ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ Τ ΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ. Καβάλα 201 ΣΧΟΛΗ ΣΔΟ. Π α ρ ά γοντες π ου επ η ρ εά ζο υ ν τη ν π ρ ό θεσ η χ ρ ή σ η ς τω ν

Transcript

1 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΣΔΟ Τ ΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Π α ρ ά γοντες π ου επ η ρ εά ζο υ ν τη ν π ρ ό θεσ η χ ρ ή σ η ς τω ν μ η χανώ ν μ ετά φ ρ α σ η ς σ το δ ια δ ίκτυ ο Επιβλέπων κ. Βαλσαμίδης Σταύρος Καβάλα 201 Σπουδάστρια Χατζηαναστασίου Μαρία (11 ΒΒ)

2 ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΠΡΟΛΟΓΟΣ...3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ...6 ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Ορισμοί Ιστορική Αναδρομή Λειτουργία μηχανής μετάφρασης Έλεγχος μετάφρασης μηνύματος μέσω μηχανής μετάφρασης Μετάφραση με τη βοήθεια υπολογιστή Σάρωση OCR Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα χρήσης σάρωσης και OCR Μηχανική μετάφραση βάσει παραδείγματος Αντιστοίχηση Ευθυγράμμιση Ανασύνταξη Δίγλωσσα και μονόγλωσσα λεξικά Μηχανή μετάφρασης βάσει κανόνων Δομή μηχανής μετάφρασης βάσει κανόνων Διαδικασία μετάφρασης στην μηχανή μετάφρασης με κανόνες Πλεονεκτήματα της μετάφρασης μηχανής βάσει κανόνων Μετάφραση μηχανής βάσει μεταφοράς Λειτουργία Ανάλυση και μετατροπή Συστήματα μετάφρασης από μνήμης Πως λειτουργεί το σύστημα Πλεονεκτήματα και περιορισμοί Στατιστική μηχανή μετάφρασης ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ...21 ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Λίστα ελεύθερων λογισμικών μετάφρασης Apertium Babel Fish Google Translate Meteor Λίστα εμπορικών λογισμικών μετάφρασης Babylon Editerm GramTrans MorphoWord Promt OpenLogos SDL International SYSTRAN Bing Translator ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ...29 ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Εισαγωγή Η ιστορία του TAM Χρήση του TAM...30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ...33 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ... 33,0 1

3 4.1 Εισαγωγή Υποθέσεις Ερωτηματολόγιο Πρόθεση χρήσης Ευκολία χρήσης και χρησιμότητας Ικανότητα χρήσης υπολογιστών/λογισμικών Άγχος χρήσης υπολογιστών Κοινωνικός περίγυρος Χρήση των μηχανών μετάφρασης Συμμετέχοντες στην έρευνα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Εισαγωγή Αποτελέσματα Ανάλυση αξιοπιστίας Παραγοντική ανάλυση Ανάλυση συσχέτισης t-test ανεξαρτησίας ενός δείγματος ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ...55 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Εισαγωγή Περιορισμοί και περαιτέρω έρευνα ) ^ Μ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ ΠΗΓΕΣ ΊΝΤΕΡΝΕΤ ) ΠΕΡΕΤΑΊΡΩ ΑΝΑΓΝΏΣΕΙΣ-ΠΗΓΕΣ

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η αξιολόγηση είναι μια διαδικασία η οποία συνιντάται στην παραγωγή όλων των προϊόντων και δεν είναι κάτι μοναδικό στον παγκόσμιο Ιστό. Ο δυναμικός χαρακτήρας του παγκόσμιου Ιστού, η δυνατότητα να τοποθετηθεί κάθε εφαρμογή στον Ιστό, πριν την τελική της μορφή, το γεγονός ότι οι χρήστες είναι πολλές φορές άγνωστοι μας οδηγούν στη δημιουργία όλο και νεότερων κριτηρίων αξιολόγησης. Η αξιολόγηση βοηθάει στον έλεγχο των στόχων που θέτει κατά το σχεδιασμό και την ανάπτυξη η κάθε εφαρμογή του Διαδικτύου κατά πόσο έχουν στεφθεί με επιτυχία καθώς και βοηθάει σε περαιτέρω προτάσεις τρόπους βελτίωσης. Με τη χρήση του ερωτηματολογίου TAM (Technology Acceptance Model) θα προσπαθήσουμε να αξιολογήσουμε διάφορες μηχανές μετάφρασης, όπως επίσης και να μετρήσουμε μεταβλητές όπως η αναλαμβανόμενη ευκολία χρήσης, η αναλαμβανόμενη χρησιμότητα, η πρόθεση προς τη χρήση και η πραγματική χρήση ενός τεχνολογικού προϊόντος. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε ανάμεσα σε 50 Έλληνες και 50 Βέλγους φοιτητές και επαγγελματίες. Η διάρθρωση της εργασίας είναι η ακόλουθη. Στο 1ο κεφάλαιο δίνονται ορισμοί για όρους που χρησιμοποιούνται στην πτυχιακή εργασία. Γίνεται επίσης μια αποσαφήνιση για τις υπάρχουσες τεχνολογίες που υπάρχουν στο χώρο της μετάφρασης όπως επίσης και μια ιστορική αναδρομή για το πώς φτάσαμε σήμερα στο να υπάρχουν τόσες πολλές επιλογές στο χώρο της μετάφρασης. Επίσης, γίνεται μια πιο εκτεταμένη αναφορά στις μηχανές μετάφρασης, για την λειτουργία τους, όπως και για την λειτουργία των μηχανών από μνήμης, τις μηχανές μετάφρασης με μεταφορά κ.α. Στο 2ο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα πιο σημαντικά μεταφραστικά λογισμικά, με διάφορα ιστορικά στοιχεία, τρόπους λειτουργίας και κοστολόγηση. Βάσει αυτής της κοστολόγησης τα λογισμικά χωρίζονται σε ελεύθερα λογισμικά και λογισμικά με την καταβολή κάποιοι χρηματικού αντιτίμου. Το 3ο κεφάλαιο ασχολείται με το μοντέλο αποδοχής της τεχνολογίας, το οποίο είναι το μοντέλο πάνω στο οποίο στηρίχτηκε η εργασία. Στο 4ο κεφάλαιο αναλύονται οι ερωτήσεις του ερωτηματολογίου που χρησιμοποιήθηκε, γίνεται διεξοδική αναφορά στους παράγοντες που χρησιμοποιήθηκαν και αναπτύσσονται οι υποθέσεις μας, στο 5ο κεφάλαιο, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της μελέτης και στο 6ο τα γενικά συμπεράσματα και περιορισμοί. 3

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύμφωνα με την Επιτροπή Εθνολογίας, υπάρχουν 6912 γλώσσες (ΘθΓάοπ,2007). Στις ημέρες μας, όλο και μεγαλύτερη γίνεται η ανάγκη επικοινωνίας σε μια από αυτές τις γλώσσες. Βέβαια, το κόστος χρήσης δίγλωσσων ατόμων μπορεί να φανεί υψηλό ή δεν είναι εύκολο να τους βρεις. Επίσης, μερικές φορές κρίνεται απαγορευτικό λόγω των οικονομικών και χρονικών περιορισμών. Το πρόγραμμα αγγίζει συνήθως εταιρίες και κυβερνήσεις. Κατ αρχάς υπάρχουν εταιρίες οι οποίες έχουν την ανάγκη να επικοινωνήσουν με πελάτες σε ξένες γλώσσες, να διαβάσουν τεχνικές οδηγίες, να επικοινωνήσει με εργάτες. Οι κυβερνητικές επιτροπές καλούνται να έρθουν σε επικοινωνία με πολίτες που συχνά μιλάν διαφορετικές γλώσσες ή να κάνουν πιο εύχρηστα και πιο διαθέσιμα έγγραφα όπως νομικά έγγραφα στις επίσημες γλώσσες. Επίσης, οι κυβερνητικές επιτροπές μπορεί να θέλουν να βοηθήσουν κοινωνίες που μιλάνε μειονοτικές γλώσσες. Επίσης, έχουν να επικοινωνήσουν με κυβερνήσεις ξένων χωρών για λόγους διεθνών συναλλαγών και συνεργασίας σε επιστημονικό ή οικονομικό περιβάλλον. Επίσης, πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις είναι ενεργές σε πολλές χώρες όπου δεν ομιλείται κάποια δημοφιλή γλώσσα ενώ δεν έχουν πολλούς οικονομικούς, ανθρωπιστικούς και χρονικών πόρων. Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) θα πρέπει να συνεργαστούν με τοπικές κοινωνίες μέσω μιας γλώσσας που δε θα είναι εύκολο να την μάθουν γρήγορα. Επίσης, πολλές ΜΚΟ πασχίζουν για τη διατήρηση γλωσσών που κινδυνεύουν από εξαφάνιση. Έτσι, με την πάροδο του χρόνου δημιουργήθηκαν λογισμικά που μεταφράζουν λέξεις ή κείμενα από μια γλώσσα σε μια άλλη, οι γνωστές μηχανές μετάφρασης. Ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα στη Μηχανική Μετάφραση είναι η αξιολόγηση του προτεινόμενου συστήματος / αλγόριθμου. Σε κάθε μέρος της επιστήμης, είναι αναγκαίο να αποδείξει με αριθμούς τι διεκδικείται. Έτσι, αν ένας νέος αλγόριθμος Μηχανικής Μετάφρασης έχει αναπτυχθεί και κάποιος ισχυριστεί πως αυτός είναι καλύτερος, είναι απαραίτητο να ελεγχθεί με την χρήση ενός αριθμού όχι μόνο για να επαληθευτεί η αξίωση ότι αυτός είναι πραγματικά ένας καλύτερος αλγόριθμος, αλλά και για να μπορούμε να δούμε πόσο καλύτερος είναι. Αυτή η διαδικασία λαμβάνει χώρα για να επαληθεύσει η να απορρίψει τη συγκεκριμένη θεωρία διότι αλλιώς δε θα είχε επιστημονική αξία. Το πρόβλημα με τη γλώσσα είναι ότι η γλώσσα αυτή δεν είναι ακριβής με τον τρόπο που είναι π.χ. διάφορα μαθηματικά μοντέλα και θεωρίες της φυσικής. 4

6 Η γλώσσα έχει κάποια ασάφεια, γεγονός που καθιστά δύσκολη την επεξεργασία της. Για παράδειγμα, με την Μηχανική Μετάφραση υπάρχει το πρόβλημα ότι δεν υπάρχει "μία" καλή μετάφραση. Συνήθως, υπάρχουν πολλές «τέλειες» μεταφράσεις μιας πηγαίας φράσης. Οι μεταφράσεις αυτές μπορεί να διαφέρουν ως προς την επιλογή λέξεων ή την σειρά των λέξεων, ακόμη και όταν χρησιμοποιούν τις ίδιες λέξεις. Κι όμως, οι άνθρωποι μπορούν να διακρίνουν σαφώς μια καλή μετάφραση από μια κακή (ΚΣ8,2002). Τι είναι όμως μια καλή μετάφραση; Ακόμη και οι άνθρωποι διαφωνούν για το ότι η συσχέτιση μεταξύ της ανθρώπινης κρίσης με την ποιότητα της μηχανικής μετάφρασης είναι εκπληκτικά χαμηλή (ΤϋΚ2003) και επειδή οι ανθρώπινες μεταφράσεις είναι το τελικό μέτρο, είναι δύσκολο να παρουσιαστεί μια καλή μέτρηση για την μηχανική μετάφραση, θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί καν τι σημαίνει πραγματικά να κάνει καλή / τέλεια μετάφραση. Επειδή οι άνθρωποι είναι το χρυσό πρότυπο για τη χρήση της γλώσσας, προφανώς η ανθρώπινη αξιολόγηση είναι το Ιερό Δισκοπότηρο για την αξιολόγηση των αυτόματων μεταφράσεων. Το πρόβλημα όμως είναι ότι η ανθρώπινη αξιολόγηση είναι πολύ χρονοβόρα και ως εκ τούτου δεν είναι πάντα η καλύτερη επιλογή. Στις περιπτώσεις που χρησιμοποιείται η ανθρώπινη αξιολόγηση θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για τη διατήρηση της αντικειμενικότητας. 5

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ 1.1 Ορισμοί a) Μεταφραστής Ο μεταφραστής είναι ένας επαγγελματίας των γλωσσών. Η δουλειά του είναι να μεταφράζει γραμμένο υλικό όπως εφημερίδες και άρθρα περιοδικών, βιβλία, εγχειρίδια ή έγγραφα από μια γλώσσα σε μια άλλη b) Μηχανή μετάφρασης Οι μηχανές μετάφρασης είναι η εφαρμογή των υπολογιστών για τη μετάφραση από μια γλώσσα σε μια άλλη c) Μνήμη μετάφρασης Η μνήμη μετάφρασης είναι η βάση δεδομένων που αποθηκεύουν τα λεγόμενα κομμάτια, οι οποίες είναι φράσεις ή μονάδες που μοιάζουν με φράσεις. Ένα σύστημα μνήμης μετάφρασης αποθηκεύει τις λέξεις, φράσεις και παραγράφους που έχουν ήδη μεταφραστεί από μεταφραστές. Η μνήμη μετάφρασης αποθηκεύει το πηγαίο κεφάλαιο και την αντίστοιχη μετάφραση σε γλωσσικά ζευγάρια που ονομάζονται μεταφραστικές μονάδες. Λογισμικά τα οποία χρησιμοποιούν μνήμες μετάφρασης ονομάζονται Translation Memory Managers (TMM). 1.2 Ιστορική Αναδρομή Οι πρώτες μηχανές μετάφρασης αναπτύχθηκαν παράλληλα με τους πρώτους υπολογιστές την δεκαετία του Έρεισμα για την δημιουργία αυτών των εργαλείων έδωσε το ολοένα και πιο μεγάλο ενδιαφέρον για μεταφράσεις κατά τη διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου. Στις 7 Ιανουαρίου του 1954, η ΙΒΜ πραγματοποίησε το διάσημο Πείραμα του Τζόρτζταουν. Οι μηχανικοί της ΙΒΜ σε συνεργασία με γλωσσολόγους από το Πανεπιστήμιο του Τζόρτζταουν παρουσίασαν ένα σύστημα που μετέφραζε ορολογία και προτάσεις σχετικές με τη χημεία από τα Ρώσικα στα Αγγλικά. Δυστυχώς όμως, η πρόοδος που σημειώθηκε δε κρίθηκε ικανοποιητική κι έτσι η ALPAC (Επιτροπή αυτόματης επεξεργασίας γλωσσών) εξέδωσε μια αποθαρρυντική αναφορά για την περεταίρω πορεία του προγράμματος. Κάτω από το φάσμα 6

8 του ψυχρού πολέμου, οι στρατιωτικές και κυβερνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ έκαναν χρήση της μηχανής του Τζόρτζτάουν. Τη δεκαετία του 60, τόσο η ΗΠΑ όσο και η πρώην ΕΣΣΔ διεξήγαν περεταίρω έρευνες στις μηχανές μετάφρασης με περισσότερη έμφαση να δίνεται στη μετάφραση από τα Ρωσικά στα Αγγλικά και ανάποδα. Η Systran ιδρύθηκε το 1968 και ο αρχικός της σκοπός ήταν η μετάφραση Σοβιετικών εγγράφων για την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ. Σήμερα η Systran είναι μια από τις πιο γνωστές εταιρίες στις μηχανές μετάφρασης, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι ένας απ τους πιο γνωστούς πελάτες της. Άλλο ένα διάσημο λογισμικό δημιουργήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 70: το ΜΕΤΕΟ, το οποίο αρχικά δημιουργήθηκε για την μετάφραση μετεορολογικών προβλέψεων από τα Γαλλικά στα Αγγλικά. Το κυριότερο συμβόλαιο της συγκεκριμένης εταιρίας ήταν με την 'Environment Canada'. Το λογισμικό χρησιμοποιήθηκε επίσης από την Αμερικάνικη εταιρία προβλέψεων κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων της Ατλάντα (Chandioux). Την δεκαετία του 80, η μεγάλη πρόοδος στα αναλώσιμα των υπολογιστών και η εύκολη πρόσβαση σε μικροϋπολογιστές έφεραν ακόμα πιο μεγάλη ανάπτυξη στην ανάπτυξη μηχανών μετάφρασης. Με την οικονομική άνθιση της Ιαπωνίας, οι ντόπιες επιχειρήσεις προέβησαν σε νέες μελέτες για την ανάπτυξη νέου λογισμικού. Τη δεκαετία του 90, η προσοχή δόθηκε πιο πολύ στην αναγνώριση φωνής. Στα τέλη της δεκαετίας του 90 και στις αρχές του 2000, οι μεγάλες εταιρίες στο χώρο της πληροφορικής και του Ίντερνετ αναπτύσσουν τις δικές τους μεταφραστικές μηχανές όπως η Google και η Microsoft. Η έρευνα γίνεται για συστήματα με χρήση στατιστικής και για συστήματα χρήσης παραδειγμάτων. Επίσης το Free software σπονσοράρεται από κυβερνητικές οργανώσεις και Πανεπιστήμια της Ισπανίας. Ο πίνακας 1 δείχνει την εξέλιξη των μεταφραστικών μηχανών ανά δεκαετία. Πίνακας 1 Εξέλιξη των μεταφραστικών μηχανών ανά δεκαετία 1950 Πρώτο εγχείρημα Πείραμα της Τζόρτζταουν Μετάφραση λίγων φράσεων Μεγάλες ελπίδες Προτοτυπία 7

9 1960 Η αναφορά της ALPAC Ψυχρός πόλεμος, ανάγκη για μετάφραση από Αγγλικά σε Ρώσικα και αντίστροφα 1968 δημιουργία Systran Χαμηλή ποιότητα αλλά υψηλή ταχύτητα 1970 Σύστημα METEO 1980 Μηχανές μετάφρασης για μικροϋπολογιστές Δραστηριοποίηση Ιαπωνικών εταιριών 1990 Αναγνώριση φωνής 2000 Microsoft Google Free software Μεγάλες επιδόσεις αποθήκευσης και κεντρικών μονάδων επεξεργασίας 1.3 Λειτουργία μηχανής μετάφρασης Για να γίνει μετάφραση, είναι προφανές πως είναι απαραίτητο κάποιο μήνυμα. Το μήνυμα είναι είτε γραπτό ή φωνητικό. Στην περίπτωση του φωνητικού μηνύματος, χρειάζεται να γίνει αναγνώριση ομιλίας. Εάν το μήνυμα είναι γραπτό χρειάζεται να γίνει σάρωση και επεξεργασία του μέσω ενός OCR για να μετατρέψει τα pixel σε χαρακτήρες. Μετά τη διαδικασία με το OCR, το επεξεργασμένο μήνυμα μετατρέπεται σε χαρακτήρα ASCII ή Unicode (ή σε οποιοδήποτε άλλο τύπο κωδικοποίησης). Το λογισμικό στη συνέχεια αναλύει το περιεχόμενο του κειμένου, δηλαδή αναλύει τις λέξεις. Φυσικά, θα πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή στο συντακτικό, τη μορφολογία, στη σημασιολογία και στην πραγματολογία (Cole,2007). Βέβαια θα πρέπει να τονιστεί ότι διαφορετικές μηχανές μετάφρασης βάζουν διαφορετικό βαθμό προτεραιότητας στους παραπάνω παράγοντες. Οι μηχανές μετάφρασης που δίνουν βαρύτητα στη σύνταξη ψάχνουν τον γραμματικό ρόλο μιας λέξης μέσα στην πρόταση (υποκείμενο, αντικείμενο κτλ). Η μορφολογία είναι η μετατροπή της λέξης ανάλογα με την κατάσταση της λέξης μέσα σε μια ομάδα ή σε μια πρόταση. Η σημασιολογία προτρέπει στην σημασία της λέξης. Μπορεί να σχετίζεται με μια ομάδα λέξεων όπως πχ ένα ιδίωμα μια φράση ή ένα επίρρημα. Η πραγματολογία είναι ο πιο σύνθετος παράγοντας, είναι το νόημα που εξάγεται από το μήνυμα. Ένα μήνυμα μπορεί να έχει διαφορετικό νόημα ανάλογα με το περιεχόμενο (Nagao, M. 1981). Το πραγματικό νόημα είναι συχνά διαφορετικό από το σημασιολογικό νόημα και εξαρτάται από το που, γιατί, πότε εκφράστηκε. Το σχήμα 1 8

10 περιγράφει την όλη διαδικασία, τόσο για την φωνητική αναγνώριση όσο και για την λειτουργία των ΟΟΚ Ομιλία Αναγνώριση ομιλίας Ψηφιακές πληροφορίες Σχήμα 1 Περιγραφή της διαδικασίας για την φωνητική αναγνώριση και την λειτουργία των ΟΟΚ Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε πως εν έτη 2011 στη διάθεση του εκάστοτε ενδιαφερόμενου υπάρχουν μεταφραστικά εργαλεία τα οποία μπορεί να είναι: Μετάφραση με τη βοήθεια υπολογιστή Βασισμένα σε παραδείγματα Δίγλωσσα λεξικά Μονογλωσσικά λεξικά Μηχανές μετάφρασης με κανόνες Μηχανές μετάφρασης με μεταφορά Με μνήμη μετάφρασης Στατιστικές μηχανές μετάφρασης. 9

11 1.4 Έλεγχος μετάφρασης μηνύματος μέσω μηχανής μετάφρασης Για κάθε άρθρο το οποίο έχει μεταφραστεί μέσω μηχανής, υπάρχει μια πρόταση που θα υποδεικνύει πως το κείμενο έχει υποστεί μηχανική μετάφραση. Το παρακάτω κείμενο είναι μεταφρασμένο από τα Αγγλικά στα Ελληνικά και είναι ένα αυτόματο κείμενο το οποίο παρουσιάζεται σε κείμενα τα οποία έχουν μεταφραστεί από μηχανές μετάφρασης. Ευχαριστούμε που χρησιμοποιείτε το σύστημα μηχανής μετάφρασης. Αυτό το άρθρο έχει μεταφραστεί από ένα σύστημα υπολογιστών χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση. Η Microsoft προσφέρει αυτά τα άρθρα, αυτούσια, στον κόσμο ο οποίος δεν καταλαβαίνει τα Αγγλικά έτσι ώστε να τα καταλαβαίνουν πιο εύκολα. Η Microsoft δεν είναι υπεύθυνη για την γλωσσολογική ποιότητα της μετάφρασης ή την τεχνολογική ακρίβεια του περιεχομένου, ή οποιουδήποτε άλλου προβλήματος, άμεσου ή έμμεσου το οποίο θα μπορούσε να προκύψει από την χρήση από την πλευρά των πελατών. 1.5 Μετάφραση με τη βοήθεια υπολογιστή Η συγκεκριμένη τεχνική απαιτεί το μήνυμα που είναι να μεταφραστεί να βρίσκεται σε ηλεκτρονική μορφή. Μια έρευνα που διεξήχθη από τον Webb (1998) ανέδειξε πως το 45% των κειμένων τα οποία είναι για μετάφραση είναι χειρόγραφα ή εκτυπωμένα έγγραφα. Σε κάθε περίπτωση, έγγραφα τα οποία δεν μπορούν να διαβαστούν από μηχανή θα πρέπει να τροποποιηθούν έτσι ώστε να μπορεί να γίνει η ηλεκτρονική μετάφραση. Συνήθως, υπάρχουν 2 τρόποι για να πραγματοποιηθεί αυτή η τροποποίηση. Η πρώτη είναι μέσω ενός σαρωτή και ενός λογισμικού οπτικής αναγνώρισης χαρακτήρων, ενώ η δεύτερη μέθοδος είναι η φωνητική αναγνώριση Σάρωση Ο σαρωτής είναι ένα περιφερειακό του υπολογιστή, το οποίο επιτρέπει την μετατροπή χαρτογραφημένης πληροφορίας σε ηλεκτρονική. Στην αγορά κυκλοφορούν σαρωτές οι οποίοι έχουν διαφορετικές δυνατότητες όγκου και ταχύτητας επεξεργασίας. Υπάρχουν σαρωτές οι οποίοι είναι φορητοί και ελαφριοί, όμως έχουν μικρό περιθώριο σάρωσης, δηλαδή με άλλα λόγια ένα κείμενο ίσως να χρειαστεί να περαστεί 3 και 4 φορές από τον σαρωτή για να αποτυπωθεί ολοκληρωμένα. Επίσης, απαιτείται να διαθέτει ο χρήστης ένα αρκετά σταθερό χέρι. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν σαρωτές οι οποίοι σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα 10

12 μπορούν με ακρίβεια να αποτυπώσουν αρκετά μεγάλο όγκο πληροφοριών, οι οποίοι όμως είναι μεγάλοι σε μέγεθος και βαριοί ενώ κοστίζουν και αρκετά. Βέβαια, υπάρχουν και οι επίπεδοι σαρωτές οι οποίοι μπορούν να συνδεθούν με τον επιτραπέζιο υπολογιστή ενός μεταφραστή. Οι αποδόσεις των συγκεκριμένων σαρωτών κρίνονται άκρως ικανοποιητικές από τους μεταφραστές αφού μπορούν να ψηφιοποιούν σημαντικό όγκο πληροφοριών σε ικανοποιητικό χρονικό διάστημα ενώ τόσο η τιμή όσο και το μέγεθός τους δεν κρίνονται απαγορευτικές. Ανεξαρτήτως του μοντέλου, οι σαρωτές πάνω κάτω λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Ουσιαστικά, ο σαρωτής φωτογραφίζει το αρχείο και το χωρίζει σε έναν αριθμό από pixel. Όσο πιο μεγάλος ο αριθμός των pixel, τόσο πιο ευκρινή και αξιόπιστη είναι η ηλεκτρονική εικόνα που παράγεται. Η όσο το δυνατόν καλύτερη ποιότητα του εγγράφου συμβάλλει στην καλύτερη αναπαραγωγή του μηνύματος. Οι σαρωτές είναι οπτικές συσκευές, που σημαίνει ότι λειτουργούν χρησιμοποιώντας φως. Η πιο συχνή πηγή φωτός είναι τα laser, κι έτσι, όταν έχει τοποθετηθεί σωστά το έγγραφο, ενεργοποιείται η πηγή φωτός. Το φώς που βλέπει το έγγραφο αντανακλάται με διαφορετικές εντάσεις με την χρήση μιας σειράς κατόπτρων και φακών. Το επίπεδο της έντασης εξαρτάται από το εάν το φως αντανακλάται από μαύρο (έγχρωμος χαρακτήρας) ή λευκό χρώμα ( έλλειψη χαρακτήρα, χρώμα χαρτιού). Για κάθε pixel δημιουργείται και ένα επίπεδο τάσης ανάλογα με το επίπεδο έντασης του φωτός που αντανακλάται. Αυτή η ηλεκτρική τάση μετατρέπεται σε ένα δυαδικό ψηφίο ( 0 ή 1) το οποίο καταγράφεται από τον υπολογιστή. Όταν το φως που αντανακλάται δεν είναι πολύ έντονο τότε ο υπολογιστής καταγράφει 1 ενώ όταν έχουμε αρκετά έντονο φως τότε ο υπολογιστής καταγράφει 0. Αυτή η σειρά των 0 και 1 αποθηκεύεται και μέσω των σωστών αλγορίθμων μετατρέπονται στο ηλεκτρονικό αρχείο. Έτσι, ο σαρωτής λαμβάνει μια ψηφιακή φωτογραφία του εγγράφου μας στην οποία όμως δε μπορεί να γίνει επεξεργασία του κάθε γράμματος ξεχωριστά OCR Το λογισμικό ψηφιακής αναγνώρισης χαρακτήρων επεξεργάζεται το σαρωμένο έγγραφο και μέσω μιας διαδικασίας ταιριάσματος χαρακτήρων το μετατρέπει σε ένα έγγραφο το οποίο είναι πραγματικά αναγνώσιμο από την μηχανή μετάφρασης και το οποίο μπορεί να επεξεργαστεί από άλλα λογισμικά. Στην πιο βασική του μορφή το λογισμικό OCR διαβάζει τον εκάστοτε χαρακτήρα και τον συγκρίνει με μια σειρά από άλλους χαρακτήρες που είναι 11

13 αποθηκευμένοι σε μια βάση δεδομένων. Όταν το λογισμικό αντιληφθεί πως έχει γίνει αντιστοίχηση, τότε ο αντιστοιχισμένος χαρακτήρας αποθηκεύεται σε ένα καινούργιο αρχείο και το λογισμικό προχωρά στον επόμενο χαρακτήρα. Όταν θα έχει ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία ταυτοποίησης των χαρακτήρων, το νέο αρχείο αποθηκεύεται σε τέτοια μορφή ώστε να μπορεί να επεξεργαστεί από κάποιο άλλο λογισμικό. Βεβαίως, σε μερικές περιπτώσεις διακρίνουμε και λάθη κατά την διαδικασία ταυτοποίησης των χαρακτήρων από το OCR. Σε πολλές περιπτώσεις ο OCR κάνει λανθασμένη ταυτοποίηση. Για παράδειγμα, το γράμμα e του λατινικού αλφάβητου μπορεί να ταυτοποιηθεί ως c, o αριθμός 5 μπορεί να ταυτοποιηθεί λανθασμένα ως S όπως και το l μπορεί να ταυτοποιηθεί λανθασμένα ως d. Πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο στη σωστή μεταφορά των χαρακτήρων και ένας εξ αυτών είναι και η ποιότητα του χαρτογραφημένου μηνύματος. Έτσι σε περίπτωση που το πρωτότυπο έχει αντιγραφεί ή σαρωθεί από χαμηλής ποιότητας μηχάνημα τότε το επίπεδο έντασης του σκιασμένου εγγράφου μπορεί να πλησιάζει έντονα τα επίπεδα φωτεινότητας του φόντου. Επίσης η κακή ποιότητα του αυθεντικού εγγράφου μπορεί να οδηγήσει σε αρκετές περιπτώσεις το OCR να ταυτοποιήσει το φόντο ως χαρακτήρα. Επίσης την ποιότητα της μετατροπής μπορεί να επηρεάσει το μέγεθος και το στυλ του φόντου που θα χρησιμοποιηθεί, η μορφή του κειμένου κ.α. Βέβαια, υπάρχουν και πιο εξελιγμένα πακέτα οπτικής αναγνώρισης χαρακτήρων. Τα πακέτα αυτά τείνουν να ελέγχουν είτε την ορθογραφία της λέξης είτε τον προηγούμενο και επόμενο χαρακτήρα και με τον τρόπο αυτό να κάνουν την πιο πιθανή επιλογή χαρακτήρα. Βέβαια, η τεχνολογία δεν έχει εξελιχθεί τόσο ώστε να μπορεί να αντιλαμβάνεται υποτιθέμενα λάθη. Υπάρχει δηλαδή περίπτωση η αγγλική λέξη read να αποτυπωθεί στο κείμενο ως road η οποία δεν είναι απολύτως λάθος. Στο μέλλον ίσως να υπάρξουν λογισμικά αναγνώρισης χαρακτήρων που θα μπορούν να λαμβάνουν υπόψη ολόκληρες φράσεις για να κάνουν σωστή πρόβλεψη λέξεων Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα χρήσης σάρωσης και OCR Υπάρχουν αρκετά πλεονεκτήματα χρήσης της τεχνικής σάρωσης και αναγνώρισης χαρακτήρων, όπως και μειονεκτήματα. Οι μεταφραστές θα πρέπει να ζυγίσουν την κατάσταση για να δουν αν η συγκεκριμένη τεχνική θα τους διευκολύνει αρκετά ώστε να μεταφράσουν όσο πιο εύκολα γίνεται, σε συνάρτηση πάντα με τα διαθέσιμα χρήματα, των όγκο εργασίας και την γλώσσα μετάφρασης. Αρχικά, το γεγονός ότι γίνεται σάρωση και 12

14 αντιστοίχηση χαρακτήρων, αυτόματα εξανεμίζει τις πιθανότητες για λάθη από τυπογράφηση από το πληκτρολόγιο. Άλλο ένα μειονέκτημα της τυπογράφησης στο πληκτρολόγιο από μη επαγγελματίες τυπογράφους είναι ο χρόνος τυπογράφησης. Η τυπογράφηση από επαγγελματίες τυπογράφους μπορεί να φανεί αρκετά ακριβή και η χρήση σαρωτή και OCR είναι πολύ πιο συμφέρουσα. Τέλος, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, η ακριβή μετάφραση εξαρτάται από την ποιότητα του πρωτότυπου εγγράφου. Σε περίπτωση που το έγγραφο σαρώθηκε ή φωτοτυπήθηκε από χαμηλής ποιότητας μηχάνημα τότε υπάρχει πιθανότητα εσφαλμένης αντιστοίχησης. 1.6 Μηχανική μετάφραση βάσει παραδείγματος Η βασική ιδέα πίσω από την μηχανική μετάφραση βάσει παραδείγματος (EBMT) είναι η χρήση παραδειγμάτων ήδη υπαρχόντων μεταφράσεων σα βάση για μια νέα μετάφραση. Η διαδικασία EBMT χωρίζεται σε 3 κομμάτια: Αντιστοίχηση Ευθυγράμμιση Ανασύνταξη Αντιστοίχηση Το κομμάτι της αντιστοίχησης στη μηχανική μετάφραση βάσει παραδείγματος αναζητά και βρίσκει παραδείγματα που θα συνεισφέρουν στη μετάφραση μέσω της ομοιότητας τους με το αρχικό μήνυμα. Ο τρόπος με τον οποίο η αντιστοίχηση θα πρέπει να πραγματοποιείται πρέπει να πραγματοποιείται με το πώς είναι αποθηκευμένα τα παραδείγματα. Σε παλαιότερα συστήματα, τα παραδείγματα ήταν αποθηκευμένα ως προσημειωμένες δεντροδομές και τα συστατικά στις δύο γλώσσες είναι συνδεδεμένα μέσω συγκεκριμένους συνδέσμους. Η είσοδος προς αντιστοίχηση αναλύεται χρησιμοποιώντας τη γραμματική που χρησιμοποιήθηκε για να δημιουργηθεί η βάση δεδομένων των παραδειγμάτων. Το δέντρο συγκρίνεται με τα δέντρα των παραδειγμάτων στη βάση δεδομένων. (Bar-Hillel, Yeheshua, 1964). Το αυθεντικό μήνυμα και τα παραδείγματα μπορούν να αντιστοιχηθούν με σύγκριση των χαρακτήρων. Η συγκεκριμένη διαδικασία ονομάζεται σύγκριση ακολουθίας (sequence comparison). Σε περίπτωση που ακολουθηθεί αυτή η διαδικασία, η ευθυγράμμιση και η ανασύνταξη πραγματοποιείται πολύ δύσκολα. Τα παραδείγματα μπορεί να προσημειωθούν με ετικέτες των μερών του λόγου. Πολλά απλά παραδείγματα μπορεί να συνδυαστούν σε ένα πιο γενικό 13

15 μοναδικό παράδειγμα το οποίο θα περιλαμβάνει διάφορες μεταβλητές. Τα παραδείγματα θα πρέπει να αναλύονται για να δούμε αν είναι κατάλληλα για περεταίρω επεξεργασία Ευθυγράμμιση Η ευθυγράμμιση χρησιμοποιείται για να αναγνωρίσει ποιά μέρη της αντίστοιχης μετάφρασης πρόκειται να επαναχρησιμοποιηθούν. Η ευθυγράμμιση γίνεται με τη χρήση ενός δίγλωσσου λεξικού ή με τη σύγκριση με άλλα παραδείγματα. Η διαδικασία της ευθυγράμμισης σε μεταφράσεις βάσει παραδείγματος θα πρέπει να είναι αυτοματοποιημένη Ανασύνταξη Η ανασύνταξη είναι η τελευταία φάση της μεθόδου μετάφρασης βάσει παραδείγματος. Η ανασύνταξη είναι υπεύθυνη για την σωστή τοποθέτηση των ξαναχρησιμοποιημένων κομματιών μέσα στην πρόταση. Οι φράσεις στην πηγαία γλώσσα και οι τρόποι μετάφρασης τους θεωρούνται σαν είσοδος στο λογισμικό και με τη διαδικασία της ανασύνταξης τοποθετούνται με τον σωστό τρόπο, μεταφρασμένες στη γλώσσα-στόχο. Ο σχεδιασμός της στρατηγικής ανασύνταξης εξαρτάται στις προηγούμενες φάσεις αντιστοίχησης και ευθυγράμμισης 1.7 Δίγλωσσα και μονόγλωσσα λεξικά Τα δίγλωσσα λεξικά έχουν μεταφράσεις λέξεων από μια γλώσσα σε μια άλλη. Η χρησιμότητα τους δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη στη μετάφραση διότι δεν υπάρχουν ούτε κλίσεις ούτε χρόνοι και ενδείκνυνται μόνο στη διερεύνηση κάποιας άγνωστης λέξης ή λέξης που διαφεύγει εκείνη τη στιγμή είτε στη μια γλώσσα είτε στην άλλη. Επίσης, ο χρήστης σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορεί να αντιληφθεί την απόδοση μιας λέξης διότι αυτή είναι σε ξένη γλώσσα. Από την άλλη, τα μονόγλωσσα λεξικά δεν ενδείκνυνται για μετάφραση διότι προσφέρουν συνώνυμα και αντώνυμα σε μια γλώσσα και προσφέρονται περισσότερο για εννοιολογικούς λόγους. 1.8 Μηχανή μετάφρασης βάσει κανόνων Μια μηχανή μετάφρασης βάσει κανόνων απαρτίζεται από μια συλλογή γραμματικών κανόνων, λεξικό και λογισμικό που επεξεργάζεται τους κανόνες. Η μηχανή μετάφρασης βάσει κανόνων είναι επεκτάσιμη και διατηρήσιμη. Η προσέγγιση βάσει κανόνων είναι η πρώτη στρατηγική που αναπτύχθηκε στο πεδίο των μηχανών μετάφρασης. Οι κανόνες έχουν 14

16 γραφτεί με γλωσσολογικές γνώσεις που έχουν συγκεντρωθεί από γλωσσολόγους. Οι κανόνες παίζουν σημαντικό ρόλο σε διάφορα κομμάτια της μετάφρασης: συντακτική επεξεργασία, σημασιολογική ερμηνεία και εννοιολογική επεξεργασία της γλώσσας Δομή μηχανής μετάφρασης βάσει κανόνων Η δομή δέντρου είναι αυτή που χρησιμοποιείται για να αναπαραστήσει την δομή μιας φράσης. Μια τυπική Αγγλική πρόταση απαρτίζεται από 2 μεγάλα κομμάτια: την φράση του ουσιαστικού. Αυτά τα κομμάτια μπορούν να διασπαστούν περεταίρω ανάλογα με τη δομή της πρότασης. Μόνο η πρόταση με τη σωστή δομή μπορεί να οδηγήσουν στη σωστή μετάφραση Διαδικασία μετάφρασης στην μηχανή μετάφρασης μ ε κανόνες Η μηχανή μετάφρασης βάσει κανόνων γίνεται μέσω αντιστοίχησης των κανόνων. Η επιτυχία των συγκεκριμένων μηχανών έγκειται στην αποφυγή αντιστοίχησης άκαρπων κανόνων. Για την καλύτερη κατανόηση της γλώσσας είναι χρήσιμη η καλή χρήση της γνώσης και της συλλογιστικής. Επίσης, με τις γενικές γνώσεις μπορεί να προσδιοριστούν οι αναφορές των ονομαστικών φράσεων όπως επίσης και η αποσαφήνιση ορισμένων λέξεων με βάσει το νόημα που βγαίνει σε κάθε περίσταση. Μια αναπαράσταση γνώσης αποτελείται από τεχνικές γνώσεων και συμπερασματολογίας. Οι τεχνικές συμπερασματολογίας εφαρμόζουν τους κανόνες τους έτσι ώστε να αντληθούν νέες προτάσεις από τη βάση γνώσεων Πλεονεκτήματα της μετάφρασης μηχανής βάσει κανόνων Το πλεονέκτημα αυτής της προσέγγισης έγκειται στο ότι μπορεί να αναλύσει σε βάθος το συντακτικό και τη σημασιολογία μιας φράσης. Φυσικά υπάρχουν και σημαντικά μειονεκτήματα όπως οι απαιτήσεις για πολύ καλή γνώση της γλωσσολογίας όπως επίσης και ένας πολύ μεγάλος αριθμός κανόνων για να καλύψουν όλες τις πτυχές της γλώσσας. 1.9 Μετάφραση μηχανής βάσει μεταφοράς Η μηχανή μετάφρασης βάσει μεταφοράς είναι μια μηχανή μετάφρασης η οποία βασίζεται στην ΜυΓίΐπ^α και είναι μια από τις πιο διαδεδομένες μεθόδους μηχανής μετάφρασης. Όπως και η μηχανή μετάφρασης βάσει της ΜυΓίΐπ^α έτσι και η μηχανή μετάφρασης βάσει μεταφοράς στηρίζονται στην ίδια ιδέα: για να πραγματοποιηθεί μια μετάφραση, είναι αναγκαίο να υπάρχει μια ενδιάμεση εκπροσώπηση που συλλαμβάνει το νόημα της αυθεντικής πρότασης έτσι ώστε να δημιουργήσει τη σωστή μετάφραση. Μυυ υ (2006). Στις μηχανές 15

17 μετάφρασης με βάση την ΜοιΉπ^α αυτή η ενδιάμεση εκπροσώπηση δεν εξαρτάται από τις εμπλεκόμενες γλώσσες ενώ στις ΜΜ βάσει μεταφοράς υπάρχει μια εξάρτηση στο ζευγάρι των γλωσσών που εμπλέκονται. Οι τρόποι λειτουργίας των μηχανών μετάφρασης βάσει μεταφοράς ποικίλλει, όμως γενικά ακολουθούν το ίδιο πρότυπο. Εφαρμόζουν ένα σύνολο γλωσσικών κανόνων οι οποίοι αναφέρονται ως αντιστοιχήσεις μεταξύ των δομών της πηγαίας γλώσσας και αυτών της ζητούμενης γλώσσας. Το πρώτο στάδιο αναφέρεται στην ανάλυση του αρχικού κειμένου από άποψη μορφολογίας και συντακτικού (και σε μερικές περιπτώσεις σημασιολογία) για να δημιουργηθεί μια εσωτερική αντιπροσώπευση. Η μετάφραση δημιουργείται με την χρήση και δίγλωσσων λεξικών όπως και γραμματικών κανόνων. Με την χρήση της συγκεκριμένης στρατηγικής είναι πιθανό να καταλήξουμε σε αρκετά υψηλής ακρίβειας μεταφράσεις της τάξης του 90%, με τον βαθμό ακρίβειας βέβαια να εξαρτάται από τις υπό εξέταση γλώσσες Λειτουργία Στις μηχανές μετάφρασης βάσει κανόνων, το αρχικό κείμενο πρώτα αναλύεται μορφολογικά και συντακτικά έτσι ώστε να ληφθεί μια συντακτική αντιπροσώπευση. Αυτή η αντιπροσώπευση μπορεί να τελειοποιηθεί σε ένα πιο αφηρημένο επίπεδο με το να δίνεται έμφαση με τα κομμάτια που πρέπει να μεταφραστούν και με το να αγνοούνται λοιπές πληροφορίες. Η διαδικασία μεταφοράς μετατρέπει αυτή την τελική αντιπροσώπευση (ακόμα στην πηγαία γλώσσα) σε μια αντιπροσώπευση του ίδιου επιπέδου αφαιρετικότητας στην γλώσσα-στόχος. Οι δύο αυτές αντιπροσωπεύσεις αναφέρονται ως ενδιάμεσες αντιπροσωπεύσεις Ανάλυση και μετατροπή Για την λήψη του τελικού αποτελέσματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφοροι μέθοδοι ανάλυσης. Ανάμεσα σε αυτές τις στατιστικές προσεγγίσεις μπορεί να αναπτυχθούν και υβριδικά συστήματα. Οι μέθοδοι οι οποίοι επιλέγονται και η έμφαση εξαρτάται από το σχεδιασμό του συστήματος, όμως τα περισσότερα συστήματα εμπεριέχουν τουλάχιστο τα επόμενα στάδια: 1) Μορφολογική ανάλυση Οι επιφανειακές μορφές του κειμένου χωρίζονται σε μέρος του λόγου (π.χ, ουσιαστικό, ρήμα, κτλ) και υποκατηγορία (γένος, χρόνος κτλ). Όλες οι πιθανές αναλύσεις για κάθε μορφή επίπεδου εξάγεται τυπικά σε αυτό το επίπεδο μαζί με το λήμμα της λέξης 16

18 2) Λεξική κατηγοριοποίηση Σε οποιοδήποτε κείμενο μερικές λέξεις μπορεί να έχουν περισσότερα από ένα νοήματα, προκαλώντας έτσι ασάφεια στην ανάλυση. Η λεξική κατηγοριοποίηση κοιτάει το εννοιολογικό πλαίσιο μιας λέξης και προσπαθεί να αποδώσει στην έξοδο τη σωστή έννοια. Αυτό μπορεί να εμπεριέχει ετικετοποίηση του μέρους του λόγου και την αποσαφήνιση του νοήματος της λέξης 3) Λεξική μεταφορά Αυτή βασικά, είναι μετάφραση λεξικού, το λήμμα της πηγαίας γλώσσας (ίσως μαζί με πληροφορίες της έννοιας) αναζητιέται σε ένα δίγλωσσο λεξικό και επιλέγεται η μετάφραση. 4) Δομική μεταφορά Ενώ όλες οι προηγούμενες διαδικασίες αφοράν λέξεις, αυτό το κομμάτι αφορά μεγαλύτερους σχηματισμούς παραδείγματος χάριν φράσεις. Τυπικά χαρακτηριστικά αυτού του σταδίου περιλαμβάνουν συμφωνία του φύλου και τον αριθμό, και την αναδιάταξη των λέξεων ή φράσεων. 5) Μορφολογική δημιουργία Από την έξοδο του δομικού σταδίου μεταφοράς παράγονται οι επιφανειακές μορφές της γλώσσας στόχου 6) Τύποι μεταφοράς Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των μηχανών μετάφρασης βάσει μεταφοράς είναι η φάση μεταφοράς μια ενδιάμεσης αντιπροσώπευσης του κειμένου στην πηγαία γλώσσα σε μια ενδιάμεση αντιπροσώπευση του κειμένου στην γλώσσα-στόχο. Αυτή η μεταφορά μπορεί να λειτουργήσει σε ένα από τα 2 επίπεδα της γλωσσικής ανάλυσης ή κάπου ενδιάμεσα. Τα επίπεδα είναι: Συντακτική μεταφορά. Αυτό το επίπεδο χαρακτηρίζεται από τη μεταφορά συντακτικών δομών μεταξύ των 2 εμπλεκόμενων γλωσσών. Το συγκεκριμένο επίπεδο εμφανίζεται χρήσιμο για γλώσσες της ίδιας γλώσσας (Σκανδιναβικά, Λατινογενείς γλώσσες) Σημασιολογική μεταφορά. Αυτό το επίπεδο κατασκευάζει μια σημασιολογική αντιπροσώπευση που είναι εξαρτώμενη από την πηγαία γλώσσα. Αυτή η αντιπροσώπευση μπορεί να απαρτίζεται από ένα σύνολο δομών που αντιπροσωπεύει το 17

19 νόημα. Σε αυτά τα συστήματα μεταφοράς παράγονται συνήθως κατηγορήματα. Η μετάφραση επίσης απαιτεί δομική μεταφορά. Αυτό το επίπεδο συνήθως χρησιμοποιείται για γλώσσες που έχουν πιο μακρινή συγγένεια 1.10 Συστήματα μετάφρασης από μνήμης Τα συστήματα μετάφρασης από μνήμης βρίσκονται στο προσκήνιο τα τελευταία 15 χρόνια και θεωρούνται από πολλούς ως ο ιδανικός τρόπος μετάφρασης. Σε πραγματικούς όρους η επιτυχία τους θεωρείται σημαντική αλλά περιορίζεται από το επίπεδο στο οποίο εμπλέκονται επαγγελματίες μεταφραστές ή εταιρίες μετάφρασης. Η βασική ιδέα πίσω από αυτή την τεχνολογία είναι απλή: ενώ οι χρήστες μεταφράζουν, οι εφαρμογή θυμάται την μετάφραση φράση προς φράση, και στη συνέχεια θυμίζει ακριβώς τι έγραψαν κάθε φορά που εμφανίζεται μια παρόμοια πρόταση. Έτσι, εάν το θέσουμε πιο επίσημα, τα συγκεκριμένα συστήματα είναι μια εφαρμογή των υπολογιστών που επιτρέπει στους χρήστες να αποθηκεύουν προηγούμενες μεταφράσεις μαζί με το αυθεντικό κείμενο σε μια βάση δεδομένων και να τα ξαναχρησιμοποιήσει σε καινούργια πρότζεκτ μετάφρασης όταν προκύπτει παρόμοιο πηγαίο κείμενο Πως λειτουργεί το σύστημα Αρχικά, το λογισμικό χωρίζει το ζεύγος των μηνυμάτων (αυθεντικό+ μετάφραση) σε κομμάτια (προτάσεις, φράσεις, λέξεις) και μετά τα ευθυγραμμίζει ενώ το κείμενο μεταφράζεται κομμάτι προς κομμάτι. Ένα ζεύγος ευθυγραμμισμένων κομματιών ( ένα κομμάτι του πηγαίου κειμένου και η μετάφρασή του) είναι αυτό που συχνά ονομάζουμε μονάδα μετάφρασης. Κάθε μονάδα μετάφρασης παίρνει έναν κωδικό και αποθηκεύεται σε μια βάση δεδομένων οργανωμένα, μαζί με έναν αριθμό πληροφοριών όπως π.χ. ημερομηνία και ώρα μετάφρασης, η ταυτότητα του μεταφραστή κ.α.. Όταν ο χρήστης ξεκινά μια καινούργια μετάφραση, τυπικά μια τροποποιημένη βερσιόν της πρότερης μετάφρασης, η οποία έχει κομμάτια παρόμοια ή ίδια με αυτά στη βάση δεδομένων, το σύστημα τα αναγνωρίζει, φορτώνει τις παλιές μεταφράσεις για τα συγκεκριμένα κομμάτια και τα προτείνει στο χρήστη. Η ορολογία γίνεται με παρόμοιο, αν και λίγο διαφορετικό τρόπο, με το εργαλείο του λογισμικού να συνδέεται με μια ξεχωριστή βάση δεδομένων για αυτόματη αναζήτηση όρων. 18

20 Πλεονεκτήματα και περιορισμοί Η χρήση των συγκεκριμένων λογισμικών φέρνει έναν σεβαστό αριθμό πλεονεκτημάτων. Λόγω της αποδοτικότητας της ακρίβειας και της ασάφειας της τεχνολογίας ταιριάσματος, οι χρήστες απολαμβάνουν ένα μεγάλο κέρδος παραγωγικότητας. Ενώ οι μνήμες μετάφρασης μεγαλώνουν, οι μεταφραστές έχουν όλο και μεγαλύτερη πρόσβαση σε ιδέες και λύσεις προηγούμενων μεταφράσεων και επίσης δε χρειάζεται να μεταφράσουν την ίδια πρότασηφράση ξανά. Επίσης, η χρήση της τεχνολογίας οδηγεί σε μεγαλύτερη εννοιολογική συνοχή, ομοιομορφία και γενικώς μια αυξανόμενη βελτίωση στην ποιότητα της μετάφρασης. Βέβαια, θα ήταν άτοπο να πούμε πως όλες οι απόψεις είναι θετικές, μιας και υπάρχουν πολλές κριτικές για έναν αριθμό περιορισμών που υπάρχουν. Το λογισμικό φερ ειπείν δεν έχει κάποια χρησιμότητα σε κείμενο που δεν επαναλαμβάνεται, όπως επίσης και το γεγονός της ακαμψίας της μετάφρασης μόνο σε επίπεδο φράσης, η δυσκολία φόρτωσης εννοιολογικών πληροφοριών όπως και ο χρόνος που παίρνει για να δημιουργηθεί μια σωστή μετάφραση είναι αρνητικοί παράγοντες για τη χρήση του συγκεκριμένου λογισμικού Στατιστική μηχανή μετάφρασης Μια στατιστική μηχανή μετάφρασης είναι μια μηχανή μετάφρασης όπου οι μεταφράσεις δημιουργούνται με βάση τις διάφορες παραμέτρους στατιστικών μοντέλων των οποίων οι παράμετροι καθορίζονται από την ανάλυση δίγλωσσων σωμάτων κειμένων. Η συγκεκριμένη προσέγγιση έρχεται σε αντίθεση με αυτή της μετάφρασης βάσει κανόνων όπως και αυτής βάσει παραδειγμάτων. Οι πρώτες ιδέες για στατιστικές μηχανές μετάφρασης δόθηκαν από τον Warren Weaver το 1949, που περιείχαν και την ιδέα της εφαρμογής την θεωρία των πληροφοριών του Claude Shannon. Η στατιστική μηχανή μετάφρασης ξαναήρθε στο προσκήνιο το 1991 από ερευνητές της IBM και συνέβαλε στην αναγέννηση του ενδιαφέροντος για τις μηχανές μετάφρασης τα τελευταία χρόνια. Στις μέρες μας, είναι μακράν η πιο διαδεδομένη και μελετημένη μέθοδος μηχανής μετάφρασης. Η ιδέα στην οποία βασίζεται η στατιστική μετάφραση μηχανών είναι η θεωρία των πληροφοριών. Ένα έγγραφο μεταφράζεται σύμφωνα με την κατανομή των πιθανοτήτων p(e f) ότι ένα αντικείμενο e στην γλώσσα στόχο είναι η μετάφραση ενός αντικειμένου f στην πηγαία γλώσσα. Το πρόβλημα της μοντελοποίησης την κατανομή των πιθανοτήτων p(e f) προσεγγίστηκε με πολλούς τρόπους. Μια διαισθητική προσέγγιση είναι να εφαρμοστεί το 19

21 θεώρημα του Bayes, δηλαδή όπου το μοντέλο μετάφρασης ρ(ί ο) είναι η πιθανότητα ότι το αντικείμενο στην πηγαία γλώσσα είναι η μετάφραση του αντικειμένου στην γλώσσα στόχο και το μοντέλο γλώσσας ρ(ο) είναι η πιθανότητα να δούμε ως αποτέλεσμα αυτό το μεταφρασμένο αντικείμενο. Αυτή η διάσπαση εμφανίζεται ελκυστική διότι χωρίζει το πρόβλημα σε δύο υπό-προβλήματα. Η απάντηση στο θέμα της καλύτερης μετάφρασης έ δίνεται με το να διαλέγουμε την μετάφραση που έχει την υψηλότερη πιθανότητα Για μια ακριβή εφαρμογή αυτού, κάποιος θα πρέπει να κάνει μια εξαντλητική έρευνα ένα-ένα όλα τα αντικείμενα στην πηγαία γλώσσα. Για μια αποδοτική αναζήτηση πρέπει να χρησιμοποιηθεί ένας αποκωδικοποιητής ο οποίος να χρησιμοποιεί ξένα αντικείμενα και τεχνοτροπίες για να περιορίσουν τον χρόνο αναζήτησης και την ίδια στιγμή να διατηρούν αποδεκτή ποιότητα. Αυτή η ανταλλαγή μεταξύ ποιότητας και χρόνου μπορεί να βρεθεί και στην φωνητική αναγνώριση (Geer, 2005) Μιας και τα συστήματα μετάφρασης δεν είναι δυνατόν να αποθηκεύουν όλα τα αντικείμενα στην πηγαία γλώσσα, το κείμενο μεταφράζεται φράση προς φράση, αλλά ακόμα και αυτό μπορεί να κριθεί ανεπαρκές. Τα στατιστικά μοντέλα μετάφρασης αρχικά ήταν βασισμένα στην μετάφραση λέξη προς λέξη αλλά αρκετά μεγάλα βήματα με τα μοντέλα μετάφρασης φράσεων. 20

22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 2.1 Λίστα ελεύθερων λογισμικών μετάφρασης Apertium. Το Apertium είναι ένα λογισμικό ελεύθερης διακίνησης το οποίο εκδόθηκε από την GPL. Το συγκεκριμένο λογισμικό χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Τουρισμού και Εμπορίου της Ισπανίας, από την αυτόνομη κυβέρνηση της Καταλονίας, από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ρουμανίας, από αρκετά Ισπανικά Πανεπιστήμια, από την κοινοπραξία OpenTrad και 2 άλλες εταιρίες (Eleka Ingeniaritza Linguistikoa και Promsit). Το συγκεκριμένο εργαλείο αποτελείται από μια μηχανή και πληροφορίες γλωσσολογίας. Η μηχανή βασίζεται σε ρηχή μεταφορά και σε κρυμμένα μοντέλα Μαρκόφ και γράφεται σε C+. Οι πληροφορίες γλωσσολογίας γράφονται σε XML. Επίσης, υπάρχει μια διεπαφή σε Python και μια ακόμα για το Διαδίκτυο. Το Apertium αρχικά σχεδιάστηκε για γλώσσες οι οποίες είναι συσχετισμένες όπως π.χ. τα Ισπανικά με τα Καταλανικά. Από το Μάρτιο του 2008 δέκα ζευγάρια είναι διαθέσιμα σε σταθερή έκδοση και ακόμα περισσότερη σε ασταθή. Τα σταθερά ζεύγη είναι Καταλανικά- Αγγλικά, Καταλανικά-Εσπεράντο, Καταλανικά-Οξιτανικά, Καταλανικά Ισπανικά, Εσπεράντο-Ισπανικά, Γαλλικά-Ισπανικά, Γαλικιανά-Ισπανικά, Πορτογαλικά-Ισπανικά και Ρουμανικά-Ισπανικά. Οι ασταθείς εκδόσεις συμπεριλαμβάνουν τα Αφρικάαν, τα Βασκικά, τα Δανέζικα και τα Σουηδικά Babel Fish. Το Yahoo Babel Fish είναι μια online μηχανή μετάφρασης της Yahoo η οποία μεταφράζει κείμενα και ιστοσελίδες από μία ή πολλές γλώσσες σε άλλη. Το Babel fish βασίζεται στο SYSTRAN. To συγκεκριμένο λογισμικό προσφέρει δικτυακή σύνδεση με το Systran. Μεταφράζει Αγγλικά, απλά Κινέζικα, παραδοσιακά Κινέζικα, Ολλανδικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ελληνικά, Ιταλικά, Ιαπωνικά, Κορεατικά, Πορτογαλικά, Ρώσικα, Σουηδικά και Ισπανικά. Το λογισμικό που αναπτύχθηκε από το φανταστικό ζώο που χρησιμοποιήθηκε για ακαριαία μετάφραση στη σειρά του Douglas Adams The Hitchhiker's Guide to the Galaxy. Το όνομα του ψαριού είναι σε συμφωνία με το όνομα της πόλης της Βαβέλ όπου πολλές 21

23 γλώσσες πιστεύεται ότι αναπτύχθηκαν. Μετά από πολύχρονη παραμονή στο altavista.com, το σάιτ μεταφέρθηκε στις 9 Μαΐου 2008 στο babelfish.yahoo.com Google Translate. Είναι ένα διαδικτυακό και χρησιμοποιήσετε στατιστική μηχανική μετάφραση. Διατίθεται δωρεάν Meteor Το Meteor είναι ένα εργαλείο για την αξιολόγηση της εξόδου των μηχανών μετάφρασης. Το συγκεκριμένο εργαλείο βασίζεται στο αρμονικό μέσον της μονογραμμικής ακρίβειας και ανάκλησης, με την ανάκληση να λαμβάνεται περισσότερο στα υπόψη από την ακρίβεια. Επίσης, διαθέτει πολλά χαρακτηριστικά τα οποία δεν συναντώνται σε άλλα εργαλεία, όπως το ταίριασμα συνωνύμων μαζί με το ακριβές ταίριασμα των λέξεων. Το συγκεκριμένο εργαλείο σχεδιάστηκε για να διορθώσει μερικά προβλήματα τα οποία βρίσκονταν στο εργαλείο BLEU και επίσης για να παράγει υψηλή συσχέτιση με την ανθρώπινη κρίση σε επίπεδο πρότασης ή κομματιού. Το συγκεκριμένο εργαλείο διαφέρει από το εργαλείο BLEU στο γεγονός ότι το BLEU αναζητά συσχέτιση σε επίπεδο κειμένου. Τα αποτελέσματα διαφόρων ερευνών έδειξαν πως το METEOR εμφανίζει συσχέτιση με την ανθρώπινη κρίση της τάξης του 0,964 σε σύγκριση με το BLEU που επιτύγχανε συσχέτιση της τάξης του για το ίδιο σύνολο. Σε επίπεδο πρότασης, η μέγιστη συσχέτιση σε επίπεδο κειμένου με την ανθρώπινη κρίση ισούταν με Όπως και στο BLEU, η βασική μονάδα αξιολόγησης είναι η πρόταση και έτσι ο αλγόριθμος αρχικά δημιουργεί μια ευθυγράμμιση ανάμεσα σε 2 φράσεις, την υποψήφια προς μετάφραση φράση και την φράση αναφοράς. Η ευθυγράμμιση είναι ένα σύνολο χαρτογραφήσεων μεταξύ μονογραμμάτων. Η χαρτογράφηση μπορεί να θεωρηθεί σαν μια γραμμή μεταξύ ενός μονογράμματος ενός αντικειμένου και ενός μονογράμματος σε άλλο αντικείμενο. Οι περιορισμοί έχουν ως εξής: κάθε μονόγραμμα στην υποψήφια μετάφραση πρέπει να αντιστοιχεί σε μονόγραμμα 0 ή 1 στην αντίστοιχη μετάφραση και αντίστροφα. Σε κάθε ευθυγράμμιση, ένα μονόγραμμα δε μπορεί να αντιστοιχεί σε παραπάνω από ένα μονόγραμμα σε άλλο αντικείμενο. Μια ευθυγράμμιση δημιουργείται αυξητικά μέσω μιας σειράς από στάδια τα οποία ελέγχονται από διάφορες μονάδες. Οι μονάδες αυτές δεν είναι τίποτε άλλο από έναν 22

24 αλγόριθμο ταιριάσματος π.χ. η μονάδα "wn_synonymy" ταιριάζει συνώνυμες λέξεις με τη χρήσης του WordNet ενώ η ακριβής μονάδα ταιριάζει ακριβείς λέξεις Κάθε στάδιο χωρίζεται σε 2 φάσεις. Στην πρώτη φάση, όλα τα πιθανά ταιριάσματα μονογραμμάτων συλλέγονται για την μονάδα που χρησιμοποιείται σ αυτό το στάδιο. Στη 2η φάση, το μεγαλύτερο υποσύνολο αυτών των ταιριασμάτων επιλέγεται για να παράγει μια ευθυγράμμιση. Εάν υπάρχουν 2 ευθυγραμμίσεις με τον ίδιο αριθμό ταιριασμάτων, επιλέγεται αυτή με τις λιγότερες διασταυρώσεις μεταξύ 2 ταιριασμάτων. 2.2 Λίστα εμπορικών λογισμικών μετάφρασης Babylon Το Babylon είναι λογισμικό που δημιουργήθηκε από μια εταιρία που δημιουργήθηκε το Αρχικά σχεδιάστηκε για να μεταφράζει το ζευγάρι Εβραϊκά-Αγγλικά. Σήμερα υπάρχουν 25 γλώσσες διαθέσιμες στην έκδοση επί πληρωμή και 17 στην ελεύθερη έκδοση. Επιπροσθέτως, το Babylon προσφέρει INTerface σε 1300 λεξικά. Το κόστος του λογισμικού κυμαίνεται από 69 έως 89 δολάρια και η τιμή εξαρτάται από τα λεξικά που αγοράζεις. Βέβαια, μια ετήσια συνδρομή κοστίζει λιγότερο ($34) Editerm Το Editerm είναι ένα λογισμικό από μια εταιρία του John Chandioux, έναν από τους δημιουργούς του ΜΕΤΕΟ. Το ζευγάρι Αγγλικά-Γαλλικά είναι το μοναδικό διαθέσιμο ζευγάρι και η τιμή κυμαίνεται από 250 έως 2000 δολάρια GramTrans. Το GramTrans αρχικά είχε σχεδιαστεί για Σκανδιναβικές γλώσσες. Υπάρχουν δωρεάν εκδόσεις όπως επίσης και εμπορικές εκδόσεις με τις τιμές να κυμαίνονται από 30 έως 210 ευρώ για 6 μήνες MorphoWord Το MorphoWord είναι ένα πρόγραμμα μηχανικής μετάφρασης για το ζεύγος Ουγγρικά- Αγγλικά. Το λογισμικό σχεδιάστηκε από την MorphoLogic, η οποία δημιουργεί επίσης λεξικά, λογισμικά εκμάθησης ξένων γλωσσών, λεξικά για ορθογραφία και για συνώνυμες λέξεις. Όλες αυτές οι υπηρεσίες προσφέρονται στα Ουγγρικά. Η εγγραφή για ένα χρόνο για 23

25 απεριόριστη πρόσβαση στην μηχανή μετάφρασης κοστίζει από 8900 φιορίνια ( περίπου 35 ευρώ) έως φιορίνια (139 ευρώ περίπου) Promt. Το συγκεκριμένο λογισμικό δημιουργήθηκε από την αντίστοιχη εταιρία που ιδρύθηκε το Η συγκεκριμένη εταιρία εκδίδει μηχανές μετάφρασης και μνήμες μετάφρασης. Οι μηχανές μετάφρασης έχουν τιμές που κυμαίνονται από 19 έως 295 ευρώ. Τα διαθέσιμα ζευγάρια είναι Αγγλικά-Γαλλικά, Γερμανικά, Πορτογαλικά, Ρωσικά και Ισπανικά. Μια δωρεάν έκδοση για μικρά κείμενα διατίθεται μέσω του translate.eu OpenLogos. Το OpenLogos είναι η έκδοση της Open Source του συστήματος μηχανικής μετάφρασης λογοτύπων, μιας από τις αρχαιότερες και μακρόχρονες εμπορικές μηχανές μετάφρασης στον κόσμο. Δημιουργήθηκε από την εταιρία Logos Corporation στις ΗΠΑ με επιπρόσθετες ομάδες σχεδιασμού στην Γερμανία και στην Ιταλία. Όπως το Logos System, έτσι και το OpenLogos επιτρέπει την χρήση διαφορετικών μορφών αρχείων και διατηρεί την μορφή των αυθεντικών αρχείων στη μετάφραση. Το OpenLogos δε σκοπεύει να αντικαταστήσει τους μεταφραστές αλλά σκοπεύει να καλυτερεύσει το εργασιακό περιβάλλον τον επαγγελματιών μεταφραστών. Το OpenLogos εκδίδεται κάτω από καθεστώς δωρεάν άδειας που σημαίνει πως ο κώδικας μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε θέλει να εκδώσει κάτι κάτω από το ίδιο καθεστώς. Το συγκεκριμένο λογισμικό διατίθεται στη Γερμανική και στην Αγγλική και κάνει χρήση μιας βάσης δεδομένων τύπου PostreSQL. Η Logos δημιουργήθηκε από τον Bernard Scott το 1970, ο οποίος εργάστηκε στην Logos Systems για 30 χρόνια, μέχρι την διάλυση της εταιρίας το Τα πάντα ξεκίνησαν με μεταφράσεις ανάμεσα σε Αγγλικά και Βιετναμέζικα, οι οποίες φάνηκαν χρήσιμες το 1972 (κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ). Έτσι, το Logos System αναπτύχθηκε σαν μια λύση πολλών στόχων με τα Αγγλικά και τα Γερμανικά να είναι οι πηγαίες γλώσσες. Πρόσφατα η DFKI ασχολήθηκε σε μια ανοιχτή έκδοση του αυθεντικού προγράμματος OpenLogos. Σήμερα, αυτό το λογισμικό θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά και από τα πιο ανταγωνιστικά ως προς τα άλλα σημαντικά μεταφραστικά λογισμικά όπως το Systran ή το Websphere της ΙΒΜ. Τα χαρακτηριστικά τους είναι τόσο η ακρίβειά του και το γεγονός ότι 24

26 δεν διαγράφει των μεταφραστών. Η καινούργια εκδοχή λειτουργεί και σε περιβάλλον Linux και διατίθεται για μεμονωμένους χρήστες, για Πανεπιστήμια, για μεταφραστές SDL International. Η SDL plc είναι μια εταιρία με έδρα το Maidenhead της Μ. Βρετανίας που παρέχει υπηρεσίες εντοπισμού γλώσσας, λογισμικό μετάφρασης και υπηρεσίες διαχείρισης περιεχομένου. Είναι μέλος του Χρηματιστηρίου Αξιών στο Λονδίνο Μια βασική έκδοση του λογισμικού μηχανικής μετάφρασης διατίθεται δωρεάν μέσω ενός διαδικτυακού interface. Η συγκεκριμένη εταιρία εκδίδει λογισμικό μετάφρασης από μνήμης όπως και εργαλεία μηχανικής μετάφρασης (Trados). Επίσης, δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη, μέσω του εργαλείο Multiterm να μπορεί να δημιουργεί λεξικά με ορισμούς και μεταφράσεις. Μέσα στους οργανισμούς που χρησιμοποιούν το SDL είναι οι ABN-Amro, Bosch, Canon, CNH, FICO, Hewlett-Packard, KLM, Microsoft, NetApp, Philips, SAP, Sony και Virgin Atlantic. Η SDL έχει 1500 εταιρικούς πελάτες, ενώ έχει εκδώσει πάνω από άδειες προσφέροντας έτσι πρόσβαση κατά παραγγελία σε πάνω από χρήστες ανά μήνα ενώ διαθέτει παραπάνω από 60 γραφεία σε 35 χώρες. Η εταιρία ιδρύθηκε το 1992 από τον Mark Lancaster με 9 εργαζομένους. Άνοιξε το πρώτο της γραφείο στο εξωτερικό στην Γαλλία το 1996, ενώ εισήχθη στο Χρηματιστήριο το Η εταιρία αναπτύχθηκε με εξαγορές της Trados, της ΙΤΡ, της Alpnet όπως και τα κεκτημένα περί μεταφράσεων της Transparent Language SYSTRAN. Σίγουρα ένα από τα παλαιότερα συστήματα μετάφρασης μέσω υπολογιστή. Οι τιμές των προϊόντων κυμαίνονται από 47 ευρώ ( μόνο ένα plugin για τον Internet explorer) μέχρι 780 ευρώ. Το SYSTRAN είναι η πρωτοπόρος εταιρία στην παροχή λογισμικού μετάφρασης για προσωπικούς υπολογιστές, για εταιρίες και για ιστοσελίδες του Ίντερνετ, το οποίο βοηθά μικρές, μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις να μεταφράζουν ταχύτατα και να κατανοούν πληροφορίες σε ξένες γλώσσες όπως επίσης και να επικοινωνούν αποδοτικά σε πολλαπλές γλώσσες. Οι χρήστες του SYSTRAN μπορούν να μεταφράζουν κείμενα σε ξένη γλώσσα γραμμένα στο Word και στο Acrobat, σε υπολογιστικά φύλλα του Excel, παρουσιάσεις του Powerpoint, στο Outlook, ιστοσελίδες στο Internet και άλλους browser σε 52 ζευγάρια 25

27 γλωσσών. Η χρήση των προϊόντων του δυδτκλν καλυτερεύουν τις πολύγλωσσες επικοινωνίες και αυξάνουν την παραγωγικότητα και εξοικονομούν στην σπατάλη του χρόνου σε διάφορες διεπιχειρησιακές σχέσεις. Η δγ8ϊγαπ προσφέρει επίσης υπηρεσίες και λογισμικό το οποίο είναι χρήσιμο στις λειτουργίες μιας επιχείρησης. Το συγκεκριμένο λογισμικό Βοηθάει στη βελτίωση των διεθνών επαφών και συνεργασιών της εταιρίας προσφέροντας λύσεις σε περίπλοκα ζητήματα μετάφρασης μέσα στην εταιρία αλλά και με τους πελάτες Μια εταιρία, για να παραμείνει ανταγωνιστική και να διατηρεί το μερίδιο της στην παγκόσμια αγορά, θα πρέπει να χαρτογραφήσει μια πορεία προς την ανάπτυξη που θα τροφοδοτείται από αποδοτικά διεθνή δίκτυα, στρατηγικές διείσδυσης στην εντόπια αγορά και λύσεις σχεδιασμένες για να ανταποκρίνονται στις υψηλού επιπέδου απαιτήσεις των πελατών. Έτσι, για να μπορεί κάποιος να κατανοήσει και να γίνει κατανοητός, η μετάφραση είναι απαραίτητη έτσι ώστε να σπάσουν τα δεσμά της γλώσσας και η επικοινωνία με τους συναδέλφους, τους πελάτες και τους συνεργάτες να γίνεται πιο εφικτή. Προσφέρει μετάφραση υλικού επικοινωνίας εντός της εταιρίας Η χρήση της γλώσσας είναι ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για την ανάπτυξη μιας εταιρίας. Ο όλο και μεγαλύτερος όγκος πληροφοριών προς μετάφραση απαιτεί αυξανόμενη προσπάθεια για να αντιληφθούμε, να μορφοποιήσουμε, να εκδώσουμε και να μεταβάλλουμε κείμενα σε πολλαπλές γλώσσες. Οι σημαντικές ιστοσελίδες, οι βάσεις δεδομένων, διάφορα στρατηγικά έγγραφα μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο μόνο εάν μεταφραστούν επακριβώς μέσα στην επιχείρηση. Το σύνολο των πληροφοριών πρέπει να γίνει κατανοητό και να κοινοποιηθεί στους εργαζόμενους, σε πελάτες, συνεργάτες σε παγκόσμια κλίμακα. Η διαχείριση του περιεχομένου και ο εντοπισμός της πολυγλωσσίας των ιστοσελίδων θα πρέπει να εμπεριέχουν και την ικανότητα για μετάφραση σε πραγματικό χρόνο, σαν ένα κομμάτι της διαδικασίας έκδοσης. 26