Ερευνητική Εργασία. «..Όσο κρατάει ένας καφές!!!!»

Transcript

1 Ερευνητική Εργασία «..Όσο κρατάει ένας καφές!!!!» Υπεύθυνος Καθηγητής : Ζιάγκας Θεόδωρος Ομάδα Ερευνητικής Εργασίας Τάξη Β1 Σχολικό έτος

2 Ερευνητική Ομάδα: Ομάδα 1 η : Γεωργάκης Ηλίας Ζιώγας Δημήτρης Καρβέλης Γιάννης Κλεισιάρης Χρήστος Κοσμόπουλος Νίκος Ομάδα 2 η : Γκουνέλα Ειρήνη Θάνου Φωτεινή Κοτλή Στέλλα Κοτσίου Τζέσικα Ομάδα 3 η : Γουγούλα Θεολογία Κατίνας Λάμπρος Κίτσος Πασχάλης Κουρσοβίτης Βασίλης Ομάδα 4 η : Γεωργαλή Μαρία Γκαβογιάννη Ειρήνη Δημουλού Αθανασία Δήμου Βούλα Καμπέρη Κλεοπάτρα 2

3 Ομάδα 5 η : ΒουγιούκαςΠάρης Γάκης Χρήστος Δημόκας Παναγιώτης Ζέρβας Στέλιος Κοντοδήμος Κωνσταντίνος 3

4 Περιεχόμενα Περιεχόμενα Κεφάλαιο 1ο Ιστορία του καφέ Χαρακτηριστικά του καφέ ανά χώρα παραγωγής Κεντρική Αμερική και Καραϊβική Νότια Αμερική Αφρική Ασία Αυστραλία-Ειρηνικός Ωκεανός Ποικιλίες και Είδη Καφέ Είδη καφέ Κεφάλαιο 2 ο Οικονομική Διάσταση του καφέ Πολυεθνικές Εταιρείες-Εκμετάλλευση Πόσο κοστίζει ένας καφές; «Και ο.. πιο ακριβός καφές» Κοινωνική Διάσταση του Καφέ Καφές & Υγεία Καφές και Αθλητική απόδοση Καφεΐνη Κεφάλαιο 3ο Ο καφές στην Ελλάδα Από τα Παραδοσιακά καφενεία στα σύγχρονα καφέ! Τα Καφέ-Αμάν Τα καφέ Σήμερα "Καφεδούπολη" Λάρισα Κεφάλαιο 4ο Καφές Παράδοση - Ήθη Έθιμα Καφεμαντεία ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Β1 ΤΑΞΗΣ. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) ΤΕΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ

5 Κεφάλαιο 1ο 1.1Ιστορία του καφέ Ο καφές είναι ένα παγκόσμια διαδεδομένο ρόφημα, το οποίο κατασκευάζεται από τα καβουρδισμένα και αλεσμένα σπέρματα της καφέας ή καφεόδεντρου. Ο καφές έχει αναζωογονητική δράση, η οποία οφείλεται στο βασικό του συστατικό, την καφεΐνη, ένα αλκαλοειδές συστατικό που υπάρχει στους σπόρους των καρπών του. Υπολογίζεται ότι η διαδικασία ετοιμασίας του ροφήματος επαναλαμβάνεται παγκοσμίως πάνω από 400 δισεκατομμύρια φορές τον χρόνο. Η ιστορία του καφέ ξεκίνησε στην Αραβία (Coffeaarabica) όπου και μεγάλωνε ελεύθερα ως θάμνος. Αρχικά ο καρπός χρησιμοποιείτο αυτούσιος από τους τοπικούς πληθυσμούς, που είτε τον μασούσαν είτε τον άλεθαν σε μικρούς σβόλους. Σύμφωνα με μία παράδοση, το φυτό του καφέ ανακαλύφθηκε γύρω στα 600 μ.χ. στην Αιθιοπία. Εκεί, ένας βοσκός παρατήρησε ότι τα πρόβατα του ήταν εξαιρετικά ζωηρά όταν έτρωγαν τους καρπούς ενός άγνωστου φυτού. Ο βοσκός αποφάσισε να δοκιμάσει τους περίεργους καρπούς και ανακάλυψε τις ευεργετικές τους ιδιότητές. Περήφανος για την ανακάλυψη, σκέφτηκε να μοιραστεί το μυστικό του προσφέροντας μερικούς κόκκους στο γειτονικό μοναστήρι. Οι ιδιοφυείς μοναχοί έκαναν ένα αρωματικό αφέψημα από τους καρπούς του και πολύ γρήγορα απέδωσαν ιερές ιδιότητες στο ποτό, καθώς "διευκόλυνε" τις ολονύκτιες προσευχές τους. Οι Άραβες ήταν οι πρώτοι που το υιοθέτησαν σαν ρόφημα, συχνά προσθέτοντας γαρύφαλλο, κανέλλα, κάρδαμο και γλυκάνισο στο μίγμα. Το μεσαίωνα το φυτό του καφέ καλλιεργείται στην Αραβία κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα και οι Άραβες προσπαθούν να διατηρήσουν το μονοπώλιο της καλλιέργειάς του 5

6 Το 1470 ο καφές φτάνει στη Μέκκα και αρχίζουν να δημιουργούνται τα πρώτα καφενεία, παρ' όλες τις απαγορεύσεις της επίσημης εξουσίας, που θεωρεί ότι η κατανάλωση καφέ στα καφενεία απομακρύνει τους πολίτες από τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Το 1554 έμποροι φέρνουν τον καφέ από τη Δαμασκό της Συρίας στηνκωνσταντινούπολη ενώ το 1555 άνοιξε το πρώτο καφενείο της Πόλης. Οι Κωνσταντινουπολίτες αγαπούν το εξωτικό ρόφημα και τα καφενεία απλώνονται σχεδόν σε όλες τις συνοικίες. Οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες στην Ανατολή εντυπωσιάζονται από το εξωτικό ρόφημα και περιγράφουν γοητευμένοι τις ιδιότητές του. Ωστόσο, η πολιτισμένη Δύση αντιμετωπίζει με καχυποψία το νέο ποτό μέχρι που ο Πάπας Κλήμης VIII, το 1600, ευχαριστημένος από το άρωμα και τη γεύση του, το βαπτίζει "χριστιανικό". Το 1723 ένας Γάλλος αξιωματικός κλέβει δενδρύλλια καφέ από το βοτανικό κήπο του Παρισιού και τα μεταφέρει παράνομα στη Μαρτινίκα. Το 1727, ένας Πορτογάλος αξιωματικός από τη Βραζιλία κατακτά τη σύζυγο του κυβερνήτη της Γουινέας. Εκείνη εκδηλώνει την αγάπη της χαρίζοντάς του μερικούς βλαστούς καφέας που, όταν μεταφυτεύτηκαν στη Βραζιλία αποτέλεσαν την αρχή για την πιο μεγάλη φυτεία καφέ στον κόσμο! 6

7 1.2Χαρακτηριστικά του καφέ ανά χώρα παραγωγής Το καφεόδεντρο, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, ευδοκιμεί μόνο στα τροπικά κλίματα που υπάρχουν ανάμεσα από τον τροπικό του Αιγόκερου (νότιος τροπικός) και τον τροπικό του Καρκίνου (βόρειος τροπικός) Ανάλογα με την χώρα... που αναπτύσσεται το δέντρο, αποκτά και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, οπότε και καφέδες της ίδια ποικιλίας θα διαφέρουν από χώρα σε χώρα, ακόμη κι αν τα υπόλοιπα στοιχεία του δρόμου προς το φλιτζάνι μας είναι ακριβώς ίδια. Ας τα δούμε πιο αναλυτικά: 1.2.1Κεντρική Αμερική και Καραϊβική Κόστα Ρίκα: Οι καρποί επεξεργάζονται με την «υγρή μέθοδο (wetprocess)» με αποτέλεσμα να παράγει μερικούς από τους καλύτερους καφέδες του κόσμου, 7

8 ειδικά όσοι παράγονται στα βουνά στην πλευρά του Ειρηνικού. Χαρακτηριστικά έχουν την πιο δυνατή γεύση με ισορροπία οξύτητας και αρωμάτων ανάμεσα στους καφέδες άλλων χωρών της Λατινικής Αμερικής. Δομινικανή Δημοκρατία: Λόγω της κακής οικονομίας, οι περισσότερες φυτείες είναι οργανικές αλλά όχι πιστοποιημένες. Οι καρποί επεξεργάζονται με την «υγρή μέθοδο» και στη γεύση είναι ήπιοι, με πλήρες σώμα και ανάλογα με το καβούρντισμα τους, με επίγευση λουλουδιών Ελ Σαλβαδόρ: Καφέδες με έντονο άρωμα, αρωματικοί και με χαμηλή οξύτητα. Το κυριότερο κριτήριο εδώ είναι το υψόμετρο καθώς όσο ψηλότερα η φάρμα, τόσο ανώτερη η ποιότητα. Γουατεμάλα: Από εδώ παράγονται μερικοί από τους καλύτερους καφέδες του κόσμου και η ίδια η χώρα είναι στην 10άδα με την μεγαλύτερη παραγωγή παγκοσμίως. Κάθε περιοχή έχει τα δικά της χαρακτηριστικά αλλά γενικά η γεύση τους είναι έντονη, με γεμάτο σώμα, αρωματική με επίγευση λουλουδιών και ισορροπημένη οξύτητα Ονδούρα: Αν και οικονομικοί, πολιτικοί και οικολογικοί λόγοι έχουν φέρει πισωγύρισμα στον τομέα του καφέ, η χώρα παράγει πάρα πολύ καλούς καφέδες, ειδικά στα υψόμετρα πάνω από μ. Και εδώ υπάρχουν διαφορές από περιοχή σε περιοχή αλλά κατά γενικό κανόνα οι καφέδες έχουν γλυκύτητα στη γεύση, χαμηλή οξύτητα και διακριτική γεύση καραμέλας. Τζαμάικα: Με ποικιλίες καφέ που συγκαταλέγονται στις καλύτερες του κόσμου, η ποιότητα των φυτειών είναι γενικά υψηλή. Γεύση δυνατή, χαμηλή οξύτητα και καπνιστές πινελιές είναι αυτό που μας μένει από την Τζαμάικα. Προσοχή σε αυτό: Εδώ παράγεται ένας από τους καλύτερους καφέδες παγκοσμίως, ο JamaicanBlueMountain. Αν βρείτε ποτέ να αγοράσετε ή να δοκιμάσετε, πιθανότατα σας κορόιδεψαν καθώς η ποικιλία αυτή παράγεται περιορισμένα μόνο σε μία περιοχή τ.χλμ. Και το 90% αυτής εξάγεται στην Ιαπωνία. Κούβα: Καφέδες με μέτριο σώμα και χαμηλή οξύτητα. Η χώρα καταναλώνει σχεδόν το 80% της παραγωγής με το υπόλοιπο να μένει για εξαγωγή Μεξικό: Ήπιοι, ισορροπημένοι καφέδες με εξαιρετική οξύτητα και κυμαινόμενα αρώματα. Οι περισσότερες φάρμες είναι πιστοποιημένες και η χώρα είναι στους 10 μεγαλύτερους παραγωγούς καφέ. Νικαράγουα: Η πολιτική και οικολογική κατάσταση στη χώρα περιορίζουν την ποσότητα της παραγωγής καφέ. Η ποιότητα είναι καλή ωστόσο, με τις γεύσεις να διαφέρουν πολύ ανά περιοχή οπότε έχουμε καφέδες με γεμάτο σώμα και ισορροπία με καθαρή γεύση, ίσως εσπεριδοειδών με μεσαία οξύτητα. Συνήθης μέθοδος επεξεργασίας: η «φυσική πολτοποίηση (Pulpednatural)». Παναμάς: Αν και πρόσφατα έγινε προσπάθεια στην χώρα για την αύξηση και τον έλεγχο της ποιότητας, τα αποτελέσματα είναι ήδη στο φλυτζάνι. Αν και υπάρχουν καφέδες χαμηλής ποιότητας για μεγάλες αγορές όπως των ΗΠΑ, υπάρχουν και φάρμες που παράγουν απο τους καλύτερους παγκοσμίως. Συνήθως συναντάμε έντονες γεύσεις με καθαρούς τόνους φρούτων και διακριτικών αρωμάτων λουλουδιών Πουέρτο Ρίκο: Αν και παράγει καφέ εδώ και 270 χρόνια, η ποιότητα γενικά είναι χαμηλή με εξαιρέσεις μερικούς καφέδες που συγκαταλέγονται στους καλύτερους του 8

9 κόσμου. Γεμάτο σώμα, λεπτά και διάφορα αρώματα με ισορροπημένες γεύσεις, είναι τα χαρακτηριστικά τους Νότια Αμερική Βολιβία: Πρόσφατα ενταγμένη στην παραγωγή καφέ, με την εξαγωγή του κυρίως προς την Ευρώπη, τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια (με παραγωγούς από τον Παναμά) για Speciality ποικιλίες μιας και η χώρα έχει όλα τα χαρακτηριστικά για εξαιρετικούς καφέδες, κυρίως το υψόμετρο. Λεπτοί, ντελικάτοι καφέδες, αρωματικοί και γλυκοί, συνήθως με γεύση εσπεριδοειδών, είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά τους. Βραζιλία: Με το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής καφέ, όλη την χώρα να ασχολείται με την παραγωγή του καφέ και μηχανικές μεθόδους συγκομιδής λόγω των τεράστιων εκτάσεων, η ποιότητα ποικίλει από πολύ χαμηλή εώς εξαιρετική. Όσο για τη γεύση, αυτή ποικίλει λόγω των διακυμάνσεων της ποιότητας του καρπού, αλλά και της επεξεργασίας που μπορεί να διαφέρει ακραία από "φυσική ξηρή (natural-dryprocess)" εώς και "υγρή (wetprocess)". Εκουαδόρ: "Φτωχή" παραγωγικά αλλά και εξαγωγικά χώρα, λόγω της έλειψης τεχνογνωσίας αλλά και πόρων. Οι καφέδες κυρίως είναι χαμηλής, ποιοτικά, κλίμακας με ελάχιστες εξαιρέσεις. Υψηλή οξύτητα, πικάντικα αρώματα και γεμάτο σώμα θα βρούμε συνήθως. Κολομβία: Συνήθως οι Κολομβιανοί καφέδες ταξινομούνται με κριτήριο το μέγεθος του κόκκου, οπότε τα ποιοτικά επίθετα που τους συνοδεύουν δεν αφορούν την ποιότητα, που μερικές φορές είναι αντίστροφη κιόλας με το μέγεθος του κόκκου! Η ποιότητα γενικά κινείται σε μεσαίο επίπεδο μιας και ο κυριότερος στόχος εξαγωγών είναι οι ΗΠΑ, άρα η ποσότητα είναι πάνω από την ποιότητα. Τα κυριότερα 9

10 χαρακτηριστικά του καφέ είναι η ισορροπία στις γεύσεις και την έντονη οξύτητα, με γεμάτο σώμα. Περού: Οι περισσότερες φάρμες πλέον στο Περού παράγουν με οργανικό τρόπο, οι ποιότητα όμως δεν ακολουθεί τον τρόπο παραγωγής, με την πλειοψηφία να είναι στο μέσο όρο. Η προσπάθεια να υπάρχει φθηνός οργανικός καφές οδήγησε τις φάρμες σε τακτικές που εστιάζουν στην ποσότητα και όχι στην ποιότητα καθώς η δεύτερη είναι δύσκολο να επιτευχθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα και ας υπάρχουν οι κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες. Υπάρχουν και οι εξαιρέσεις αλλά το γενικό χαρακτηριστικό ειναι η μεγάλη διαφορά γεύσεων και ποιότητας ανάμεσα σε περιοχές ή ακόμη και σε φάρμες ίδιας περιοχής. Βενεζουέλα: Αν και η χώρα δεν στηρίζεται τόσο στην παραγωγή καφέ, ωστόσο ποιοτικά είναι σε πολύ καλό επίπεδο.με χαρακτηριστικά την χαμηλή οξύτητα και την ελαφριά αρωματική γεύση, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε blends ή και μόνοι. Οι καφέδες που είναι κοντά στα σύνορα με την Κολομβία είναι οι καλύτεροι της χώρας και σκαρφαλώνουν συνεχώς στη λίστα παγκοσμίως Αφρική Ανγκόλα: Με τους πολέμους εντός, η παραγωγή καφέ έπεσε και η χώρα που κάποτε ήταν στην 10άδα με την μεγαλύτερη παραγωγή, τώρα παλεύει για να έρθει ξανά στο προσκήνιο. Κυρίως παράγει robusta αλλά και λίγους Arabica που λόγω της επίπεδης γεύσης τους είναι ιδανικοί για blends Αιθιοπία: Η χώρα στην οποία ανακαλύφθηκε ο καφές, ακόμη και σήμερα κρατάει τα ηνία της εξαγωγής καφέ στην Αφρική και επίσης αν και επεξεργάζεται τον 10

11 καφέ με τον αρχαιότερο τρόπο (φυσική- ξηρή επεξεργασία), έχει ποιοτικά πολύ ψηλά τον πήχη με τις ποικιλίες της να έχουν λεπτό σώμα, χαμηλή οξύτητα και μεγάλο εύρος αρωμάτων. Μπουρουντί: Χαμηλή παραγωγή αλλά πολύ υψηλή ποιότητα με τις φάρμες να έχουν απο 50 εως 250 δέντρα. Παλιότερα ο καφές αναμειγνυόταν μετάξυ των παραγωγών πριν πωληθεί, οπότε δεν ήταν δυνατός ο διαχωρισμός ανάμεσα σε καλές και κακές παραγωγές, μια μέθοδος που τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει ώστε οι καλύτεροι να βγουν στην επιφάνεια. Συναντάμε νότες εσπεριδοειδών και λουλουδιών συνήθωςσ τις γεύσεις ή τσαγιού και φουντουκιού αν καβουρντιστούν περισσότερο Κονγκό: Ο εμφύλιος δεν αφήνει την παραγωγή καφέ να ανθίσει αν και οι κλιματολογικές συνθήκες είναι καλές. Η χώρα παράγει Peaberry και Elephant καρπούς (αντί για δύο "σπερματα", ο καρπός έχει ένα μεγάλο μόνο), έχοντας και Arabica καθώς και Robusta, με τις τιμές πώλησης να είναι παραπολυ χαμηλές. Ακτή Ελεφαντοστού: Επίσης μια χώρα που έχει πληγεί από εμφυλίους με την παραγωγή να έχει πέσει. Robusta κυρίως, για πώληση σε όλες τις αγορές Καμερούν: Εστίαση της παραγωγής για στιγμιαίο καφέ, άρα και την πλειοψηφία να είναι Robusta. Υπρχουν και μερικές εξαιρέσεις με καρπούς Longberry (Peaberry) και Elephant. Κένυα: Με τις γεύσεις να κυμαίνονται ανάμεσα σε τόνους φρούτων και κρασιού με κεράσι, με υψηλή οξύτητα, οι καφέδες από την Κένυα είναι ανάμεσα στους καλυτερους του κόσμου καθώς ακόμη και οι μικρότεροι παραγωγοί είναι ιδιαίτερα προσηλωμένοι στην ποιότητα σε όλα τα στάδια μέχρι την πώληση. Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε πως λόγω του κλίματος, συχνά υπάρχει συγκομιδή 2 φορές το χρόνο, ειδικά σε μεγάλα υψόμετρα. Μαδαγασκάρη: Η παραγωγή είναι του είδους Robusta κυρίως, με μεγάλο ποσοστό της να καταναλώνεται εγχώρια. Τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια για καλύτερη ποιότητα που όμως θέλει χρόνο ακόμη για να φτάσει στο φλιτζάνι μας. Μαλάουι: Μικρή παραγωγή με καλούς καφέδες που όμως είναι άγνωστοι στο ευρύ κοινό. Ρουάντα: Εμφύλιος πόλεμος κι εδώ έχει επηρεάσει την παραγωγή, που όμως τα τελευταία χρόνια αναρρώνει και η χώρα βγαίνει ξανά στο προσκήνιο με εξαιρετική ποιότητα καθώς έχουν όλα τα κλιματολογικά χαρακτηριστικά όπως και την γνώση και θέληση να πετύχουν.υγρή επεξεργασία των κόκκων, με τις γεύσεις να είναι φρουτώδεις με τόνους λουλουδιών και γεμάτο σώμα καφέ με χαμηλή οξύτητα. Ζάμπια: Με κυμαινόμενη ποιότητα, από κακούς εώς εξαιρετικούς καφέδες, χρειάζεται προσοχή στην επιλογή. Αρώματα λουλουδιών αναδύονται στο φλιτζάνι μας, με ισορροπημένη οξύτητα και δυνατό σώμα. Ζιμπάμπουε:. Τα πολιτικά γεγονότα προσθέτουν προβλήματα στην παραγωγή κι εξαγωγή του καφέ και μένει να δούμε μελλοντικά αν θα αναπτυχθούν ή θα υποβιβαστούν. Τα τελευταία 50 χρόνια προσπαθούν για καλύτερη ποιότητα και τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά καθώς πετυχαίνουν ισορροπία στο φλιτζάνι, περιπλοκότητα, δυνατό σώμα, περίπου σαν τους καφέδες από τη Ζάμπια. 11

12 Νότια Αφρική: Η παραγωγή είναι τόσο μικρή ακόμη που δεν μπορεί να καλύψει την εγχώρια κατανάλωση, οπότε ακόμη εισάγουν καφέ από άλλες χώρες. Τανζανία: Με πολλές φορές αμφίβολη ποιότητα, σε γενικές γραμμές η παραγωγή είναι πάρα πολύ καλή. Ειδικά γύρω από το βουνό Κιλιμάντζαρο βρίσκουμε φάρμες που είναι εξαιρετικές με καφέδες που δίνουν νότες κρασιού, με οξύτητα και πλήρεις γεύσεων. Οι καρποί Peaberry που συναντάμε, πολλές φορές δεν έχουν την ποιότητα που αναλογεί στην τιμή τους. Ουγκάντα: Με την παραγωγή να εστιάζει κυρίως στο είδος Robusta, δεν περιμένουμε να δούμε υψηλή γενική ποιότητα που ωστόσο υπάρχει αρκετή στο 10% των Arabica που καλλιεργούνται Ασία Κίνα: Παραγωγή μόνο για στιγμιαίο καφέ, μιας και στις μεγαλουπόλεις επικρατούν τα δυτικά πρότυπα μεγάλων εταιρειών καφέ και στην επαρχεία ο καφές είναι απλά άγνωστος, καθώς μιλάμε για την χώρα του τσαγιού. Ινδία: Με τον μεγαλύτερο εισαγωγέα του ινδικού καφέ, την Βρετανική αγορά, η ποιότητα είναι σε μεσαίο επίπεδο, ανεβαίνοντας μόνο τα τελευταία χρόνια. Οι Robusta καφέδες από την χώρα είναι πολύ ποιοτικοί με χαρακτηριστικά τους την μη ύπαρξη οξύτητας, το γεμάτο σώμα ενώ υπάρχει γενική ισορροπία στην γλυκόπικρη γεύση τους οπότε και είναι αρκετά καλοί για blends Ινδονησία: Από τις παλιότερες παραγωγές καφέ που ωστόσο επλήγησαν από ασθένειες των φυτών Arabica και αντικαταστήθηκαν με ανθεκτικότερα φυτά Robusta που επικρατούν εώς και το 90% της παραγωγής ακόμη και σήμερα. Καφέδες με χαμηλή οξύτητα, πλήρες σώμα και ζωηρά αρώματα, πολύ καλοί για blends. Ο ακριβότερος καφές του κόσμου, KopiLuwak, παράγεται εδώ. 12

13 Ανατολικό Τιμόρ: Καφές που έχει έρθει από την Ινδονησία άρα και με τα ίδια χαρακτηριστικά. Το νησί έχει το δικό του υβρίδιο καφέ, το Timor, που συνδυασμένο με την ποικιλία Caturra, κάνει την ποικιλία Catimor που κερδίζει έδαφος στην καλλιέργεια λόγω των καλών χαρακτηριστικών του. Φιλιππίνες: Ενώ καλλιεργούνται τα κυριότερα είδη καφέ όλα μαζί ταυτόχρονα (Arabica, Robusta,Excelsa, Liberica) και τα αποτελέσματα είναι πολύ ποιοτικά, το 80% της παραγωγής πηγαίνει κατευθείαν στη Nestle. Βιετνάμ: Μετά την Βραζιλία έχει τη μεγαλύτερη παραγωγή καφέ παγκοσμίως, αλλά η καλλιέργεια επικεντρώνεται σε Robusta δέντρα καθώς είναι πιο ανθεκτικά Αυστραλία-Ειρηνικός Ωκεανός Αυστραλία: Καφέδες με λιγότερη καφεΐνη γενικά, με ευχάριστη οξύτητα και γήινους τόνους. Διαφέρουν όμως πολύ από παραγωγό σε παραγωγό ανάλογα με την μέθοδο συγκομιδής καθώς μπορεί να είναι εντελώς μηχανική ή χειρωνακτική, γεγονός που επηρεάζει την ποιότητα του καρπού που φτάνει για επεξεργασία. Οι μικρότερες φάρμες έχουν εξαιρετικούς καφέδες που όμως δεν είναι ιδιαίτερα γνωστοί μιας και δεν φτάνουν στις εξαγωγές. Χαβάη: Παραγωγή καφέ που μπορεί να διαφέρει πολύ ποιοτικά μεταξύ περιοχών ή παραγωγών. Κατά βάση έχονυ γεύση απαλή, με πολύ χαμηλή οξύτητα, εύρωστο σώμα και πολύπλευρη αρωματική προσωπικότητα. Παπούα Νέα Γουινέα: Λόγω του δύσκολου εδάφους, αν και τα δέντρα μεγαλώνουν υπό σκιά και σε μεγάλο υψόμετρο, είναι δύσκολη η παραγωγή και επίσης ενώ η καλλιέργεια είναι οργανική, λίγες φάρμες έχουν την πιστοποίηση. Πολύ καλοί καφέδες με χαμηλή οξύτητα, αρώματα με νότες φρούτων και λουλουδιών. 13

14 Έξτρα Υεμένη: Η χώρα στην οποία ξεκίνησε το μακρύ του ταξίδι ο καφές, μιας και από το λιμάνι της Μόκα έφτασε στη Βενετία ο κόκκος μέσω των Αράβων εμπόρων. Δύσκολη χώρα στην κατανάλωση και εμπορία καφέ μιας και για αυτούς είναι μια αρχαία συνήθεια που γίνεται ακόμη και σήμερα με περίεργους τρόπους και γευστικά κυμαίνονται σε ειδικές γεύσεις μια και οι ειδικοί θα τους χαρακτηρίσουν γήινους, σύνθετους και πικάντικους ενώ ο μέσος καταναλωτής νομίζω πως θα τους χαρακτήριζε δυνατούς, περίεργους και πικρούς. 1.3Ποικιλίες και Είδη Καφέ Υπάρχουν δύο βασικά είδη καφεόδεντρου, ή καφέας τα οποία παράγουν τις δύο ποικιλίες οι οποίες και στηρίζουν το παγκόσμιο εμπόριο του καφέ: η καφέα Αράμπικα και η καφέα Ρομπούστα. Arabica Η ποικιλία καφέ Arabicaείναι η αρχαιότερη από τις δύο ποικιλίες.φημίζεται για την ανώτερη ποιότητα και το έντονο άρωμα της. Πιστεύεται ότι προέρχεται από την Αιθιοπία αλλά, όπως δηλώνει και η ονομασία της, καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στην Αραβική Χερσόνησο.Ευδοκιμεί καλύτερα σε μεγάλα υψόμετρα, διαθέτει μία πολύ ραφιναρισμένη γεύση σε σύγκριση με τα υπόλοιπα είδη καφέ και περιέχει 1% καφεΐνη. Είναι ο μοναδικός καφές που πίνεται χωρίς να αναμειγνύεται με άλλες ποικιλίες. Ο καρπός μιας ποικιλίας Arabica είναι αρκετά μεγάλος, επιμηκυμένος και σχετικά επίπεδος. Οι πιο εκλεπτυσμένες ποικιλίες Arabica προέρχονται από την Λατινική Αμερική και την Αφρική. H CoffeaArabica έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: είναι πιο ντελικάτη και λιγότερο πικρή από τον Robusta. Το 78% της παγκόσμιας παραγωγής καφέ είναι της ποικιλίας 'arabica'. Από τη συγκεκριμένη ποικιλία παρασκευάζονται οι διάφοροι τύποι ελαφρού καφέ (mildcoffees). 14

15 Robusta Η ποικιλία robusta είναι ανθεκτικότερη στις ασθένειες του φυτού από την arabica, λόγω της σχεδόν διπλάσιας ποσότητας καφεΐνης που περιέχει. Λέγεται ότι η καφεΐνη μπορεί να παραλύσει και σκοτώσει ορισμένα από τα έντομα που απειλούν το καφεόδεντρο. Είναι ένα "εύρωστο" είδος με υψηλή παραγωγή ανά φυτό. Ευδοκιμεί σε χαμηλότερα υψόμετρα και διαθέτει μία πιο τραχειά, σκληρή γεύση. Η ποικιλία robusta, που αποτελεί το υπόλοιπο 22% της παγκόσμιας παραγωγής, καταφέρνει να προσαρμόζεται στα θερμά-υγρά κλίματα, στα οποία ηαrabica δεν ευδοκιμεί.ο καρπός Robusta είναι στρογγυλός, συμπαγής και κοντύτερος από τον καρπό Arabica. Παρά την περισσότερο ουδέτερη γεύση του σε σχέση με την arabica, η συγκεκριμένη ποικιλία έχει αυξημένη δημοτικότητα, ιδιαίτερα στη μορφή του διαλυτού καφέ. Τα περισσότερα διακινούμενα σήμερα προϊόντα καφέ είναι συσκευασμένα μίγματα σε διάφορους συνδυασμούς των δύο ποικιλιών με διαφορετικά χαρακτηριστικά προκειμένου να ικανοποιήσουν την επιθυμητή γεύση και άρωμα από το καταναλωτικό κοινό. 1.4 Είδη καφέ Το ρόφημα του Καφέ συναντάται σε πολλές μορφές. Από τις συνηθέστερες είναι: Ο Ελληνικός καφές Ο φραπέ Ο Στιγμιαίος καφές Ο καφές εσπρέσσο και τα επιμέρους είδη του: Ο καφές εσπρέσσολούνγκο 15

16 Ο καφές εσπρέσσομακκιάτο Ο καφές εσπρέσσονορμάλε Ο καφές εσπρέσσοστρέττο Ο καφές εσπρέσσοφρέντο Ο καφές καππουτσίνο και τα επιμέρους είδη του: Ο καφές καππουτσίνοκαραμέλ Ο καφές καππουτσίνολάττε Ο καφές κοζίτο με επιμέρους είδη: Ο καφές κοζίτοκαραμέλ Ο καφές κοζίτοαμαρέττο Ο καφές κοζίτοτσόκο Ο Καφές φίλτρου ή γαλλικός καφές Ο καφές φροζίτομε επιμέρους είδη: Ο καφές φροζίτοεσπρέσσο Ο καφές φροζίτο σπέσιαλ ο καφές φροζίτοτσόκο Ο τούρκικος καφές (γνωστός στην Ελλάδα και ως "ελληνικός καφές") είναι είδος καφέ που παρασκευάζεται με ψήσιμο, σε μπρίκι, αλεσμένων σε λεπτή σκόνη καβουρντισμένων κόκκων καφέ και ο οποίος πίνεται περισσότερο από κάθε άλλο είδος καφέ σε πολλές περιοχές της ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, των Βαλκανίων και της Βόρειας Αφρικής. Ονομασία Ελληνικού καφέ Ο καφές αυτός ονομάζεται με διάφορους τρόπους, ανάλογα με την χώρα. Συναντιέται ακόμα με τις ονομασίες «αρμένικος καφές» (στην Αρμενία), «αραβικός καφές», ή «μεσανατολικός καφές». Στις χώρες των Βαλκανίων ονομάζεται συνήθως «τούρκικος» ενώ στην Κύπρο καλείται «κυπριακός». Στην Ελλάδα ήταν δεκτός και δεδομένος ως «τούρκικος» μέχρι την δίωξη των Ελλήνων από την Κωνσταντινούπολη το 1955, οπότε ο κόσμος, ως διαμαρτυρία, άρχισε να τον αποκαλεί «ελληνικό». Στις χώρες της Μέσης Ανατολής είναι διαδεδομένη η ανάμιξη του καφέ με κάρδαμο και άλλα αρωματικά φυτά. Προέλευση Ελληνικού καφέ Στην Ελλάδα διαδόθηκε κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου. Σύμφωνα με την παράδοση οι πρώτοι που παρασκεύασαν τέτοιου είδους καφέ ήταν οι Βεδουίνοι της Μέσης Ανατολής οι οποίοι έβαζαν την χύτρα του καφέ πάνω στην άμμο που κάλυπτε την στάχτη και τα κάρβουνα για να τα κρατήσει ζωντανά. Γι' αυτό υπάρχει και η παράδοση να ψήνεται ο καφές πάνω σε άμμο στα παραδοσιακά καφενεία. Παρασκευή Ελληνικού καφέ Βασικό εργαλείο της παρασκευής του τούρκικου καφέ είναι το λεγόμενο μπρίκι, μέσα στο οποίο πρέπει να βράσει (σχεδόν) το μίγμα του νερού με τον καφέ και τη ζάχαρη που ανακατεύουμε στην αρχή με το αναδευτήρι ή το κουταλάκι. 16

17 Σερβίρεται σε φλιτζάνι μικρό ή χοντρό (του καφέ), αργά, κατά τις ακόλουθες ονομασίες παρασκευής: Σκέτος (75 ml νερό + 1 κουταλάκι καφέ) Με ολίγη (75 ml νερό + 1 κουταλ. καφέ + ολίγη ζάχαρη στην μύτη του κουταλιού) Μέτριος (75 ml νερό + 1 κουταλ. καφέ + 1/2 κουταλ. ζάχαρη) Γλυκός (75 ml νερό + 1 κουτ. καφέ και 1 κουτ. ζάχαρη). Στο διπλό καφέ οι δοσολογίες απλά διπλασιάζονται. Άλλες ονομασίες όπως «βαρύ γλυκός», ή «πολλά βαρύς» ή «βαρύ γλυκός και όχι», αφορούν την επιτυχία στο καϊμάκι με ανεβοκατέβασμα του μπρικιού, όταν σερβίρεται στο φλιτζάνι, συνήθως χοντρό. Όταν τοποθετούμε το μπρίκι στη χόβολη το σκεπάζουμε μέχρι τη μέση τραβώντας με το κουταλάκι τη χόβολη γύρω του. Όταν ο καφές αρχίζει και φουσκώνει είναι έτοιμος για σερβίρισμα. Φραπέ Ο καφές φραπέ είναι ένα Ελληνικής επινόησης αφρώδες κρύο ρόφημα. Τα βασικά συστατικά του είναι στιγμιαίος καφές, ζάχαρη και νερό. Η εφεύρεσή του έγινε τυχαία το 1957 από τον Δημήτρη Βακόνδιο στη Θεσσαλονίκη. Παρασκευή του Φραπέ Τα συστατικά του φραπέ είναι στιγμιαίος καφές, νερό, ζάχαρη και προαιρετικά γάλα και παγάκια. Ο καφές φραπέ χαρακτηρίζεται "σκέτος", "μέτριος" ή "γλυκός" ως προς τις αναλογίες των βασικών συστατικών του. Κατασκευάζεται βάζοντας την επιθυμητή αναλογία καφέ και ζάχαρης σε ένα ψηλό ποτήρι ή σε σέικερ. Προσθέτοντας νερό σε ύψος ενός εκατοστού από τον πάτο του ποτηριού το μείγμα χτυπιέται στο σέικερ ή με ηλεκτρικό αναδευτήρα (συνιστάται αναδευτήρας με μεγάλη περιστροφική ισχύ) μέχρι να σχηματιστεί σταθερός αφρός. Ακολούθως γίνεται προσθήκη νερού και προαιρετικάγάλακτος και πάγου. Σερβίρεται και πίνεται με καλαμάκι (σπαστό κατά προτίμηση). Ο φραπέ είναι ευχάριστος και δροσιστικός καφές, ιδίως το καλοκαίρι. Όμως είναι αρκετά διεγερτικός και με υπακτική δράση. 17

18 Στιγμιαίος καφές σε σκόνη O στιγμιαίος καφές σε σκόνη, είναι το προϊόν του καφέ το οποίο με λίγο ζεστό νερό διαλύεται τέλεια απελευθερώνοντας και όλο το άρωμα που περικλείει. Ιστορία του στιγμιαίου καφέ Εφευρέθηκε το 1901 από τον Ιάπωνα ΣατόριΚάτο (SatoriKato), επιστήμονα που δούλευε στο Σικάγο των ΗΠΑ. Την 1η Απριλίου 1938 ο στιγμιαίος καφές παρουσιάστηκε στο εμπόριο από την ελβετική εταιρία Νεστλέ (Nestlé) με το εμπορικό όνομα Nescafé, παράγωγο των λέξεων Nestlé και Café. Από τότε ο στιγμιαίος καφές εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο με δύο ποικιλίες, τον "κανονικό" και τον "χωρίς καφεΐνη" (ντεκαφεϊνέ). Το 1965 επιτεύχθηκε και μια νέα μέθοδος παρασκευής της σκόνης στιγμιαίου καφέ, το "ψυχρό στέγνωμα" η οποία συνετέλεσε στην βελτίωση της ποιότητας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ο στιγμιαίος καφές εμφανίστηκε και με ποικιλία διάφορων γεύσεων (περίπου 100 σε όλο τον κόσμο) ανάλογα με τις προτιμήσεις των κατοίκων κάθε χώρας, οι οποίες δημιουργούνται με την ανάμειξη διάφορων ποικιλιών καφέ και διαφορετικού χρόνου καβουρδίσματος. Espresso Ο γνωστός μας και ιδιαίτερα αγαπητός και στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια espresso, είναι ένας δυνατός μαύρος καφές που φτιάχνεται με καυτό νερό, το οποίο περνά μέσα από σκούρους αλεσμένους σε σκόνη αρωματικούς κόκκους καφέ, με μεγάλη πίεση. Ένας υπέροχος espresso πρέπει να είναι ελαφρώς παχύρρευστος, με μια χρυσοκαφετιά κρέμα στην κορυφή. Αν ο καφές είναι πραγματικά καλός, τότε η ζάχαρη που ενδεχομένως θα προσθέσετε στον καφέ σας, θα παραμείνει επάνω στην κρέμα για μερικά δευτερόλεπτα προτού «βυθιστεί» στο «μαγικό» ζουμί του espresso. 18

19 Ο espresso είναι η βάση μιας ευρείας ποικιλίας εκλεκτών ειδών καφέ, όπως είναι ο cappuccino. Πολλοί όμως, επιμένουν ότι οποιαδήποτε προσθήκη στον espresso είναι τουλάχιστον «βλασφημία», παρόμοια με αυτή της προσθήκης cola στο αυθεντικό σκωτσέζικο ουίσκι. Cappuccino Αυτός ο πασίγνωστος καφές -ή κάτι που του μοιάζει τέλος πάντων- έχει γίνει το... εθνικό μας ποτό. Ο αυθεντικός, αληθινός cappuccino όμως, είναι μια μίξη από ίσα μέρη από espresso και αφρόγαλα. Αυτό το βελούδινο ρόφημα, αν φτιαχτεί σωστά, μπορεί να γίνει ακόμα και επιδόρπιο, χάρη στην πλούσια πολύπλοκη γεύση του. Americano Πόσες φορές έχουμε ταξιδέψει στο εξωτερικό και δεν είχαμε ιδέα περί τίνος πρόκειται, όταν μας πρότειναν έναν καφέ Americano; Είναι αλήθεια ότι στο εξωτερικό προτιμάται πολύ από τους ντόπιους, ενώ στην Ελλάδα σχεδόν δεν συναντάται πουθενά. Είναι ένας μονός espresso μέσα σε μια κούπα βραστό νερό. Το όνομά του αρχικά, θεωρήθηκε προσβολή προς τους Αμερικανούς, όταν ο espresso έγινε δημοφιλής και σε εκείνη την πλευρά του Ατλαντικού. Η πραγματική του μορφή, είναι πλούσια, κρεμώδης, με έντονη και δυνατή τη γεύση του espresso. CaffeLatte Ο caffelatte είναι ένας μονός espresso με τρία μέρη ζεστό γάλα. 19

20 CaféMocha (Mochachino) Αυτός είναι ένας cappuccino ή caffelatte με σιρόπι σοκολάτας ή κακάο. Στο συγκεκριμένο ρόφημα παρατηρούνται μεγάλες διαφοροποιήσεις από καφετέρια σε καφετέρια, οπότε για να είστε σίγουροι, πριν τον παραγγείλετε, ρωτήστε τον τρόπο παρασκευής του. CaramelMacchiato Άλλο ένα είδος ροφήματος που φτιάχνεται με διαφορετικό τρόπο από μέρος σε μέρος. Η πιο συνηθισμένη μέθοδος παρασκευής του είναι ο συνδυασμός espresso, με σιρόπι καραμέλας και αφρόγαλα, αν και πολλοί προτιμούν απλό ζεστό γάλα. Πολλές φορές επίσης, προστίθεται έξτρα βανίλια για περισσότερη γε 20

21 Κεφάλαιο 2 ο 2.1Οικονομική Διάσταση του καφέ Πολυεθνικές Εταιρείες-Εκμετάλλευση Οι εξελίξεις όμως στις παγκόσμιες αγορές υπήρξαν ιδιαίτερα ραγδαίες και η - μάλλον αναπάντεχη- πρόοδος του Δίκαιου Εμπορίου ανάγκασε αρκετές εταιρείες να επαναπροσδιορίσουν τη στάση τους ως προς αυτό. Προτού καν περάσουν επτά χρόνια από τη δήλωση αποκήρυξής του, η Cadbury ανακοίνωσε πως όλες οι σοκολάτες γάλακτος της εταιρείας στο Ηνωμένο Βασίλειο θα αρχίσουν να εφαρμόζουν τους κανόνες του Δίκαιου Εμπορίου. Αυτή η απόφαση έκανε τον γύρο του κόσμου και ήρθε να προστεθεί σε μια σειρά από άλλες αντίστοιχες αποφάσεις γνωστών πολυεθνικών εταιρειών. Ηδη από το 2005 η εταιρεία Νestle εισήγαγε στη βρετανική αγορά τη μάρκα καφέ «ΝescafeΡartner sβlend», που αποτελεί το πρώτο προϊόν Δίκαιου Εμπορίου στο χαρτοφυλάκιο του κολοσσιαίου οργανισμού. Επιπλέον, η παγκόσμια εταιρεία Starbucks έχει μετατρέψει σε Δίκαιο Εμπόριο ένα αρκετά σημαντικό ποσοστό του καφέ της σε αρκετές χώρες όπου δραστηριοποιείται, ενώ έχει θέσει στόχο να επεκτείνει αυτή την ενέργεια διεθνώς. Ο ΡaulRice, διευθύνων σύμβουλος της Τransfair USΑ, του μεγαλύτερου οργανισμού Δίκαιου Εμπορίου στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, και ο DubΗay, ανώτερος αντιπρόεδρος των Starbucks, έκαναν κοινή διαδικτυακή εμφάνιση στις 12 Οκτωβρίου, παρουσιάζοντας τα οφέλη της συνεργασίας του Δίκαιου Εμπορίου με τη γνωστή πολυεθνική αλυσίδα καταστημάτων. Είναι γεγονός πως μέσω της στήριξης των Starbucks και άλλων γνωστών εταιρειών οι πωλήσεις του Δίκαιου Εμπορίου έχουν γνωρίσει τεράστια ανάπτυξη διεθνώς. Το 2008 η αξία των πωλήσεων των προϊόντων Δίκαιου Εμπορίου ανήλθε σε σχεδόν 3 δισεκατομμύρια ευρώ, παρουσιάζοντας εντυπωσιακή αύξηση της τάξης του 250% μέσα σε πέντε χρόνια. Παράλληλα, υπολογίζεται πως από τις πωλήσεις αυτές επωφελούνται περίπου 1,5 εκατομμύριο αγρότες, που στην πλειοψηφία τους ανήκουν σε 21

22 συνεταιρισμούς του αναπτυσσόμενου κόσμου. Αυτή η αλματώδης ανάπτυξη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πιστοποίηση όλο και περισσότερων γνωστών μαρκών με το σήμα του Δίκαιου Εμπορίου, καθώς σε πολλές χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, εταιρείες καταναλωτικών αγαθών και λιανέμποροι έχουν αρχίσει να αναζητούν τρόπους σύγκλησης με το Δίκαιο Εμπόριο, προκαλώντας όμως συχνά κύματα συζητήσεων και αντιδράσεων. Σε διεθνές επίπεδο το Δίκαιο Εμπόριο έχει πλέον περάσει στην εποχή του «κυρίαρχου ρεύματος» (mainstream), αποτελώντας επίκαιρο θέμα στα διεθνή μέσα ενημέρωσης και προσελκύοντας ως υποστηρικτές γνωστές προσωπικότητες από τον χώρο του θεάματος και της Τέχνης Πόσο κοστίζει ένας καφές; Πικρός ο καφές που πίνουν οι Έλληνες αφού τον πληρώνουν πολύ ακριβά ειδικά σε στις καφετέριες που βρίσκονται κοντά σε θάλασσα και έχουν θέα. «Είδος πολυτελείας» ο καφές που αν και κοστίζει μόλις λίγα λεπτά το φλιτζάνι φτάνει να πωλείται μέχρι και 6 ευρώ. Λιγότερα τα χρήματα για την παραγωγή του καφέ και περισσότερα για την αγορά του. Πανάκριβα πληρώνουν τον καφέ οι Έλληνες, καθώς καταβάλλουν διπλάσια τιμή σε σχέση με το εξωτερικό. Ένα freddocappuccino στην Ελλάδα κοστίζει από 1,40 ευρώ (σε κυλικείο) μέχρι και 6 ευρώ. Ο ίδιος καφές σε τουριστικές και μη περιοχές της Ιταλίας κοστίζει από 1,80 μέχρι και 2,20 ευρώ, της Γαλλίας (Πύργος του Άιφελ) κοστίζει μεταξύ 2,50-2,80 ευρώ, όπως και στο Μπιλμπάο (Ισπανία) και στο Βερολίνο (Γερμανία). Ανεξάρτητα από το που τον απολαμβάνουν, ο καφές έχει εξελιχθεί στο πιο δημοφιλές ρόφημα για τους Έλληνες, καθώς καταναλώνουν το 0,64% της παγκόσμιας παραγωγής του φημισμένου προϊόντος καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση στον κόσμο. Μολονότι, το 71% της εγχώριας κατανάλωσης καφέ συνεχίζει να πραγματοποιείται κατ οίκον, τελευταία στοιχεία δίνουν αυξητική τάση στην ζήτηση καφέ εκτός σπιτιού. Τάση που ευθύνεται για τη δημιουργία, περίπου, 500 -και πλέοννέων café κάθε χρόνο. Το σημαντικότερο, ωστόσο, δέλεαρ για την εμφάνιση νέων επιχειρηματιών στον χώρο δεν είναι η αυξανόμενη κατανάλωση καφέ, αλλά τα κέρδη που εικάζεται ότι αφήνουν οι κόκκοι του καφέ. 22

23 Όλοι οι τύποι καφέ δίνουν κατά μέσο όρο 140 καφέδες, ενώ κάθε φλιτζάνι καφέ περιέχει 6-8 γραμμάρια προϊόντος. Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ότι το κόστος για ένα φλιτζάνι καφέ, είτε αυτός είναι espresso είτε ελληνικός, δεν ξεπερνά τα 17 λεπτά. Αντίθετη, όμως, είναι η άποψη επιχειρηματιών που λειτουργούν καφετέριες ως προς τα κέρδη που τελικά αποκομίζουν από την πώληση καφέ. Σύμφωνα με αυτούς, η τιμή του καφέ, ως πρώτης ύλης αυξήθηκε τον τελευταίο χρόνο κατά 25%, ενώ τα περισσότερα κέρδη εξανεμίζονται λόγω του υψηλού κόστους μίσθωσης του καταστήματος, της αγοράς των παγίων, των λειτουργικών εξόδων των δημοτικών τελών και της φορολόγησης. Άποψη που έχει βάση σύμφωνα με παράγοντες από εταιρείες διαχείρισης ακίνητης περιουσίας, αλλά μόνο για τα καταστήματα που λειτουργούν στα κέντρα μεγάλων αστικών πόλεων, στο κέντρο της Αθήνας και σε παραδοσιακά ακριβούς εμπορικούς δρόμους όπως η Ερμού και το Κολωνάκι. Σε αυτές τις περιοχές για την λειτουργία μίας καφετέριας εκτάσεως 70 τ. μ. το κόστος μίσθωσης μπορεί και να ξεπερνά τα 200 ευρώ το τετραγωνικό. Αντίστοιχα σε μία περιοχή όπως η Νίκαια το κόστος μίσθωσης ανά τ.μ. κυμαίνεται από ευρώ το τετραγωνικό. Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν, στην Ευρώπη οι τιμές είναι πιο οικονομικές σε σύγκριση με την Ελλάδα στα καφέ που προσφέρουν και θέα. Ακόμα και όταν μια καφετέρια βρίσκεται μέσα σε καταπράσινο πάρκο οι τιμές του καφέ δεν διαφέρουν από εκείνες που θα βρουν οι θαμώνες σε άλλα καφέ χωρίς θέα στο κέντρο μιας πόλης. Ενδεικτικά, στα περισσότερα καφέ της Κεντρικής Ευρώπης ένας καπουτσίνο κοστίζει 2-2,5 ευρώ.η κατανάλωση καφέ στην Ελλάδα είναι μεγάλη. Οι Έλληνες καθημερινά καταναλώνουν πολλούς καφέδες και έτσι οι καφετέριες πλουτίζουν. Ειδικά οι παραλιακές καφετέριες έχουν πολύ υψηλές τιμές αφού στην ουσία είναι σαν μαζί με τον καφέ σου πληρώνεις και την θάλασσα και την θέα. Λόγω την οικονομικής κρίσης και της άσχημης κατάστασης που επικρατεί στην Ελλάδα όμως οι επιχειρηματίες κατέβασαν τις τιμές του καφέ. Για του φοιτητές η τιμή του φραπέ από 2.50 ευρώ κατέβηκε στο 1.50 ευρώ. Ακόμα κάποιες συγκεκριμένες ώρες το μεσημέρι οι ιδιώτες κατεβάζουν τις τιμές ώστε να έχουν μεγαλύτερη κατανάλωση με βάση τις οικονομικές συνθήκες. Χρυσά πληρώνουν οι καταναλωτές και στη Θεσσαλονίκη τα 7 γραμμάρια καφέ που χρειάζονται για την παρασκευή του δημοφιλέστερου ροφήματος στην Ελλάδα. Ο καφές στο κέντρο της Θεσσαλονίκης κοστίζει 4,50 ευρώ, όταν στο κέντρο της Πάλμα ντε Μαγιόρκα τιμάται προς 1,40! Το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών κάνει λόγο για αισχροκέρδεια, ενώ από την πλευρά του ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Καταστημάτων Εστίασης και Διασκέδασης (ΠΑΣΚΕΔΙ) υποστηρίζει ότι ένα φλιτζάνι καφέ περιέχει πολύ περισσότερα από καφέ, ζάχαρη και νερό. Σε αυτά προστίθενται τα αλμυρά ενοίκια και ο αέρας για ένα μαγαζί, οι εισφορές στην ΑΕΠΙ( δικαιώματα αναπαραγωγής μουσικής), τα ένσημα και η μισθοδοσία του 23

24 προσωπικού, τα δημοτικά τέλη για τα τραπεζάκια έξω, καθώς και τα πρόστιμα από την πολεοδομία και τη δημοτική αστυνομία, που θεωρούνται πάγιες δαπάνες. Επομένως οι ιδιώτες ανεβάζουν τις τιμές του καφέ λόγω τον πολλών εξόδων που έχουν. Προσπαθούν να ισορροπήσουν τα έσοδα με τα έξοδα, θέλουν όμως να έχουν και κέρδος. Μ αυτά και μ εκείνα η τιμή του καφέ φουσκώνει στο μπρίκι και μέχρι το τραπεζάκι φτάνει τα 4,50 ευρώ. Μπορεί οι τιμές αυτές να ακούγονται υπερβολικές με βάση όμως με τις υψηλές τιμές των ενοικίων για τον χώρο, τα τραπεζάκια και την μουσική για τους επιχειρηματίες είναι φυσιολογικές. Η «αλμυρή» τιμή του καφέ σε συνδυασμό με την οικονομική αβεβαιότητα που επικρατεί σήμερα, αναπόδραστα θα έχουν επιπτώσεις αργά ή γρήγορα (εάν δεν έχει συμβεί ακόμη) και στους ιδιοκτήτες των καφετεριών, οι οποίοι ήδη «κυνηγούν τους πελάτες με την καραμπίνα», ενώ την ίδια στιγμή τρέχουν λογαριασμοί τους (ενοίκια, μισθοί κ.α.). Πρέπει να αντιληφθούν γρήγορα οι ιδιοκτήτες των καφετεριών ότι δεν μπορούν πλέον να χρεώνουν έναν καφέ έως τέσσερις φορές πάνω από ότι χρεώνουν οι συνάδελφοι τους στην Ευρώπη. Όσο γρήγορα το καταλάβουν, τόσο περισσότερο θα επιμηκύνουν τη βιωσιμότητα των καταστημάτων τους. Είναι ενδεικτικό ότι σε πίνακα που δημοσίευσε το 2008 η MercerHumanResourceConsulting στο Ιρλανδικό «FinfactsIrelandBusiness&PersonalFinancePortal», ενώ στην Ελλάδα ένας καφές στοιχίζει 4,50 ευρώ, σε όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες η τιμή του κυμαίνεται μεταξύ 2,30 και 3,50 ευρώ. Μόνη ακριβότερη ευρωπαϊκή χώρα από την Ελλάδα είναι η Γαλλία, όπου ο καφές φτάνει να στοιχίζει 4,60 ευρώ. Μεγαλύτερη είναι η απόκλιση τιμών (εις βάρος της χώρας μας) εάν συγκρίνουμε την τιμή μίας κούπας καφέ στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες του κόσμου (1,40-3,42 ευρώ), με εξαίρεση τη Ρωσία όπου ο καφές στοιχίζει 6,92 ευρώ". Παρ όλα αυτά γεμάτες είναι οι καφετέριες, που ακόμα πηγαίνει ο κόσμος, πληρώνει τα 4 με 5 ευρώ και αφήνει και φιλοδώρημα, για ένα ανύπαρκτο συνήθως σέρβις. Θα έπρεπε λοιπόν με βάση τα παραπάνω να είναι είδος πολυτελείας η έξοδος του καφέ στην Ελλάδα. Είναι πραγματικά περίεργο πως με τόσο χαμηλούς μισθούς, την συνεχώς 24

25 αυξανόμενη ανεργία και τόσο υψηλές τιμές οι καφετέριες της Ελλάδας παραμένουν γεμάτες! Είναι επομένως τρόπος ζωής για του Έλληνες ο καφές. Ακόμα και σε δύσκολους καιρούς αυτήν την συνήθεια δεν την σταματάνε. Ο καφές των Ζαπατίστας Ο ζαπατιστικός καφές παίρνει τ' όνομα του από τους παραγωγούς του. Είναι ένας καφές που φτάνει στα φλιτζάνια μας μαζί με την ιστορία, τη ζωή και τον αγώνα των παραγωγών του. Οι παραγωγοί οργανώνονται σε συνεταιρισμούς με σκοπό να αναζητήσουν συλλογικά εναλλακτικές μορφές διάθεσης του καφέ, ώστε να αποφύγουν την εξάρτηση από τους μεσάζοντες και τις πολυεθνικές εταιρείες. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν τέσσερις ζαπατιστικοί συνεταιρισμοί καφέ στην Τσιάπας, με τα αιτήματα των Ζαπατίστας για δημοκρατία, ειρήνη και δικαιοσύνη επιλέγουν να στηρίξουν έμπρακτα τον αγώνα τους. Αυτό το αλληλέγγυο δίκτυο προμηθεύεται κάθε χρόνο αρκετές εκατοντάδες τόνους ζαπατίστικου καφέ, χωρίς καμιά διαμεσολάβηση κερδοσκοπικών εταιρειών, σε τιμή που υπερβαίνει κατά πολύ τη συνήθως εξευτελιστική της αγοράς «Και ο.. πιο ακριβός καφές» Σύμφωνα με τη DailyMail οι ελέφαντες της Ταϊλάνδης και της Μαλαισίας εκτρέφονται αποκλειστικά με κόκκους καφέ Arabica που καλλιεργούνται σε υψόμετρο μέτρων. Στη συνέχεια οι κόκκοι εξέρχονται από την ελέφαντα δια της... φυσικής οδού, καθαρίζονται και προκύπτει κατά αυτόν τον τρόπο ένα πανάκριβο και γευστικότατο όπως λένε όσοι το έχουν δοκιμάσει ρόφημα που κοστίζει ούτε λίγο, ούτε πολύ 30 δολάρια το φλιτζάνι! Τα ένζυμα στο στομάχι του ελέφαντα διασπούν τις πρωτεΐνες στους κόκκους του καφέ, και δεδομένου ότι οι πρωτεΐνες αυτές είναι ένας από τους κύριους παράγοντες της πικρίλας του καφέ, λιγότερη πρωτεΐνη σημαίνει και μειωμένη πικρή γεύση, άρα γευστικότερο αποτέλεσμα.η υψηλή τιμή του οφείλεται στο γεγονός 25

26 ότι οι ελέφαντες θα πρέπει να τρώνε περισσότερα από 72 κιλά κόκκους Arabica για να παράγουν μόλις 2,2 κιλά καφέ KopiLuwakή καφές μοσχογαλής.κοστίζει 60 ευρώ το φλιτζάνι και παράγεται από τα κόπρανα της μοσχογαλής και διαφόρων ειδών αγριόγατας που ενδημούν στη Σουμάτρα, την Ιάβα, το Μπαλί και το ανατολικό Τιμόρ (όπου και ονομάζεται kafélaku)!η ποικιλία αυτή φημίζεται για το πλούσιο άρωμα και την εξαιρετική της γεύση. Η διαδικασία παραγωγής του καφέ KopiLuwak αρχικά περιλαμβάνει την κατάποση τουκαρπού από τις γάτες AsianPalmCivet, οι οποίες λατρεύουν τη λιχουδιά αυτή. Οι παραγωγοί συλλέγουν έπειτα τα κόπρανα από τις γάτες τα οποία περιέχουν τα κουκούτσια του καρπού και αφού καθαριστούν και καβουρδιστούν διατίθενται στο εμπόριο. Τα οξέα και τα γαστρικά υγρά από το στομάχι της γάτας, επιδρούν στους κόκκους του καφέ αυξάνοντας τα επίπεδα κιτρικού και μηλικού οξέως προσδίδοντας στον καφέ εξαιρετικό άρωμα και γεύση. Περίπου 600 κιλά KopiLuwak παράγονται το χρόνο και γι αυτό η τιμή του βρίσκεται στα ύψη. Το κιλό κοστίζει 500 ευρώ, ενώ, η τιμή αυτή έχει οδηγήσει σε εκτεταμένη νοθεία. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία ερευνών, η ποσότητα που πωλείται σε ολόκληρο τον κόσμο ετησίως είναι 50 φορές μεγαλύτερη από την παραγόμενη, γεγονός που αποδεικνύει την εκτεταμένη νοθεία και εκμετάλλευση του προϊόντος. 2.2 Κοινωνική Διάσταση του Καφέ πράγματα. Η κοινωνιολογική φαντασία απαιτεί πάνω από όλα να σκεφτόμαστε τον εαυτό μας σε μιαν απόσταση από τις συνηθισμένες πράξεις ρουτίνας της καθημερινής ζωής μας, προκείμενου να τις δούμε με καινούργιο μάτι. Σκεφτείτε κάτι απλό, όπως είναι να πιούμε ένα φλιτζάνι καφέ. Τι μπορούμε να βρούμεγια να συζητήσουμε από κοινωνιολογική άποψη, για μια εκ πρώτης όψεως τόσο λίγο ενδιαφέρουσα μορφή συμπεριφοράς; Υπερβολικά πολλά 26

27 Μπορούμε πρώτα από όλα να σημειώσουμε ότι ο καφές δεν είναι απλώς ένα ρόφημα. Έχει μια συμβολική άξια ως μέρος των καθημερινών κοινωνικών δραστηριοτήτων μας. Πολύ συχνά το τελετουργικό της καφεποσίας είναι άλλο τόσο σημαντικό όσο η ίδια η πόση του καφέ. Δυο πρόσωπα που κανονίζουν να συναντηθούν για έναν καφέ ενδιαφέρονται κατά πάσα πιθανότητα πολύ περισσότερο να συναντηθούν και να κουβεντιάσουν παρά για αυτό που θα πιουν. Στην πραγματικότητα, το ποτό και το φαγητό αποτελούν σε όλες τις κοινωνίες ευκαιρίες για κοινωνικές συναλλαγές και για τελετουργικές πρακτικές-πράγματα που συνιστούν πλούσια θέματα κοινωνιολογικής μελέτης. Δεύτερον, ο καφές είναι μια ψυχοτρόπος ουσία. Περιέχει καφεΐνη, η οποία διεγείρει τον εγκέφαλο. Στον δυτικό πολιτισμό οι περισσότεροι δε θεωρούν τους εθισμένους στον καφέ ως τοξικομανείς. Όπως και το οινόπνευμα, ο καφές είναι μια κοινωνικά αποδεκτή ψυχοτρόποι ουσία, ενώ η μαριχουάνα δεν είναι. Παρά ταύτα, υπάρχουν κοινωνίες που ανέχονται την κατανάλωση μαριχουάνας αλλά αποδοκιμάζουν τόσο τον καφέ όσο και το οινόπνευμα. Τρίτον ένα άτομο που πίνει καφέ βρίσκεται ενταγμένο σε ένα περίπλοκο δίκτυο κοινωνικών και οικονομικών σχέσεων που αγκαλιάζει ολόκληρο τον κόσμο. Η παραγωγή, μεταφορά και διανομή του καφέ απαιτούν συνεχείς δοσοληψίες μεταξύ ανθρώπων που βρίσκονται χιλιάδες μιλιά μακριά από τον συγκεκριμένο πότη του καφέ. Τέλος, η πράξη της πόσης ενός καφέ προϋποθέτει μια ολόκληρη διαδικασία παρελθούσας κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης. Μαζί με αλλά συνηθισμένα σήμερα στοιχεία της δυτικής διατροφής-όπως το τσάι, οι μπανάνες, οι πατάτες και η λευκή ζάχαρη ο καφές άρχισε να καταναλίσκεται μαζικά μόνον από το τέλος του 19 ου αιώνα και ύστερα. Η μαζική του κατανάλωση χρονολογείται από τη δυτική αποικιακή επέκταση εδώ και ενάμιση αιώνα. Στην πραγματικότητα όλος σχεδόν ο καφές που καταναλώνοθμε στις δυτικές χώρες σήμερα έρχεται από περιοχές που αποικίστηκαν από Ευρωπαίους. Δεν αποτελεί με κανέναν τρόπο φυσικό μέρος της δυτικής διατροφής. Π.χ. Κοινωνιολογία του καφέ Από κοινωνιολογική άποψη, ο καφές δεν είναι απλώς ένα ρόφημα Έχει συμβολική (τελετουργική) αξία. Αποτελεί προσωπικό και κοινωνικό τελετουργικό Είναι ψυχοτρόπος ( διεγερτική) ουσία Μερικοί πολιτισμοί επικρίνουν τη χρήση του 27

28 Εντάσσεται σε δίκτυο κοινωνικών και οικονομικών σχέσεων Η παραγωγή, συσκευασία και εμπορία του καφέ αποτελεί παγκόσμια επιχειρήσει Σχετίζεται με την παρελθούσα κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη Οι τωρινές σχέσεις του καφέ δεν υπάρχουν πάντα και μπορεί να διακοπούν στο μέλλον. Στις μέρες μας παρατηρούμε πως όλο και περισσότεροι νέοι χρησιμοποιούν τον καφέ ως μέσω κοινωνικοποίησης. Πολύ συχνά έχουμε ακούσει και έχουμε πει την φράση «πάμε για καφέ» με την πρόθεση να συναντηθούμε και να συζητήσουμε με τους φίλους μας, περνώντας ξεκούραστα την ώρα μας. Σε πολλές χώρες, ο καφές αποτελεί μία από τις ιερές ουσίες της ανθρωπότητας. Στην Ουγκάντα, για παράδειγμα, οι Banyankole ασκούνε αδελφότητα του αίματος για την επέκταση κοινωνικών δεσμών πέρα από βιολογικές σχέσεις. Τομές έγιναν στα στομάχια των δύο φίλων (ούτε βιολογικά ούτε ετεροθαλή αδέλφια) τρίβοντας το αίμα τους με τα μούρα καφέ. Στη συνέχεια, ο καθένας έτρωγε τα μούρα καφέ και τρίβονταν με το αίμα του φίλου του και από αυτόν τον τρόπο έγιναν «αδέλφια». Τα έθιμα και οι μέθοδοι για την προετοιμασία του καφέ έχουν καθορίσει την επιτυχημένη παγκόσμια διασπορά του. Με την πρώτη ματιά, τα καφενεία, τα καταστήματα και τα περίπτερα φαίνεται να εξηγούν τη δημοτικότητα αυτού του ποτού ως μέσο κοινωνικής αλληλεπίδρασης, η οποία συνδέεται με διαφορετικές πολιτικές και ιστορικά γεγονότα. Με την πάροδο του χρόνου, κάθε κοινωνία ανέπτυξε τις δικές της τελετουργικές μεθόδους για την προετοιμασία αυτών των ποτών, προκειμένου να ικανοποιήσει τις διαφορετικές ανάγκες της κατανάλωσης. Τυπικά δυτικοί πότες καφέ, για παράδειγμα, θα πιούν κανονικά ένα φλιτζάνι καφέ ως ένα σημαντικό μέρος του τελετουργικού πρωινού τους πριν εγκαταλείψουν τα σπίτια τους ως μία από τις κύριες πηγές ενέργειάς τους. Κατά το βράδυ ή σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή, δυτικοί καταναλωτές θα μπορούσαν να μπουν σε μια καφετέρια για να απολαύσουν ένα φλιτζάνι καφέ με τους συναδέλφους τους. Κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, η κατανάλωση καφέ αυξήθηκε και έγινε δημοφιλής στις δυτικές κοινωνίες, όταν ο καφές-διάλειμμα έγινε αποδεκτή συνήθεια. Η φράση αυτή γεννήθηκε σε ένα πλαίσιο εργασιακών σχέσεων, όπου οι εργαζόμενοι θα 28

29 μπορούσαν να ανακτήσουν την ενέργεια και τη δύναμη. Η προέλευσή της μπορεί να επισημανθεί πίσω στο 1922, όταν στο Μπάφαλο, Νέα Υόρκη, οι επιχειρήσεις της Εταιρείας και ο LarkinBarcolo ιδρύθηκαν αίθουσες έτσι ώστε οι υπάλληλοί τους να μπορούν να απολαύσουν ένα φλιτζάνι καφέ. Παρ 'όλα αυτά, η επινόηση της φράσης και η δημοτικότητά του συνέβη σχεδόν τριάντα χρόνια αργότερα, μέσω μιας εκστρατείας που αναπτύχθηκε από την Pan-Αμερικανικό Γραφείο καφέ το 1952, και ενθαρρύνεται από τις χώρες παραγωγής. Με τον τρόπο αυτό η θεσμοθέτηση του διάλειμμα για καφέ επωφελήθηκε από την ανάπτυξη και την αποδοχή των μηχανημάτων αυτόματης πώλησης στις Ηνωμένες Πολιτείες καθ 'όλη τη διάρκεια της περιόδου (Pendergrast, 1999). Ταυτόχρονα, αυτή η καθημερινότητα έγινε ένας σημαντικός χρόνος για συζήτηση στο πλαίσιο του κοινωνικού περιβάλλοντος για πολλούς πολιτισμούς. Σε άλλους πολιτισμούς ο καφές χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες τελετουργίες. Μέσα στον αραβικό κόσμο είναι σύνηθες να βλέπεις ανθρώπους να πίνουν καφέ το βράδυ, ενώ συζητάνε για το πήγαινε έλα της ημέρας. Είναι ένας τρόπος για να συναντηθούν με την υπόλοιπη κοινότητα. Στην περίπτωση της Κολομβίας, είναι τυπικό να προσφέρεται ένα φλιτζάνι καφέ, ο οποίος σε τοπικό επίπεδο αναφέρεται ως "Tinto", τόσο στο σπίτι και στο γραφείο. Πολλές συζητήσεις εμπνευσμένες από αυτό το φλιτζάνι του καφέ, καθώς και η προσφορά των ποτών αποτελούν σημάδι ότι οι επισκέπτες είναι ευπρόσδεκτοι να μείνουν και να μιλήσουν. Ο καφές παίζει μεγάλο ρόλο στην ιστορία και τη λογοτεχνία, λόγω των μεγάλων επιπτώσεων που είχε η βιομηχανία του καφέ στους πολιτισμούς όπου παράγεται ή καταναλώνεται. Καφές στον πολιτισμό ή το εμπόριο είναι ένα κεντρικό θέμα και εμφανώς αναφέρεται πολύ στη ποίηση, την πεζογραφία, την ιστορία 2.3Καφές & Υγεία Για πολλούς από εμάς η μέρα δύσκολα ξεκινά ευχάριστα χωρίς την κατανάλωση ενός φλιτζανιού καφέ. Είναι όμως ο καφές ένα ρόφημα που έχει θετικές επιδράσεις στον οργανισμό ή είναι ένα ρόφημα που η λήψη του θα πρέπει να αποφεύγεται; Όταν η ποσότητα κατανάλωσης του καφέ είναι ίση με 3-4 φλιτζάνια την ημέρα τότε η επίδραση είναι θετική στον ανθρώπινο οργανισμό. Έρευνα του πανεπιστημίου του Harvard υποστηρίζει ότι γυναίκες που καταναλώνουν 3-4 φλ. καφέ φίλτρου έχουν μειωμένες πιθανότητες για ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού. Άλλες έρευνες υποστηρίζουν 29

30 επίσης ότι 2-3φλιτζάνια την ημέρα μειώνουν κατά 25% την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου στο παχύέντερο. Κύριος λόγος προστασίας ενάντια στις διάφορες μορφές καρκίνου είναι ότι ο καφές είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικές ουσίες που προστατεύουν το γενετικό υλικό των κυττάρων από τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου που προκαλούν παθήσεις και πρόωρη γήρανση. Άτομα με άσθμα μπορούν επίσης να επωφεληθούν από την κατανάλωση μικρής ποσότητας καφέ γιατί περιέχει μια ουσία, την θεοφίλητη, η οποία χαλαρώνει τους μύες στους βρόγχους. Η λήψη καφέ σε ποσότητα 2-3 φλιτζανιών μειώνει τις πιθανότητες δημιουργίας πέτρας στη χολή και στα νεφρά, της εμφάνισης κίρρωσης του ύπατος, την μείωση πιθανότητας ανάπτυξης διαβήτη τύπου ΙΙ κατά 30% και ανακουφίζει τον οργανισμό από κάποιου είδους αλλεργίες,γιατί μειώνει την απελευθέρωση της ισταμίνης. Ακόμη λέγεται ότι μπορεί να μειώσει το κίνδυνο κατάθλιψης στις γυναίκες. Επίσης δρα σαν διεγερτικό, τονώνει και βοηθά στη συγκέντρωση του ατόμου. Ο καφές φίλτρου σύμφωνα με διάφορες έρευνες είναι πολύ πιο ευεργετικός από το στιγμιαίο καφέ. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο καφές από μόνος του δεν έχει θερμίδες ενώ με την προσθήκη ζάχαρης, κρέμας, καραμέλας και διαφόρων σιροπιών προσθέτει αρκετές θερμίδες με αποτέλεσμα τη συσσώρευση λίπους. Σε αυξημένες όμως ποσότητες κατανάλωσης η καφεΐνη το βασικό δραστικό συστατικό του καφέ μπορεί να δημιουργήσει μακροχρόνια ένα αριθμό προβλημάτων στον οργανισμό. Ας δούμε αναλυτικά: Άτομα με υπέρταση θα πρέπει να περιορίζουν την κατανάλωση του καφέ γιατί αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Επίσης άτομα με καρδιακά προβλήματα, γιατί μπορεί να τους προκαλέσει σκλήρυνση των αρτηριών και αύξηση των λιπιδίων του αίματος. Η καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει εθισμό. Κάποιοι μιλούν και για αφυδάτωση του οργανισμού όταν προσλαμβάνουμε μεγάλες ποσότητες καφέ. Στρες και ευερεθιστικότητα. Επειδή δρα στο κεντρικό νευρικό σύστημα του οργανισμού, μεγάλες ποσότητες καφέ μπορεί να έχουν αρνητικά αποτελέσματα. Σε έρευνα που έγινε, το 50% των ανθρώπων που έβαζαν καφεΐνη στον οργανισμό τους, παραδέχτηκαν ότι είχαν στρες και πολλές φορές στη δουλειά τους, ασυγκράτητα νεύρα. Η υπερβολική λήψη καφέ ακόμη μειώνει την απορρόφηση του σιδήρου και έτσι αυξάνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης. Σε κάποια άτομα ο καφές μπορεί επίσης να προκαλέσει ταχυκαρδίες, νευρικότητα, αϋπνίες και έντονους πονοκεφάλους. Καλό θα ήταν οι εγκυμονούσες να περιορίσουν την κατανάλωση καφέ στο ελάχιστο γιατί είναι πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη υπέρτασης και μπορεί η αυξημένη κατανάλωση να τους προκαλέσει πρόωρο τοκετό και αποβολή του εμβρύου. 30

31 Γενικά, η κατανάλωση 3-4 φλιτζανιών καφέ ημερησίως επιδρά θετικά στον οργανισμό, ενώ αντίθετα σε αυξημένες ποσότητες προκαλεί αριθμό προβλημάτων και γι αυτό πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο Καφές και Αθλητική απόδοση Ο καφές πριν από την έντονη σωματική άσκηση είναι δυνατόν να μειώνει τους μυϊκούς πόνους που την ακολουθούν. Χάρις στην καφεΐνη που περιέχει ο καφές ίσως επιτρέπει καλύτερη προπόνηση και ψηλότερες αθλητικές επιδόσεις. Αρκετοί άνθρωποι ξέρουν από τις δικές τους προσωπικές εμπειρίες ότι εάν πιουν καφέ πριν από μια προπόνηση ή άλλη σωματική άσκηση τότε θα έχουν λιγότερους μυϊκούς πόνους κατά τη διάρκεια των προσπαθειών τους. Επίσης έχει βρεθεί ότι ένα φλιτζάνι καφέ βοηθά στην ανακούφιση από τα συμπτώματα του κρυολογήματος και αυξάνει την δράση κατά του πόνου που προσφέρει το αναλγητικό φάρμακο ιβουπροφαίνη όταν αυτό λαμβάνεται ταυτόχρονα με τον καφέ. Οι διαπιστώσεις αυτές κίνησαν το ενδιαφέρον των επιστημόνων, των γιατρών, των αθλητών και των προπονητών τους. Το κατά πόσο πράγματι η καφεΐνη έχει μια τέτοια ευεργετική κατά του πόνου δράση στη σωματική άσκηση είναι σημαντικό να αποδειχθεί τελεσίδικα. Παράλληλα η ανακάλυψη των μηχανισμών διαμέσου των οποίων η καφεΐνη επιτυγχάνει μια τέτοια δράση, θα μπορούσε να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την καταπολέμηση του πόνου και για τα αναλγητικά φάρμακα. Οι ευεργετικές δράσεις της καφεΐνης στον αθλητισμό αναδείχτηκαν σε αριθμό ερευνών.επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Ιλινόις που και οι ίδιοι είναι ποδηλατιστές αγώνων, διεξήγαγαν μια πρωτοποριακή έρευνα σε υγιείς άνδρες. Διαπίστωσαν ότι τόσο στους άνδρες που δεν έπιναν καφέ όσο και στους άνδρες που ήταν συνηθισμένοι να πίνουν καφέ, η χορήγηση καφεΐνης πριν από την έναρξη της έντονης ποδηλασίας προσέφερε την ίδια μέτρια μείωση του πόνου κατά τη διάρκεια της άσκησης. Δηλαδή η χρόνια λήψη καφεΐνης δεν εξουδετέρωνε την ευεργετική κατά του μυϊκού πόνου δράση της δόσης της καφεΐνης που δινόταν πριν από την έντονη άσκηση. Σε ανάλογα συμπεράσματα κατέληξε και έρευνα που έγινε στο πανεπιστήμιο της Γεωργίας σε εθελόντριες στις οποίες εξετάστηκε ο ρόλος της καφεΐνης στην ένταση του πόνου μετά από ασκήσεις του τετρακέφαλου μυός. Βρέθηκε ότι ο καφές μπορεί να μειώνει τους πόνους μετά από σωματική άσκηση. Επίσης η ταυτόχρονη χορήγηση καφεΐνης με αναλγητικό φάρμακο ενδυναμώνει το αποτέλεσμα ανακούφισης από τον πόνο. Οι μέτριες ποσότητες καφεΐνης, περίπου αυτές που περιέχονται σε 2 φλιτζάνια καφέ μείωναν κατά 48% τον πόνο μετά από σωματική άσκηση. Η καφεΐνη μειώνει τον πόνο σύμφωνα με τους ερευνητές με αποκλεισμό των υποδοχέων της αδενοσίνης. Η αδενοσίνη είναι χημική ουσία που απελευθερώνεται στο σώμα μετά από φλεγμονή και συμβάλλει στα φαινόμενα του πόνου. Το σύστημα της αδενοσίνης επηρεάζει την αντίληψη του πόνου στον εγκέφαλο και στο 31

32 νωτιαίο μυελό. Η θεωρητική υπόθεση είναι ότι αδενοσίνη παρεμποδίζεται από την καφεΐνη και έτσι καταστέλλεται ο πόνος. Βλέπουμε ότι αυξάνονται τα ερευνητικά στοιχεία που στηρίζουν ότι η καφεΐνη του καφέ προσφέρει μια μέτρια μείωση του πόνου κατά τη διάρκεια έντονων σωματικών προσπαθειών. Η καφεΐνη απορροφάται πλήρως, μέσα σε 1 ώρα μετά την κατανάλωσή της. Μερικές από τιςφυσιολογικές και μεταβολικές δράσεις της είναι: Διεγείρει την απελευθέρωσηκατεχολαμινών, (επινεφρίνης, νορεπινεφρίνης). Πρόκειται για τις ορμόνες που αυξάνουν την εγρήγορση του οργανισμού και την κινητοποίησή του σε καταστάσεις στρες. Έχει προταθεί ότι, βοηθά στηνεξοικονόμηση γλυκογόνου που αποτελεί την αποθήκη γλυκόζης στο σώμα μας! Η γλυκόζη είναι το πρωταρχικό καύσιμο που χρησιμοποιεί ο οργανισμός μας κατά τη διάρκεια της άσκησης. Προάγει την λειτουργία των μυώνβελτιώνοντας την κίνηση. Διεγείρειτο κεντρικό νευρικό σύστημα, με τρόπο ώστε να μειώνει την αίσθηση της κούρασης κατά την άσκηση. Είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια ότι η καφεΐνη αυξάνει την ετοιμότητα και την αντοχή. Οι ευεργετικές επιδράσεις της καφεΐνης, μπορούν να παρατηρηθούν σε διάφορους τύπους άσκησης (π.χ. ποδηλασία και τρέξιμο) με εξαίρεση ίσως τα αγωνίσματα υπερ-αντοχής όπως 21 χλμ. τρέξιμο και 100 χλμ. ποδηλασία. Όσον αφορά στους αθλητές, η καφεΐνη έχει κατηγορηθεί ότι έχει διουρητική επίδραση και έτσι θεωρητικά η αυξημένη απώλεια νερού πριν από την άσκηση μπορεί να βλάψει την απόδοση σε ζεστό επιβάλλον με υγρασία, πιθανότατα εξαιτίας της μείωσης του ρυθμού εφίδρωσης και της συνακόλουθης αύξησης της θερμοκρασίας του σώματος. Ωστόσο, οι έρευνες δεν έχουν δείξει αλλαγές στο ρυθμό εφίδρωσης, στον όγκο του αίματος ή στη θερμοκρασία του σώματος, μετά από πρόσληψη καφεΐνης. Μην ξεχνάμε επίσης ότι πίνοντας έναν καφέ, δεν λαμβάνουμε μόνο καφεΐνη, αλλά και 32

33 νερό! Σε έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Nebraska φάνηκε ότι αν κάποιος πίνει μόνο ροφήματα καφεΐνης η απώλεια του ύδατος είναι αμελητέα. Με λίγα λόγια, με ένα ποτήρι καφέ, ενυδατώνεται κάποιος όπως και με ένα ποτήρι νερό. Καταλαβαίνουμε τελικά ότι, υπάρχουν τρόποι να ενισχύσει κάποιοςτην αθλητική του απόδοση,μέσω της διατροφής και φυσικά! Η κατανάλωση καφέ είναι ένας από αυτούς! Στην κατάλληλη συχνότητα και ποσότητα, είναι στο χέρι κάθε ασκούμενου να επιλέξει αυτό που του ταιριάζει καλύτερα και σε συνδυασμό με την ισορροπημένη διατροφή και εξατομικευμένη προπόνηση να πετύχει το βέλτιστο αποτέλεσμα. Οι προεκτάσεις όλων αυτών των σημαντικών ερευνώνκαι ανακαλύψεων είναι μεγάλες τόσο για τους αθλητές όσο και για τους κοινούς ανθρώπους που θέλουν να ασκούνται για την υγεία τους. 2.4 Καφεΐνη Τι είναι; Η καφεΐνη είναι ένα πικρό, λευκό κρυσταλλικό αλκαλοειδές της ξανθίνης το οποίο δρα στον ανθρώπινο οργανισμό, ως ψυχοενεργό διεγερτικό ναρκωτικό.απομονώθηκε από τον καφέ το 1819 από τον Γερμανό χημικό FriedrichFerdinandRunge. Πού συναντάται; Βρίσκεται σε διάφορα φυτά, όπως οι σπόροι του καφέ και του κακάο, τα φύλλα τσαγιού, οι καρποί guarana και κόλα, και προστίθεται σε μη αλκοολούχα ποτά και ποικίλα φάρμακα που είτε συνταγογραφούνται είτε όχι. Πώς λειτουργεί; Είναι ιδιαίτερα διαλυτή σε επαφή με το νερό και ενεργεί ως φυσικό φυτοφάρμακο, προστατεύοντας τα φυτά από τα έντομα που τρέφονται από αυτά.στον άνθρωπο η καφεΐνη δρα ως διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ), έχοντας ως αποτέλεσμα την προσωρινή αποτροπή της υπνηλίας και την αποκατάσταση της εγρήγορσης. Ποτά που περιέχουν καφεΐνη, όπως ο καφές, το τσάι, ορισμένα αναψυκτικά και ενεργειακά ποτά είναι πολύ δημοφιλή. 33

34 Η καφεΐνη είναι η πιο ευρείας καταναλώσεως ψυχοδραστική ουσία στον κόσμο, αλλά, σε αντίθεση με πολλές άλλες ψυχοδραστικές ουσίες, η χρήση της είναι νόμιμη και μη ρυθμιζόμενη σε σχεδόν όλες τις χώρες. Επίσης η καφεΐνη έχει ισχυρές οξείες αιμοδυναμικές επιδράσεις, που επηρεάζει την αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Eπίσης έχει διουρητικές ιδιότητες, τουλάχιστον όταν χορηγείται σε επαρκείς δόσεις και σε άτομα που δεν έχουν ανοχή σε αυτήν. Οι τακτικοί χρήστες, ωστόσο, αναπτύσσουν μια ισχυρή ανοχή προς αυτό το φαινόμενο, και μελέτες γενικά έχουν αποτύχει να υποστηρίξουν την κοινή αντίληψη ότι η τακτική κατανάλωση των ποτών που περιέχουν καφεΐνη συμβάλλει σημαντικά στην αφυδάτωση. Οι Πορτογάλοι γιατροί διαπίστωσαν ότι η πρόσληψη καφεΐνης συσχετιζόταν με μειωμένο κίνδυνο προσβολής από τη νόσο Αλτσχάιμερ.Συγκεκριμένα βρήκαν ότι οι ασθενείς που προσβλήθηκαν από τη νόσο είχαν καταναλώσει λιγότερη καφεΐνη στα 20 χρόνια που προηγήθηκαν συγκριτικά με ανθρώπους που δεν παρουσίασαν τη νόσο.επιπλέον, η καφεΐνη χρησιμοποιείται για θεραπεία διαφόρων ειδών πονοκεφάλων, της ημικρανίας και των πονοκεφάλων τάσης.ανακουφίζει για σύντομο χρονικό διάστημα από την κούραση και τη νύστα. Οι ψηλές δόσεις καφεΐνης πιθανόν να έχουν αντίθετο αποτέλεσμα και να προκαλούν πονοκέφαλο, παροδική και ήπια αύξηση της αρτηριακής πίεσης και ευερεθιστικότητα. Η καφεΐνη δραστηριοποιεί τις λειτουργικές μονάδες του εγκεφάλου που ελέγχουν την προσοχή και τη μνήμη εργασίας. Συμπεράσματα που προέκυψαν από έρευνες οι οποίες έγιναν με τη βοήθεια της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας τεκμηρίωσαν τη βοηθητική δράση της καφεΐνης για τη μνήμη και την προσοχή. Αυξάνει την ετοιμότητα, την αντοχή και έρευνες έδειξαν ότι σε μέτριες δόσεις βελτιώνει τη μνήμη, τη συγκέντρωση, τη σωματική και την ψυχική απόδοση. Έχει διουρητική ιδιότητα και σε ψηλές δόσεις αυξάνει σημαντικά τη διούρηση. Άτομα που προσλαμβάνουν ψηλές ποσότητες καφεΐνης καλό είναι να πίνουν άφθονο νερό. Είναι επίσης δυνατόν να προκαλεί μείωση της όρεξης. Η ευαισθησία του κάθε ατόμου στην καφεΐνη είναι διαφορετική. Σε άτομα που η καφεΐνη δυνατόν να προκαλεί αϋπνία είναι προτιμότερο να αποφεύγουν τον καφέ τη νύχτα. 34

35 Κατανάλωση Καφεΐνης Στην Ευρώπη οι ενήλικες καταναλώνουν κατά μέσον όρο 200 mg ημερησίως (κυμαινόμενο από 100 ώς 400 mg), κυρίως από καφέ και τσάι, αλλά και από μη αλκοολούχα ποτά, συμπεριλαμβανομένων των «ενεργειακών ποτών». Εντούτοις, η δόση εξαρτάται σημαντικά από τις πολιτιστικές συνήθειες των ανθρώπων. Οι βόρειες ευρωπαϊκές χώρες είναι γνωστές για τη μεγάλη κατανάλωσή τους σε καφέ: στην Δανία, την Φινλανδία, την Νορβηγία ή την Σουηδία η μέση κατανάλωση καφεΐνης φθάνει τα 400 mg/ημέρα. Τα παιδιά, οι νεαροί ενήλικες και όσοι απέχουν από τον καφέ προσλαμβάνουν την καφεΐνη συνήθως υπό μορφή τσαγιού και μη αλκοολούχων ποτών. Είδος καφέ Ποσότητα (σε ml) Καφεΐνη (σε mg) Απόσταγμα (γαλλικός, espresso κ.λπ.) 237 ml mg Απόσταγμα - ντεκαφεϊνέ 237 ml 2-12 mg Απόσταγμα - μερίδα (κάψουλα) 237 ml mg Απόσταγμα - μερίδα - ντεκαφεϊνέ 237 ml 2-4 mg Espresso σε καφετέρια 30 ml mg Espresso σε καφετέρια - ντεκαφεϊνέ 30 ml 0-15 mg Στιγμιαίος 237 ml mg Στιγμιαίος - ντεκαφεϊνέ 237 ml 2-12 mg Latte/mocha κ.λπ. 237 ml mg Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι παρακάτω ποσότητες είναι ενδεικτικές, καθώς η περιεκτικότητα καφεΐνης εξαρτάται από πολυάριθμούςπαράγοντες, όπως η διαδικασία καβουρδίσματος του καφέ αλλά και ο χρόνος ψησίματος του καφέ 35

36 36

37 Κεφάλαιο 3ο 3.1Ο καφές στην Ελλάδα Από τα Παραδοσιακά καφενεία στα σύγχρονα καφέ! Τα σημερινά παραδοσιακά καφενεία συνδέονται με την εποχή της τουρκοκρατίας και κυρίως με το νέο ελληνικό κράτος. Στη παλιά εποχή οι πολιτικοί έλεγαν «πάμε στο καφενείο για να κάνουμε μικρή Βουλή»! Μέσα στα καφενεία γινόταν οι εκλογές. Ο καφές χρονολογείται ότι ήρθε στην Ελλάδα τον 17ο αιώνα. Όμως το καφενείο χωρίς καφέ αλλά με άλλα αφεψήματα λειτουργούσε από την αρχαιότητα. Το παραδοσιακό ελληνικό καφενείο είναι ένας θεσμός στην ελληνική κοινωνία. Θεσμός, σχεδόν αποκλειστικά αφιερωμένος στους άνδρες. Ειδικά για τους ηλικιωμένους το καφενείο είναι η καθημερινήδιέξοδό τους. Συνήθως καπνίζοντας ένα τσιγάρο αναπολούν τα παλιά, φιλονικούν για τη πολιτική, το ποδόσφαιρο, και φυσικά τις γυναίκες καθώς και αναζητούν το αληθινό νόημα της ζωής. Ο κοινωνικός ρόλος των καφενείων ήταν πάντα πολιτισμικός. Κάποτε το θέατρο, το σινεμά, μέχρι και το 1960 που θυμόμαστε, παίζονταν στο καφενείο. Οι βουλευτές έκαναν τις ομιλίες τους στα καφενεία. Έπαιζαν και το ρόλο του ταχυδρομείου. Αυτός ο ρόλος υπάρχει ακόμη και τώρα. Γενικά, στην επαρχία κυρίως, ήταν ένα «πολυκατάστημα» με κοινωνικές λειτουργίες. Τότε είχαμε και το χαρτοπαίγνιο κυρίως στις εορταστικές περιόδους. Μετά το κράτος χώρισε το χαρτοπαίγνιο ως επαγγελματική δραστηριότητα και επέβαλε άδεια «τεχνικών παιγνίων». 37

38 3.1.2 Τα Καφέ-Αμάν Τα Καφέ-Αμάν (όνομα που πιθανώς να προήλθε ίσως από το τούρκικο Μάνι Καβέσι), ήταν είδος λαϊκού καφενείου της προπολεμικής Ελλάδας μέσα στο οποίο δύο ή τρεις τραγουδιστές, οι επονομαζόμενοι αμανετζήδες, αυτοσχεδίαζαν λέγοντας στίχους, συχνά στη μορφή του διαλόγου μεταξύ τους, πάντα σε ελεύθερο ρυθμό και μελωδία. Χαρακτηριστικό ήταν το επαναλαμβανόμενο επιφώνημα "αμάν, αμάν" που προσπαθούσαν με αυτό οι τραγουδιστές να κερδίσουν χρόνο για ν`αυτοσχεδιάσουν καινούργιους στίχους. Άλλη συνώνυμη ονομασία τέτοιου τύπου καφενείου ήταν και το Καφέ Σαντούρ, που ήταν συνηθέστερη στη Μικρά Ασία, και κυρίως στη Σμύρνη. Τα δε τραγούδια που άδονταν σ αυτά λέγονταν αμανέδες ή μανέδες ή αμάνι. Από τις παλιότερες μορφές αυτών των τραγουδιών ο αμανές, όπως το έλεγαν οι Έλληνες, ή "μανές", κατά τους Τούρκους, οι "αμάνι" κατά τους Μικρασιάτες, ήταν ακριβώς αυτό το ημι-αυτοσχέδιο τραγούδι που χαρακτηριζόταν από τη διασπορά ανάμεσα στους στίχους μεγάλων μελισμάτων πάνω στη λέξη αμάν και που ως επί το πλείστον ήταν καταθλιπτικού περιεχομένου. Σε αντιδιαστολή αυτού του τύπου των καφενείων της παλιάς Ελλάδας ήταν τα γνωστά πολυτελείας καφενεία Καφέ-Σαντάν όπου ακόμη και μικροί θίασοι παρουσίαζαν πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Τελικά τα Καφέ Αμάν έπαψαν να υφίστανται μετά από ειδική απαγορευτική διάταξη του καθεστώτος του Μεταξά το 1937 με την οποία και απαγορεύθηκαν οι αμανέδες, σε δημόσιους χώρους σε όλη την ελληνική επικράτεια θεωρούμενοι (εσφαλμένα) ως καθαρό τουρκικό είδος Τα καφέ Σήμερα Οι άνθρωποι που συχνάζουν στα παραδοσιακά καφενεία είναι ως επί το πλείστον ηλικιωμένοι. Αυτός είναι και ο λόγος που φθίνουν και χάνονται. Τη θέση τους παίρνουν μοντέρνες σύγχρονες καφετέριες διακοσμημένες με πολυτέλεια. Τη θέση του παραδοσιακού ελληνικού με το λουκουμάκι έχουν πάρει το φρέντο εσπρέσο, το φρέντο καπουτσίνο, το μακιάτο,τα λαχταριστά κρουασάν με φρέσκους χυμούς, και άλλα πολλά σύγχρονα ροφήματα και εδέσματα. Σύγχρονες καφετερίες λειτουργούν κυρίως σε μεγάλους εμπορικούς δρόμους, σε πολυτελή εμπορικά κέντρα, πολυκαταστήματα ή υπεραγορές και κινηματογράφους. Σε περιβάλλον ευχάριστο με προσεγμένο σχεδιασμό και διακόσμησηοι χώροι αυτοί είναι 38

39 έτσι διαμορφωμένοι ώστε να προσελκύσουν όλο και περισσότερο κόσμο και κυρίως νέους. Η γενικότερη τάση θέλει τους ανθρώπους να επισκέπτονται χώρους όπουελευθέρα να απολαμβάνουν το καφέ τους, να γευματίζουν, να μπορούν να βρεθούν με αγαπημένα τους πρόσωπα, να διασκεδάσουν ή ακόμα και να εργαστούν. Αυτή την ανάγκη έρχονται λοιπόν να καλύψουν οι σύγχρονες καφετερίες, οι οποίες δεν περιορίζονται μονό στην παροχή του καφέ. Ο καφές είναι το πρώτο σε κατανάλωση ρόφημα στον δυτικό κόσμο µετά το νερό µεταξύ όλων των -αλκοολούχων και µη- ποτών! Την τελευταία πενταετία, η παγκόσμια κατανάλωση καφέ αυξήθηκε κατά 2,3% φτάνοντας τα 9 εκατ. τόνους! Η Ελλάδα είναι η15η χώρα σε κατά κεφαλήν κατανάλωση, µε 5,5 κιλά το χρόνο! Πέρα από την ποσοτική αύξηση, η εγχώρια αγορά έχει να επιδείξει μία σημαντική άνοδο ως προς την ποιότητα του καφέ που φτάνει στον τελικό καταναλωτή. Σύμφωνα με στοιχεία από διάφορες έρευνες, το 85% των Ελλήνων καταναλώνει καφέ (όλα τα είδη), έναντι μόλις 15% που καταναλώνει τσάι και 7% σοκολάτα. Από αυτούς, οι μισοί περίπου πίνουν σταθερά ελληνικό καφέ, με τον στιγμιαίο καφέ να ακολουθεί στις προτιμήσεις (3 στους 10) και τον εσπρέσο και τον καφέ φίλτρου να προτιμώνται από τους 2 στους 10.Ωστόσο, τα δύο τελευταία είδη «ανεβαίνουν» διαρκώς και κερδίζουν την προτίμηση του Έλληνα. Ο χρόνος που αφιερώνουμε για να τον απολαύσουμε σε κάποια από τις καφετέριες της χώρας είναι ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη: 40 λεπτά τουλάχιστον. Γιατί; Επειδή για τον Έλληνα ο καφές είναι μία ολόκληρη κουλτούρα. Μια ανάγκη η οποία στις μέρες μας έρχεται να καλυφτεί κι από τα "takeaway" ή στα ελληνικά "καφές στο χέρι" 39

40 Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να επικρατεί μια νέα τάση όσον αφορά τον καφέ, η τάση αυτή είναι γνωστή ως καφές "takeaway" ή αλλιώς καφές στο χέρι. Δεν είναι λίγες οι φορές που επιλέγουμε να μην πιούμε τον καφέ στον χώρο του καταστήματος αλλά να επιλέξουμε να τον πάρουμε μαζί μας ή να τον παραγγείλουμε στον χώρο μας είτε για να εξοικονομήσουμε χρόνο είτε γιατί δεν υπάρχει λόγος να τον πιούμε εκεί αφού το μόνο που θέλουμε είναι απλώς να απολαύσουμε έναν καφέ. 3.2 "Καφεδούπολη" Λάρισα Την ονομάζουν "πόλη του καφέ". Με ένα καφέ στο χέρι.οι αριθμοί δείχνουν ότι οι Λαρισαίοι πίνουν το ένα τρίτο του καφέ που καταναλώνεται στη χώρα. Οι εργαζόμενοι στις κεντρικές καφετέριες υποστηρίζουν με μια δόση χιούμορ ότι καφέ και πίνουν όσοι έχουν από ελάχιστη έως καθόλου δουλειά. Φοιτητές που δεν έχουν ή απλά δεν πάνε στο μάθημά τους. Μαθητές που κάνουν κοπάνα ή είναι εκδρομή. Συνταξιούχοι, οι οποίοι απολαμβάνουν ξέγνοιαστοι τον καφέ τους διαβάζοντας τα νέα της ημέρας. Νοικοκυρές που κάνουν ένα διάλειμμα είτε από τα ψώνια είτε από τις δουλειές του σπιτιού. Πτυχιούχοι... Νέοι και νέες ετών που μόλις έχουν πάρει το πτυχίο τους και περιμένουν κάποιο διορισμό ή αναζητούν μια θέση εργασίας, παρατάσσονται μαζί με τους υπόλοιπους προσπαθώντας να «πνίξουν» την αγωνία τους για το μέλλον σ' ένα φλιτζάνι espresso. Με τη συζήτηση, τις χειραψίες με φίλους και γνωστούς ξεχνούν για λίγο ότι ανήκουν το 22,9% των ανέργων της χώρας. Η συνήθεια μάλιστα αυτή των Λαρισαίων οδήγησε στη δημιουργία ειδικού likepage στο facebook με το πολύ ταιριαστό όνομα «Λάρισα: Η Πόλη Του Καφέ Και Της Διασκέδασης», ένα likepage το οποίο μέχρι αυτή τη στιγμή αριθμεί 4000 μέλη, αριθμός που διαρκώς αυξάνει. Και παρά τις κατηγορίες των κατοίκων άλλων μεγάλων αστικών κέντρων, οι οποίοι χαρακτηρίζουν τους Λαρισαίους ως αργόσχολους ή ως «τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας», εδώ δεν πτοείται κανείς. Μπορεί λοιπόν η Ελλάδα να βρίσκεται στη 15η θέση στην κατανάλωση καφέ παγκοσμίως, η Λάρισα ωστόσο διεκδικεί επάξια τα πρωτεία σε εθνικό επίπεδο και είναι πολύ περήφανη γι' αυτό! Λάρισα: Η Πόλη Του Καφέ.. 40

41 Ας δούμε λοιπόν τα δημοφιλέστερα streetcafé στη Λάρισα: ARCO Μετά από συνολικά 19 χρόνια λειτουργίας, το «ArcoCafe» στο κέντρο της πλατείας ταχυδρομείου αποφάσισε το 2009 να εξυπηρετήσει ακόμα μεγαλύτερη μερίδα κόσμου και περιοχών που θέλει να γευτεί την πολύχρονη και σταθερή ποιότητα στον καφέ και στα υπόλοιπαροφήματα.έτσι δημιουργήθηκε το «ArcoStreetCafé». Ένα καφέ με ειδικά διαμορφωμένο χώρο για να μπορείς να καθίσεις χειμώνα-καλοκαίρι, με κύρια όμως φιλοσοφία την υπηρεσία takeaway, καθώς και τη διανομή καφέ στον χώρο σου είτε είναι επαγγελματικός είτε προσωπικός. Μέσα από ειδικά σεμινάρια που γίνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, το «ArcoStreetCafé» είναι σε θέση να προσφέρει σταθερές υπηρεσίες στο θέμα του καφέ, καθώς και ιδιαίτερες γεύσεις στα ροφήματά του που ξεφεύγουν απ τις κλασσικές. Ταυτόχρονα μπορείς να γευθείς κάποια σνακ ή σαλάτες που δημιουργήθηκαν για την καλύτερη ευκολότερη και ποιοτικότερη εξυπηρέτηση του κοινού, και μάλιστα από πολύ νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ. CAFÉ ME Η ιστορία του Café meστον καφέ ξεκινά πολύ πριν γίνει μόδα στην Ελλάδα ο espresso. Συγκεκριμένα ο Βασίλης Ανδρεάδης έφερεαπό τους πρώτους τις νέες συνήθειες του καφέ το 1991 προσφέροντας ζεστό καπουτσίνο κι εσπρέσο στους πελάτες του ξενοδοχείου Astoria στην Πλατεία Ταχυδρομείου της Λάρισας. Η καφετέριά του ήταν από τις 5 πιο γνωστές της πόλης [στο ισόγειο του ξενοδοχείου] κι έφερνε ανέκαθεν καινοτόμες ιδέες σε μια εποχή που 99% του κοινού διάλεγε ελληνικό, σοκολάτα και φραπέ. 41

42 Ο CafeMe ως brand έγινε γρήγορα δημοφιλές στη Λάρισα και είναι από τα πρώτα streetcafe της πόλης του καφέ με τις απίθανες πωλήσεις freddo και με το ρεκόρ καταστημάτων καφέ με 1 για κάθε 200 κατοίκους [1670]. Το CafeMe έκανε πρώτο delivery καφέ στη Λάρισα το Το κοινό που μας προτιμά καθημερινά αλλά και οι νεότεροι που μας επισκέπτονται για πρώτη φορά διακρίνουν αμέσως τις ποιοτικές λεπτομέρειες στη λειτουργία, στη διακόσμηση, στην καθαριότητα και στην ευγένεια του προσωπικού μας. Το δυνατό μας όμως σημείο είναι ο καφές και οι δικές μας μυστικές συνταγές που έχουν κάνει τα ροφήματά μας περιζήτητα και ξεχωριστά. Τις πιο μεγάλες πωλήσεις παρουσιάζουν οι freddocappuccino, espresso και mochaccino. Άξια αναφοράς δραστηριότητα που μας κάνει διαφορετικούς είναι η οργανωμένη βιτρίνα μας με ποικιλία από κρύα sandwich, χειροποίητες πίτες, σαλάτες, donuts και γλυκά. Όλα παρασκευάζονται με επιλεγμένα, αγνά υλικά. DAILY Η εταιρία ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1999 στο κέντρο της πόλης, προσφέροντας μεγάλη ποικιλία προϊόντων σε γρήγορο φαγητό, όπως διάφορα σνακς και ροφήματα. Το 2005 επεκτείνεται με το δεύτερο κατάστημα στην περιοχή της Νέας Σμύρνης, ενώ το 2008 ανοίγει και τρίτο κατάστημα στο εμπορικό κέντρο PantheonPlaza. Έχοντας όλα αυτά τα χρόνια την πείρα και την κατάλληλη τεχνογνωσία η «DailyCoffeeshop» παρέχει σταθερή ποιότητα στον καφέ. Το χαρμάνι espressodaily αποτελείται από 8 διαφορετικές ποικιλίες κόκκων καφέ καβουρδισμένων και ηλεκτρονικά επιλεγμένων. Η σοκολάτα είναι επίσης ένα ρόφημα στο οποίο η εταιρία δίνει μεγάλη έμφαση, ενώ το bubbletea είναι η νέα γευστική και πρωτότυπη για τα δεδομένα της πόλης πρόταση. 42

43 DE-TOX Το πρώτο De-tox άνοιξε τις πόρτες του το 1998 προσφέροντας καφέ, ποτό και μικρά συνοδευτικά πιάτα. Το 2011 έκανε την πρώτη του μεγάλη ανακαίνιση και απέκτησε αμέσως διαφορετικό χαρακτήρα. Αποτελεί ένα από τα πιο στιλάτα cafe της πόλης και το σημείο που βρίσκεται το καθιστά σίγουρη επιλογή γι' αυτούς που θέλουν να απολαύσουν τον καφέ ή την μπύρα τους. Το δεύτερο κατάστημα De-tox, άνοιξε τις πόρτες του τον Σεπτέμβριο του 2013, συνεχίζοντας την παράδοση της γωνίας, όπως και στο πρώτο. Ο χώρος είναι ιδικά διαμορφωμένος για καφέ σε πλαστικό αλλά και σαλόνι, ενώ από το συγκεκριμένο κατάστημα γίνετε και το delivery. SICILY Ξεκίνησε τη λειτουργία του το Τα SICILY CAFE είναι καταστήματα ανοικτά στο δρόμο και στους περαστικούς, ιδανικά για σύντομη στάση για έναν καφέ. Απευθύνονται στον σύγχρονο άνθρωπο του οποίου η μέρα χαρακτηρίζεται από ταχείς ρυθμούς, τον επιχειρηματία ή τον υπάλληλο που θέλει να απολαύσει το ρόφημα του onthego ή στο χώρο του. 43

44 Το πρωτότυπο concept της Sicilycafe βασίζεται στο ότι είδε τον καφέ σαν αγαθό πρώτης ανάγκης, αγαθό που πρέπει να το προμηθεύεται κάποιος άμεσα, φθηνά και κυρίως ποιοτικά. Να είναι αναπόσπαστο μέρος της διαδρομής του προς τη δουλειά του, τα ψώνια του, τα ραντεβού του. Ως brand επενδύει στο τρίπτυχο αισθητική, πρωτοτυπία, ποιότητα και επικεντρώνεται στο να προσεγγίζει τον κάθε πελάτη ξεχωριστά. Προσφέρει άμεση εξυπηρέτηση, ευχάριστο και φιλικό προσωπικό, ιδιαίτερο περιβάλλον με έμφαση πάντα στην ποιότητα. Σήμερα πλέον τα SicilyCafe έχουν πλέον καθιερωθεί στην αγορά του καφέ και έχουν κατορθώσει να επικρατήσουν σε ένα χώρο με μεγάλο ανταγωνισμό και αυξημένη προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών καφέ. ENZO Η επιχείρηση ξεκίνησε τη λειτουργία της σε ένα από τα πιο κεντρικά σημεία της πόλης το 2009, αλλά από τον Αύγουστο του 2013 η διαχείριση αλλάζει χέρια και μαζί με αυτή αλλάζουν και πολλά πράγματα στον μέχρι πρότινος τρόπο λειτουργίας. Αυτό αυτόματα σημαίνει ότι έχει καταργηθεί η προπαρασκευή σε κανάτα και όλα τα ροφήματα φτιάχνονται ondemand ένα-ένα για τον κάθε πελάτη ξεχωριστά την ώρα που εκείνος το ζητάει. Έχει δοθεί μεγαλύτερη σημασία στην ποιότητα και στις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται, ενώ τα σνακ του καταστήματος τα έχει επιμεληθεί επαγγελματίας σεφ. Το «EnzoCafe» επιλέγει να χρησιμοποιεί Segafredo Zanetti, ο οποίος είναι ένας κλασικός ιταλικός καφές όπου το γευστικό του προφίλ αφήνει έντονη γεύση και επίγευση και έχει αρκετά δυνατό σώμα, έτσι ώστε να διατηρείται η γεύση σε μεγαλύτερη χρονική διάρκεια. Είτε με την υπηρεσία takeaway είτε με την υπηρεσία Delivery έχεις τη δυνατότητα να απολαύσεις το αγαπημένο σου ρόφημα καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας. FARNESE 44

45 Το Farnese είναι ένα πρωτότυπο StreetCafé ευρωπαϊκών προδιαγραφών στη Λάρισα. Ένας χώρος διαφορετικός και προσεγμένος μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια. Ένα σημείο που μπορείς να απολαύσεις την ποιότητα ζωής που σου αξίζει. Ο πυρήνας της φιλοσοφίας του είναι η κάλυψη της καθημερινής ανάγκης για τέλειο καφέ και προσεγμένο φαγητό, μέσα από την παρασκευή και τη διάθεση προϊόντων εξαιρετικής ποιότητας σε προσιτές τιμές. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την άψογη εξυπηρέτηση και την πολυετή εμπειρία τους στο χώρο της παροχής υπηρεσιών, έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός διαφορετικού χώρου με Ευρωπαικό αέρα, και πρωταγωνιστές την υψηλή αισθητική και τα καινοτόμα προϊόντα. Το Farnese σε μια προσπάθεια στήριξης των ευπαθών κοινωνικών ομάδων της πόλης μας, στο τέλος της ημέρας τοποθετεί όλα τα προϊόντα φαγητού που δεν διατέθηκαν στους πελάτες του σε ειδικό σημείο απέναντι από το μαγαζί, για να μπορεί να τα προμηθευτεί όποιος έχει ανάγκη. Έτσι βοηθούνε έμπρακτα τους συμπολίτες μας αλλά διασφαλίζουνε και στους πελάτες τους την καθημερινή φρεσκάδα των προϊόντων. MIKEL Η ιστορία των MIKEL Ο Λευτέρης Κυριακάκης ξεκίνησε την επαγγελματική του ενασχόληση με τον καφέ το 1996 ως υπάλληλος καφετέριας στη Λάρισα. Με εφόδιο την εμπειρία του, στα 29 του άνοιξε το πρώτο MIKEL στη Λάρισα. Η ανταπόκριση και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών τον ώθησαν να επεκτείνει σταδιακά το εγχείρημά του και σε άλλες πόλεις, με δεύτερο σταθμό το Βόλο. Η επιλογή του δικαιώθηκε. Σήμερα τα MIKEL διαθέτουν ένα δίκτυο 118 καταστημάτων σε όλη την Ελλάδα και αναπτύσσονται διαρκώς με σταθερό στόχο τη δημιουργία καλαίσθητων και φιλόξενων χώρων για την απόλαυση εξαιρετικής ποιότητας καφέ σε προσιτή τιμή. 45

46 Στα MIKEL ο καφές δεν είναι μόνο μια καθημερινή αγαπημένη συνήθεια. Από τη λειτουργία του πρώτου μας καταστήματος ήταν και παραμένει μια μορφή τέχνης που αντανακλά την τεχνογνωσία της ομάδας μας, τον τελευταίας τεχνολογίας μηχανολογικό εξοπλισμό, αλλά και τη δημιουργικότητα και το κέφι των συνεργατών μας.η επιλογή του καφέ, το μοναδικό χαρμάνι, οι σπιτικές αναμνήσεις που ξυπνούν τα βουτήματα και τα αρτοσκευάσματα που προσφέρουμε καθημερινά αποτελούν την εγγύηση για την ικανοποίηση των καταναλωτών που μας επιλέγουν.η αφοσίωσή μας στη δουλειά, η πελατοκεντρική μας φιλοσοφία και η συνεχής προσπάθεια βελτίωσης των προϊόντων και των υπηρεσιών που παρέχουμε έχουν καταστήσει τα MIKEL μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες εταιρίες καφεστίασης στην Ελλάδ BRUNO Η ιστορία BrunoCoffeeStores ξεκινά το 2008 με τη λειτουργία του πρώτου καταστήματος στην οδό ηρώων Πολυτεχνείου από τον ιδρυτή της αλυσίδας Κώστα Αναστασίου. Η ανάπτυξη του brand βασίζεται από την πρώτη στιγμή στο τετράπτυχο Ποιότητα, Σεβασμός στον πελάτη, προμηθευτή, το προσωπικό, αλλά και στο περιβάλλον, Τεχνογνωσία για όλες της φάσης λειτουργίας και παραγωγής και Καινοτομία στην έρευνα και ανάπτυξη νέων προϊόντων. Πριν ακόμη την έναρξη λειτουργίας του πρώτου καταστήματος είχαν αφιερωθεί εκατοντάδες από εργατοώρες σε έρευνα και δοκιμές για τη δημιουργία των μοναδικών και αποκλειστικών συνταγών, με βάση τις οποίες παρασκευάζονται τα ροφήματα, τα γλυκά και τα snacks που απαρτίζουν τον κατάλογο του Bruno. Αφιερώθηκε χρόνος για συνδυασμούς πρώτων υλών, μηχανολογικού εξοπλισμού, καθώς και εξοπλισμού σερβιρίσματος, πριν να καταλήξουμε στις συγκεκριμένες επιλογές που αποτελούν και τον κορμό της τεχνογνωσίας μας. 46

47 Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε και στα κριτήρια επιλογής των στελεχών και του προσωπικού των καταστημάτων, όπως και στην κατάρτιση εκπαιδευτικού προγράμματος για την ορθή μετάδοση της εργασιακής πρακτικής για κάθε θέση στο Οργανόγραμμα λειτουργίας των καταστημάτων αλλά και της φιλοσοφίας Bruno. SELFIE Η Γιάννουλη χρειαζόταν μια ανάσα, μια αναβάθμιση, μια ποιοτική χαλάρωση με έναν φρεσκοκαβουρδισμένο καφέ που να αφυπνίζει τις αισθήσεις! Γι' αυτό και δημιουργήθηκε μια ξεχωριστή και ιδιαίτερη καφετέρια στο πιο προσιτό σημείο για τους κατοίκους της Γιάννουλης και όχι μόνο..!! Η καφετέρια Selfie θα αγγίξει ακόμη και τους πιο απαιτητικούς, οι οποίοι έρχονται από αλλού, καθώς στόχος είναι να επιμείνουν στην Γιάννουλη, αλλά να δραστηριοποιηθούν και στη Λάρισα! 47

48 48

49 Κεφάλαιο 4ο 4.1Καφές Παράδοση - Ήθη Έθιμα Ο καφές δε σερβίρεται, κατά την παράδοση μας, ποτέ σε γάμους και βαφτίσια. Δε λέμε ποτέ όταν πίνουμε καφέ "στην υγειά σας" αντίθετα ευχόμαστε μ' ένα ποτήρι νερό. Ο καφές έχει καθιερωθεί να προσφέρεται σε πένθιμα γεγονότα όπως κηδείες μνημόσυνα και άλλα λόγω του μαύρου χρώματος και σύμφωνα με μια παράδοση σταματάει τα δάκρυα και προσφέρει τόνωση. Σε πολλά τραγούδια ο καφές έχει χρησιμοποιηθεί για να μιλήσει για τον έρωτα ή τον χωρισμό, για να περιγράψει ανθρώπινα αισθήματα όπως ευχαρίστηση, ανακούφιση, παρηγοριά, προσμονή αλλά και θλίψη, απογοήτευση, μοναξιά κλπ. Έχει χρησιμοποιηθεί επίσης για να εκφράσει δύσκολες υπαρξιακές καταστάσεις, που απαιτούν αναγκαίες επιλογές και αποφάσεις.. Ο καφές χρησιμοποιήθηκε επίσης για την καταγγελία πολιτικοκοινωνικών προβλημάτων, οικογενειακών δυσκολιών, φυλετικών διακρίσεων, αλλά και της ίδιας της βαρετής και συχνά σκληρής καθημερινότητας! Υπάρχει μια μεγάλη γκάμα τραγουδιών τόσο ξένων όσων και ελληνικών τα οποία αναφέρονται στον καφέ. Πιο κάτω παραθέτουμε ορισμέναξένα τραγούδια: «BlackCoffee»-EllaFitzgerald (1953) «Onemorecupofcoffee»- BobDylan (1976) «Cigarettes and Coffee»- Otis Redding (1966).«Coffee Home ground»- Kate Bush (1978) «Kids on Coffee»- (πανκσυγκρότημα Descendants) «One cup of coffee»- Bob Marley (1962) «Don t forget the coffee Billy Joe»-Tom Hall (1973) «CoffeeandTV»-Το Βρετανικό γκρουπ Blur (1994) «Black coffee in bed»- Squeeze (1982) «Coffee in a cardboard cup»- Mandy Patinkin «Black Coffee»- Black Flag,Tina και Ike Turner (1972) «A cup of coffee»-johnny Cash «You re the cream in my coffee»- Nat King Cole (1946) «Black Coffee»-Heavy D. και τωνχιπ-χοπ Boyz (1994) «Racist Coffee»-Julian Smith (2010) «Another cup of coffee»- Brook Benton (1964) «Coffee Shop»- Sheryl Crow (1995) «Coffee Song»- Frank Sinatra (1946) «Coffee Blues»- Mississippi John Hurt (1966) «Lets have another cup of coffee»- Irving Berlin 49

50 Και ορισμένα ελληνικά: Πυξ Λαξ " Έπαψες αγάπη να θυμίζεις (Ο καφές σου έχει κρυώσει )" Ορφέας Περίδης " Ο Καφές" Άννα Βίσση "Παραλύω (πικρό σαν απομεινάρι απο καφέ σε φλιτζάνι )" Άλκηστις Πρωτοψάλτη "Πάμε στον Άδωνιgiaκαφέ" Καίτη Γαρμπή " Ο Καφές" Νένα Βενετσάνου "Η μπαλάντα του καφέ" Βασίλης Καρράς "Σαν πρωινός καφές" Νατάσα Θεοδωρίδου "Αν σε χάσω (Κι ο διπλός σου ο καφές εσένα περιμένουν από χθες )" Χειμερινοί Κολυμβητές "Συχνάζεις στο μικρό καφέ" 4.2 Καφεμαντεία -«Τα όσα η μοίρα μου γραφε κι άλλος κανείς δεν ξέρει, τα βρήκα μέσα στον καφέ, τα διάβασα στο χέρι» (Ο. Ελύτης) Αρκετές δεισιδαιμονίες σχετίζονται με τον καφέ: όταν χυθεί στο πιατάκι λένε ότι «θα πάρεις λεφτά», όταν έχει μια χοντρή φουσκάλα άλλοι το βλέπουν σαν στενοχώρια κι άλλοι σαν προαναγγελία αφίξεως φίλου, όταν σπάσει το φλιτζάνι είναι «γρουσουζιά» κτλ. κτλ. Ο About διαβεβαιώνει, ότι το 1834, που έστειλαν την καρμανιόλα στο Μεσολόγγι, ένας καφετζής έσπασε καταγής το φλιτζάνι με το οποίο είχε πιεί καφέ ο δήμιος. Όλα αυτά οδηγούν κατ ευθείαν στην καφεμαντεία, που ασκείται ενδόξως από τις καφετζούδες. Ελάχιστοι άντρες λένε τον καφέ. Αυτός που λέει το φλιτζάνι πρέπει οπωσδήποτε να πληρωθεί. Καφεμαντεία που δεν πληρώνεται (ή βερεσέ) δεν πιάνει. Το φλιτζάνι ποτέ δεν το λένε νύχτα (γιατί, επίσης, 50

51 δεν πιάνει) Ο πελάτης της καφετζούς δεν πρέπει να πει ευχαριστώ, γιατί η μαντεία σκορπά και χάνεται. Η τέχνη το να διαβάζεις τον καφέ και να καταλαβαίνεις τι λέει για το μέλλον σου είναι τόσο παλιά, όσο και ο ίδιος ο καφές. Ο τούρκικος καφές και το διαβάσματός του είναι συνδεδεμένα και είναι μέρος της συζητήσεις και απόλαυσης που συνοδεύουν τον καφέ. Ο ανατολίτικος καφές είναι ο μοναδικός που δίνει τέτοια ευκαιρία. Στα τέλη του 17ου αιώνα η πρακτική αυτή γίνεται πολύ της μόδας στο Παρίσι, με τον καιρό μεταδίδεται και στην Αυστρία, Ουγγαρία και τη Γερμανία. Όταν τελειώνει κανείς με τον καφέ του πρέπει να γυρίσει το φλιτζάνι στο πιατάκι. Αυτός που θέλει να μάθει για το μέλλον του λέει 'Ότι και να συμβαίνει θέλω να δω το μέλλον μου και δέχομαι κάθε μαντεία". Είναι προτιμότερο το φλιτζάνι να κρυώσει εντελώς και μετά αυτός που διαβάζει εξετάζει τις φιγούρες που έχουν δημιουργηθεί από το κατακάθι. Ο σκοπός είναι να λέγονται τα καλά νέα και δείχνει κανείς θετική άποψη για το μέλλον. Οι μορφές και οι φιγούρες στο φλιτζάνι έχουν διαφορετική σημασία και συμβολισμό. Εδώ μπορείτε να μάθετε να διαβάζετε τι σας λέει το κατακάθι του καφέ από όλα καλό είναι το κατακάθι του καφέ να ανακατευθεί προσωπικά από αυτόν που ήπιε τον καφέ και ο ίδιος να γυρίσει το φλιτζάνι στο πιατάκι. Κάποιοι λένε ευχές και αγγίζουν το πάτος του φλιτζανιού. Μετά το φλιτζάνι ανακαλύπτεται και περιμένει κάποιον να διαβάσει το μέλλον στο κατακάθι. Η παράδοση λέει αυτός που μαντεύει να πει τα μαγικά λόγια. "Ας γίνει αυτό που θέλεις" και μετά το διάβασμα του κατακαθισμένου ξεκινάει. Τα υπόλοιπα εξαρτιόνται από αυτό που φαίνεται στο φλιτζάνι και τη φαντασία καθενός. Το σημαντικότερο είναι ότι πάντα έχει καλά νέα. ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΟΙ ΚΑΦΕΤΖΟΥΔΕΣ Τέρμινα(χρονική περίοδος) Γράμμα Θάνατος Αντάμωση Συνάντηση Μεγάλο πρόσωπο Ανοιχτός δρόμος Σπαθάτος άντρας Πολλά λεφτά Μεγάλη πόρτα Κρυφός εχθρός Στεναχώρια Χαρτί 51

52 OnLine καφετζούδες Η εποχή μας και η εξέλιξη της όπως είναι λογικό έχει επηρεάσει και την τέχνη της καφετζούς. Έτσι λοιπόν στο διαδίκτυο μπορεί κανείς να βρει ψηφιακές καφετζούδες που μέσα από την οθόνη του υπολογιστή «προβλέπουν τα μελλούμενα». Δεκάδες χιλιάδες είναι οι επισκέψεις στις ιστοσελίδες που έχουν ως αντικείμενο την καφεμαντεία και δεν είναι λίγοι αυτοί που καταφεύγουν στις υπηρεσίες τους. Η ηλεκτρονική καφετζού δίνει τις ερμηνείες τις μέσω και το αντίτιμο για τις υπηρεσίες της αρχίζει από ευρώ και οι επισκέπτες κλικάρουν καθημερινά προκειμένου να μάθουν το μέλλον. Η φωτογραφία του φλιτζανιού στέλνεται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στην καφετζού και αυτή απαντά ακριβώς με τον ίδιο τρόπο. 52

53 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Β1 ΤΑΞΗΣ. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) 53

54 54

55 55

56 -«Ω βαρύ γλυκέ καφέ μου και σαν είμαι με παρέα και σαν έχω μοναξιά κάθε μια σου ρουφηξιά είναι μια ψηλή ιδέα.» (Γ. Σουρής) Ο Καφές λοιπόν μπορεί να μας κρατήσει συντροφιά ή να συνοδεύει αρκετές στιγμές και εκδηλώσεις. Ζεστός ελληνικός, εσπρέσο, γαλλικός ή Νες για το χειμώνα, 56