ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Διοίκησης Επιχειρήσεων Κατεύθυνση Λογιστική Χρηματοοικονομική Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΕ ΜΙΑ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΗ ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ ΓΕΩΡΓΙΟY ΜΥΓΙΑΚΗ ΑΜ: ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΣΤΕΛΛΑ ΖΟΥΝΤΑ 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ.Σελίδα 4 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ.Σελίδα 4-5 ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ TZEVELION.Σελίδες 6-7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΙΚΗ 1.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ.Σελίδα ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ.Σελίδα ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΙ.Σελίδες ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΙ.Σελίδες ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ.Σελίδα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΟΣΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΗΨΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΏΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ.Σελίδα ΑΜΕΣΑ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΑ ΥΛΙΚΑ.Σελίδα ΑΜΕΣΟ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΟ ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ.Σελίδα ΕΜΜΕΣΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ.Σελίδα ΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ.Σελίδα ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΠΟΙΗΣΙΜΟ ΚΟΣΤΟΣ.Σελίδες ΣΤΑΘΕΡΟ ΚΟΣΤΟΣ.Σελίδα ΜΕΤΑΒΛΗΤΟ ΚΟΣΤΟΣ.Σελίδα ΚΟΣΤΟΣ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ.Σελίδες ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ.Σελίδες ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ.Σελίδες

3 ΠΡΟΤΥΠΑ ΑΜΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ.Σελίδες ΠΡΟΤΥΠΑ ΓΕΝΙΚΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ Σελίδα ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΙΜΗΣ ΑΝΑ ΜΟΝΑΔΑΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ.Σελίδα Η ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΤΥΠΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ.Σελίδα ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΑΝΑ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ TZEVELION.Σελίδες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΣ 3.1 ΓΕΝΙΚΑ.Σελίδα ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤAΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ.Σελίδες ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ TZEVELION ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 5 ΕΤΗ Σελίδες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ.Σελίδα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.Σελίδες

4 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η διπλωματική εργασία σηματοδοτεί το τέλος των φοιτητικών μου χρόνων στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Χίο. Θεωρώ υποχρέωσή μου να ευχαριστήσω όλους τους καθηγητές του Πανεπιστημίου μας, οι οποίοι με την καθημερινή τους καθοδήγηση και την αμέριστη συμπαράστασή, αποτέλεσαν για εμένα έναν φάρο γνώσης και συνέβαλαν τα μέγιστα στην επιστημονική μου κατάρτιση. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα την καθηγήτρια μου, κ. Στέλλα Ζούντα, για τις μεθοδολογικές υποδείξεις της και την επιστημονική βοήθεια που μου προσέφερε καθ όλη τη διάρκεια της συγγραφής της παρούσας διπλωματικής εργασίας. Θα ήθελα ακόμη να ευχαριστήσω θερμά τους γονείς μου για την οικονομική και ψυχολογική βοήθεια που μου προσέφεραν και για την ενθάρρυνση τους να περατώσω τις σπουδές μου και να υλοποιήσω τους στόχους μου Τέλος ένα μεγάλο ευχαριστώ στην εταιρία Tzevelion, η οποία μου προσέφερε απεριόριστη πρόσβαση σε όλα τα απαραίτητα εκείνα στοιχεία για την ολοκλήρωση της πτυχιακής μου εργασίας και με βοήθησε να εφαρμόσω τις θεωρητικές μου γνώσεις σε καθημερινά επιχειρηματικά ζητήματα ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο σκοπός της εργασίας μου είναι να παρουσιασθεί το πώς μπορεί η κοστολόγηση και η διοικητική λογιστική να βοηθήσουν μια επιχείρηση να ανταπεξέλθει στις ανάγκες της σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα. Μέσα από μια σύντομη παρουσίαση του θεωρητικού υποβάθρου βασικών εννοιών αναλύω όλη τη μεθοδολογία για το σχηματισμό του κόστους στα προϊόντα της εταιρίας TZEVELION καθώς και την εν γένει διαμόρφωση των αποτελεσμάτων χρήσης της εταιρίας σε συνδυασμό με την κοστολόγηση Το πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται στις έννοιες της κοστολόγησης και της διοικητικής λογιστικής και εμπεριέχει την ανάλυση του θεωρητικού υποβάθρου της διπλωματικής εργασίας μου. Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στα είδη του κόστους τ και συνδράμει στην ανάλυση που παραθέτω εν συνεχεία για το κόστος παραγωγής των προϊόντων. Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στην κατάσταση των αποτελεσμάτων χρήσης της βιοτεχνίας Tzevelion και το πώς η κοστολόγηση συμβάλει σε αυτήν. 4

5 Στο τελευταίο κεφάλαιο αναλύονται τα συμπεράσματα της εργασίας μου, τα οποία απορρέουν από τα προηγούμενα κεφάλαια 5

6 ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ TZEVELION Η εταιρία TZEVELION είναι μια ελληνική ομόρρυθμη εταιρία ( βιοτεχνία δερμάτινων ειδών), η οποία ιδρύθηκε το έτος Η εταιρία, εδρεύουσα στο 13ο χλμ Αθηνών-Λαμίας από το 1970, διαθέτει σύγχρονες ιδιόκτητες εγκαταστάσεις και βρίσκεται Η επιχείρηση απασχολεί συνολικά οκτώ (8) εργαζόμενους και εμφανίζει κέρδη έως και ,00 ευρώ ετησίως. Το αντικείμενο της επιχειρηματικής δραστηριότητας της εταιρίας είναι η παραγωγή χειροποίητων δερμάτινων προϊόντων με εξειδίκευση στα λουράκια ρολογιών και τις ζώνες υψηλής ποιότητας, προϊόντα τα οποία διοχετεύει στην ελληνική και παγκόσμια αγορά σε προσιτές για το καταναλωτικό κοινό τιμές. Η σχέση της εταιρίας με τους εργαζομένους της είναι οικογενειακή τόσο λόγω του μικρού αριθμού εργαζομένων που απασχολούνται όσο κυρίως της μακροχρόνιας συνεργασίας και της εν γένει σχέσης αμοιβαίας εμπιστοσύνης που έχει αναπτυχθεί επί σειρά ετών. Χαρακτηριστικό της άριστης σχέσης που υπάρχει μεταξύ της Διοίκησης της εταιρίας και των εργαζομένων της, αποτελεί το γεγονός ότι το σύνολο του εργατικού δυναμικού επιθυμεί να παραμείνει στην εταιρία ως τη συνταξιοδότησή του. Επίσης η επιχείρηση διατηρεί άριστες σχέσεις και έχει άψογη συνεργασία με τους πελάτες της, δεδομένου ότι υπάρχει σταθερό πελατολόγιο επί δεκαετίες. Περαιτέρω η συνεργασία της εταιρίας με τους προμηθευτές της είναι αγαστή, δεδομένης της πιστοληπτικής αξιοπιστίας της εταιρίας και της συνέπειας της στην τήρηση όλων των συμφωνιών. Πρωταρχικός στόχος της εταιρίας είναι η συνέχιση της παραγωγής ποιοτικού ελληνικού προϊόντος δερμάτινων ειδών καθώς και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας μέσω της ποιοτικής ανάπτυξης της εταιρίας. Το ποιοτικό αποτέλεσμα, αποτελεί άλλωστε και το βασικό κριτήριο της εταιρίας κατά την επιλογή νέου εργατικού προσωπικού και τη σύναψη νέων συνεργασιών με πελάτες και τους προμηθευτές. Η εταιρεία διαθέτει τόσο το χαρακτηριστικό της «εντάσεως εργασίας», διότι διαθέτει παραγωγή, όσο και το χαρακτηριστικό της «εντάσεως κεφαλαίου» διότι διαθέτει αποθήκη με εισαγόμενα προϊόντα. Μεταξύ των βασικών συνεργατών της εταιρίας Tzevelion είναι και οι κάτωθι : 6

7 Fluco Di-modell Condor ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Θ.ΣΤΑΜΟΣ & ΣΙΑ Ο.Ε ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΡΟΛΟΓΙΩΝ 7

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ 1.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Κόστος είναι ένα οικονομικό μέγεθος, που αντιπροσωπεύει την επένδυση ή τη διάθεση αγοραστικής δύναμης για την απόκτηση των αγαθών ή των υπηρεσιών που θα χρησιμοποιηθούν εν συνεχεία για την πραγματοποίηση εσόδων από τις πωλήσεις ή την κάλυψη αναγκών. Τα ποσά που καταβάλλονται ή λογίζονται για την αγορά ενός εμπορεύματος, μιας πρώτης ύλης, ενός μηχανήματος ή για το μισθό ενός εργαζομένου, για το ηλεκτρικό ρεύμα της επιχείρησης κ.α. αποτελούν το κόστος απόκτησης τους, που γίνεται με σκοπό την πραγματοποίηση κερδών από τις πωλήσεις που θα ακολουθήσουν. Κοστολόγηση ορίζεται η διαδικασία που ακολουθείται για να προσδιορισθεί το κόστος. Για να προσδιοριστεί για παράδειγμα το κόστος αγοράς ενός μηχανήματος το οποίο θα χρησιμοποιηθεί στην παραγωγική διαδικασία μιας επιχείρησης, πρέπει πρώτα να προσδιορισθούν και να συναθροιστούν τα παρακάτω στοιχεία, ήτοι η τιμολογιακή του αξία, τα έξοδα μεταφοράς, οι δαπάνες παραλαβής κ.α. Ομοίως για να υπολογίσουμε το κόστος της πρώτης ύλης κατά τον χρόνο που αυτή βιομηχανοποιείται, πρέπει ομοίως να υπολογισθεί και να συναθροισθεί: η τιμολογιακή της αξία, τα κόμιστρα και τα ασφάλιστρα μεταφοράς της, τα έξοδα παραλαβής της κ.α. Περαιτέρω για να προσδιορισθεί το πρότυπο κόστος παραγωγής ενός προϊόντος θα πρέπει πρώτα να υπολογισθούν οι πρώτες ύλες που θα χρειαστούν για την παραγωγή του προϊόντος και οι πρότυπες τιμές τους, οι πρότυπες ώρες άμεσης εργασίας και το ύψος του ωρομίσθιου, η πρότυπη απασχόληση σε ώρες άμεσης εργασίας ή σε μονάδες παραγόμενου προϊόντος, ο συντελεστής των γενικών βιομηχανικών εξόδωνανά ώρα άμεσης εργασίας ή άμεσου προϊόντος. Τέλος, θα πρέπει να γίνει μία ανάλυση σε σταθερό και μεταβλητό μέρος και να συναθροιστούν οι ανά μονάδες προϊόντος, προκειμένου να καταστεί δυνατός ο προσδιορισμός της χρηματικής τους αξίας. ( Οι πηγές του παρόντος κεφαλαίου 1.1 είναι από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Α. Βαρβάκη με τίτλο: «κοστολόγηση και κοστολογική οργάνωση», σελ 39-40) 8

9 . 1.2 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΚΟΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Ο σκοπός μιας επιχείρησης είναι να διοικείται με αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο όταν η επιχείρηση έχει πολλές πληροφορίες για τους παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν τη λειτουργία της. Τέτοιοι παράγοντες μπορεί να είναι: (i) Η αγορά, δηλ. κατά πόσο η αγορά απορροφάει το προϊόν που παράγει η επιχείρηση δηλαδή κατά πόσο οι καταναλωτές επιδεικνύουν ενδιαφέρον για τα προϊόντα της. (ii) Η ανταγωνιστικότητα, δηλ. οι προτιμήσεις των αγοραστών, οι οποίες εξαρτώνται από την τιμή και την ποιότητα των προϊόντων μιας επιχείρησης, με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να προσπαθούν να επιτύχουν το συγκεκριμένο συνδυασμό και να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των λοιπών εταιριών του κλάδου. (iii) Το οικονομικό περιβάλλον, δηλ. οι διάφορες τάσεις των οικονομικών μεγεθών. (iv) Οι συνθήκες παραγωγής, δηλ. η ύπαρξη ή μη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού στην αγορά εργασίας, η παραγωγική ικανότητα της επιχείρησης, οι απαιτήσεις που έχει η παραγωγική διαδικασία και η πίεση από τους προμηθευτές. (v) Το κόστος. Ο σκοπός της κοστολόγησης είναι να βοηθήσει τα διευθυντικά στελέχη μιας επιχείρησης με την παροχή των απαραιτήτων πληροφοριών που σχετίζονται με το κόστος, έτσι ώστε η επιχείρηση να μπορέσει να πετύχει τους στόχους τους οποίους έχει ορίσει και να μην απομακρυνθεί από την υλοποίηση του προγράμματος της. Άπασες οι ορθολογικές αποφάσεις των διευθυντικών στελεχών στηρίζονται στη σωστή πληροφόρηση σχετικά με το κόστος. Ειδικότερα τα υψηλά στελέχη των επιχειρήσεων καθημερινά αντιμετωπίζουν διλήμματα και πολλές φορές πρέπει να ενεργήσουν άμεσα λαμβάνοντας μία ορθή απόφαση για την επιχείρηση. Τέτοια διλήμματα μπορεί να είναι π.χ. εάν συμφέρει να αντικατασταθεί το προσωπικό της επιχείρησης με αυτοματοποιημένο μηχανολογικό εξοπλισμό στην παραγωγή ενός αγαθού, ή εάν χρειάζεται να παραχθούν καινούργια προϊόντα, ή εάν χρειάζεται να τροποποιηθεί η τιμή και η ποιότητα των προϊόντων της, ώστε να αυξηθεί η κερδοφορία της επιχείρησης. Τα ως άνω διλήμματα επιλύονται μέσω της επιστήμης της κοστολόγησης. 9

10 Επιπρόσθετα, η κοστολόγηση βοηθάει και στον προσδιορισμό της τιμής ενός προϊόντος. Συμπερασματικά η κοστολόγηση υποδεικνύει στη διοίκηση των επιχειρήσεων τις τροποποιήσεις που απαιτούνται προκειμένου ένας τομέας να γίνει πιο παραγωγικός. Φυσικά το στοιχείο του ελέγχου είναι απαραίτητο για την κοστολόγηση, καθώς παρακολουθεί τη δυνατότητα της επιχείρησης να παράγει στο ελάχιστο δυνατό κόστος σε σχέση με την προγραμματισμένη ποσότητα παραγόμενου προϊόντος. Πράγματι οι δαπάνες μπορούν να ελεγχθούν και να εντοπιστούν με βάση τις απαραίτητες πληροφορίες που δίνει το σύστημα κοστολόγησης. Αυτές οι πληροφορίες είναι απαραίτητες ανεξάρτητα το πώς κινείται ο οικονομικός κύκλος. (Οι πηγές του κεφαλαίου 1.2 είναι από την ιστοσελίδα e=4) 1.3 ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΙ Η λογιστική κόστους είναι ένας επιστημονικός τομέας, ο οποίος προσδιορίζεται από κανόνες, μεθόδους και τεχνικές συγκέντρωσης, κατάταξης, καταγραφής, καταλογισμό και προσδιορισμό του κόστους απόκτησης και χρησιμοποιεί οικονομικούς πόρους, καθώς περιλαμβάνεται σε αυτόν τον τομέα και το κόστος παραγωγής ενός αγαθού (προϊόντος ή υπηρεσίας) ή η παραγωγική διαδικασία. Ο συγκεκριμένος τομέας ορίζεται από τους ορκωτούς λογιστές των Η.Π.Α ως μία διαδικασία κατάρτισης προϋπολογισμών και προσδιορισμού των στοιχείων του προτύπου και του πραγματικού κόστους λειτουργιών, διαδικασιών, δραστηριοτήτων ή αγαθών και των αναλύσεων αποκλίσεων κερδοφορίας. Η λογιστική κόστους μπορεί να βοηθήσει τα στελέχη των επιχειρήσεων να παίρνουν ορθολογικές αποφάσεις, ώστε να πετύχουν τους στόχους τους. Έχουν διατυπωθεί δύο διαφορετικές εννοιολογικές προσεγγίσεις, οι οποίες αφορούν τη λογιστική κόστους. Η πρώτη προσέγγιση αφορά το ιστορικό κόστος το οποίο βοηθάει τις επιχειρήσεις να οργανώσουν καλύτερα τα διαφορετικά τμήματα, τα κέντρα κόστους και τα προϊόντα τους. Η δεύτερη προσέγγιση αναφέρεται στην πληροφόρηση των στελεχών τόσο στο ιστορικό κόστος όσο και στο μελλοντικό κόστος των δραστηριοτήτων και των προϊόντων της επιχείρησης και συνδυάζει τον προγραμματισμό και τον έλεγχο στις διαδικασίες που ακολουθεί. 10

11 Ο σκοπός της λογιστικής κόστους είναι 1. Να συμβάλει στον αποτελεσματικό έλεγχο 2. Να συμβάλει στη διοίκηση του κόστους 3. Να ενισχύσει στην κατανόηση της σημαντικότητας του κόστους 4. Να αυξήσει την κοστολογική ευαισθησία των στελεχών 5. Να βοηθάει στον υπολογισμό του κόστους στα προϊόντα τα οποία παράγει η επιχείρηση Ο καθηγητής M.Clark (1923) ανέφερε ότι οι οικονομικές μονάδες αξιοποιούν τις πληροφορίες από την λογιστική κόστους για τους ακόλουθους σκοπούς: Τον καθορισμό μιας κανονικής και ικανοποιητικής τιμής κατά την πώληση των αγαθών, τα οποία παράγει μια επιχείρηση. Τον καθορισμό του ελάχιστου δυνατού ορίου μείωσης των τιμών για την πώληση ενός αγαθού Την εύρεση απωλειών, άχρηστων προϊόντων και μικροκλοπών. Τον έλεγχο των αποθεμάτων. Την αποτίμηση των αποθεμάτων. Τον προσδιορισμό των πλέον κερδοφόρων προϊόντων ή γραμμών παραγωγής. Την αξιολόγηση της αποδοτικότητας των επιμέρους τμημάτων των επιχειρήσεων. Την αξιολόγηση της αποδοτικότητας των επιμέρους παραγωγικών διαδικασιών. Το διαχωρισμό του κόστους αδράνειας με το κόστος παραγωγής των αγαθών. Τη σύνδεση του κόστους με τους λογαριασμούς της χρηματοοικονομικής λογιστικής. Οι Brightetal, υποστηρίζουν ότι οι πληροφορίες της λογιστικής κόστους χρησιμοποιούνται επίσης για: 1. Τον έλεγχο του κόστους. 2. Την τιμολόγηση των προϊόντων. 3. Την τεκμηρίωση επενδυτικών προγραμμάτων. 4. Την μέτρηση των επιδόσεων των στελεχών και της διοίκησης. 5. Την ανάπτυξη νέων προϊόντων. 6. Την προμήθεια υλικών και υπηρεσιών. 7. Την επιλογή της επιχειρησιακής στρατηγικής. 11

12 Για να γίνουν κατανοητά τα παραπάνω στοιχεία της λογιστικής κόστους είναι απαραίτητη η χρήση της πληροφόρησης. (Οι πηγές του κεφαλαίου 1.3 είναι από το βιβλίο του Χρίστου Ι. Καζαντζή και του Ιωάννη Ν. Σόρρου : ΑΡΧΕΣ ΚΟΣΤΟΥΣ σελ ) 1.4 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΙ Διοικητική λογιστική ορίζεται ως μία διαδικασία αναγνώρισης, μέτρησης, ανάλυσης, παρουσίασης, ερμηνείας και γνωστοποίησης των πληροφοριών, οι οποίες βοηθούν τα διοικητικά στελέχη να λαμβάνουν ορθές αποφάσεις, ώστε η επιχείρηση να λειτουργεί αποτελεσματικά σε όλους τους τομείς της για να πετύχει τους στόχους τους οποίους έχει ορίσει. Το ινστιτούτο διοικητικής λογιστικής των Η.Π.Α ορίζει τη Διοικητική Λογιστική ως μια διαδικασία διαρκούς βελτίωσης και προστιθέμενης αξίας, σχεδιασμού, μέχρι και λειτουργίας συστημάτων χρηματοοικονομικών και μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών που καθοδηγούν τη δράση των διοικούντων, παρακινούν την ανθρώπινη συμπεριφορά, και υποστηρίζουν και δημιουργούν την κουλτούρα εκείνη των αξιών που είναι απαραίτητη για την υλοποίηση των στρατηγικών και λειτουργικών στόχων που έχει ορίσει μία οικονομική μονάδα. Η διοικητική λογιστική υλοποιεί τους στόχους της όταν παρέχει πληροφορίες στη διοίκηση της επιχείρησης με τις οποίες βελτιώνονται οι αποφάσεις του στρατηγικού σχεδιασμού, του προγραμματισμού και του ελέγχου της επιχείρησης. Το στοιχείο της πληροφόρησης είναι πολύ σημαντικό για μία οικονομική μονάδα. Μέσα στην επιχείρηση αναπτύσσονται διάφορα είδη πληροφόρησης και επικοινωνίας, ανεξάρτητα μεταξύ τους, μέσω των οποίων επικοινωνούν τα υψηλόβαθμα στελέχη των διαφορετικών τμημάτων. Μέσων των πληροφοριών αυτών η επιχείρηση μπορεί να κινηθεί με ασφάλεια, ώστε να πετύχει τους στόχους της. Η διοικητική λογιστική είναι ένα βασικό εργαλείο ώστε να πληροφορήσει σε ικανοποιητικό βαθμό την επιχείρηση. Κάποιες πληροφορίες που χρειάζεται η επιχείρηση για να πετύχει τους σκοπούς της είναι: Ο σχεδιασμός και ο έλεγχος της επιχειρησιακής δράσης Η μέτρηση και η αξιολόγηση των επιδόσεων Η τιμολόγηση κ.α 12

13 Οι πληροφορίες της διοικητικής λογιστικής που λαμβάνουν τα διοικητικά στελέχη της επιχείρησης είναι χρηματοοικονομικές, οι οποίες σχετίζονται με το κόστος και τα έσοδα. Επίσης, οι επιχειρήσεις λαμβάνουν και πληροφορίες οι οποίες δεν έχουν σχέση με τα χρηματοοικονομικά, αλλά σχετίζονται με την παραγωγικότητα, την ποιότητα και τις προτιμήσεις των καταναλωτών. Βέβαια, οι χρηματοοικονομικές πληροφορίες είναι πιο φερέγγυες από τις μη χρηματοοικονομικές. Έρευνα από το ινστιτούτο διοικητικής λογιστικής των Η.Π.Α σχετικά με τον τρόπο επίτευξης εκ μέρους ενός οικονομικού οργανισμού των στόχων του, ακολούθησε την εξής μεθοδολογία : Μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό Χρηματοοικονομική και οικονομική ανάλυση Κερδοφορία των προϊόντων και των πελατών Συστήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών και των πελατών Βελτίωση των διαδικασιών Έλεγχος (Οι πηγές του κεφαλαίου 1.4 είναι από το βιβλίο του Χρήστου Ι. Καζαντζή και Ιωάννη Ν. Σόρρου: ΑΡΧΕΣ ΚΟΣΤΟΥΣ σελίδες ) 1.5 ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Κάθε οργανισμός ανεξάρτητα από το μέγεθός του έχει διοικητικά στελέχη, τα οποία είναι υπεύθυνα για την κατάστρωση σχεδίων, την οργάνωση πόρων, την καθοδήγηση του προσωπικού, και τον έλεγχο των λειτουργιών της επιχείρησης με απώτερο σκοπό η επιχείρηση να πετύχει τους προγραμματισμένους στόχους της. Τα στελέχη μιας επιχείρησης έχουν τρία βασικά βήματα τα οποία είναι υποχρεωμένα να ακολουθούν για την επίτευξη των επιχειρηματικών στόχων, ήτοι : Το σχεδιασμό Τη διοίκηση και την παρακίνηση Τον έλεγχο 13

14 Το πρώτο βήμα ο σχεδιασμός, είναι ο εντοπισμός των εναλλακτικών λύσεων και στη συνέχεια η ορθολογική επιλογή τους, ώστε η επιχείρηση να μπορέσει να υλοποιήσει τους στόχους που έχει ορίσει. Τη διοίκηση και την παρακίνηση δεν πρέπει να την αγνοούν τα διοικητικά στελέχη. Ειδικότερα τα στελέχη πρέπει να επιβλέπουν τις καθημερινές δραστηριότητες του προσωπικού τους και να προσπαθούν να τηρείται η ομαλή λειτουργία του συνόλου της οικονομικής μονάδας. Για να συμβεί αυτό τα διοικητικά στελέχη πρέπει να παρακινούν και να διοικούν αποτελεσματικά το εργατικό δυναμικό της επιχείρησης, δηλαδή να λαμβάνουν γρήγορες και αποτελεσματικές αποφάσεις, οι οποίες να επηρεάζουν τους πελάτες και τους εργαζομένους, να αναθέτουν καθήκοντα στο προσωπικό, να απαντούν ερωτήματα κ.α. Τέλος, με τον έλεγχο μπορεί να ελεγχθεί η σωστή εφαρμογή του επιχειρηματικού σχεδίου. Η ανατροφοδότηση (feedback) δείχνει αν οι λειτουργίες της επιχείρησης βρίσκονται στον σωστό δρόμο, δηλαδή αν τα δύο παραπάνω στοιχεία τηρούνται, ώστε η επιχείρηση να μπορέσει να εκπληρώσει τους προγραμματισμένους σκοπούς της. (Οι πηγές του κεφαλαίου 1.5 είναι από το βιβλίο του Garrison Noreen: Διοικητική Λογιστική σελ2-4.) 14

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2:ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΗΨΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι σύγχρονες επιχειρήσεις διαχωρίζουν το κόστος παραγωγής σε διάφορες κατηγορίες: τα άμεσα και έμμεσα υλικά, το άμεσο και έμμεσο κόστος εργασίας, το έμμεσο κόστος παραγωγής, το μη παραγωγικό κόστος, το αποθεματοποιήσιμο κόστος, το σταθερό κόστος, το μεταβλητό κόστος και το πρότυπο κόστος. Οι παραπάνω κατηγορίες θα μας βοηθήσουν στην ανάλυση που θα ακολουθήσει αναφορικά με τη μεθοδολογία σχηματισμού του κόστους στα προϊόντα της εταιρίας Tzevelion και των διαδικασιών παραγωγής αυτών. 2.2 ΑΜΕΣΑ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΑ ΥΛΙΚΑ Τα άμεσα υλικά (directmaterials) είναι τα υλικά τα οποία ενσωματώνονται στο τελικό προϊόν και ονομάζονται πρώτες ύλες. Συγκεκριμένα, είναι τα υλικά τα οποία γίνονται αναπόσπαστο μέρος του τελικού προϊόντος και εντοπίζονται εύκολα σε αυτό. Έμμεσα υλικά (indirectmaterials) ονομάζονται τα υλικά τα οποία δεν εντοπίζονται και περιλαμβάνονται στο έμμεσο κόστος παραγωγής. Στη συγκεκριμένη εταιρία άμεσα υλικά θεωρούνται το δέρμα το οποίο είναι και η πρώτη ύλη για την παραγωγή των προϊόντων της εταιρίας, καθώς, επίσης και η πόρπη, η οποία είναι απαραίτητο υλικό για κάθε λουράκι. 2.3ΑΜΕΣΟ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΟ ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Το άμεσο κόστος εργασίας (direct labor) χρησιμοποιείται για το κόστος εργασίας που μπορεί να εντοπισθεί σε επιμέρους μονάδες προϊόντος. Το κόστος που δεν μπορεί να εντοπισθεί παρά μόνο με μεγάλη δυσκολία ονομάζεται έμμεσο κόστος εργασίας (indirectlabor). Το έμμεσο κόστος εργασίας στην περίπτωση της εταιρίας Tzevelion μπορεί να περιλαμβάνει για παράδειγμα το κόστος της εργασίας των εποπτών, των νυχτοφυλάκων, των επιστατών κ.α. 15

16 2.4 ΕΜΜΕΣΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Το έμμεσο κόστος παραγωγής(manufacturingoverhead) περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία του κόστους μεταποίησης έκτος από τα άμεσα υλικά και το άμεσο κόστος εργασίας. Δηλαδή, το έμμεσο κόστος περιλαμβάνει: τα έμμεσα υλικά, το έμμεσο κόστος εργασίας, τη συντήρηση και την επισκευή μηχανημάτων, τις δαπάνες φωτισμού και θέρμανσης, τις αποσβέσεις παγίων κ.α. αυτά τα στοιχεία συνδέονται με τη λειτουργία των πωλήσεων και την διοικητική λειτουργία της εταιρίας, άλλα αυτές οι δαπάνες δεν έχουν σχέση με το έμμεσο κόστος. Το έμμεσο κόστος παραγωγής περιλαμβάνει τα στοιχεία κόστους που συνδέονται με την λειτουργία του εργοστασίου. Το έμμεσο κόστος παραγωγής μπορεί να ειπωθεί και αλλιώς ως ΓΒΕ (γενικά βιομηχανικά έξοδα). 2.5 ΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Το μη παραγωγικό κόστος χωρίζεται σε δυο κατηγορίες: 1. Κόστος μάρκετινγκ ή πωλήσεων και 2. Κόστος διοίκησης Το κόστος μάρκετινγκ ή πωλήσεων περιέχει όλες τις δαπάνες που είναι απαραίτητες για να εξασφαλίσουν τις παραγγελίες της εταιρίας από τους πελάτες της, με σκοπό να φτάσει το τελικό προϊόν στην κατοχή του πελάτη. Η επιχείρηση έχει κάποια παραδείγματα κόστους μάρκετινγκ όπως τους καταλόγους, τις μετακινήσεις των προϊόντων της κ.α. Το κόστος διοίκησης περιλαμβάνει όλες τις δαπάνες των στελεχών, της οικονομικής μονάδας και των υπαλλήλων που σχετίζονται με την διοίκηση ενός οργανισμού και όχι με την παραγωγή, το μάρκετινγκ ή τις πωλήσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το κόστος διοίκησης δεν περιλαμβάνεται στην εταιρία, διότι αυτή διοικείται από δυο άτομα, τα οποία τυγχάνουν οι μοναδικοί εταίροι της εταιρίας. Συνήθως, το κόστος διοίκησης αφορά μεγαλύτερες εταιρίες (όπως πολυεθνικές). 2.6 ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΠΟΙΗΣΙΜΟ ΚΟΣΤΟΣ Αποθεματοποιήσιμο κόστος είναι το κόστος των υλικών, της εργασίας και το έμμεσο κόστος που σχετίζεται με τις μονάδες προϊόντων στους λογαριασμούς αποθέματος ημιτελή προϊόντα 16

17 και έτοιμα προϊόντα, τα οποία θα εμφανιστούν στον ισολογισμό ως περιουσιακά στοιχεία στο τέλος της περιόδου. Η επιχείρηση Tzevelion διαθέτει μεγάλο αποθηκευτικό χώρο, ώστε να μην ξεμένει από αποθέματα, όπως από πρώτες ύλες, δεύτερες ύλες, ημιτελή προϊόντα, τα οποία εισάγει από τη Κίνα, καθώς έτοιμα προϊόντα, ώστε να ανταπεξέλθει στις ανάγκες της αγοράς. 2.7 ΣΤΑΘΕΡΟ ΚΟΣΤΟΣ Το σταθερό κόστος (fixedcost) είναι το κόστος το οποίο παραμένει αμετάβλητο ανεξάρτητα από τις μεταβολές της δραστηριότητας της εταιρείας. Σταθερό κόστος της επιχείρησης είναι οι αμοιβές των υπαλλήλων και οι αποσβέσεις. 2.8 ΜΕΤΑΒΛΗΤΟ ΚΟΣΤΟΣ Το μεταβλητό κόστος (variablecost) είναι το κόστος που μεταβάλλεται ανάλογα με τις δραστηριότητες της οικονομικής μονάδας. Η βιοτεχνία Tzevelion έχει πολλά παραδείγματα μεταβλητού κόστος όπως οι αγορές εμπορευμάτων, οι αγορές παγίων τα διάφορα έξοδα κ.α. (Για τα κεφάλαια οι πηγές είναι από το βιβλίο του GarrisonNoreen : Διοικητική Λογιστική σελ 32-48) 2.9 ΚΟΣΤΟΣ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Το ενωμένο κόστος ή από κοινού κόστος δεν πρέπει να θεωρείται ως μια νέα κατηγορία κόστους προϊόντος διότι το ενωμένο κόστος αποτελείται από τις τρείς συνιστώσες του κόστους προϊόντος, δηλαδή από τις πρώτες ύλες, την άμεση εργασία και τα γενικά βιομηχανικά έξοδα. Τα συμπαράγωγα προϊόντα και υποπροϊόντα ακολουθούν την ίδια παραγωγική διαδικασία κατά την οποία ο αριθμός των προϊόντων προέρχεται από την ίδια πρώτη ύλη, δηλαδή τα προϊόντα αυτά υφίστανται μέχρι ενός ορίου την ίδια επεξεργασία, κάθε ένα όμως από αυτά πωλείται σε διαφορετική τιμή. Συμπαράγωγα είναι τα προϊόντα, τα οποία προέρχονται κατά κύριο λόγο από τις ίδιες πρώτες ύλες και υλικά ή διέρχονται από την ίδια επεξεργασία μέχρι ενός ορίου ή και εξ ολοκλήρου. 17

18 Υποπροϊόντα ή υποπαράγωγα ή δευτερεύοντα προϊόντα είναι εκείνα τα προϊόντα, τα οποία έχουν τα ίδια, από απόψεως παραγωγής χαρακτηριστικά, αλλά διαχωρίζονται από την κύρια κατηγορία προϊόντων, των κυρίων προϊόντων, με βάση διάφορα κριτήρια. Τα συμπαράγωγα διακρίνονται σε κύρια προϊόντα και υποπροϊόντα ή δευτερεύοντα προϊόντα. Η διάκριση είναι δυνατόν να στηρίζεται σε διάφορα κριτήρια, ανάλογα με την περίπτωση και την επιχειρηματική σκοπιμότητα. Τα κριτήρια τα οποία συνήθως παρουσιάζονται είναι: α. Η αξία πωλήσεων που πραγματοποιεί κάθε προϊόν. Σύμφωνα με το κριτήριο αυτό προϊόντα των οποίων η αξία πωλήσεων έχει μεγάλη συμμετοχή στις συνολικές πωλήσεις χαρακτηρίζονται σαν κύρια προϊόντα. β. Το ανά μονάδα προϊόν, το οποίο συμβάλει σε σημαντικό βαθμό στο μικτό περιθώριο κέρδους. γ. Το συνολικό ανά μονάδα προϊόν περιθώριο κέρδους (μικτό περιθώριο σε συνδυασμό με την πωλούμενη ποσότητα). δ. Η βεβαιότητα της αγοράς, τα προϊόντα που διατίθενται σε αβέβαια αγορά χαρακτηρίζονται σαν υποπροϊόντα. Υποπαράγωγα θα ονομάσουμε τα προϊόντα στην παραγωγή των οποίων δεν σκοπεύει κατά κύριο λόγο η επιχείρηση, αλλά εκμεταλλεύεται την ύπαρξή τους, γιατί ναι μεν πωλούνται σε χαμηλότερη σε σχέση με τα κύρια προϊόντα τιμή, έχουν όμως οπωσδήποτε κάποια αγοραία αξία. Πρόκειται για τα υπολείμματα της παραγωγής (όπως scrap) και όχι περί της φύρας ή των απωλειών της παραγωγής. (Πηγές από το διαδίκτυο και από το βιβλίο Αρχές κόστους σελίδες ) 2.10 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Υπάρχει και μία τελευταία κατηγορία κόστους που είναι το πρότυπο κόστος. Σύμφωνα με την λογιστική κόστους και την διοικητική λογιστική το πρότυπο κόστος ορίζεται ως ένα μέτρο σύγκρισης (benchmark), ένα κριτήριο τελειότητας (criterionofexcellence), ένα μέσο μέτρησης (yardstick) ή ως ένας στόχος για επίτευξη (anorm). Οι επιχειρήσεις καθορίζουν και χρησιμοποιούν πρότυπα ποσότητας και κόστους για κάθε σημαντική διαδικασία της παραγωγής, όπως είναι οι πρώτες ύλες και η άμεση εργασία. Τα πρότυπα κόστη προσδιορίζουν το τι θα χρειαστεί μια παραγωγική διαδικασία για να παραχθεί μια μονάδα προϊόντος ή υπηρεσίας. 18

19 Επίσης, υποδεικνύουν ποια θα πρέπει να είναι η τιμή στην αγορά ή το κόστος της μονάδας παραγωγικής εισροής. Σύμφωνα με τον καθηγητή Γ. Βενιέρη (2005) «το πρότυπο κόστος είναι ένα πολύ σωστά και λεπτομερειακά υπολογισμένο προϋπολογιστικό κόστος παραγωγής μιας μονάδας προϊόντος υπό κανονικές συνθήκες» Ο καθηγητής Κ. Βαρβάκης αναφέρει ότι με τον όρο πρότυπο κόστος εννοούμε το προσεκτικά καταρτιζόμενο κόστος παραγωγής, της μονάδας του προϊόντος το οποίο προσδιορίζεται εκ των προτέρων, βάσει ακριβών μετρήσεων των ποσοτήτων αναλώσεων των στοιχείων του, εκτιμήσεων των προτύπων τιμών αποκτήσεως αυτών και προϋπολογισμού του ανά μονάδα έμμεσου κόστους παραγωγής υπό συγκεκριμένες συνθήκες λειτουργίας της επιχείρησης. Η πρότυπη κοστολόγηση είναι ένα κοστολογικό σύστημα το οποίο καταλογίζει τα στοιχεία του άμεσου κόστους στα παραγόμενα προϊόντα πολλαπλασιάζοντας με τις πρότυπες τιμές με τις πρότυπες ποσότητες των παραγόμενων εισροών για την πραγματική παραγωγή και μετέπειτα επιμερίζει τα στοιχεία του έμμεσου κόστους στα παραγόμενα προϊόντα με βάση τους πρότυπους συντελεστές επί τις πρότυπες ποσότητες των βάσεων καταλογισμού για την πραγματική παραγωγή των προϊόντων. Το προκαθορισμένο κόστος είναι το κόστος πριν πραγματοποιηθεί και αυτό χωρίζεται σε 2 κατηγορίες όπου βασίζονται στο σκοπό και τον υπολογισμό του τύπου κόστους: 1) Το πρότυπο κόστος 2) Το προϋπολογιστικό κόστος Με το πρότυπο κόστος καθορίζεται από πριν το ακριβές ύψος του κόστους της μελλοντικής παραγωγής. Ενώ, το προϋπολογιστικό κόστος προβλέπει το ύψος του κόστους της μελλοντικής παραγωγής. Το πρότυπο κόστος για τα στελέχη μιας οικονομικής μονάδας αποτελεί ένα συμφωνημένο στόχο που πρέπει να υλοποιηθεί ως προς το κόστος παραγωγής και ταυτόχρονα τη βάση με την οποία πρέπει να συγκριθούν τα απολογιστικά κοστολογικά γεγονότα προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο έχει πετύχει τους σκοπούς της. Το πρότυπο κόστος διαφέρει από το προϋπολογιστικό κόστος και αυτό μπορούμε να το δούμε σε δύο βασικά σημεία : Τα στοιχεία που το απαρτίζουν υπολογίζονται μετά από πειραματική επαλήθευση των ποσοτήτων που χρειάζονται για την παραγωγή ενός αγαθού 19

20 Το σταθερό μέρος του ολικού ανά μονάδας προτύπου κόστους υπολογίζεται με βάση τον πρότυπο βαθμό απασχόλησης, ο οποίος θεωρείται αμετάβλητος για όλη την προϋπολογιστική περίοδο και μετριέται σε ώρες άμεσης εργασίας, μονάδες παραγωγής ή άλλες μονάδες έργου ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ Τα πρότυπα που καθορίζονται για τις πρώτες ύλες είναι τα παρακάτω : a. Πρότυπη χρησιμοποιούμενη πρώτη ύλη για την παραγωγή μιας μονάδας έτοιμου προϊόντος. b. Πρότυπη τιμή της αγοραζόμενης πρώτης ύλης. Για την πρώτη κατηγορία ισχύει ότι : Η πρότυπη ανάλωση Ά ύλης καθορίζεται για τις πρώτες ύλες που χρειάζονται για την παραγωγή ενός αγαθού. Ο καθορισμός της πρότυπης ανάλωσης εξαρτάται από τα μηχανήματα της εταιρίας Για τον καθορισμό των ποσοτήτων των πρώτων υλών έχουν πολύ σημαντικό ρόλο οι τεχνικές προδιαγραφές του παραγόμενου προϊόντος, η φύρα βιομηχανικής κατεργασίας, η προέλευση των πρώτων υλών κ.α Τέλος, οι πρότυπες ποσότητες για την ανάλωση άμεσων υλικών για την παραγωγή μιας μονάδας προϊόντος, πριν οριστικοποιηθούν ακολουθούνται κάποιες επαληθεύσιμες διαδικασίες, έτσι ώστε να υλοποιηθούν οι σκοποί της επιχείρησης. Η εταιρία Tzevelion ως κύρια πρώτη ύλη έχει το δέρμα, το οποίο είναι σημαντικό για την παραγωγή των προϊόντων της. Επίσης, για κάθε παρτίδα παραγωγής έχουν φύρα περίπου15%, δηλαδή το 15% του δέρματος δεν γίνεται να χρησιμοποιηθεί ώστε να παραχθεί το τελικό προϊόν. Για τη δεύτερη κατηγορία ισχύει ότι: η πρότυπη τιμή της πρώτης ύλης είναι η τιμή η οποία πρέπει να αγορασθεί μία μονάδα πρώτης ύλης. Στον καθορισμό της τιμής αυτής λαμβάνονται υπόψη τα εξής : Οι συνθήκες της αγοράς οι οποίες θα ισχύουν στην διάρκεια της προϋπολογιστικής περιόδου Τα αρχικά αποθέματα της πρώτης ύλης. Η πολιτική των αποθεμάτων. Οι συμφωνίες που έχουν γίνει με τους προμηθευτές και εκτίμηση των συνολικών πωλήσεων του προϊόντος παραγωγής που έχει να κάνει σχέση με την πρώτη ύλη. 20

21 Η συγκεκριμένη βιοτεχνία κάνει συμφωνίες με προμηθευτές, οι οποίοι εξαιτίας των δυσμενών οικονομικών συνθηκών της χώρας απαιτούν να προπληρώνονται οι παραγγελίες που χρειάζεται η επιχείρηση για την αγορά της πρώτης ύλης. Επιπλέον η εταιρία διαθέτει μεγάλες αποθήκες, ώστε να μην ξεμένει από πρώτη ύλη ή από αλλά υλικά ή ακόμα και από έτοιμα προϊόντα, ώστε να μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες του καταναλωτικού κοινού. Ο καθορισμός της πρότυπης τιμής ανά μονάδα πρώτης ύλης γίνεται αφού προηγουμένως έχουν συμφωνηθεί τα πρότυπα ποιότητας και οι όροι παράδοσης της πρώτης ύλης από τους προμηθευτές ΠΡΟΤΥΠΑ ΑΜΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Τα πρότυπα τιμής και ποσότητας άμεσης εργασίας προσδιορίζονται ως εξής: 1. Πρότυπη ανάλωση της άμεσης εργασίας σε ώρες που χρειάζονται για την παραγωγή μιας μονάδας έτοιμου προϊόντος. 2. Πρότυπη τιμή ή πρότυπο ωρομίσθιο/ ημερομίσθιο με το οποίο αμείβονται οι εργαζόμενοι. Ένα ποσοστό των εσόδων της επιχείρησης καταβάλλεται για μισθούς και λοιπά έξοδα του εργατικού δυναμικού. Ο προκαθορισμός των προτύπων ωρών άμεσης εργασίας απαιτεί προσεκτική μελέτη των συγκεκριμένων συνθηκών των οποίων αφορά η απασχόληση του προσωπικού για την παραγωγή αγαθών. Τα ποσοτικά πρότυπα άμεσης εργασίας επηρεάζονται και από άλλους παράγοντες όπως είναι: ο βαθμός εξειδίκευσης, η κατάσταση των μηχανημάτων κ.α. Για τον καθορισμό της πρότυπης ανάλωσης της άμεσης εργασίας χρειάζονται συγκεκριμένες μελέτες και πραγματοποιούνται πολλές χρονομετρήσεις προκειμένου να προσδιοριστεί ο μέσος χρόνος για την εκτέλεση της κάθε εργασίας. Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το ποσοστό μείωσης των απαιτούμενων ωρών άμεσης εργασίας που προκύπτει από την εξοικείωση του εργαζομένου από την εμπειρία που αποκτάει. Το πρότυπο ωρομίσθιο εξαρτάται από το είδος της προσφερόμενης εργασίας, την εξειδίκευση του προσωπικού, την ωρίμανση των αμοιβών κ.α. Πρότυπο ωρομίσθιο άμεσης εργασίας = συνολικό πρότυπο κόστος άμεσης εργασίας/ συνολικές πρότυπες ώρες άμεσης εργασίας 21

22 ΠΡΟΤΥΠΑ ΓΕΝΙΚΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ Η διαδικασία διαχωρισμού των προτύπων κόστους για τα ΓΒΕ είναι λίγο πολύπλοκη επειδή έχουν διαφορετικές δαπάνες. Τα κατ είδος στοιχεία των ΓΒΕ συνδέονται έμμεσα με το παραγόμενο προϊόν και επιβαρύνουν το κόστος προϊόντος με προϋπολογιστικό συντελεστή καταλογισμού. Τα ΓΒΕ έχουν 2 κατηγορίες τα μεταβλητά και τα σταθερά τα οποία έχουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό του προτύπου κόστους. Πρότυπος συντελεστής καταλογισμού μεταβλητών ΓΒΕ= πρότυπα μεταβλητά ΓΒΕ/ πρότυπες ώρες άμεσης εργασίας Πρότυπος συντελεστής καταλογισμού σταθερών ΓΒΕ= πρότυπα σταθερά ΓΒΕ/ πρότυπες ώρες άμεσης εργασίας Πρότυπος συντελεστής καταλογισμού συνολικών ΓΒΕ= σταθερά ΓΒΕ + μεταβλητά ΓΒΕ/ πρότυπες ώρες άμεσης εργασίας Η βιοτεχνία Tzevelion χρησιμοποιεί σπάνια το κόστος των Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων, οπότε επηρεάζει το πρότυπο ανά μονάδα κόστος σε μικρό βαθμό, διότι τα ΓΒΕ της έχουν πολύ χαμηλό επίπεδο κόστους ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΙΜΗΣ ΑΝΑ ΜΟΝΑΔΑ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Η διαδικασία προσδιορισμού του πρότυπου κόστους περιλαμβάνει τον καθορισμό της πρότυπης χρησιμοποιούμενης ποσότητας και τιμής για τις βασικές συνιστώσες του, οι οποίες είναι οι πρώτες ύλες, η άμεση εργασία και τα γενικά βιομηχανικά έξοδα. Χρησιμοποιούμενη ποσότητα είναι η προκαθορισμένη ποσότητα της παραγωγικής εισροής που πρέπει να αναλωθεί για την παραγωγή μιας μονάδας έτοιμου προϊόντος. Οι πρότυπες ποσότητες που καθορίζονται για την παραγωγή μιας μονάδας προϊόντος για να μετατραπούν σε κόστος πρέπει να πολλαπλασιαστούν με τις αντίστοιχες πρότυπες τιμές. Η πρότυπη τιμή είναι η προκαθορισμένη τιμή στην οποία πρέπει να αγορασθεί μια μονάδα παραγωγικής εισροής. (Οι πηγές των κεφαλαίων είναι από το βιβλίο αρχές κόστους του Χρήστου Ι. Καζαντή και Ιωάννη Ν. Σορρού σελίδες ) 22

23 2.11 Η ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΤΥΠΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 1. Διατμηματικές διαδικασίες: Οι σύγχρονες επιχειρήσεις αναπτύσσουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα με την συνεχή βελτίωση των τμηματικών ικανοτήτων παραγωγής, διανομής, στις προμήθειες, στις πωλήσεις και στην έρευνα. Συνδυάζουν τις πληροφορίες, την εμπειρία τους πάνω στον κλάδο τους και την εξειδίκευση τους, ώστε να πετύχουν την αποτελεσματικότητα και την γρήγορη παραγωγή των προϊόντων τους. 2. Σύνδεση με τους πελάτες και τους προμηθευτές: Το στοιχείο της πληροφορικής και των επικοινωνιών επιτρέπει στην σύγχρονη εποχή την ενοποίηση των διαδικασιών προμηθειών, παραγωγής και παράδοσης προϊόντων, με αποτέλεσμα οι διαδικασίες παραγωγής να λειτουργούν με βάση τη λήψη παραγγελιών και όχι τα σχέδια παραγωγής. Ένα σύστημα το οποίο θα ξεκινάει από τους πελάτες και θα φθάνει μέχρι τους προμηθευτές πρώτων υλών δίνει την δυνατότητα στις επιχειρήσεις να ελαχιστοποιήσουν το κόστος,να βελτιώσουν την ποιότητα και τον χρόνο ανταπόκρισης πάνω στις ανάγκες της παραγωγής. 3. Καινοτομία: Η διάρκεια ζωής των προϊόντων διαρκώς μειώνεται και οι εταιρίες οι οποίες βρίσκονται σε ένα κλίμα ανταγωνιστικό του ίδιου κλάδου με ταχύτατες τεχνολογικές αλλαγές θα πρέπει να προβλέπουν τις μελλοντικές ανάγκες των πελατών, να αναπτύσσουν νέα προϊόντα και υπηρεσίες και να υιοθετούν με ταχύτητα νέες τεχνολογίες στις διαδικασίες τις οποίες εκτελούν για να πετύχουν τους στόχους τους. (Οι πηγές είναι από το βιβλίο του Χρήστου Ι. Καζαντζή και Ιωάννη Ν. Σόρρου: ΑΡΧΕΣ ΚΟΣΤΟΥΣ σελίδες ) ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΑΝΑ ΜΟΝΑΔΑ ΣΤΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΤΗΣ TZEVELION Η βιοτεχνία Tzevelion παράγει την ημέρα συγκεκριμένες ποσότητες προϊόντων οι οποίες χρειάζονται ένα συγκεκριμένο αριθμό ατόμων, πρώτων υλών, δευτερευουσών υλών και εργατοωρών ώστε να παραχθούν. Θα αναλύσουμε το κόστος στα βασικά προϊόντα της εταιρίας τα οποία είναι τα λουράκια ρολογιών και οι ζώνες. Η εταιρία παράγει ζώνες και λουράκια και ως πρώτη ύλη της χρησιμοποιεί το δέρμα, το οποίο είναι προϊόν χρηματιστηριακό και η τιμή του μεταβάλλεται ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση, άρα δεν είναι πάντα σταθερή. Το κόστος του υπολογίζεται με βάση το εμβαδόν του δέρματος (μήκος * πλάτος). 23

24 Στη συνέχεια θα υπολογίσουμε το κόστος των προϊόντων της εταιρίας με βάση το ένα τετραγωνικό μέτρο δέρματος, το οποίο κοστίζει 65,00 ευρώ. (Α) ΠΡΟΪΟΝ ΔΕΡΜΑΤΙΝΑ ΛΟΥΡΑΚΙΑ: Το πρώτο που θα εξετάσουμε είναι ο τρόπος διαμόρφωσης του κόστους στα λουράκια ρολογιών. Το λουράκι αποτελείται από 2 μέρη το πρώτο μέρος έχει μήκος 12 εκατοστών και πλάτος 2 εκατοστών, δηλαδή το εμβαδόν του είναι 24 τετραγωνικά εκατοστά και το δεύτερο μέρος έχει μήκος 8 εκατοστών και πλάτος το ίδιο με το πρώτο μέρος (2εκατοστά), δηλαδή το εμβαδό του είναι 16 τετραγωνικά εκατοστά. Επιπλέον, το λουράκι έχει δέρμα στο πάνω μέρος και στο κάτω μέρος. Συνεπώς Η απαιτούμενη πρώτη ύλη για ένα λουράκι είναι 2*(12*2 +8*2)=80 τετραγωνικά εκατοστά και η φύρα του είναι 15% Τα τετραγωνικά εκατοστά δέρμα (1 τετραγωνικό μέτρο) κοστίζουν 65 ευρώ, οπότε για το ένα λουράκι το ανά μονάδα κόστος του σε πρώτη ύλη είναι 0.52 ευρώ και το κόστος της φύρας είναι στα 0,078 ευρώ. Για να υπολογίσουμε εν συνεχεία την άμεση εργασία θα πρέπει να εξετάσουμε την απόδοση και το εργασιακό κόστος. Ειδικότερα, δυνάμει των στοιχείων που προσκομίστηκαν σε εμάς από τη διοίκηση της εταιρίας, ανά ημέρα παράγονται στη συγκεκριμένη βιοτεχνία 500 κομμάτια σετ από λουράκια και απαιτείται εργασία δύο ατόμων. Κάθε εργαζόμενος απασχολείται 8 ώρες ημερησίως και πληρώνεται 28 ευρώ. Συνεπώς η άμεση εργασία για το κάθε λουράκι έχει το ακόλουθο κόστος: (28,00 *2άτομα)/500=0,11ευρώ κοστίζει για το κάθε σετ λουράκι. Επίσης, χρησιμοποιούνται και δευτερεύουσες ύλες για την παραγωγή του όπως κλωστές, κόλλες τα οποία έχουν κόστος 0.02 ευρώ, ήτοι σχεδόν μηδαμινό κόστος για το λουράκι. Επίσης το τελευταίο εξάρτημα είναι η πόρπη (το μεταλλικό εξάρτημα στο λουράκι), το οποίο κοστίζει 1,00 ευρώ. Τέλος, έχουμε και τα διάφορα έξοδα (βαφές, ξύσιμο και άλλα έξοδα), τα οποία έχουν κόστος που ανέρχεται περίπου στο 27% του προϊόντος, δηλαδή στην συγκεκριμένη περίπτωση το κόστος της είναι ( ,1+0,2)*0.27=0,4914. Η τιμή πώλησης για κάθε λουράκι της εταιρίας Tzevelion ανέρχεται σε 4,30 ευρώ. Τα παραπάνω απεικονίζονται σχηματικά στον κάτωθι πίνακα: 24

25 ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΜΟΝΑΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΛΟΥΡΑΚΙ Πρώτες ύλες (δέρμα) 2*(12*2+8*2)=80 0,60 ευρώ τετραγωνικά μέτρα Δεύτερες ύλες πόρπη, κλωστή και κόλλα 1,02 ευρώ Διάφορα έξοδα Βαφές,ξύσιμο και 0,49ευρώ άλλα έξοδα Άμεση εργασία 2*28/500 0,112ευρώ Συνολικό ανά μονάδα κόστος 2,16ευρώ (Β) ΠΡΟΪΟΝ ΔΕΡΜΑΤΙΝΕΣ ΖΩΝΕΣ: Για τον υπολογισμό του κόστους στις δερμάτινες ζώνες έχουμε ως πρώτη ύλη το δέρμα όπου απαιτούνται 130 τετραγωνικά εκατοστά μήκος και 4 τετραγωνικά εκατοστά πλάτος 130*4=520. Συνεπώς για την κάθε ζώνη χρειάζονται 520 τετραγωνικά εκατοστά δέρματος. Το κόστος του δέρματος υπολογίζεται με παρόμοιο τρόπο όπως τα λουράκια, δηλαδή το 1 τετραγωνικό μέτρο κοστίζει 65 ευρώ, άρα τα 520 τετραγωνικά μέτρα κοστίζουν 3,38 ευρώ και η φύρα είναι το 20%, η οποία κοστίζει 0,67 ευρώ. Για την άμεση εργασία απαιτείται η εργασία 3 εργαζομένων για να παραχθούν 100 ζώνες σε μία μέρα, ενώ ο κάθε εργάτης πληρώνεται 28,00 ευρώ για 8 ώρες εργασίας, οπότε για να υπολογίσουμε την άμεση εργασία θα κάνουμε 28*3/100= 0,84 ευρώ. Το ποσό αυτό είναι το κόστος της άμεσης εργασίας για την μια ζώνη. Επίσης, χρησιμοποιείται και συσκευασία για να μην καταστραφεί η ποιότητα της ζώνης η οποία κοστίζει 2,00 ευρώ. Επιπλέον, για τις ζώνες χρησιμοποιούνται οι Β ύλες, που είναι η πόρπη, η οποία κοστίζει 2 ευρώ. Τέλος, έχουμε και τα διάφορα έξοδα τα οποία είναι παρόμοια με τα λουράκια, με μοναδική διαφορά στο ποσοστό των εξόδων, το οποίο ανέρχεται στο 30%, διότι χρειάζεται πιο προσεγμένη επεξεργασία και κοστίζει (3,4+0,67+0,78+2+2)*0,3=2,65. Το προϊόν πωλείται από την εταιρία Tzevelion στο ποσό των 26,00 ευρώ. Τα παραπάνω απεικονίζονται σχηματικά στον ακόλουθο πίνακα: 25

26 ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΜΟΝΑΔΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ Πρώτες Ύλες 100 τετραγωνικά 4,07ευρώ εκατοστά Δεύτερες Ύλες Πόρπη και κόλλα 2 ευρώ Συσκευασία 2 ευρώ Άμεση Εργασία 28*3/100= 0,84 0,84 ευρώ Διάφορα έξοδα Συνολικό ανά μονάδα κόστος Βαφές και ξύσιμο άλλα έξοδα 2.65 ευρώ ευρώ (Γ) ΗΜΙΤΕΛΗ ΠΡΟΪΟΝΤΑ: Η επιχείρηση Tzevelion εισάγει επίσης ημιτελή προϊόντα τα οποία τα μετατρέπει σε τελικό προϊόν. Η κοστολόγηση σε αυτό το τελικό προϊόν είναι διαφορετική από την προηγούμενη. Τα ημιτελή προϊόντα της εταιρίας είναι τα λουράκια και οι ζώνες. Για τα λουράκια το ημιτελές προϊόν κοστίζει 1,50 ευρώ, η πόρπη κοστίζει 1.02 ευρώ και η άμεση εργασία είναι παρόμοια με τα προηγούμενα, δηλαδή για την παραγωγή του τελικού προϊόντος απαιτείται η εργασία 2 ατόμων και αυτά τα άτομα παράγουν 1500 λουράκια το άτομο στις 8 ώρες εργασίας ημερησίως, με μισθό ανερχόμενο στο ποσό των 28,00 ευρώ ημερησίως, άρα το κόστος της άμεσης εργασίας ανέρχεται στο ποσό των 56/1500=0.03 ευρώ. Η δεύτερη ύλη είναι η πόρπη, η οποία κοστίζει 1 ευρώ και τα διάφορα έξοδα ισούνται με ποσοστό 30% της άμεσης εργασίας του ημιτελούς προϊόντος και της δεύτερης ύλης, δηλαδή (1, )*0,3=0,76 ευρώ. Το συγκεκριμένο προϊόν έχει τιμή πώλησης 6,00 ευρώ. Τα παραπάνω απεικονίζονται σχηματικά στον ακόλουθο πίνακα: ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΜΟΝΑΔΑ ΓΙΑ ΤΑ ΗΜΙΤΕΛΗ ΛΟΥΡΑΚΙΑ Ημιτελή λουράκι 1,50 ευρώ Δεύτερη Ύλη Άμεση Εργασία 1,02ευρώ 0,03ευρώ 26

27 Διάφορα Έξοδα Συνολικό κόστος 0,76ευρώ 3,31ευρώ Για τον υπολογισμό της ζώνης με βάση το ημιτελές προϊόν της ακολουθείται η ίδια διαδικασία με το λουράκι. Το ημιτελές προϊόν στη ζώνη κοστίζει 4 ευρώ. Η δεύτερη ύλη (η πόρπη) κοστίζει 2 ευρώ.η άμεση εργασία για να παραχθεί το τελικό προϊόν υπολογίζεται ως εξής: Το εργατικό δυναμικό 3 ατόμων έχουν τη δυνατότητα να παράγουν σε 8ώρες εργασίας 200 κομμάτια ζώνες. Ο ημερήσιος μισθός κάθε εργαζόμενου ανέρχεται στο ποσό των 28,00 ευρώ. Συνεπώς για να υπολογίσουμε το κόστος της άμεσης εργασίας θα κάνουμε (3*28)/200=0,42 ευρώ, ποσό το οποίο αποτελεί το κόστος άμεσης εργασίας. Τέλος, η ημιτελή ζώνη δεν έχει διάφορα έξοδα, το συνολικό της κόστος ανέρχεται στα 6,42 ευρώ και έχει τιμή πώλησης η οποία κυμαίνεται από15,00 εως 18,00 ευρώ. Τα παραπάνω απεικονίζονται σχηματικά στον ακόλουθο πίνακα: ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΜΟΝΑΔΑ ΣΤΙΣ ΗΜΙΤΕΛΕΣ ΖΩΝΕΣ Ημιτελής Ζώνη 4 ευρώ Δεύτερη Ύλη Άμεση Εργασία Συνολικό ανά μονάδα κόστος 2 ευρώ 0,42 ευρώ 6,42 ευρώ Τα πρότυπο κόστος είναι ένα βασικό εργαλείο για τον υπολογισμό της τιμής και της ποσότητας των προϊόντων της εταιρίας Tzevelion. Αυτό το συμπεράνουμε, επειδή στον υπολογισμό του κόστους η εταιρία χρειάζεται μία συγκεκριμένη ποσότητα δέρματος (πρότυπη πρώτη ύλη), έναν συγκεκριμένο αριθμό εργαζομένων με το ωρομίσθιο το οποίο έχουν ορίσει (πρότυπη άμεση εργασία), όπου η άμεση εργασία είναι το σταθερό μέρος του ολικού ανά μονάδα προτύπου κόστους και τις β ύλες που χρειάζονται για την παραγωγή μίας μονάδας προϊόντος. Τα πρότυπα γενικά βιομηχανικά έξοδα δεν έχουν σημαντικό ρόλο για την επιχείρηση, επειδή το κόστος τους είναι ελάχιστο για την παραγωγή ενός αγαθού, όπως αναφέραμε προηγουμένως. 27

28 Για την πρότυπη πρώτη ύλη: Η επιχείρηση χρησιμοποιεί συγκεκριμένα μηχανήματα για την παραγωγή ενός αγαθού, τα οποία χρειάζονται μια ορισμένη ποσότητα πρώτης ύλης. Επιπλέον, έχει εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, το οποίο χρησιμοποιεί συγκεκριμένες τεχνικές για την παραγωγή μιας μονάδας προϊόντος και την ελαχιστοποίηση της φύρας του, η οποία ανέρχεται σε ποσοστό ίσο με 15% για κάθε μαζική παραγωγή. Επιπρόσθετα, η εταιρία έχει ένα μεγάλο αριθμό αποθεμάτων και μια συγκεκριμένη πολιτική αποθεμάτων, έτσι ώστε να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις ανάγκες των καταναλωτών. Τέλος, όσον αφορά τις συμφωνίες με τους προμηθευτές της η εταιρία προπληρώνει ένα συγκεκριμένο ποσό για την αγορά πρώτης ύλης. Για την πρότυπη άμεση εργασία: Όπως αναφέραμε και στα προηγούμενα κεφάλαια η άμεση εργασία είναι απαραίτητη για να υπολογισθεί από την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα τον εργαζομένων. Με λίγα λόγια πόσες μονάδες προϊόντος παράγει ένας εργαζόμενος σε ένα συγκεκριμένο ωράριο και με ένα συμβατικός συμφωνημένο μεταξύ αυτού και του εργοδότη του μισθό. Η εταιρία Tzevelion για την παραγωγή χρησιμοποιεί έναν συγκεκριμένο αριθμό εργαζομένων οι οποίοι έχουν αποκτήσει με τον καιρό μια εμπειρία πάνω στο χώρο εργασίας και έχουν εξοικειωθεί με τα μηχανήματα της, ώστε να παράγουν έναν ικανοποιητικό αριθμό προϊόντων με την λιγότερη δυνατή κάθε φορά φύρα. Τέλος, παρατηρούμε ότι η εταιρία Tzevelion τηρεί την διαδικασία Πρότυπων ποσότητα και τιμής ανά μονάδα προϊόντος. Συνδυάζει τις τρεις συνιστώσες του προτύπου κόστους για την παραγωγή μια μονάδας προϊόντος οι οποίες είναι οι πρώτες ύλες η άμεση εργασία και τα γενικά βιομηχανικά έξοδα (σε ελάχιστο βαθμό) για την παραγωγή ενός αγαθού. To συμπέρασμα αυτό εξάγεται, διότι η εταιρία Tzevelion έχει προσδιορίσει συγκεκριμένες ποσότητες άμεσης εργασίας και πρώτης ύλης που χρειάζονται για την παραγωγή ενός αγαθού και τις έχει πολλαπλασιάσει με μια πρότυπη τιμή, η οποία αντιστοιχεί σε αυτές προκειμένου να εξευρεθεί το κόστος του προϊόντος. Ακόμα τα προϊόντα της εταιρίας σχετίζονται μεταξύ τους, καθώς η εταιρία χρησιμοποιεί τόσο για τα λουράκια χειρός όσο και για τις δερμάτινες ζώνες την ίδια πρώτη ύλη, δηλαδή το δέρμα, την ίδια άμεση εργασία και τα ίδια γενικά βιομηχανικά έξοδα. Αυτά ορίζονται ως συμπαράγωγα προϊόντα. 28

29 Παρατηρούμε πιο πάνω στις ημερολογιακές εγγραφές του κόστους παραχθέντων ότι τα λουράκια και οι ζώνες δεν έχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ τους όσον αφορά τον τρόπο παραγωγής. Τέλος, τα συμπαράγωγα προϊόντα διακρίνονται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με κάποια κριτήρια. Οι κατηγορίες αυτές είναι τα κύρια προϊόντα και τα υποπροϊόντα όπως έχουμε αναφέρει. Τα λουράκια και οι ζώνες θεωρούνται και τα δύο ως κύρια προϊόντα, διότι και τα δύο έχουν ένα εξίσου σημαντικό ρόλο στις πωλήσεις της εταιρίας. 29

30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ3: ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ 3.1 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης (ΚΑΧ) είναι ένα λογιστικό εργαλείο το οποίο μας παρουσιάζει την χρηματοοικονομική εικόνα της επιχείρησης. Είναι μια έκθεση, η οποία περιέχει συνοπτικές πληροφορίες για τα έσοδα, τα έξοδα, τα κέρδη και τις ζημίες που έγιναν σε μια συγκεκριμένη λογιστική χρήση. Το περιεχόμενο της κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης διαιρείται σε δύο μέρη: 1. Στο πρώτο μέρος παραθέτονται τα στοιχεία των λογαριασμών, των λειτουργικών εσόδων και των λειτουργικών εξόδων μιας οικονομικής μονάδας, δηλαδή τα στοιχεία που προσδιορίζουν το αποτέλεσμα εκμετάλλευσης. 2. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται οι λογαριασμοί των μη λειτουργικών (έκτακτων) εσόδων και κερδών, καθώς επίσης και των μη λειτουργικών εξόδων και ζημιών. Όταν υπολογίζεται το καθαρό εισόδημα μιας επιχείρησης τότε μπορούμε να μετρήσουμε την οικονομική της επίδοση, δηλαδή την επιτυχία της ή την αποτυχία της ως επιχειρηματική μονάδα. 3.2 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤAΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Τα έξοδα κατά τη λειτουργία της επιχείρησης παρουσιάζονται στην κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης ομαδοποιημένα σε δύο κατηγορίες : 1. Έξοδα διοικητικής λειτουργίας, λειτουργίας ερευνών και ανάπτυξης και λειτουργίας διάθεσης αποθεμάτων. 2. Έξοδα χρηματοοικονομικής λειτουργίας. Η κατάταξη στην κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης των λογαριασμών λειτουργικών εξόδων και εσόδων, είναι η εξής: Έσοδα από πωλήσεις εμπορευμάτων και προϊόντων/παροχή υπηρεσιών Κόστος πωληθέντων / πωλήσεων 30

31 = Μικτό αποτέλεσμα Εκμετάλλευσης (Μικτό Κέρδος / Ζημιά) + Άλλα έσοδα εκμετάλλευσης Έξοδα διοικητικής λειτουργίας Έξοδα λειτουργίας ερευνών ανάπτυξης Έξοδα λειτουργίας διάθεσης = Μερικά αποτελέσματα εκμετάλλευσης (Λειτουργικά Έσοδα / Έξοδα) + Πιστωτικοί τόκοι + Έσοδα από συμμετοχές και χρεόγραφα + Κέρδη πώλησης συμμετοχών και χρεογράφων Χρεωστικοί τόκοι Έξοδα συμμετοχών και χρεογράφων Ζημιές πώλησης συμμετοχών και χρεογράφων = Αποτέλεσμα Εκμετάλλευσης ή Έσοδα/Έξοδα/Κέρδη/Ζημιές Χρηματοοικονομικής Λειτουργίας ή Κέρδη/Ζημιές Χρήσης προ Φόρων 3.3 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ TZEVELION ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 5 ΕΤΗ Στο κεφάλαιο αυτό θα αναλύσουμε με συγκεκριμένα οικονομικά στοιχεία, τα οποία μας έχουν παρασχεθεί από την εταιρία, τον τρόπο σύνδεσης της κοστολόγησης με την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης και την πορεία της επιχείρησης Tzevelion τα τελευταία πέντε έτη. ΚΕΡΔΗ ΚΑΙ ΖΗΜΙΕΣ Διάστημα κινήσεως από Τετάρτη 01/01/2012 έως Τετάρτη 31/12/2012 Λογαριασμός Εσόδων Αξία Εσόδων Κόστος Πωληθέντων 70-Πωλήσεις , ,04 Εμπορευμάτων 71-Πωλήσεις Προϊόντων , ,98 Έτοιμων και Ημιτελών 31

32 79-Μεταφορικά 222,00 0,00 Σύνολα Μικτό Κέρδος Λογαριασμοί εξόδων , ,75 (36,53%) Αξία Εξόδων ,02 20-Αγορές Εμπορευμάτων 298,80 24-Αγορές Ά Υλών 8.529,25 60-Αμοιβές Και Έξοδα ,04 Προσωπικού 61- Αμοιβές Και Έξοδα 907,97 Τρίτων 62-Παροχές Τρίτων ,73 63-Φόροι-Τέλη 876,00 64-Διάφορα έξοδα ,63 65-Τόκοι Και Συναφή Έξοδα , Πλασμ. Αξία Ά Υλών Τρίτων Χωρών 23% Έξοδα Ά Υλών Τρίτων Χωρών ΦΠΑ 23% Πλασμ.Αξία Ά Υλών Ε.Ε. 23% Έξοδα Ά Υλών Ε.Ε Με ΦΠΑ 23% Πλασμ. Αξία Ά Υλών Τρίτων Χωρών 23% Έξοδα Ά Υλών Τρίτων Χωρών ΦΠΑ 23% 6.228, , ,30 52, , ,31 32

33 Έξοδα Εμπορ. 327,22 Τρίτων Χωρών Χωρίς ΦΠΑ Έξοδα Ά 1.868,14 Υλών Τρίτων Χωρών Χωρίς ΦΠΑ Διαφ.Πλασμ.- 313,13 Τιμολ. Αξία Εμπ. Τρίτων Χωρών 23% Διαφ.Πλασμ ,52 Τιμολ Αξία Ά Υλών Τρίτων Χωρών ΦΠΑ 23% Σύνολο Εξόδων ,82 Καθαρό Κέρδος ,95 (17,24%) ΚΕΡΔΗ ΚΑΙ ΖΗΜΙΕΣ Διάστημα κινήσεως από Τετάρτη 01/01/2013έως Τετάρτη 31/12/2013 Λογαριασμός Εσόδων Αξία Εσόδων Κόστος Πωληθέντων 70- Πωλήσεις Εμπορευμάτων , ,78 71-Πωλήσεις Προϊόντων Έτοιμων , ,87 και Ημιτελών 79-Μεταφορικά 494,50 0,00 Σύνολα Μικτό Κέρδος Λογαριασμοί εξόδων , ,10 (45,56%) Αξία Εξόδων ,65 20-Αγορές Εμπορευμάτων 422,80 33

34 24-Αγορές Ά Υλών 5.417,00 60-Αμοιβές Και Έξοδα ,62 Προσωπικού 61- Αμοιβές Και Έξοδα Τρίτων 1.003,42 62-Παροχές Τρίτων ,11 63-Φόροι-Τέλη 216,00 64-Διάφορα έξοδα ,94 65-Τόκοι Και Συναφή Έξοδα 8.249, Πλασμ.Αξία Υλών Ε.Ε. 23% Ά , Έξοδα Ά Υλών Ε.Ε 849,50 Με ΦΠΑ 23% Πλασμ. Αξία Ά ,42 Υλών Τρίτων Χωρών 23% Έξοδα Ά Υλών 9.765,59 Τρίτων Χωρών ΦΠΑ 23% Έξοδα Ά Υλών 1.360,18 Τρίτων Χωρών Χωρίς ΦΠΑ Διαφ.Πλασμ.-Τιμολ 5.207,07 Αξία Ά Υλών Τρ Χωρών ΦΠΑ 23% Συνολικά Έξοδα ,08 Ζημία ,33 (-20,88%) 34