Μάθημα: Χρηματοοικονομική Λογιστική Ι

Transcript

1 1 TEI Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Μάθημα: Χρηματοοικονομική Λογιστική Ι 5 η Εισήγηση Διδάσκων: Αθανάσιος Μανδήλας

2 Κανόνες της Διπλογραφικής Λογιστικής 2 Το διπλογραφικό σύστημα ακολουθεί δυο κανόνες: Κάθε συναλλαγή επηρεάζει τουλάχιστον δυο λογαριασμούς. Το σύνολο των χρεώσεων πρέπει να ισούται με το σύνολο των πιστώσεων. Για κάθε συναλλαγή: Θα πρέπει να χρεωθούν ένας ή περισσότεροι λογαριασμοί ή να καταχωρηθούν στην αριστερή μεριά λογαριασμών Τ. Θα πρέπει να πιστωθούν ένας ή περισσότεροι λογαριασμοί ή να καταχωρηθούν στην δεξιά μεριά λογαριασμών Τ.

3 Κανόνες της Διπλογραφικής Λογιστικής Ενεργητικό = Υποχρεώσεις + Ίδια Κεφάλαια 3 Αν μια χρέωση αυξήσει το Ενεργητικό, τότε μια πίστωση θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να αυξήσει τις υποχρεώσεις ή τα Ίδια Κεφάλαια, καθώς βρίσκονται σε αντίθετες πλευρές της εξίσωσης. Παρομοίως, αν μια πίστωση μειώσει το ενεργητικό, τότε μια χρέωση θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να μειώσει τις υποχρεώσεις ή τα Ίδια Κεφάλαια.

4 Κανόνες της Διπλογραφικής Λογιστικής Οι αναλήψεις και τα έξοδα μειώνουν τα Ίδια Κεφάλαια. Επομένως, οι συναλλαγές που αυξάνουν τις αναλήψεις ή τα έξοδα μειώνουν τα Ίδια Κεφάλαια, όπως φαίνεται από την παρακάτω εκτεταμένη εκδοχή της λογιστικής ισότητας. 4

5 Σχέσεις των Λογαριασμών Ιδίων Κεφαλαίων 5

6 Αποτελέσματα Χρήσεως 6 Τι είναι; Είναι η διαφορά μεταξύ των εσόδων και των εξόδων που πραγματοποιήθηκαν κατά το συγκεκριμένο διάστημα. Aν Έσοδα > Έξοδα τότε κέρδος Αν Έσοδα < Έξοδα τότε ζημία

7 7 Κατάσταση Aποτελεσμάτων Χρήσεως Η χρηματοοικονομική κατάσταση που εμφανίζει το αποτέλεσμα (κέρδος ή ζημία) μιας χρονικής περιόδου για τις δραστηριότητες μιας επιχειρηματικής μονάδας.

8 Έσοδα (1/2) Έσοδο είναι κάθε αύξηση της καθαρής θέσης μιας επιχειρηματικής μονάδας η οποία προέρχεται από τις δραστηριότητές της. Οι αυξήσεις της καθαρής θέσεως που προέρχονται από νέες εισφορές κεφαλαίου του φορέα, δεν θεωρούνται έσοδα. Δραστηριότητες που δημιουργούν έσοδα είναι: Η πώληση εμπορευμάτων ή προϊόντων που παράγει η επιχείρηση (πωλήσεις). Η παροχή διαφόρων υπηρεσιών, όπως εκπαίδευσης, ιατρικής περίθαλψης κτλ. Η εκμίσθωση (ενοικίαση ) περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης σε τρίτους (π.χ. η ενοικίαση ενός κτιρίου). 8

9 9 Έσοδα (2/2) Τα έσοδα διακρίνονται σε: Οργανικά- Ομαλά Ανόργανα-Έκτακτα Δεδουλευμένα και Μη Δεδουλευμένα

10 10 Οργανικά- Ομαλά Έσοδα-Έξοδα Οργανικά-Ομαλά προέρχονται από όλες τις κατά κανόνα προγραμματισμένες δραστηριότητες της επιχείρησης (κύρια, παρεπόμενες/δευτερεύουσες, επενδυτικές) Προκύπτουν κάτω απο ομαλές συνθήκες

11 11 Ανόργανα-Έκτακτα Ανόργανα/ Έκτακτα έσοδα-έξοδα προέρχονται από τις προγραμματισμένες δραστηριότητες αλλά υπερβαίνουν το φυσιολογικό επίπεδο*. Προέρχονται από έκτακτα η συγκυριακά γεγονότα.

12 Δεδουλευμένα και Μη Δεδουλευμένα 12 Δεδουλευμένα είναι τα έσοδα που έχουν επέλθει οι λόγοι δημιουργίας τους*. Αντίθετα τα μη δεδουλευμένα δεν είναι ακόμη έσοδα, αλλά πρόκειται να γίνουν και έχουν προεισπραχθεί. Δηλαδή είναι προ-εισπραχθέντα έσοδα και δημιουργούν στην επιχείρηση την υποχρέωση να προσφέρει στους δικαιούχους τις υπηρεσίες τις οποίες έχουν προπληρώσει. Τα δίδακτρα που οι φοιτητές ενός εκπαιδευτηρίου προπληρώνουν δεν αποτελούν δεδουλευμένα έσοδα για το εκπαιδευτήριο παρά μόνο μετά την πάροδο της περιόδου την οποία αφορούν.

13 13 Συσχετισμός Εσόδων-Εξόδων Το έσοδο πάντα συσχετίζεται με τα αντίστοιχα έξοδα. Από το συσχετισμό αυτό προκύπτει ένα αποτέλεσμα. Εάν το έσοδο είναι μεγαλύτερο από το έξοδο τότε το αποτέλεσμα είναι θετικό και ονομάζεται κέρδος. Π.χ. εάν μια επιχείρηση αγόρασε εμπορεύματα αξίας ευρώ τα οποία, στη συνέχεια, τα πούλησε μετρητοίς αντί ευρώ τότε το έσοδο είναι ευρώ και το έξοδο ευρώ άρα το κέρδος είναι ευρώ.

14 14 Έξοδα (1/4) Έξοδο είναι κάθε μείωση της καθαρής θέσης μιας επιχειρηματικής μονάδας η οποία προέρχεται από τις δραστηριότητές της. Έξοδο είναι το κόστος που βαρύνει τα έσοδα της χρήσεως.

15 15 Έξοδα (2/4) Με άλλα λόγια κανένα έσοδο δεν πραγματοποιείται αν δεν γίνουν ανάλογα έξοδα π.χ. εάν μια επιχείρηση πλήρωσε 1000 ευρώ και αγόρασε εμπορεύματα και τα πούλησε 1500 ευρώ τότε: Στην περίπτωση αυτή το έσοδο είναι 1500 ευρώ, το έξοδο είναι 1000 ευρώ και το κέρδος είναι 500 ευρώ.

16 16 Έξοδα (3/4) Δραστηριότητες που δημιουργούν έξοδα είναι: Το κόστος των πωλούμενων εμπορευμάτων ή το κόστος παραγωγής των πωλούμενων προϊόντων (κόστος πωληθέντων) Οι αμοιβές του προσωπικού Οι αμοιβές που πληρώνει η επιχείρηση για να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες τρίτων όπως δικηγόρων, λογιστών (αμοιβές τρίτων) Οι αναλώσεις διαφόρων στοιχείων των αποθεμάτων, όπως αναλώσεις γραφικής ύλης, υλικών συσκευασίας

17 17 Έξοδα (4/4) Τα έξοδα διακρίνονται σε: Ομαλά ή οργανικά Ανόργανα ή έκτακτα Δεδουλευμένα και μη δεδουλευμένα

18 18 Δεδουλευμένα και μη Δεδουλευμένα Δεδουλευμένα καλούνται τα έξοδα για τα οποία έχει επέλθει η αιτία δημιουργίας τους. Τα μη δεδουλευμένα έξοδα είναι αυτά που η επιχείρηση έχει προπληρώσει και που πρόκειται να μετατραπούν σε έξοδα μετά την πάροδο του χρόνου που αφορούν. Τα ενοίκια που προκαταβάλλει η επιχείρηση για ένα κτίριο που έχει μισθώσει δεν καθίστανται δεδουλευμένα παρά μόνο μετά το πέρας της περιόδου που αφορούν. Μέχρι τότε είναι προπληρωμένα έξοδα.

19 Ανάλυση αποτελέσματος 19

20 Σχέση μεταξύ ισολογισμού και αποτελεσμάτων χρήσης 20 Η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του ισολογισμού έναρξης και του ισολογισμού τέλους χρήσεως. Παράδειγμα 1 Ενεργητικό Παθητικό Εμπορεύματα Κεφάλαιο

21 Παράδειγμα 1 Μια επιχείρηση πούλησε εμπορεύματα αξίας ευρώ αντί Πριν την Πώληση Ενεργητικό Παθητικό Εμπορεύματα Κεφάλαιο Μετά την Πώληση Ενεργητικό Παθητικό Ταμείο Κεφάλαιο Κέρδος Σύνολο Σύνολο

22 22 Παράδειγμα 1-Αποτελέσματα Χρήσεως Αποτελέσματα Χρήσεως: Έσοδα Μείον Έξοδα (10.000) = Κέρδος 5.000

23 23 Παράδειγμα 2 Υποθέτουμε ότι κατά το 2012 από τη διαφορά των συνολικών εσόδων και εξόδων προέκυψε κέρδος χρήσεως ευρώ. Αν το αρχικό κεφάλαιο του 2012 (δηλαδή στις ) ήταν ευρώ τότε πόσο είναι το κεφάλαιο στον τελικό ισολογισμό τους 2012?

24 24 Παράδειγμα 3 Υποθέτουμε ότι κατά το 2012 από τη διαφορά των συνολικών εσόδων και εξόδων προέκυψε ζημία χρήσεως ευρώ. Αν το κεφάλαιο στον τελικό ισολογισμό του 2012 ήταν ευρώ τότε πόσο είναι το κεφάλαιο στον αρχικό ισολογισμό του 2012 ( )?

25 Μορφές Κατάστασης Αποτελεσμάτων Οριζόντια παράθεση Χρήσης Αποτελείται από δυο στήλες. Στην αριστερή στήλη παρουσιάζονται oι παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στο αποτέλεσμα δηλ. οι λογαριασμοί εξόδων και ζημιών και στην δεξιά οι λογαριασμοί εσόδων και κερδών. Στο τέλος της στήλης που έχει το μικρότερο άθροισμα προστίθεται η διαφορά (κέρδος ή ζημιά αντίστοιχα), ώστε να εξισωθούν τα δυο μέρη. 25

26 Παράδειγμα Δίνονται οι ακόλουθοι λογαριασμοί εσόδων και εξόδων για την Επιχείρηση «Β» με το υπόλοιπο που παρουσίαζαν την 31/12/2012. Αμοιβές προσωπικού Αναλώσεις καυσίμων 520 Αποσβέσεις Ασφάλιστρα 80 Έσοδα από ενοίκια Ζημιά από πυρκαγιά Κόστος πωληθέντων Πωλήσεις Τόκοι πιστωτικοί 120 Τόκοι χρεωστικοί Ζητείται να καταρτίσετε την Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης

27 27 Οριζόντια Παράθεση Επιχείρηση «Β» Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως 2012 Αµοιβές προσωπικού Αναλώσεις καυσίµων 520 Αποσβέσεις Ασφάλιστρα 80 Ζηµιά από πυρκαγιά Κόστος πωληθέντων Τόκοι χρεωστικοί Πωλήσεις Έσοδα από ενοίκια Τόκοι πιστωτικοί 120 Μερικό σύνολο Ζηµιές χρήσης

28 28 Κάθετη Παράθεση Παρουσιάζονται πρώτα τα έσοδα και κέρδη, το ένα κάτω από το άλλο και κατόπιν τα έξοδα και οι ζημιές. Η μορφή αυτή έχει δυο παραλλαγές: α) Η μορφή της μίας βαθμίδας στην οποία παρουσιάζονται πρώτα τα έσοδα/κέρδη και το άθροισμά τους, κατόπιν τα έξοδα/ζημιές και το άθροισμά τους. Το δεύτερο άθροισμα αφαιρείται από το πρώτο και εφόσον είναι θετικό, η επιχείρηση έχει κέρδη ίσα με τη θετική διαφορά, ενώ αν είναι αρνητικό υπάρχουν ζημίες.

29 Κάθετη Παράθεση μιας βαθμίδας 29 Επιχείρηση «Β» Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως 2012 Πωλήσεις Έσοδα από ενοίκια Τόκοι πιστωτικοί 120 Σύνολο Εσόδων/Εκτάκτων Κερδών Αµοιβές προσωπικού Αναλώσεις καυσίµων 520 Αποσβέσεις Ασφάλιστρα 80 Ζηµιά από πυρκαϊα Κόστος πωληθέντων Τόκοι χρεωστικοί 100 Σύνολο Εξόδων/Εκτάκτων Ζηµιών Ζηµιές χρήσης (1.380)

30 Η μορφή πολλαπλών βαθμίδων 30 Στην παραλλαγή των πολλαπλών βαθμίδων υπολογίζονται επιπλέον κάποια ενδιάμεσα μεγέθη. Γίνεται συσχετισμός των λειτουργικών εσόδων με τα λειτουργικά έξοδα και από την αφαίρεση των δυο αθροισμάτων προκύπτει το Λειτουργικό Αποτέλεσμα. Κατόπιν, προσθέτονται σε αυτό τα μη λειτουργικά έσοδα/κέρδη και αφαιρούνται τα μη λειτουργικά έξοδα/ζημιές. Έτσι προκύπτει το Αποτέλεσμα Χρήσης. Στις περισσότερες επιχειρήσεις, με εξαίρεση εκείνες που έχουν ως βασικό αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών, πριν από τον υπολογισμό του αποτελέσματος εκμετάλλευσης υπολογίζεται το μικτό αποτέλεσμα (μικτό κέρδος ή μικτή ζημιά) που είναι η διαφορά μεταξύ των εσόδων από πωλήσεις μείον το κόστος πωληθέντων.

31 Παράδειγμα Πολλαπλών Βαθμίδων 31 Επιχείρηση «Β» Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως 2012 Λειτουργικά Έσοδα Λειτουργικά Έξοδα Μη Λειτουργικές Ζημίες Πωλήσεις (-): Κόστος πωληθέντων = Μικτό κέρδος Έσοδα από Ενοίκια Τόκοι πιστωτικοί = (-) Αμοιβές Προσωπικού (-) (-) Αναλώσεις καυσίµων (-) 520 (-) Αποσβέσεις (-) (-) Ασφάλιστρα (-) 80 (-) Τόκοι χρεωστικοί (-) 100 = Αποτέλεσµα (κέρδος) εκµετάλλευσης (-): Ζηµιά από πυρκαγιά (-) = Αποτέλεσµα (ζηµία) Χρήσης (1.380)

32 Μορφή Πολλαπλών Βαθμίδων 32 Μικτό Αποτέλεσμα: Είναι το αποτέλεσμα που προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ των εσόδων από πωλήσεις και του κόστους των πωληθέντων εμπορευμάτων Μικτό αποτέλεσμα = Πωλήσεις - κόστος πωληθέντων Λειτουργικό Αποτέλεσμα: Εμφανίζει το αποτέλεσμα που η επιχείρηση πραγματοποιεί μέσα στη χρήση που κλείνει, από την εκμετάλλευση διαφόρων δραστηριοτήτων της. Προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ των λειτουργικών εσόδων και των λειτουργικών εξόδων Λειτουργικό Αποτέλεσμα = Μικτό αποτέλεσμα + Λειτουργικά έσοδα - Λειτουργικά έξοδα

33 33 Kατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης Κύκλος εργασιών - Κόστος Πωληθέντων ΜΙΚΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ + Ομαλά/οργανικά Έσοδα - Ομαλά/οργανικά Έξοδα ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ + Μη Ομαλά/οργανικά Έσοδα/κέρδη - Μη Ομαλά/οργανικά Έξοδα/ζημίες ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΕΩΣ

34 34

35 35

36 Ποια είναι η διαφορά μεταξύ των βαθμίδων? 36 Στη μορφή της μίας βαθμίδας, όπως και στην μορφή της οριζόντιας παράθεσης, το Αποτέλεσμα Χρήσης προκύπτει χωρίς τον υπολογισμό ενδιάμεσων μεγεθών. Ο προσδιορισμός του αποτελέσματος της επιχείρησης γίνεται μέσω της συσχέτισης των θετικών (έσοδα/ κέρδη) και των αρνητικών αποτελεσμάτων (έξοδα/ ζημίες). Εφόσον τα θετικά αποτελέσματα είναι μεγαλύτερα από τα αρνητικά η επιχείρηση πετυχαίνει κέρδη, αλλιώς παρουσιάζει ζημίες. Στη μορφή των πολλαπλών βαθμίδων υπολογίζονται επιπλέον κάποια ενδιάμεσα μεγέθη, για τη λήψη αποφάσεων.

37 Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της μορφής πολλαπλών βαθμίδων; 37 Μια προσεκτική παρατήρηση στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης πολλαπλών βαθμίδων δίνει κάποια συμπεράσματα τα οποία δεν είναι εύκολο να γίνουν αντιληπτά στις περιπτώσεις της οριζόντιας παράθεσης και της κάθετης παράθεσης μιας βαθμίδας. Για παράδειγμα, η υποθετική επιχείρηση Β., παρά το γεγονός ότι παρουσιάζει ζημία χρήσεως, έχει σημαντικά Λειτουργικά κέρδη. Η ζημία προφανώς προέρχεται από το έκτακτο γεγονός της πυρκαγιάς, το οποίο δεν σχετίζεται με τη λειτουργία της επιχείρησης. Ένας επενδυτής που ενδεχομένως ενδιαφέρεται να επενδύσει στη συγκεκριμένη επιχείρηση θα πρέπει οπωσδήποτε να λάβει υπόψη του αυτό το δεδομένο. Γίνεται λοιπόν κατανοητό το πλεονέκτημα της μορφής αυτής έναντι των υπολοίπων.

38 Τι δεν δείχνουν τα αποτελέσματα χρήσεως; 38 Τα Περιουσιακά Στοιχεία της Επιχείρησης Τις Απαιτήσεις και τις Υποχρεώσεις

39 39 Συμπληρώστε τα κενά Κύκλος εργασιών - ΜΙΚΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ + Λειτουργικά Έσοδα - ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ + Μη λειτουργικά Έσοδα/κέρδη - Μη λειτουργικά Έξοδα/ζημίες...

40 40 Άσκηση Υποθέτουμε ότι κατά τη διάρκεια της χρήσεως προέκυψαν τα εξής στοιχεία: Πωλήσεις εμπορευμάτων Έσοδα από ενοίκια Μισθοί Τόκοι και συναφή έξοδα Να συμπληρωθεί η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως (οριζόντια παράθεση).

41 41 Λύση Άσκησης (Έξοδα, Ζημίες) (Έσοδα, Κέρδη) Μισθοί Τόκοι και Συναφή Έξοδα Κέρδη Χρήσεως? Σύνολο Πωλήσεις Εμπορευμάτων Έσοδα από Ενοίκια Σύνολο

42 42 Άσκηση Υποθέτουμε ότι κατά τη προέκυψαν τα εξής στοιχεία: διάρκεια της χρήσεως Πωλήσεις εμπορευμάτων Έσοδα από ενοίκια Μισθοί Κόστος Πωληθέντων Τόκοι και συναφή έξοδα Διαφημίσεις Καταστροφή εμπορευμάτων από υγρασία Να συμπληρωθεί η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως (οριζόντια παράθεση)

43 43 Λύση Άσκησης Έξοδα,Ζημίες Έσοδα, Κέρδη Κόστος Πωληθέντων Μισθοί Διαφημίσεις Τόκοι και Συναφή Έξοδα Καταστροφή εμπ/των Πωλήσεις Εμπορευμάτων Έσοδα από Ενοίκια Σύνολο Σύνολο

44 Κάθετη Παράθεση μιας βαθμίδας Επιχείρηση Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως 201Χ Πωλήσεις Έσοδα από ενοίκια Σύνολο Εσόδων/Εκτάκτων Κερδών Μισθοί Διαφημίσεις Ζηµιά από υγρασία Κόστος πωληθέντων Τόκοι & έξοδα Σύνολο Εξόδων/Εκτάκτων Ζηµιών Κέρδη χρήσης (15.000) 44

45 Παράδειγμα Πολλαπλών Βαθμίδων 45 Επιχείρηση Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως 201Χ Λειτουργικά Έσοδα Πωλήσεις (-): Κόστος πωληθέντων = Μικτό κέρδος Έσοδα από Ενοίκια = Λειτουργικά Έξοδα Μη Λειτουργικές Ζημίες (-) Μισθοί (-) (-) Διαφημίσεις (-) (-) Τόκοι χρεωστικοί (-) = = Αποτέλεσµα (κέρδος) εκµετάλλευσης (-): Ζηµιά από υγρασία (-) = Αποτέλεσµα (Κέρδη) Χρήσης

46 Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης (Παρουσίαση εξόδων κατά λειτουργία) 46 Έσοδα Κόστος πωλήσεων Μικτό κέρδος Άλλα έσοδα εκμετάλλευσης Έξοδα διάθεσης Έξοδα διοίκησης Χρηματοοικονομικά έξοδα Άλλα λειτουργικά έξοδα Φόροι έξοδο Καθαρό Κέρδος (Ζημία) X (X) X X (X) (X) (Χ) (X) (Χ) Χ

47 Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης (Παρουσίαση εξόδων κατά είδος) 47 Έσοδα Άλλα έσοδα εκμετάλλευσης Μεταβολές των αποθεμάτων Αναλώσεις πρώτων και βοηθητικών υλών Παροχές στο προσωπικό Αποσβέσεις και απομείωση στοιχείων του ενεργητικού Χρηματοοικονομικά έξοδα Φόροι έξοδο Καθαρό Κέρδος (Ζημία) X X (X) (X) (X) (X) (Χ) (Χ) Χ

48 Σύνοψη Η Κατάσταση Αποτελεσμάτων εμφανίζει το οικονομικό αποτέλεσμα (κέρδος ή ζημιά), καθώς και τους προσδιοριστικούς παράγοντες του αποτελέσματος αυτού οι οποίοι είναι τα έσοδα/κέρδη και τα έξοδα/ζημιές. Τόσο τα Έξοδα όσο και τα Έσοδα ονομάζονται λειτουργικά ή οργανικά εφόσον προκαλούνται από τις κύριες δραστηριότητες της οικονομικής μονάδας και μη λειτουργικά ή ανόργανα όταν προκύπτουν από έκτακτες αιτίες. Το αποτέλεσμα εκμετάλλευσης διαμορφώνεται μόνο από τα Λειτουργικά Έσοδα και Έξοδα και δίνει πληροφορίες σχετικές με την δράση της επιχείρησης χωρίς να επηρεάζεται από εξαιρετικά και σπάνια γεγονότα που προκαλούν τα έκτακτα αποτελέσματα τα οποία συντελούν στη διαμόρφωση του Αποτελέσματος Χρήσης. 48