Έκθεση 2ης Ετήσιας Διημερίδας ITS Hellas

Transcript

1 2016 Έκθεση 2ης Ετήσιας Διημερίδας ITS Hellas Ελληνικός Οργανισμός Συστημάτων Ευφυών Μεταφορών - ITS Hellas Ιανουάριος 2017

2 Περιεχόμενα 2η Ετήσια Διημερίδα ITS Hellas... 3 Τα Ευφυή Συστήματα Μεταφορών... 6 Συνεδρία «Ελαστική Κινητικότητα: Συνεργατική Σχεδίαση και Διαχείριση Κυκλοφορίας»... 8 Συνεδρία «Ευφυή Συστήματα Μεταφορών και εξελίξεις σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο»... 8 Συνεδρία «Ευφυή Συστήματα Εμπορευματικών Μεταφορών»... 9 Συνεδρία «Στρατηγική και πολιτικές ανάπτυξης ΕΣΜ» Συνεδρία «Νέες τάσεις στην κινητικότητα: Το μέλλον των ΕΣΜ» Συνεδρία «Ελληνική αριστεία και πρωτοβουλίες στον τομέα των ΕΣΜ» Βασικά Συμπεράσματα & Προτάσεις Στοιχεία Διημερίδας Στοιχεία Επικοινωνίας

3 Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της 2 ης Ετήσιας Διημερίδας του «Ελληνικού 2η Ετήσια Διημερίδα ITS Hellas Οργανισμού Συστημάτων Ευφυών Μεταφορών - ΙΤS Hellas» με θέμα «Ευφυή Συστήματα Μεταφορών και εξελίξεις στην Ελλάδα». Η Διημερίδα πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 19 και την Τρίτη 20 Δεκεμβρίου 2016 στο Κεντρικό Αμφιθέατρο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών υπό την αιγίδα του Υπουργείου, της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΕΕΤ), της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (ΣΕΣ), του Ινστιτούτου Logistics Management Ελλάδος (ΙLME) και της Ελληνικής Ένωσης Βιομηχανιών Ψύχους & Logistics. Τις εργασίες της Διημερίδας εγκαινίασαν με ομιλίες τους ο κος Νικόλαος Μαυραγάνης, Υφυπουργός του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και o Δρ. Άγγελος Αμδίτης, Διευθυντής Έρευνας του ΕΠΙΣΕΥ-ΕΜΠ και Πρόεδρος του ITS Hellas. Συγκεκριμένα, κατά τον χαιρετισμό που απηύθυνε, ο Υφυπουργός κος Νικόλαος Μαυραγάνης, έθεσε τα Ευφυή Συστήματα Μεταφορών ως προτεραιότητα για την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, ενώ χαρακτήρισε τον τομέα των ΕΣΜ ως συνδετικό κρίκο για υπόλοιπους τομείς, όπως αυτούς των logistics και των εμπορευματικών μεταφορών, καθώς και των υπολοίπων επιβατικών μεταφορών. Ακόμη, ο κ. Μαυραγάνης σημείωσε την ιδιαίτερα υψηλή ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει η Ελλάδα και έθεσε ως σημαντικό ζήτημα για την πρόοδο, τόσο στο πεδίο των ΕΣΜ όσο και στους υπολοίπους τομείς, την αξιοποίηση αυτών των ανθρώπων καθώς και της τεχνογνωσίας που διαθέτουν, η οποία μπορεί να αποτελέσει και εξαγώγιμο προϊόν. Ο Πρόεδρος του ITS Hellas, Δρ. Άγγελος Αμδίτης, αφού πρώτα ευχαρίστησε το κοινό για το έμπρακτο ενδιαφέρον του στη διοργάνωση καθώς και για τη συνακόλουθη συμβολή του στην επιτυχία αυτής, 3

4 αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα της υιοθέτησης και εφαρμογής των Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών (ΕΣΜ) στην Ελλάδα ως βασικού πυλώνα της οικονομίας μας. Τα ΕΣΜ, όπως ανέφερε ο Δρ. Αμδίτης αναδεικνύονται, χρόνο με τον χρόνο, ως ένας εκ των σημαντικότερων τομέων της αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών παγκοσμίως και η ευρεία χρήση τους μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη της χώρας και στη βέλτιστη αξιοποίηση των ανταγωνιστικών της πλεονεκτημάτων. Στη συνέχεια, οι 150 και πλέον εγγεγραμμένοι συμμετέχοντες είχαν τη δυνατότητα να ενημερωθούν, μέσα από τις επιμέρους ομιλίες των περισσότερων από 34 καταξιωμένων στο χώρο των μεταφορών Ελλήνων και ξένων ομιλητών, οι οποίοι συνέβαλαν καθοριστικά με την υψηλή εξειδίκευσή τους στην καθολική παρουσίαση των επιμέρους πεδίων εφαρμογής και ανάπτυξης των ΕΣΜ στην Ελλάδα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για τις γενικότερες εξελίξεις στον τομέα, τόσο σε επίπεδο στρατηγικής όσο και πολιτικών, καθώς και για πλήθος επιτυχημένων παραδειγμάτων εφαρμογής ΕΣΜ και καινοτομίας στο ελληνικό περιβάλλον. Ειδικότερα, οι θεματικές ενότητες της Διημερίδας που συζητήθηκαν διεξοδικά στο πλαίσιο των ακόλουθων έξι συνεδριών είναι οι παρακάτω: Ελαστική Κινητικότητα: Συνεργατική Σχεδίαση και Διαχείριση Κυκλοφορίας. Ευφυή Συστήματα Μεταφορών και εξελίξεις σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο. Ελληνική αριστεία και πρωτοβουλίες στον τομέα των ΕΣΜ. Ευφυή Συστήματα Εμπορευματικών Μεταφορών. Στρατηγική και πολιτικές ανάπτυξης ΕΣΜ. Νέες τάσεις στην κινητικότητα: Το μέλλον των ΕΣΜ. Επιπλέον και στο πλαίσιο των τριών συζητήσεων που διεξήχθησαν στις τελευταίες τρεις θεματικές, οι συμμετέχοντες προσδιόρισαν τις προκλήσεις σε σχέση με την ευρύτερη εφαρμογή των ΕΣΜ μέσα από την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης και πρότειναν πιθανές λύσεις μέσω της υιοθέτησης βέλτιστων πρακτικών. Παράλληλα, αναλύθηκαν οι υφιστάμενες πολιτικές αλλά και οι πιθανές αναγκαίες προσαρμογές του σχετικού ρυθμιστικού πλαισίου για την επίτευξη της ευρείας εφαρμογής των συστημάτων αυτών προς όφελος των χρηστών, της οικονομίας αλλά και του περιβάλλοντος. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε, τέλος, στην αναγκαιότητα της συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκόμενων 4

5 φορέων και στη σημασία αυτής στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για επενδύσεις και οικονομική ανάπτυξη. Χορηγοί της διοργάνωσης ήταν το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το οποίο και κατέχει την Προεδρία του Οργανισμού, οι «ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ και ΟΔΟΙ ΜΕ ΔΙΟΔΙΑ»-Hellastron, το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ-ΙΜΕΤ) και ο Όμιλος SWARCO. Στον χώρο της Διημερίδας πραγματοποιήθηκε παράλληλη έκθεση για την παρουσίαση ελληνικών ερευνητικών δραστηριοτήτων και τεχνολογικών λύσεων Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών, στην οποία συμμετείχε, το μέλος ΕΠΙΣΕΥ-ΕΜΠ και ο Όμιλος SWARCO. Το αναλυτικό πρόγραμμα της Διημερίδας, τα βιογραφικά και οι παρουσιάσεις των ομιλητών είναι διαθέσιμα στη σελίδα του ITS Hellas: 5

6 Τα Ευφυή Συστήματα Μεταφορών Η εξέλιξη των μεταφορών και ειδικά η χρήση προηγμένων τεχνολογιών για την αντιμετώπιση θεμάτων ασφάλειας και κατ επέκταση για τη μείωση των ατυχημάτων, τη μείωση των χρόνων μετακίνησης, την αύξηση της αποτελεσματικότητας των μεταφορών και την προστασία του περιβάλλοντος είναι ένα κύριο και πάντα καίριο θέμα συζήτησης και αναζήτησης εδώ και δεκαετίες. Τα τελευταία χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες μιας τεχνολογικής έκρηξης που επηρεάζει με ιδιαίτερα θετικό τρόπο την καθημερινότητά μας, αλλάζοντας το πρόσωπο των μεταφορών και τον τρόπο που μετακινούνται οι άνθρωποι, οι πολίτες του κόσμου και τα προϊόντα τους. Η ηλεκτροκίνηση, η χρήση των επικοινωνιών και της τηλεματικής στις μεταφορές, η βέλτιστη χρήση ενός απίστευτου όγκου δεδομένων που παράγονται στις μεταφορές, η ενσωμάτωση του internet και του Internet of Things στο σύστημα μεταφορών μας, η αυτοματοποίηση οχημάτων αλλά και συστημάτων μεταφορών, τα έξυπνα διόδια και οι νέες μέθοδοι διαχείρισης και βελτιστοποίησης της κυκλοφορίας και των υποδομών μας (αυτοκινητόδρομοι κ.λπ.) και πολλές άλλες τεχνολογίες εξελίσσουν σταδιακά τις μεταφορές και τις κάνουν ολοένα πιο ευφυείς, συμβάλλοντας με τη σειρά τους στη μεταμόρφωση των αστικών κέντρων σε έξυπνες και βιώσιμες πόλεις. Ταυτόχρονα και καθώς όλο και περισσότερα ΕΣΜ εφαρμόζονται πλέον στην πράξη ανά τον κόσμο, νέα καίρια ζητήματα εμφανίζονται στο τραπέζι, όπως θέματα ασφάλειας (και ειδικά κυβερνοασφάλειας), διαχείρισης δεδομένων και προστασίας της ιδιωτικότητας καθώς και θέματα νέων πολιτικών και νόμων που θα επιτρέψουν τη βέλτιστη, ασφαλή και φιλική προς τον τελικό χρηστή αξιοποίησή τους. Σήμερα οι μεταφορές και ο κλάδος της εφοδιαστικής αλυσίδας αποτελούν βασικούς τομείς ανάπτυξης των οικονομιών παγκοσμίως και συντελούν έντονα στον καθορισμό του ΑΕΠ κάθε χώρας. Για την Ελλάδα αποτελούν αναμφισβήτητα έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες ανάπτυξης και δημιουργίας νέων ευκαιριών με ιδιαίτερη σημασία για τις ΜΜΕ αλλά και τον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα της οικονομίας που με κατάλληλη διαχείριση και υποστήριξη μπορούν να αποτελέσουν έναν από τους στρατηγικούς πυλώνες για την έξοδο της χώρας μας από τη μακροχρόνια κρίση στην οποία βρίσκεται. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα ΕΣΜ δεν αποτελούν απλώς μια εναλλακτική λύση για καλύτερους και ασφαλέστερους δρόμους αλλά και συστήματα μεταφορών γενικά. Η χρήση τους κρίνεται απολύτως αναγκαία για τη συνολική ανάπτυξη της χώρας και την αξιοποίηση των ανταγωνιστικών της πλεονεκτημάτων. Χρόνο με το χρόνο, τα ΕΣΜ αποδεικνύονται σε έναν από τους πιο σημαντικούς τομείς της αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών παγκοσμίως. Οι ελληνικές εταιρίες και οι οργανισμοί που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτόν διαθέτουν σήμερα όλη την απαραίτητη τεχνογνωσία και τις ανάλογες συνεργασίες που καθιστούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους ανταγωνιστικές. Αυτές οι 6

7 ελληνικές εταιρίες και οι οργανισμοί θα μπορούσαν να συμβάλλουν καθοριστικά στη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας. Η τεράστια σημασία των ΕΣΜ όπως ανέφερα ήδη, η ποικιλία των τεχνολογιών που συνδυάζονται για τη δημιουργία ΕΣΜ και των φορέων που εμπλέκονται με τη δημιουργία τους και αξιοποίηση τους οδήγησε ανά τον κόσμο στη δημιουργία εθνικών οργανισμών ΕΣΜ που δραστηριοποιούνται έντονα στην προώθηση, ανάπτυξη και διάδοση των ΕΣΜ καθώς και την υποστήριξη κυβερνητικών και δημόσιων γενικά φορέων στη δημιουργία πλαισίου αξιοποίησής τους και τη βέλτιστη ενσωμάτωσή τους στα συστήματα μεταφοράς ανθρώπων και φορτίων. Στην Ελλάδα, τον ρόλο αυτό παίζει από το 2011 το ITS Hellas, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός με πάνω από 35 μέλη από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και οργανισμούς που δραστηριοποιείται στη μελέτη, ανάπτυξη και διάδοση των ΕΣΜ στην ελληνική κοινωνία και οικονομία. Σε άριστη συνέργεια με κυβερνητικούς φορείς και δημόσιους οργανισμούς και υπηρεσίες υποστηρίζει την ελληνική κυβέρνηση σε θέματα ΕΣΜ, προσφέρει εξειδικευμένες γνώσεις και υποστήριξη σε όλους τους φορείς και υπηρεσίες του ελληνικού δημοσίου που σχετίζονται με ΕΣΜ και προσφέρει ένα φόρουμ σε ελληνικές εταιρίες όλων των μεγεθών που δραστηριοποιούνται στο χώρο. 7

8 Συνεδρία «Ελαστική Κινητικότητα: Συνεργατική Σχεδίαση και Διαχείριση Κυκλοφορίας» Οι παρουσιάσεις και οι συζητήσεις κατά τη διάρκεια της συνεδρίας «Ελαστική Κινητικότητα: Συνεργατική Σχεδίαση και Διαχείριση Κυκλοφορίας», υπό τον συντονισμό του κ. Ευάγγελου Μητσάκη, Ερευνητή Γ, ΕΚΕΤΑ-ΙΜΕΤ εστίασαν στα θέματα συνεργατικών συστημάτων κινητικότητας, εφαρμογής νέων τεχνολογιών στις δημόσιες αστικές μεταφορές, στην εφαρμογή μεθόδων βελτιστοποίησης για τον έλεγχο της κυκλοφορίας, στη διαχείριση της κυκλοφορίας ως υπηρεσία και στη διαχείριση στόλων αυτόματων οχημάτων. Ο κ. Κεπαπτσόγλου (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο) αναφέρθηκε στις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι συγκοινωνιολόγοι αναφορικά με την εισαγωγή συνεργατικών ευφυών συστημάτων μεταφορών στον συγκοινωνιακό σχεδιασμό. Ο κ. Κεπαπτσόγλου εστίασε στις νέες απαιτήσεις για την μοντελοποίηση των νέων συστημάτων μεταφορών, την κατανόηση των αλλαγών στη συμπεριφορά των μετακινούμενων και τις αυξημένες απαιτήσεις σε δεδομένα. Η κα. Πορτούλη (ΕΠΙΣΕΥ) παρουσίασε τις προκλήσεις στα θέματα εισαγωγής αυτοματοποιημένων οχημάτων στην κυκλοφορία. Στην παρουσίασή της αναφέρθηκε σε νέες μεθόδους παρακολούθησης, στις απαιτήσεις των Κέντρων Ελέγχου σε πληροφόρηση, στις ανάγκες νέων υποδομών και στις απαιτήσεις υπηρεσιών κινητικότητας εξαιτίας της ύπαρξης αυτομάτων οχημάτων. Ο κ. Ταστάνης (ΟΑΣΑ) παρουσίασε το νέο σύστημα τηλεματικής του ΟΑΣΑ. Αναφέρθηκε σε καινοτόμα συστήματα ενημέρωσης των μετακινούμενων στις στάσεις, σε εφαρμογές για έξυπνες φορητές συσκευές καθώς και στο αυτόματο σύστημα συλλογής κομίστρων. Ο κ. Παπαγεωργίου (Πανεπιστήμιο Κρήτης) παρουσίασε αποτελέσματα πραγματικής εφαρμογής μεθόδων για την εξεύρεση βέλτιστων παραμέτρων για αλγόριθμους που εφαρμόζονται σε συστήματα ITS. Στην παρουσίασή του αναφέρθηκε στις βασικές αρχές σχεδιασμού των κατάλληλων υπολογιστικών μεθόδων με εφαρμογές στη διαχείριση της κυκλοφορίας, σε θέματα αλγοριθμικής υλοποίησης καθώς και στα αποτελέσματα πραγματικής εφαρμογής των μεθόδων αυτών στο οδικό δίκτυο των Χανίων. Τέλος, ο κ. Μιζάρας (SWARCO-Infotrip) αναφέρθηκε στις υφιστάμενες πρακτικές υλοποίησης και λειτουργίας κέντρων ελέγχου κυκλοφορίας και παρουσίασε τις προοπτικές για την μετεξέλιξη αυτών σε υπηρεσία (traffic management as a service). Συνεδρία «Ευφυή Συστήματα Μεταφορών και εξελίξεις σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο» Η Συνεδρία «Ευφυή Συστήματα Μεταφορών και Εξελίξεις σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο» με συντονιστή τον Καθηγητή Μάρκο Παπαγεωργίου περιλάμβανε 4 ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις από αντίστοιχους ειδικούς Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών (ΕΣΜ) σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Συγκεκριμένα, η κυρία Λίνα Κωνσταντινοπούλου, διευθύντρια του Τμήματος Μεταφορών και Εφοδιαστικής της 8

9 ERTICO-ITS (Βρυξέλλες) αναφέρθηκε στο θέμα «Towards an EU roadmap for C-ITS deployment» και ανέπτυξε τις πολύπλευρες πρωτοβουλίες, δράσεις και δραστηριότητες της ERTICO για την ανάπτυξη και εφαρμογή ΕΣΜ στην Ευρώπη, με έμφαση σε συστήματα αστικής κινητικότητας, εμπορευματικές μεταφορές, ηλεκτροκίνηση και συνεργατικά συστήματα. Ση συνέχεια, ο κ. Alexander Hausmann, ειδικός Συστημάτων Κινητικότητας και Εφαρμογών ΕΣΜ, AustriaTech, Αυστρία, ανέπτυξε το θέμα Strategies for future mobility με ενδιαφέρουσες αναφορές σε θέματα επικοινωνιών και διαλειτουργικότητας που αποτελούν απαραίτητα στοιχεία για την αρμονική λειτουργία ΕΣΜ σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Ακολούθησε ο Dr. Gerhard Ploss, Διευθύνων Σύμβουλος της SWARCO Traffic Systems GmbH και Γενικός Διευθυντής της SWARCO Holding GmbH, που μίλησε για New Developments in ITS examples from Germany με ιδιαίτερη αναφορά σε ολοκληρωμένα και λειτουργικά συστήματα μεγάλων διαστάσεων που αφορούν σε διαχείριση αστικής κυκλοφορίας (έξυπνες πόλεις), καθώς και σε συνεργατικά συστήματα και σχετικά ανοικτά ακόμη ερωτήματα που απασχολούν την επιστημονική και τεχνική κοινότητα στην Ευρώπη και διεθνώς. Τέλος ο Δρ. Άγγελος Αμδίτης, Διευθυντής Έρευνας στο ΕΠΙΣΕΥ και Πρόεδρος της ITS Hellas ανέπτυξε το θέμα European Platforms and initiatives for C-ITS deployment με ιδιαίτερες αναφορές στα C-ITS Platform, GEAR 2030 High Level Group, DTLF forum, την EC Directive COM(2016) 766 (1), την τριμερή επιτροπή EU-US-Japan που αξιολογεί και συντονίζει δραστηριότητες σχετικές με συστήματα συνδεδεμένων και αυτόματων οχημάτων (ΣΑΟ) σε διεθνές επίπεδο και την Automotive-Telecom Alliance που στοχεύει στην ασφαλή και ομαλή ανάπτυξη των ΣΑΟ σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι υψηλού επιπέδου παρουσιάσεις κίνησαν το ενδιαφέρον του ακροατηρίου που εκφράστηκε με πολλές και καίριες ερωτήσεις προς τους ομιλητές, αλλά και με σύντομες τοποθετήσεις και παρεμβάσεις. Συνεδρία «Ευφυή Συστήματα Εμπορευματικών Μεταφορών» Οι παρουσιάσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της Συνεδρίας «Ευφυή Συστήματα Εμπορευματικών Μεταφορών» με συντονιστή τον Δρ. Άγγελο Αμδίτη, Διευθυντή Έρευνας του ΕΠΙΣΕΥ και Προέδρου του ITS Hellas, εστίασαν στις απαιτούμενες προϋποθέσεις για την ευρεία υιοθέτηση των Ευφυών Συστημάτων στις εμπορευματικές μεταφορές και ανέλυσαν τα πολλαπλά οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση τέτοιων συστημάτων. Ο κ. Κωνσταντίνος Χανιώτης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, Telenavis A.E., αναφέρθηκε στις αναγκαίες προϋποθέσεις για την ένταξη των ΕΣΜ στις εμπορευματικές μεταφορές στην Ελλάδα, επισημαίνοντας τον πρωτεύοντα ρόλο που παίζει η τεχνολογία στην αναδιαμόρφωση του χώρου, συνολικά. Χαρακτήρισε, μάλιστα τις επενδύσεις σε ΕΣΜ ως υψηλής απόδοσης και όχι ως υψηλού κόστους, προβάλλοντας τις σχετικές τεχνολογίες ως αναγκαία προϋπόθεση για την επιβίωση των εταιρειών. Στη συνέχεια, ο κ. Αλέξης Σιώρης, Διευθυντής Εμπορευματικής Ανάπτυξης του ΔΑΑ παρουσίασε το παράδειγμα Eurosky του Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, το οποίο προβλέπει τη διασύνδεση όλων των μερών καθ όλα τα στάδια της μεταφοράς, προσφέροντας πολλαπλά οφέλη σε σχέση με το κόστος, το χρόνο, την ασφάλεια και την 9

10 παρακολούθηση, οδηγώντας σε συνολικό λειτουργικό πλεονέκτημα. Ο κ. Σιώρης τόνισε ιδιαίτερα τη σημασία που έχει η ανάπτυξη συνεργασιών για την επιτυχή εφαρμογή ΕΣΜ στις εμπορευματικών μεταφορών μέσω των οποίων θα διευκολυνθεί η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών σε πρώτο χρόνο. Ακολούθησε ο κ. Αντώνης Αντωνιάδης, Γενικός Διευθυντής, ΔΙΑΚIΝΗΣΙΣ Α.Ε., ο οποίος συζήτησε για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της χρήσης ΕΣΜ στις χερσαίες εμπορευματικές μεταφορές στην Ελλάδα, καθώς και για τις απαιτήσεις χρήσης σε ιδιωτικό και δημοσίας χρήσεως στόλο και σε περιπτώσεις διαφορετικών εμπορευμάτων (ακριβά/ευπαθή, καταναλωτικά). Επισήμανε ιδιαίτερα τις σημαντικές ιδιαιτερότητες της Ελλάδας ως προς τη μορφολογία της (νησιά, βουνά) αλλά και τα προβλήματα σε σχέση με την υστέρηση σε συστήματα, κουλτούρα συνεργασίας, υποδομές, καθώς και με το οδικό δίκτυο. Ο κ. Στέλιος Αρχοντάκης, Περιφερειακός Διευθυντής Νοτιοανατολικής Ευρώπης Συμβατικών Μεταφορών / Λύσεων, Πολυτροπικές Μεταφορές, Schenker & Co. AG, αναφέρθηκε στα οφέλη των ευφυών συστημάτων στις πολυτροπικές μεταφορές, εστιάζοντας κυρίως στις δυνατότητες προγραμματισμού, παρακολούθησης/εντοπισμού, ειδοποίησης, αναφοράς εκπομπών αερίου, online παραγγελιών και έκδοσης αποδεικτικού παράδοσης μέσω ηλεκτρονικής ανταλλαγής δεδομένων, επισημαίνοντας ότι οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά για αξιόπιστα Logistics. Στη συνέχεια, ο κ. Δημήτρης Κιούσης, Διευθύνων Σύμβουλος, KIOUSSIS TRANSYS Α.Ε. και Εκτελεστικό Μέλος Δ.Σ., ΟΣΕ, επιχείρησε μία ανασκόπηση των εθνικών εμπορευματικών μεταφορών κατά το παρελθόν και μία προβολή στο μέλλον, επισημαίνοντας την ανάγκη εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας και δημιουργίας ενός καθαρού πλαισίου λειτουργίας για τις εμπορευματικές μεταφορές. Τέλος, η κα Γεωργία Αϋφαντοπούλου, Ερευνήτρια Α και Αναπληρώτρια Διευθύντρια, ΕΚΕΤΑ-ΙΜΕΤ αναφέρθηκε στην εφαρμογή αποτελεσμάτων έρευνας στον τομέα των ITS & Logistics για την επίτευξη ρεαλιστικών αποτελεσμάτων και τη συνεργασία μεταξύ των φορέων για τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας. Μεταξύ άλλων, η κα Αϋφαντοπούλου επισήμανε ότι για την υποστήριξη της συνεργασίας στους παραπάνω τομείς θα πρέπει να προσδιοριστούν οι ελάχιστες κρίσιμες πληροφορίες προς ανταλλαγή μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών, να προχωρήσει η εφαρμογή τεχνολογιών για την ανταλλαγή πληροφοριών σε πρώτο χρόνο, να διατυπωθούν προτάσεις αξίας προς κάθε ενδιαφερόμενο για συνεργασία και να καλλιεργηθούν κριτήρια για τη διαμόρφωση κοινής αντίληψης και κοινής διαδικασίας αποφάσεων, τα οποία, ειδικά αν αναπτυχθούν μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων φορέων θα οδηγήσουν και στη δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος για επενδύσεις στους τομείς ενδιαφέροντος. Συνεδρία «Στρατηγική και πολιτικές ανάπτυξης ΕΣΜ» Κατά τη διάρκεια της Συνεδρίας «Στρατηγική και πολιτικές ανάπτυξης ΕΣΜ» με συντονιστή τον κ. Κωνσταντίνο Χανιώτη, Πρόεδρο & Διευθύνοντα Σύμβουλο, Telenavis A.E., πραγματοποιήθηκαν πέντε ομιλίες από εκπροσώπους του αρμόδιου Υπουργείου, παραγωγικών φορέων της χώρας και εκπροσώπους φορέων του κλάδου των μεταφορών. Μεταξύ των κυριότερων σημείων τα οποία 10

11 αναφέρθηκαν και συζητήθηκαν είναι ότι τα ΕΣΜ αποτελούν την τεχνολογική απάντηση στις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες μετακίνησης και μεταφοράς, ανθρώπων και εμπορευμάτων, ότι η ευφυΐα των συστημάτων αυτών έγκειται στο ότι αξιοποιούν τις υφιστάμενες υποδομές και μεταφορικά μέσα αποτελεσματικότερα για την οικονομία και αποδοτικότερα για το περιβάλλον και ότι η αναγκαιότητα ανάπτυξής τους με έναν συντεταγμένο τρόπο, για την μεγιστοποίηση των ωφελειών τους, έχει αναγνωριστεί σε Ευρωπαϊκό αλλά και σε Εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, το γεγονός ότι το Υπουργείο έχει ήδη εκπονήσει την Στρατηγική αλλά και την Αρχιτεκτονική των Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών και συνεπώς έχουν αναγνωριστεί και έχουν αποτυπωθεί οι γενικές πολιτικές ανάπτυξης για κάθε τομέα, ιδιωτικό ή δημόσιο της οικονομίας, είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς η ύπαρξη της Εθνικής Στρατηγικής και Αρχιτεκτονικής αποτελούν ένα πρώτο βήμα, θέτοντας το πλαίσιο των επιθυμητών ενεργειών. Ωστόσο, επισημάνθηκε ότι για την ανάπτυξη των ΕΣΜ θα χρειαστεί επιμέρους εξειδίκευση σε αποφάσεις και υλοποιήσεις συγκεκριμένων ενεργειών σε συγκεκριμένους χώρους του ιδιωτικού ή του δημοσίου τομέα. Συγκεκριμένα, η κα Θεοπίστη Πέρκα, Γενική Γραμματέας, Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, μίλησε για τις Πρωτοβουλίες του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών για την ανάπτυξη των ΕΣΜ στην Ελλάδα. Στη συνέχεια, ο κ. Νικόλαος Κογιουμτσής, Οικονομικός Επόπτης, Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας αναφέρθηκε στο Εμπόριο και τις Μεταφορές, ως κλάδους πολλαπλασιαστές στην αλυσίδα αξίας, ενώ επισήμανε ότι πρέπει να αναδειχτεί ο ρόλος της χώρας ως ισχυρός περιφερειακός κόμβος, εκμεταλλευόμενος της γεωγραφικής αξίας των υποδομών που διαθέτουμε. Ακολούθησε ο κ. Γιώργος Ξηρογιάννης, Διευθυντής Τομέα Αναπτυξιακών Πολιτικών και Εξωστρέφειας, ΣΕΒ σύνδεσμος επιχειρήσεων και βιομηχανιών ο οποίος αναφέρθηκε στις επενδυτικές προϋποθέσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, τονίζοντας ότι τα ΕΣΜ αποτελούν πρωτοπόρο κλάδο που συνεπάγεται αύξηση των δημοσίων εσόδων καθώς και ότι υπάρχει δίνεται η δυνατότητα αξιοποίησης διεθνών μεταφορικών ροών από τρίτους. Ο κ. Σπύρος Ολύμπιος, Πρόεδρος, Ινστιτούτο Logistics Management Ελλάδος (ILME), Πρόεδρος Επιχειρηματικής Ανάπτυξης, Εκτελεστική Επιτροπή, European Logistics Association, συζήτησε για τις συνεχώς μεταβαλλόμενες τεχνολογικές καινοτομίες στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και τον ανθρώπινο παράγοντα, καθώς και για τα Ευρωπαϊκά πρότυπα και τη σημασία της Ευρωπαϊκής Επαγγελματικής Πιστοποίησης των Logisticians στην Ελλάδα. Τέλος, ο κ. Αθανάσιος Σαραμούρτσης, Τμηματάρχης Συστημάτων & Ενέργειας, Διεύθυνση Συντήρησης & Λειτουργίας Αυτοκινητοδρόμου και Υποδομών, Εγνατία Οδός Α.Ε., εστίασε στην παρουσίασή του στους Καταλύτες ανάπτυξης ΕΣΜ, τα εμπόδια και τις προοπτικές, τονίζοντας τη σημασία μέτρησης των εφαρμοζόμενων συστημάτων και του οφέλους στον τελικό χρήστη, ώστε να υπάρχουν απτά αποτελέσματα, καθώς και την ανάγκη μεγαλύτερης διάχυσής της στις Περιφέρειες και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Συνεδρία «Νέες τάσεις στην κινητικότητα: Το μέλλον των ΕΣΜ» Η Συνεδρία «Νέες τάσεις στην κινητικότητα: Το μέλλον των ΕΣΜ» με συντονιστή τον κ. Βασίλη Μιζάρα, Διευθύνοντα Σύμβουλο, INFOTRIP και Εκπρόσωπο SWARCO, περιλάμβανε πέντε ιδιαίτερα 11

12 ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις. Συγκεκριμένα, ο κ. Γιώργος Κιούσης, Επικεφαλής COPER III, Hellastron, και Διευθυντής Τεχνολογίας, Αττικές Διαδρομές Α.Ε., αναφέρθηκε στο μεταβαλλόμενο τοπίο των ΕΣΜ στη Διαχείριση των Αυτοκινητοδρόμων, με ειδικές αναφορές στη διαχείριση της κυκλοφορίας και στην εφαρμογή πολιτικών συλλογής διοδίων, στην τεχνολογία ως βασικό παράγοντα αλλαγής και στη διαμόρφωση ενός μελλοντικού επιχειρηματικού μοντέλου. Ειδικά αναφέρθηκε και στην ευρωπαϊκή στρατηγική για τα ΕΣΜ, με πιλοτικές εφαρμογές μεγάλης κλίμακας, ασφάλεια και ιδιωτικότητα δεδομένων, διαλειτουργικότητα συστημάτων σε επίπεδο ΕΕ, συγκερασμό τεχνολογιών και διαχείριση συχνοτήτων. Στη συνέχεια, ο κ. Γιώργος Γιαννής, Καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο αναφέρθηκε στα Ευφυή συστήματα υποστήριξης ηλικιωμένων οδηγών. Ως προς τις μελλοντικές κατευθύνσεις ο κ. Γιαννής αναφέρθηκε σε τρία πεδία έρευνας σε σχέση με τους ηλικιωμένους οδηγούς και την οδική ασφάλεια, τα οποία αποτελούν πρόκληση τόσο για την ερευνητική κοινότητα όσο και για τη βιομηχανία και είναι η Υποστήριξη της οδήγησης, τα Αυτόνομα και διασυνδεδεμένα οχήματα και η Ευαισθητοποίηση των ηλικιωμένων οδηγών. Ακολούθησε ο κ. Διονύσης Γρηγορόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος, Logistics Way, Πρόεδρος, Ένωση Βιομηχανίας Ψύχους & Logistics, που αναφέρθηκε στην καταλυτική συμμετοχή του Internet of Τhings στην παροχή καινοτομίας στην Εφοδιαστική Αλυσίδα, συμπεριλαμβανομένων της προμήθειας, αποθήκευσης, μεταφοράς, παραγωγής/μεταποίησης, χονδρικής και λιανικής πώλησης, τιμολόγησης αλλά και υπηρεσιών μετά την πώληση, με βασική προϋπόθεση τη δημιουργία μίας μεγάλης, ενιαίας πλατφόρμας δεδομένων. Στη συνέχεια, ο κ. Ευάγγελος Μητσάκης, Ερευνητής Γ, ΕΚΕΤΑ-ΙΜΕΤ, συζήτησε για τα Αποτελέσματα Έρευνας και Τεχνολογίας μέχρι σήμερα και τις προοπτικές για το μέλλον των ΕΣΜ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ο κ. Μητσάκης παρουσίασε τους άξονες της Εθνικής Στρατηγικής και Αρχιτεκτονικής για τα ΕΣΜ ενώ, μεταξύ άλλων αναφέρθηκε και στις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα Συνεργατικών Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών (C-ITS). Τέλος, ο κ. Κωνσταντίνος Φίλης, Μηχανικός Έρευνας & Ανάπτυξης, COSMOTE, μίλησε για τα πλεονεκτήματα των τεχνολογιών 4G και 5G στη συνδεσιμότητα των ΕΣΜ, τη δυνατότητα δηλαδή, διασύνδεσης με πολλαπλά διαφορετικά μέσα. Τόνισε, επίσης, ότι οι απαιτήσεις για την εφαρμογή των μελλοντικών ΕΣΜ είναι ιδιαίτερα αυξημένες κυρίως λόγω της δημιουργίας μεγάλου όγκου δεδομένων. Σε αυτή την κατεύθυνση, στόχο της Ευρώπης αποτελεί η εφαρμογή τεχνολογίας 5G παντού μέχρι το 2025, τα χαρακτηριστικά της οποίας, σύμφωνα και με τον κ. Φίλη, καλύπτουν πλήρως τις απαιτήσεις συνδεσιμότητας των ΕΣΜ. Συνεδρία «Ελληνική αριστεία και πρωτοβουλίες στον τομέα των ΕΣΜ» Στα πλαίσια της συνεδρίας παρουσιάστηκαν από τον συντονιστή αυτής κ. Α. Μπιζάκη πέντε πρωτοβουλίες/δράσεις στον τομέα των ΕΣΜ αποδεικνύοντας στην πράξη το μεγάλο ενδιαφέρον τόσο της ιδιωτικής αγοράς και των ερευνητικών ιδρυμάτων όσο και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η πρώτη παρουσίαση από τον καθ. κ. Στεφανίδη παρουσίασε μια ολοκληρωμένη και λειτουργική λύση για την έξυπνη πόλη του μέλλοντος καθώς και τις προϋποθέσεις για την επιτυχή ολοκλήρωσή της. Ο 12

13 εκπρόσωπος του Δήμου Τρικαίων κ. Χ. Καλιάρας παρουσίασε τα αποτελέσματα του έργου που ολοκληρώθηκε με απόλυτη επιτυχία σχετικά με τη δρομολόγηση επιβατικού λεωφορείου χωρίς οδηγό σε ελεγχόμενο αστικό περιβάλλον με τη χρήση αισθητήρων και έξυπνων φωτεινών σηματοδοτών. Ο εκπρόσωπος της ιδιωτικής εταιρίας LINK technologies παρουσίασε το σύστημα τηλεματικής διαχείρισης και πληροφόρησης κοινού που λειτουργεί στον ΟΑΣΘ και στα επόμενα χρόνια θα λειτουργήσει και στον ΟΑΣΑ, αναλύοντας τα πλεονεκτήματα των λύσεων που αναπτύχθηκαν. Ο κ. Παπαγεωργίου (Nestcargo) παρουσίασε μια νέα ηλεκτρονική πλατφόρμα υπηρεσιών στον τομέα των διεθνών μεταφορών αναλύοντας τα πρώτα πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα από τη λειτουργία της, ενώ ο εκπρόσωπος της εταιρίας G4S Telematix παρουσίασε την ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πλατφόρμα εποπτείας και διαχείρισης της εταιρίας του, με τον τίτλο 4S. Βασικά Συμπεράσματα & Προτάσεις Το πρώτο, κοινώς αποδεκτό συμπέρασμα, το οποίο επιβεβαιώνεται με κάθε ευκαιρία είναι ότι τα Ευφυή Συστήματα Μεταφορών συνεισφέρουν σημαντικά, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά στη βελτίωση της μετακίνησης και των μεταφορών, εν γένει. Ειδικότερα, βελτιώνονται τα επίπεδα των υπηρεσιών και της ασφάλειας, καθώς και ο χρόνος αλλά και το κόστος των μετακινήσεων, ενώ μειώνονται σημαντικά οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η Ελλάδα, γενικά, έχει κάνει αρκετά αρχικά βήματα προς την σωστή κατεύθυνση, τα οποία διαμορφώνουν ένα θετικό περιβάλλον για την ανάπτυξη των ΕΣΜ. Τα ερευνητικά ιδρύματα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα και την Κρήτη είναι ενεργά μέλη της Ευρωπαϊκής ακαδημαϊκής κοινότητας, πολλές φορές με πρωταγωνιστικό ρόλο σε θέματα ΕΣΜ. Επιπλέον, φορείς του δημοσίου αλλά και ελληνικές επιχειρήσεις συμμετέχουν ενεργά σε ερευνητικά έργα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στον τομέα των αυτοκινητοδρόμων και υποδομών (λιμένων και αεροδρομίων) η χρήση των ΕΣΜ έχει γίνει πραγματικότητα σε μεγάλο βαθμό με απτά, πλέον, αποτελέσματα στην ασφάλεια και τη λειτουργία τους. Στον τομέα παραγωγής εφαρμογών και υπηρεσιών, έχουμε σήμερα ελληνικές εταιρείες με διεθνή εμπειρία οι οποίες παρέχουν αξιόπιστες και αποτελεσματικές λύσεις. Αποτελούν δε μια ευκαιρία για την ανάπτυξη μιας παραγωγικής βάσης στο νέο αυτό χώρο υψηλής τεχνολογίας -και υψηλού ρίσκουιδιαίτερα εάν μπορέσουν να διασυνδεθούν με τον ερευνητικό τομέα. Επιπλέον, το γεγονός ότι το Υπουργείο έχει ήδη εκπονήσει την Στρατηγική αλλά και την Αρχιτεκτονική των Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών και συνεπώς έχουν αναγνωριστεί και έχουν αποτυπωθεί οι γενικές πολιτικές ανάπτυξης για κάθε τομέα ιδιωτικό ή δημόσιο της οικονομίας είναι επίσης ιδιαίτερα 13

14 σημαντικό, καθώς η ύπαρξη της Εθνικής Στρατηγικής και Αρχιτεκτονικής αποτελούν ένα πρώτο βήμα, θέτοντας το πλαίσιο των επιθυμητών ενεργειών. Τα ΕΣΜ αποτελούν ένα κλάδο με σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης και για το λόγο αυτό θα πρέπει να διαμορφωθεί το κατάλληλο περιβάλλον για την προσέλκυση επενδύσεων, με έμφαση στη δημιουργία συνεργατικής κουλτούρας και στη διευκόλυνση των συνεργασιών μεταξύ φορέων. Η τεχνολογική ανάπτυξη στους τομείς της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών καθιστούν, πλέον, τις εφαρμογές ΕΣΜ αφενός οικονομικότερες και αφετέρου ευκολότερες και περισσότερο αποδεκτές από τους χρήστες. Στις εμπορευματικές μεταφορές διαπιστώνεται σημαντική υστέρηση όσον αφορά στην υλοποίηση εφαρμογών ΕΣΜ, καθώς η πρωτοβουλία περιορίζεται στον ιδιωτικό μόνο τομέα και ειδικά στη διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας. Οι προτάσεις για άμεσες ενέργειες και ανάπτυξη του κλάδου των ΕΣΜ συνοψίζονται ως εξής: - Ενεργοποίηση των επενδυτικών εργαλείων για ενίσχυση στην έρευνα, στην εκπαίδευση αλλά και στην υλοποίηση των επενδύσεων σε ΕΣΜ, με έμφαση σε τομείς όπως εμπορευματικές μεταφορές και αυτοματοποιημένα συστήματα οδήγησης και μεταφορών. - Παροχή οργανωμένης ενημέρωσης και εκπαίδευσης όλων των φορέων, συμπεριλαμβανομένης της τοπικής αυτοδιοίκησης, αναφορικά με τα ΕΣΜ και τα παρεπόμενα οφέλη στην οικονομία, στο περιβάλλον και στην κοινωνία. - Άμεση υποχρεωτική υιοθέτηση των ΕΣΜ από το Δημόσιο και τις εταιρείες που ελέγχονται από το Δημόσιο, συμπεριλαμβανομένων και των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης. - Άμεση υποχρεωτική χρήση συστημάτων εντοπισμού θέσης για οχήματα εμπορευματικών μεταφορών αλλά και επαγγελματικών επιβατηγών μεταφορών. - Επιβράβευση της μείωσης της ρύπανσης, με αντικειμενικές εκτιμήσεις μέτρησης των εκπομπών ρύπων. - Ενθάρρυνση της εκπαίδευσης και της πιστοποίησης, καθώς αποτελούν πολύ σημαντικούς παράγοντες αξιοποίησης των νέων τεχνολογικών δυνατοτήτων, από πλευράς εταιρειών. Τα βήματα τα οποία έχουν ήδη γίνει (πιστοποίηση ΙΛΜΕ από ELA) θα πρέπει να ενθαρρυνθούν περαιτέρω ώστε να πολλαπλασιαστούν. - Ενεργοποίηση του ήδη υπάρχοντος νομικού πλαισίου για τα ανοιχτά και διαθέσιμα δεδομένα. - Επικαιροποίηση και εξειδίκευση του Σχεδίου Εθνικής Στρατηγικής Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών και ενεργοποίηση του θεσμού του Παρατηρητηρίου, όπως είχε προβλεφθεί στο πρώτο Στρατηγικό Σχέδιο του Υπουργείου. 14

15 Στοιχεία Διημερίδας ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΗΣ ΑΣΗΜΕΝΙΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ ΧΟΡΗΓΟΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΧΟΡΗΓΟΙ EΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 15

16 Στοιχεία Επικοινωνίας Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στη Γραμματεία του Οργανισμού: Στοιχεία Αλληλογραφίας: ΕΠΙΣΕΥ/ΕΜΠ Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου, Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Ζωγράφου, ΤΚ: Παλαιό Κτίριο Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, 2ος όροφος Γραφείο 2131 Τηλ.: Fax: its-hellas.gr Ο «Ελληνικός Οργανισμός Συστημάτων Ευφυών Μεταφορών» ITS Hellas ( είναι μια μη κερδοσκοπική εταιρεία αστικής ευθύνης, η οποία ιδρύθηκε το 2011 και έκτοτε λειτουργεί ως η κατεξοχήν εθνική πλατφόρμα για τα Ευφυή Συστήματα Μεταφορών (ΕΣΜ) στην Ελλάδα, με βασική αποστολή τη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για την ανάπτυξη και την προώθηση των Ελληνικών τεχνολογικών λύσεων με στόχο την επίτευξη της μέγιστης αποτελεσματικότητας στις Μεταφορές. Η ITS Hellas αποτελείται από 34 μέλη από το δημόσιο (π.χ. ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΟΑΣΑ, ΣΑΣΘ κτλ.), τον ιδιωτικό τομέα αλλά και τον ακαδημαϊκό/ερευνητικό κόσμο 16