(Profile Projector) Shiraz Univ Dent J 2009; 9(4): Shiraz Univ Dent J 2009; 9(4)

Transcript

1 مقایسهي دقت ابعادي دو گونه ماده قالبگیري سیلیکون تراکمی در روش پوتی واش * * محمد حسن کلانتري - آناهیتا صفري * استادیار گروه آموزشی پروتز دانشکدهي دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز چکیده بیان مساله: هدف از قالبگیري ثبت دقیق دندان ها بافتهاي پیرامون و ریج بی دندانی است سیلیکونهاي تراکمی از مواد قالبگیري هستند که براي برآورده شدن این هدف استفاده میشود هدف: این پژوهش با هدف بررسی دقت ابعادي دو گونه سیلیکون تراکمی موجود در بازار ایران به روش پوتی- واش انجام پذیرفت مواد و روش: در این بررسی آزمایشگاهی با استفاده از مواد قالب گیري ایراسیل و اسپیدکس ابعاد الگوهاي گچی فراهم شده با یک الگوي آزمایشگاهی و نیز با یکدیگر مقایسه شدند از الگوي آزمایشگاهی داراي دو داي فلزي با تقارب سه درجه در دیواره ها و با مقطع گرد که یکی از آنها با اندرکات و همانند دندان مولر و دیگري بی اندرکات و همانند پرمولر بود استفاده گردید با استفاده از هر یک از مواد قالبگیري 15 قالب و روي هم رفته 30 قالب فراهم گردید بر پایهي دستور کارخانهي سازنده قالب ها با گچ بیگو گونهي IV) 4 (type ریخته شدند ابعاد مورد سنجش در نمونهي اصلی و قالبهاي گچی به وسیلهي دستگاه پروفایل پروژکتور (0/001 میلی متر) اندازه گیري شد و درصد تغییرات ابعادي با آزمون تی (t-test) واکاوي گردید (Profile Projector) یافته ها: ارتفاع داي بی آندرکات با مادهي اسپیدکس افزایش و در ایراسیل کاهش یافت (0/02> p ) قطر داي با دقتی در اندازهي میکرون بی آندرکات فاصلهي میان دو داي در هر دو مادهي قالبگیري بدون تفاوت چشمگیر افزایش یافت (0/67> p ( و (0/22> p ) قطر داي زیر آندرکات در ایراسیل کاهش و در اسپیدکس بی تفاوت آماري معنادار افزایش یافت به آزمون آماري تی معنادار نبود نتیجه گیري: مادهي قالبگیري ( p <0/73) (0/33> p ) ارتفاع داي بالاي آندرکات در هر دو مورد کاهش یافت اختلاف دو گروه با توجه اسپیدکس نسبت به ایراسیل در تمام ابعاد بجز ارتفاع داي بالاي اندرکات دقیق تر است واژگان کلیدي: دقت ابعادي سیلیکون هاي تراکمی ایراسیل و اسپیدکس تاریخ دریافت مقاله: 86/3/27 تاریخ پذیرش مقاله: 87/3/2 مقالهي پژوهشی اصیل : نویسندهي مسوول مکاتبات: محمد حسن کلانتري شیراز خیابان قصردشت دانشکدهي دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز- گروه آموزشی دندانپزشکی پروتز تلفن: پست الکترونیک: hassan_k200@yahoocom 365

2 مقایسهي دقت ابعادي دو گونه ماده قالبگیري سیلیکون تراکمی در روش پوتی واش محمد حسن کلانتري و همکار درآمد قالب نقش یا شکل منفی از شی مورد نظر است براي گرفتن قالب ماده اي از جنس پلاستیک در دهان قرار می گیرد و پس از سخت شدن مادهي قالبگیري قالب از دهان بیرون آورده می شود شکل دندان ها با ریختن گچ در قالب و پس از سخت شدن گچ به دست می آید و 1 2) ) مواد قالبگیري سیلیکون به اندازهي زیاد در پروتز ثابت به کار میرود این مواد شامل دو دستهي سیلیکون افزایشی و تراکمی است سیلیکونهاي افزایشی درکشورهاي اروپایی و امریکایی به اندازهي زیاد استفاده می شود و بیشتر پژوهش ها بر (5-3) روي دقت این مواد انجام گرفته است در زمینهي دقت ابعادي مواد قالبگیري سیلیکون تراکمی در سالهاي اخیر در کشورهاي اروپایی و امریکایی پژوهشهاي کمی انجام شده است در پژوهشی با استفاده از سیلیکون تراکمی در نمونههاي مورد بررسی کاهش ارتفاع داي بی آندرکات افزایش قطر داي بی آندرکات افزایش فاصلهي میان دو داي و افزایش قطر داي زیر آندرکات را اعلام کردند (5) استگهاوس (Stackhouse) در پژوهشی با استفاده از سیلیکون تراکمی کاهش ارتفاع و قطر داي بی آندرکات کاهش فاصلهي میان داي ها و نیز قطر داي زیر آندرکات و ارتفاع داي (6) بالاي آندرکات را مشاهده نمود براي بررسی دقت مواد قالبگیري معمولا از سه روش زیر استفاده می شود: 1 اندازهگیري ابعاد قالب فراهم شده از الگوي آزمایشگاهی که برتري آن نبود متغیرهاي مداخلهگر و عیب آن دشواري اندازه گیري قالب است (7) 2 ارزیابی میزان نشست یا همخوانی کراون بر روي الگوي آزمایشگاهی که برتري آن بررسی کیفی مواد قالبگیري و عیب آن افزایش متغیرهاي مداخله گر است (8) 3 اندازهگیريابعادکست و مقایسهي آن با الگوي آزمایشگاهی که برتري آن راحتی و بالا بودن دقت اندازهگیري و کاهش متغیرهاي مداخلهگر است (9) به دلیل برتريهاي این روش در بیشتر پژوهشها 10) و (11 و نیز در بررسی کنونی از این روش استفاده شده است با توجه به این که بهاي مواد قالبگیري سیلیکون تراکمی ارزان تر از مواد قالبگیري افزایشی است و از سوي دیگر به دلیل بسته بندي مواد قالبگیري اسپیدکس و ایراسیل در ایران و پخش گستردهي آنها در کشور و تمایل به استفادهي دندانپزشکان از این مواد به ویژه اسپیدکس هدف از این پژوهش بررسی دقت مواد قالبگیري یاد شده بود مواد و روش در بیشتر پژوهشها براي بررسی دقت مواد قالبگیري از یک الگوي آزمایشگاهی همانند وضعیت دهان استفاده شده است که داراي دندان و یا دندانهاي پایه است 4) 7 5 و (8 در این بررسی نیز از الگوي آزمایشگاهی موجود در دانشکدهي دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ایده گرفته شد و سپس الگوي کنونی بر پایهي الگوهاي پیشین و با ویژگیهاي خاص همچون وجود دو داي با تقارب سه درجه در دیواره ها همانند دندانهاي مولر پرمولر و وجود تري قالبگیري ویژه فراهم شد این الگو از دو بخش پایینی و بالایی تشکیل شده است بخش پایینی شامل داي ها (داراي دو داي فلزي با سه درجهي تقارب در دیواره ها و با مقطع گرد یکی از داي ها داراي شیارV شکل به عنوان آندرکات در راستاي افقی است) قاعدهي داي صفحهي پایینی و میلهي راهنما براي یکسان ساختن مسیر قرارگیري تري در همهي موارد قالبگیري است و بخش بالایی شامل صفحهي بالایی و تري اختصاصی است این تري براي گیر ماده ي قالبگیري راه فرار ماده کاهش فشارهاي درونی و ضخامت یکنواخت مادهي قالبگیري داراي سوراخ هاي گوناگون است بر روي صفحهي بالایی چهار مجرا براي گذشتن میلههاي راهنما ایجاد گردید (نگاره ي و 4) مواد قالبگیري مورد استفاده شامل اسپیدکس و ایراسیل بود اسپیدکس به وسیلهي شرکت کلتن سوي یس ساخته و در ایران به وسیلهي شرکت آپادانا تک بسته بندي و پخش میشود ایراسیل به وسیلهي شرکت گلچاي بسته بندي و پخش می گردد هر دوي این مواد از دستهي سیلیکونهاي تراکمی هستند میزان مادهي مورد استفاده بر پایهي دستور کارخانه به کار گرفته شد گچ مورد استفاده از گونهي چهار بیگو Type IV) Begu, ( و ساخت کشور آلمان است پس از فراهم کردنقالب 30 دقیقهصبرکردهوسپس قالببا گچ به روش زیر ریخته شد چهل و هشت گرم گچ وزن شده با 12 میلیلیتر آب (23 درجهي سانتی گراد) آمیخته گردید روش آمیختن آنها به این 366

3 ترتیب بود که گچ به آهستگی ( 10 ثانیه) به درون آب ریخته شده و سپس 30 ثانیه صبر کرده تا گچ آب را به درون خود بکشد پس از آن گچ آماده شده در مدت سه دقیقه با ارتعاش کم Light ) (vibration به درون قالب ریخته پس از یک ساعت کست گچی از آن بیرون آورده می شد زمانهاي گفته شده بر پایهي دستور کارخانهي سازنده و روش قالبگیري از گونه با فضا بود از آنجا که فضاي مناسب براي مادهي واش 1/5 میلیمتر است بنابراین با استفاده از یک فاصلهگر (spacer) پوتی فراهم گردید در مرحلهي دوم با ضخامت 1/5 میلی متر قالب فاصلهگربرداشته واشداده شد دراینروش کمترینمیزان تغییراتابعادي به دلیلبودن فضاي کافی براي واش و جلوگیري از وارد شدن فشار به مادهي پوتی وجود دارد (نگارهي 5) نگاره ي : 4 تري قالبگیري نگاره ي : 5 فاصله گر فلزي و قرار گیري آن بر روي داي ها نگارهي 1: داي با آندرکات و بی آندرکات بر روي بیس فلزي نگاره ي : 6 نماي شماتیک داي هاي نمونه ي گچی بعد (A): ارتفاع داي بی آندرکات بعد (B): قطر داي بی آندرکات بعد (C): فاصلهي میان دو داي بعد (D): قطر داي زیر آندرکات بعد (E): ارتفاع داي بالاي آندرکات نگاره ي 2: بخش پایینی الگوي آزمایشگاهی شامل داي ها صفحه ي پایینی بیس فلزي و میله هاي راهنما نگاره ي : 3 بخش بالایی الگوي آزمایشگاهی روش قالبگیري در آغاز فاصله گر فلزي روي داي ها قرار داده شد و قالب با مادهي پوتی فراهم گردید پس از قرار دادن مادهي پوتی در درون تري قالبگیري که به صفحهي بالایی وصل است مجموعه را بر روي بخش پایینی (در مسیر میله هاي راهنما) به شکلی سوار کرده که فاصله گر بر روي داي ها قرار گیرد و آن اندازه نیرو وارد گردید که نقاط استاپ (Stop) تري با صفحهي زیرین در تماس قرار گرفت مرحله ي دیگر قالبگیري به وسیلهي مادهي واش بود میزان وارد کردن نیرو به هنگام قالبگیري پوتی و قالب گیري واش پنج کیلوگرم بود که با قرار دادن وزنه بر صفحهي زیرین پس از سوار شدن بر روي بخش پایینی وارد می گردید در این حالت نقاط استاپ تري در تماس با صفحهي زیرین بود 367

4 مقایسهي دقت ابعادي دو گونه ماده قالبگیري سیلیکون تراکمی در روش پوتی واش محمد حسن کلانتري و همکار با هر ماده 15 قالب فراهم شد که روي هم رفته 30 الگوي گچی به دست آمد نمونهها به روش تصادفی شمارهگذاري شد و ابعاد بیآگاهی از گونهي مادهي قالبگیري با دستگاه پروفایل پروژکتور projector) ((Nikon Model 6c Todyo) Profile با دقت در اندازهي میکرون (0/001 میلیمتر) اندازهگیري شد ابعاد زیر بر روي الگوي آزمایشگاهی و نمونههاي گچی اندازهگیري شد ن( گارهي 6) با اندازهگیري ابعاد A و B دقت قالبگیري از دندان مشخص میشود بعد C فاصلهي دو داي از یکدیگر بود که با اندازهگیري آن دقت قالبگیري دربارهي بریج مشخص میشود با اندازهگیري ابعاد EوD تغییرات ابعادي مادهي قالبگیري به هنگام خروج از آندرکات مشخص میشود براي دقت بیشتر و حذف خطاي اندازه گیري الگوي آزمایشگاهی شش بار و نمونههاي گچی سه بار اندازه گیري شدند ابعاد الگوي آزمایشگاهی و نمونه هاي گچی اندازه گیري شدند سپس میانگین درصد تغییرات ابعادي و انحراف معیار محاسبه و با آزمون تی واکاوي گردید سطح معناداري 0/05> p در نظر گرفته شد یافته ها میانگین ابعاد الگوي آزمایشگاهی و نمونههاي گچی و درصد تغییرات ابعادي و انحراف معیار در جدولهاي 1 و 2 شدهاند ارتفاع داي بی آندرکات (A) در قالبگیري با اسپیدکس افزایش و با ایراسیل کاهش یافته و اختلاف این دو ماده قالبگیري در این بعد از لحاظ آماري معنادار بود (0/02 ) با استفاده از p < اسپیدکس اندازهها به نمونهي اصلی نزدیک تر بود قطر داي بی آندرکات (B) در قالبگیري با اسپیدکس و ایراسیل هر دو افزایش داشت که البته اندازهي قطر داي در قالبگیريبا اسپیدکس به نمونهي اصلی نزدیکتر بود ولی میان دو نمونه برپایهي آزمونتی اختلاف آماريمعنادار نبود (0/67 < p) فاصلهي میان دايها (C) در هر دو گروه اسپیدکس و ایراسیل افزایش یافت اندازه ها در گروه اسپیدکس به نمونهي اصلی نزدیکتر بود با این وجود اختلاف آماري میان دو گروه معنادار نبود (0/22 ( p < قطر داي زیر ناحیهي آندرکات (D) در گروه سیلیکون اسپیدکس افزایش و در گروه ایراسیل کاهش نشان داد و اختلاف آماري معنادار برپایهي آزمون T-test میان دو گروه وجود نداشت (0/33> p ) اندازهها در گروه اسپیدکس به نمونهي اصلی نزدیک- تر بود ارتفاع داي بالاي آندرکات (E) در هر دو گروه بدون تفاوت آماري معنادار کاهش یافته بود (0/73> p ) که در گروه ایراسیل به الگوي اصلی نزدیک تر بود 3 آورده جدول 1: مقایسه ابعاد مدل آزمایشگاهی و نمونههاي گچی با اسپیدکس Pvalue 0/07 0/75 0/21 0/13 0/32 ابعاد A B C D E مدل آزمایشگاهی نمونههاي گچی با اسپیدکس 0/0367 0/0606 0/0831 0/0519 0/4287 درصد تغییرات ابعادي (α) 0/17 0/09 0/14 0/22-0/16 10/393 7/978 31/312 10/020 7/316 10/374 7/970 31/268 9/998 7/328 ابعاد مدل آزمایشگاهی جدول 2: مقایسه ابعاد مدل آزمایشگاهی و نمونههاي گچی با ایراسیل نمونههاي گچی با ایراسیل درصد تغییرات ابعادي (α) Pvalue 0/28 0/73 0/05 0/68 0/98-0/34 0/47 0/27-0/45-0/15 0/0784 0/2665 0/1002 0/2623 0/ /338 8/008 31/354 9/952 7/327 10/374 7/970 31/268 9/998 7/328 A B C D E بعد (A) : ارتفاع داي بی آندرکات بعد (B) : قطر داي بی آندرکات بعد (C): فاصله میان دو داي بعد (D) : قطر داي زیر آندرکات بعد (E) : ارتفاع داي بالاي آندرکات 368

5 ابعاد جدول 3: مقایسه ابعاد نمونههاي گچی با اسپیدکس و نمونههاي گچی با ایراسیل نمونههاي گچی با اسپیدکس درصد تغییرات ابعادي (α) نمونههاي گچی با ایراسیل درصد تغییرات Pvalue 0/02 0/67 0/22 0/33 0/73 ابعادي (α) -0/34 0/47 0/27-0/45-0/15 0/0784 0/2665 0/1002 0/2623 0/ /338 8/008 31/354 9/952 7/327 0/17 0/09 0/14 0/22-0/16 0/367 0/0606 0/0831 0/0519 0/ /374 7/970 31/268 9/998 7/328 A B C D E بعد (A) : ارتفاع داي بی آندرکات بعد (B) : قطر داي بی آندرکات بعد (C): فاصله میان دو داي بعد (D) : قطر داي زیر آندرکات بعد (E) : ارتفاع داي بالاي آندرکات بحث با مقایسهي ابعاد مورد بررسی (A,B,C,D,E) میان نمونهي اصلی و مادهي قالبگیري اسپیدکس چنین نتیجهگیري میشود که در ابعاد یاد شده اختلاف معنادار میان این دو وجود ندارد و تنها ارتفاع داي بالاي آندرکات نسبت به نمونهي اصلی کاهش و دیگر ابعاد افزایش یافته اند در گروه سیلیکون تراکمی ایراسیل نیز در ابعاد مورد نظر اختلاف معنادار میان نمونهي اصلی و مادهي قالبگیري یافت نشد ارتفاع داي بی آندرکات قطر داي زیر آندرکات و ارتفاع داي بالاي آندرکات نسبت به نمونهي اصلی کاهش و دیگر ابعاد افزایش یافته اند مقایسه دو گروه نشان داد که تنها از لحاظ ارتفاع داي بی آندرکات اختلاف معنادار وجود دارد و در دیگر ابعاد مورد بررسی اختلاف آماري معنادار وجود ندارد استگهاوس (Stockhouse) در بررسی دقت دايهاي گچی ساخته شده از مواد قالبگیري رابر درگروه سیلیکون تراکمی با وجود تفاوت در روش بررسی الگوي آزمایشگاهی و گونهي مادهي قالبگیري با بررسی کنونی به نتایج زیر دست یافت: ارتفاع و قطر داي بی آندرکات قطر داي زیر آندرکات 1- کاهش 2- کاهش فاصلهي میان داي ها (6) 3- ارتفاع داي بالاي آندرکات که در گروه اسپیدکس تنها از نظر ارتفاع داي بالاي آندرکات همخوانی وجود دارد و درگروه ایراسیل از نظر قطر داي زیر آندرکات ارتفاع داي بیآندرکات و ارتفاع داي بالاي آندرکات همخوانی دیده میشود کریگ و جانسون (Craig & Johnson) در بررسی مقایسهي دقت چهار گونه مادهي قالبگیري در رابطه با زمان ریختن و تکرار ریختن قالب با وجود تفاوت در روش بررسی الگوي آزمایشگاهی و گونهي مادهي قالبگیري به این یافته رسیدند که در گروه سیلیکون تراکمی تا یک ساعت پس از ریختن قطر داي ها افزایش ولی ارتفاع و فاصلهي میان آنها کاهش می یابد (12) این یافته از نظر ارتفاع داي بالاي آندرکات و قطر داي بی آندرکات با گروه ایراسیل در بررسی کنونی همخوانی دارد سید جلیلصدر و مجید ناصر خاکی در پژوهشی به منظور بررسیتاثیرمحلول ضدعفونیکنندهي هیپوکلریت سدیم بر ثبات ابعادي مواد قالبگیري سیلیکونی پوتی- واش دو مادهي قالبگیري سیلیکونی پوتی- واش پرزیدنت و اپتوسیل زانتوپرن که یک سیلیکون تراکمی است را بررسی کردند با توجه به نتایج بررسی میزان تغییرات ابعادي مادهي قالبگیري اپتوسیل زانتوپرن Optosil-) (Xantopren به گونهي زیر به دست آمد: کاهش ارتفاع داي بی آندرکات افزایش قطر داي بی آندرکات افزایش فاصلهي میان دو داي افزایش قطر داي زیر آندرکات و کاهش ارتفاع داي بالاي آندرکات (13) این تغییرات از نظر کاهش و افزایش بجز دربارهي ارتفاع داي بی آندرکات با گروه اسپیدکس در بررسی کنونی همخوانی دارد و در گروه ایراسیل بجز در زمینهي قطر داي زیر آندرکات در دیگر موارد همخوانی دیده میشود در پژوهشی به منظور بررسی دقت مواد قالب گیري راپید و پرزیدنت به روش پوتی- واش در گروه سیلیکون تراکمی این نتایج به دست آمد: افزایش ارتفاع داي بی آندرکات کاهش قطر داي بی آندرکات کاهش فاصلهي میان دو داي کاهش قطر داي زیر آندرکات و (14) افزایش ارتفاع داي بالاي آندرکات نتایج یاد شده که با گروه اسپیدکس در بررسی کنونی از نظر ارتفاع داي بی آندرکات همانند بود و با گروه ایراسیل از نظر قطر داي زیر آندرکات هماهنگی وجود دارد با بررسی ابعادD,E اثر آندرکات بر روي دقت قالبگیري با ایراسیل و اسپیدکس آشکار می گردد دربارهي قطر داي زیر آندرکات در گروه ایراسیل کاهش و در گروه اسپیدکس افزایش 369

6 مقایسهي دقت ابعادي دو گونه ماده قالبگیري سیلیکون تراکمی در روش پوتی واش محمد حسن کلانتري و همکار دیده میشود که تغییرات در گروه ایراسیل نسبت به الگوي اصلی بیشتر است از نظر ارتفاع داي بالاي آندرکات در هر دو گروه کاهش دیده می شود که تغییرات در گروه ایراسیل کمتر و به نمونهي اصلی نزدیک تر بود نتیجه گیري نظر به اینکه ابعاد اندازه گیري شده در قالب هاي تهیه شده با ماده ي اسپیدکس نسبت به ماده ایراسیل به الگوي اصلی بدون تفاوت آماري معنادار نزدیک تر بود می توان ماده ي قالبگیري اسپیدکس را برتر دانست ولی از نظر اثر آندرکات بر روي دقت مواد ایراسیل و اسیپدکس نتیجهاي روشن به دست نیامد و شاید لازم باشد که ابعاد دیگر چون قطر درونی آندرکات نیز بررسی گردد محدودیت ها و پیشنهادها این بررسی به روش آزمایشگاهی انجام شده که پیشنهاد می گردد تا در صورت امکان به روش درون دهانی انجام شود چون در روش آزمایشگاهی با وجود ایجاد شرایط مناسب هنوز شرایط دهان (از نظر بزاق خون و دما) برقرار نیست در ضمن در این بررسی ابعاد داي اندازه گیري شده اثر عوامل مداخله کننده مانند ساخت الگوي مومی مراحل سیلندر گذاري گونهي فلز بازسازي و جز آن بررسی نشده است بنابراین پیشنهاد میشود که: اثر مواد قالبگیري یاد شده بر روي میزان نشست بازسازي بررسی گردد با توجه به یکسان نبودن شرایط آزمایشگاهی و دهانی میزان اعتبار نتایج این بررسی نسبی است 370

7 References 1 Craig RG, Power JM, Wataha JC Dental materials properties & manipulation 7th ed CV Mosby, 2000; Chap3: Shillinburg HT, Hobo S, Brackett SE Fundamentals of fixed prosthodotnics 3rd ed Quintessence Publishing Co; 1997 p Anusavice KJ Phillips RW Science of Dental materials 11 th ed WB Saunders, 2003; Chap5: Phillips RW Science of dental materials 9th ed, WB Saunders Co; 1991 p Sadr SJ, Sabouri A Evaluation of presence or lack of space for wash material in putty-wash impression technique [thesis] Dental School, Shahid Beheshti university of medical sciences, Tehran Iran, [Persian] 6 Stackhouse JA Jr The accuracy of stone dies made from rubber impression materials J Prosthet Dent 1970; 24: Wassell RW, Ibbetson RJ The accuracy of polyvinyl siloxane impressions made with standard and reinforced stock trays J Prosthet Dent 1991; 65: Saunders WP, Sharkey SW, Smith GM, Taylor WG Effect of impression tray design upon the accuracy of stone casts produced from a single-phase medium-bodied polyvinyl siloxane impression material J Dent 1992; 20: Tjan AH, Nemetz H, Nguyen LT, Contino R Effect of tray space on the accuracy of monophasic polyvinylsiloxane impressions J Prosthet Dent 1992; 68: Jorgensen KD, De Araujo PA Effect of material bulk and undercuts on the accuracy of impression materials J Prosthet Dent 1985; 54: Gordon GE, Johnson GH, Drennon DG The effect of tray selection on the accuracy of elastomeric impression materials J Prosthet Dent 1990; 63: Johnson GH, Craig RG Accuracy of four types of rubber impression materials compared with time of pour and a repeat pour of models J Prosthet Dent 1985; 53: Sadr SJ, Naser khaki M Evaluation of sodium hypochlorite on dimensional stability of silicone materials [thesis] Dental School, Shahid Beheshti university of medical sciences, Tehran- Iran, [Persian] 14 Sazgara H, Kalantari M Evaluation of dimensional stability of Rapid and president impression materials in putty-wash technique [thesis] Dental School, Shahid Beheshti university of medical sciences, Tehran Iran, [Persian] 371