_GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 1/8/13 3:47 PM Page 1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ B ΓΥΜΝΑΣΙOΥ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "21-0074_GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 1/8/13 3:47 PM Page 1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ B ΓΥΜΝΑΣΙOΥ"

Transcript

1 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 1/8/13 3:47 PM Page 1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ B ΓΥΜΝΑΣΙOΥ

2 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 1/11/13 5:09 PM Page 2 ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Άρης Ασλανίδης, Φυσικός, Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Γιώργος Ζαφειρακίδης, Φυσιογνώστης, Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δημήτρης Καλα τζίδης, Γεωλόγος, Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙOΛOΓΗΤΕΣ Παρασκευάς Γιαλούρης, Σχολικός Σύμβουλος Ιωάννης-Ευάγγελος Μπουρμπουχάκης, Βιολόγος, Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αντώνης Ροβολής, Επίκουρος Καθηγητής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου EIKONOΓPAΦHΣH EΞΩΦYΛΛO Στέλιος Πολυχρονάκης, Εικονογράφος ΦΙΛOΛOΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝOΣ ΤOΥ ΜΑΘΗΜΑΤOΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΚAI TOY YΠOEPΓOY Μαρία Κλειδωνάρη, Φιλόλογος, Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ηλίας Γ. Κούτσικος, Πάρεδρος ε.θ. του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ΠΡOΕΚΤΥΠΩΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Γ Κ.Π.Σ. / ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ / Ενέργεια / Κατηγορία Πράξεων α: «Αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών και συγγραφή νέων εκπαιδευτικών πακέτων» ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚO ΙΝΣΤΙΤOΥΤO Δημήτριος Γ. Βλάχος Oμότιμος Καθηγητής του Α.Π.Θ. Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Πράξη με τίτλο: «Συγγραφή νέων βιβλίων και παραγωγή υποστηρικτικού υλικού με βάση το ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ για το Γυμνάσιο» Επιστημονικοί Υπεύθυνοι Έργου Αντώνιος Σ. Μπομπέτσης Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Γεώργιος K. Παληός Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Αναπληρωτές Επιστημονικοί Υπεύθυνοι του Έργου Ιγνάτιος Ε. Χατζηευστρατίου Μόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Γεώργιος Xαρ. Πολύζος Πάρεδρος ε.θ. του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Έργο συγχρηματοδοτούμενο 75% από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και 25% από εθνικούς πόρους.

3 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 1/8/13 3:47 PM Page 3 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΑΚΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ ΑΝΑΔOΧOΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ B ΓΥΜΝΑΣΙOΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»

4 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 4

5 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 5 Περιεχόμενα Πρόλογος Το βιβλίο με μια ματιά ENOTHTA 1η Oι χάρτες Μάθημα 1. Οι έννοιες «γεωγραφική» και «σχετική» θέση Μάθημα 2. Η σημασία της σχετικής θέσης για τους ανθρώπους Μάθημα 3. Μελετώντας με χάρτες τη θέση της Ευρώπης στον κόσμο Μάθημα 4. Μελετώντας με χάρτες το φυσικό περιβάλλον της Ευρώπης Μάθημα 5. Μελετώντας με χάρτες τους κατοίκους της Ευρώπης ENOTHTA 2η Tο φυσικό περιβάλλον της Eυρώπης Μάθημα 6. Η γεωλογική ιστορία της Ευρώπης και η ορογένεση Μάθημα 7. Η διαμόρφωση του αναγλύφου στην Ευρώπη Μάθημα 8. Η γεωλογική ιστορία της Ελλάδας Μάθημα 9. Σεισμική και ηφαιστειακή δράση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα Μάθημα 10. Η επίδραση των σεισμών και των ηφαιστείων στη ζωή μας Μάθημα 11. Οι φυσιογραφικές περιοχές της Ευρώπης Μάθημα 12. Οι θάλασσες της Ευρώπης Μάθημα 13. Βαλτική και Βόρεια Θάλασσα: δύο θάλασσες του ευρωπαϊκού βορρά Μάθημα 14. Η Μεσόγειος Θάλασσα Μάθημα 15. Οι άνθρωποι στη Μεσόγειο Μάθημα 16. Τα βουνά και οι πεδιάδες της Ευρώπης Μάθημα 17. Τα βουνά και οι πεδιάδες στη ζωή των Ευρωπαίων Μάθημα 18. Τα βουνά και οι πεδιάδες της Ελλάδας Μάθημα 19. Το κλίμα της Ευρώπης Μάθημα 20. Το κλίμα της Ελλάδας Μάθημα 21. Τα ποτάμια και οι λίμνες της Ευρώπης Μάθημα 22. Τα ποτάμια και οι λίμνες στη ζωή των Ευρωπαίων Μάθημα 23. Τα ποτάμια και οι λίμνες της Ελλάδας Μάθημα 24. Η βλάστηση της Ευρώπης ENOTHTA 3η Oι κάτοικοι της Eυρώπης Μάθημα 25. Η πολιτική διαίρεση της Ευρώπης Μάθημα 26. Η Ευρωπαϊκή Ένωση Μάθημα 27. Η σημασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μάθημα 28. Η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας Μάθημα 29. Ο πληθυσμός της Ευρώπης Μάθημα 30. Τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού της Ευρώπης Μάθημα 31. Ο πληθυσμός της Ελλάδας Μάθημα 32. Τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των Ευρωπαίων Μάθημα 33. Οι μεγάλες πόλεις της Ευρώπης Μάθημα 34. Οι μεγάλες πόλεις της Ελλάδας Μάθημα 35. Οι βαλκανικές χώρες Μάθημα 36. Οι γείτονές μας στα Βαλκάνια ENOTHTA 4η Oι οικονομικές δραστηριότητες των Eυρωπαίων Μάθημα 37. Οι τομείς παραγωγής της ευρωπαϊκής οικονομίας Μάθημα 38. Η γεωργία και η δασοκομία στην Ευρώπη Μάθημα 39. Η κτηνοτροφία, η αλιεία και οι υδατοκαλλιέργειες στην Ευρώπη Μάθημα 40. Ο πρωτογενής τομέας στην Ελλάδα Μάθημα 41. Η βιομηχανία και η βιοτεχνία στην Ευρώπη Μάθημα 42. Η παραγωγή και η κατανάλωση ενέργειας στην Ευρώπη Μάθημα 43. Η εξόρυξη και οι κατασκευές στην Ευρώπη Μάθημα 44. Ο δευτερογενής τομέας στην Ελλάδα Μάθημα 45. Το εμπόριο στην Ευρώπη Μάθημα 46. Ο τουρισμός στην Ευρώπη Μάθημα 47. Οι μεταφορές, οι επικοινωνίες και οι άλλες υπηρεσίες στην Ευρώπη Μάθημα 48. Ο τριτογενής τομέας στην Ελλάδα Γλωσσάρι Oι σημαίες και οι πρωτεύουσες των κρατών της Eυρώπης Πηγές εικονογραφικού υλικού Βιβλιογραφία ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY 5

6 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 6 Eυχαριστίες Οι συγγραφείς επιθυμούν να ευχαριστήσουν όλους όσοι βοήθησαν με κάθε τρόπο για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου: Τους εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που μελέτησαν, αξιολόγησαν, εξέτασαν τμήματα του βιβλίου και έκαναν πολύ σωστές υποδείξεις. Τις μαθήτριες του Β1 της σχολικής χρονιάς και του Β2 της σχολικής χρονιάς του Ράλλειου Πειραματικού Γυμνασίου Θηλέων Πειραιά για τη συνεργασία τους στην επεξεργασία μαθημάτων αυτού του βιβλίου και για τα εποικοδομητικά σχόλιά τους. Τους μαθητές και τις μαθήτριες του Β1 και του Β2 της σχολικής χρονιάς του 11ου Γυμνασίου Νίκαιας για τη συνεργασία τους στην επεξεργασία μαθημάτων αυτού του βιβλίου και για τα εποικοδομητικά σχόλιά τους. Tους καθηγητές του Γεωλογικού Tμήματος του A.Π.Θ. κ. Γιώργο Kαρακαΐση και Σπύρο Παυλίδη, τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Iωαννίνων κ. Παναγιώτη Δημόπουλο, τον γεωπόνο εφαρμογών κ. Tάσο Mουρατίδη, το προσωπικό της Ε.Σ.Υ.Ε., τον δρα γεωλόγο κ. Zήση Aγγελίδη. Τις πρεσβείες των χωρών: Σουηδίας, Κύπρου, Σλοβενίας, Σλοβακίας, Ρουμανίας, Ηνωμένου Βασιλείου, Γερμανίας. Τον εκδότη κ. Σταύρο Σαπλαούρα για την ευγενική προσφορά των υψηλής ποιότητας γεωμορφολογικών και πολιτικών χαρτών Ελλάδας, Ευρώπης και Γης. Τους εκδότες κ. Στέφανο Πατάκη, Ιωάννη Καρακώτσογλου, Νίκο Χαϊδεμένο και Βασίλειο Βογιατζή για την ευγενική προσφορά των υψηλής ποιότητας φωτογραφιών από το αρχείο των Εκδόσεων Πατάκη, του έργου Ο κόσμος από ψηλά, του έργου 365 Ελλάδα και του αρχείου του περιοδικού Ε4/ Εκδρομές 4 Εποχές αντίστοιχα. Την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα για τη χορήγηση άδειας χρήσης φωτογραφιών από ενημερωτικά έντυπα της Ε.Ε. Τον Ο.Α.Σ.Π. για τη χορήγηση άδειας χρήσης φωτογραφιών από ενημερωτικά έντυπα του οργανισμού. Το περιοδικό Γεωτρόπιο για τη χορήγηση άδειας χρήσης φωτογραφιών από το αρχείο του. Τον Δήμο Μαστοροχωρίων του νομού Ιωαννίνων για τη χορήγηση άδειας χρήσης φωτογραφιών από το έργο Μαστοροχώρια. Το Υπουργείο Εσωτερικών, τη Νομαρχία Αθηνών και το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα για τα στοιχεία και τις πληροφορίες που προσέφεραν. Τις οικογένειές τους, τις οποίες στερήθηκαν πολύ κατά τη διάρκεια της συγγραφής του βιβλίου. 6 ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY

7 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 7 Πρόλογος «Κανένας κάτοικος αυτού του πλανήτη δεν έχει αληθινά μορφωθεί, που σημαίνει ότι δεν έχει γίνει αυτόνομος και υπεύθυνος πολίτης, παρά μόνο αν έχει μάθει γεωγραφία». New UNESCO Source Book for Geography Teaching Αγαπητά μας παιδιά, εμείς οι άνθρωποι έχουμε μια εσωτερική ανάγκη να κατανοήσουμε τον χώρο όπου ζούμε, ο οποίος μπορεί να είναι το άμεσο περιβάλλον μας ή πιο απομακρυσμένες περιοχές. Η ανάγκη αυτή έδωσε στη γεωγραφία μια προνομιακή θέση στο πρόγραμμα του σχολείου. Στη χώρα μας η γεωγραφία ήταν από τα πρώτα μαθήματα που διδάχτηκαν τα παιδιά στην εκπαιδευτική ιστορία της νεότερης Ελλάδας και δεν παραλείφθηκε ποτέ από τα σχολικά προγράμματα. Σήμερα ο γύρω από εμάς χώρος, όπως και ο πιο απομακρυσμένος, υφίσταται τεράστιες και πολύ γρήγορες αλλαγές από την παρουσία και τη δραστηριότητα του ανθρώπου. Ο άνθρωπος αλλάζει το περιβάλλον, συχνά προς το χειρότερο. Γι αυτό τον λόγο είναι απαραίτητο να μελετά ο άνθρωπος τη γεωγραφία, αφού αυτή του παρέχει τη δυνατότητα: να ανακαλύπτει τον χώρο γύρω και πέρα από αυτό, να αντιλαμβάνεται την αλληλεπίδρασή του με το περιβάλλον, καθώς και τα προβλήματα που προκαλούνται από αυτή την αλληλεπίδραση, να αναγνωρίζει και να αποτιμά το μέγεθος και την έκταση της επίδρασής του στο περιβάλλον, να σκεφτεί τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να συνεχιστεί η ζωή πάνω στον πλανήτη για όλα τα πλάσματα που ζουν σ αυτόν. Φέτος στο μάθημα της γεωλογίας γεωγραφίας θα ασχοληθείτε με την ήπειρό μας, την Ευρώπη. Θα κάνετε ένα μεγάλο ταξίδι, για να γνωρίσετε το περιβάλλον και τους ανθρώπους που κατοικούν στην Ευρώπη, τις ασχολίες τους, τον πολιτισμό τους. Εκτός όμως από αυτά, εμείς, ως συγγραφική ομάδα, θέσαμε μερικούς ακόμη πολύ βασικούς στόχους, όπως: Να αποκτήσετε τη δυνατότητα να συνεργάζεστε και να εργάζεστε μέσα στην τάξη με τρόπο ευχάριστο και ταυτόχρονα παραγωγικό. Να μάθετε πώς να ερευνάτε και πώς να μαθαίνετε. Να αντιληφθείτε ότι η γεωλογία και η γεωγραφία υπάρχουν παντού: σε ένα δημοσίευμα, σε μια φωτογραφία, σε ένα ταξίδι, σε μια επίσκεψη. Να διευρύνετε τους ορίζοντές σας, ώστε να συνειδητοποιήσετε ότι η γεωλογία και η γεωγραφία, πέρα από το ότι είναι ενδιαφέρουσες επιστήμες, σχετίζονται καθοριστικά με την καθημερινότητα του τεχνολογικού μας πολιτισμού και σας αφορούν άμεσα. Ελπίζουμε ότι κάτι πετύχαμε και ότι το βιβλίο αυτό θα στηρίξει εποικοδομητικά την προσπάθειά σας για μάθηση και πρόοδο. Καλή και δημιουργική χρονιά! Οι συγγραφείς ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY 7

8 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 8 Το βιβλίο με μια ματιά Τα θέματα του βιβλίου ταξινομούνται σε τέσσερις ενότητες. Η σειρά με την οποία παρουσιάζονται οι ενότητες στο βιβλίο και ο τίτλος καθεμιάς από αυτές είναι: 1. Οι χάρτες 2. Το φυσικό περιβάλλον της Ευρώπης 3. Οι κάτοικοι της Ευρώπης 4. Οι οικονομικές δραστηριότητες των Ευρωπαίων ΚAΘΕ ΕΝΟΤΗΤΑ: n Ξ ε κ ι ν ά με μια εισαγωγική σελίδα, στην οποία εκτίθεται με δύο λόγια το περιεχόμενο της ενότητας και έχει τίτλο: Σ αυτή την ενότητα θα μάθω για n A π ο τ ε λ ε ί τ α ιαπό ορισμένο αριθμό μαθημάτων. Κάθε μάθημα αναπτύσσεται ως εξής: Σ αυτό το μάθημα θα μάθω Καταγράφονται συνοπτικά οι καινούριες γνώσεις που θα αποκτήσεις. Λέξεις-κλειδιά Επισημαίνονται έννοιες και όροι που χρησιμοποιούνται στο μάθημα και αποτελούν σπουδαία «εργαλεία» για την κατανόησή του. Η εξήγηση αρκετών από τις λέξεις-κλειδιά βρίσκεται στο γλωσσάρι, στο τέλος του βιβλίου, το οποίο πρέπει να συμβουλεύεσαι. Συνεργάζομαι στην τάξη Με τους συμμαθητές σου δουλεύετε ομαδικά, επεξεργάζεστε πληροφορίες και εξάγετε συμπεράσματα τα οποία παρουσιάζετε στην τάξη. Μελετώ στο σπίτι Περιλαμβάνει ό,τι προέκυψε από την ομαδική εργασία στην τάξη και ό,τι πρέπει να μάθεις και να θυμάσαι. Επεκτείνω τις γνώσεις μου ή/και Ταξιδεύω στις χώρες της Ευρώπης Εδώ θα βρεις πληροφοριακά κείμενα που διευρύνουν τις γνώσεις που πήρες. Δεν περιλαμβάνονται στην ύλη που εξετάζεται, ωστόσο σχετίζονται με το μάθημα και είναι ενδιαφέροντα. Αξιολογώ τι έμαθα Περιλαμβάνει ερωτήσεις και δραστηριότητες, ώστε να ελέγξεις μόνος σου πόσο καλά έμαθες το μάθημα. Είναι ερωτήσεις στις οποίες μπορεί να εξεταστείς σε επόμενο μάθημα, προφορικά ή γραπτά. n O λ ο κ λ η ρ ώ ν ε τ α ιμε ένα σύντομο κείμενο που ανακεφαλαιώνει τις πιο σημαντικές γνώσεις που πήρες από την ενότητα και έχει τίτλο: Σ αυτή την ενότητα έμαθα: 8 ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY

9 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 9

10 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 10 MAΘHMA 1 Oι έννοιες «γεωγραφική» και «σχετική» θέση Σ αυτό το μάθημα θα μάθω Λέξεις-κλειδιά Με ποιους τρόπους προσδιορίζονται η σχετική και η γεωγραφική θέση. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα κάθε θέσης. Σε τι διαφέρουν η σχετική και η γεωγραφική θέση. γεωγραφική θέση απόλυτη θέση σχετική θέση σημείο αναφοράς σύστημα αναφοράς σημεία ορίζοντα Παγκόσμιο Δορυφορικό Σύστημα Εντοπισμού Θέσης. 1.2 Aλεξανδρούπολη: το Δημοτικό Θέατρο 1.1 Xάρτης περιοχής Δημοτικού Θεάτρου Aλεξανδρούπολης Συνεργάζομαι στην τάξη 1. Συνεργαστείτε μεταξύ σας τα παιδιά κάθε θρανίου και προσδιορίστε με τους δύο παρακάτω τρόπους τη θέση του Δημοτικού Θεάτρου της Αλεξανδρούπολης. 1ος τρόπος: Προσδιορίστε τη θέση του ως προς τρία άλλα στοιχεία του χάρτη, όπως τις πλατείες της πόλης, τον Φάρο, τη θάλασσα, το Δικαστικό Μέγαρο, τον σιδηροδρομικό σταθμό κτλ. Αυτή είναι η σχετική θέση του Δημοτικού Θεάτρου. Χρησιμοποιήστε για τον προσδιορισμό λέξεις όπως «κοντά», «μακριά», καθώς και τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα (π.χ. το κτίριο της Νομαρχίας Έβρου βρίσκεται κοντά στον Φάρο και στα βορειοδυτικά του). Σημειώστε τα αποτελέσματα των παρατηρήσεών σας: A B Γ ος τρόπος: Παρατηρήστε τα γράμματα και τους αριθμούς που βρίσκονται στα τετράγωνα του χάρτη, κατακόρυφα και οριζόντια. Με τη βοήθειά τους προσδιορίστε τη θέση του Δημοτικού Θεάτρου και σημειώστε την παρακάτω (π.χ. το κτίριο της Νομαρχίας Έβρου βρίσκεται στο τετράγωνο Β2). Αυτή είναι η απόλυτη θέση του Δημοτικού Θεάτρου. Το Δημοτικό Θέατρο βρίσκεται στο τετράγωνο Παρουσιάστε τα ευρήματά σας στην τάξη. 3. Στην εικόνα 1.3 φαίνεται ο γεωμορφολογικός χάρτης της χώρας μας. Εργαστείτε ανά ομάδες και προσδιορίστε με τους δύο παρακάτω τρόπους τη θέση της Αλεξανδρούπολης. 1ος τρόπος: Προσδιορίστε τη σχετική θέση της ως προς τρία άλλα στοιχεία του χάρτη, όπως ποτάμια, θάλασσα, βουνά, πόλεις, οδικό δίκτυο κτλ., υπολογίζοντας και την ευθεία απόστασή της από τις πόλεις που θα επιλέξετε. (Θυμηθείτε ότι η πραγματική ευθεία απόσταση δύο σημείων υπολογίζεται μετρώντας με έναν χάρακα την απόστασή τους στον χάρτη σε εκατοστά και πολλαπλασιάζοντας μετά την κλίμακα με τον αριθμό που βρήκατε. Με διαγραφή πέντε ψηφίων από το τέλος έχουμε το αποτέλεσμα σε χιλιόμετρα.) Σημειώστε τα αποτελέσματα των παρατηρήσεών σας: A B Γ ος τρόπος: Με τη βοήθεια των γεωγραφικών συντεταγμένων που φαίνονται στην εικόνα 1.3, προσδιορίστε τη γεωγραφική θέση της Αλεξανδρούπολης και σημειώστε την παρακάτω (π.χ. η Αθήνα έχει 38 βόρειο γεωγραφικό πλάτος και ανατολικό γεωγραφικό μήκος). Οι γεωγραφικές συντεταγμένες της Αλεξανδρούπολης είναι Κάθε ομάδα να παρουσιάσει στην τάξη τα ευρήματά της. Κατόπιν συζητήστε μεταξύ σας όλα τα παιδιά της τάξης ποιος από τους δύο τρόπους προσδιορισμού θέσης (ο 1ος ή ο 2ος) σχετίζεται με άλλα στοιχεία του χώρου και ποιος είναι σαφέστερος. 10 ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY

11 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 11 OΙ XAPTEΣ ENOTHTA 1 Μελετώ στο σπίτι Συχνά είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε πού βρίσκεται ένας άνθρωπος, ένα αντικείμενο, ένας τόπος, να γνωρίζουμε δηλαδή τη θέση του. Η θέση ενός ανθρώπου, ενός αντικειμένου ή ενός τόπου μπορεί να προσδιοριστεί με δύο τρόπους: 1. Σε σχέση με κάποιο άλλο επιλεγμένο στοιχείο του χώρου (το οποίο χρησιμεύει ως σημείο αναφοράς), οπότε η θέση ονομάζεται σχετική. Για τον προσδιορισμό της σχετικής θέσης πολλές φορές χρησιμοποιούμε τα σημεία του ορίζοντα. Μερικά παραδείγματα: Το σπίτι μου είναι το τρίτο μετά το φαρμακείο του κυρίου Πέτρου, προς την πλευρά της εκκλησίας. Το Λιτόχωρο είναι κτισμένο στους πρόποδες του Ολύμπου. Η Άμφισσα βρίσκεται βορειοανατολικά της Πάτρας. Θα σε περιμένω στις έξι, μπροστά στον σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης. Η Ελλάδα βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης. Ο προσδιορισμός της σχετικής θέσης γίνεται με μεγαλύτερη ακρίβεια, αν γνωρίζουμε την απόσταση από το σημείο αναφοράς. 2. Με τη χρήση κάποιου συστήματος αναφοράς (π.χ. αλφαριθμητικό, καρτεσιανό κτλ.), οπότε η θέση ονομάζεται απόλυτη. Όταν ως σύστημα αναφοράς χρησιμοποιείται το σύστημα των γεωγραφικών συντεταγμένων, δηλαδή το γεωγραφικό πλάτος και το γεωγραφικό μήκος, τότε προσδιορίζεται η γεωγραφική θέση (στίγμα ή συντεταγμένες σημείου). Η γεωγραφική θέση γράφεται σε μοίρες, πρώτα και δεύτερα λεπτά της μοίρας. Επίσης, όσον αφορά το γεωγραφικό πλάτος, επισημαίνεται αν είναι βόρειο ή νότιο και, όσον αφορά το γεωγραφικό μήκος, αν είναι ανατολικό ή δυτικό. Παραδείγματα απόλυτης και γεωγραφικής θέσης είναι: Το σπίτι μου βρίσκεται στην οδό Ελ. Βενιζέλου 68. Η Γιάννα έκανε ματ στην παρτίδα σκακιού που έπαιζε με τον Κώστα, όταν μετακίνησε τον πύργο από το β2 στο β6. Η Θεσσαλονίκη έχει βόρειο γεωγραφικό πλάτος 39 μοίρες και 24 πρώτα λεπτά και ανατολικό γεωγραφικό μήκος 22 μοίρες και 59 πρώτα λεπτά. Οι γεωγραφικές συντεταγμένες της Ακρόπολης είναι Β Α. Η Ελλάδα εκτείνεται από έως βόρειο γεωγραφικό πλάτος και από έως ανατολικό γεωγραφικό μήκος. Η γνώση της γεωγραφικής θέσης ενός τόπου μάς παρέχει σαφείς πληροφορίες για το πού ακριβώς βρίσκεται αυτός ο τόπος και πώς μπορεί να εντοπιστεί στον χάρτη, δε μας πληροφορεί όμως για τη σχέση του τόπου με τον χώρο γύρω από αυτόν. Από την άλλη πλευρά, η γνώση της σχετικής θέσης ενός τόπου δε μας βοηθά στο να προσδιορίσουμε πού ακριβώς βρίσκεται αυτός ο τόπος, αλλά μας παρέχει πολλές πληροφορίες για το πώς σχετίζεται με τον χώρο γύρω από αυτόν. Eπεκτείνω τις γνώσεις μου Παγκόσμιο Δορυφορικό Σύστημα Εντοπισμού Θέσης Στις μέρες μας, χάρη στην αλματώδη πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας, έχει αναπτυχθεί το Παγκόσμιο Δορυφορικό Σύστημα Εντοπισμού Θέσης. Το σύστημα αυτό αποτελείται από: σημαντικό αριθμό τεχνητών δορυφόρων της Γης, οι οποίοι συνεχώς εκπέμπουν τη θέση όπου αυτοί βρίσκονται, συσκευές-δέκτες στο έδαφος (που μπορεί πλέον να είναι και φορητές σε πολύ μικρές διαστάσεις), οι οποίες λαμβάνουν τα σήματα των δορυφόρων, εκτελούν αυτόματα υπολογισμούς και παρέχουν στον χρήστη της συσκευής το γεωγραφικό στίγμα με ακρίβεια λίγων μέτρων! Συσκευές εντοπισμού θέσης υπάρχουν πλέον σε κινητά τηλέφωνα, μεταφορικά μέσα κάθε τύπου κ.ά., ενώ έχουν πλήθος εφαρμογών όπου απαιτείται η γνώση της θέσης με ακρίβεια (δρομολόγια, ορειβατικές διαδρομές, αναζήτηση χαμένων αυτοκινήτων κτλ., ακόμη και στη γεωργία). Aξιολογώ τι έμαθα 1. Χρησιμοποίησε τα γράμματα (Σ) για τη σχετική, (Α) για την απόλυτη και (Γ) για τη γεωγραφική θέση, προκειμένου να χαρακτηρίσεις τη θέση που περιγράφεται σε καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις: α. Το σπίτι μου είναι ακριβώς απέναντι από το σπίτι του Πέτρου ( ) β. Το στίγμα του πλοίου μας είναι Ν Α. ( ) γ. Το ιατρείο της μητέρας μου βρίσκεται στην οδό Ιπποκράτους 36. ( ) δ. Η Φλώρινα βρίσκεται βορειοδυτικά της Κοζάνης. ( ) 2. Επισήμανε ένα πλεονέκτημα και ένα μειονέκτημα της γεωγραφικής και της σχετικής θέσης και συμπλήρωσε τον πίνακα: Θέση Πλεονέκτημα Μειονέκτημα Γεωγραφική Σχετική ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY 11

12 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 12 ENOTHTA 1 OΙ XAPTEΣ 1.3 Γεωμορφολογικός χάρτης της Ελλάδας 12 ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY

13 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 13 OΙ XAPTEΣ ENOTHTA 1 ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY 13

14 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 14 MAΘHMA 2 H σημασία της σχετικής θέσης για τους ανθρώπους Σ αυτό το μάθημα θα μάθω Λέξεις-κλειδιά Για τη χρησιμότητα της σχετικής θέσης στην επισήμανση των χαρακτηριστικών ενός τόπου. Για την πρακτική σημασία της σχετικής θέσης στις καθημερινές μας δραστηριότητες. Συνεργάζομαι στην τάξη γεωγραφική θέση σχετική θέση χαρακτηριστικά τόπου καθημερινές δραστηριότητες. 1. Εργαστείτε ανά ομάδες. Στον πίνακα 28.5 αναγράφονται, μεταξύ άλλων, οι πρωτεύουσες των νομών της Ελλάδας. Κάθε ομάδα να επιλέξει μία πρωτεύουσα νομού και να την αναζητήσει στον γεωμορφολογικό (εικόνα 1.3) και στον πολιτικό (εικόνα 2.1) χάρτη της Ελλάδας. Προσδιορίστε και σημειώστε τη γεωγραφική θέση της.... Προσδιορίστε τη σχετική θέση της ως προς τρία άλλα στοιχεία του χάρτη (ποτάμια, λιμάνια, αεροδρόμια, θάλασσα, βουνά, οδικό δίκτυο, άλλες πόλεις κτλ.): A.... B.... Γ.... Με βάση τη σχετική θέση της πόλης, συζητήστε στην ομάδα για το κλίμα της, τις δυνατότητες που προσφέρει στους κατοίκους της, τις οικονομικές δραστηριότητες που μπορεί να αναπτύσσονται σ αυτήν κτλ. Κατά τη γνώμη σας, για την επισήμανση των χαρακτηριστικών της πόλης ήταν πιο χρήσιμη η γνώση της γεωγραφικής ή της σχετικής θέσης της; Διαβάστε τις δύο αγγελίες που ακολουθούν. Αγγελία Α. Χαλκιδική, Νέα Φώκαια, επί της οδού Αιγαίου 36, πωλείται μονοκατοικία 150 τ.μ. Πληροφορίες στο τηλέφωνο Αγγελία Β. Χαλκιδική, Νέα Φώκαια, πωλείται μονοκατοικία 150 τ.μ., όλα τα δωμάτια με ήλιο (ανατολικά), 100 μέτρα από τη θάλασσα, κοντά στον κεντρικό δρόμο. Πληροφορίες στο τηλέφωνο Συζητήστε μεταξύ σας στην ομάδα: Ας υποτεθεί ότι κάποιος ενδιαφέρεται να αγοράσει στην περιοχή της Νέας Φώκαιας μια μονοκατοικία και δε θέλει να σπαταλά χρόνο και χρήμα σε τηλεφωνήματα και άσκοπες επισκέψεις. Ποια από τις δύο αγγελίες παρέχει περισσότερες και πιο χρήσιμες πληροφορίες, ώστε ο μελλοντικός αγοραστής να μπορεί να αποφύγει είτε το τηλεφώνημα για διευκρινιστικές πληροφορίες είτε μια άσκοπη επίσκεψη; Με ποια θέση (απόλυτη ή σχετική) συνδέεται η αγγελία Α;... Με ποια θέση (απόλυτη ή σχετική) συνδέεται η αγγελία Β; Κάθε ομάδα να παρουσιάσει στην τάξη τα συμπεράσματά της. Μελετώ στο σπίτι Η γεωγραφική θέση μάς παρέχει πληροφορίες (σύμφωνα με το παγκόσμια αποδεκτό σύστημα συντεταγμένων) για το πού βρίσκεται ένας τόπος ή για τον χώρο που αυτός καταλαμβάνει, αλλά η χρησιμότητά της περιορίζεται σ αυτό. Αντίθετα, η σχετική θέση ενός τόπου ως προς κάποιο ή κάποια άλλα στοιχεία του χώρου (όπως βουνά, θάλασσα, λίμνες, άλλες πόλεις κτλ.) μπορεί να μην έχει την ακρίβεια της γεωγραφικής θέσης, παρέχει όμως πολύ περισσότερες πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά του τόπου. Επίσης, προσφέρει πληροφορίες για τις δυνατότητες που δίνει ο τόπος στους ανθρώπους και για τις δραστηριότητες που μπορούν να αναπτυχθούν σ αυτόν. Με τη γεωγραφική θέση μπορούμε να γνωρίζουμε το ακριβές σημείο στο οποίο βρίσκεται μια πόλη, για παράδειγμα η Αλεξανδρούπολη, με τη σχετική θέση όμως μπορούμε να πληροφορηθούμε πολύ περισσότερα γι αυτήν. Ενδεικτικά: 1. Είναι παραθαλάσσια πόλη στο Θρακικό Πέλαγος. 2. Βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της Εγνατίας Οδού, πολύ σημαντικού οδικού άξονα, που συνδέει τη δυτική Ελλάδα με τα ανατολικά μας σύνορα. 3. Βρίσκεται πολύ κοντά σε δύο γειτονικές μας χώρες, τη Βουλγαρία και την Τουρκία. 4. Έχει κλίμα παρόμοιο με αυτό άλλων περιοχών που βρέχονται από το βόρειο Αιγαίο. 5. Βρίσκεται πολύ κοντά στον ποταμό Έβρο κ.ά. Επίσης, με τη γεωγραφική θέση μπορούμε να ξέρουμε τον ακριβή χώρο που καταλαμβάνει μια χώρα, για παράδειγμα η Ελλάδα, με τη σχετική θέση όμως μπορούμε να πληροφορηθούμε πολύ περισσότερα γι αυτήν. 14 ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY

15 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 15 OΙ XAPTEΣ ENOTHTA Πολιτικός χάρτης της Ελλάδας ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY 15

16 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 16 ENOTHTA 1 OΙ XAPTEΣ Ενδεικτικά: 1. Βρίσκεται στη νότια Ευρώπη, άρα είναι μια ευρωπαϊκή χώρα. 2. Απέχει περίπου ίση απόσταση από τον Ισημερινό και τον Βόρειο Πόλο, άρα έχει εύκρατο κλίμα. 3. Αν και ευρωπαϊκή χώρα, βρίσκεται πολύ κοντά στην Ασία και στην Αφρική, άρα αποτελεί χώρα με αυξημένη σημασία για την περιοχή. 4. Βρέχεται από τη Μεσόγειο, άρα έχει εμπορικές και πολιτιστικές ανταλλαγές με τα άλλα μεσογειακά κράτη. 5. Βρίσκεται στην ανατολική Μεσόγειο και από τα πελάγη της περνούν οι θαλάσσιοι δρόμοι που ενώνουν τη Μεσόγειο με τον Εύξεινο Πόντο. Επομένως έχει επαφές και κοινά συμφέροντα με τις παρευξείνιες χώρες κτλ. Η σχετική θέση είναι επίσης πολύ χρήσιμη στην καθημερινή ζωή, επειδή βοηθά στη λήψη αποφάσεων. Λόγου χάριν, για την αγορά ενός διαμερίσματος η απόλυτη θέση του (οδός, αριθμός) δεν αποτελεί κριτήριο αγοράς για τον ενδιαφερόμενο αγοραστή. Αντίθετα, αποτελεί κριτήριο αγοράς η σχετική θέση αυτού του διαμερίσματος ως προς διάφορα σημεία αναφοράς, όπως: 1. αν είναι κοντά στην εργασία του ενδιαφερόμενου αγοραστή 2. αν υπάρχει πάρκο ή χώρος πρασίνου στην περιοχή 3. ο προσανατολισμός του (αν η πρόσοψη είναι προς την ανατολή, τον νότο κτλ.) 4. αν είναι κοντά σε σχολείο για τα παιδιά του 5. αν είναι κοντά σε σταθμό του μετρό ή στάση λεωφορείου κτλ. 2.2 Αλεξανδρούπολη: ο Φάρος Επομένως η σχετική θέση μάς βοηθά στην επισήμανση των χαρακτηριστικών ενός τόπου, ενώ έχει μεγάλη σημασία και για τις καθημερινές μας δραστηριότητες. 2.3 Η θέση της Αλεξανδρούπολης στην Ελλάδα Eπεκτείνω τις γνώσεις μου Η σχετική θέση στην ονομασία χωριών του τόπου μας Το Ζαγόρι είναι ιστορική περιοχή της Ηπείρου στον νομό Ιωαννίνων και τα χωριά που βρίσκονται εκεί, τα ξακουστά Ζαγοροχώρια, άκμασαν κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Σήμερα τα περισσότερα έχουν ανακηρυχθεί παραδοσιακοί οικισμοί και αποτελούν δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς σε όλη τη διάρκεια του έτους. Ένα από τα Ζαγοροχώρια είναι το Δίλοφο. Το χωριό βρίσκεται στο κεντρικό Ζαγόρι και είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα χωριά του. Απέχει περίπου 30 χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα και έχει χτιστεί αμφιθεατρικά στα πόδια δύο κατάφυτων από βελανιδιές λόφων, γεγονός στο οποίο οφείλει την ονομασία του! Το Δίλοφο αποτελεί μία μόνο από τις πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες το τοπωνύμιο μιας περιοχής προέκυψε από τη σχετική θέση της. Μια γρήγορη ματιά στον χάρτη της Ελλάδας επιβεβαιώνει τον παραπάνω ισχυρισμό, αφού θα βρούμε ονομασίες όπως: Ακρογιάλι Μεσσηνίας, Ακροποταμιά Κιλκίς, Βάλτος Κορινθίας, Βουνό Χίου, Γιαλός Χανίων, Δίλοφο Τρικάλων, Επάνω Κάμπος Ίου, Επτάλοφος Φωκίδας, Ίσωμα Αχαΐας, Κάμπος Αιτωλοακαρνανίας, Καταρράκτης Χίου, Λιβάδια Ρεθύμνου, Λίμνη Κέρκυρας, Λόφος Πιερίας, Μεσοποταμιά Καστοριάς, Χερσόνησος Ηρακλείου κ.ά. 2.4 Η θέση της Ελλάδας στην Eυρώπη Aξιολογώ τι έμαθα 1. Αντιστοίχισε τους παρακάτω επαγγελματικούς χώρους (1η στήλη) με τα σημεία αναφοράς με τα οποία αυτοί οι χώροι είναι ευνοϊκότερο να γειτνιάζουν (2η στήλη): 1. Βενζινάδικο α. Σχολείο 2. Φαρμακείο β. Οδική αρτηρία 3. Βιβλιοπωλείο γ. Χιονοδρομικό κέντρο 4. Ξενοδοχείο δ. Νοσοκομείο 2. Μια πόλη είναι παραλιακή και βρίσκεται στη Μεσόγειο. Έχει μεγάλες αμμώδεις παραλίες και είναι κτισμένη στο άκρο μιας εύφορης πεδιάδας. Μπορείς να υποθέσεις από ποιες οικονομικές δραστηριότητες θα προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων των κατοίκων της; 16 ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY

17 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 17 Μελετώντας με χάρτες τη θέση της Ευρώπης στον κόσμο MAΘHMA 3 Σ αυτό το μάθημα θα μάθω Λέξεις-κλειδιά Πώς αξιοποιούνται οι χάρτες στη μελέτη της θέσης της Eυρώπης στον κόσμο. Συνεργάζομαι στην τάξη γενικός χάρτης ειδικός (θεματικός) χάρτης θέση Ευρώπης φυσικό περιβάλλον ανθρωπογενές περιβάλλον όρια Ευρώπης Ισημερινός Βόρειος Πόλος εύκρατο κλίμα Ασία Αφρική Ατλαντικός. 1. Παρατηρήστε για λίγο την Ευρώπη, την ήπειρο στην οποία ζούμε, στο χαρτονόμισμα της εικόνας 3.1. Καλύψτε με το χέρι σας την εικόνα και ζωγραφίστε στο αριστερό λευκό πλαίσιο, που ακολουθεί, το περίγραμμα της Ευρώπης. Κατόπιν συγκρίνετε τις δύο εικόνες. Στη συνέχεια, κοιτώντας τώρα την εικόνα της Ευρώπης, προσπαθήστε ξανά να σχεδιάσετε το περίγραμμά της στο δεξιό λευκό πλαίσιο. Ποιο γεωμετρικό σχήμα σάς θυμίζει το περίγραμμα της Ευρώπης; Τρίγωνο, τετράγωνο ή παραλληλόγραμμο; Χαρτονόμισμα Αφού πλέον σχεδιάσατε την ήπειρό μας, γνωρίστε την καλύτερα! Εργαστείτε ανά ομάδες και με τη βοήθεια των χαρτών «ανακαλύψτε» πληροφορίες που σχετίζονται με τη θέση της Ευρώπης στον κόσμο. Κάθε ομάδα να επιλέξει και να υλοποιήσει μία από τις εργασίες που ακολουθούν. 1η εργασία: Μελετώντας τον παγκόσμιο χάρτη της εικόνας 3.2 και χρησιμοποιώντας το σύστημα των γεωγραφικών συντεταγμένων, επισημάνετε τα όρια ανάμεσα στα οποία εκτείνεται η Ευρώπη, προσδιορίστε δηλαδή τη γεωγραφική της θέση. Σημειώστε το αποτέλεσμα των παρατηρήσεών σας: Η Ευρώπη εκτείνεται από... έως...γεωγραφικό πλάτος. Η Ευρώπη εκτείνεται από... έως...γεωγραφικό μήκος. 2η εργασία: Μελετώντας τον παγκόσμιο χάρτη της εικόνας 3.2 επιλέξτε και σημειώστε παρακάτω τρία στοιχεία του χώρου (άλλες ηπείρους, ωκεανούς, τον Ισημερινό, τους Πόλους κτλ.) τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως σημεία αναφοράς για τη σχετική θέση της Ευρώπης. Σημεία αναφοράς: Α Β Γ Προσδιορίστε κατόπιν τη σχετική θέση της Ευρώπης ως προς αυτά: 3.2 Παγκόσμιος χάρτης ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY 17

18 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 18 ENOTHTA 1 OΙ XAPTEΣ 3.3 Θερμικές ζώνες της Γης A B Γ η εργασία: Συνδυάζοντας τον παγκόσμιο χάρτη (εικόνα 3.2) και τον γεωμορφολογικό χάρτη της Ευρώπης (εικόνα 16.1), παρατηρήστε σε ποιες ηπείρους βρίσκεται κοντά η Ευρώπη. Σημειώστε τι την ενώνει και τι τη χωρίζει από αυτές (π.χ. βουνά, θάλασσες, πορθμοί κ.ά.) η εργασία: α. Παρατηρώντας τον παγκόσμιο χάρτη της εικόνας 3.2, επισημάνετε τα ημισφαίρια στα οποία κυρίως εκτείνεται η Ευρώπη β. Παρατηρήστε τον χάρτη της εικόνας 3.3. Τι μέρος της Ευρώπης βρίσκεται μέσα στην πολική ζώνη; Μικρό ή μεγάλο;.... Τι μέρος της Ευρώπης βρίσκεται μέσα στην τροπική ζώνη; Μικρό ή μεγάλο;.... γ. Σε ποιον γενικό τύπο κλίματος ανήκει η Ευρώπη; Στον τροπικό, τον εύκρατο ή τον πολικό; Κάθε ομάδα να παρουσιάσει επιγραμματικά στην τάξη τα αποτελέσματα των παρατηρήσεών της. 4. Συνδυάζοντας τις πληροφορίες που αντλήσατε μελετώντας τους χάρτες της Ευρώπης (π.χ. για τη θέση της, την απόστασή της από τη θάλασσα, την απόστασή της από τον Ισημερινό ή από τον Bόρειο Πόλο κ.ά.), συζητήστε στην τάξη ποια πλεονεκτήματα μπορεί να προκύπτουν για τους κατοίκους της Ευρώπης. Μελετώ στο σπίτι Ονομάζουμε χάρτη την απεικόνιση μιας περιοχής, μεγάλης ή μικρής, σε σχέδιο. Ο χάρτης είναι ένα χρήσιμο «εργαλείο» μελέτης του χώρου και μπορεί να δώσει πληθώρα πληροφοριών σε όποιον γνωρίζει πώς να τον μελετήσει. Ενδεικτικά, οι χάρτες μάς παρέχουν πληροφορίες: Για τη γεωγραφική θέση των σημείων του χώρου (π.χ. πού βρίσκεται μια πόλη, ένα βουνό κ.ά.). Για τα φαινόμενα και τις λειτουργίες που συμβαίνουν σε έναν χώρο (π.χ. αν υπάρχει λιμάνι σε μια περιοχή, ποιες πόλεις είναι μεγάλες και ποιες μικρές κ.ά.). Για τις σχέσεις μεταξύ της θέσης ενός σημείου και των φαινομένων (π.χ. το ανάγλυφο μιας περιοχής καθορίζει από πού θα περάσει ο δρόμος). Οι χάρτες κατατάσσονται, ανάλογα με το είδος των πληροφοριών που παρέχουν, σε δύο μεγάλες κατηγορίες: Στους τοπογραφικούς ή γενικούς, οι οποίοι απεικονίζουν το φυσικό (π.χ. βουνά, λίμνες κ.ά.) και το ανθρωπογενές περιβάλλον (π.χ. πόλεις, δρόμους κ.ά.) και διακρίνονται αντίστοιχα σε γεωμορφολογικούς και σε πολιτικούς χάρτες. 18 ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY

19 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 19 OΙ XAPTEΣ ENOTHTA 1 Στους θεματικούς ή ειδικούς, οι οποίοι παρουσιάζουν την κατανομή ενός φαινομένου στον χώρο (π.χ. οι κλιματικές περιοχές μιας χώρας, η κατανομή του πληθυσμού στην Ευρώπη κ.ά.) και διακρίνονται σε ποσοτικούς (όταν παρατίθενται και αριθμητικά δεδομένα) και σε ποιοτικούς. Ειδικότερα για την Ευρώπη και τη θέση της στον κόσμο, μελετώντας τους κατάλληλους χάρτες μπορούμε να λάβουμε πολλές πληροφορίες και να διαπιστώσουμε, μεταξύ άλλων, ότι: Η ηπειρωτική Ευρώπη εκτείνεται από 36 έως 71 βόρειο πλάτος και από 9 δυτικό έως 66 ανατολικό μήκος. Αυτές οι συντεταγμένες προσδιορίζουν τη γεωγραφική θέση της ηπείρου. Αποτελεί συνέχεια της Ασίας και βρίσκεται προς τα δυτικά της. Βρίσκεται βόρεια της Αφρικής και πολύ κοντά της. Η έκτασή της είναι μικρή σε σχέση με άλλες ηπείρους. Όριά της με την Ασία είναι η οροσειρά των Ουραλίων, η Κασπία Θάλασσα, η οροσειρά του Καυκάσου, ο Εύξεινος Πόντος και τα Στενά Ελλησπόντου-Βοσπόρου. Όριά της με την Αφρική αποτελούν η Μεσόγειος Θάλασσα και ο Πορθμός του Γιβραλτάρ. Βρίσκεται σε σχετικά μικρή απόσταση από την Αμερική, αλλά σε πολύ μεγάλη από την Ωκεανία και την Ανταρκτική. Περιβρέχεται από αρκετές θάλασσες και στα δυτικά της είναι ο Ατλαντικός Ωκεανός. Το μεγαλύτερο τμήμα της απέχει αρκετά από τον Ισημερινό και τον Βόρειο Πόλο, με αποτέλεσμα να επικρατεί γενικά το εύκρατο κλίμα. Ακόμα και οι πιο απομακρυσμένες περιοχές της απέχουν σχετικά μικρή απόσταση από τη θάλασσα (μικρότερη από χλμ.). Βρίσκεται ανάμεσα στην Αμερική, την Ασία και την Αφρική, αποτελώντας «σταυροδρόμι» ηπείρων. Ο συνδυασμός των πληροφοριών τις οποίες συγκεντρώνουμε με τη μελέτη των χαρτών της Ευρώπης μάς οδηγεί στο συμπέρασμα πως αυτή η ήπειρος διαθέτει πλήθος πλεονεκτημάτων για τον άνθρωπο. Eπεκτείνω τις γνώσεις μου Η Ευρώπη στην αρχαιότητα Στην αρχαιότητα ο γνωστός κόσμος για τους λαούς της Μεσογείου ήταν μόνο περιοχές της Ασίας, της Αφρικής και της Ευρώπης οι οποίες βρίσκονταν γύρω από αυτή τη θάλασσα. Οι Έλληνες γεωγράφοι πίστευαν ότι όλη η υπόλοιπη Γη καλυπτόταν από τον Ωκεανό. Επομένως η Ευρώπη δεν ήταν γι αυτούς «σταυροδρόμι» ηπείρων, όπως χαρακτηρίζεται σήμερα, αλλά βρισκόταν κυριολεκτικά στα πέρατα της Γης! Aξιολογώ τι έμαθα 1. Διάβασε τις προτάσεις που ακολουθούν και γράψε στο τέλος κάθε πρότασης την απάντηση που πιστεύεις ότι είναι σωστή: α. Είναι, γενικά, το κλίμα της ηπείρου στην οποία ζούμε β. Είναι η έκταση της Ευρώπης σε σχέση με την έκταση άλλων ηπείρων γ. Η Ευρώπη αποτελεί συνέχεια αυτής της ηπείρου δ. Αυτός ο ωκεανός βρέχει την Ευρώπη από τα δυτικά Χαρακτήρισε τις παρακάτω προτάσεις με το γράμμα (Σ), αν είναι σωστές, και με το γράμμα (Λ), αν είναι λανθασμένες: α. Η Ευρώπη βρίσκεται δυτικά της Αφρικής. β. Οι χάρτες μάς βοηθούν να μελετάμε τη θέση της Ευρώπης στον κόσμο. γ. Μικρό τμήμα της ευρωπαϊκής ηπείρου βρίσκεται στο δυτικό ημισφαίριο. δ. Η Ευρώπη είναι πολύ κοντά στην Ασία, μια ήπειρο που αποτελεί «σταυροδρόμι» ηπείρων. ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY 19

20 _GEOL_GEOGR_B GYM_Geologia 12/20/12 3:10 PM Page 20 MAΘHMA 4 Μελετώντας με χάρτες το φυσικό περιβάλλον της Ευρώπης Σ αυτό το μάθημα θα μάθω Λέξεις-κλειδιά Πώς αξιοποιούνται οι χάρτες στη μελέτη του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης (ανάγλυφο, κλίμα, βλάστηση κ.ά.). Συνεργάζομαι στην τάξη γενικός χάρτης ειδικός (θεματικός) χάρτης φυσικό περιβάλλον οριζόντιος διαμελισμός κατακόρυφος διαμελισμός, γεωμορφολογικά στοιχεία. 1. Στην εικόνα 16.1 φαίνεται ο γεωμορφολογικός χάρτης της Ευρώπης. Εργαστείτε ανά ομάδες και μελετήστε τον χάρτη, για να συλλέξετε πληροφορίες που σχετίζονται με το φυσικό περιβάλλον της ηπείρου. α. Επισημάνετε γεωμορφολογικά στοιχεία που αφορούν τον οριζόντιο διαμελισμό της Ευρώπης και σημειώστε τα στον πίνακα που ακολουθεί: Δύο χερσόνησοι Δύο μεγάλα νησιά Δύο ισθμοί-πορθμοί Δύο κλειστές θάλασσες Δύο μεγάλοι κόλποι Δύο ωκεανοί ή ανοικτές θάλασσες β. Επισημάνετε γεωμορφολογικά στοιχεία που αφορούν τον κατακόρυφο διαμελισμό της Ευρώπης και σημειώστε τα στον πίνακα που ακολουθεί: Δύο βουνά ή οροσειρές Δύο πεδιάδες Δύο ποταμοί Δύο λίμνες γ. Συζητήστε στην ομάδα σας για το ανάγλυφο της Ευρώπης. Πού βρίσκονται οι μεγάλες πεδιάδες της και πού οι ορεινές περιοχές της (βόρεια, νότια κτλ.); Διαβάστε τον ορισμό που ακολουθεί: «Χερσόνησος ονομάζεται ένα κομμάτι ξηράς που βρέχεται από τις τρεις πλευρές του από θάλασσα, ενώ η τέταρτη πλευρά συνδέεται με ένα άλλο μεγαλύτερο κομμάτι ξηράς». Παρατηρήστε τη θέση της Ευρώπης στον παγκόσμιο χάρτη της εικόνας 3.2 και, έχοντας κατά νου τον παραπάνω ορισμό, σκεφτείτε αν η ήπειρός μας μπορεί να θεωρηθεί χερσόνησος. Αν καταλήξετε στο συμπέρασμα ότι η Ευρώπη μπορεί να θεωρηθεί χερσόνησος, σημειώστε ποιο είναι το μεγαλύτερο κομμάτι ξηράς με το οποίο αυτή συνδέεται Παρουσιάστε με συντομία στην τάξη τα αποτελέσματα των παρατηρήσεων της ομάδας σας. Μελετώ στο σπίτι Μάθαμε ότι μελετώντας χάρτες μπορούμε να παίρνουμε πληροφορίες και να καταλήγουμε σε συμπεράσματα που αφορούν τη θέση της ηπείρου μας στον κόσμο. Κατά τον ίδιο τρόπο, μελετώντας χάρτες (τόσο γενικούς όσο και θεματικούς), μπορούμε να παίρνουμε πληροφορίες και να καταλήγουμε σε συμπεράσματα που αφορούν το φυσικό περιβάλλον της Ευρώπης. Μελετώντας τον γεωμορφολογικό χάρτη της ηπείρου μας μπορούμε, μεταξύ άλλων, να διαπιστώσουμε ότι η Ευρώπη: Αποτελεί μια μεγάλη χερσόνησο της Ασίας (γι αυτό ονομάζεται όλη μαζί και Ευρασία, θεωρείται όμως ξεχωριστή ήπειρος για λόγους που συνδέονται με την ιστορία της, τον πολιτισμό της, την οικονομία της κ.ά.). Έχει πλούσιο οριζόντιο διαμελισμό. Το περίγραμμα της Ευρώπης χαρακτηρίζεται από μεγάλες χερσονήσους (Σκανδιναβική, Ιβηρική, Ιταλική, Βαλκανική, Γιουτλάνδης κ.ά.) που εισχωρούν βαθιά στη θάλασσα, από πλήθος κόλπων και από σημαντικό αριθμό μικρών και μεγάλων νησιών (Ιρλανδία, Σαρδηνία, Κύπρος, Κρήτη, Κορσική κ.ά.). Την ευρωπαϊκή ήπειρο βρέχουν δύο ωκεανοί (Ατλαντικός και Αρκτικός) και αρκετές κλειστές ή ανοικτές θάλασσες (Μεσόγειος Θάλασσα, Βόρεια Θάλασσα κ.ά.). Έχει πλούσιο κατακόρυφο διαμελισμό, δηλαδή διαθέτει περιοχές με σημαντικές διαφορές στη μορφολογία τους. Στην ανατολική Ευρώπη κυριαρχεί μια μεγάλη πεδιάδα, ενώ στη νότια Ευρώπη μεγάλο τμήμα του εδάφους καταλαμβάνουν οι ψηλές οροσειρές. Στην κεντρική Ευρώπη κυριαρχούν τα σχετικά χαμηλά υψώματα, στη δυτική εκτείνεται μια στενόμακρη πεδιάδα 20 ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY

ΕΝΝΟΙΕΣ «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ» ΚΑΙ «ΣΧΕΤΙΚΗ» ΘΕΣΗ

ΕΝΝΟΙΕΣ «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ» ΚΑΙ «ΣΧΕΤΙΚΗ» ΘΕΣΗ 1 ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ» ΚΑΙ «ΣΧΕΤΙΚΗ» ΘΕΣΗ Μαθαίνω τα κύρια σημεία Πολλές φορές μάς ενδιαφέρει να ξέρουμε τη θέση ενός ανθρώπου, ενός αντικειμένου, ενός τόπου κτλ. Σχετική θέση ενός σημείου ονομάζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται

ΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται ΜΑΘΗΜΑ 1 Π. Γ Κ Ι Ν Η Σ 1. Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται 2. Να μπορείς να δώσεις την σχετική γεωγραφική θέση ενός τόπου χρησιμοποιώντας τους όρους

Διαβάστε περισσότερα

ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1 ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Μάθημα 1: Οι έννοιες και θέση 1. Τι ονομάζεται σχετική θέση ενός τόπου; Να δοθεί ένα παράδειγμα. Πότε ο προσδιορισμός της σχετικής θέσης

Διαβάστε περισσότερα

Γεωλογία - Γεωγραφία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος:

Γεωλογία - Γεωγραφία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: Γεωλογία - Γεωγραφία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: 1 ΜΑΘΗΜΑ 1, Οι έννοιες «γεωγραφική» και «σχετική» θέση 1. Με τη βοήθεια του χάρτη στη σελ.12, σημειώστε τις παρακάτω πόλεις στην

Διαβάστε περισσότερα

3. Να αναφέρεις να μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε μια σχολική μονάδα πριν, κατά την διάρκεια και μετά από ένα σεισμό.

3. Να αναφέρεις να μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε μια σχολική μονάδα πριν, κατά την διάρκεια και μετά από ένα σεισμό. ΜΑΘΗΜΑ 10 1. Ποιες είναι οι επιπτώσεις των σεισμών και των ηφαιστειακών εκρήξεων. 2. Ποια είναι η κοινή προέλευση και των δύο παραπάνω φαινομένων; 3. Γιατί είναι μικρός ο αριθμός ο αριθμός των ανθρώπινων

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Η πόλη Λ βρίσκεται: α. βόρεια της πόλης Κ. β. νότια της πόλης Κ. γ. ΒΑ της πόλης Κ. δ. ΒΔ της πόλης Κ. 2. Η πόλη Λ βρίσκεται: α. βόρεια

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙ ΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΑΚΙ ΗΣ ΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙ ΗΣ 1ος τόμος ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1ος

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙ ΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΦΕΙΡΑΚΙ ΗΣ ΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙ ΗΣ 1ος ΤΟΜΟΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1ος

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι ο κατακόρυφος διαμελισμός;

Τι είναι ο κατακόρυφος διαμελισμός; ΟΡΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Τι είναι ο κατακόρυφος διαμελισμός; Διαμελισμός Κατακόρυφος είναι: Τα βουνά, οι πεδιάδες, οι λόφοι, οι κοιλάδες, τα φαράγγια και γενικά το ανάγλυφο μιας περιοχής. Άλπεις Οι Άλπεις είναι

Διαβάστε περισσότερα

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Διδακτέα ύλη Διαχείριση Διδακτέας ύλης

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Διδακτέα ύλη Διαχείριση Διδακτέας ύλης Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Διδακτέα ύλη Διαχείριση Διδακτέας ύλης Δεν θα διδαχθούν τα μαθήματα : ΜΑΘ.6. Η Γεωλογική ιστορία της και η ορογένεση ΜΑΘ.7. Η διαμόρφωση του ανάγλυφου στην

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018 2019 ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ- ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1 Περιεχόμενα ΕΝΟΤΗΤΑ Α : ΧΑΡΤΕΣ Α1.4 Ποιον χάρτη να διαλέξω;. 3 Α1.3 Η χρήση των χαρτών στην καθημερινή

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝ.: Βαθμός Ασφαλείας: Να διατηρηθεί μέχρι: Βαθ. Προτεραιότητας: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ -----

ΚΟΙΝ.: Βαθμός Ασφαλείας: Να διατηρηθεί μέχρι: Βαθ. Προτεραιότητας: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- Βαθμός Ασφαλείας: Να διατηρηθεί μέχρι: Βαθ. Προτεραιότητας: Αθήνα, 06-2-207 Αρ. Πρωτ. 2408/Δ2 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Γεωλογία- Γεωγραφία Β Τάξης Ημερησίου Γυμνασίου

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Γεωλογία- Γεωγραφία Β Τάξης Ημερησίου Γυμνασίου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α ----- Ταχ. Δ/νση: Ανδρέα Παπανδρέου 37 Τ.Κ. Πόλη:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΩΡΩΝ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΥΛΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΙ- ΝΟΜΕ- ΝΕΣ ΩΡΕΣ ΕΝΟΤΗΤΑ η ΜΑΘ.. Οι έννοιες «Γεωγρα

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΩΡΩΝ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΥΛΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΙ- ΝΟΜΕ- ΝΕΣ ΩΡΕΣ ΕΝΟΤΗΤΑ η ΜΑΘ.. Οι έννοιες «Γεωγρα Β Τάξη Γυµνασίου Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α ιδακτέα ύλη ιαχείριση ιδακτέας ύλης εν θα διδαχθούν τα µαθήµατα : ΜΑΘ.6. Η Γεωλογική ιστορία και η ορογένεση ΜΑΘ.7. Η διαµόρφωση του ανάγλυφου ΜΑΘ.8.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΜΕ ΤΟ GOOGLE EARTH: Η ΕΥΡΩΠΗ

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΜΕ ΤΟ GOOGLE EARTH: Η ΕΥΡΩΠΗ 1 ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΜΕ ΤΟ GOOGLE EARTH: Η ΕΥΡΩΠΗ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΘΗΤΗ Κώστας Κύρος ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 1. Ανοίξτε το λογισμικό Google Earth και προσπαθήστε να εντοπίσετε τη θέση της Ευρώπης στη Γη. Κατόπιν για να

Διαβάστε περισσότερα

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α Βαθμός Ασφαλείας: Να

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α Βαθμός Ασφαλείας: Να διατηρηθεί μέχρι: Βαθ. Προτεραιότητας:

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 16 ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ 16 ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΜΑΘΗΜΑ 16 ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Η Ευρώπη είναι ήπειρος κυρίως πεδινή, χωρίς έντονο ανάγλυφο. Τα 2/3 της ηπείρου είναι πεδινές εκτάσεις. Έχει το χαμηλότερο μέσο υψόμετρο από την επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

a. Οι βαθιές θάλασσες της Ευρώπης δημιουργήθηκαν όταν έλιωσαν οι παγετώνες. β. Η Νορβηγική Θάλασσα βρέχει τις βορειοανατολικές ακτές

a. Οι βαθιές θάλασσες της Ευρώπης δημιουργήθηκαν όταν έλιωσαν οι παγετώνες. β. Η Νορβηγική Θάλασσα βρέχει τις βορειοανατολικές ακτές EΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Επαναληπτικό διαγώνισμα στα μαθήματα 12-18 1. Χαρακτήρισε τις παρακάτω προτάσεις με το γράμμα (Σ), αν είναι σωστές, και a. Οι βαθιές θάλασσες της Ευρώπης δημιουργήθηκαν όταν έλιωσαν

Διαβάστε περισσότερα

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Γεωλογία- Γεωγραφία Α Τάξης Ημερησίου και Εσπερινού Γυμνασίου

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Γεωλογία- Γεωγραφία Α Τάξης Ημερησίου και Εσπερινού Γυμνασίου Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Γεωλογία- Γεωγραφία Α Τάξης Ημερησίου και Εσπερινού Γυμνασίου Διδακτέα ύλη Διαχείριση Διδακτέας ύλης ΜΑΘ. Α.. Γεωγραφικές συντεταγμένες Δεν θα διδαχθεί η δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χ

Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χ Β. Π. Γ. Π. Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χιλιόμετρα, ενώ με τα νησιά φτάνει τα 30,2

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει

Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει χαρακτηριστικά «Mare Mediterraneum» ως μεταξύ δύο ηπείρων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Α ΤΡΙΜΗΝΟΥ

ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Α ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Α ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2012-2013 ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2 Ω/εβδοµάδα ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Γεωγραφικές συντεταγµένες ( Ω 2) Παιχνίδια µε τις γεωγραφικές συντεταγµένες Η χρήση των χαρτών

Διαβάστε περισσότερα

Βοηθητική εργασία 1.α. Εξερευνώ την Ευρώπη ανακρίνοντας τους χάρτες

Βοηθητική εργασία 1.α. Εξερευνώ την Ευρώπη ανακρίνοντας τους χάρτες στον κόσμο Βοηθητική εργασία 1.α. Εξερευνώ την Ευρώπη ανακρίνοντας τους χάρτες Η Ευρώπη: είναι η πέμπτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, όμορφη, με μακραίωνη ιστορία και έχει δώσει στον κόσμο πολλούς

Διαβάστε περισσότερα

Α1.5 «Aνακρίνοντας» τους χάρτες

Α1.5 «Aνακρίνοντας» τους χάρτες Α1.5 «Aνακρίνοντας» τους χάρτες Ποιο Χάρτη θα χρησιμοποιήσω αν θέλω να μάθω τη θέση της Αφρικής στον κόσμο; Θα χρησιμοποιήσω τον Παγκόσμιο Χάρτη Ποια είναι η θέση της Αφρικής στον κόσμο; Η απάντηση μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΘΕΜΑΤΑ. ήταν ο κάθε ένας από αυτούς και σε ποιον από αυτούς σχηματίστηκε η Ελλάδα;

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΘΕΜΑΤΑ. ήταν ο κάθε ένας από αυτούς και σε ποιον από αυτούς σχηματίστηκε η Ελλάδα; ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑ 1 ο (Μονάδες 3,3) 1. Ποια είναι η διοικητική ιεραρχία των πόλεων στην Ελλάδα; Πως λέγεται ο διοικητής του κάθε διοικητικού τομέα; 2. Ποιους γεωλογικούς αιώνες περιλαμβάνει η γεωλογική

Διαβάστε περισσότερα

Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία

Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία Ταξιδεύουμε στην ηπειρωτική Ελλάδα, χρησιμοποιώντας διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ. Φύλλο εργασίας 1 Το φυσικό περιβάλλον της Αφρικής. Ονοματεπώνυμο Τάξη... Ημερομηνία.

ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ. Φύλλο εργασίας 1 Το φυσικό περιβάλλον της Αφρικής. Ονοματεπώνυμο Τάξη... Ημερομηνία. Ενότητα Ηπειροι (στιγμιότυπα): Η Αφρική Φύλλο εργασίας 1 Το φυσικό περιβάλλον της Αφρικής Γεωλογία - Γεωγραφία A Γυμνασίου Ονοματεπώνυμο Τάξη... Ημερομηνία. Πρώτη εργασία : Η θέση της Αφρικής στον παγκόσμιο

Διαβάστε περισσότερα

Γεωλογία Β Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 2

Γεωλογία Β Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 2 1.Τι είναι η γεωλογία; Γεωλογία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη όλων των φυσικών φαινομένων που έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται στο στερεό φλοιό της Γης από την περίοδο σχηματισμού του μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Διδακτέα ύλη Διαχείριση Διδακτέας ύλης

Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Διδακτέα ύλη Διαχείριση Διδακτέας ύλης Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Διδακτέα ύλη Διαχείριση Διδακτέας ύλης ΜΑΘ. Α.. Γεωγραφικές συντεταγμένες διδαχθεί η Α.. από το Τετράδιο Εργασιών. Η αυτή δεν σχετίζεται με το αντίστοιχο μάθημα

Διαβάστε περισσότερα

ραστηριότητα 7 η Τάξη: Ε Μάθηµα: Γεωγραφία Ενότητα Β : «Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας» Υποενότητα: «Η µορφή και το σχήµα της Ελλάδας»

ραστηριότητα 7 η Τάξη: Ε Μάθηµα: Γεωγραφία Ενότητα Β : «Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας» Υποενότητα: «Η µορφή και το σχήµα της Ελλάδας» ραστηριότητα 7 η Τάξη: Ε Μάθηµα: Γεωγραφία Ενότητα Β : «Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας» Υποενότητα: «Η µορφή και το σχήµα της Ελλάδας» Εξοπλισµός: Εργαστήριο Η/Υ Στόχοι: Οι µαθητές να µπορούν να: -εντοπίζουν

Διαβάστε περισσότερα

Η εργασία που επέλεξες θα σου δώσει τη δυνατότητα να συνεργαστείς με συμμαθητές σου και να σχεδιάσετε μια εικονική εκδρομή με το Google Earth.

Η εργασία που επέλεξες θα σου δώσει τη δυνατότητα να συνεργαστείς με συμμαθητές σου και να σχεδιάσετε μια εικονική εκδρομή με το Google Earth. Μια εικονική εκδρομή με το Google Earth Αγαπητέ μαθητή, Η εργασία που επέλεξες θα σου δώσει τη δυνατότητα να συνεργαστείς με συμμαθητές σου και να σχεδιάσετε μια εικονική εκδρομή με το Google Earth. Εσύ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ.: ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία των θετικών μαθημάτων Ημερήσιου και Εσπερινού Γυμνασίου για το σχ. έτος

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ.: ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία των θετικών μαθημάτων Ημερήσιου και Εσπερινού Γυμνασίου για το σχ. έτος ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α

Διαβάστε περισσότερα

_Geologia_tetr_Layout 1 1/11/13 4:14 PM Page 1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ B ΓΥΜΝΑΣΙOΥ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

_Geologia_tetr_Layout 1 1/11/13 4:14 PM Page 1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ B ΓΥΜΝΑΣΙOΥ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 21-0075_Geologia_tetr_Layout 1 1/11/13 4:14 PM Page 1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ B ΓΥΜΝΑΣΙOΥ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 21-0075_Geologia_tetr_Layout 1 1/11/13 4:14 PM Page 2 21-0075_Geologia_tetr_Layout 1 1/11/13 4:14

Διαβάστε περισσότερα

Οι χάρτες Το φυσικό περιβάλλον της Ευρώπης Οι κάτοικοι της Ευρώπης Οι οικονομικές δραστηριότητες των Ευρωπαίων

Οι χάρτες Το φυσικό περιβάλλον της Ευρώπης Οι κάτοικοι της Ευρώπης Οι οικονομικές δραστηριότητες των Ευρωπαίων 1. 2. 3. 4. Οι χάρτες Το φυσικό περιβάλλον της Ευρώπης Οι κάτοικοι της Ευρώπης Οι οικονομικές δραστηριότητες των Ευρωπαίων Γεωγραφία Μάθημα: Οι έννοιες «γεωγραφική» και «Σχετική θέση» Φύλλο Εργασιών 1

Διαβάστε περισσότερα

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ Το κλίμα της Ευρώπης Το κλίμα της Ευρώπης Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ και ΚΛΙΜΑ Καιρός: Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή, σε

Διαβάστε περισσότερα

PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ

PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ ΑΦΡΙΚΗ Η Αφρική είναι η δεύτερη σε έκταση και πληθυσμό ήπειρος της γης με πληθυσμό περίπου 1 δισ κατοίκους.

Διαβάστε περισσότερα

γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ)

γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ) γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ) Α Κεφ. αβιοτικό κάθε στοιχείο που δεν έχει ζωή 4 αιολική διάβρωση Η διάβρωση που οφείλεται στον άνεμο 5 ακρωτήριο ακτογραμμή

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση του νέου βιβλίου «Γεωλογία Γεωγραφία» για την Α Γυμνασίου Γκαραγκούνη Αναστασία

Παρουσίαση του νέου βιβλίου «Γεωλογία Γεωγραφία» για την Α Γυμνασίου Γκαραγκούνη Αναστασία Παρουσίαση του νέου βιβλίου «Γεωλογία Γεωγραφία» για την Α Γυμνασίου Γκαραγκούνη Αναστασία Ομάδα εργασίας: Δημητρίου Δώρα, Μυρωνάκη Άννα, Γκαραγκούνη Αναστασία Δομή της Παρουσίασης Ενδεικτικός Προγραμματισμός

Διαβάστε περισσότερα

Ταξιδεύοντας γνωρίζουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Β Γυμνασίου Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωγραφία

Ταξιδεύοντας γνωρίζουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Β Γυμνασίου Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωγραφία 1. Περιγραφή Ταξιδεύοντας γνωρίζουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Β Γυμνασίου Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωγραφία Μια πρώτη γνωριμία με την Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να γίνει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ERASMUS Δημοτικό Σχολείο Αγίων Τριμιθιάς Χρίστος Τομάζος Στ 2

ERASMUS Δημοτικό Σχολείο Αγίων Τριμιθιάς Χρίστος Τομάζος Στ 2 ERASMUS 1 Δημοτικό Σχολείο Αγίων Τριμιθιάς Χρίστος Τομάζος 17.12.2016 Στ 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Γαλλία 3-7 Ισπανία.. 8-13 Γερμανία 14-20 Ιταλία. 21-25 2 ΓΑΛΛΙΑ: Θέση και σύνορα 4 Κλίμα 5 Πρωτεύουσα. 6 Βιομηχανία...

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτες Επιτυχίας και Δείκτες επάρκειας ανά ενότητα ΑΠ Γεωγραφίας Γυμνασίου

Δείκτες Επιτυχίας και Δείκτες επάρκειας ανά ενότητα ΑΠ Γεωγραφίας Γυμνασίου Δείκτες Επιτυχίας και Δείκτες επάρκειας ανά ενότητα ΑΠ Γεωγραφίας Γυμνασίου Γεωγραφία Β γυμνασίου: Η Ευρώπη στον κόσμο. 1η Ενότητα: Εξερευνώ την Ευρώπη ανακρίνοντας τους χάρτες Δείκτες επιτυχίας: Δείκτες

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές επιλογές σχετικά με το περιεχόμενο Στον επαναπροσδιορισμό της θεματολογίας, της διδακτέας ύλης και της διδακτικής προσέγγισης, που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σπουδών, έχουν ληφθεί υπόψη οι ακόλουθες

Διαβάστε περισσότερα

Λογισμικό: Ταξίδι στον Κόσμο με Νόημα Κατηγορία αναπηρίας: Κώφωση Βαρηκοΐα Μάθημα: Γεωγραφία Τάξη/εις: Ε και Στ Δημοτικού

Λογισμικό: Ταξίδι στον Κόσμο με Νόημα Κατηγορία αναπηρίας: Κώφωση Βαρηκοΐα Μάθημα: Γεωγραφία Τάξη/εις: Ε και Στ Δημοτικού Λογισμικό: Ταξίδι Κατηγορία αναπηρίας: Κώφωση Βαρηκοΐα Μάθημα: Γεωγραφία Τάξη/εις: Ε και Στ Δημοτικού Παρουσίαση Λογισμικού: Κατερίνα Αραμπατζή Μαριάννα Χατζοπούλου Προμηθευτής: Hyper Systems Προσβασιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

Α. Συνεργαστείτε μεταξύ σας και προσδιορίστε τη θέση του Δημοτικού θεάτρου της Αλεξανδρούπολης.

Α. Συνεργαστείτε μεταξύ σας και προσδιορίστε τη θέση του Δημοτικού θεάτρου της Αλεξανδρούπολης. Δραστηριότητες Σχετική απόλυτη γεωγραφική θέση ΑΠΑΝΤΗΜΕΝΟ ΣΧΟΛΙΑΣΜΕΝΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Με μπλε γράμματα είναι τα σχόλια και οι απαντήσεις) Στοιχεία ομάδας (ονόματα, α/α, τμήμα), Α.Χ. ημερομηνία 2017-2018

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΤΕΑ ΥΛΗ, ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ενδεικτικός ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΩΡΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. ΕΝΟΤΗΤΑ 1 η : ΟΙ ΧΑΡΤΕΣ

ΔΙΑΚΤΕΑ ΥΛΗ, ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ενδεικτικός ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΩΡΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. ΕΝΟΤΗΤΑ 1 η : ΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑ-ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β Τάξη Ημερησίου Γυμνασίου Θα χρησιμοποιηθούν τα βιβλία: Γεωλογία Γεωγραφία, Β Γυμνασίου, (βιβλίο μαθητή), Άρης Ασλανίδης, Γιώργος Ζαφειρακίδης, Δημήτρης Καλαϊτζίδης, Έκδοση 05, Αντίτυπα

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος: GPS Βρες το δρόμο σου

Τίτλος: GPS Βρες το δρόμο σου Τίτλος: GPS Βρες το δρόμο σου Θέματα: διασταύρωση σφαιρών, συστήματα με συντεταγμένες, απόσταση, ταχύτητα και χρόνος, μετάδοση σήματος Διάρκεια: 90 λεπτά Ηλικία: 16+ Διαφοροποίηση: Πιο ψηλό επίπεδο: μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Από το Βόρειο στο Βόρειο Πόλο! (ταξιδεύοντας στο ίδιο γεωγραφικό μήκος)

Από το Βόρειο στο Βόρειο Πόλο! (ταξιδεύοντας στο ίδιο γεωγραφικό μήκος) Από το Βόρειο στο Βόρειο Πόλο! (ταξιδεύοντας στο ίδιο γεωγραφικό μήκος) Τάξη Φύλλο Εργασίας Μάθημα Α Γυμνασίου Ταξιδεύοντας σε ένα μεσημβρινό Γεωγραφία. Περιγραφή Αποφασίζουμε να ξεκινήσουμε ένα παράξενο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ. Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Το Ελληνικό τόξο

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ. Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Το Ελληνικό τόξο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Το Ελληνικό τόξο ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Ο Ελλαδικός χώρος µε την ευρεία γεωγραφική έννοια του όρου, έχει µια σύνθετη γεωλογικοτεκτονική

Διαβάστε περισσότερα

Γ.2.11 - Αναπτυγμένες Δραστηριότητες: Δραστηριότητα 11

Γ.2.11 - Αναπτυγμένες Δραστηριότητες: Δραστηριότητα 11 Ομάδα Εργασίας: εωγραφία Δημοτικής Εκπαίδευσης ΕΩ1_Κ07Δ.2.11 - Αναπτυγμένες Δραστηριότητες: Δραστηριότητα 11 Μάθημα Τίτλος Δραστηριότητας Τάξη εωγραφία ΕΛΛΑΔΑ: ΕΩΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ Δ Ενότητα

Διαβάστε περισσότερα

Τα πιο μεγαλόπρεπα στολίδια της Γης. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Στ Δημοτικού Αναζητώντας τα πιο μεγαλόπρεπα στολίδια Γεωγραφία

Τα πιο μεγαλόπρεπα στολίδια της Γης. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Στ Δημοτικού Αναζητώντας τα πιο μεγαλόπρεπα στολίδια Γεωγραφία Τάξη Φύλλο ς Μάθημα Στ Δημοτικού Αναζητώντας τα πιο μεγαλόπρεπα στολίδια Γεωγραφία Η Γη είναι ένας από τους οκτώ πλανήτες του ηλιακού συστήματος, ο μοναδικός πάνω στον οποίο, μέχρι σήμερα, πιστεύεται ότι

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ- ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΚΑΝΑΔΑ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (3X40)

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ- ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΚΑΝΑΔΑ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (3X40) 1 ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ- ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΚΑΝΑΔΑ Δείκτες επιτυχίας-δείκτες επάρκειας Εντοπίζουν και περιγράφουν πού βρίσκονται επιλεγμένοι τόποι σε σχέση με

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΡΕΙΝΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΚΑΜΤΣΑΤΚΑ

Η ΟΡΕΙΝΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΚΑΜΤΣΑΤΚΑ Η ΟΡΕΙΝΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΚΑΜΤΣΑΤΚΑ ΔΠΜΣ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ» ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2014 2015 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΙΟΥΡΑΣ ΒΑΝΕΣΣΑ ΜΠΟΥΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2010 ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2010 ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΑΡΑΘΩΝΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009-2010 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2010 ΤΑΞΗ Α ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Θέμα 1 ο : Να μεταφέρετε στο γραπτό σας τον αριθμό της κάθε ερώτησης και δίπλα το γράμμα

Διαβάστε περισσότερα

Γεωγραφία Μαθαίνω την Ελλάδα

Γεωγραφία Μαθαίνω την Ελλάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Κωστής Κουτσόπουλος Μαρία Σωτηράκου Μαρία Ταστσόγλου Γεωγραφία Μαθαίνω την Ελλάδα Ε Δημοτικού ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Α Τάξη Γυμνασίου Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α. Διδακτέα ύλη Διαχείριση Διδακτέας ύλης

Α Τάξη Γυμνασίου Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α. Διδακτέα ύλη Διαχείριση Διδακτέας ύλης Α Τάξη Γυμνασίου Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ι Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Διδακτέα ύλη Διαχείριση Διδακτέας ύλης ΜΑΘ. Α.. Γεωγραφικές συντεταγμένες διδαχθεί η Α.. από το Τετράδιο Εργασιών. Η αυτή δεν σχετίζεται με το αντίστοιχο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΑΞΗ Α «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ» ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ:ΚΑΤΣΑΔΗΜΑ ΓΕΩΡΓΙΑ ΠΕ15 2014-15

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΑΞΗ Α «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ» ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ:ΚΑΤΣΑΔΗΜΑ ΓΕΩΡΓΙΑ ΠΕ15 2014-15 ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΑΞΗ Α «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ» ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ:ΚΑΤΣΑΔΗΜΑ ΓΕΩΡΓΙΑ ΠΕ15 2014-15 Τίτλος παρέμβασης: «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ» (Α 1.1) Χρόνος διάρκεια: 1 διδακτική ώρα. Τάξη: Α Γυμνασίου Γνωστικό

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ας γνωρίσουμε τη γεωγραφία της Ελλάδας

Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ας γνωρίσουμε τη γεωγραφία της Ελλάδας Ι ΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ας γνωρίσουμε τη γεωγραφία της Ελλάδας Ενότητα: Γεωγραφία (2 φύλλα εργασίας) Επίπεδο: Β1, Β2 Κοινό: αλλόγλωσσοι ενήλικες ιάρκεια: 4 ώρες (2 δίωρα) Υλικοτεχνική υποδομή: Για τον διδάσκοντα:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α-Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α-Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α-Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΔΑΠΟΝΤΕΣ ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΣ ΤΣΟΒΟΛΑΣ ΣΠΥΡΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ Δ/ΒΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ 1 ΑΡΧΙΚΗ ΟΘΟΝΗ 2 ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Το διδακτικό υλικό είναι χωρισμένο σε πέντε

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ. 1 η ενότητα:

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ. 1 η ενότητα: 1 η ενότητα: Από τον τόπο μου σ όλη την Ελλάδα Ταξίδια, περιηγήσεις, γνωριμία με ανθρώπους, έθιμα πολιτισμό Περίοδοι διδασκαλίας: 7 1 η περίοδος: Μέρος Α Εισαγωγικά κείμενα Μέσα από κείμενα οι μαθητές:

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Οδηγίες για την διδασκαλία του μαθήματος της Γεωγραφίας Ημερήσιου και Εσπερινού Γυμνασίου.

ΘΕΜΑ: Οδηγίες για την διδασκαλία του μαθήματος της Γεωγραφίας Ημερήσιου και Εσπερινού Γυμνασίου. Να διατηρηθεί μέχρι... ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Βαθμός Ασφαλείας... ENIAIOΣ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ /ΝΣΗ ΣΠΟΥ ΩΝ /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α' Αν. Παπανδρέου 37, 15180 Μαρούσι Πληροφορίες :

Διαβάστε περισσότερα

1 Φυσική Αγωγή α - β - γ γυµνασίου ι α β ί ο υ ά σ κ η σ η κ α ι π ο ι ό τ η τ α ζ ω ή ς Ο ΗΓΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ 2 Οµάδα δηµιουργίας Ηλίας ήµας, Καθηγητής ΤΕΦΑΑ Πανεπιστηµίου Αθηνών Ευγενία Κωστούση,

Διαβάστε περισσότερα

2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ

2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ 2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ 2.1 Ωκεανοί και Θάλασσες. Σύµφωνα µε τη ιεθνή Υδρογραφική Υπηρεσία (International Hydrographic Bureau, 1953) ως το 1999 θεωρούντο µόνο τρεις ωκεανοί: Ο Ατλαντικός, ο Ειρηνικός

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν.

Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν. Θέμα μας το κλίμα. Και οι παράγοντες που το επηρεάζουν. 1 Που συμβαίνουν οι περισσότερες βροχοπτώσεις; Κυρίως στη θάλασσα. Και μάλιστα στο Ισημερινό. Είδαμε γιατί στο προηγούμενο μάθημα. Ρίξε μία ματιά.

Διαβάστε περισσότερα

ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY

ΓEΩΛOΓIA ΓEΩΓPAΦIA B ΓYMNAΣIOY Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η ολική, μερική ή περιληπτική αναπαραγωγή και μετάδοση έστω και μίας σελίδας του παρόντος βιβλίου κατά παράφραση ή διασκευή με οποιονδήποτε τρόπο (μηχανικό, ηλεκτρονικό,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΑΛΛΙΑ ERASMUS + ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ

Η ΓΑΛΛΙΑ ERASMUS + ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ Η ΓΑΛΛΙΑ ERASMUS + ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-2017 ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑ Η Γαλλία είναι μία μεγάλη χώρα της δυτικής Ευρώπης. Ο πληθυσμός της ανέρχεται στα 66,6 εκατομμύρια και το νόμισμα της είναι το ευρό.

Διαβάστε περισσότερα

Συνδυασμένα Συστήματα Μεταφορών στον Τουρισμό

Συνδυασμένα Συστήματα Μεταφορών στον Τουρισμό Έξυπνες λύσεις για την προώθηση του θεματικού τουρισμού στην περιοχή της Ηπείρου Ιωάννινα, 29 Μαρτίου 2016 Συνδυασμένα Συστήματα Μεταφορών στον Τουρισμό Γιώργος Γιαννής, Καθηγητής ΕΜΠ, www.nrso.ntua.gr/geyannis

Διαβάστε περισσότερα

Πώς και γιατί μετακινούμαστε;

Πώς και γιατί μετακινούμαστε; Πώς και γιατί μετακινούμαστε; Διδακτική πρόταση 1: Συνοπτικό πλαίσιο μετακίνησης και εγκατάστασης Ερωτήματα-κλειδιά Γιατί και πώς μετακινούμαστε από τα πολύ παλιά χρόνια μέχρι σήμερα; Πού μένουμε από τα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ (ΤΑΞΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ).

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ (ΤΑΞΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ). ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ (ΤΑΞΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ). Ονοματεπώνυμο: Ημερομηνία... Ατομική εργασία: Παρατήρησε την υδρόγειο σφαίρα καθώς και τον παγκόσμιο χάρτη που βρίσκεται κρεμασμένος στον τοίχο

Διαβάστε περισσότερα

_Geologia_tetr_Layout 1 1/11/13 4:14 PM Page 1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ B ΓΥΜΝΑΣΙOΥ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

_Geologia_tetr_Layout 1 1/11/13 4:14 PM Page 1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ B ΓΥΜΝΑΣΙOΥ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 21-0075_Geologia_tetr_Layout 1 1/11/13 4:14 PM Page 1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ B ΓΥΜΝΑΣΙOΥ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 21-0075_Geologia_tetr_Layout 1 1/11/13 4:14 PM Page 2 21-0075_Geologia_tetr_Layout 1 1/11/13 4:14

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ

ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ Η Σύρος είναι νησί των Κυκλάδων. Πρωτεύουσά της είναι η Ερμούπολη, η οποία είναι πρωτεύουσα της Περιφέριας Νότιου Αιγαίου αλλά και του πρώην Νομού Κυκλάδων. Η Σύρος αναπτύχθηκε ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

Το εσωτερικό της γης

Το εσωτερικό της γης Το εσωτερικό της γης Βέλτιστο Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Γεωγραφία (ΔΕ) Δημιουργός: ΓΕΩΡΓΙΑ ΠΕΡΩΝΗ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Σημείωση Το παρόν έγγραφο

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη Περιβάλλοντος Γ Δημοτικού. Τετράδιο Εργασιών

Μελέτη Περιβάλλοντος Γ Δημοτικού. Τετράδιο Εργασιών 10-0066_MELETI_PERIB_G_DHM_TET_tetradio 1/9/13 3:22 PM Page 1 Μελέτη Περιβάλλοντος Γ Δημοτικού Τετράδιο Εργασιών 10-0066_MELETI_PERIB_G_DHM_TET_tetradio 1/9/13 3:22 PM Page 2 ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική ενότητα: Το φυσικό περιβάλλον (Το ανάγλυφο της Γης)

Διδακτική ενότητα: Το φυσικό περιβάλλον (Το ανάγλυφο της Γης) 5 η Εφαρμογή Τάξη Στ Μάθημα: Γεωγραφία Διδακτική ενότητα: Το φυσικό περιβάλλον (Το ανάγλυφο της Γης) Διδακτικοί Στόχοι: «Οι μαθητές με την ολοκλήρωση της διδασκαλίας του κεφαλαίου θα πρέπει να είναι σε

Διαβάστε περισσότερα

Γλώσσα Γ Δημοτικού. Τα απίθανα μολύβια ΠΡΩΤΟ ΤΕΥΧΟΣ

Γλώσσα Γ Δημοτικού. Τα απίθανα μολύβια ΠΡΩΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 2NEO001-026_MATHITI G.1.(1o) 20,5 27/2/2013 2:31 μμ Page 1 Γλώσσα Γ Δημοτικού Τα απίθανα μολύβια ΠΡΩΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 2NEO001-026_MATHITI G.1.(1o) 20,5 5/3/2013 10:34 πμ Page 2 ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙOΛOΓΗΤΕΣ ΕΙΚOΝOΓΡΑΦΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Λιθοσφαιρικές πλάκες και σεισμοί

Λιθοσφαιρικές πλάκες και σεισμοί Λιθοσφαιρικές πλάκες και σεισμοί Βέλτιστο Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Γεωγραφία (ΔΕ) Δημιουργός: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ KAI ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ

ΟΔΗΓΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ KAI ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ ΟΔΗΓΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ KAI ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α - Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Έκδοση 1.0 Δημιουργός Εκδότης, 2008 SIEM Τηλ. 210-7299571, Φαξ: 210-7299572 email: siem@siem.gr ΥΠΕΠΘ / ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Ηφαίστειο είναι η ανοιχτή δίοδος από το εσωτερικό της Γης που επιτρέπει την εκροή ή έκρηξη ρευστών πετρωμάτων και αερίων από το εσωτερικό (μανδύας) στην επιφάνεια του στερεού φλοιού

Διαβάστε περισσότερα

Αθανασίου Έκτωρ, Ζαμπέτογλου Αθανάσιος, Μπογκντάνι Φίντο, Πάνος Δημήτριος, Παπαλεξίου Ευαγγελία Μαθητές Α Λυκείου, Αριστοτέλειο Κολλέγιο

Αθανασίου Έκτωρ, Ζαμπέτογλου Αθανάσιος, Μπογκντάνι Φίντο, Πάνος Δημήτριος, Παπαλεξίου Ευαγγελία Μαθητές Α Λυκείου, Αριστοτέλειο Κολλέγιο Αθανασίου Έκτωρ, Ζαμπέτογλου Αθανάσιος, Μπογκντάνι Φίντο, Πάνος Δημήτριος, Παπαλεξίου Ευαγγελία Μαθητές Α Λυκείου, Αριστοτέλειο Κολλέγιο Επιβλέπουσες Καθηγήτριες: Δρ. Κοκκίνου Ελένη Φυσικός Παπαχρήστου

Διαβάστε περισσότερα

Γεωγραφία Στ Δημοτικού Μαθαίνω για τη Γη

Γεωγραφία Στ Δημοτικού Μαθαίνω για τη Γη GEOGRAFIA ST BIBLIO MA8HTH_1 23/1/2013 7:15 μμ Page 1 Γεωγραφία Στ Δημοτικού Μαθαίνω για τη Γη GEOGRAFIA ST BIBLIO MA8HTH_1 23/1/2013 7:15 μμ Page 2 ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το Σύντομη περιγραφή Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Επειδή ο μεσημβρινός τέμνει ξανά τον παράλληλο σε αντιδιαμετρικό του σημείο θα θεωρούμε μεσημβρινό το ημικύκλιο και όχι ολόκληρο τον κύκλο.

Επειδή ο μεσημβρινός τέμνει ξανά τον παράλληλο σε αντιδιαμετρικό του σημείο θα θεωρούμε μεσημβρινό το ημικύκλιο και όχι ολόκληρο τον κύκλο. ΝΑΥΣΙΠΛΟΪΑ Η ιστιοπλοΐα ανοιχτής θαλάσσης δεν διαφέρει στα βασικά από την ιστιοπλοΐα τριγώνου η οποία γίνεται με μικρά σκάφη καi σε προκαθορισμένο στίβο. Όταν όμως αφήνουμε την ακτή και ανοιγόμαστε στο

Διαβάστε περισσότερα

Γεωγραφία Β Γυμνασίου Α Τετράμηνο ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΣΕ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Γεωγραφία Β Γυμνασίου Α Τετράμηνο ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΣΕ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΣΕ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1.Βάλε Σ.Θ. (σχετική θέση), Α.Θ. (απόλυτη θέση) και Γ.Θ. (γεωγραφική θέση) 1. Προσδιορίζεται σε σχέση με κάποιο σημείο αναφοράς... Σ.Θ. 2. προσδιορίζεται μέσω

Διαβάστε περισσότερα

1o ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ» Χάρτες: Προσδιορισμός θέσης

1o ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ» Χάρτες: Προσδιορισμός θέσης 1o ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ» Χάρτες: Προσδιορισμός θέσης Απαραίτητο όλων των ωκεανογραφικών ερευνών και μελετών Προσδιορισμός θέσης & πλοήγηση σκάφους Σε αυτό το εργαστήριο.. Τι περιλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

TEACHERS 4 EUROPE. Mediterranean Sea. Εκπαιδευτικός: Χρυσούλα Παπαλαζάρου (ΠΕ06)

TEACHERS 4 EUROPE. Mediterranean Sea. Εκπαιδευτικός: Χρυσούλα Παπαλαζάρου (ΠΕ06) ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ TEACHERS 4 EUROPE Mediterranean Sea Εκπαιδευτικός: Χρυσούλα Παπαλαζάρου (ΠΕ06) 1 ο Δημοτικό Σχολείο Χαϊδαρίου Χαϊδάρι, Μάιος 2014 1 Με τους μαθητές και

Διαβάστε περισσότερα

Tοπογραφικά Σύμβολα. Περιγραφή Χάρτη. Συνήθως στους χάρτες υπάρχει υπόμνημα με τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται. Τα πιο συνηθισμένα είναι τα εξής:

Tοπογραφικά Σύμβολα. Περιγραφή Χάρτη. Συνήθως στους χάρτες υπάρχει υπόμνημα με τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται. Τα πιο συνηθισμένα είναι τα εξής: Tοπογραφικά Σύμβολα Συνήθως στους χάρτες υπάρχει υπόμνημα με τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται. Τα πιο συνηθισμένα είναι τα εξής: Κεντρική Αρτηρία Ρέμα Δευτερεύουσα Αρτηρία Πηγάδι Χωματόδρομος Πηγή Μονοπάτι

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣΗΜΟ

Η ΣΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣΗΜΟ Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Η ΣΗΜΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣΗΜΟ Η σημαία της Βουλγαρίας αποτελείται από τρεις ισομεγέθεις οριζόντιες λωρίδες χρώματος λευκού(στην κορυφή), πράσινου και κόκκινου. Το λευκό αντιπροσωπεύει την ειρήνη,

Διαβάστε περισσότερα

Εισηγητής: Καραγιώργος Θωμάς, MSc, PhD candidate in Sport Management & Recreation ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΙΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΑΡΙΣΤOΤΕΛΕΙΟ

Εισηγητής: Καραγιώργος Θωμάς, MSc, PhD candidate in Sport Management & Recreation ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΙΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΑΡΙΣΤOΤΕΛΕΙΟ Εισηγητής: Καραγιώργος Θωμάς, MSc, PhD candidate in Sport Management & Recreation ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΙΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΑΡΙΣΤOΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Γεωδαιτικό σύστημα Χάρτης Πυξίδα Χάραξη

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το ΕΠΜ_2014 Εκπαιδευτικό Έργο «Το Κινητό Μουσείο»

Διαβάστε περισσότερα

Αγροτεμάχιο προς πώληση, 165 στρεμμάτων στην παραλία Ορκός της Κέας (Τζιας) στις Κυκλάδες ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΟ

Αγροτεμάχιο προς πώληση, 165 στρεμμάτων στην παραλία Ορκός της Κέας (Τζιας) στις Κυκλάδες ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΟ Αγροτεμάχιο προς πώληση, 165 στρεμμάτων στην παραλία Ορκός της Κέας (Τζιας) στις Κυκλάδες ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΟ Κέα 2009 Αγροτεμάχιο 165 στρέμματα, ιδανικό για επένδυση στις Κυκλάδες

Διαβάστε περισσότερα

1) Αναφέρατε 5 χώρες π ου βρίσκονται στα κεντρικά υψίπ εδα της Ευρώπ ης.

1) Αναφέρατε 5 χώρες π ου βρίσκονται στα κεντρικά υψίπ εδα της Ευρώπ ης. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: 1) Αναφέρατε 5 χώρες π ου βρίσκονται στα κεντρικά υψίπ εδα της Ευρώπ ης. 2) Να αναφέρετε τους νομούς των νησιών του Αιγαίου (π λην Ευβοίας και Κρήτης). Ποιες είναι οι π ρωτεύουσες τους ; 3)

Διαβάστε περισσότερα

ΝΑΠ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ (Γνωρίζω τον Κόσμο μου) Επιμορφώσεις Μάχιμων Εκπαιδευτικών Σεπτέμβριος 2011

ΝΑΠ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ (Γνωρίζω τον Κόσμο μου) Επιμορφώσεις Μάχιμων Εκπαιδευτικών Σεπτέμβριος 2011 ΝΑΠ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ (Γνωρίζω τον Κόσμο μου) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ 1 ΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ Δείκτες επιτυχίας Α - Β τάξης Ενότητες Α και Β τάξης Άξονες Οργάνωσης Ενότητας 1. Χωρικό Πλαίσιο 2. «Νοηματοδοτικό» Πλέγμα 3. Πορεία Διερεύνησης

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΦΥΣΙΚΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΥΣΙΚΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 1 ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Επιδιώκεται οι μαθητές: 1. Να συζητούν και να προβληματίζονται για τα μετρήσιμα και τα μη μετρήσιμα μεγέθη. 2. Να πειραματιστούν και να καταλήξουν σε

Διαβάστε περισσότερα

Φυσικό Περιβάλλον ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Φυσικό Περιβάλλον ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Κεφάλαιο 1 ο : Εισαγωγή ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Φυσική Γεωγραφία ονοµάζουµε την επιστήµη που µελετά το σύνολο των φυσικών διεργασιών που συµβαίνουν στην επιφάνεια της γης και διαµορφώνουν τις φυσικές ιδιότητες

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία των Θετικών Μαθηµάτων των Α, Β και Γ τάξεων Ηµερήσιου και Εσπερινού Γυµνασίου για το σχ.

ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία των Θετικών Μαθηµάτων των Α, Β και Γ τάξεων Ηµερήσιου και Εσπερινού Γυµνασίου για το σχ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΕΝΙΑΙΟΣ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ /ΝΣΗ ΣΠΟΥ ΩΝ /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α Βαθµός Ασφαλείας: Να διατηρηθεί

Διαβάστε περισσότερα

Η φυσική με πειράματα Α Γυμνασίου

Η φυσική με πειράματα Α Γυμνασίου Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών Γυμνασίου Δρεπάνου Η φυσική με πειράματα Α Γυμνασίου Φύλλο Εργασίας 2 Μετρήσεις Χρόνου-Η ακρίβεια Επεξεργασία-Απαντήσεις των δραστηριοτήτων και των ερωτημάτων που περιέχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙOΥ

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙOΥ 21-0013_GEOL_GEOG_A GYM_geol 1/15/13 1:46 PM Page 1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙOΥ 21-0013_GEOL_GEOG_A GYM_geol 1/15/13 1:46 PM Page 2 ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΡΙΤΕΣ ΑΞΙOΛOΓΗΤΕΣ EIKONOΓPAΦHΣH EΞΩΦYΛΛO ΦΙΛOΛOΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Γεωγραφία Ε Δημοτικού

Γεωγραφία Ε Δημοτικού GEOGRAFIA BIBLIO ERGASION_Layout 1 11/1/2013 12:25 µµ Page 1 Γεωγραφία Ε Δημοτικού Μαθαίνω για την Ελλάδα Tετράδιο Eργασιών GEOGRAFIA BIBLIO ERGASION_Layout 1 11/1/2013 12:25 µµ Page 2 ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Δημογραφικοί δείκτες: Ελλάδα-Ευρώπη-Κόσμος

Δημογραφικοί δείκτες: Ελλάδα-Ευρώπη-Κόσμος 1. Περιγραφή Δημογραφικοί δείκτες: Ελλάδα-Ευρώπη-Κόσμος Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Β Γυμνασίου Δημογραφικοί δείκτες: Γεωγραφία, Εξέλιξη Πληθυσμού αριθμός γεννήσεων ανά έτος Μαθηματικά Στον «Πλοηγό» του

Διαβάστε περισσότερα

1. Γράφουμε το όνομα της Κύπρου και του Ηνωμένου Βασιλείου στη θέση τους στον χάρτη.

1. Γράφουμε το όνομα της Κύπρου και του Ηνωμένου Βασιλείου στη θέση τους στον χάρτη. Ο Αντρέας είναι δέκα χρόνων, κάτοικος Λονδίνου στο Ηνωμένο Βασίλειο και προγραμματίζει να έρθει στην Κύπρο με τους γονείς του για να περάσει τις καλοκαιρινές του διακοπές. Μελετά διάφορες πληροφορίες για

Διαβάστε περισσότερα