«Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ» -15/1/2014

Transcript

1 Μέτρα 65 δισ. ευρώ για το «πείραµα» της τρόικας Ποιες ήταν οι πραγµατικές επιπτώσεις από την ύφεση στον παραγωγικό ιστό, τον τοµέα της εργασίας και την κοινωνία - Αναλυτές: Χώρα που εξέρχεται από πόλεµο θυµίζει η Ελλάδα ραµατικές είναι οι συνέπειες της πολιτικής των µνηµονίων στην πραγµατική οικονοµία, χωρίς ακόµη, σχεδόν τέσσερα χρόνια µετά την έναρξη εφαρµογής τους, να διαφαίνεται διέξοδος, ενώ η πρόβλεψη για ανάκαµψη το 2014 δεν στηρίζεται σε ρεαλιστικά δεδοµένα, αλλά στην απλοϊκή εκτίµηση ότι δεν πάει παρακάτω. Η βασική αποτυχία της συγκριµένης πολιτικής είναι αφενός ο λάθος πολλαπλασιαστής, τραγικό λάθος για πλειάδα οικονοµολόγων, αλλά και το ότι δεν κατάφερε να αντιµετωπίσει το υπ' αριθµόν ένα πρόβληµα της Ελλάδας, που ήταν το δηµόσιο χρέος. Ο κύριος στόχος του προγράµµατος ήταν να καταστεί διαχειρίσιµο το χρέος και όχι µόνο δεν το κατάφερε, αλλά οι σχεδιαστές του παραδέχονται πως ακόµη, έπειτα από δύο «haircut», δεν θα τεθεί σε έλεγχο ούτε το 2022, εάν δεν µεσολαβήσει και ένα τρίτο «κούρεµα». Η επιτυχία του πρωτογενούς πλεονάσµατος, που θα εµφανίσει ο προϋπολογισµός του 2013, δεν ικανοποιεί κανένα γνώστη των δηµοσιονοµικών, αφού γνωρίζουν ότι στηρίζεται στην λογιστική διόγκωση των «πλεονασµάτων» των ελλειµµατικών ασφαλιστικών ταµείων, των ελλειµµατικών ΟΤΑ και των ΕΚΟ. Το τίµηµα του οικονοµικού πειράµατος στην ελληνική οικονοµία στη διάρκεια της τελευταίας τετραετίας ήταν ιδιαίτερα βαρύ, αφού επιβλήθηκαν µέτρα περίπου 65 δισ. -όπως παραδέχεται ο υπουργός Οικονοµικών Γιάννης Στουρνάρας- που έπληξαν καίρια τον όποιο παραγωγικό ιστό είχε η χώρα και αποσάθρωσαν την πραγµατική οικονοµία. Χιλιάδες λουκέτα επιχειρήσεων, υγιείς και κερδοφόρες επιχειρήσεις µετατράπηκαν σε προβληµατικές και είναι στα πρόθυρα του λουκέτου, η ανεργία αυξήθηκε κατά περίπου άτοµα, η κατανάλωση µειώνεται διαρκώς, οι επενδύσεις έχουν πέσει στα επίπεδα του έτους 2001(!), η οικοδοµή και η αγορά ακινήτων έχουν καταρρεύσει, τα νοικοκυριά είναι σε απόγνωση αφού δεν µπορούν να πληρώσουν τους βαρείς και συνεχόµενους φόρους που επιβάλλονται. Το χειρότερο είναι πως η πολιτική των δανειστών µε τους περιορισµούς που επιβάλλουν στις τράπεζες, εµµέσως µπλοκάρουν τη χρηµατοδότηση των επιχειρήσεων και χωρίς πιστωτική επέκταση, ανάκαµψη δεν µπορεί να υπάρξει. Υπερεκτίµηση ύο ήταν τα βασικά λάθη του πρώτου µνηµονίου. Η υπερεκτίµηση των αναπτυξιακών προοπτικών της Ελλάδας και η υποτίµηση του προβλήµατος του χρέους. Το πρώτο µνηµόνιο, που καταρτίστηκε το Μάιο του 2010, προέβλεπε πως η οικονοµία από το 2012 θα σηµείωνε ανάπτυξη. Προέβλεπε συγκεκριµένα πως το 2010 θα υπήρχε ύφεση 4%, λόγω των µέτρων, το 2011 η ύφεση θα ήταν 2,6% και το 2012 η οικονοµία θα σηµείωνε ανάπτυξη 1,1% και 2,1% από το Το «στοίχηµα» της τρόικας και της ελληνικής κυβέρνησης χάθηκε, αφού η ύφεση έφτασε 7,1% το 2011 και 6,4% το 2012, σηµειώνοντας απόκλιση 7,5 µονάδες από το στόχο.

2 Η κατάρρευση του ΑΕΠ συνεχίζεται µέχρι και φέτος, και οι απώλειες σε σύγκριση µε το 2008, που ήταν η χρονιά µε το υψηλότερο διαχρονικά ΑΕΠ, υπερβαίνουν τα 50 δισ. ευρώ, ενώ συρρικνώθηκε σηµαντικά και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Μη βιώσιµο το χρέος Η δεύτερη αστοχία ή µάλλον παράβλεψη αφορούσε το χρέος. Το πρώτο πρόγραµµα εκτιµούσε πως το δηµόσιο χρέος το 2010 θα «έκλεινε» στο 133,2% του ΑΕΠ, το 2011 στο 145,2%, το 2012 στο 148,9%, το 2013 στο 149,7% και το 2014 στο 148,4% του ΑΕΠ. ηλαδή, παρά τα αρχικά δηµοσιονοµικά µέτρα που ελήφθησαν (30 δισ. ευρώ το 2010), το χρέος δεν αντιµετωπιζόταν, αφού και ύστερα από τέσσερα χρόνια θα προσέγγιζε το 150% του ΑΕΠ και συνεπώς θα ήταν µη βιώσιµο. Θεώρησαν όµως ότι η επάνοδος στην ανάπτυξη και η αύξηση του ΑΕΠ, σε συνδυασµό µε τη συρρίκνωση του ελλείµµατος, µακροπρόθεσµα, θα αντιµετώπιζε το χρέος. Οµως, στην πραγµατικότητα το χρέος εξελίχθηκε πολύ χειρότερα, αφού τελικά το 2010 διαµορφώθηκε στο 170,3% του ΑΕΠ, υποχώρησε το 2011 στο 156,9% του ΑΕΠ, το 2012 αυξήθηκε στο 175,5% του ΑΕΠ και το 2013, σύµφωνα µε την εκτιµήσεις του τελευταίου µνηµονίου, θα φτάσει στο 175% του ΑΕΠ. «Ξεφόρτωµα» Ακολούθησε µετά το PSI, το Μάρτιο του 2012, το οποίο ήταν µια αποτυχηµένη διαδικασία, λόγω κυρίως του τρόπου µε τον οποίο µεθόδευσαν την όλη διαδικασία οι δανειστές, εγκλωβίζοντας τον τότε υπουργό Οικονοµικών Ευάγγελο Βενιζέλο. Καθυστέρησε σηµαντικά και οι ξένες τράπεζες ξεφορτώθηκαν ελληνικά οµόλογα τα οποία αγόραζαν οι ελληνικές τράπεζες και η ΕΚΤ. Με την ολοκλήρωσή του διαπιστώθηκε πως διαγράφηκε χρέος 106 δισ. ευρώ, αλλά η Ελλάδα χρειάστηκε να λάβει δάνειο ύψους 130 δισ. ευρώ. Επίσης εξαιρέθηκαν οµόλογα ύψους 56 δισ. ευρώ, που κατείχαν η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης, επλήγησαν καίρια τα ασφαλιστικά ταµεία οι ελληνικές τράπεζες χρειάστηκαν ανακεφαλαιοποίηση (µέχρι τώρα κόστισε 42 δισ. ευρώ) και οι κυπριακές τράπεζες υποχρεώθηκαν σε bail-in. Το πρόβληµα του χρέους δεν λύθηκε ούτε µε την επαναγορά των οµολόγων, το εκέµβριο του 2012, όταν το χρέος µειώθηκε κατά 20,6 δισ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός πως, από το 156,9% του ΑΕΠ, που ήταν το χρέος στο τέλος του 2011, µετά το PSI (που διαγράφηκε χρέος 106 δισ. ευρώ) και την επαναγορά των οµολόγων του εκεµβρίου του 2012, που διέγραψε χρέος ύψους 20,6 δισ. ευρώ, το χρέος στο τέλος του 2012 αυξήθηκε (!) στο 175,5% του ΑΕΠ, λόγω και της ύφεσης. Στο πλαίσιο αυτό, προκειµένου να καταστεί βιώσιµο, το ΝΤ θεωρεί πως χρειάζεται νέα αποµείωση του χρέους είτε άµεση είτε έµµεση, αλλά σε κάθε περίπτωση το κόστος θα το επωµιστούν οι χώρες της Ευρωζώνης και ο EFSF.

3 Η τελική λύση για το ελληνικό χρέος εκτιµάται ότι θα αποφασιστεί τον Ιούνιο, µετά την επικύρωση από τη Eurostat του πρωτογενούς πλεονάσµατος και µετά τις ευρωεκλογές. ραµατικές απώλειες Ξένοι αναλυτές (στους οποίους δεν µπορεί να τους αποδοθεί ιδιοτέλεια όπως στους Ελληνες) παροµοιάζουν την κρίση που µαστίζει την ελληνική οικονοµία µε εκείνη που έπληξε τις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1930 ή µε χώρα που εξέρχεται από πόλεµο. Και δεν έχουν άδικο, εάν δούµε τις συνέπειες όπως αποτυπώνονται στα επίσηµα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. ραµατικές είναι οι απώλειες σε όλα τα µεγέθη, σωρευτικά από το 2008, διάστηµα κατά το οποίο το ΑΕΠ της χώρας έχει µειωθεί κατά 21% ή κατά 40 δισ. ευρώ, ενώ οι απώλειες επιταχύνθηκαν από το 2010, µόλις η χώρα εντάχθηκε στο µνηµόνιο και επιβλήθηκαν µέτρα λιτότητας. Για το 2013, η κυβέρνηση προβλέπει ότι η ύφεση θα διαµορφωθεί στο 4%, µε την προσδοκία να επιβραδυνθεί περαιτέρω στο 3,8% (αντί αρχικής εκτίµησης -4,5%), ενώ για το 2014 προβλέπεται έξοδος από την ύφεση µετά έξι χρόνια. Πάντως, το 2013 το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί περαιτέρω και θα υποχωρήσει στο ποσό των 183,04 δισ. ευρώ, που θα είναι µειωµένο κατά 50 δισ. ευρώ, σε σύγκριση µε το 2008 που καταγράφηκε το υψηλότερο µέγεθος, 233,2 δισ. ευρώ. Το 2012 το ΑΕΠ υποχώρησε τελικά κατά 6,4% σε σύγκριση µε το 2011, σύµφωνα µε τα οριστικά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, αλλά διαπιστώνεται παράλληλα πως το κατά κεφαλήν ΑΕΠ µειώθηκε κατά 7%, οι αµοιβές κατά 12,7%, οι επενδύσεις κατά 19,2% και η κατανάλωση των νοικοκυριών κατά 8,1%. Στο 3o τρίµηνο του 2013, µειώθηκε σε σταθερές τιµές, κατά 3,0%, σε σχέση µε το 3o τρίµηνο του 2012, από - 3,7% και -5,5% που ήταν στο δεύτερο και στο πρώτο τρίµηνο του έτους αντίστοιχα. Για το σύνολο του 2013, ο επίσηµος στόχος του προγράµµατος είναι η µείωση κατά 4%. Η επενδυτική δαπάνη Ταχύτατα συρρικνώνεται η επενδυτική δαπάνη στα τελευταία χρόνια, µε την αβεβαιότητα µετά το έτος 2010 να επιταχύνει την πτώση. Το 2012 η δαπάνη για το σχηµατισµό παγίου κεφαλαίου µειώθηκε κατά 19,2% σε σύγκριση µε το 2011, ενώ το ύψος της συρρικνώθηκε σε επίπεδα χαµηλότερα του έτους 2001, έτος κατά το οποίο υπάρχουν διαθέσιµα στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ. Η πτώση των επενδύσεων οφείλεται βασικά στην αβεβαιότητα που υπήρχε στην οικονοµία, ειδικά από το 2009, όταν η κρίση έγινε αισθητή στην ελληνική οικονοµία. Επίσης, η µείωση των εισοδηµάτων και η αύξηση της ανεργίας αποθάρρυναν οποιαδήποτε επενδυτική πρωτοβουλία. Ακόµη η επενδυτική δαπάνη στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, αποδίδεται βασικά στην εξασθένηση της εγχώριας ζήτησης, ενώ η στροφή προς τις εξαγωγές δεν µπορεί να καλύψει τις απώλειες.

4 Ταυτόχρονα, τεράστιο πρόβληµα δηµιουργεί το κλείσιµο της στρόφιγγας της τραπεζικής χρηµατοδότησης, που περιόρισε όχι µόνο τις ιδιωτικές επενδύσεις αλλά δηµιούργησε τεράστια προβλήµατα και καθυστερήσεις στις δηµόσιες επενδύσεις. Μέχρι και τώρα η τραπεζική χρηµατοδότηση είναι αρνητική (-4%), χωρίς να διαφαίνεται άµεση βελτίωση. Στο πλαίσιο αυτό, δηµιουργεί προβληµατισµό και αµφιβολίες εάν θα επιτευχθεί ο στόχος της κυβέρνησης για το 2014, για αύξηση των επενδύσεων σε ποσοστό πάνω από 5%, όπως προβλέπει ο προϋπολογισµός. Ειδικότερα, το 2012 η επενδυτική δαπάνη διαµορφώθηκε στο ποσό των 25,52 δισ. ευρώ, από 31,5 δισ. ευρώ το 2011, καταγράφοντας µείωση κατά 19%. Το 2011 η επενδυτική δαπάνη υποχώρησε κατά 19,6%, το 2010 µειώθηκε κατά 15%, το 2009 κατά 13,7% και το 2008 κατά 14,3%. Σωρευτικά στην πενταετία οι επενδύσεις µειώθηκαν κατά 50%, καθώς από 57,9 δισ. ευρώ το 2007, που ήταν και η τελευταία χρονιά αύξησης, το 2012 µειώθηκαν σε 25,5 δισ. ευρώ. Για την ιστορία, η επενδυτική δαπάνη του έτους 2012 είναι η χαµηλότερη όλων των 12 ετών και µικρότερη ακόµη και από το ύψος των επενδύσεων του έτους 2001, όταν είχε διαµορφωθεί σε 30,9 δισ. ευρώ. Επίσης, η επενδυτική δαπάνη στο β' τρίµηνο του 2013 συρρικνώθηκε στο ποσό των 5,35 δισ. ευρώ, από 9,39 δισ. ευρώ, το β τρίµηνο του 2010 και 12,86 δισ. ευρώ, στο β' τρίµηνο του Κατέγραψε δηλαδή µείωση κατά 43% σε σύγκριση µε το 2010 και κατά 58,4% σε σύγκριση µε το Οι κατασκευές Παράλληλα, η παραγωγή σε όλους τους κλάδους υπέστη σηµαντική µείωση, µε σηµαντικότερη εκείνη που καταγράφηκε στις κατασκευές, που ξεπέρασε το 70%. Η συνολική ακαθάριστη προστιθέµενη αξία διαµορφώθηκε στο β' τρίµηνο του 2013, στο ποσό των 37,18 δισ. ευρώ, µειωµένη κατά 21,7% σε σύγκριση µε το β τρίµηνο του 2008 και κατά 15,8% σε σχέση µε το αντίστοιχο τρίµηνο του Η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία στον κλάδο των κατασκευών υποχώρησε το β τρίµηνο του 2013, στο ποσό του 1 δισ. ευρώ, από 1,78 δισ. ευρώ, αντίστοιχο τρίµηνο του 2010, σηµειώνοντας µείωση κατά 70,2%, ενώ κατά 43,7% µειώθηκε σε σύγκριση µε το β τρίµηνο του Ακολουθεί σε πτώση της δραστηριότητας το χονδρικό και λιανικό εµπόριο, καθώς η προστιθέµενη αξία µειώθηκε κατά 39,9% σε σύγκριση µε το β' τρίµηνο του 2008 και κατά 29,5% σε σύγκριση µε το β' τρίµηνο του Το ύψος της διαµορφώθηκε στο ποσό των 7,89 δισ. ευρώ, από 13,12 δισ. ευρώ που ήταν στο β' τρίµηνο του Στον κλάδο «επαγγελµατικές, επιστηµονικές και τεχνικές δραστηριότητες, διοικητικές και υποστηρικτικές» η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία µειώθηκε κατά 28,3% σε σύγκριση µε το β' τρίµηνο του 2008 και κατά 28,1% σε σύγκριση µε το αντίστοιχο τρίµηνο του 2010, ενώ το µέγεθός της διαµορφώθηκε σε 1,89 δισ. ευρώ. Στον κλάδο «χρηµατοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες» την προστιθέµενη αξία µειώθηκε κατά 20,9% σε σύγκριση µε το β' τρίµηνο του 2008 και κατά 23,2% σε σύγκριση µε το β' τρίµηνο του 2010 και διαµορφώθηκε σε 2,08 δισ. ευρώ.

5 Η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία των ορυχείων και λατοµείων υπέστη σχετικά απώλεια 9,4% σε σύγκριση µε το β τρίµηνο του 2008 και κατά 10,1% σε σύγκριση µε το β' τρίµηνο του 2010, ενώ το µέγεθός της διαµορφώθηκε σε 4,79 δισ. ευρώ. Μικρές απώλειες υπέστη ο κλάδος διαχείρισης ακίνητης περιουσίας, µε την προστιθέµενη αξία να υποχωρεί κατά 3,1% σε σύγκριση µε το 2008, ενώ να αυξάνεται κατά 2,5% σε σύγκριση µε το β' τρίµηνο του 2010 και να διαµορφώνεται σε 5,7 δισ. ευρώ. Η ακαθάριστη προστιθέµενη αξία του τοµέα «γεωργία - δασοκοµία» παρουσίασε αύξηση 5,9% σε σύγκριση µε το β' τρίµηνο του 2008 και διαµορφώθηκε σε 1,79 δισ. ευρώ, ενώ κατέγραψε µείωσης κατά 8,7% σε σύγκριση µε το Αντίστοιχα µε την παραγωγή µειώθηκαν και οι φόροι επί των προϊόντων. Ετσι στο β τρίµηνο του 2013 διαµορφώθηκαν σε 4,29 δισ. ευρώ, ποσό που είναι µειωµένο 26,6% και κατά 26% σε σύγκριση µε το β' τρίµηνο του 2008 και του 2010 αντίστοιχα. Ακόµη, η βιοµηχανική παραγωγή συνεχίζει να συρρικνώνεται, εξέλιξη που αντανακλά τη συνεχιζόµενη µείωση της ζήτησης από την εγχώρια αγορά, αλλά και τη µείωση της ζήτησης από το εξωτερικό. Αξιοσηµείωτη και ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η διαπίστωση πως το επίπεδο της παραγωγής του περασµένου Οκτωβρίου είναι µειωµένο κατά 30% σε σύγκριση µε το µέσο επίπεδο παραγωγής του έτους Ειδικότερα ο δείκτης της µεταποιητικής παραγωγής βρέθηκε στις 70,5 µονάδες, όταν το 2005, που αποτελεί και το έτος βάσης, ήταν στις 100 µονάδες. Η οικοδοµή, που αποτέλεσε παλαιότερα την ατµοµηχανή της οικονοµίας, βρίσκεται σε πτωτική τροχιά από τα µέσα του Ο όγκος των νέων οικοδοµών ήταν µόλις 15,7 εκατ. m3, όταν το 2008 ήταν 51,9 εκατ. m3. Στο εννεάµηνο Ιανουαρίου - Σεπτεµβρίου 2013 ο όγκος των οικοδοµών ήταν 11,6 εκατ. m3. Πτώση εισοδηµάτων Σηµαντική µείωση κατέγραψε το κατά κεφαλήν εισόδηµα στην Ελλάδα το 2012, υποχωρώντας σε επίπεδα χαµηλότερα του έτους 2005, ενώ σε υποχρεωτικές αλλαγές των καταναλωτικών συνθηκών υποχρέωσε τα νοικοκυριά η κρίση και το µνηµόνιο. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ του έτους 2012 υποχώρησε στο επίπεδο των ευρώ, από ευρώ το 2011, ευρώ το 2010, ευρώ το 2009 και ευρώ το 2008, που ήταν το υψηλότερο διαχρονικά. Σε σύγκριση µε το 2011 το κατά κεφαλήν εισόδηµα µειώθηκε το 2012 κατά 7% ή κατά ευρώ, ενώ σε σχέση µε το 2008 η µείωση φτάνει στο 17,3% ή σε ευρώ. Συνέπεια ήταν η µείωση της τελικής κατανάλωσης των νοικοκυριών, η οποία συρρικνώθηκε το 2012 στο επίπεδο των 139,3 δισ. ευρώ, από 151,8 δισ. ευρώ το 2011, καταγράφοντας µείωση κατά 12,5 δισ. ευρώ, ενώ σε σύγκριση µε το 2008, που η καταναλωτική δαπάνη ήταν 165,8 δισ. ευρώ, παρουσιάζει µείωση κατά 26,5 δισ. ευρώ ή 16%.

6 Σηµαντική υποχώρηση κατέγραψαν και οι αµοιβές τόσο το 2012 όσο και σωρευτικά στην τελευταία τετραετία, που αντανακλά τη µείωση των ονοµαστικών αποδοχών αλλά και την αύξηση της ανεργίας, δεδοµένου ότι στην ίδια περίοδο (από το 2008 και µετά) χάθηκαν περίπου θέσεις απασχόλησης. Στο πλαίσιο αυτό, το ύψος των αµοιβών εξηρτηµένης εργασίας σε τρέχουσες τιµές, το 2012 διαµορφώθηκε στο ποσό των 63,97 δισ. ευρώ, που είναι το χαµηλότερο από το έτος 2004, όταν οι αµοιβές ήταν 64,85 δισ. ευρώ. Σε σύγκριση µε το 2011 οι αµοιβές εξηρτηµένης εργασίας µειώθηκαν κατά 12,7% δισ. ευρώ ή κατά 9,3 δισ. ευρώ, ενώ οι απώλειες σε σύγκριση µε το έτος 2009 που ήταν και η τελευταία φορά που καταγράφηκε αύξηση των αµοιβών κατά 2,4%, η µείωση φτάνει στο ποσό των 20,9 δισ. ευρώ ή σε ποσοστό 24,7%. Σύµφωνα εξάλλου µε τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η κατανάλωση των νοικοκυριών µειώθηκε δραµατικά κατά 26,9% σε σύγκριση µε το β τρίµηνο του 2008 και υποχώρησε στο ποσό των 28,33 δισ. ευρώ, από 38,76 δισ. ευρώ, το β τρίµηνο του 2008 και από 35,7 δισ. ευρώ στο β τρίµηνο του Το σύνολο των αµοιβών εξηρτηµένης εργασίας στην οικονοµία µειώθηκε κατά 32% σε σύγκριση µε το β' τρίµηνο το 2008 και διαµορφώθηκαν σε 14,24 δισ. ευρώ. Αντίστοιχο ήταν το ύψος των αµοιβών κατά το β' τρίµηνο του έτους 2002, που είχαν διαµορφωθεί στο ποσό των 14 δισ. ευρώ. ιευκρινίζεται πως στη µεταβολή αυτή λαµβάνονται υπόψη τόσο οι µειώσεις των αποδοχών όσο και η µείωση της απασχόλησης, µε αποτέλεσµα στους κλάδους µε µεγάλη µείωση της απασχόλησης να παρατηρείται σηµαντική µείωση των αµοιβών. Στο πλαίσιο αυτό, τη µεγαλύτερη µείωση κατά 75,1% υπέστησαν οι αµοιβές στον τοµέα των κατασκευών, που έχει πληγεί ιδιαίτερα από την κρίση, το επίπεδο των οποίων διαµορφώθηκε σε 280 εκατ. ευρώ, από 1,12 δισ. ευρώ στο β' τρίµηνο του Κατά 33,6% µειώθηκε το σύνολο των καταβαλλόµενων αµοιβών στον τοµέα του χονδρικού και λιανικού εµπορίου, το ύψος των οποίων υποχώρησε στο β' τρίµηνο του 2013, στο ποσό των 3,18 δισ. ευρώ. Κατά 39,9% µειώθηκαν οι αµοιβές στον τοµέα διαχείρισης ακίνητης περιουσίας, κατά 42,7% στο ορυχεία - λατοµεία, 29,6 στις χρηµατοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες, ενώ κατά 23,5% µειώθηκαν οι αµοιβές στο δηµόσιο τοµέα, σε σύγκριση µε το β τρίµηνο του ΠΑΝΟΣ ΚΑΚΟΥΡΗΣ - pkak@naftemporiki.gr