ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ. Έκθεση σχετικά με το σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων για την περίοδο

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2016) 29 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Έκθεση σχετικά με το σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων για την περίοδο {SWD(2016) 8 final} EL EL

2 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Έκθεση σχετικά με το σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων για την περίοδο ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Το σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων (ΣΓΠ) Από το 1971 το σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων («ΣΓΠ») της ΕΕ έχει συνδράμει τις αναπτυσσόμενες χώρες στις προσπάθειές τους να μειώσουν τη φτώχεια και να προωθήσουν τη χρηστή διακυβέρνηση και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Με την παροχή προτιμησιακής πρόσβασης στην αγορά της ΕΕ το ΣΓΠ βοηθάει τις αναπτυσσόμενες χώρες να αποκτήσουν επιπλέον έσοδα μέσω του διεθνούς εμπορίου. Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 978/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, για την εφαρμογή συστήματος γενικευμένων δασμολογικών προτιμήσεων 1 (εφεξής «ο κανονισμός ΣΓΠ») αποτελεί το νομικό πλαίσιο του ΣΓΠ. Το σύστημα είναι σύμφωνο με το δίκαιο του ΠΟΕ, καθώς έχει θεσπιστεί βάσει της λεγόμενης «ρήτρας εξουσιοδότησης», η οποία επιτρέπει την εξαίρεση από την αρχή του «μάλλον ευνοουμένου κράτους» στο πλαίσιο του ΠΟΕ Τρία καθεστώτα στο πλαίσιο του ΣΓΠ Ο κανονισμός ΣΓΠ μεταρρύθμισε το ΣΓΠ έτσι ώστε οι προτιμήσεις του ΣΓΠ να επικεντρώνονται καλύτερα στις χώρες που τις έχουν περισσότερο ανάγκη, ιδίως τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες (ΛΑΧ) και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες χαμηλού και χαμηλού-μεσαίου εισοδήματος. Οι μεταρρυθμίσεις του ΣΓΠ μείωσαν σημαντικά τον αριθμό των δικαιούχων από 178 σε Χώρες οι οποίες χαρακτηρίζονται ως μέσουυψηλού εισοδήματος και παραπάνω από την Παγκόσμια Τράπεζα εξαιρούνται από τις προτιμήσεις του ΣΓΠ. Εξαιρούνται επίσης οι χώρες που διαθέτουν προτιμησιακό καθεστώς πρόσβασης στην αγορά της ΕΕ, το οποίο παρέχει τουλάχιστον το ίδιο επίπεδο δασμολογικών προτιμήσεων για το σύνολο ουσιαστικά των εμπορικών συναλλαγών. Για να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικό τρόπο τις εμπορικές, αναπτυξιακές και οικονομικές ανάγκες των αναπτυσσόμενων χωρών το ΣΓΠ προβλέπει τρία διαφορετικά προτιμησιακά καθεστώτα: ένα γενικό καθεστός ΣΓΠ και δύο ειδικά καθεστώτα. Το γενικό καθεστώς («γενικό ΣΓΠ») χορηγεί μειώσεις δασμών για περίπου 66 % όλων των ενωσιακών δασμολογικών κλάσεων σε χώρες χαμηλού ή χαμηλού-μεσαίου εισοδήματος, οι οποίες δεν λαμβάνουν άλλη εμπορική προτιμησιακή πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ. Σήμερα υπάρχουν 30 δικαιούχοι του γενικού ΣΓΠ. 1 ΕΕ L 303 της , σ. 1 2 Εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά, η παρούσα έκθεση παρουσιάζει την κατάσταση την 1η Δεκεμβρίου Επιπλέον, τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην παρούσα έκθεση αφορούν μόνο τους δικαιούχους ΣΓΠ από την 1η Δεκεμβρίου

3 στην ΕΕ (σε χιλιάδες ευρώ) Το ειδικό καθεστώς κινήτρων για την αειφόρο ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση («ΣΓΠ+») παρέχει πλήρη αναστολή των δασμών για ουσιαστικά το ίδιο 66% των δασμολογικών κλάσεων, όπως το γενικό ΣΓΠ, για χώρες ιδιαίτερα ευάλωτες σε ό,τι αφορά τη διαφοροποίηση των οικονομιών τους και τον όγκο των εισαγωγών. Σε αντάλλαγμα, οι χώρες-δικαιούχοι πρέπει να κυρώσουν και να εφαρμόσουν αποτελεσματικά 27 βασικές διεθνείς συμβάσεις, όπως απαριθμούνται στο παράρτημα VIII του κανονισμού ΣΓΠ. Οι εν λόγω συμβάσεις καλύπτουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των εργαζομένων, την προστασία του περιβάλλοντος και τη χρηστή διακυβέρνηση. Σήμερα υπάρχουν 13 δικαιούχοι του ΣΓΠ+. Το ειδικό καθεστώς «Όλα εκτός από όπλα» («ΕΒΑ») παρέχει πλήρη αδασμολόγητη και άνευ ποσοστώσεων πρόσβαση σε όλα τα προϊόντα εκτός από όπλα και πυρομαχικά για τις χώρες που κατατάσσονται από τον ΟΗΕ ως ΛΑΧ. Σήμερα υπάρχουν 49 δικαιούχοι του ΕΒΑ. Το 2014 αξίας περίπου 50,8 3 δισεκατομμυρίων ευρώ υπήχθησαν στις προτιμήσεις του ΣΓΠ ως εξής: 27,3 δισ. ευρώ των εισαγωγών από χώρες στο πλαίσιο του γενικού ΣΓΠ, γύρω στα 6,5 δισ. ευρώ των εισαγωγών από δικαιούχους του ΣΓΠ+ και 17 δισ. ευρώ των εισαγωγών από χώρες ΕΒΑ. Πλήρεις λεπτομέρειες παρέχονται στους πίνακες 1 έως 4 της παρούσας έκθεσης. Τα διαγράμματα 1 και 2 που ακολουθούν παρέχουν μια γενική επισκόπηση των εισαγωγών στο πλαίσιο των τριών καθεστώτων του ΣΓΠ Διάγραμμα 1 - στην ΕΕ στο πλαίσιο του γενικού ΣΓΠ, του ΣΓΠ+ και του ΕΒΑ, (χιλιάδες ευρώ) ,9% ,0% ,6% ,8% ,8% ,8% EBA ΣΓΠ+ Γενικό ΣΓΠ ,2% ,2% ,7% Στοιχεία της Eurostat την 1η Σεπτεμβρίου

4 Διάγραμμα 2 - στην ΕΕ στο πλαίσιο του γενικού ΣΓΠ, του ΣΓΠ+ και του ΕΒΑ, 2014 (σε χιλιάδες ευρώ) EBA ,607 33,6% ΣΓΠ ,8% Γενικό ΣΓΠ ,7% 1.3. Στόχος της παρούσας έκθεσης Ο κανονισμός ΣΓΠ απαιτεί από την Επιτροπή να υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τη λειτουργία του συστήματος ΣΓΠ, μία φορά ανά διετία, αρχής γενομένης από την 1η Ιανουαρίου Η έκθεση πρέπει να καλύπτει τα αποτελέσματα και των τριών προτιμησιακών καθεστώτων του ΣΓΠ κατά τα δύο προηγούμενα έτη 4. Ωστόσο, σύμφωνα με τον κανονισμό ΣΓΠ η έκθεση πρέπει να εστιάζεται ιδιαιτέρως στο ΣΓΠ+. Στην έκθεση πρέπει να παρέχονται αναλυτικά στοιχεία σχετικά με την κύρωση, την υποβολή εκθέσεων, και την αποτελεσματική εφαρμογή των οικείων συμβάσεων 5. Συνεπώς, η παρούσα έκθεση καλύπτει και τις τρεις συνιστώσες του ΣΓΠ: το γενικό ΣΓΠ, το σύστημα EBA, και ιδιαίτερα το καθεστώς ΣΓΠ ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΣΓΠ Ο κατάλογος των δικαιούχων του ΣΓΠ έχει τροποποιηθεί αρκετές φορές ύστερα από την έξοδο χωρών από το σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων, σύμφωνα με τα κριτήρια του άρθρου 4 του κανονισμού ΣΓΠ (δηλ. των χωρών που έχουν χαρακτηριστεί από την Παγκόσμια Τράπεζα ως χώρες υψηλού ή μέσου-υψηλού εισοδήματος για τρία συναπτά έτη ή για τις οποίες έχουν αρχίσει να ισχύουν προτιμησιακές ρυθμίσεις πρόσβασης στην αγορά της ΕΕ που ισοδυναμούν με τις ίδιες ή με καλύτερες δασμολογικές προτιμήσεις). 4 Άρθρο 40 του κανονισμού ΣΓΠ. Εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά, η παρούσα έκθεση παρουσιάζει την κατάσταση την 1η Δεκεμβρίου Άρθρο 14 του κανονισμού ΣΓΠ 6 Πλήρης έκθεση σχετικά με την εφαρμογή ολόκληρου του κανονισμού ΣΓΠ θα πρέπει να υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πέντε έτη μετά την έναρξη ισχύος του (δηλ. έως τα τέλη Νοεμβρίου του 2017) 5

5 Ο κατάλογος των δικαιούχων έχει επίσης τροποποιηθεί ώστε να συμπεριληφθούν οι χώρες που άρχισαν πρόσφατα να πληρούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας για το ΣΓΠ. Ειδικότερα: το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν αποχώρησαν στις 23 Φεβρουαρίου η Κροατία έπαυσε να είναι επιλέξιμη χώρα και, ως εκ τούτου, επίσης δικαιούχος μετά την προσχώρησή της στην ΕΕ 8 το Νότιο Σουδάν και η Μιανμάρ συμπεριλήφθηκαν την 1η Ιανουαρίου η Κίνα, ο Ισημερινός, η Ταϊλάνδη και οι Μαλδίβες αποχώρησαν την 1η Ιανουαρίου η Μποτσουάνα, το Καμερούν, η Ακτή Ελεφαντοστού, τα Φίτζι, η Γκάνα, η Κένυα, η Ναμίμπια και η Σουαζιλάνδη συμπεριλήφθηκαν την 1η Οκτωβρίου Οι ακόλουθες 30 χώρες υπάγονται στο γενικό ΣΓΠ 12 : Αφρική: Μποτσουάνα*, Καμερούν, Ακτή Ελεφαντοστού, Δημοκρατία του Κονγκό, Κένυα, Γκάνα, Ναμίμπια, Νιγηρία, Ναούρου, Σουαζιλάνδη Ασία: Κιργιζία, Ινδία, Ινδονησία, Σρι Λάνκα, Βιετνάμ, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν**, Ουζμπεκιστάν Αυστραλία και Ειρηνικός: Νήσοι Κουκ, Φίτζι, Νήσοι Μάρσαλ, Ομόσπονδες Πολιτείες της Μικρονησίας, Νιούε, Τόνγκα Ευρώπη: Ουκρανία Μέση Ανατολή: Ιράκ, Συρία Νότια Αμερική: Κολομβία**, Ονδούρα**, Νικαράγουα** Όπως φαίνεται στα διαγράμματα 3 και 4 παρακάτω, η έξοδος της Κίνας είχε σημαντικό αντίκτυπο στο πεδίο εφαρμογής του συστήματος. Τόσο τα όρια διαβάθμισης προϊόντος στο παράρτημα VI 13 όσο το όριο ευαισθησίας στο παράρτημα VII 14 τροποποιήθηκαν ανάλογα. 7 Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 154/2013 της Επιτροπής, της 18ης Οκτωβρίου 2012 (ΕΕ L 48 της , σ. 1) 8 Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1421/2013 της Επιτροπής, της 30ής Οκτωβρίου 2013 (ΕΕ L 355 της , σ. 1).» 9 Όπως στην υποσημείωση 8 10 Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1015/2014 της Επιτροπής, της 22ας Ιουλίου 2014 (ΕΕ L 283 της , σ. 20) 11 Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1016/2014 της Επιτροπής, της 22ας Ιουλίου 2014 (ΕΕ L 283 της , σ. 23) 12 *έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015, κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (EΕ) αριθ. 1015/2014 της Επιτροπής ** έως τις 31 Δεκεμβρίου 2016, κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (EΕ) 2015/1979 της Επιτροπής (ΕΕ L 289/3, της , σ.3) 13 Τα όρια διαβάθμισης προϊόντος στο παράρτημα VI του κανονισμού ΣΓΠ τροποποιήθηκαν με τον κατ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2015/1978 της Επιτροπής, της 28ης Αυγούστου 2015 (ΕΕ L 289/1 της , σ. 1) 6

6 Ινδονησία ,8% Βιετνάμ ,3% Διάγραμμα 3 - (συμπεριλαμβανομένων των εισαγωγών που δεν υπάγονται στο ΣΓΠ) στην ΕΕ από δικαιούχους του γενικού ΣΓΠ, 2014 (συμπεριλαμβανομένης της Κίνας) (σε χιλιάδες ευρώ) Μπαγκλαντές ,4% Ουκρανία ,6% Ιράκ ,2% Νιγηρία 28,119,516 5,5% Όλες οι άλλες ,8% Ινδία 36,830,085 7,1% Κίνα ,3% Πακιστάν ,6% Φιλιππίνες ,7% Κολομβία ,7% Διάγραμμα 4 - (συμπεριλαμβανομένων των εισαγωγών που δεν υπάγονται στο ΣΓΠ) στην ΕΕ από δικαιούχους του γενικού ΣΓΠ, 2014 (εξαιρουμένης της Κίνας) (σε χιλιάδες ευρώ) Αγκόλα ,4% Περού ,2% Όλες οι άλλες ,1% Ιράκ ,4% Μπαγκλαντές ,7% Ουκρανία ,1% Ινδία ,1% Ινδονησία ,7% Νιγηρία ,1% Βιετνάμ ,3% 14 Το όριο ευαισθησίας στο παράρτημα VII του κανονισμού ΣΓΠ που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της ένταξης των υποψήφιων χωρών αυξήθηκε από 2% σε 6,5 % με τον κατ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2015/602 της Επιτροπής, της 9ης Φεβρουαρίου 2015 (ΕΕ L 100/8 της , σ. 8) 7

7 Μία φορά κάθε τρία έτη αναθεωρείται ο κατάλογος των τμημάτων προϊόντων που προέρχονται από χώρα του γενικού ΣΓΠ η οποία καθίσταται υπερβολικά ανταγωνιστική (και για τα οποία, ως εκ τούτου, αναστέλλονται οι προτιμήσεις) 15. Ο επόμενος κατάλογος θα ισχύει από την 1η Ιανουαρίου Ο πίνακας 2 κατωτέρω 16 περιλαμβάνει την αξία των συνολικών επιλέξιμων και προτιμησιακών εισαγωγών 17 στην ΕΕ ανά χώρα του γενικού ΣΓΠ. Οι επιλέξιμες μειώθηκαν ελαφρώς (από 43,5 δισ. ευρώ το 2013 σε 38,7 δισ. ευρώ το 2014) παρά τη μικρή αύξηση των συνολικών εισαγωγών. Επιπλέον, ο γενικός συντελεστής χρησιμοποίησης το 2014 ανήλθε στο 70,3 %, ποσοστό ελαφρώς μειωμένο σε σχέση με το 71,5 % το προηγούμενο έτος. Το ποσοστό χρησιμοποίησης διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Στο διάγραμμα 5 παρακάτω εμφαίνεται ότι η Ινδία αποτελεί με απόσταση τον μεγαλύτερο χρήστη του γενικού ΣΓΠ, ακολουθούμενη από το Βιετνάμ και την Ινδονησία. Το 2014 οι εν λόγω τρεις δικαιούχοι αντιπροσώπευαν από κοινού το 87,8 % όλων των εισαγωγών που υπήχθησαν στις συνήθεις προτιμήσεις του ΣΓΠ. Διάγραμμα 5 - του γενικού ΣΓΠ στην ΕΕ, 2014 (σε χιλιάδες ευρώ) Ουκρανία ,2% Σρι Λάνκα ,4% Όλες οι άλλες ,6% Ινδονησία ,9% Βιετνάμ ,2% Ινδία ,7% 15 Ο σημερινός κατάλογος των τμημάτων διαβαθμισμένων προϊόντων καθορίζεται στον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1213/2012 της Επιτροπής, της 17ης Δεκεμβρίου 2012 (ΕΕ L 348 της , σ.11) 16 Βλέπε κεφάλαιο 6 παρακάτω 17 Οι επιλέξιμες και οι συνολικές διαφέρουν διότι το ΣΓΠ δεν εφαρμόζεται σε όλα τα προϊόντα, μόνο στα προϊόντα που απαριθμούνται στο παράρτημα V του κανονισμού ΣΓΠ, και εξαιτίας των τμημάτων διαβαθμισμένων προϊόντων βάσει του άρθρου 8 του κανονισμού ΣΓΠ. Οι προτιμησιακές είναι οι επιλέξιμες για τις οποίες όντως χρησιμοποιήθηκαν οι προτιμήσεις του ΣΓΠ. 8

8 3. ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΕΒΑ Οι ακόλουθες 49 χώρες υπάγονται την παρούσα στιγμή στο καθεστώς ΣΓΠ: Αφρική: Αγκόλα, Μπουρκίνα Φάσο, Μπουρούντι, Μπενίν, Τσαντ, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Τζιμπουτί, Ερυθραία, Αιθιοπία, Γκάμπια, Γουϊνέα, Ισημερινή Γουϊνέα, Γουϊνέα-Μπισσάου, Κομόρες Νήσοι, Λιβερία, Λεσόθο, Μαδαγασκάρη, Μαλί, Μαυριτανία, Μαλάουι, Μοζαμβίκη, Νίγηρας, Ρουάντα, Σιέρα Λεόνε, Σενεγάλη, Σομαλία, Νότιο Σουδάν, Σουδάν, Σάο Τομέ και Πρίνσιπε, Τόγκο, Τανζανία, Ουγκάντα, Ζάμπια Ασία: Αφγανιστάν, Μπαγκλαντές, Μπουτάν, Καμπότζη, Λάος (Λαϊκή Δημοκρατία), Μιανμάρ/Βιρμανία, Νεπάλ, Ανατολικό Τιμόρ, Υεμένη Αυστραλία και Ειρηνικός: Κιριμπάτι, Σαμόα 18, Νήσοι Σολομώντος, Τουβαλού, Βανουάτου Καραϊβική: Αϊτή. Ο πίνακας 3 παρακάτω 19 περιλαμβάνει την αξία των συνολικών, επιλέξιμων και προτιμησιακών εισαγωγών στην ΕΕ ανά χώρα του καθεστώτος ΕΒΑ. Σημείωσαν αύξηση τόσο οι επιλέξιμες (από 17,4 δισ. ευρώ το 2013 σε 19,5 δισ. ευρώ το 2014) όσο το ποσοστό χρησιμοποίησης (από 83,1 % σε 87,1 %). Το ποσοστό χρησιμοποίησης διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Στο διάγραμμα 6 παρακάτω εμφαίνεται ότι το Μπαγκλαντές αποτελεί με διαφορά τον μεγαλύτερο χρήστη του καθεστώτος ΕΒΑ, ακολουθούμενο από την Καμπότζη. Το 2014 οι εν λόγω τρεις δικαιούχοι αντιπροσώπευαν από κοινού το 85,4 % όλων των εισαγωγών που υπήχθησαν στις προτιμήσεις ΕΒΑ. 18 Έως την 1η Ιανουαρίου 2019 κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1979/2015 της Επιτροπής. Η Σαμόα θα είναι λοιπόν δικαιούχος με βάση το γενικό ΣΓΠ, καθώς δεν χαρακτηρίζεται πια ως ΛΑΧ από τον ΟΗΕ 19 Βλέπε κεφάλαιο 6 παρακάτω 9

9 Σενεγάλη ,6% Μοζαμβίκη ,7% Διάγραμμα 6 - του καθεστώτος ΕΒΑ στην ΕΕ, 2014 (χιλιάδες ευρώ) Μαλάουι ,5% Αιθιοπία ,5% Ισημερινή Γουϊνέα ,2% Όλες οι άλλες ,4% Μιανμάρ ,8% Καμπότζη ,3% Μπαγκλαντές ,1% 4. ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΣΓΠ Δικαιούχοι ΣΓΠ+ Το ΣΓΠ+ προβλέπει πρόσθετες δασμολογικές προτιμήσεις για τις αναπτυσσόμενες χώρες που είναι ευάλωτες λόγω έλλειψης διαφοροποίησης των εξαγωγών τους στην ΕΕ, και λόγω της ανεπαρκούς ένταξής τους στο διεθνές εμπορικό σύστημα. Το καθεστώς παρέχει στήριξη στις χώρες αυτές για την αποτελεσματική εφαρμογή των 27 βασικών διεθνών συμβάσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των εργαζομένων, την προστασία του περιβάλλοντος και τη χρηστή διακυβέρνηση 20. Για να υποβάλει αίτηση συμμετοχής στο ΣΓΠ+, μια χώρα πρέπει να έχει ήδη επικυρώσει τις 27 συμβάσεις. Επιπλέον, οι χώρες που αιτούνται την υπαγωγή τους στο ΣΓΠ+ πρέπει να δεσμευτούν γραπτώς 21 ότι θα διατηρήσουν σε ισχύ και ότι θα εφαρμόσουν αποτελεσματικά τις εν λόγω συμβάσεις. Οι αιτούσες χώρες πρέπει επίσης να αποδεχτούν τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης όσον αφορά τις εν λόγω συμβάσεις και να συμφωνήσουν να συνεργαστούν με τη διαδικασία παρακολούθησης της ΕΕ υπό την καθοδήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η περίοδος υποβολής στοιχείων καλύπτει συνολικά 14 δικαιούχους του ΣΓΠ+ 22. Η Αρμενία, η Βολιβία, το Πράσινο Ακρωτήριο, η Κόστα Ρίκα, ο Ισημερινός 23, 20 Παράρτημα VIII του κανονισμού ΣΓΠ 21 Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 155/2013 της Επιτροπής, της 18ης Δεκεμβρίου 2012 (ΕΕ L 48 της , σ. 5) 22 Στις 25 Νοεμβρίου 2015 η Επιτροπή αποφάσισε να χορηγήσει το καθεστώς ΣΓΠ+ στην Κιργιζία [C (2015) 8213]. Η απόφαση βρίσκεται επί του παρόντος υπό εξέταση από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 10

10 η Γεωργία, η Μογγολία, το Πακιστάν, η Παραγουάη και το Περού έλαβαν καθεστώς ΣΓΠ + την 1η Ιανουαρίου Το Ελ Σαλβαδόρ, η Γουατεμάλα και ο Παναμάς έλαβαν καθεστώς ΣΓΠ+ την 28η Φεβρουαρίου , και οι Φιλιππίνες από τις 25 Δεκεμβρίου Η Κόστα Ρίκα, το Ελ Σαλβαδόρ, η Γουατεμάλα, ο Παναμάς και το Περού έπαψαν να είναι δικαιούχοι του ΣΓΠ/ΣΓΠ+ 27 από την 1η Ιανουαρίου 2016, διότι υπάγονται σε προτιμησιακή πρόσβαση στην αγορά βάσει διμερών εμπορικών συμφωνιών. Ομοίως, η Γεωργία θα παύσει να είναι δικαιούχος του ΣΓΠ/ΣΓΠ + την 1η Ιανουαρίου Στις 25 Νοεμβρίου 2015 η Επιτροπή αποφάσισε να χορηγήσει το καθεστώς ΣΓΠ+ στην Κιργιζία 29 η απόφαση βρίσκεται υπό εξέταση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Ο πίνακας 4 παρακάτω περιλαμβάνει την αξία των συνολικών και προτιμησιακών εισαγωγών στην ΕΕ ανά δικαιούχο του καθεστώτος ΣΓΠ+. Το σύνολο των προτιμησιακών εισαγωγών του ΣΓΠ+ αυξήθηκε (από 5,99 δισ. ευρώ το 2013 σε 6,48 δισ. ευρώ το 2014). Καθώς διάφοροι δικαιούχοι άρχισαν να εφαρμόζουν νέες συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών με την ΕΕ 30, το συνολικό ποσοστό χρησιμοποίησης μειώθηκε ελαφρά (από 69,7 % το 2013 σε 66,1 % το 2014). Εάν ληφθούν υπόψη οι εν λόγω πρόσφατες διαθέσιμες ρυθμίσεις πρόσβασης στην αγορά, ο συντελεστής χρησιμοποίησης διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Όπως φαίνεται στο διάγραμμα 7 παρακάτω, το 2014 το Πακιστάν και οι Φιλιππίνες αντιπροσώπευαν μαζί το 87,8 % των προτιμησιακών εισαγωγών του ΣΓΠ+. 23 Ο Ισημερινός έπαψε να είναι δικαιούχος του ΣΓΠ/ΣΓΠ+ από την 1η Ιανουαρίου Βλέπε κατ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1015/2014 της Επιτροπής 24 Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1/2014 της Επιτροπής, της 28ης Αυγούστου 2013 (ΕΕ L 1 της , σ. 1). 25 Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2014 της Επιτροπής, της 17ης Δεκεμβρίου 2013 (ΕΕ L 57/1 της , σ. 1) 26 Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1386/2014 της Επιτροπής, της 19ης Αυγούστου 2014 (ΕΕ L 369/33 της , σ.33) 27 Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1015/2014 της Επιτροπής 28 Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2015/1979 της Επιτροπής 29 [C(2015) 8213] 30 Η συμφωνία σύνδεσης ΕΕ-Κεντρικής Αμερικής, η συμφωνία ελεύθερων εμπορικών συναλλαγών Ευρωπαϊκής Ένωσης Περού 11

11 Κόστα Ρίκα ,5% Περού ,9% Διάγραμμα στην ΕΕ, 2014 (σε χιλιάδες ευρώ) Γεωργία ,6% Φιλιππίνες ,7% Βολιβία ,6% Παραγουάη ,1% Όλοι οι άλλοι ,5% Πακιστάν ,1% 4.2. Παρακολούθηση ΣΓΠ Σκοπός και στόχος της παρακολούθησης του ΣΓΠ+ Το καθεστώς του ΣΓΠ+ είναι ένα εργαλείο παροχής κινήτρων που αποσκοπεί στη στήριξη των δικαιούχων, έτσι ώστε να εφαρμόσουν αποτελεσματικά τις 27 διεθνείς συμβάσεις. Όπως προβλέπεται στον κανονισμό ΣΓΠ, η αρχική διάρκεια του ΣΓΠ+ είναι 10 έτη (δηλαδή θα ισχύει μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου ). Πρόκειται για μια μακρόχρονη διαδικασία. Οι ανεπάρκειες που παρεμποδίζουν την αποτελεσματική εφαρμογή των συμβάσεων συχνά αφορούν θέματα που απαιτούν μεσο- και μακροπρόθεσμες λύσεις. Οι συμβάσεις ΣΓΠ+ καλύπτουν ένα ευρύ πεδίο θεμάτων, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των εργαζομένων, την προστασία του περιβάλλοντος, την κλιματική αλλαγή, καθώς και τον αγώνα κατά των ναρκωτικών και της διαφθοράς. Επιπλέον, οι ελλείψεις αποτελούν συχνά απόρροια μιας σειράς πολύπλοκων και αλληλένδετων θεμάτων, που εμπεριέχουν πτυχές ασφαλείας ή κοινωνικές πολιτιστικές, ιστορικές ή οικονομικές εξελίξεις. Καθώς αποτελούν αναπτυσσόμενες χώρες, όλες οι χώρες-δικαιούχοι αναμένεται να έρθουν αντιμέτωπες με προκλήσεις όσον αφορά την εφαρμογή, ιδίως σε βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη βάση. Με βάση τα ανωτέρω, η μεταρρύθμιση της παρακολούθησης του ΣΓΠ+ παρέχει ισχυρό κίνητρο στους δικαιούχους του ΣΓΠ+ να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους ως προς την εφαρμογή και την υποβολή εκθέσεων. Αυτό προϋποθέτει δέσμευση όχι μόνο σε βραχυπρόθεσμο, αλλά και σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο, κάτι που προσπαθεί να απηχήσει πλήρως η παρακολούθηση στο πλαίσιο του ΣΓΠ+. 31 Άρθρο 43 παράγραφος 3 του κανονισμού ΣΓΠ. Η ημερομηνία λήξης δεν ισχύει για το καθεστώς ΕΒΑ που είναι αορίστου χρόνου 12

12 Προώθηση διεθνών προτύπων Το ΣΓΠ+ αντικατοπτρίζει την προσήλωση της ΕΕ στην προάσπιση και την ενίσχυση της εφαρμογής του διεθνούς δικαίου, όπως κατοχυρώνεται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιδιώκει να εξασφαλίσει ότι οι δικαιούχοι τηρούν τις δεσμεύσεις τους που απορρέουν από την επικύρωση των διεθνών συμβάσεων. Το σύστημα ΣΓΠ+ δεν απαιτεί από τους δικαιούχους να υιοθετήσουν ή να εφαρμόσουν πρότυπα της ΕΕ. Οι δικαιούχοι υποχρεούνται να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις που έχουν ήδη αναλάβει βάσει των εν λόγω διεθνών συμβάσεων. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποσκοπεί στην ολοένα και μεγαλύτερη σύσφιξη της συνεργασίας της με τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς [π.χ. τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (στο εξής «ΔΟΕ») και τα Ηνωμένα Έθνη («ΗΕ»)], έτσι ώστε η παρακολούθηση και η αξιολόγηση του ΣΓΠ+ εκ μέρους της ΕΕ να λαμβάνει συνεχώς υπόψη τις απόψεις και τις εμπειρίες τους. Η στενή επαφή με τις τοπικές αντιπροσωπείες των διεθνών οργανισμών στις χώρες-δικαιούχους έχει μείζονα σημασία. Η συνεργασία αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική εάν ληφθεί υπόψη ο μακρύς κύκλος υποβολής εκθέσεων για πολλές από τις συμβάσεις που απαριθμούνται στο παράρτημα VIII του κανονισμού ΣΓΠ+. Για παράδειγμα, οι εκθέσεις του ΟΗΕ δημοσιεύονται κάθε 4-5 έτη, χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από τον διετή κύκλο υποβολής εκθέσεων του ΣΓΠ+. Η ενεργός συνεργασία με τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς είναι, επομένως, ιδιαίτερα επωφελής μεταξύ των κύκλων υποβολής εκθέσεων. Επιπλέον, η εμπειρογνωμοσύνη των οργανισμών αυτών μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για έργα συνεργασίας στις χώρες-δικαιούχους. Η Επιτροπή και η ΔΟΕ έχουν δρομολογήσει ένα πιλοτικό έργο του ΣΓΠ+ σχετικά με την οικοδόμηση ικανοτήτων στο Πακιστάν, τη Μογγολία, τη Γουατεμάλα και το Ελ Σαλβαδόρ. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται στενά με διεθνείς οργανισμούς κατά τη διάρκεια του ΣΓΠ+, μεταξύ άλλων, μέσω ειδικών έργων. Τέλος, το ΣΓΠ+ επιτρέπει στην ΕΕ να εξετάσει σε εποικοδομητική βάση τις δεσμεύσεις των δικαιούχων ως προς τις εν λόγω συμβάσεις στο πλαίσιο των αρμόδιων διεθνών οργανισμών, όπως είναι η τριμερής επιτροπή της ΔΟΕ για την εφαρμογή προτύπων ή το διοικητικό συμβούλιο της ΔΟΕ Διαδικασία παρακολούθησης του ΣΓΠ+ Ο κανονισμός ΣΓΠ απαιτεί την ενισχυμένη παρακολούθηση των δικαιούχων ΣΓΠ+ από την ΕΕ ως προς τη συμμόρφωσή τους με τις δεσμεύσεις τους. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής καλούνται, συνεπώς, από κοινού με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης («ΕΥΕΔ»), να εφαρμόσουν μια συστηματική διαδικασία παρακολούθησης: τον συνεχή «διάλογο ΣΓΠ+» με τις αρχές των δικαιούχων, ο οποίος λαμβάνει επίσημη μορφή με την κατάρτιση ετήσιων καταλόγων θεμάτων («πίνακες επιδόσεων»). Όταν ένας δικαιούχος εντάσσεται στο ΣΓΠ+, η Επιτροπή διενεργεί μια αρχική αξιολόγηση της συμμόρφωσής του με τις δεσμεύσεις ΣΓΠ+ (ο πρώτος επίσημος πίνακας επιδόσεων). Στον επίσημο αυτό πίνακα επισημαίνονται οι κυριότερες ελλείψεις που εντοπίστηκαν από τα όργανα παρακολούθησης των διεθνών συμβάσεων. Έτσι αρχίζει ο συνεχής διάλογος ΣΓΠ+, κατά τη διάρκεια του οποίου η Επιτροπή εφιστά την προσοχή του δικαιούχου στους τομείς που απαριθμούνται στον πίνακα. 13

13 Όποτε είναι δυνατόν, ο διάλογος ενεργοποιεί τους υφιστάμενους πολιτικούς και θεσμικούς δεσμούς μεταξύ της ΕΕ και των δικαιούχων 32. Ο κατάλογος των θεμάτων επικαιροποιείται ετησίως και οι δικαιούχοι πρέπει να αποδείξουν ότι καταβάλλουν σοβαρές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των εντοπιζόμενων προβλημάτων. Σύμφωνα με τον κανονισμό ΣΓΠ, η διαδικασία παρακολούθησης ΣΓΠ+ λαμβάνει υπόψη τις απόψεις από ευρύ φάσμα πηγών πέραν από τα όργανα παρακολούθησης των διεθνών συμβάσεων, όπως είναι η κοινωνία των πολιτών, οι κοινωνικοί εταίροι, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Στις χώρες-δικαιούχους συμμετέχει επίσης ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων όχι μόνο η κεντρική κυβέρνηση αλλά και οι τοπικές ή οι περιφερειακές αρχές, η κοινωνία των πολιτών (π.χ. κοινωνικοί εταίροι, μη κυβερνητικές οργανώσεις), ενώσεις επιχειρήσεων και τοπικές αντιπροσωπείες διεθνών οργανισμών. Στο πλαίσιο της παρακολούθησης, η Επιτροπή δύναται να συμμετέχει σε τοπικά εργαστήρια και να διενεργεί επιτόπου επισκέψεις σε βιομηχανίες. Η προσέγγιση με τους τοπικούς φορείς, ιδίως κατά τη διάρκεια των επισκέψεων παρακολούθησης του ΣΓΠ+, είναι σημαντική όχι μόνο για τη συλλογή απευθείας πληροφοριών, αλλά επίσης και για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα του ΣΓΠ+ και των προσδοκιών της ΕΕ από τους δικαιούχους. Έτσι, δίνεται η δυνατότητα στους τοπικούς φορείς να διαδραματίσουν έναν εποικοδομητικό ρόλο υποστηρίζοντας τις τοπικές, περιφερειακές και κεντρικές αρχές στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους βάσει των συμβάσεων. Ειδικότερα, ως άμεσοι δικαιούχοι των δασμολογικών προτιμήσεων, οι οικονομικοί φορείς οφείλουν να φέρουν εις πέρας ένα ζωτικό ρόλο κατά την υποστήριξη της εφαρμογής των συμβάσεων. Κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου υποβολής εκθέσεων, η συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών στις χώρες-δικαιούχους ήταν πολύ θετική. Η κοινωνία των πολιτών έχει σε γενικές γραμμές εκφράσει ισχυρή υποστήριξη για τη συμμετοχή της χώρας της στο σύστημα του ΣΓΠ+. Σε αρκετές περιπτώσεις τάχθηκε υπέρ της παρακολούθησης που διενεργείται στο πλαίσιο του ΣΓΠ+ και της ενισχυμένης δυνατότητας για την προώθηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δικαιωμάτων των εργαζομένων με τη βοήθεια των αρχών. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα συνεχίσει τη συνεργασία της με τοπικούς ενδιαφερόμενους φορείς κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, και θα επιδιώξει να την επεκτείνει, όπου αυτό είναι δυνατόν Βοήθεια και αναπτυξιακά έργα Οι εκθέσεις των οργάνων διεθνούς παρακολούθησης η βασική πηγή για τους πίνακες των επιδόσεων εντοπίζουν όχι μόνο ελλείψεις αλλά και στοιχεία προόδου. Εστιάζουν επίσης και στους περιορισμούς που μπορεί να εμποδίζουν ή να αποτρέπουν έναν δικαιούχο κατά την εφαρμογή της σύμβασης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς οι περιορισμοί αυτοί μπορεί να μην βρίσκονται υπό τον έλεγχο ή την άμεση επιρροή των αρχών, οι οποίες μπορεί να εξηγήσουν ορισμένες από τις ελλείψεις. Παρά το ότι είναι σαφές ότι ένα κράτος έχει την ευθύνη να εκπληρώσει πλήρως τις διεθνείς δεσμεύσεις 32 Λόγω των διαφορετικών στόχων που επιδιώκονται στο πλαίσιο καθεμίας από τις 27 συμβάσεις, το ΣΓΠ+ καλύπτει μια σειρά από τομείς που παραδοσιακά δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της εμπορικής πολιτικής, όπως είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ανάπτυξη, η εργασία, το περιβάλλον κ.λπ. Οι εν λόγω τομείς πολιτικής εμπίπτουν στην αρμοδιότητα διαφόρων υπηρεσιών της Επιτροπής και της ΕΥΕΔ. Κατά συνέπεια, τα θέματα του ΣΓΠ+ έχουν συζητηθεί σε υπό εξέλιξη διμερείς διαλόγους με τους δικαιούχους με διαφορετικές μορφές, όπως είναι, για παράδειγμα, ο εμπορικός διάλογος, ο διάλογος για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι κοινές επιτροπές κ.λπ. 14

14 που έχει αναλάβει, η παρακολούθηση της Επιτροπής θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη παράγοντες όπως η έλλειψη πόρων, η φτώχεια, οι φυσικές καταστροφές ή η έλλειψη ελέγχου σε ορισμένες περιοχές σε καταστάσεις ένοπλης σύγκρουσης. Το 2015 η Επιτροπή δρομολόγησε την εκτέλεση έργων από κοινού με τη ΔΟΕ που έχουν στόχο την ανάπτυξη των διοικητικών ικανοτήτων χωρών του ΣΓΠ+, με σκοπό την αποτελεσματική εφαρμογή και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις θεμελιώδεις συμβάσεις της ΔΟΕ. Κατά την επόμενη περίοδο υποβολής εκθέσεων η Επιτροπή θα συνεχίσει να μελετά τρόπους για τη στήριξη των δικαιούχων, έτσι ώστε να αρθούν οι εν λόγω περιορισμοί μέσω της εμπειρογνωμοσύνης, της τεχνικής βοήθειας και ειδικών έργων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων Εσωτερική οργάνωση των δικαιούχων του ΣΓΠ+ Ο τρόπος με τον οποίο έχουν οργανωθεί οι δικαιούχοι για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που καλύπτουν οι συμβάσεις ΣΓΠ+ αποτέλεσε μια πρώτη ένδειξη της πολιτικής δέσμευσής τους στη διαδικασία του ΣΓΠ+. Οι συμβάσεις συχνά καλύπτουν τις αρμοδιότητες των διαφόρων υπουργείων και οργανισμών που μπορεί να έχουν διαφορετικά επίπεδα πόρων και μόχλευσης. Οι δικαιούχοι πρέπει, ως εκ τούτου, να συντονίζονται σε κεντρικό επίπεδο και στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ορισμένοι δικαιούχοι επέλεξαν να συστήσουν ειδικές ομάδες ΣΓΠ+ υπό την καθοδήγηση υψηλόβαθμων υπαλλήλων (π.χ. Πακιστάν), ενώ άλλοι προτίμησαν να συντονίζονται σε ad hoc βάση στο πλαίσιο του υπουργείου Εμπορίου ή Εξωτερικών (π.χ. Φιλιππίνες, Γουατεμάλα). Αναμένεται ότι με την πάροδο του χρόνου ο εν λόγω συντονισμός θα γίνει πιο αποτελεσματικός. Οι επισκέψεις παρακολούθησης στο πλαίσιο του ΣΓΠ+ από την Επιτροπή, με τη βοήθεια των αντιπροσωπειών της ΕΕ, έχουν αποδειχθεί ευεργετικές από την άποψη αυτή 33. Οι προσπάθειες συντονισμού των δικαιούχων του ΣΓΠ+ και οι σχετικές συμβάσεις είναι ένα σημαντικό και απαραίτητο εργαλείο για τη βελτίωση της εφαρμογής στην πράξη. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να αποδίδει ιδιαίτερη προσοχή στον συντονισμό Συμπεράσματα για την πρώτη περίοδο παρακολούθησης του ΣΓΠ+ ( ) Όπως περιγράφεται παραπάνω, κάθε παρακολούθηση αρχίζει μετά την υπαγωγή του δικαιούχου στο καθεστώς ΣΓΠ+. Μια επισκόπηση των ελλείψεων για καθεμία από τις συμβάσεις ΣΓΠ+, όπως παρουσιάζεται από τα διεθνή όργανα παρακολούθησης, αποτελεί την αφετηρία για τη συνεχή παρακολούθηση κάθε χώρας-δικαιούχου. Οι δικαιούχοι πρέπει να αποδείξουν ότι καταβάλλουν σοβαρές προσπάθειες για τη βελτίωση της εφαρμογής των 27 βασικών συμβάσεων και την αντιμετώπιση των σχετικών ελλείψεων. Η παρακολούθηση καλύπτει όλες τις πτυχές εφαρμογής των 27 συμβάσεων, συμπεριλαμβανομένων των συζητήσεων σχετικά με περιορισμούς στις ικανότητές τους ή σχετικά με την επίτευξη προόδου. Επιπλέον, η παρακολούθηση του ΣΓΠ+ λαμβάνει υπόψη το προϋπάρχον νομικό και διοικητικό πλαίσιο στις χώρες-δικαιούχους κατά τον καθορισμό της βάσης αναφοράς. 33 Μπορούν επίσης να συμβάλουν στην ενίσχυση της συμμετοχής και της θέσης των αρμοδίων υπουργείων και οργανισμών, όπως στους τομείς των εργαζομένων και του περιβάλλοντος. 15

15 Η πρώτη περίοδος παρακολούθησης ήταν μια διαδικασία εκμάθησης για όλους τους δικαιούχους και για την Επιτροπή. Ωστόσο, όλοι οι δικαιούχοι έχουν δείξει την αμέριστη προσήλωσή τους στη διαδικασία του ΣΓΠ+ επιδεικνύοντας πολιτική βούληση και θεσπίζοντας θεσμικές και νομοθετικές μεταρρυθμίσεις. Ειδικότερα, οι δικαιούχοι έχουν δείξει την ουσιαστική δέσμευσή τους απέναντι στην Επιτροπή απαντώντας έγκαιρα στα έγγραφα του ετήσιου πίνακα επιδόσεων, επιτρέποντας τη διενέργεια ειδικών επισκέψεων παρακολούθησης του ΣΓΠ+ και συστήνοντας ειδικές δομές διακυβέρνησης για το ΣΓΠ+. Επιπλέον, όλοι οι δικαιούχοι έχουν λάβει μέτρα αν και ορισμένες φορές σταδιακά για να βελτιώσουν την επιτόπου εφαρμογή των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει δυνάμει των συμβάσεων ΣΓΠ+, μεταξύ άλλων υποβάλλοντας σειρά καθυστερημένων εκθέσεων ανά χώρα. Στο συνημμένο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής περιέχεται μια συνολική αξιολόγηση των μεμονωμένων δικαιούχων. Στην αξιολόγηση αυτή αναφέρονται μεταξύ άλλων οι θετικές εξελίξεις και οι εγχώριοι περιορισμοί, που ενδέχεται να περιορίζουν την ικανότητα των δικαιούχων να επιτύχουν μια αποτελεσματική εφαρμογή. Αξιολογείται κάθε σύμβαση χωριστά και επίσης γίνεται μια συνολική αξιολόγηση ανά ομάδα συμβάσεων (ανθρώπινα δικαιώματα, δικαιώματα των εργαζομένων, περιβάλλον και χρηστή διακυβέρνηση). Στο παρόν στάδιο, λόγω της διαφορετικής φύσης των 27 βασικών συμβάσεων του ΣΓΠ+ και της βραχείας χρονικής περιόδου υποβολής εκθέσεων (18 μήνες), δεν θεωρήθηκε σκόπιμο ή ρεαλιστικό να προσδιοριστεί ποσοτικά η πρόοδος πέραν από προφανείς δείκτες αναφοράς (π.χ. έγκαιρη υποβολή των εθνικών εκθέσεων). Η απόπειρα να αξιολογηθεί η προσπάθεια των δικαιούχων με έναν τυποποιημένο και μετρήσιμο δείκτη θα μπορούσε να οδηγήσει σε λανθασμένες και, σε κάποιο βαθμό, αυθαίρετες κρίσεις. Τα εργαλεία παρακολούθησης θα εξακολουθήσουν, ωστόσο, να βελτιώνονται. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια της επόμενης περιόδου υποβολής εκθέσεων είναι σημαντικό οι δικαιούχοι να αναλάβουν την ευθύνη για τη διαδικασία και να παίξουν έναν πιο ενεργό ρόλο για την αντιμετώπιση των θεμάτων στους πίνακες επιδόσεων. Η Επιτροπή θα δώσει μεγαλύτερη προσοχή στις ίδιες προτεραιότητες δράσης των δικαιούχων, στα χρονοδιαγράμματα που έχουν θέσει για την αντιμετώπιση των ελλείψεων, καθώς και στους πόρους που διατίθενται για την εφαρμογή τους. Στο πλαίσιο αυτό η Επιτροπή θα ενισχύσει τη συνεργασία της με τους δικαιούχους, προκειμένου να εντοπιστούν προτεραιότητες δράσης. Πράγματι, εδώ εδράζει η λογική του αναθεωρημένου ΣΓΠ+. Αφότου εξασφαλίσει την πλήρη συμμόρφωση των δικαιούχων με τα κριτήρια ένταξης, το ΣΓΠ+ τους παρέχει εμπορικά κίνητρα, ώστε να βελτιώσουν σταδιακά την εφαρμογή των οικείων συμβάσεων. Συνεπώς, αναμένεται ότι οι χώρες-δικαιούχοι του ΣΓΠ+ θα βελτιώνουν συνεχώς τις επιδόσεις τους. Ωστόσο, θα λαμβάνονται υπόψη οι επιμέρους συνθήκες και περιορισμοί των δικαιούχων. Στο πλαίσιο αυτό, ο κανονισμός ΣΓΠ προβλέπει ότι εάν ο δικαιούχος δεν τηρεί τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει, οι προτιμήσεις μπορούν να ανασταλούν προσωρινά 34. Για την επόμενη περίοδο υποβολής εκθέσεων ( ), η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί τους δικαιούχους με διαρθρωμένο τρόπο. Μέχρι την επόμενη επισκόπηση, η Επιτροπή θα εξετάσει, αν χρειαστεί, τη λήψη μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της 34 Άρθρο 15 του κανονισμού ΣΓΠ 16

16 δυνατότητας έναρξης έρευνας σε περίπτωση που ένας δικαιούχος δεν συμμορφωθεί με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στο πλαίσιο του ΣΓΠ Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής για το ΣΓΠ+ που επισυνάπτεται στην παρούσα έκθεση Σύμφωνα με τον κανονισμό ΣΓΠ η παρούσα έκθεση πρέπει να αποδίδει ιδιαίτερη έμφαση στο ΣΓΠ+. Ως εκ τούτου, στην παρούσα έκθεση επισυνάπτεται το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής («έγγραφο εργασίας») σχετικά με το «ειδικό καθεστώς κινήτρων της ΕΕ για την αειφόρο ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση («ΣΓΠ+»), για τα έτη », το οποίο εκπονήθηκε από κοινού από τις υπηρεσίες της Επιτροπής και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης («ΕΥΕΔ»). Το έγγραφο εργασίας παρέχει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη λειτουργία του ΣΓΠ+ από τη στιγμή που τέθηκε σε ισχύ ο κανονισμός 978/2012 για το ΣΓΠ την 1η Ιανουαρίου Το έγγραφο εργασίας περιλαμβάνει επίσης λεπτομερή αξιολόγηση των μεμονωμένων δικαιούχων του ΣΓΠ+ στο πλαίσιο των συμβάσεων του ΣΓΠ+, καθώς και εκθέσεις σχετικά με τη χρησιμοποίηση του ΣΓΠ+ μεταξύ των χωρών-δικαιούχων. 5. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Ο κανονισμός ΣΓΠ απαιτεί από την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού ΣΓΠ πέντε έτη μετά την έναρξη ισχύος του, δηλαδή έως τα τέλη Νοεμβρίου του Στην έκθεση αυτή θα εξετάζεται το συνολικό σύστημα ΣΓΠ κατά την πενταετή περίοδο, από το 2012 έως το Θα λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις του συστήματος στην ανάπτυξη, το εμπόριο και τις χρηματοδοτικές ανάγκες των δικαιούχων. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει επίσης την ανάγκη αναθεώρησης του συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του ΣΓΠ+ και των διατάξεων προσωρινής αναστολής των δασμολογικών προτιμήσεων, και θα υποβάλει, εφόσον αυτό κρίνεται σκόπιμο, νομοθετική πρόταση. Επιπλέον, η έκθεση θα περιλαμβάνει επίσης λεπτομερή ανάλυση των επιπτώσεων του κανονισμού ΣΓΠ στο εμπόριο και τα δασμολογικά έσοδα της ΕΕ, με ιδιαίτερη έμφαση στις επιπτώσεις για τις χώρες-δικαιούχους. Τέλος, η έκθεση, η οποία θα δημοσιευτεί το αργότερο έως τον Νοέμβριο του 2017, θα καλύψει επίσης τις ειδικές εξελίξεις κατά τη διάρκεια του δεύτερου κύκλου υποβολής εκθέσεων του ΣΓΠ+ ( ). 17

17 6. ΠΙΝΑΚΕΣ ΜΕ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΥΠΑΓΟΝΤΑΝ ΣΤΟ ΣΓΠ ΤΗΝ 1Η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2015 Πίνακας 1 Αξία των προτιμησιακών εισαγωγών για όλες τις χώρες του ΣΓΠ (σε χιλιάδες ευρώ) πρώτο εξάμηνο Γενικό ΣΓΠ ,5% ,3% ,5% ΣΓΠ ,7% ,1% ,8% EBA ,1% ,1% ,6% Όλα τα καθεστώτα ΣΓΠ ,1% ,5% ,7% 18

18 Πίνακας 2 Αξία των προτιμησιακών εισαγωγών στην ΕΕ ανά χώρα του γενικού ΣΓΠ (σε χιλιάδες ευρώ) πρώτο εξάμηνο Γενικό ΣΓΠ ,5% ,3% ,5% Μπ οτσουάνα ,0% ,0% ,0% Καμερούν ,6% ,1% ,3% Κολομβία ,8% ,8% ,5% Κογκό ,8% ,8% ,4% Νήσοι Κουκ ,0% ,6% ,0% Ακτή Ελεφαντοστού ,3% ,1% ,3% Φίτζι ,1% ,2% ,0% Γκάνα ,7% ,1% ,2% Ονδούρα ,4% ,8% ,1% Ινδία ,4% ,1% ,9% Ινδονησία ,2% ,3% ,7% Ιράκ ,3% ,4% ,3% Κένυα ,0% ,7% ,8% Κιργιζία ,8% ,9% ,8% Νήσοι Μάρσαλ ,0% ,0% ,0% Μικρονησία ,9% ,9% ,9% Ναμίμπ ια ,0% ,0% ,1% Ναούρου ,0% ,0% ,0% Νικαράγουα ,4% ,8% ,3% Νιγηρία ,7% ,6% ,9% Νιούε n/a ,0% ,0% Σρι Λάνκα ,4% ,8% ,6% Σουαζιλάνδη ,0% ,0% ,3% Συρία ,0% ,0% ,6% Τατζικιστάν ,4% ,0% ,2% Τόνγκα ,6% ,7% ,7% Τουρκμενιστάν ,7% ,2% ,7% Ουκρανία ,6% ,1% ,5% Ουζμπ εκιστάν ,0% ,7% ,4% Βιετνάμ ,7% ,9% ,4% 19

19 Πίνακας 3 Αξία των προτιμησιακών εισαγωγών στην ΕΕ ανά χώρα ΕΒΑ (σε χιλιάδες ευρώ)* πρώτο εξάμηνο EBA ,1% ,1% ,6% Αφγανιστάν ,5% ,1% ,5% Αγκόλα ,1% ,6% ,9% Μπαγκλαντές ,7% ,3% ,0% Μπενίν ,6% ,4% ,7% Μπουτάν ,0% ,7% ,3% Μπουρκίνα Φάσο ,4% ,1% ,7% Μπουρούντι ,0% ,6% ,3% Καμπότζη ,4% ,6% ,9% Κεντρική Αφρική ,2% ,5% ,7% Τσαντ ,5% ,0% ,0% Κομόρες Νήσοι ,6% ,0% ,9% Δημοκρατία του Κονγκό ,0% ,4% ,9% Τζιμπουτί ,0% ,6% ,8% Ισημερινή Γουϊνέα ,5% ,7% ,2% Ερυθραία ,8% ,2% ,3% Αιθιοπία ,5% ,3% ,5% Γκάμπια ,7% ,5% ,4% Γουϊνέα ,7% ,5% ,1% Γουϊνέα-Μπισσάου ,6% ,0% ,0% Αϊτή ,7% ,8% ,1% Κιριμπάτι ,0% ,8% ,0% Λάος (Λαϊκή Δημοκρατία) ,3% ,6% ,4% Λεσόθο ,0% ,9% ,7% Λιβηρία ,8% ,1% ,0% Μαγαδασκάρη ,5% ,9% ,7% Μαλάουι ,1% ,0% ,7% Μαλί ,6% ,9% ,8% Μαυριτανία ,8% ,4% ,3% Μοζαμβίκη ,6% ,6% ,1% * Οι «συνολικές» καλύπτουν όλες τις, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων που υπάγονται αυτομάτως σε μηδενικούς δασμούς βάσει της ρήτρας του μάλλον ευνοούμενου κράτους («ΜΕΚ»). Οι «επιλέξιμες ΕΒΑ» αφορούν μόνο τα προϊόντα στο πλαίσιο του συστήματος ΕΒΑ, τα οποία δεν λαμβάνουν με άλλο τρόπο τον μηδενικό δασμολογικό συντελεστή του ΜΕΚ. 20

20 Πίνακας 3 (συνέχεια) Αξία των προτιμησιακών εισαγωγών στην ΕΕ ανά χώρα ΕΒΑ (σε χιλιάδες ευρώ)* πρώτο εξάμηνο EBA ,1% ,1% ,6% Μιανμάρ ,6% ,0% ,2% Νεπ άλ ,3% ,6% ,4% Νίγηρας ,5% ,0% ,7% Ρουάντα ,0% ,7% ,1% Σαμόα ,7% ,0% ,0% Σάο Τομέ και Πρίνσιπ ε ,8% ,4% ,5% Σενεγάλη ,7% ,4% ,8% Σιέρα Λεόνε ,1% ,0% ,2% Νήσοι Σολομώντος ,9% ,8% ,6% Σομαλία ,0% ,7% ,0% Νότιο Σουδάν ,0% ,0% ,0% Σουδάν ,8% ,9% ,5% Τανζανία ,6% ,2% ,2% Ανατολικό Τιμόρ ,0% ,0% ,0% Τογκό ,6% ,6% ,2% Τουβαλού ,7% ,0% ,0% Ουγκάντα ,1% ,9% ,1% Βανουάτου ,6% ,1% ,5% Υεμένη ,7% ,0% ,7% Ζάμπ ια ,0% ,8% ,9% 21

21 Πίνακας 4 Αξία των προτιμησιακών εισαγωγών στην ΕΕ ανά χώρα ΣΓΠ+ (σε χιλιάδες ευρώ)* πρώτο εξάμηνο ΣΓΠ ,7% ,1% ,8% Αρμενία ,3% ,8% ,2% Βολιβία ,4% ,9% ,3% Πράσινο Ακρωτήριο ,4% ,1% ,8% Costa Rica ,7% ,3% ,2% Ελ Σαλβαδόρ ,0% ,4% ,4% Γεωργία ,4% ,4% ,3% Γουατεμάλα ,2% ,8% ,1% Μογγολία ,5% ,8% ,6% Πακιστάν ,3% ,3% ,5% Παναμάς ,7% ,8% ,8% Παραγουάη ,5% ,4% ,4% Περού ,8% ,2% ,8% Φιλιπ π ίνες ,9% ,7% ,8% * Κόστα Ρίκα, Γουατεμάλα, Ελ Σαλβαδόρ, Παναμάς και Περού θα παύσουν να είναι δικαιούχοι του ΣΓΠ+ τον Ιανουάριο του Οι του ΣΓΠ+ από τις εν λόγω χώρες έχουν μειωθεί σημαντικά το 2014 και το 2015, αντίστοιχα, δεδομένου ότι οι εν λόγω χώρες χρησιμοποιούν τις εναλλακτικές διαθέσιμες προτιμήσεις στο πλαίσιο της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Κεντρικής Αμερικής. Ομοίως, η Γεωργία επωφελείται από τη διμερή εκτενή και ολοκληρωμένη συμφωνία ελευθέρων συναλλαγών (DCFTA) από το 2014 και η χρήση του ΣΓΠ+ αναμένεται να μειωθεί έως την 1η Ιανουαρίου 2017, όταν η χώρα εξέλθει από το σύστημα ΣΓΠ+. 22