Σύβακας Σταύρος ΠΕ19,MSc. IT Στέλεχος Πληροφορικής

Transcript

1 Σύβακας Σταύρος ΠΕ19,MSc. IT Στέλεχος Πληροφορικής

2 H ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας των υπολογιστών H ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας των υπολογιστών και της δικτύωσής τους σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο έδωσε τη δυνατότητα άµεσης επικοινωνίας µεταξύ ιατρών. Την επικοινωνία ακολούθησε η αµοιβαιότητα στο µοίρασµα της πληροφορίας, και έτσι δηµιουργήθηκαν διεθνώς «κατανεµηµένες» βάσεις ιατρικών δεδοµένων. Οι εξελίξεις αυτές είχαν ως αποτέλεσµα να διατίθεται σήµερα στην ιατρική κοινότητα ένας τεράστιος όγκος πληροφοριών, στον οποίο η πρόσβαση είναι άµεση.

3 Ο τεράστιος όγκος πληροφορίας Ο τεράστιος όγκος πληροφορίας και η αµεσότητα στην πρόσβασή της είναι αναγκαίες συνθήκες για την επίλυση σύνθετων ιατρικών προβληµάτων, δεν είναι όµως ικανές. Πράγµατι, όσο µεγαλύτερος είναι ο όγκος της διατιθέµενης πληροφορίας, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η ανεύρεση µιας συγκεκριµένης πληροφορίας. Είναι σαφές ότι για να βρεθεί η συγκεκριµένη πληροφορία θα πρέπει να υπάρχει ο κατάλληλος αλγόριθµος διερεύνησης, µέσω του οποίου θα γίνει ο εντοπισµός της. Ποία είναι η μεγαλύτερη βάση δεδομένων στον Κόσμο?

4 Η μεγαλύτερη βάση δεδομένων στον Κόσμο

5 Η χρήση του Google Α To Google σύμμαχος σε κάθε αναζήτηση Πώς γίνεται η αναζήτηση στο Google Συμβουλή 1: Φροντίστε η αναζήτησή σας να είναι απλή Δεν έχει σημασία τι ψάχνετε, ξεκινήστε με μια απλή αναζήτηση, π.χ. where's the closest hospital? (πού βρίσκεται το πιο κοντινό νοσοκομείο). Μπορείτε να προσθέσετε μερικές περιγραφικές λέξεις, αν είναι απαραίτητο. Αν ψάχνετε για κάποιο μέρος ή υπηρεσία σε συγκεκριμένη τοποθεσία, προσθέστε την τοποθεσία. Για παράδειγμα, Νοσοκομείο Λάρισα

6 Η χρήση του Google Συμβουλή 2: Χρησιμοποιήστε τη φωνητική αναζήτηση Μόνο στον Chrome Κουραστήκατε να πληκτρολογείτε; Κάντε κλικ στο εικονίδιο μικροφώνου στην εφαρμογή Google ή στο πλαίσιο αναζήτησης Chrome για να χρησιμοποιήσετε τη φωνητική αναζήτηση. Β

7 Η χρήση του Google Γ Συμβουλή 3: Επιλέξτε προσεκτικά τις λέξεις Όταν θέλετε να αποφασίσετε ποιες λέξεις θα πληκτρολογήσετε στο πλαίσιο αναζήτησης, προσπαθήστε να επιλέξετε λέξεις που είναι πιθανόν να εμφανιστούν στον ιστότοπο που αναζητάτε. Για παράδειγμα, αντί να πείτε my head hurts(πονάει το κεφάλι μου), πείτε headache (πονοκέφαλος) επειδή αυτήν τη λέξη θα χρησιμοποιούσε κάποιος ιστότοπος ιατρικού περιεχομένου.

8 Η χρήση του Google Δ Συμβουλή 4: Μην ανησυχείτε για λεπτομέρειες Ορθογραφία. Ο ορθογραφικός έλεγχος του Google χρησιμοποιεί αυτόματα την πιο κοινή ορθογραφία μιας δεδομένης λέξης, ακόμη κι αν δεν τη γράφετε σωστά. Κεφαλαία γράμματα. Η αναζήτηση για New York Times είναι ίδια με την αναζήτηση για new york times.

9 Η χρήση του Google Συμβουλή 5: Βρείτε γρήγορα απαντήσεις Στις περισσότερες αναζητήσεις, το Google θα κάνει τη δουλειά για εσάς και θα εμφανίσει στα αποτελέσματα αναζήτησης μια απάντηση στην ερώτησή σας. Ε Καιρός: Κάντε αναζήτηση για weather (καιρός) για να δείτε τον καιρό στην τοποθεσία σας ή προσθέστε το όνομα μιας πόλης, π.χ. weather Thessaloniki για να βρείτε πληροφορίες καιρού για ένα συγκεκριμένο μέρος. Λεξικό: Πληκτρολογήστε define (ορισμός) μπροστά από οποιαδήποτε λέξη για να δείτε τον ορισμό της. Υπολογισμοί: Καταχωρίστε μια μαθηματική εξίσωση, π.χ. 3*9123 ή επιλύστε σύνθετες εξισώσεις γραφημάτων. Μετατροπή μονάδων: Πληκτρολογήστε οποιαδήποτε μετατροπή, π.χ. 3 dollars in euros (3 δολάρια σε ευρώ). ή στο

10 Άσκηση 1 Μπορούμε να μετατρέψουμε μονάδες μήκους? Άσκηση 2 Περισσότερα για τους υπολογισμούς στο

11 Άσκηση 3 Ποία η πρόβλεψη για το καιρό στη Πόλη μας;

12 Άσκηση 4 (Ας κάνουμε οικονομία) Υπολογίστε με το Google την LDL χοληστερόλη Ολική Χοληστερόλη (mg/dl) =185 HDL (mg/dl) «καλή» χοληστερόλη = 45 Τριγλικερίδια = 100 mg/dl

13 Απάντηση

14 Ιατρική Πληροφορική Εκτός όµως από τη διάσταση που σχετίζεται µε την εντόπιση χρήσιµων ιατρικών πληροφοριών, υπάρχει και η διάσταση του συνδυασµού τους για τη λήψη µιας ιατρικής πληροφορίας που αφορά τη διάγνωση, την πρόγνωση ή τη θεραπεία. Η διαχείριση των ιατρικών πληροφοριών κάνει χρήση των Η/Υ, αλλά δεν µένει σ αυτούς, απαιτεί νέες µεθόδους κωδικοποίησης και ανάλυσης, που συνιστούν τη βάση της «Ιατρικής Πληροφορικής».

15 Η Ιατρική Πληροφορική Η Ιατρική Πληροφορική παρουσιάζει σοβαρές διαφορές σε σχέση µε τις εφαρµογές της Πληροφορικής στις βασικές επιστήµες. Τα φυσικά ή χηµικά φαινόµενα περιγράφονται µε νόµους που δίνονται συνήθως από αναλυτικές µαθηµατικές εκφράσεις (συναρτήσεις).

16 Τεχνητή Νοηµοσύνη Συνήθως ο ιατρός, αντίθετα από το βασικό επιστήµονα, λαµβάνει αποφάσεις ακολουθώντας µια µη αναλυτική προσέγγιση, η οποία καλείται «ευρετική» (heuristic) και είναι αντικείµενο µελέτης µιας νέας επιστήµης, που ασχολείται µε την Τεχνητή Νοηµοσύνη (Artificial Intelligence).

17 Τι είναι heuristic method Μπορούμε να βρούμε επιστημονικά άρθρα;

18 Ιατρική απόφαση Σχεδόν πάντα, η ιατρική απόφαση λαµβάνεται σε συνθήκες αβεβαιότητος (µεγάλης ή µικρής). Οι υπολογιστές και η Ιατρική Πληροφορική έρχονται να υποστηρίξουν τη λήψη ιατρικών αποφάσεων, πρώτον, µειώνοντας την αβεβαιότητα και την υποκειµενικότητα και, δεύτερον, χρησιµοποιώντας µε πιο αποδοτικό τρόπο τα υπάρχοντα δεδοµένα. Clinical Decision Support Programs Clinical Decision Support Systems

19 Οι εφαρµογές της Ιατρικής Πληροφορικής απαιτούν: Πλήθος µαθηµατικών εργαλείων ώστε να κωδικοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότερο υπάρχοντα δεδοµένα. Μεθόδους στατιστικής ανάλυσης, αφού όλες οι ιατρικές µετρήσεις και παρατηρήσεις υπόκεινται σε τυχαία σφάλµατα. ηµιουργική εφαρµογή της αναλυτικής θεωρίας των αποφάσεων. pedia.org/wiki/διακριτάμαθηματικά Ανάλυση των γνωστικών µηχανισµών και γνωστική ψυχολογία. pedia.org/wiki/νευροψυχολογία

20 Βασικά θέματα προβληματισμού στην Ψηφιακή Υγεία Διαλειτουργικότητα συστημάτων Πληροφοριακά συστήματα ποιότητα ευχρηστία Καινοτόμα και κρίσιμα πληροφοριακά συστήματα Λειτουργία πληροφοριακών συστημάτων Ασφάλεια προσωπικών δεδομένων και πληροφοριακών συστημάτων Το ΠΣ Μονάδων Υγείας πρέπει να μπορεί να φτάσει στα χέρια του Ιατρικού Προσωπικού

21

22 Ψηφιακός Ιατρικός Φάκελος Η αποτελεσµατική λειτουργία ενός νοσοκοµείου βασίζεται στην ταχεία λήψη αποφάσεων από το αρµόδιο προσωπικό, είτε αυτές αφορούν καθαρά κλινικά θέµατα περίθαλψης είτε θέµατα διαχείρισης. Η αποτίµηση της κλινικής εικόνας ενός ασθενούς, η επιλογή του βέλτιστου θεραπευτικού σχήµατος, ο καθορισµός του προσωπικού βάρδιας, ή ο χρόνος της παραγγελίας φαρµακευτικών προµηθειών αποτελούν παραδείγµατα τέτοιων αποφάσεων. Η σωστή και αποτελεσµατική λήψη παρόµοιων αποφάσεων προϋποθέτει αποτελεσµατική διαχείριση της πληροφορίας.

23 Οι ανάγκες διαχείρισης της πληροφορίας σε ένα νοσοκομείο Λειτουργικές απαιτήσεις διαχείρισης. Αυτές σχετίζονται µε όλες τις λειτουργίες οι οποίες άπτονται άµεσα των ασθενών. ιαχείριση λειτουργικής πληροφορίας απαιτείται για να απαντηθούν ερωτήµατα όπως: Πού βρίσκεται κάποιος συγκεκριµένος ασθενής, τι θεραπεία λαµβάνει, πότε θα λάβει εξιτήριο κτλ. Φανταστείτε ένα Γιατρό να μπορεί από τη φορητή του συσκευή να δώσει εξιτήριο σε κάποιον Ασθενή και το ΠΣ Να δρομολογεί αυτόματα τις ενέργειες που απαιτούνται.

24

25 Οι ανάγκες διαχείρισης της πληροφορίας σε ένα νοσοκοµείο (β) ιαχείριση πληροφορίας απαιτούµενη για το σχεδιασµό, είτε αυτός αφορά τη λειτουργία του νοσοκοµείου είτε τη θεραπευτική αγωγή των ασθενών. Παραδείγµα τα ερωτηµάτων σχετικών µε την κατηγορία αυτή είναι τα εξής: χρόνος παραγγελίας προµηθειών, προβλεπόµενος αριθµός άδειων κρεβατιών σε συγκεκριµένες χρονικές στιγµές, επιλογή κατάλληλης θεραπείας κάποιου ασθενούς κτλ.

26 Οι ανάγκες διαχείρισης της πληροφορίας σε ένα νοσοκοµείο (γ) ιαχείριση πληροφορίας για παραγωγή τυποποιηµένων εγγράφων. Η κατηγορία αυτή περιλαµβάνει τόσο την παραγωγή εγγράφων για το αρχείο του νοσοκοµείου, όπως επιβάλλει ο εσωτερικός κανονισµός λειτουργίας του, όσο και εγγράφων προς τρίτους. Καθίσταται σαφές ότι ένα πληροφοριακό σύστηµα προσαρµοσµένο στις ανάγκες ενός νοσοκομείου µπορεί να αυτοματοποιήσει σε µεγάλο βαθµό τη διαχείριση της πληροφορίας και, κατά συνέπεια, να επιταχύνει τη λειτουργία του νοσοκοµείου.

27 Σήµερα, τα πληροφοριακά συστήµατα νοσοκομείων εκτελούν µια πληθώρα λειτουργιών µε κύριο σκοπό την: επιτάχυνση της διακίνησης της πληροφορίας µεταξύ των τµηµάτων του νοσοκοµείου και τρίτων, οργάνωση των δεδοµένων κατά τρόπο τέτοιο, ώστε να βοηθά στη λήψη αποφάσεων, µε αποτέλεσµα την αύξηση της παραγωγικότητας και τη µείωση του κόστους νοσηλείας.

28 Ποίες οι λειτουργίες ενός ΠΣ Νοσοκομείου; Ο πυρήνας του συστήµατος περιλαµβάνει τις βασικές κεντρικές λειτουργίες, όπως εισαγωγή ασθενούς, παρακολούθηση, έκδοση εξιτηρίου, ηλεκτρονική αρχειοθέτηση προσωπικών και δηµογραφικών στοιχείων του ασθενούς. H αγγλική συντοµογραφία για τις λειτουργίες του πυρήνα του συστήµατος είναι ADT (Admission, Discharge, Transfer).

29 Το οικονομικό σύστημα Επιτελεί τις οικονοµικές λειτουργίες, βασικότερες των οποίων είναι η πληρωµή του προσωπικού του νοσοκοµείου και η έκδοση λογαριασµών για το κόστος της νοσηλείας.

30 Το σύστημα δικτύωσης και επικοινωνίας Επιτελεί τη διασύνδεση όλων των τµηµάτων ενός νοσοκοµειακού πληροφοριακού συστήµατος σε µια ολοκληρωµένη οντότητα. Η εύρυθµη λειτουργία ενός νοσοκοµείου απαιτεί την αποτελεσµατική επικοινωνία µεταξύ των πτερύγων και των βοηθητικών τµηµάτων του νοσοκοµείου, τα βασικότερα των οποίων είναι το φαρµακείο,το τµήµα ραδιοδιάγνωσης και τα κλινικά εργαστήρια.

31 Σύστημα παραγωγής Ιατρικών εγγράφων Αυτό διαδραµατίζει καίριο ρόλο στις λειτουργίες ενός νοσοκοµειακού πληροφοριακού συστήµατος. Το σύστηµα αυτό συλλέγει, οργανώνει, αποθηκεύει και παρουσιάζει κατά τον επιθυµητό τρόπο τις πληροφορίες του ιατρικού φακέλου του ασθενούς. Ο ιατρικός φάκελος περιέχει τα προσωπικά και δηµογραφικά στοιχεία του ασθενούς, ιατρικό ιστορικό, αποτελέσµατα εξετάσεων από άλλα τµήµατα του νοσοκοµείου, διαγράµµατα ζωτικών δεικτών κτλ.

32 Σύστημα Διαχείρισης Τμημάτων Αυτά υποστηρίζουν τις ανάγκες πληροφοριακής διαχείρισης συγκεκριµένων τµηµάτων του νοσοκοµείου (κλινικά εργαστήρια, φαρµακείο, ραδιολογικό τµήµα κτλ.). Συχνά εγκαθίστανται ως αποµονωµένα συστήµατα, αφού η επικοινωνία τους µε το λοιπό πληροφοριακό σύστηµα δυσχεραίνεται από το γεγονός ότι είναι προσαρµοσµένα στις ιδιαίτερες ανάγκες του τµήµατος για το οποίο σχεδιάστηκαν. Η ολοκληρωµένη σύνδεσή τους µε τα άλλα τµήµατα του πληροφοριακού συστήµατος αυξάνει σηµαντικά την αυτοµατοποίηση και τα πλεονεκτήµατα τα οποία έπονται αυτής.

33 βασικές λειτουργίες των πληροφοριακών συστηµάτων κλινικών εργαστηρίων Ηλεκτρονική παραλαβή και αποστολή παραγγελιών για εξετάσεις και αποτελέσµατα εξετάσεων, αντίστοιχα. Αυτοµατοποιηµένη εκτύπωση ταµπελών για αναγνώριση ταυτότητας των ασθενών και των δειγµάτων τους. Συλλογή κλινικών δεδοµένων. Η λειτουργία αυτή παρουσιάζει δυσκολίες στην πλήρη αυτοµατοποίησή της, διότι ορισµένες κλινικές εξετάσεις µικροβιολογικών και παθολογικών εργαστηρίων απαιτούν οπτική εξέταση των δειγµάτων από εξειδικευµένο προσωπικό. Χηµικές ή αιµατολογικές εξετάσεις, οι οποίες εν γένει παράγουν αριθµητικά αποτελέσµατα, αυτοµατοποιούνται πολύ ευκολότερα.

34 Διεθνώς αναγνωρισμένα συστήματα EPSOS - European Patients - Smart open Services IZIP -Internet Access to Patient Health Records NEHTA - National E-Health Transition Authority

35 Τι είναι το epsos Οι Έξυπνες Ανοιχτές Ηλεκτρονικες Υπηρεσίες για τους Ευρωπαίους Ασθενείς (εν συντομία: epsos), είναι ένα πανευρωπαϊκό έργο που ξεκινησε τον Ιούλιο του 2008, και που υλοποιειται από δικαιούχους που εκπροσωπούν δώδεκα κράτη μέλη της ΕΕ. Ο κύριος στόχος του epsos είναι να αναπτύξει ένα πρακτικό πλαίσιο ηλεκτρονικής υγείας και καταλληλες υποδομές στον τομεα της Πληροφορικης και Επικοινωνιων που θα επιτρέπουν την ασφαλή πρόσβαση των διάφορων μη εθνικων ευρωπαϊκών συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης στις πληροφορίες αναφορικά με την υγεία του ασθενούς. Το epsos έχει εντοπίσει δύο χωριστές υπηρεσίες ηλεκτρονικής υγείας : Τον Φάκελο Ασθενούς (patient medical record) και Ηλεκτρονικές Συνταγές (e-prescription / e-dispensation).

36 Φάκελος Ασθενούς Ο Φάκελος Ασθενούς στα πλαίσια του epsos αναφέρεται σε ένα σύνολο στοιχείων που περιέχει γενικές πληροφορίες για τον ασθενή (π.χ. όνομα, ηλικία) ένα ιατρικό φάκελο που αποτελείται από τα πιο σημαντικά κλινικά δεδομένα του ασθενή (π.χ. αλλεργίες, τρέχοντα ιατρικά προβλήματα, ιατρικά εμφυτεύματα, μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών, κλπ.) ένα φαρμακευτικό φάκελο όπου αναγράφονται όλα τα τρέχοντα φάρμακα που αφορουν τον ασθενη πληροφορίες σχετικά με τον ίδιο το Φάκελο Ασθενούς (π.χ. πότε και από ποιον δημιουργήθηκε) Ο Φάκελος Ασθενούς θα παρέχει στους γιατρούς πληροφορίες για τους ασθενείς τους στη δική τους γλώσσα, επιλύοντας έτσι τα γλωσσικά εμπόδια που προκύπτουν συχνά όταν οι ασθενείς αναζητούν υγειονομική περίθαλψη σε άλλη χώρα. Σε επείγοντα περιστατικά αλλά και σε προγραμματισμένη περίθαλψη ο Φάκελος Ασθενούς μπορεί να παράσχει βασικές πληροφορίες, οι οποίες βοηθούν τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας στη λήψη των αποφάσεων, και ως εκ τούτου διασφαλίζει την ποιότητα και την ασφάλεια της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης (π.χ., με την πρόληψη ανεπιθύμητων παρενεργειών των φαρμάκων).