Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία"

Ξάνθη Καρράς
7 χρόνια πριν
Προβολές:

Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2018 Γνωστική λειτουργία & φλοιός. Γνωστική λειτουργία & φλοιός. Γνωστικές λειτουργίες à επεξεργασία πληροφοριών από διαφορετικές περιοχές (µεγαλύτερη ( αποκλειστική) σχέση).

1 Γνωστική-Πειραµατική Ψυχολογία ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2018 Γνωστική λειτουργία & φλοιός. Γνωστική λειτουργία & φλοιός. Γνωστικές λειτουργίες à επεξεργασία πληροφοριών από διαφορετικές περιοχές (µεγαλύτερη ( αποκλειστική) σχέση). Μελέτη συνειρµικών περιοχών. Προµετωπιαίος συνειρµικός φλοιός (ΣΦ) Βρεγµατο-κροταφο-ινιακός ΣΦ Στεφανιαίος ΣΦ Σιωπηλές περιοχές Παραδοσιακά 2 κύριες λειτουργίες 1. Ολοκλήρωση δράσης αισθητικών 1ταγών περιοχών 2. Σύνδεση αισθητικές µε κινητικές περιοχές. 3. ΑΛΛΑ γνωστικές λειτουργίες δεν περιορίζονται στις ΣΠ. + Αλλες φλοιϊκές περιοχές Μελέτη βλαβών Γειτνίαση Ι & Ανώτερης Τάξης ΦΠ. 1

λειτουργίες (ΓΛ) Λειτουργική εξειδίκευση αλλά συµµετοχή σε

2 Γνωστική λειτουργία & φλοιός. Οι 3 συνειρµικές περιοχές µετέχουν σε διαφορετικές γνωστικές λειτουργίες (ΓΛ) Λειτουργική εξειδίκευση αλλά συµµετοχή σε διαφορετικές ΓΛ Προµετωπιαίος à σχεδιασµός κ εκτέλεση σύνθετων κινητικών δράσεων. Βρεγµατο-κροταφο-ινιακός à ολοκλήρωση αισθητικών λειτουργιών & γλώσσα. Στεφανιαίος à Μνήµη & συναισθηµατικές συµπεριφορές & συµπεριφορές κινητοποίησης. 2

Γνωστική λειτουργία & φλοιός. Μετωπιαίοι ΣΦ & κίνηση Οι µετωπιαίες συνειρµικές περιοχές παρεµβαίνουν σε κινητικές στρατηγικές & κινητικό σχεδιασµό.

3 Γνωστική λειτουργία & φλοιός. Μετωπιαίοι ΣΦ & κίνηση Οι µετωπιαίες συνειρµικές περιοχές παρεµβαίνουν σε κινητικές στρατηγικές & κινητικό σχεδιασµό. Πιθανώς η πιο σηµαντική λειτουργία του προµετωπιαίου ΣΦ: à Σταθµίζει συνέπειες από µελλοντικές δράσεις & ανάλογος σχεδιασµός. Λειτουργικές κ ανατοµικές µελέτες à διαίρεση προµετωπιαίου σε 2 κύριες υπο-περιοχές. 1. Κυρίως προµετωπιαίο ΣΦ (έξω ραχιαία επιφάνεια µετωπιαίου λοβού). 2. Κογχοµετωπιαίος φλοιός (έσω κ κοιλιακή επιφάνεια ηµισφαιρίου). Ο Κογχοµετωπιαίος φλοιός µέρος του στεφανιαίου ΣΦ. Άµεση σύνδεση µε δοµές του στεφανιαίου συστήµατος, π.χ. αµυγδαλή. 3

4 Μετωπιαίες ΣΠ & κίνηση Στον πίθηκο ο Προµετωπιαίος ΣΦ χωρίζεται σε 3 µοίρες: 1. Κύρια αύλακα 2. Άνω προµετωπιαίο κύρτωµα 3. Κάτω προµετωπιαίο κύρτωµα Φλοιός στην κύρια αύλακα à σχέση µε στρατηγικό σχεδιασµό για ανώτερες σχετικές δράσεις. Βλάβες στην Κύρια αύλακα Διαταραχή συγκεκριµένων κινητικών κέντρων. Μικρές βλάβεςà διατάραξή ικανότητας ανταπόκρισης σε έργα που απαιτούν καθυστερηµένη απόκριση στο χώρο. Μετωπιαίες ΣΠ & κίνηση Πείραµα 1 (φαγητό, 5 ). Πρωµετωπιαία περιοχή πιθανή παρεµβολή σε µια µορφή βραχυχρόνιας µνήµης. Μετωπικές συνειρµικές περιοχές απαραίτητες για την εκτέλεση πολύπλοκων κινητικών εργασιών (κατά την απουσία/ ανάγκη ανάκλησης από µνήµη). Βλάβη ειδική για την ενεργό µνήµη (προσωρινή αποθήκευση πληροφοριών που χρησιµοποιούνται για καθοδήγηση µελλοντικής δράσης). Χωρίς προβλήµατα η αισθητική διάκριση αντικειµένων χωρίς καθυστέρηση. 4

5 Κυτταρικές µελέτες Η προµετωπιαία περιοχή περιέχει έναν πλήρη χάρτη του ετερόπλευρου οπτικού πεδίου διαθέσιµος για χρήση από την ενεργό µνήµη. Κυτταρικές µελέτες Μικρές βλάβες στην κυρία αύλακα διαταράσσουν την ικανότητα των πιθήκων να θυµούνται τη θέση αντικειµένων σε ειδικές περιοχές οπτικού πεδίου (ετερόπλευρα). (scotoma/blindspot) Έξω-ραχιαίος προµετωπιαίος ΣΦ συνεργάζεται στενά µε τον οπίσθιο βρεγµατικό ΣΦ (προσωπικός χώρος Μνήµη χώρου). Προµετωπιαία περιοχή πρωτευόντων πλούσια σε ντοπαµινεργικές απολήξεις à σχέση µε αποθήκευση ενεργού µνήµης. Διαταραχή καθυστερηµένης απόκρισης µε έγχυση 6-υδροξυ-ντοπαµίνης (επιλεκτική καταστροφή απολήξεων που χρησιµοποιούν την ντοπαµίνη ως διαβιβαστή). διαταραχές αυτού του ντοπαµίνεργικού συστήµατος > συµπτώµατα σχιζοφρένειας. (µικρότερος µετωπιαίος λοβός σε σχιζοφρενείς). 5

6 Βρεγµατικές & κροταφικές ΣΠ Βλάβες στο κάτω προµετωπιαίο κύρτωµα à διαταραχή σχετικών κινητικών αποκρίσεων. Διαταραχή στην ικανότητα εκτέλεσης οποιουδήποτε είδους καθυστερηµένης απόκρισης ( µε ή χωρίς αναφορά στο χώρο). Π.χ. κίνηση στα αριστερά στο άκουσµα σήµατος από δεξιά. Βρεγµατικές & κροταφικές ΣΠ Βρεγµατικές συνειρµικές περιοχές παρεµβαίνουν στις ανώτερες αισθητικές λειτουργείες & γλώσσα. Ανωµαλίες στην εικόνα του σώµατος και στην αντίληψη σχέσεων στο χώρο. Οι κροταφικές συνειρµικές περιοχές παρεµβαίνουν στην µνήµη και τη συναισθηµατική συµπεριφορά. 6

7 Βρεγµατικές & κροταφικές ΣΠ Βλάβες στην κάτω κροταφική περιοχή (πίθηκοι) à µείωση ταχύτητας εκµάθησης οπτικών εργασιών κ αποµνηµόνευσης τους ( τύφλωση) πιο έντονη σε σύνθετα έργα. Βλάβες στην άνω κροταφική περιοχή à παρακώλυση εκµάθησης ακουστικών σχηµάτων (ντα-ντι-ντα ντι-ντα-ντι). Penfield συγκράτηση στη µνήµη. Αφαίρεση Α&Δ κροταφικού λοβούà εµφανής κ µη ανατρέψιµη διαταραχή ικανότητας σχηµατισµού ορισµένων τύπων µακρόχρονης µνήµης. Πείραµα: Δυσκολία ανάκλησης προσώπων κ ακανόνιστων σχηµάτων απλά σχήµατα. Εγκεφαλικά ηµισφαίρια Τα Εγκεφαλικά ηµισφαίρια (ΕΗ) έχουν διαφορετικές γνωστικές ικανότητες McClloh (1940) Lashley (1950) Roger Sperry (1960) Μεσολόβιο à online & offline µεταφορά πληροφοριών µεταξύ Η. Σε κάποιο βαθµό τα 2 ΕΗ ανεξάρτητα & δέχονται όµοια πληροφόρηση à Παραλληλισµός λειτουργίας. Κάθε ΕΗ à πλήρη αντιπροσώπευση οπτικού πεδίου. Πειραµατικός αποκλεισµός χιαστών σηµάτων (πείραµα: παρουσίαση µήλου). èτο δεξί ΕΗ µπορεί να είναι βουβό αλλά µπορεί να αντιληφθεί, µάθει κ θυµηθεί κ να δώσει εντολές για κινητικές εργασίες. à Broca: Δ ΕΗ ικανό για στοιχειώδη αντίληψη γλώσσας (< Σ-Κ-Υ-Λ-Ο-Σ). 7

Εγκεφαλικά ηµισφαίρια Δ ΕΗ καλύτερο σε ορισµένες αντιληπτικές εργασίες καλύτερη απόδοση από το Α ΕΗ (π.χ. αντίληψη χώρου).

Κάθε ΕΗ ικανό για κατεύθυνση συµπεριφοράς (ανάλογα µε την εργασία). Πείραµα (χιµαιρικές εικόνες). Εγκεφαλικά ηµισφαίρια Διαφορετική εξειδίκευση ΕΗ.

Άµεση αντίληψη οπτικού ερεθίσµατος (συνειδητή αντίληψη & binding problem). Αλληλοβοήθεια ΕΗ σε λεκτικές & µη λεκτικές εργασίες.

8 Εγκεφαλικά ηµισφαίρια Δ ΕΗ καλύτερο σε ορισµένες αντιληπτικές εργασίες καλύτερη απόδοση από το Α ΕΗ (π.χ. αντίληψη χώρου). Ασθενείς µε διηρηµένο Ε, 2 ανεξάρτητα ΕΗ: Α ΕΗ: αντιλαµβάνεται κ µιλά Δ ΕΗ: λειτουργεί αυτοµάτως. Κάθε ΕΗ ικανό για κατεύθυνση συµπεριφοράς (ανάλογα µε την εργασία). Πείραµα (χιµαιρικές εικόνες). Εγκεφαλικά ηµισφαίρια Διαφορετική εξειδίκευση ΕΗ. Κάθε ΕΗ έχει πλεονεκτήµατα κ µειονεκτήµατα σχετικά µε συγκεκριµένες εργασίες (π.χ. ανάλυση, λεκτική κωδίκευση, ταυτόχρονη επεξεργασία ολόκληρης πληροφορίας). Άµεση αντίληψη οπτικού ερεθίσµατος (συνειδητή αντίληψη & binding problem). Αλληλοβοήθεια ΕΗ σε λεκτικές & µη λεκτικές εργασίες. Δοκιµασία Wada (νατριούχου αµυτάλης) για καθορισµό κυρίαρχου ΕΗ. Τα ΕΗ είναι ανατοµικώς ασσύµετρα. Γλώσσα & Α- (15%) Δ-χειρες (96%) à Μετρήσεις διαστάσεων Ε. Έµφυτη εγκεφαλική ασυµµετρία Α ΕΗ (ανάπτυξη γλωσσικών ικανοτήτων;). 8

Εγκεφαλικά ηµισφαίρια Γιατί υπάρχει λειτουργική εξειδίκευση ΕΗ; Προσαρµογή Δ ΕΗ για γλώσσα (βλάβες σε παιδιά/ενήλικες). Α ΕΗ à γλώσσα à λόγω εγγενούς ανατοµικής ασυµµετρίας.

9 Εγκεφαλικά ηµισφαίρια Γιατί υπάρχει λειτουργική εξειδίκευση ΕΗ; Προσαρµογή Δ ΕΗ για γλώσσα (βλάβες σε παιδιά/ενήλικες). Α ΕΗ à γλώσσα à λόγω εγγενούς ανατοµικής ασυµµετρίας. Συγκέντρωση λειτουργιών που απαιτούν εκτεταµένες συνδέσεις σε ένα ΕΗ λόγω αποτελεσµατικού εξελικτικού σχεδιασµού. Μικρότερος αριθµός ινών µεσολόβιου από ενδοφλοιικές ίνες ενός ΕΗ. Νευρωνικά δίκτυα Προσοµοίωση γνωστικών λειτουργιών µε τεχνητά νευρωνικά δίκτυα που χρησιµοποιούν επεξεργασία παράλληλης κατανοµής. 9

Σχετικά έγγραφα

M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics

M.Sc. Bioinformatics and Neuroinformatics Recording and Processing Brain Signals Μαρία Σαγιαδινού Ο ανθρώπινος εγκέφαλος Πιο πολύπλοκο δημιούργημα της φύσης Προιόν βιολογικής εξέλιξης εκατομμυρίων ετών