Παφίτη Ελπίδα. Β βάθμιας) Χαχάμπη Παναγιώτα. Bullying

Transcript

1 Παφίτη Ελπίδα (εκπαιδευτικός Α βάθμιας) Χαχάμπη Παναγιώτα (εκπαιδευτικός Β βάθμιας) Bullying

2 Σχολικός εκφοβισμός: Θεωρητικό πλαίσιο

3 Τι είναι ο Σχολικός εκφοβισμός; To bullying (εκφοβισμός) θεωρείται ως μία μορφή κακοποίησης των παιδιών (Dawkins, 1995). Αποτελεί ένα είδος επιθετικής συμπεριφοράς και έχει χαρακτηριστεί ως η αδυναμία του θύματος να υπερασπιστεί τον εαυτό του (Farrington, 1993). Επίσης: Πραγματοποιείται από έναν ή περισσότερους μαθητές και Πραγματοποιείται από έναν ή περισσότερους μαθητές και εμφανίζεται στην πλειοψηφία των σχολείων, σε διαφορετικό εμφανίζεται στην πλειοψηφία των σχολείων, σε διαφορετικό βέβαια βαθμό (Kumpulainen et al.,1998). βέβαια βαθμό (Kumpulainen et al.,1998). Λαμβάνει ποικίλες μορφές, ανάλογα με τα μέσα που χρησιμοποιεί Λαμβάνει ποικίλες μορφές, ανάλογα με τα μέσα που χρησιμοποιεί οδράστηςγιαναβλάψειτοθύμα. οδράστηςγιαναβλάψειτοθύμα.

4 8 Μορφές Σχολικού εκφοβισμού Εκβιασμός Οπτικός Σωματικός Έμμεσος ή Κοινωνικός Μορφές Λεκτικός Ηλεκτρονικός Ρατσιστικός Σεξουαλικός (Βoulton και συν., 2001; Espelage& Swearer, 2003; Κωνσταντίνου& Ψάλτη,2007; Sharp & Smith, 1994; Suckling & Temple, 2001)

5 Ερευνητικά ευρήματα για σχολικό εκφοβισμό Aμερική 30% των παιδιών, έχει πέσει θύμα εκφοβισμού (Nansel et al., 2001) Ελλάδα 10 15% θύματα διαφόρων μορφών βίας Θύτες>5% του συνόλου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε, 2008) Ευρώπη 18% των μαθητών θύματα κοροϊδίας 6% των μαθητών βιώνουν κοινωνική απομόνωση 17% των μαθητών θύματα διάδοσης πλαστών ιστοριών ήφημών Κύπρος 20% των μαθητών έχουν υπάρξει θύτες ή θύματα (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε, 2008) Συνέπειες Θύματα με υψηλότερες πιθανότητες: για μελλοντική χρήση ψυχοφαρμακευτικών σκευασμάτων εφηβικής εγκυμοσύνης (στα κορίτσια) αύξηση του σωματικού βάρος Θύτες με υψηλότερη πιθανότητα μελλοντικής ποινικής καταδίκης (Eriksen et al, 2012)

6 Ευρήματα Ευρωπαϊκού Προγράμματος Δάφνη Διακρατικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα, στα πλαίσια του οποίου διαπιστώθηκε ότι στην Ελληνική Πρωτοβάθμια εκπαίδευση: Το 50% των θυμάτων δεν αναφέρει πουθενά το περιστατικό. Το 10% των μαθητών έχουν ασκήσει βία. Το 22,5% των μαθητών έχουν υποστεί λεκτική ή σωματική βία, καθώς και κοινωνική απομόνωση. Κατά τους μαθητές, το 61,5% των γονέων δεν έρχεται σε επαφή με το σχολείο για την αντιμετώπισή του. Τα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια εμπλέκονται συχνότερα σε περιστατικά βίας. Τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας εκδηλώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα στο δημοτικό& στο γυμνάσιο, ενώ στο λύκειο μειώνονται.

7 European Αnti-bullying Campaign (1/4)

8 Ο γενικός σκοπός του προγράμματος (2/4)

9 Αναλυτικοί στόχοι (3/4)

10 Εμπλεκόμενες χώρες (4/4) Οι χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα (εκπροσωπούμενες από εθνικούς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς) είναι:

11 Comics και Εκπαίδευση

12 Διδασκαλία με κόμικς και ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες (1/2) Μεγάλη Βρετανία «Graphic Novels across the Curriculum» (2007). «Classical Comics». Γερμανία «Die Suche», (2008) Ιταλία «Bancho di Nuvole», (2003 και ) «I Jeans di Garibaldi» (2007)

13 Διδασκαλία με κόμικς και ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες (1/2)

14 Το παιδαγωγικό υπόβαθρο της διδασκαλίας με κόμικς

15 Η εκπαιδευτική χρησιμότητα των comics

16 Τα είδη των εκπαιδευτικών κόμικς (Καπανιάρης και συν., 2011)

17 Απόψεις φοιτητών για τα κόμικς Έρευνα πιλοτικού εργαστηρίου του παραρτήματος Α.Σ.Π.ΑΙ.Τ.Ε Βόλου (Καπανιάρης και συν., 2012)

18 Απόψεις φοιτητών για το Comic Strip Creator Θετικά Στοιχεία Αρνητικά Στοιχεία

19 Εντυπώσεις μαθητών για τη δημιουργία κόμικς Αποτελέσματα χρήσης του Comic Strip Creator από μαθητές Α βάθμιας& Β βάθμιας εκπαίδευσης σε πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος στα εκπαιδευτήρια Καίσαρη. Θετικά Στοιχεία (Βασιλικοπούλου και συν., 2013)

20 Οι απόψεις των μαθητών για το Comic Strip Creator Αρνητικά Στοιχεία Μεγαλύτερα σε έκταση κόμικς Ξεχωριστή αποθήκευση εικόνας Ύπαρξη της δυνατότητας εισαγωγής μεγαλύτερου κειμένου στα μπαλόνια Μη ευδιάκριτοι ήρωες Πρόσθεση περισσότερων στοιχείων (cliparts, frames κλπ.)

21 Συμπεράσματα Οι μαθητές απόλαυσαν τη διαδικασία δημιουργίας κόμικς. Θετικά συναισθήματα ως προς την εισαγωγή των κόμικς στη διδασκαλία. Ενεργοποίηση φαντασίας & δημιουργικότητας Ύπαρξη των προϋποθέσεω νγιαένταξη στη μαθησιακή διαδικασία. (Βασιλικοπούλου και συν., 2013)

22 Προτεινόμενο Διαθεματικό Σενάριο Διδασκαλίας με χρήση Τ.Π.Ε. Προβλεπόμενος χρόνος: 25 ώρες

23 Σχολικός εκφοβισμός και web 2.0 εργαλεία (Παλάζη, 2013; Δαβράζος και συν., 2011; Δόμβρος, 2014)

24 Αξιοποιούμενες παιδαγωγικές θεωρίες Project Based Learning Εποικοδομητισμός Κοννεκτιβισμός Ομαδοσυνεργατική μάθηση Συμπεριφορισμός Κοιν/πολιτισμικός εποικοδομητισμός Γνωστικές θεωρίες (ανακαλυπτική μάθηση)

25 Διδακτικοί στόχοι (1/2) Οι στόχοι είναι μία επέκταση των 4 επίπεδων προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων της Unesco (1996)

26 Διδακτικοί στόχοι (2/2)

27 Μέσα υλοποίησης προτεινόμενου σεναρίου

28 Σύνδεση bullying με αναλυτικό πρόγραμμα Απευθυνόμενες Τάξεις Σεναρίου: Ε, ΣΤ Ένταξη του μαθήματος σε ποικίλα γνωστικά αντικείμενα : Θρησκευτικά Εικαστικά Κ.Π.Α Ευέλικτη ζώνη Γλώσσα Πληροφορική Διαθεματική προσέγγιση

29 Σύνδεση του Bullying με Γλώσσα (1/2) Ενδείκνυται να έχει προηγηθεί η διδασκαλία του μαθήματος (Γλώσσα Ε ) (2 ώρες) Κεφ.6: Οι φίλοι μου/ Οι φίλες μου Ιστορίες με φίλους Στόχος: Ευαισθητοποίηση των μαθητών Καλλιέργεια αντιρατσιστικών ιδεωδών Κατανόηση της έννοιας της αλληλεγγύης & αλληλοσεβασμού Από το Ανθολόγιο Ε και ΣΤ (2+ 2 διδακτικές ώρες) Ηκαρδούλα Οι φίλοι μας οι τσιγγάνοι (Αντιρατσιστικό κείμενο) Ένα σακί μαλλιά Η Βαγγελίτσα

30 Σύνδεση του bullying με Γλώσσα(2/2) Φιλαναγνωσία: Στόχος: Προσέγγιση λογοτεχνικών κειμένων που δεν εντάσσονται στα σχολικά βιβλία για την ενδυνάμωση της Συναισθηματικής Αγωγής. Επιπρόσθετη διδασκαλία κειμένων (1 διδακτική ώρα για το κάθε μάθημα): Μοναξιά μου όλα! Ένα αλλιώτικο μετάλλιο & Δραστηριότητες Τρέχει, τρέχει ο Οδυσσέας (Σκέψεις ενός Γέρικου Δέντρου) Μάτια κλειστά Επιλέγονται κείμενα από το πρόγραμμα Δάφνη, που προτείνονται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Υγείας και Πολιτισμού της Κύπρου (Ασημόπουλος και συν., 2010)

31 Σύνδεση του bullying με τα Θρησκευτικά (1/2) Βιβλίο Στ Δημοτικού (1 διδακτική ώρα για το κάθε μάθημα). Στόχος: Επισήμανση δεινών από κακή χρήση γλώσσας, ανάγκη χαλιναγώγησής της Αξία της συγχώρεσης Κατανόηση της διαφορετικότητας Ανάπτυξη πνεύματος συνεργασίας Κεφ. Γ Μάθημα 11 Να συγχωρούμε τους άλλους Μάθημα 12 Προσέχουμε πάντα όσα λέμε

32 Σύνδεση του bullying με τα Θρησκευτικά (2/2) Βιβλίο Στ Δημοτικού Κεφ. Ε Μάθημα 25 Μετανιώνω και συμφιλιώνομαι αληθινά Επιπλέον άσκηση: Κατασκευή μερών του ανθρώπινου σώματος Επικέντρωση στα σημεία που πονάμε όταν ακούμε άσχημα (κεφάλι, στομάχι, καρδιά κ.α.)

33 Σύνδεση του bullying με Εικαστικά(1/7) (2 διδακτικές ώρες) Εξπρεσιονισμός και έκφραση συναισθημάτων Στόχος: Έκφραση συναισθημάτων με επιλογές χρωμάτων & έργων Σύνδεση συναισθήματος και έκφρασης Εξπρεσιονισμός και συναισθηματικά νοημοσύνη

34 Σύνδεση του bullying με Εικαστικά(2/7) Τέχνη και παιχνίδι Σύνθεση εικόνας παζλ Έντβαρτ Μουνκ Η πραγματικότητα τονίζεται έντονα με σκοπό την έκφραση συναισθημάτων. Συζήτηση βάσει εικόνων.

35 Σύνδεση bullying με Εικαστικά(3/7) Διασαφήνιση του εξπρεσιονισμού, ως ρεύματος που αναπτύχθηκε κυρίως στην Ευρώπη (Γερμανία, Γαλλία) και σύνδεσή του με το bullying.

36 Σύνδεση του bullying με Εικαστικά(4/7)

37 Σύνδεση του bullying με Εικαστικά(5/7)

38 Σύνδεση bullying με Εικαστικά(6/7) Κατασκευή ζωγραφιών για την ημέρα κατά της Σχολικής βίας (6 Μαρτίου)

39 Σύνδεση bullying με Εικαστικά(7/7) Κατασκευή ζωγραφιών για την ημέρα κατά της Σχολικής βίας (6 Μαρτίου)

40 Σύνδεση του bullying με Ευέλικτη Ζώνη (1/8) 1 η Διδακτική ώρα Έναυσμα ενδιαφέροντος: Προβολή βίντεο (3 )

41 Σύνδεση του bullying με Ευέλικτη Ζώνη (2/8) Συζήτηση και αποτύπωση προσωπικών εμπειριών από τους μαθητές (7 ) Συμπλήρωση φύλλων εργασίας Σύντομο θεατρικό παιχνίδι από τους μαθητές (20 )

42 Σύντομο θεατρικό παιχνίδι (3/8)

43 2 η Διδακτική ώρα Bullying και Ευέλικτη Ζώνη (4/8) Προβολή prezi και διασαφήνιση εννοιών (15 ) Στόχος: Ενσυναίσθηση κατανόηση εννοιών bullying

44 Ακολουθούν χαρακτήρες Voki που παρουσιάζουν μορφές bullying που θα ηχογραφήσουμε με τους μαθητές (10 ) (5/8)

45 Συμπλήρωσητωνμορφώντου bullying σε κενό εννοιολογικό χάρτη (10 ) Εννοιολογικός χάρτης (6/8) Τι είναι; Αιτίες Επιπτώσεις Σχολικός εκφοβισμός Αντιμετώπιση Εκβιασμός Οπτικός Μορφές Ηλεκτρονικός Σωματικός Ρατσιστικός Έμμεσος ή Κοινωνικός Λεκτικός Σεξουαλικός (Βoulton και συν., 2001; Espelage& Swearer, 2003; Κωνσταντίνου& Ψάλτη,2007; Sharp & Smith, 1994; Suckling & Temple, 2001)

46 Ευέλικτη ζώνη ΙΣΤΟΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ Χωρισμός των μαθητών σε ομάδες. Κάθε ομάδα αναλαμβάνει ένα θέμα, το οποίο πρέπει να παρουσιάσει στο wiki. (10 ) Δημιουργία ιστοσελίδας στο wiki spaces για κάθε ομάδα, στην οποία παρέχονται όλοι οι προτεινόμενοι σύνδεσμοι προς διερεύνηση. ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ (7/8) 1 η Ομάδα (4 μορφές εκφοβισμού) 2 η Ομάδα (4 μορφές εκφοβισμού) Εκβιασμός, Οπτικός, Σωματικός Λεκτικός εκφοβισμός Κοινωνικός Ρατσιστικός Ηλεκτρονικός Σεξουαλικός εκφοβισμός

47 Ευέλικτη ζώνη 3 η Ομάδα ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 5 η Ομάδα (8/8) Αιτίες σχολικού εκφοβισμο ύ Τρόποι αντιμετώπισης σχολικού εκφοβισμού 4 η Ομάδα Συνέπειες σχολικού εκφοβισμο ύ Στα παιδιά δίνεται το χρονικό διάστημα των 2 εβδομάδων (2 διδ. ώρες) για την ολοκλήρωση του project και την παρουσίασή του στην τάξη. Στόχος: Κριτική, αφαιρετική σκέψη, τεχνολογικός αλφαβητισμός, συνεργασία, αλληλεπίδραση

48 Bullying και Κ.Π.Α (1/7) Προσέλκυση ενδιαφέροντος μέσω κόμικς και συζήτηση (10 )

49 Bullying και Κ.Π.Α (2/7) Προσέλκυση ενδιαφέροντος μέσω κόμικς και συζήτηση

50 Bullying και Κ.Π.Α (3/7) Τάξη Ε, (Κεφ. Β) Γνωρίζουμε τα δικαιώματά μας, αναλαμβάνουμε τις υποχρεώσεις μας Τάξη ΣΤ, (Κεφ. 3 Α ) Άτομο και Ευρωπαϊκή Ένωση Χρήση συγκεκριμένων σημείων του (20 ) μαθήματος, όπως: Ο σκοπός δημιουργίας της Ε.Ε Οι ενέργειες της για την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων Η συνεργασία μεταξύ των χωρών Η ανάγκη λήψης πανευρωπαϊκών πρωτοβουλιών για κοινωνικά ζητήματα. Αναγωγή του bullying σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Στόχος: Ανάδειξη της κοινωνικής διάστασης του φαινομένου και της αναγκαιότητας ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών

51 Ε. Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή (4/7) Ανάδειξη πανευρωπαϊκών anti bullying δράσεων, όπως το πρόγραμμα Δάφνη (2 ).

52 European Αntibullying Campaign (2 ) (5/7)

53 6 Παιχνιδιού και περιήγησης στο e safety kit (6/7)

54 Σύνδεση bullying με Πληροφορική (7/7) Στόχος: Καλλιέργεια τεχνολογικών δεξιοτήτων σε συνδυασμό με την καλλιέργεια της δημιουργικότητας των μαθητών. Παροχή ενίσχυσης μέσω της δημοσιοποίησης των έργων τους.

55 Σύνδεση bullying με Πληροφορική (1/5) (2 ξεχωριστές διδακτικές ώρες) Απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή Υπολογιστές με σύνδεση στο διαδίκτυο Φορητός υπολογιστής Βιντεοπροβολέας Προαπαιτούμενες γνώσεις (οι μαθητές έχουν προηγουμένως διδαχτεί) Τη δημιουργία και αποθήκευση φακέλων Τη χρήση του επεξεργαστή Την αξιοποίηση του φυλλομετρητή & την πλοήγηση στο Διαδίκτυο Το χειρισμό του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Τα τεχνολογικά εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουν (tagxedo, comics, wikis)

56 Προσδοκώμενα comics (2/5)

57 Προσδοκώμενα comics (3/5)

58 Προσδοκώμενο Τagxedo για σχολικό εκφοβισμό (4/5)

59 Προσδοκώμενο Τagxedo για σχολικό εκφοβισμό (5/5)

60 Επέκταση εκπαιδευτικού σεναρίου Το συγκεκριμένο σενάριο δύναται να επεκταθεί με την προσθήκη δραστηριοτήτων, όπως:

61 Επίλογος Το παρόν σενάριο βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Οι εντυπώσεις των μαθητών χαρακτηρίζονται θετικές, γεγονός που διαφαίνεται από την αύξηση της συμμετοχής του στο μάθημα. Οι παρατηρήσεις μας θα τεκμηριωθούν πληρέστερα μετά το πέρας του σεναρίου, όπου θα διανεμηθούν ερωτηματολόγια και φύλλα εργασίας στους μαθητές.

62

63 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙ Α

64 Βιβλιογραφία(1/6) Ξενόγλωσση Dawkins, J. (1995). Bullying in schools: Doctors responsibilities. British Medical Journal, 310, Eriksen, T. L. M., Nielsen, H. S., & Simonsen, M. (2012). The Effects of Bullying in Elementary School. IZA. Espelage, D., & Swearer, S.M. (2003). Research on school bullying and victimization: what we learned and where do we go from here? School Psychology Review. 32(3), Farrington, David P. (1995).The Twelfth Jack Tizard Memorial Lecture, Journal of Child Psychology and Psychiatry. 36 (6), Kumpulainen, K., Rasanen, E. Henttonen I., Almqvist, F., Kresanov, K., Linna, S. L.., Moilanen, I., Puura, K., & Tamminen, T. (1998). Bulling and psychiatric symptoms among elementary school age children. Child Abuse Neglect, 22,

65 Βιβλιογραφία (2/6) Nansel, T. R., Overpeck, M., Pilla, R. S., Ruan, W. J., Simons Morton, B., & Scheidt, P. (2001). Bullying behaviors among US youth: Prevalence and association with psychosocial adjustment. Jama, 285(16), Sharp, S., Smith, P. K. (1994). Tackling bullying in your school: A practical handbook for teachers. London and New York: Routledge. Suckling, A., & Temple, C. (2001).Bullying: A whole approach London: Jessica Kingsley Publishers. Ελληνόγλωσση Ασημόπουλος, Χ., Βασιλακάκη Ε., Γιαννακοπούλου, Δ., Μπεράτης Ι., Παπαδοπούλου Κ., Φύσσας, Κ., & Χατχηπέμου, Θ., (2010). Δραστηριότητες στην τάξη για την πρόληψη του εκφοβισμού και της βίας μεταξύ των μαθητών Εγχειρίδιο εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.

66 Βιβλιογραφία (3/6) Βασιλικοπούλου Μ., Μπολουδάκης Μ., Αράπογλου Α., Αλτάνης Ι., Γεωργιακάκης Π., Τσιρίγκα Χ., &Ρετάλης Σ. (2008). Αποτελέσματα Πιλοτικού Εργαστηρίου Χρήσης Εκπαιδευτικών Ψηφιακών Κόμικς σε Μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Πρακτικά 5oυ Πανελλήνιου Συνεδρίου Επιστημονικής Ένωσης Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας για τη διάδοση των Τ.Π.Ε. στην εκπαίδευση, Πολυχώρος «Απόλλων» Πειραιά,4 & 5 Οκτωβρίου 2008, Πειραιάς. Boulton, M. J., Καρέλλου, Ι.,Λανίτη, Ι.,Μανούσου, Β., & Λεμονή, Ο. (2001). Επιθετικότητα και θυματοποίηση ανάμεσα στους μαθητές των ελληνικών Δημοτικών σχολείων. Ψυχολογία, 8(1), Δαβράζος,Γ., Κόμης, Β., & Τσέλιος Ν. (2011). Η αξιοποίηση της τεχνολογίας Wiki για τη συνεργατική οικοδόμηση της γνώσης σε δύο διαφορετικά εκπαιδευτικά πλαίσια. Χ. Παναγιωτακόπουλος (Επιμ.),Πρακτικά 2 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ένταξη και Χρήση των Τ.Π.Ε στην εκπαιδευτική διαδικασία (σσ ).Πάτρα 28 30Απριλίου Πάτρα: Πανεπιστήμιο Πάτρας, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης.

67 Βιβλιογραφία (4/6) Δόμβρος, Π. (2014). Η διδασκαλία στο Γυμνάσιο στο πλαίσιο μιας διαθεματικής,διαμεσικής και διαμεσολαβητικής προσέγγισης με βιωματικά χαρακτηριστικά: Η εφαρμογή στα μαθήματα των Αγγλικών, της Λογοτεχνίας και της Ιστορίας, Γ. Σαλονικίδης (Επιμ.), Πρακτικά 3 ου Πανελληνίου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ημαθίας Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική πράξη (σσ.1 13),Νάουσα 4 6 Απριλίου. Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου. (2008).Μίλα μη φοβάσαι, Αθήνα: Ε.Ψ.Υ.Π.Ε Καπανιάρης Α., Λιόβας Δ., Παπαδημητρίου Ε. (2012). Παρουσίαση εργαλείων δημιουργίας κόμικς στο πλαίσιο σχεδίασης και εφαρμογής πιλοτικού εργαστηρίου του παραρτήματος Α.Σ.ΠΑΙ.ΤΕ. Βόλου. Πρακτικά Συνεδρίου Τεχνολογικές Εξελίξεις και Διδακτικές Εφαρμογές στην ΤΕΕ. Καινοτομικές δράσεις και προοπτικές ανάπτυξης. Αθήνα, Δεκεμβρίου Παράρτημα Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. Βόλου.

68 Βιβλιογραφία (5/6) Παλάζη, Χ.(2013).Έρευνα δράσης για τον σχολικό εκφοβισμό με χρήση εργαλείων web.2.0. Νέος Παιδαγωγός,1, Retrieved on 19 October,2004 from Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2006). Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Ε Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2007). Εικαστικά Ε και Στ Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2006). Θρησκευτικά Ε Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.

69 Βιβλιογραφία (6/6) Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2006). Γλώσσα Ε Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2006). Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Στ Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2006). Γλώσσα Στ Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2006). Θρησκευτικά Στ Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. Ψάλτη, Αν., & Κωνσταντίνου, Κ. (2007). Το φαινόμενο του εκφοβισμού στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: Ηεπίδρασητουφύλου και της εθνοπολιτισμικής προέλευσης. Ψυχολογία, 14(4),

70 Δικτυογραφία statistics/ abc.eu/

71 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

72 Προτεινόμενοι σύνδεσμοι προς διερεύνηση (1/2)

73 Προτεινόμενοι σύνδεσμοι προς διερεύνηση (2/2)