Πως μελετάμε τη γενετική πληροφορία

Transcript

1 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3 ΤΑΞΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Εκτιμώμενη διάρκεια: 1 διδακτική ώρα 5.1 Το γενετικό υλικό οργανώνεται σε χρωμόσωμα Πως μελετάμε τη γενετική πληροφορία Στόχοι: Να αναφέρετε την αιτία κατασκευής του καρυότυπου (προσπάθεια μελέτης των χρωμοσωμάτων και κατ επέκταση των ιδιοτήτων του οργανισμού) Να διακρίνετε τα χρωμοσώματα του ανθρώπου σε αυτοσωμικά και φυλετικά και να περιγράφετε τον τρόπο με τον οποίο καθορίζεται το φύλο. Για την εργασία σας θα χρησιμοποιήσετε: το λογισμικό «Βιολογία Γυμνασίου», και τον ιστοχώρο: « Θα πρέπει επίσης να έχετε εγκαταστήσει στο PC το Java (ελεύθερο λογισμικό) Στην οθόνη του PC που έχετε μπροστά σας ανοίξτε το CD Βιολογίας και τρέξτε το αρχείο biology.exe με διπλό κλικ. Στην οθόνη που θα παρουσιαστεί πατήστε το βέλος κάτω δεξιά με την ένδειξη «επόμενο» δύο φορές ώστε να φτάσετε στη σελίδα που παρουσιάζεται το κεντρικό μενού του λογισμικού. Εκεί πατήστε το κουμπί «Γενετική» που βρίσκεται στη δεξιά στήλη. Οι επόμενες σελίδες του λογισμικού θα σας βοηθήσουν στη κατανόηση βασικών εννοιών της ενότητας που θα ασχοληθούμε και στη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου. Ανοίξτε επίσης στον Browser που χρησιμοποιείτε τον ιστοχώρο «Learn Genetics» 1. Πως μελετάμε τη γενετική πληροφορία Ανοίξτε τη σελίδα «Χρωμόσωμα, Καρυότυπος» στην ενότητα «Γενετική» του λογισμικού «Βιολογία Γυμνασίου» 1

2 Δείτε επίσης την παρακάτω εικόνα Τι ονομάζουμε «Καρυότυπο» ενός οργανισμού... Ποιοι είναι οι λόγοι που μελετάμε τον καρυότυπο; Παρατηρείτε να διαφέρουν κάποια χρωμοσώματα; Σε τι μπορεί να οφείλεται η διαφορά τους; Ανοίξτε τη σελίδα «Χρωμόσωμα, Αυτοσωμικά Φυλετικά Χρωμοσώματα» στην ενότητα «Γενετική» του λογισμικού «Βιολογία Γυμνασίου» 2

3 Δείτε επίσης την παρακάτω εικόνα Ποια σημαντική πληροφορία ξεχωρίζει ορισμένα χρωμοσώματα από τα υπόλοιπα; Ζωγραφίστε κάποια αυτοσωμικά και τα φυλετικά χρωμοσώματα Ανοίξτε τη σελίδα «Χρωμόσωμα, Φυλοκαθορισμός» στην ενότητα «Γενετική» του λογισμικού «Βιολογία Γυμνασίου» 3

4 Πως προσδιορίζεται το φύλο στον άνθρωπο;.. Σε τι διαφέρουν τα κύτταρα του άνδρα και της γυναίκας;.... Τι συμβαίνει κατά τη διασταύρωση του άνδρα και της γυναίκας;.... Τα παρακάτω στατιστικά στοιχεία ελήφθησαν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Πληθυσμός Άρρενες Θήλεις , Τη δεκαετία του 1910 φοιτούσαν στα δημοτικά σχολεία περίπου 46χιλ. κορίτσια δηλαδή 22,33% του συνολικού αριθμού κοριτσιών και 153χιλ. αγόρια δηλαδή 68,61% του συνολικού αριθμού αγοριών. Κατά την απογραφή του 1920 οι εγγράμματοι μέχρι 23 ετών άρρενες ήταν και θήλεις Κατά την απογραφή του 1928 οι εγγράμματοι άρρενες ήταν περίπου (27,8%) και οι θήλεις (23%). 4

5 Κατά την απογραφή του 1939 οι εγγράμματοι άρρενες ήταν περίπου (27,8%) και οι θήλεις (23,7%). Τη δεκαετία του 1950 οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου και ψηφίστηκαν οι πρώτες γυναίκες δήμαρχοι και βουλευτές. Κατά την απογραφή του 1980 οι εγγράμματοι άρρενες ήταν περίπου (28,6%) και οι θήλεις (24,5%). Κατά την απογραφή του 2000 οι εγγράμματοι άρρενες ήταν περίπου (30,3%) και οι θήλεις (28%). Αφού παρατηρήσετε και συζητήσετε τα παραπάνω στοιχεία του συνολικού πληθυσμού της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του 20 ου αιώνα, τον πληθυσμό των αρρένων και των θηλέων και τους εγγράμματους άρρενες και θήλεις από τις αρχές του 20 ου αιώνα έως το τέλος του, διατυπώσετε τη γνώμη σας για τον εγγράμματο γυναικείο πληθυσμό και πως συνέβαλε αυτό στις οικογενειακές σχέσεις και την οικονομία της χώρας. Αξιολογήστε την προσπάθειά σας Σε αυτό το τρίτο φύλο εργασίας της ενότητας 5.1 «Το γενετικό υλικό οργανώνεται σε χρωμόσωμα», ολοκληρώσατε τη μελέτη με τη βοήθεια του λογισμικού και φωτογραφιών μιας ποικιλίας δύσκολων εννοιών. Με όσα μάθατε συμπληρώνοντας το σχετικό φύλλο εργασίας προσπαθήστε να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις. 1. Στον ιστοχώρο «Learn Genetics» κάντε κλικ στο σύνδεσμο «Basic Genetics» και μετά στην αριστερή στήλη «More about Chromosomes > Make a Karyotype (Κατασκεύασε έναν Καρυότυπο)». Προσπαθήστε να κατασκευάσετε τον καρυότυπο στη δεξιά εικόνα (ζευγάρια χρωμοσωμάτων) με χρωμοσώματα που βλέπετε αριστερά σας, σύροντάς τα σε αντίστοιχα της δεξιάς εικόνας. 2. Γράψτε ορισμένες πληροφορίες που μπορεί να περιέχουν τα αυτοσωμικά χρωμοσώματα 3. Σχεδιάστε τα φυλετικά χρωμοσώματα του άνδρα και της γυναίκας 5

6 4. Στα σωματικά κύτταρα του ποντικού υπάρχουν 40 χρωμοσώματα. Πόσα ζεύγη ομόλογων χρωμοσωμάτων διαθέτει ο ποντικός; Να αναφέρετε δύο ομοιότητες ανάμεσα σε δύο χρωμοσώματα που αποτελούν ζεύγος ομόλογων χρωμοσωμάτων. Αν το φύλο στον ποντικό καθορίζεται με τρόπο παρόμοιο με αυτόν που καθορίζεται στον άνθρωπο, ποια είναι τα φυλετικά χρωμοσώματα στον αρσενικό ποντικό και ποια στο θηλυκό. Πόσα χρωμοσώματα έχει κληρονομήσει ένας ποντικός από τη μητέρα του; Γράψτε τις δυσκολίες που συναντήσατε κατά την πορεία της μελέτης σας και τη συμπλήρωση του φύλου εργασίας. 6