ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ. ΕΤΟΣ 14 ο ΤΕΥΧΟΣ 32

Transcript

1 ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ ΕΤΟΣ 14 ο ΤΕΥΧΟΣ 32

2 2

3 Μεγάλη έκθεση για το Αιγαίο ΑΙΓΑΙΟΝ - Η Γέννηση ενός Aρχιπελάγους Ηµεγάλη έκθεση «ΑΙΓΑΙΟΝ - Η Γέννηση ενός Aρχιπελάγους» οργανώθηκε από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου σε συνεργασία µε τα Πανεπιστήµια Θεσσαλονίκης, Αιγαίου και Κρήτης, µε την υποστήριξη της TETRAGON. Η έκθεση παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο Κέντρο ιάδοσης Επιστηµών & Μουσείο Τεχνολογίας NOESIS στη Θεσσαλονίκη από 19 Φεβρουαρίου Τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου / Γενική Γραµµατεία Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής, του Υπουργείου Πολιτισµού και Αθλητισµού / Γενική Γραµµατεία Πολιτισµού και της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής της UNESCO και πραγµατοποιείται µε την υποστήριξη του Ελληνικού Οργανισµού Τουρισµού. Η έκθεση, µέσα από σηµαντικά εκθέµατα, πλούσιο φωτογραφικό υλικό, αναπαραστάσεις και οπτικοακουστικές διαδραστικές εφαρµογές, παρουσιάζει τις διεργασίες και τα αποτελέσµατα των δυνάµεων που διαµόρφωσαν το Ελληνικό αρχιπέλαγος, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 150 εκατοµµυρίων ετών καθώς και την εξέλιξη της ζωής στην περιοχή. 3

4 Με έναν ολοκληρωµένο τρόπο γνωρίζει στους επισκέπτες της τα φαινόµενα που δηµιούργησαν το Αιγαίο Πέλαγος, την οµορφιά των τοπίων και των ακτών του. Με µια καινοτόµα προσέγγιση ο επισκέπτης µέσα από την έκθεση συλλαµβάνει τις διεργασίες που σµίλεψαν τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά σε συνάρτηση µε το χρόνο και διαµόρφωσαν το υπόβαθρο για την ανάπτυξη της ποικιλίας των σύγχρονων φυσικών οικοσυστηµάτων, αντιλαµβάνεται τη συνεχή αλληλεπίδραση µε τα πολιτιστικά τοπία που συγκροτούν το λίκνο πολιτισµών από την προϊστορία µέχρι τις µέρες µας αλλά και γεµίζει τις αισθήσεις του µε εικόνες από τα νησιά και τη ζωή του αρχαίου αυτού πελάγους. Εντυπωσιακά εκθέµατα Η έκθεση διαρθρώνεται σε τρεις βασικές εκθεµατικές ενότητες µε εντυπωσιακά θέµατα και διαδραστικές παρουσιάσεις. Η κεντρική θεµατική ενότητα «ΜΝΗΜΕΣ ΓΑΙΑΣ: Από την Τηθύ στο Αιγαίο», παρουσιάζει ολόκληρη τη γεωλογική ιστορία της περιοχής από τον αρχικό ωκεανό της Τηθύος που µέρος του ήταν η σηµερινή Ελλάδα, στην εξέλιξη του στην ενιαία ξηρά της µυθικής Αιγιήδας, έως τη σηµερινή µορφή του ανάγλυφου του Ελληνικού αρχιπελάγους. Τα νησιά και τα πελάγη του, τα γεωλογικά µνηµεία και η πολυ- µορφία των γήινων σχηµατισµών, το υγρό στοιχείο και η ανάδυση της στεριάς, µαζί µε εντυπωσιακά εκθέµατα γεωλογικών σχηµατισµών και ένα δεκα- 4

5 τετράµετρο απολιθωµένο κορµό, αποτελούν τα στοιχεία αυτής της ενότητας. Η δεύτερη ενότητα, «Στα νησιά του Ηφαίστου και του Ποσειδώνα», παρουσιάζει τις γεωδυναµικές διεργασίες στο Αιγαίο, την ηφαιστειότητα και τη σεισµικότητα που δηµιούργησαν το Αρχιπέλαγος. Μια διαδικασία µε µεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις που επαναλήφθηκε πολλές φορές µέσα σε εκατοµµύρια έτη και συνεχίζεται µέχρι σήµερα. Σ αυτήν άλλωστε χρωστούµε την ύπαρξη µερικών από τα οµορφότερα νησιά του Αιγαίου, όπως της Σαντορίνης, της Κω, της Νισύρου, της Μήλου, της Κιµώλου, της Λέσβου, της Λήµνου, της Σαµοθράκης και άλλων που εµφανίζονται σε επιδαπέδιο χάρτη µε χαρακτηριστικά πετρώµατα και απολιθώµατα. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα αλλά και η έντονη σεισµικότητα στην περιοχή του Αιγαίου προσφέρουν εδώ και χιλιάδες χρόνια τα δώρα τους στους πολιτισµούς του αρχιπελάγους, όπως τις θερµές πηγές. Η τρίτη ενότητα, «ΓΑΙΑ: από το µύθο στην επιστή- µη», παρουσιάζει την εντυπωσιακή βιοποικιλότητα της περιοχής του Αιγαίου κατά το παρελθόν, την οποία αποδεικνύει ο πλούτος των φυτικών και ζωικών απολιθωµάτων που έχουν βρεθεί και µαρτυρούν τη συναρπαστική ιστορία της εξέλιξης της ζωής και των οικοσυστηµάτων στη λεκάνη του Αιγαίου κατά τη διάρκεια των τελευταίων 150 εκατοµµύριων χρόνων. Τα νησιά του Αιγαίου φιλοξενούν σπαράγµατα της ζωής του παρελθόντος που κέντρισαν την ανθρώπινη σκέψη ώστε να αναζητηθούν απαντήσεις για την προέλευση της ζωής και του κόσµου, από την «κοσµογονία» του Ησίοδου στα «Φυσικά» του Αριστοτέλη και το «Περί των λιθουµένων» του Θεόφραστου. Ο πλούτος των απολιθωµάτων του Αιγαίου εκφράζεται µέσα από το απολιθωµένο δάσος της Λέσβου, τα απολιθώµατα θηλαστικών αλλά και την πρώιµη παρουσία ανθρωπίδων. Μορφές σύγχρονων δέντρων µε τις αντίστοιχες απολιθωµένες προγονικές µορφές τους και ανάµεσά τους αναπαραστάσεις ζώων θα δηµιουργούν ένα εντυπωσιακό τοπίο για τον επισκέπτη. 5

6 ΚΥΚΛΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΗΜΕΡΙ ΩΝ Ένας εξαιρετικά ενδιαφέρον κύκλος επιστηµονικών ηµερίδων πραγµατοποιήθηκε στα πλαίσια της µεγάλης έκθεσης «ΑΙΓΑΙΟΝ - Η Γέννηση ενός Aρχιπελάγους». Οι εκδηλώσεις οργανώθηκαν µε τη συνεργασία του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, του Τµήµατος Γεωλογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης και του ΝΟΗΣΙΣ. Οι ηµερίδες περιέλαβαν διαλέξεις διακεκριµένων Πανεπιστηµιακών Καθηγητών και ειδικών επιστηµόνων, ξεναγήσεις στους χώρους της έκθεσης και ειδικά εργαστήρια. Στόχος τους ήταν η γνωριµία του κοινού µε τη γεωλογική ιστορία του Αιγαίου Πελάγους και τα γεωλογικά µνηµεία που την αποτυπώνουν, µε τις γεωδυναµικές διεργασίες που συνέβαλαν στη δηµιουργία του και συνεχίζουν να είναι ενεργές µέχρι σήµερα, όπως την ηφαιστειότητα και τη σεισµικότητα, τον εντυπωσιακό πλούτο των φυτικών και ζωικών απολιθω- µάτων που µαρτυρούν τη συναρπαστική ιστορία της ζωής και των οικοσυστηµάτων στην λεκάνη του Αιγαίου και τη µαγευτική οµορφιά των ορυκτών και πετρωµάτων που έχουν διαχρονικά χρησιµοποιηθεί από τους κατοίκους του Αιγαίου. Οι εκδηλώσεις επιστηµονικές ηµερίδες ήταν αφιερωµένες στα ακόλουθα θέµατα: Ηφαίστεια του Αιγαίου» Η δηµιουργία του Αιγαίου Απολιθώµατα του Αιγαίου: ένα Παράθυρο στο Παρελθόν Ο µαγικός κόσµος των ορυκτών του Αιγαίου. 6

7 Ηµερίδα ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Με µεγάλη επιτυχία και συµµετοχή πραγµατοποιήθηκε η ηµερίδα µε θέµα «Ηφαίστεια του Αιγαίου» που πραγµατοποιήθηκε το Σάββατο 30 Μαρτίου 2013 στο Κέντρο ιάδοσης Επιστηµών & Μουσείο Τεχνολογίας ΝΟΗΣΙΣ στη Θεσσαλονίκη. Στην ηµερίδα συµµετείχαν εκπαιδευτικοί, µαθητές, πανεπιστηµιακοί, φοιτητές, εκπρόσωποι φορέων αλλά και πολλοί κάτοικοι της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι κατέκλισαν το χώρο του ΝΟΗΣΙΣ. Στην έναρξη της ηµερίδας ο Καθηγητής Γεωλογίας και Κοσµήτορας της Σχολής Θετικών Επιστηµών Α.Π.Θ. Σπύρος Παυλίδης παρουσίασε στους συµµετέχοντες τις γεωδυναµικές διεργασίες που δηµιούργησαν τα ηφαίστεια του Αιγαίου και τις ηφαιστειακές εκρήξεις, διαδικασίες που επαναλήφθηκαν στη διάρκεια εκατοµµυρίων ετών στο χώρο του Αιγαίου. Στη συνέχεια ο οµότιµος Καθηγητής Ηφαιστειολογίας και Γεωθερµίας Α.Π.Θ. Μιχάλης Φυτίκας, µέσα από πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την προσωπική του συλλογή παρουσίασε τα εντυπωσιακά ηφαίστεια, τους ηφαιστειακούς σχηµατισµούς και γεωτόπους του Αιγαίου, µάρτυρες της έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας στο Αρχιπέλαγος. Ξεκινώντας από τη Λήµνο και κάνοντας µια περιήγηση στα νησιά του Αιγαίου, τη Λέσβο και την Πάτµο, στην Κω, τη Νίσυρο, τη Σαντορίνη, τη Μήλο, τα Μέθανα και το Σουσάκι, αναφέρθηκε στο ενεργό ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου και την εξέλιξη της ηφαιστειότητας στον ελληνικό χώρο. Ακολούθως ο Καθηγητής Σεισµολογίας του Α.Π.Θ. ηµήτρης Παναγιωτόπουλος παρουσίασε τα αποτελέσµατα των τελευταίων ερευνών από την παρακολούθηση του ηφαιστείου της Σαντορίνης από το Ινστιτούτο Μελέτης και Παρακολούθησης (ΙΜΠΗΣ) και την πρόσφατη σεισµο-ηφαιστειακή εξέλιξή του. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε µε ξενάγηση των παρευρισκόµενων στην περιοδική έκθεση «ΑΙΓΑΙΟΝ Η Γέννηση ενός Αρχιπελάγους» από τον Αναπλ. Καθ. Νίκο Ζούρο, ιευθυντή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. 7

8 Ηµερίδα Η ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Το Σάββατο 20 Απριλίου 2013 πραγµατοποιήθηκε µε επιτυχία η ηµερίδα «Η δηµιουργία του Αιγαίου». Η ηµερίδα οργανώθηκε από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, το Τµήµα Γεωλογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης και το Κέντρο ιάδοσης Επιστηµών & Μουσείο Τεχνολογίας ΝΟΗΣΙΣ. Στο γεµάτο αµφιθέατρο του Συνεδριακού Κέντρου ΝΟΗΣΙΣ, οι συµµετέχοντες είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν διαλέξεις από διακεκριµένους καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης µε πολύχρονη ερευνητική εµπειρία στη µελέτη των γεωδυναµικών διεργασιών της γης. Στην έναρξη της ηµερίδας, ο Οµότιµος Καθηγητής Γεωλογίας Α.Π.Θ. ηµοσθένης Μουντράκης παρουσίασε στους συµµετέχοντες τη γεωλογική ιστορία και τη γεωτεκτονική εξέλιξη της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου και επικεντρώθηκε στη δηµιουργία του Αιγαίου. Παρουσίασε στους συµµε- 8

9 τέχοντες το µεγάλο ωκεανό της Τηθύος, την εξέλιξή του στη µυθική Αιγιήδα έως τη σηµερινή µορφή του ελληνικού αρχιπελάγους. «Γεωδυναµική και σεισµικότητα του Αιγαίου» ήταν ο τίτλος της διάλεξης που έδωσε στη συνέχεια της ηµερίδας ο Καθηγητής Σεισµολογίας Α.Π.Θ. Κώστας Παπαζάχος. Μέσα από πλούσιο υλικό αναφέρθηκε στην έντονη σεισµικότητα του Αιγαίου και τις γεωδυναµικές διεργασίες που ακόµα και σήµερα είναι ενεργές στο µοναδικό αυτό χώρο του ελληνικού αρχιπελάγους. Ακολούθως, ο Αναπλ. Καθηγητής Νίκος Ζούρος, ιευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, ταξίδεψε τους συµµετέχοντες στα γεωλογικά µνηµεία του Αιγαίου, τα νησιά, τους πολύµορφους σχηµατισµούς, τα τοπία, τα πλούσια ευρήµατα. Μέσα από µια εντυπωσιακή αφήγηση παρουσίασε τις δυνατότητες ανάδειξής τους και αξιοποίησής και τα ελληνικά γεωπάρκα». Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε µε ξενάγηση των παρευρισκόµενων στην περιοδική έκθεση «ΑΙΓΑΙΟΝ Η Γέννηση ενός Αρχιπελάγους» από τον Αναπλ. Καθ. Νίκο Ζούρο. 9

10 Ηµερίδα ΑΠΟΛΙΘΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Ηηµερίδα µε θέµα «Απολιθώµατα του Αιγαίου: ένα παράθυρο στο παρελθόν» πραγµατοποιήθηκε το Σάββατο 18 Μαΐου 2013 στο ΝΟΗΣΙΣ στη Θεσσαλονίκη. Στόχος της εκδήλωσης, που εντάχθηκε στον εορτασµό της ιεθνούς Ηµέρας Μουσείων 2013, ήταν η παρουσίαση σηµαντικών οργανισµών που έζησαν κατά το παρελθόν στο Ελληνικό Αρχιπέλαγος και των συµπερασµάτων που προκύπτουν από τη µελέτη των απολιθωµάτων τους σχετικά µε τη γεωλογική εξέλιξη αλλά και την εξέλιξη των περιβαλλόντων και οικοσυστη- µάτων στην περιοχή του Αιγαίου. Στην έναρξη της ηµερίδας, παρουσιάστηκε από τον Επίκουρο Καθηγητή Παλαιοντολογίας του Α.Π.Θ. ηµήτριο Κωστόπουλο ο τρόπος µε τον οποίο ο χώρος του Αιγαίου έχει λειτουργήσει, κατά τα τελευταία 20 περίπου εκατοµµύρια χρόνια, ως γέφυρα µεταναστεύσεων θηλαστικών ζώων µεταξύ Ευρώπης-Ασίας-Αφρικής. Κλιµατικές αλλαγές, πολλές από τις οποίες οφείλονταν σε µεγάλης έκτασης οριζόντιες ή κατακόρυφες µετακινήσεις τµηµάτων του φλοιού της γης, οδήγησαν σε µετακινήσεις ζώων αλλά και σε αλλαγές στη φυσιολογία πολλών ζώων µε αποτέλεσµα την εξέλιξή τους µέσα στο γεωλογικό χρόνο. 10

11 Στη συνέχεια, παρουσιάστηκαν από τον Καθηγητή Παλαιοντολογίας και Στρωµατογραφίας του Α.Π.Θ. Γεώργιο Κουφό στοιχεία της εξέλιξης του ανθρώπου, ξεκινώντας από τα πρώτα ανθρωποειδή πρωτεύοντα που έζησαν πριν από 10 περίπου εκατοµµύρια χρόνια µέχρι και σήµερα, ενώ τονίστηκαν ιδιαίτερα τα απολιθώµατα σηµαντικών πρωτευόντων από το χώρο του Αιγαίου, πολλά από τα οποία συµβάλουν ουσιαστικά στη µελέτη της εξέλιξης του ίδιου του ανθρώπου. Στην τρίτη διάλεξη, η Επιµελήτρια της Παλαιοντολογικής Συλλογής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου Κατερίνα Βασιλειάδου παρουσίασε στο κοινό πληροφορίες για το µοναδικό γεωλογικό µνηµείο του Απολιθωµένου άσους Λέσβου, δίνοντας πληροφορίες τόσο για τα φυτά όσο και για τα ζώα ηλικίας 20 εκατοµµυρίων ετών, απολιθώµατα των οποίων έχουν εντοπιστεί σε ολόκληρο το δυτικό τµήµα της Λέσβου. Τις τρεις παρουσιάσεις ακολούθησε ξενάγηση των παρευρισκόµενων στην περιοδική έκθεση «Αιγαίον - η γέννηση ενός Αρχιπελάγους», καθώς και παρατήρηση σε ειδικά µικροσκόπια των µικροαπολιθωµάτων του Απολιθωµένου άσους Λέσβου. 11

12 Εκδήλωση Ο ΜΑΓΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ παρουσιάστηκε στους φίλους της περιοδικής έκθεσης του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου «ΑΙΓΑΙΟΝ - η γέννηση ενός Αρχιπελάγους» στο ΝΟΗΣΙΣ Θεσσαλονίκης 12 Με µεγάλη επιτυχία πραγµατοποιήθηκε η εκδήλωση µε θέµα «Ο µαγικός κόσµος των ορυκτών του Αιγαίου», που οργάνωσαν το απόγευµα του Σαββάτου 14 εκεµβρίου το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, ο Τοµέας Ορυκτολογίας-Πετρολογίας- Κοιτασµατολογίας του Τµήµατος Γεωλογίας του Α.Π.Θ. και το Κέντρο ιάδοσης Επιστηµών & Μουσείο Τεχνολογίας ΝΟΗΣΙΣ στο χώρο της έκθεσης «ΑΙΓΑΙΟΝ - η γέννηση ενός Αρχιπελάγους» που φιλοξενείται στο ΝΟΗΣΙΣ, στη Θέρµη Θεσσαλονίκης. Περισσότερα από 250 άτοµα που συµµετείχαν στην εκδήλωση, πολλά από τα οποία ήταν παιδιά, έφυγαν ενθουσιασµένα µε τη µοναδική εµπειρία που είχαν την ευκαιρία να ζήσουν. Στόχος της εκδήλωσης ήταν η παρουσίαση των γεωλογικών υλικών που έχει προσφέρει η περιοχή του Αιγαίου στους κατοίκους του και που δηµιουργήθηκαν µέσα από πολύπλοκες γεωλογικές διεργασίες κατά τη διάρκεια εκατοµµυρίων ετών. Παράλληλα, επιδίωκε να συστήσει στο ευρύ κοινό και, κυρίως, στους νεαρούς επισκέπτες, τον υπέροχο κόσµο των ορυκτών και πετρωµάτων, των υλικών που συνθέτουν τη γη µας και µαγεύουν µε την ανεξάντλητη ποικιλία χρωµάτων και σχηµάτων ακόµη και το πιο ανυποψίαστο κοινό! Στο πρώτο µέρος της εκδήλωσης, ο Λέκτορας του Τµήµατος Γεωλογίας Α.Π.Θ. Βασίλης Μέλφος παρουσίασε στο Αµφιθέατρο του ΝΟΗΣΙΣ οµιλία µε θέµα «Ορυκτά και πετρώµατα στο Αιγαίο: µία δια-

13 χρονική σχέση µε την εξέλιξη του πολιτισµού». Μέσα από την οµιλία και από το εντυπωσιακό φωτογραφικό υλικό που τη συνόδεψε, οι παρευρισκόµενοι ταξίδεψαν σε ολόκληρο το Αιγαίο, και από νησί σε νησί, γνώρισαν την τεράστια ποικιλία των ορυκτών και πετρωµάτων του Αρχιπελάγους. Οι ορυκτές πρώτες ύλες, που εξορύσσονται ακόµη και σήµερα στο Αιγαίο, αποτέλεσαν σηµαντικό σταθµό στην εδραίωση και διάδοση του Ελληνικού πολιτισµού, από τα προϊστορικά χρόνια µέχρι σήµερα, αλλά θα παίξουν και σηµαντικό ρόλο στο µέλλον, αφού νέα κοιτάσµατα δηµιουργούνται µέσα από τις έντονες τεκτονικές, ηφαιστειακές και ιζηµατογενείς διεργασίες που συντελούνται εδώ και εκατοµµύρια χρόνια σε αυτό το ηπειρωτικό περιθώριο. Η χρησιµότητα των ορυκτών και των πετρωµάτων συνδυάζεται µε τα µοναδικά χρώµατα και τα ιδιόµορφα σχήµατα των κρυστάλλων που αναδεικνύουν την οµορφιά του γεωλογικού µακρόκοσµου και µικρόκοσµου στο Αιγαίο. Στο δεύτερο µέρος της εκδήλωσης οργανώθηκε στο χώρο της έκθεσης «Αιγαίον - η γέννηση ενός Αρχιπελάγους» ένα πρωτότυπο εργαστήριο αναγνώρισης και παρατήρησης ορυκτών και πετρωµάτων! Οι παρευρισκόµενοι είχαν τη µοναδική ευκαιρία να παρατηρήσουν και να περιεργαστούν ορυκτά και, µε τη βοήθεια του Αναπληρωτή Καθηγητή Τριαντάφυλλου Σολδάτου, της Λέκτορα Λαµπρινής Παπαδοπούλου και πολλών φοιτητών του Τµήµατος Γεωλογίας Α.Π.Θ., να µελετήσουν τις ιδιότητές τους και να τα αναγνωρίσουν. Παράλληλα, γνώρισαν τη µικροσκοπική δοµή πετρωµάτων σε ειδικά µικροσκόπια και παρατήρησαν τα µαγευτικά χρώ- µατα και σχήµατα των κρυστάλλων που συνθέτουν τα πετρώµατα της περιοχής µας! Πολλοί ήταν και οι µικροί επισκέπτες που έφεραν δικά τους ορυκτά και πετρώµατα που έχουν οι ίδιοι συλλέξει από παραλίες και βουνά, και προσπάθησαν να τα αναγνωρίσουν, µε τη βοήθεια των επιστηµόνων που πλαισίωναν την εκδήλωση! 13

14 Εκπαιδευτικά προγράµµατα και δράσεις ενηµέρωσης Ένα πλούσιο πρόγραµµα εκπαιδευτικών προγραµµάτων και δράσεων ενηµέρωσης οργανώνει καθηµερινά το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου στα πλαίσια παρουσίασης της έκθεσης «ΑΙΓΑΙΟΝ - Η Γέννηση ενός αρχιπελάγους» στο Κέντρο ιάδοσης Επιστηµών & Μουσείο Τεχνολογίας ΝΟΗΣΙΣ. Οι δράσεις απευθύνονται σε σχολικές οµάδες µαθητών Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης, σε µεµονωµένες οµάδες παιδιών, σε εκπαιδευτικούς, φοιτητές αλλά και σε ειδικές οµάδες επισκεπτών. Ποικίλες εκπαιδευτικές και ενηµερωτικές δραστηριότητες υλοποιούνται κατά τη διάρκεια κάθε Σαββατοκύριακου, ενώ ειδικά για τους µικρούς επισκέπτες της έκθεσης υλοποιούνται µουσειοπαιδαγωγικά προγράµµατα µε τίτλο «Σαββατοκύριακα στο Αιγαίο». Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα Ο µικρός εινούλης στο δάσος µε τις σεκόιες Ανακαλύπτοντας τα κρυµµένα µυστικά του Απολιθωµένου άσους Λέσβου Όλο το κείµενο για το εκπαιδευτικό πρόγραµµα να αντικατασταθεί από τα παρακάτω: Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου προσκαλεί κάθε σαββατοκύριακο τους µικρούς του φίλους σε µια πρωτότυπη δραστηριότητα, µε διάρκεια 90 λεπτά, µέσω της οποίας µπορούν να µυηθούν στα µυστικά του Απολιθωµένου άσους της Λέσβου. Τα παιδιά, µέσα από δηµιουργικές ασχολίες και διαδραστικές παρουσιάσεις, γνωρίζουν τον τρόπο δηµιουργίας του Απολιθωµένου άσους Λέσβου, τα είδη φυτών και ζώων που ζούσαν στα υποτροπικά δάση του Αιγαίου πριν από 20 εκατοµµύρια χρόνια και την ηφαιστειότητα που συνδέεται άµεσα µε τη δηµιουργία του σηµαντικότερου γεωλογικού µνηµείου του Αιγαίου. 14

15 Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα Κυνήγι Θησαυρού Τα απολιθώµατα µας διηγούνται την ιστορία του Αιγαίου Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου σχεδίασε ένα διασκεδαστικό κυνήγι θησαυρού για τους φίλους του! Στο πρόγραµµα «Τα απολιθώµατα µας διηγούνται την ιστορία του Αιγαίου», τα παιδιά καλούνται να βρουν τις λύσεις στους γρίφους που τους έχει στείλει από το παρελθόν ο ρ. Παλαιόπουλος, ερευνητής Γεωλόγος-Παλαιοντολόγος, να µελετήσουν τα απολιθώµατα της έκθεσης και να συλλέξουν πληροφορίες για τα φυτά και ζώα που έζησαν στο χώρο του Αιγαίου κατά τα τελευταία 250 εκατοµµύρια χρόνια. Στη συνέχεια, προσπαθούν να εξάγουν συµπεράσµατα για τις µεταβολές του περιβάλλοντος, του κλίµατος και της γεωγραφίας του Ελλαδικού χώρου, ώστε να µπορέσουν να λύσουν τον τελευταίο γρίφο που θα τους οδηγήσει στο µυστικό θησαυρό! Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα Μικροί ηφαιστειολόγοι Τα παιδιά, σε ρόλο ηφαιστειολόγου, µαθαίνουν για τη δοµή και τη δηµιουργία των ηφαιστείων, περιεργάζονται και παρατηρούν ηφαιστειακά πετρώµατα, γνωρίζουν τα ενεργά ηφαίστεια του Αιγαίου, µαθαίνουν µύθους που σχετίζονται µε ηφαίστεια και βιώνουν µια πραγµατική έκρηξη ηφαιστείου! 15

16 Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα Μικροί παλαιοντολόγοι Τα παιδιά, σε ρόλο παλαιοντολόγων, περιεργάζονται απολιθώµατα, γνωρίζουν φυτά και ζώα που έχουν ζήσει στο Αιγαίο και εξοικειώνονται µε στοιχεία της εξέλιξης της ζωής, µέσα από διασκεδαστικές δραστηριότητες. Παίζουν διαδραστικά παιχνίδια µε τη βοήθεια του εκπαιδευτικού CD-ROM «Απολιθωµένο άσος Λέσβου» και γνωρίζουν µύθους της Ελληνικής µυθολογίας που σχετίζονται µε την απολίθωση! 16

17 Εορταστικές εκπαιδευτικές και ενηµερωτικές δράσεις Ηπεριοδική έκθεση «ΑΙΓΑΙΟΝ - η γέννηση ενός Αρχιπελάγους» γιόρτασε τα Χριστούγεννα και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου ετοίµασε για τους επισκέπτες της έκθεσης ένα πλούσιο πρόγραµµα δραστηριοτήτων για την περίοδο των γιορτών, από τις 21 εκεµβρίου 2013 µέχρι και τις 7 Ιανουαρίου 2014 ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ Καθηµερινά πραγµατοποιήθηκε επιστηµονική ενη- µέρωση και περιήγηση στην έκθεση για τους ενήλικες επισκέπτες της. ΓΙΑ ΠΑΙ ΙΑ Για τους µικρούς επισκέπτες της έκθεσης 5-12 ετών υλοποιήθηκαν οι ακόλουθες δραστηριότητες: Οι µικροί παλαιοντολόγοι Τα παιδιά γνώρισαν τα φυτά και τα ζώα που έχουν ζήσει στο Αιγαίο, παρατηρώντας τα απολιθώµατά τους και παίζοντας διαδραστικά παιχνίδια µε τη βοήθεια του εκπαιδευτικού CD-ROM «Απολιθωµένο άσος Λέσβου», συµµετείχαν σε ανασκαφή φυτικών απολιθωµάτων και γνώρισαν τα ευρήµατά τους, στοιχεία της εξέλιξης της ζωής και µύθους της Ελληνικής µυθολογίας που σχετίζονται µε την απολίθωση! Οι µικροί ηφαιστειολόγοι Τα παιδιά έµαθαν για τη δοµή και τη δηµιουργία των ηφαιστείων, παρατήρησαν ηφαιστειακά πετρώµατα, γνώρισαν τα ενεργά ηφαίστεια του Αιγαίου, έµαθαν για τους µύθους που σχετίζονται µε ηφαίστεια και έζησαν µια πραγµατική έκρηξη ηφαιστείου! Ο µικρός εινούλης στο δάσος µε τις σεκόιες Κατά τη διάρκεια των εορταστικών ηµερών, πραγµατοποιήθηκε καθηµερινά το εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Ο µικρός εινούλης στο δάσος µε τις σεκόιες», για παιδιά ηλικίας 5-10 ετών. Φέρτε µας τη ζωγραφιά σας! Οι µικροί φίλοι της έκθεσης κατά την επίσκεψή τους στην έκθεση έφεραν µαζί τους µια ζωγραφιά ενός όµορφου τοπίου του Αιγαίου ή ενός παραδοσιακού χριστουγεννιάτικου καραβιού και στόλισαν την έκθεση ΑΙΓΑΙΟΝ! 17

18 ράσεις ενηµέρωσης εκπαιδευτικών Θεσσαλονίκης Προσπάθειες προσέλκυσης µαθητικού τουρισµού στο Γεωπάρκο Λέσβου Μεγάλη ανταπόκριση βρήκε η πρόσκληση του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου στους εκπαιδευτικούς της Θεσσαλονίκης στην περιοδική έκθεση «ΑΙΓΑΙΟΝ η γέννηση ενός Αρχιπελάγους», στο ΝΟΗΣΙΣ. Οι επισκέψεις των εκπαιδευτικών, που συντονίστηκαν από τις υπευθύνους περιβαλλοντικής εκπαίδευσης των ιευθύνσεων Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης Ανατολικής και υτικής Θεσσαλονίκης, Χριστίνα Τσαλίκη, Αντωνία αρδιώτη, έσποινα Μιχελάκη, Βασιλική αγκλή και Βασιλική Ιππέκη, είχαν ως στόχο την ενηµέρωση των εκπαιδευτικών για την έκθεση, το περιεχόµενο των εκπαιδευτικών ξεναγήσεων και εκπαιδευτικών προγραµµάτων που πραγµατοποιούνται καθηµερινά και τις δυνατότητες επίσκεψης από σχολικές οµάδες. Περισσότεροι από 400 εκπαι- 18

19 δευτικοί συµµετείχαν στις δράσεις, που πραγµατοποιήθηκαν το Μάρτιο και το Νοέµβριο του 2013, καθώς και το Φεβρουάριο Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους, ξεναγήθηκαν στην έκθεση και ενηµερώθηκαν για τα προγράµµατά της από την Κατερίνα Βασιλειάδου, ρ. Γεωλόγο-Παλαιοντολόγο του Μουσείου. Παράλληλα, παρουσιάστηκε στους εκπαιδευτικούς το πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, οι µουσειοσκευές που µπορούν να ταξιδέψουν σε όλα τα σχολεία της χώρας, οι εκδόσεις και οι ηλεκτρονικές εφαρµογές, καθώς και τα εκπαιδευτικά προγράµµατα που πραγµατοποιούνται στο χώρο του Μουσείου στο Σίγρι Λέσβου και συζητήθηκαν οι δυνατότητες επίσκεψης και σχεδιασµού εκπαιδευτικών δράσεων για σχολεία της Θεσσαλονίκης στο Γεωπάρκο Λέσβου. Οι δράσεις ενηµέρωσης εντάσσονται στις εντατικές και συστηµατικές προσπάθειες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου για την προσέλκυση σχολείων από τη Βόρεια Ελλάδα και την ενίσχυση του µαθητικού τουρισµού στη Λέσβο. 19

20 ράσεις προβολής για τη Λέσβο Η συµµετοχή της Λέσβου στη µεγάλη τουριστική έκθεση FHILOXENIA ΑΙΓΑΙΟΝ Η Γέννηση ενός Αρχιπελάγους Στα πλαίσια της συµµετοχής της Λέσβου στην 29η ιεθνή Έκθεση Τουρισµού PHILOXENIA 2013, που πραγµατοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη τον περασµένο Νοέµβριο, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου οργάνωσε, σε συνεργασία µε την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, ειδική παρουσίαση ξενάγηση στη µεγάλη έκθεση «ΑΙΓΑΙΟΝ η γέννηση ενός Αρχιπελάγους», που απευθυνόταν σε δηµοσιογράφους, στελέχη τουριστικών επιχειρήσεων και φορέων. Με την ευκαιρία επίσκεψής τους στην Έκθεση Τουρισµού, ο ήµαρχος Λέσβου κ. ηµήτριος Βουνάτσος, η εκπρόσωπος της Περιφέρειας Β. Αιγαίου κα. Α. Λύκου και στελέχη της ιεύθυνσης Τουρισµού της Περιφέρειας Β. Αιγαίου είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν και την έκθεση στο ΝΟΗΣΙΣ και να ενηµερωθούν για τη σηµαντική προβολή της Λέσβου στη Βόρεια Ελλάδα που επιτυγχάνεται µέσω των καθηµερινών δράσεων ενηµέρωσης των µαθητών και του κοινού που την επισκέπτονται. Η ενηµέρωση στους χώρους της έκθεσης, που πραγ- µατοποιήθηκε από την κα Κατερίνα Βασιλειάδου, ρ. Γεωλόγο-Παλαιοντολόγο του Μουσείου, ξεκίνησε από την κεντρική θεµατική ενότητα «ΜΝΗΜΕΣ ΓΑΙΑΣ: από την Τηθύ στο Αιγαίο», όπου παρουσιάστηκε το πολύπλοκο γεωλογικό µωσαϊκό των ελληνικών νησιών. Ακολούθως, οι επισκέπτες γνώρισαν τις κυριότερες γεωδυναµικές διεργασίες που δηµιούργησαν το Αιγαίο, την ηφαιστειότητα και τη σεισµικότητα στη δεύτερη εκθεσιακή ενότητα «Στα νησιά του Ηφαίστου και του Ποσειδώνα». Η επίσκεψη στην έκθεση ολοκληρώθηκε µε επίσκεψη στην τρίτη ενότητα «ΓΑΙΑ: από το µύθο στην επιστήµη», η οποία είναι αφιερωµένη στην εξέλιξη της ζωής και την παλαιοβιοποικιλότητα στο χώρο του Αιγαίου. 20