Ασφάλεια στο διαδίκτυο (Internet) και παιδική ηλικία. Μύθοι και πραγματικότητα. 23 Μαΐου 2012

Transcript

1 Ασφάλεια στο διαδίκτυο (Internet) και παιδική ηλικία. Μύθοι και πραγματικότητα. 23 Μαΐου 2012

2 Ομιλητές Παπασταύρος Ευάγγελος Μηχανικός Πληροφορικής & Τεχνολογίας Η/Υ Μεταπτυχιακός φοιτητής Τμήματος Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Ε.Κ.Π.Α. Λίτσας Ανδρέας Μηχανικός Πληροφορικής Καθηγητής Πληροφορικής Α/θμιας & Β/θμιας Εκπαίδευσης Μεταπτυχιακός φοιτητής Τμήματος Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Ε.Κ.Π.Α. Μάλλιαρης Κυριάκος Δ/ντής 24 ου Δημοτικού Σχολείου Ιλίου Μετεκπαιδευθείς Γενικής Αγωγής Διδασκαλείου Δ.Ε. Κρήτης «Μαρία Αμαριώτου» Μεταπτυχιακός φοιτητής Τμήματος Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Ε.Κ.Π.Α.

3 Ενότητες Τι είναι το διαδίκτυο; Η Πραγματικότητα Πώς αντιλαμβανόμαστε το διαδίκτυο; Οι Μύθοι Η συναναστροφή με άλλα άτομα στο διαδίκτυο Γονείς Παιδιά Εκπαιδευτικοί

4 Τι είναι το διαδίκτυο; Η Πραγματικότητα

5 Τι είναι το διαδίκτυο; Η Πραγματικότητα Το ιαδίκτυο (Internet) αποτελείται από εκατοµµύρια υπολογιστές, που βρίσκονται διασκορπισµένοι σε όλον τον πλανήτη και επικοινωνούν µεταξύ τους, ανταλλάσσοντας δεδοµένα.

6 Τι είναι το διαδίκτυο; Η Πραγματικότητα Το όνοµα ιαδίκτυο είναι µίαί σύνθετη ύθ λέξη που παράγεται από τις λέξεις ιασύνδεση ικτύων. Στα αγγλικά ο όρος Internet γεννήθηκε από τη συνένωση των λέξεων International Network ( ιεθνές ίκτυο Υπολογιστών). Η ιδέα του ιαδικτύου ξεκίνησε το 1969 ως ερευνητικό στρατιωτικό πρόγραµµα, µε την ονοµασία ARPANET, από το Υπουργείο Άµυνας των ΗΠΑ.

7 Τι είναι το διαδίκτυο; Η Πραγματικότητα Το 1974 σταµάτησε να είναι ερευνητικό πρόγραµµα του Υπουργείου Άµυνας και χρησιµοποιήθηκε από τα πανεπιστήµια για επιστηµονικές έρευνες. Το 1990 µετονοµάστηκε σε Internet το οποίο Το 1990 µετονοµάστηκε σε Internet, το οποίο αποδόθηκε στα ελληνικά ως ιαδίκτυο.

8 Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web WWW). To Web είναι η πιο δηµοφιλής υπηρεσία του ιαδικτύου, που µας επιτρέπει µε ιδιαίτερα εύκολο τρόπο να έχουµε πρόσβαση σε µια τεράστια συλλογή ψηφιακών εγγράφων, τις ιστοσελίδες (WebPages).

9 Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web WWW). Συχνά o Παγκόσµιος Ιστός λανθασµένα θεωρείται ταυτόσηµο µετοinternet. Ο Παγκόσµιος Ιστός είναι µία τεράστια συλλογή από ψηφιακά έγγραφα (τις ιστοσελίδες), που βρίσκονται αποθηκευµένα σε υπολογιστές του ιαδικτύου. Το ιαδίκτυο, αντίθετα, είναι ένα παγκόσµιο δίκτυο υπολογιστών συνδεδεµένων µεταξύ τους.

10 Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web WWW). Μία ιστοσελίδα (webpage) µπορεί να περιλαµβάνει κείµενο, εικόνες, ήχο ή βίντεο. Μία ιστοσελίδα του Web µεταφέρεται στο ιαδίκτυο «ταξιδεύοντας» από κάποιον κεντρικό υπολογιστή, στον οποίο είναι αποθηκευµένη, στον υπολογιστή µας. Οι περισσότερες πληροφορίες στον Παγκόσµιο Ιστό Οι περισσότερες πληροφορίες στον Παγκόσµιο Ιστό είναι δωρεάν.

11 Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web WWW).

12 Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web WWW). Οι ιστοσελίδες στον Παγκόσµιο Ιστό είναι συνδεδεµένες µεταξύ τους, έτσι ώστε µε τη βοήθεια του ποντικιού να µπορούµε εύκολα να περιηγούµαστε ανάµεσα τους. Για να έχουµε τη δυνατότητα να βλέπουµε το περιεχόµενο των ιστοσελίδων στην οθόνη του υπολογιστή µας και να πλοηγούµαστε ανάµεσα τους, πρέπει να έχουµε εγκαταστήσει στον υπολογιστή µας ένα Λογισµικό Πλοήγησης ή Φυλλοµετρητή (Browser).

13 Η επιτυχία του Διαδικτύου Η µεγάλη ά απήχηση του ιαδικτύου οφείλεται κυρίως: Στις τεράστιες δυνατότητες για πληροφόρηση και επικοινωνία. Στον εύκολο τρόπο χρήσης και πρόσβασης των υπηρεσιών του.

14 Η επιτυχία του Διαδικτύου Το ιαδίκτυο αρέσει στα παιδιά δά Αλληλεπιδραστικό περιεχόµενο. Η αίσθηση συµµετοχής σε οµάδα. Ψυχαγωγία.

15 Κίνδυνοι από την χρήση του Διαδικτύου ΠΡΟΣΟΧΗ : Ας µην ξεχνάµε ότι το διαδίκτυο είναι ένας δηµόσιος χώρος.

16 Κίνδυνοι από την χρήση του Διαδικτύου Ας µην ξεχνάµε ξχ µ ότι το διαδίκτυο είναι ένας δηµόσιος χώρος. Ακατάλληλο Περιεχόµενο. Αποξένωση και Εθισµός. Εκφοβισµός.

17 Κίνδυνοι από την χρήση του Διαδικτύου Παραβίαση ιδιωτικών δεδοµένων. Παραπληροφόρηση. Κλοπή προσωπικών στοιχείων. Κακόβουλο λογισµικό.

18 Πώς αντιλαμβανόμαστε το Διαδίκτυο Οι μύθοι

19 Πώς αντιλαμβανόμαστε το Διαδίκτυο Ξέρω με ποιον μιλάω στο Διαδίκτυο;

20 Πώς αντιλαμβανόμαστε το Διαδίκτυο Ξέρω με ποιον μιλάω στο Διαδίκτυο; Στο ιαδίκτυο δηµιουργούνται προφίλ προσώπων µε βασικά στοιχεία το όνοµα και µια φωτογραφία. Τα στοιχεία αυτά µπορούνύ κάλλιστα να µην αντιστοιχούν στο πρόσωπο που τα χρησιµοποιεί (πλαστά προφίλ κλοπή ταυτότητας). Μπορούµε να νιώθουµε µε σχετική ασφάλεια ότι γνωρίζουµε µε ποιον επικοινωνούµε, µόνο όταν πρόκειται για πρόσωπο που έχουµε συναντήσει από κοντά ή είναι γνωστός µας. ς

21 Πώς αντιλαμβανόμαστε το Διαδίκτυο Η αξιοπιστία της πληροφορίας

22 Πώς αντιλαμβανόμαστε το Διαδίκτυο Η αξιοπιστία της πληροφορίας Στους χρήστες του ιαδικτύου, συχνά εµφανίζεται η τάση να θεωρούν αξιόπιστη κάθε πληροφορία που βρίσκουν σε αυτό. Οποιοσδήποτε µπορεί να αναρτά πληροφορίες στο ιαδίκτυο, χωρίς απαραίτητα να είναι σχετικός µε το θέµα για το οποίο γράφει. Απαιτείται διασταύρωση των πληροφοριών και έλεγχος της προέλευσής τους, προκειµένου να θεωρηθούν έγκυρες.

23 Πώς αντιλαμβανόμαστε το Διαδίκτυο Η Δημοσιοποίηση των δεδομένων: Ιδιωτικότητα (1/3) Πολλές ιστοσελίδες επιτρέπουν την ανάρτηση δεδοµένων όπως φωτογραφίες και βίντεο. Κάθε δεδοµένο που δηµοσιεύεται, µπορεί να το δει ο οποιοσδήποτε. Τα δεδοµένα που δηµοσιεύονται, µένουν στο ιαδίκτυο για πάντα.

24 Πώς αντιλαμβανόμαστε το Διαδίκτυο Η Δημοσιοποίηση των δεδομένων: Ιδιωτικότητα (2/3) Τα δδ δεδοµένα που αναρτώνται σε ιστοσελίδες µπορείί να γίνουν αντικείµενο επεξεργασίας µε σκοπό τη δηµιουργία καταναλωτικού προφίλ. Μπορεί ακόµη να πωληθούν σε τρίτους. Προσοχή στην Πολιτική Απορρήτου και τους Όρους Χρήσης.

25 Πώς αντιλαμβανόμαστε το Διαδίκτυο Η Δημοσιοποίηση των δεδομένων: Ιδιωτικότητα (3/3) Η δηµοσιοποίηση του αριθµού τηλεφώνου, της ταχυδροµικής διεύθυνσης, του σχολείου που φοιτά κ.ά., κάνει τον εντοπισµό ενός ατόµου πολύ ευκολότερη. Τα παιδιά συχνά δεν συνειδητοποιούν τις επιπτώσεις της δηµοσίευσης δεδοµένων.

26 Πώς αντιλαμβανόμαστε το Διαδίκτυο Εικονικός και Πραγματικός κόσμος

27 Πώς αντιλαμβανόμαστε το Διαδίκτυο Εικονικός και Πραγματικός κόσμος Εικονικοί φίλοι στο ιαδίκτυο: άτοµα µε τα οποία δεν έχουµε συναντηθεί ποτέ. Σκηνές βίας στον εικονικό κόσµο: µπορεί να µεταφερθούν φρ στον πραγµατικό κόσµο. µ Second Life: ο χρήστης µπορεί να ζει µια δεύτερη ζωή στο ιαδίκτυο, όπου εκπληρώνει επιθυµίες που δεν µπορεί να ικανοποιήσει στον πραγµατικό κόσµο.

28 Η συναναστροφή στο Διαδίκτυο με άλλα άτομα

29 Η συναναστροφή στο Διαδίκτυο με άλλα άτομα Κοινωνική Δικτύωση: εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης Chat rooms: χώροι συγχρονισµένης γραπτής επικοινωνίας. Facebook Twitter Hi5 MySpace: Ιστοχώροι που δίνουν τη δυνατότητα στους χρήστες να δηµιουργούν λογαριασµούς. Forums: Ιστοχώροι ασύγχρονης επικοινωνίας, όπου οι χρήστες χρησιµοποιούν ψευδώνυµα.

30 Η συναναστροφή στο Διαδίκτυο με άλλα άτομα Κοινωνική Δικτύωση: Γιατί είναι ελκυστική; ίνει την αίσθηση της συµµετοχικότητας και της κοινωνικότητας. ίνει πολλές δυνατότητες ψυχαγωγίας. ίνει τη δυνατότητα διαµοιρασµού φωτογραφιών και άλλων αρχείων.

31 Η συναναστροφή στο Διαδίκτυο με άλλα άτομα Κοινωνική Δικτύωση: Γιατί είναι επικίνδυνη; (1/2) Στηρίζεται στην ανταλλαγή προσωπικών δδ δεδοµένων που είναι δύσκολο να διατηρήσουν την ιδιωτικότητά τους. Τα δεδοµένα γίνονται αντικείµενο επεξεργασίας µε σκοπό (κυρίως) ρ την εξατοµικευµένη µ µ διαφήµηση. η

32 Η συναναστροφή στο Διαδίκτυο με άλλα άτομα Κοινωνική Δικτύωση: Γιατί είναι επικίνδυνη; (2/2) Κίνδυνος σύγχυσης ανάµεσα στους ιαδικτυακούς και τους Πραγµατικούς φίλους. Κίνδυνος εµφάνισης απειλητικών συµπεριφορών από άλλα άτοµαµ πουαξιοποιούν τα δεδοµέναµ που δηµοσιεύει το θύµα τους.

33 Παραβατικές συμπεριφορές κακόβουλων ατόμων στο διαδίκτυο

34 Παραβατικές συμπεριφορές κακόβουλων ατόμων στο διαδίκτυο: Αποπλάνηση (1/2) Τα άτοµα που έχουν σαν σκοπό την αποπλάνηση, δηµιουργούν συνήθως µια πλαστή ταυτότητα χρήστη. Ο θύτης ανοίγει επικοινωνία µε το θύµα του µε σκοπό να κερδίσει την εµπιστοσύνη µ του. Αυτή η διαδικασία µπορεί να διαρκέσει µεγάλο χρονικό διάστηµα.

35 Παραβατικές συμπεριφορές κακόβουλων ατόμων στο διαδίκτυο: Αποπλάνηση (2/2) Γίνεται προσπάθεια να αποσπαστούν προσωπικές πληροφορίες για το θύµα. Ο στόχος είναι να εντοπιστούν χώροι στους οποίους θα µπορούσε ο θύτης να εντοπίσει το θύµα. Γίνεται απόπειρα συζήτησης µε σεξουαλικό περιεχόµενο και αποστολή αντίστοιχου υλικού. Ο θύτης προσπαθεί να κάνει το θύµα µ του να νιώσει ένοχο χ για να µην αναφέρει φρ σε άλλους το περιστατικό της µεταξύ τους συνοµιλίας.

36 Παραβατικές συμπεριφορές κακόβουλων ατόμων στο διαδίκτυο: Ηλεκτρονική Παρενόχληση (Cyberbullying) (1/2) Επιθετική συµπεριφορά από πρόθεση µε χρήση ηλεκτρονικών µέσων. Απόπειρα εξύβρισης ή εξευτελισµού ή ακόµη και απειλής µέσα από το ιαδίκτυο. Στόχος είναι ο εκφοβισµός. Η ηλεκτρονική παρενόχληση εκδηλώνεται από άτοµο γνωστό στο θύµα.

37 Παραβατικές συμπεριφορές κακόβουλων άτομων στο διαδίκτυο: Ηλεκτρονική Παρενόχληση (Cyberbullying) (2/2) Γίνεται µέσω έ µηνυµάτων ά κινητού τηλεφώνου (SMS), e mail ή σελίδων κοινωνικής δικτύωσης. Το θύµα µπορεί να χάσει την εµπιστοσύνη στον εαυτό του,, να µη θέλει να ξαναπάει στο σχολείο και να αποµονωθεί από το κοινωνικό του περιβάλλον.

38 ΓΟΝΕΙΣ ΠΑΙΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ

39 Ποιος έχει την ευθύνη; Εή Ενήλικας είναι σε θέση να κρίνει και να αποφύγει τους κινδύνους Παιδί δεν έχει αναπτύξει πλήρως την κριτική σκέψη Εκπαιδευτικός πρέπει να εκπαιδεύσει το παιδί να αναπτύξει την κριτική σκέψη

40 Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς; Η απάντηση: να τα µάθουµε ναείναιυπεύθυνα. να τα εφοδιάσουµε µε σωστή πληροφόρηση και εκπαίδευση. να τα βοηθάµε όποτεµας το ζητάνε, να είµαστε πάντα στο πλευρό τους, όχι µόνο µετονου µας, αλλά και ως φυσική παρουσία. να εµπνεύσουµεµ µ εµπιστοσύνη. µ να είµαστε ενηµερωµένοι και να καταβάλουµε προσπάθεια να µάθουµε µαζί µεταπαιδιά. *Το επιθυµητό δεν είναι ούτε η πλήρης απαγόρευση της πρόσβασης στους διαδραστικούς κόσµους που στερεί το παιδί από ανεκτίµητα εργαλεία, ούτε η παντελής απουσία επιτήρησης και κατά συνέπεια η στροφή προς τις ευχές για να µη συµβεί τίποτα κακό.

41 Τι πρέπει να κάνουν τα παιδιά; Η απάντηση: Σκέψου πριν δηµοσιεύσεις! Προστάτευσε την ιδιωτική δωτκή ζωή, τη δική σου, της οικογένειάς σου, των φίλων σου. εν είµαστε ανώνυµοι στο ιαδίκτυο. Όλοι αφήνουµε ηλεκτρονικά ίχνη! Ό,τι ανεβαίνει στο ιαδίκτυο παραµένει εκεί για πάντα! Οι «φίλοι» φ που γνωρίζουµε µ µόνο µέσα από το ιαδίκτυο παραµένουν πάντα άγνωστοι! Έλεγξε την εγκυρότητα της πληροφορίας στο ιαδίκτυο. Σέρφαρε ηθικά και µε κριτική σκέψη. Μη ξεχνάς να ζεις στον πραγµατικό κόσµο για χάρη του ιαδικτύου

42 Τι πρέπει να κάνουν οι εκπαιδευτικοί; 1/3 Η απάντηση: Μάθετε στους µαθητές θ έ σας να µην διακινούν πληροφορίες που: προπαγανδίζουν την επιθετική συµπεριφορά, το µίσος και το ρατσισµό προωθούν τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και τα τυχερά παιχνίδια περιέχουν πορνογραφικό περιεχόµενο αναφέρονται σε παραβιάσεις ασφάλειας διαφόρων συστηµάτωνµ αφορούν στην παράνοµη διανοµή προγραµµάτων περιέχουν προϊόν πνευµατικής δηµιουργίας, που προστατεύεται αφορούν σε υλικό µε διαφηµιστικά banners

43 Τι πρέπει να κάνουν οι εκπαιδευτικοί; 2/3 Η απάντηση: Προσπαθήστε να δηµιουργήσετε µία σχολική συµφωνία για τη χρήση του ιαδικτύου στο σχολείο λί και στο µάθηµα. Επιβλέπετε τους µαθητές σας κατά την πλοήγησή τους στο ιαδίκτυο και προβείτε βί σε συστάσεις αν χρειαστεί. ηµιουργήστε µία λίστα µε προτεινόµενους δικτυακούς τόπους που προάγουν το γνωστικό και πνευµατικό επίπεδο των µαθητών θ ώ και που αναδεικνύουν τις ανθρώπινες αξίες. Συστρατευτείτε στην καταπολέµηση του παράνοµου περιεχοµένου στο ιαδίκτυο καταγγέλλοντας τέτοιες ιστοσελίδες στην Ελληνική Γραµµή Αναφοράς Παράνοµου Περιεχοµένου στο ιαδίκτυο (

44 Τι πρέπει να κάνουν οι εκπαιδευτικοί; 3/3 Η απάντηση: Φροντίστε να ενηµερωθείτε για το ιαδίκτυο, για τα οφέλη και τους κινδύνους. Αντιµετωπίστε το ιαδίκτυο ως ένα σύγχρονο αγαθό µε πολλές θετικές πτυχές και σαφώς λιγότερες αρνητικές. είξτε στους µαθητές σας πώς να χρησιµοποιούν το ιαδίκτυο µε ασφάλεια. Συζητήστε µαζί τους για τους πιθανούς κινδύνους που υπάρχουν. Μάθετε στους µαθητές σας: Να µην δίνουν ποτέ προσωπικά τους στοιχεία και πληροφορίες σε αγνώστους στο ιαδίκτυο. Να µην αποκαλύπτουν τους κωδικούς πρόσβασης (password) που χρησιµοποιούν. Να µην επιχειρούν αγορές µέσω ιαδικτύου και µην δίνουν στοιχεία που αφορούν πιστωτικές κάρτες. Να είναι επιφυλακτικά ως προς την αποδοχή όσων διαβάζουν στο ιαδίκτυο ή αυτών που τους λένε οι άλλοι χρήστες του, πριν το υποβάλουν στην κρίση τους. Να µην απαντούν ποτέ σε πρόστυχα ή δελεαστικά µηνύµατα. Εξηγήστε τους πως αν λάβουν τέτοια µηνύµατα ή µηνύµατα που δεν κατανοούν, δεν φταίνε αυτά και ότι θα πρέπει να σας ενηµερώσουν. Αναφέρετε φρ άµεσα µ τέτοια κρούσµατα µ στο Πανελλήνιο Σχολικό ίκτυο.( (

45 Συµπεράσµατα Το ιαδίκτυο διαθέτει τα βασικά εκείνα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα, που το καθιστούν εργαλείο διδασκαλίας και µάθησης. Είναι εύκολα προσβάσιµο µ και υποστηρίζει πολλές επιλογές γς αποθήκευσης και απεικόνισης της πληροφορίας. Τα υπερµεσικά χαρακτηριστικά του (εικόνα, ήχος, βίντεο, κινούµενη εικόνα) έχουν ευρεία αποδοχή και αποτελούν εργαλεία µάθησης. Αποτελεί ένα περιβάλλον δηµιουργικότητας και ενεργητικής µάθησης, το οποίο ενθαρρύνει την εξερεύνηση και την περιήγηση, δράσεις που σχετίζονται άµεσα µε τη µάθηση. Είναι ένα καταπληκτικό επικοινωνιακό εργαλείο, που ενισχύει την επικοινωνία,, την αµοιβαιότηταµ και την ανταλλαγή, εκµηδενίζοντας τις χωρικές και τις χρονικές αποστάσεις και µε την κατάλληλη χρήση µπορεί να υποστηρίξει τη µάθηση.

46 Οκτώ βήµατα για την ασφάλεια του υπολογιστή Εγκαταστήστε και χρησιµοποιείστε κάποιο πρόγραµµα προστασίας από ιούς. Να το ενηµερώνετε συχνά (ακόµα και µια φορά τη µέρα), µε όλες τις νέες εκδόσεις ιών που κυκλοφορούν. Να κρατάτε αντίγραφα ασφαλείας (backup)των αρχείων του υπολογιστή σας, ώστε ακόµη και αν συµβεί κάτι στον υπολογιστή σας, να µπορείτε να ανακτήσετε ξανά τα δεδοµένα σας. Να προστατεύετε τους κωδικούς ασφαλείας σας. Μην τους µοιράζεστε µε κανέναν, ακόµη και µε το φίλο σας ή το διαχειριστή του µηχανήµατος σας. Να είστε πολύ προσεκτικοί µε µηνύµατα ηλεκτρονικού ταχυδροµείου ( ) ή ιστοσελίδες, που σας ζητούν να τους παραχωρήσετε προσωπικές πληροφορίες ή σας προτρέπουν να κατεβάσετε κάποιο αρχείο. Να κρατάτε το λειτουργικό σας σύστηµα πάντοτε ενηµερωµένο (updated). Εγκαταστήστε και χρησιµοποιείστε κάποιο τείχος προστασίας (firewall) στον υπολογιστή του σπιτιού σας. Χρησιµοποιείστε φίλτρα διαχωρισµού, για τα διαφηµιστικά µηνύµατα ηλεκτρονικού ταχυδροµείου (spam). Χρησιµοποιείστε τεχνολογίες κρυπτογράφησης (SSL) ή ψηφιακής υπογραφής σε υπηρεσίες όπως είναι το ηλεκτρονικό ταχυδροµείο.

47 Χρήσιµες ιστοσελίδες Το αλφαβητάρι του διαδικτύου Ge5 Ασφάλεια στο διαδίκτυο sk=blogcategory&id=109&itemid=210 Ελληνική Γραµµή Αναφοράς Παράνοµου Περιεχοµένου στο ιαδίκτυο Πανελλήνιο Σχολικό ίκτυο. Γραµµή Βοήθειας Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς ιαδικτύου

48