σε Σελίδα 12 από 21

13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΦΑΡΟ ΑΡΧΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Μέχρι τον 18 ο αιώνα στη λειτουργία των φάρων, για την παραγωγή της φλόγας χρησιμοποιούνταν ως καύσιμη ύλη, τα ξύλα, τα κάρβουνα ή ακόμα και διάφορες ρητίνες. Από τον 18 ο αιώνα και μετά αντικαταστάθηκε η παραπάνω καύσιμη ύλη και καθιερώθηκε το λάδι και κυρίως το πετρέλαιο. Το 1819 ο Fresmel επινόησε και παρουσίασε το πρώτο καταδιοπτρικό μηχάνημα φάρου. Αυτός είναι ένας διοπτρικός φακός και έχει έναν κεντρικό φακό που περιβάλλεται από ομόκεντρους δακτυλίους από πρισματικό γυαλί. Το 1925 ο Le Pante πέτυχε τη ρύθμιση της ταχύτητας περιστροφής του φωτιστικού μηχανήματος. Οι απαιτήσεις όμως ασφαλούς ναυσιπλοϊας για ανεγέρσεις φάρων σε δυσπρόσιτες περιοχές όπως οι ύφαλοι, οι σκόπελοι, οι βραχονησίδες κ.λ.π. και η ανάγκη επάνδρωσης των φάρων αυτών, οδήγησε την έρευνα στην κατασκευή φωτιστικών μηχανημάτων που δεν απαιτούσαν την καθημερινή ανθρώπινη παρουσία. Έτσι το 1911 η Σουηδική εταιρία AGA παρουσίασε μια συσκευή που λειτουργούσε με ασετιλίνη. Η συσκευή αυτή άναβε αυτόματα τη νύχτα και τις μέρες με πυκνή συννεφιά και έσβηνε πάλι αυτόματα όταν υπήρχε επαρκής ορατότητα. Την περίοδο εγκαταστάθηκαν 25 τέτοιοι αυτόματοι φάροι σε ισάριθμες περιοχές της χώρας μας. Από το 1946 έχουμε τη χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος στη λειτουργία των φάρων, εκεί όπου τα κτίσματα αυτά ήταν προσιτά και η ηλεκτροδότησή τους ήταν εύκολη. Τα τελευταία χρόνια σταδιακά εγκαταλείπεται και η ηλεκτρική ενέργεια και αντικαθίσταται με φωτοβολταϊκά στοιχεία που μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια σε ηλεκτρική. Οι φάροι είναι συνήθως εφοδιασμένοι με μια μορφή σειρήνας που ηχεί. Σε μερικούς μάλιστα φάρους χρησιμοποιούνται ακόμη ηχητικά σήματα για προειδοποίηση ομίχλης. Σελίδα 13 από 21

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Οικονομικός Τομέας Από τη στιγμή που η ανάγκη ύπαρξης των φάρων σχετίζεται άμεσα με την ασφάλεια στη ναυσιπλοΐα, φαίνεται ξεκάθαρα και η οικονομική χρησιμότητα των φάρων. Παρόλο τον συνεχή εκσυγχρονισμό των μέσων ναυσιπλοΐας με υπερσύγχρονα μέσα πλοήγησης, οι φάροι εξακολουθούν να είναι αναγκαίοι. Ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Ελλάδα με πλήθος νησιών με πλούσιο ανάγλυφο και ποικιλομορφία ακτογραμμών, πολυάριθμες βραχονησίδες και υφάλους, ένα σωστά χωροθετημένο και σύγχρονο φαρικό δίκτυο προστατεύει τη ναυσιπλοΐα από ατυχήματα, διευκολύνει την πλοήγηση και συμβάλλει στην οικονομία του τόπου. Σελίδα 14 από 21

15 Πολιτικός Τομέας Η ύπαρξη φαρικών συστημάτων σε απομακρυσμένα και απομονωμένα σημεία, όπως είναι οι πάρα πολλές βραχονησίδες οι οποίες πολλές φορές αποτελούν και αφορμές για πολιτικές διαμάχες μεταξύ γειτονικών χωρών είναι σημαντική. Δίνει το στίγμα του κράτους στο οποίο ανήκει η βραχονησίδα. Ακόμα καλύτερη είναι η περίπτωση που υπάρχει και Φαροφύλακας ο οποίος επιτηρεί το χώρο, του δίνει ζωή και τονώνει την εθνική ταυτότητα μαζί με την καθημερινή φροντίδα της έπαρσης της σημαίας. Σελίδα 15 από 21

16 Κοινωνικός Τομέας Από τη στιγμή που ο φάρος συμβάλλει στην ασφάλεια της ναυσιπλοϊας, είναι αδιαμφισβήτητη η σημασία του στον κοινωνικό τομέα. Πολλές φορές προφυλάσσει ανθρώπινες ζωές που βρίσκονται σε κίνδυνο. Οι φαροφύλακες και βοηθούν στη διάσωση ναυαγών και στη ρυμούλκιση ακυβέρνητων πλοίων. Και μόνο η φωτεινή ένδειξη του φάρου έστω και από μακρινή απόσταση, δίνει ελπίδα και αισιοδοξία σε όποιον κινδυνεύει όσο αντίξοες κι αν είναι οι συνθήκες που αντιμετωπίζει. Σελίδα 16 από 21

17 Πολιτιστικός τομέας Οι πέτρινοι Φάροι και Φανοί αποτελούν παραδοσιακά μνημεία με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική κατασκευή, εξακολουθούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη και ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, είναι συνδεδεμένοι με την ναυτική παράδοση της Ελλάδας και αποτελούν σημείο αναφοράς για τους ναυτιλλόμενους. Προστατεύονται από τον Ν.3028/02 «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς», και τον Ν. 2039/92 «περί Κύρωσης της Σύμβασης για την Προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Ευρώπης». Μέχρι σήμερα έχουν χαρακτηριστεί ως Διατηρητέα Ιστορικά Μνημεία τριάντα ένας (31) εξ αυτών, με αποφάσεις του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, το ένα τέταρτο δηλαδή του συνολικού αριθμού τους, ενώ η Υπηρεσία Φάρων έχει ζητήσει το χαρακτηρισμό δέκα επιπλέον φάρων, ως Ιστορικών Μνημείων. Σελίδα 17 από 21

18 Περιβαλλοντικός Τομέας Η ύπαρξη των φάρων προστατεύει έμμεσα το περιβάλλον από τη στιγμή που συμβάλλει στην αποφυγή θαλάσσιων ατυχημάτων που τις περισσότερες φορές προκαλούν ανεπανόρθωτες καταστροφές στο θαλάσσιο οικοσύστημα (πετρελαιοκηλίδες) αλλά και στο χερσαίο(εναπόθεση υπολειμμάτων πετρελαίου στις ακτές). Παράλληλα η ύπαρξη φαροφύλακα σε απομακρυσμένες περιοχές προστατεύει το φυσικό περιβάλλον από φυσικές καταστροφές όπως είναι για παράδειγμα οι πυρκαγιές. Σελίδα 18 από 21

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΥΛΙΚΩΝ 1 κομμάτι ξύλου κόντρα πλακέ διαστάσεων: 190 x 150 x 4 mm 1 κομμάτι φελιζόλ διαστάσεων: 190 x 150 x 25mm 1 πλαστικό σωλήνα διαμέτρου Φ 63 mm και μήκους 240 mm 2 ξύλινους δίσκους διαμέτρου Φ 60 mm με οπή 4 mm 2 ξύλινους άξονες διαμέτρου Φ 4 mm και μήκους 160 mm 1 διακόπτη ηλεκτρικό 1 λαμπάκι φάρου 1 βάση για να βιδωθεί το λαμπάκι του φάρου 1 θήκη μπαταριών 6 Volt 1 ακροδέκτη των 9 Volt 4 λαμαρινόβιδες 2,9 x 6,5 mm 40 cm καλώδιο 2 x 0,5 mm Κοπίδι Γυαλόχαρτο Σφυρί Τρυπάνι Μαχαίρι Λίμα Πιστόλι σιλικόνης Ξύστρα Κατσαβίδι Πινέλα ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ Σελίδα 19 από 21

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8. ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Υλικό Ποσότητα Τιμή μονάδας ( ) Μερικό κόστος υλικού ( ) Κόντρα πλακέ 190x150x4mm 1 1,60 1,60 Φελιζόλ 190x150x25mm 1 1,20 1,20 Πλαστικός σωλήνας Φ63mm, 1 1,30 1,30 240mm μήκος Ξύλινος δίσκος Φ60με οπή 2 0,25 0,50 4mm Ξύλινος άξονας Φ4mm, 2 0,10 0,20 160mm μήκος Ηλεκτρικός διακόπτης 1 0,80 0,80 Λαμπάκι 1 0,50 0,50 Βάση 1 0,60 0,60 Θήκη μπαταριών 1 5,50 5,50 Ακροδέκτης 9Volt 1 0,90 0,90 Λαμαρινόβιδα 2,9x6,5mm 4 0,05 0,20 40cm καλώδιο 2x0.5mm 1 0,20 0,20 Γυαλόχαρτο 1 0,50 0,50 Χρώματα-Πινέλα 1 5,00 5,00 Κόλλα 1 5,00 5,00 Εργασία (ώρες) 10 5,00 50,00 Σύνολο Κόστους 74,00 Σελίδα 20 από 21

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Φρόσω Καβαλάρη, «Πέτρινοι φάροι: από το χθες, στο σήµερα», TEE 2486 (5/5/08) Σελίδα 21 από 21