Effects of the Treatment with Nigella sativa Oil on Brain Injury and Edema in Experimental Model of Stroke in Rats ABSTRACT

Transcript

1 Journal of Ardabil University of Medical Sciences Vol.5, No.3, Autumn 205, Pages Effects of the Treatment with Nigella sativa Oil on Brain Injury and Edema in Experimental Model of Stroke in Rats Panahpour H *, Golmohammadi MG 2, Mohamadnejad S. Department of Physiology, School of Medicine, Ardabil University of Medical Sciences, Ardabil, Iran 2. Department of anatomy, School of Medicine, Ardabil University of Medical Sciences, Ardabil, Iran * Corresponding author. Tel: Fax: Received: Jul 30, 205 Accepted: Aug 30, 205 ABSTRACT Background & objectives: Stroke is third leading cause of death and disability in the most of human communities. The use of herbs and medicinal plants in different countries is increasing. Today, herbal medicine is used as alternative or complementary therapies with a fewer side effects. Nigella sativa has a rich medical and religious history. Oxidative stress has important role in the pathophysiology of stroke. As Nigella sativa has antioxidant effects, its administration may produce a protective effect against complications of this disease. We examined the effects of the treatment with Nigella sativa oil on the cerebral infarction and edema. Methods: 48 Male Sprague-Dawley rats were divided into three groups, sham, control ischemic and Nigella sativa oil treated (2 ml/kg) ischemic groups. Transient focal cerebral ischemia was induced by 90-min-long occlusion of the left middle cerebral artery followed by 24-h-long reperfusion. Neurological deficit score was evaluated at the end of the reperfusion period. Thereafter, the animals were randomly selected and used for two projects: (i) Measurement of the infarct volumes and neurological outcome (ii) investigation of ischemic brain edema formation using a wet/dry method. Results: Induction of cerebral ischemia in the control group produced considerable brain infarction in conjunction with impaired motor functions and severely brain edema. Treatment with Nigella sativa oil significantly reduced the infarct volume and improved the motor functions. The water content in the left (lesioned) hemisphere was considerably elevated in the control ischemic group. Administration of the Nigella sativa oil significantly lowered the water content in the ischemic lesioned hemisphere. Conclusion: Treatment with Nigella sativa oil can noticeably decrease the ischemic brain injury, attenuate edema formation and improve motor disabilities. Keywords: Stroke; Brain Edema; Nigella sativa; Rat.

2 302 مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل دوره پانزدهم شماره سوم پاییز 394 بررسی اثرات درمانی روغن در کاهش ضایعه و ادم مغزي در مدل آزمایشگاهی سکته مغزي در موش صحرایی چکیده 2 * حمداله پناهپور محمد قاسم گل محمدي سجاد محمد نژاد. گروه فیزیولوژي دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل اردبیل ایران 2. گروه علوم تشریح دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل اردبیل ایران * نویسنده مسي ول. تلفن: فاکس: پست الکترونیک: میلیونها انسان از این مغزي سومین عامل مرگ و معلولیت در بسیاري از جوامع انسانی است. هر ساله هدف: سکته و زمینه افزایش است. امروزه داروهاي به میبرند. مصرف داروهاي گیاهی و گیاهان دارویی در کشورهاي مختلف رو رنج بیماري میگیرند. گیاه سیاه دانه با نام علمی مورد استفاده قرار درمان به عنوان درمان جایگزین با عوارض کمتر یا مکمل گیاهی اکسیداتی ویو استرس غنی طبی و مذهبی دارد. نظر به نقش تعیین کننده Nigella sativa تاریخچه سکته مغزي درر پاتوفیزیولوژي عوارض این بیماري داشته باشد. برابر میشود که تجویز سیاه دانه بتواند با ایجاد اثرات آنتی اکیسدانی تاثیر محافظتی در تصور شد اثرات تجویز روغن سیاه دانه به عنوان مداخله درمانی پس از وقوع ایسکمی مغزي بر حجم ضایعه و مطالعه حاضر تلاش در مغزي ایجاد شده مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. ادم سه گروه شاهد کنترل و درمان با روغن سر موش صحراي ی نر از نژاد Sprague-Dawley در 48 این تحقیق در کار: روش 400) بیهوش شدند. ایسکمی گرفتند.حیوانات با تزریق داخل صفاقی کلرال هیدرات ) mg/kg دانه مورد مطالعه قرار سیاه ایجاد شد. در با استفاده از تکنیک انسداد شریان میانی مغز توسط نخ نایلون پوشیده از سلیکون دقیقه 90 مغز به مدت موضعی دوره ایسکمی به حیوانات گروه درمان روغن سیاه دانه ) ml/kg) پایان ساعت پس از ایسکمی حیوانات بطور 24 2) تزریق شد. از نظر حرکتی با استفاده از آزمون انتخاب شده و براي دو پروژه مورد بررسی قرار گرفتند: الف- حیوانات تصادفی گرفتند و سپس جهت تعیین حجم ضایعه مغزي 6 قرار مورد ارزیابی نورولوژیک از سطوح مختلف مغز تهیه شده و پس برش ارزیابی شدت ادم ایجاد شده از تعیین رنگ آمیزي با استفاده از سیستم آنالیز تصویري مورد ارزیابی قرار گرفتند بب- براي از آب بافت مغز استفاده شد. محتوي شاهد اختلال حرکتی یا ضایعه مغزي مشاهده نشد. حیوانات گروه ایسکمیک حرکتی شدیدي یافتهها: در حیوانات گروه 426±39 چپ این گروه نیمکره 3/87). میزان حجم ضایعه مغزي ایجاد شده در ±0/55 آزمون نورولوژیک (نمره دادند نشان ایسکمیک را افزایش داد که بطور معنی داري از نیمکره مکعب بود. بروز ایسکمی محتوي آب نیمکره چپ مغز در گروه میلیمتر 0/05>p). درمان با روغن سیاه دانه ضمن نیمکرههاي مغز گروه شاهد بیشتر بود (±0/9 %83/8 05 مغز در همین گروه و سالم داد. همچنین حرکتی ناشی از ایسکمی بطور معنی داري در مقایسه با گروه کنترل حجم ضایعه مغزي را کاهش بهبود روغن سیاه دانه ادم مغزي ایجادشده را بطور معنی داري نسبت به گروه کنترل کاهش داد. تجویز میتواند اثرات محافظتی در برابر آسیب ایسکمیک مغزي روغن سیاه دانه دا داد که یافتههاي این مطالعه نشان گیري: نتیجه میشود و ضایعه مغزي سبب بهبود حرکتی ناشی از ایسکمی باشد. درمان با روغن سیاه دانه ضمن کاهش حجم داشته میدهد. مغزي ایجاد شده را تقلیل ادم مغزي سیاه دانه موش صحرایی ادم سکته مغزي واژهها ياي کلیدي: دریافت: 94/5/8 پذیرش: 94/6/8

3 مقدمه اثرات درمانی روغن سیاه دانه... مغزي سومین عامل مرگ و معلولیت در سکته از جوامع انسانی است بسیاري میلیونها []. هر ساله مغزي بررند. سکته م یی از این بیماري رنج انسان هاي مغزي را شامل %83 کل موارد سکتهها ایسکمیک [2]. به جهت پیچیدگی عوامل میشود دخیل در ایجاد ضایعه ایسکمیک پاتوفیزیوژلوژیک هنوز درمان موثري براي آن پیدا نشده است. مغزي تلاش بر آن امروزه است تا با توسعه استراتژيهاي پیشرونده نورونی درر از آسیب گوناگون درمانی شود و از این طریق جلوگیري ایسکمیک مغز ناحیه ناتوانیهاي عصبی پس از وقوع سکته نارسایییها و نارسا داروهاي []. مصرف مغزي کاهش یابد ایسکمیک به و گیاهان دارویی در کشورهاي مختلف رو گیاهی است و این به دلیل به اثبات رسیدن اثربخشی افزایش در خصوص عوارض در جوامع علمی و نگرانی آنها محدودیتهاي مصرف طولانی شیمیایی و داروهاي میباشد. امروزه داروهاي گیاهی به عنوان آنها مدت درمان مورد مکمل جایگزین با عوارض کمتر یا درمان.[3] میگیرند قرار استفاده گیاه نام با غنی طبی و مذهبی علمیsativa Nigella تاریخچه مصرييهاي باستان و پزشکان یونانی و توسط دارد دندان و درد درمان سردرد آسم آلرژي براي گرفته قرار استفاده و... مورد سیستم ایمنی تقویت است التهابی آنتی ضد [4]. اثرات آنت ییاکسیدانی و تقویت سیستم ایمنی براي روغن و هیستامینی شده است. مطالعات قبلی گزارش عصاره کاهش قند چربی اثرات فارماکولوژیک متعددي چون اسیداوریک دفعکننده صفرا و و فشارخون بالا خون بافتهااي کبد کلیه و قلب و عروق و اثرات محافظ.[5] میکروبی براي این گیاه گزارش شده است ضد بطور منحصر به فردي به اثرات سیتوتوکسیک مغز میبااشد. تولید رادیکالهاي آزاد اکسیژن حساس بهویژه بعد از زیاد محصولات فعال اکسیژن ب مقادیر در ناحیه ایسکمیک مغز خون مجدد جریان برقراري حمداله پناهپور و همکاران 303 غشاهااي سلولی آسیب میزن دند غشا به [6]. گزارش شده که تجویز عوامل آنتی اکسیدان قبل از ایجاد است موضعی مغز در مطالعات آزمایشگاهی اثر ایسکمی ایسکمیک مغز ایجاد میکن دند در برابر آسیب محافظتی اکسیداتیو در [7]. نظر به نقش تعیین کننده استرس مییشوود که تجویز سکته مغزي تصور پاتوفیزیولوژي بتواند اثرات محافظتی در برابر عوارض این عصاره هیدروالکلی اثرات داشته باشد. مطالعه بیماري هاي عصبی ناشی از سلولها در مرگ مححرومیت از سرم و گلوگز حاکی از افزایش میزان.[8] اثرات محافظتی این گیاه بود سلولها و بقاء مدل ایسکمی در تجویز روغن همچنین پراکسیداسیون چربی را کاهش میزان مغز سراسري دا داد مطالع ه دیگري نش ان داده اس ت ک ه [9]. هفت مدت به با عصاره الکلی پی شیشدرمانی حجم ضایعه مغزي را کاهش داده و روز ناشی از ایسکمی را بهبود بخشید حرکتی 0]. بررسی 0] است که اثرات روغن علمی حاکی از آن منابع تجویز درمانی پس از ایسکمی مورد بصورت قرار نگرفته است. همچنین اثرات آن بر روي مطالعه این رو در ازز ایسکمیک مغزي روشن نیست. ادم روغن تجویز اثرات گردید حاضر تلاش مطالعه عنوان مداخله درمانی پس از وقوع به مغزي بر حجم ضایعه و ادم مغزي ایجاد شده ایسکمی بررسی و ارزیابی قرار گیرد. مورد رو شوش کار Sprague- نژاد این مطالعه از موش صحراي ی نر در Dawley براي انجام گرم محدوده وزنی با استفاده شد. حیوانات دسترسی آزادانه به آزمایشات 23± و غ ذاي مخصوص داش تند و در دماي آب 2 هاي روشنایی و تاریکی سانتیگراد و دورهها درجه آي یننامه نگهداري شدند. آزمایشات بر اساس ساعته علوم پزشکی اردبیل براي مطالعات دانشگاه تحقیقاتی انجام شد. حیوانی

4 304 مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل مغز موضعی جریان خون ثبت با تزریق داخل صفاقی کلرال هیدرات حیوانات 400mg/kg) ( (شرکت سیگما استرالیا) بیهوش شدند. فاصله بین چشم و گوش حیوان در سمت چپ در در پوست ایجاد شده و زیر میکروسکوپ با برشی عضله تمپورال از محل اتصال آن به جمجمه جدا دقت کوچک و ظریفی با استفاده از میکروموتور گودال شد. دریلبر روي استخوان گیجگاهی جمجمه ) درر جانبی نسبت به خلفی و 5 میلیمتر میلیمتر موقعیت ] جهت استقرار نوك پروب ایجاد شد. پس برگما) ] جریانسنج لیزري متصل به سیستم تثبیت پروب از دیجیتال پاورلب در موقعیت تعیین شده ثبت ثبت ازز جریان موضعی خون در لب تمپورال جمجمه مداوم جراحی شروع شده و در طول دوره القاء آغاز و برقراري مجدد جریان خون و تا پایان ایسکمی ادامه پیدا کرد. در لحظه وقوع ایسکمی کاهش جراحی مقادیر پایه به عنوان درصد 20 خون به زیر جریان دوره انسداد شریان میانی مغز و شروع شاخص تلقی شد. ایسکمی ایسکمی مغزي ایجاد موضعی مغز با انسداد شریان میانی مغز با ایسکمی 2 3] ایجاد شد. درر از یک نخ مخصوص [2 3 استفاده زمان آزمایش با استفاده از یک سیستم کنترل طول 37±0/5 درجه دماي بدن حیوان در محدوده فیدبکی شریان میانی حفظ شد. براي ایجاد ایسکمی سانتیگراد با استفاده از تکنیک انسداد داخل عروقی بصورت مغز از نخ نایلون (4-0 ازز کار مسدود شد. براي این موقت پوشیده از اتیلون ساخت شرکت Ethicon آلمان) نوع که در زیر میکروسکوپ و با روش خاصی سلیکون شد. برش طولی در قسمت شده بود استفاده آماده ایجاد شده و شریان حیوان جلوي گردن میانی بخش جانبی گردن و بدون از مشترك چپ کاروتید بافتهااي اطراف و عضلات روي ناي با دقت از برش واگ مجاور آن جدا شد. شریان کاروتید عصب و شاخه خارجی آن با گره نخ بخیه مسدود مشترك دوره پانزدهم شماره سوم پاییز 394 شریان کاروتید داخلی با استفاده از یک گردید. شده و نخ آماده مسدود بطور موقت میکروکلمپ با ایجاد برش کوچکی به داخل شریان کاروتید شده و سپس شاخه داخلی آن هدایت شد. اطراف مشترك یک گره نخ بخیه بسته شد تا از با ورود نخ محل به دنبال برداشتن میکروکلمپ جلوگیري خونریزي پس از برداشتن میکروکلمپ نخ مخصوص در شود. به سمت محل انشعاب داخلی شریان کاروتید داخل میانی مغز در حلقه ویلیس به جلو رانده شد و شریان درصد 20 سقوط جریان خون موضعی به کمتر از با دقیقه با 90 ایسکمی تایید شد. پس از وقوع پایه مقدار مخصوص از مسیر عروقی جریان نخ کردن خارج ناحیه ایسکمیک برقرار شد. پس از دوباره در خون پروب بر روي محل بخیهزدن ناحیه جراحی گردن و سر ر مییافت. به قفس انتقال حیوان حرکتی نورولوژیک ارزیابی پس از پایان ایسکمی حیوانات از نظر بروز ساعت 24 ناشی از ایسکمی مورد ارزیابی قرار حرکتی براي اینکار از یک آزمون ویژه که قبلا توسط گرفتند. نی لایلا پل سلس کمی [3] با بود همکاران توصیف شده و استفاده شد. در این آزمون به حیوانی که از تغییرات حرکتی طبیعی بوده و اختلال حرکتی نداشت نظر نمره 2 آویزانشدن حیوان میشد. اگر به هنگام آویزان داده کاهش یا دم خم شدن پاي جلو سمت مقابل ضایعه از میشد د مشاهده چنگ زدن در آن اندام توانایی نمره میگرفت. حیوانی که قادر به حرکت تعلق حیوان به در تمام جهات در حالت استراحتی بود خودبخودي نشان به هنگام کشیدن دم حرکت چرخشی ولی میکرد. حیوانی که حرکت 3 دریافت مییداد نمره 4 خودبخودي در هر جهت نشان داد نمره چرخشی حیوانی که به سمت مقابل ضایعه میکرد. دریافت 2 زده و توانایی به پاخواستن تکیه 5 نمره ازدست میدا داد را هیچگونه مییگرفت و بالاخره حیوانی که Plesnila 2 Righting Reflex

5 اثرات درمانی روغن سیاه دانه... 6 دریافت حرکتی خودبخودي نداشت نمره فعالیت مییکرد. حجم ضایعه مغزي تعیین پس از پایان دوره ایسکمی حیوان زیر ساعت 24 حیوان خارج شده و به مغز عمیق کشته شد. بیهوشی در نرمال سالین سرد قرار گرفت تا 5 دقیقه مدت لازم جهت برش با استفاده از ماتریکس قوام را پیدا کند. شش برش به ضخامت 2 مخصوص از مغز حیوان تهیه شد. برشها با غوطه ور میلیمتر تري فنیل تترازولیوم در محلول 2 درصد شدن رنگ دقیقه 0 مدت به سانتیگراد درجه 37 کلراید شد. پس از آن با استفاده از یک دوربین آمیزي متصل به کامپیوتر از برشها تصویربرداري دیجیتال با استفاده از نرم افزار تصویر شد. حمداله پناهپور و همکاران 305 NIH Image analyzer سطح ناحیه ضایعه و دو نیمکره در هر اندازه گیري شد و با کمک قالب تعریف شده برش ضایعه مغزي ایجاد شده و نرم افزارExcel حجم در وقوع ضایعه ایسکمیک در کورتکس و نواحی درصد مغز با حذف اثر ایجاد شده توسط ادم زیرقشري محاسبه شد. مغزي گیري ادم مغزي اندازه حیواناتی که جهت ارزیابی ادم مغزي ناشی از در ساعت پس از 24 مورد مطالعه قرار گرفتند ایسکمی مغز حیوان و مغزي حیوانات کشته شده ایسکمی پایان سرعت خارج شد. بخشهاي پل مغزي مخچه و پیاز به نیمکرههااي سالم و ایسکمیک از هم جدا شده و بویایی هاي بافت مغزي دو نیمکره در شدند. نمونهها جدا وزن شده مشخصی قرار داده شده و مجددا ظرفهاي شدند تا وزن مرطوب آنها بدست آید. نمونههاا وزن در اوون درجه 0 ساعت در دماي 24 مدت به شدند و دوباره وزن شده و وزن خشک نگهداري نمونههااي بافتی تعیین شد. محتوي آب نیمکرههاي با استفاده از رابطه زیر محاسبه شده و نتایج مغز درصد بیان شد و تفاوت آب دو نیمکره بصورت تعیین H ) به عنوان شاخص شدت ادم ایجاد شده 2 O) 4]. گردید 4] 00 وزن مرطوب/ ) وزن خشک - وزن مرطوب) =محتوي آب مغز محتوي آب نیمکره سالم (چپ) - محتوي آب نیمکره ایسکمیک ) راست)= O H 2 تحقیق پروتکل - شرح ذیل (6=n) به در سه گروه اصلی حیوانات گرفتند: مطالعه قرار مورد ناحیه گردن انجام شاهد: در این گروه جراحی گروه اي آن از اخهه ده و ش ریان کاروتی د چ پ و ش ش انسداد شریان میانی بافتهااي اطراف جدا شدند اما صورت نگرفت. مغز - کنترل ایسکمیک: در این گروه ایسکمی مغزي گروه ایجاد دقیقه 90 انسداد شریان میانی مغز به مدت با شد. گروه دانه: در این درمان با روغن - گروه مغزي همانند گروه قبل ایجاد شد و حیوان ایسکمی در پایان دوره ایسکمی و (2ml/kg) را روغن برقراري مجدد جریان خون بصورت داخل شروع دریافت کرد. صفاقی گروههاي اصلی به دو حیوانات در هر یک از سپس (8=n) تقسیم شدند که یک زیرگروه جهت زیرگروه حرکتی ضایعه مغزي و حجم ارزیابی زیرگروه دیگر براي تعیین ادم مغزي و نورولوژیک مطالعه قرار گرفتند. مورد مدلهاي آزمایشگاهی به ذکر است در مطالعات لازم نرمال تحت عنوان مغزي یک گروه از حیوانات سکته شوند تا تغییرات م یی شاهد در نظر گرفته گروه ایسکمی مغزي در گروه کنترل ایجادشده در اثر وقوع و حرکتی از نظر حجم ضایعه مغزي ایسکمیک مییشود آن مقایسه شود و نتیجه گیري با مغزي ادم

6 306 مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل وقوع ایسکمی مربوط به تغییرات ایجاد شده صرفا که مییشوود. در مرحله بعد اثرات درمان انجام شده در روه درم ان ب ا گ روه کنت رل ایس کمیک مقایس ه گ گردد و در صورت تایید آماري اثرات ایجاد شده مییگرد مییشوود. درمان انجام شده نسبت داده به و تحلیل آماري تجزیه آنالیز آماري نتایج از نرم افزار آماري براي دوره پانزدهم شماره سوم پاییز 394 دقیقهاي ایسکمی تغییري نداشت. در پایان 90 دوره Sigma stat و نتایج از مقایسه شد. براي Excel استفاده T-test استفاده آزمونهاي آماري آنالیز واریانس و مقادیر 0/05>p و گردید دادهها معنیدار تلقی شد. شدنند. خطاي معیار استاندارد بیان میانگین ± بصورت ها یافته جریان خون موضعی مغز ثبت دنبال وقوع انسداد شریان میانی مغز در حیوانات به ایسکمیک جریان خون موضعی مغز به زیر گروههاي طول در مقدار پایه کاهش پیدا کرد و درصد 20 و به دنبال خارج کردن نخ مخصوص از ایسکمی دوره عروقی جریان خون بتدریج به نزدیک مقادیر مسیر افزایش یافت. بین گروه کنترل و درمان با روغن پایه معنیداري مشاهده نشد. تفاوت حرکتی نورولوژیک ارزیابی شاهد از نظر عملکرد حرکتی طبیعی گروه حیوانات ساعت پس از 24 در حیوانات گروه ایسکمیک بودند. شدیدي حرکتی دقیقهايي 90 ایسکمی وقوع در نورولوژیک شد و میزان نمره آزمون مشاهده معنیداري بیشتر از گروه شاهد بود گروه بطور این درمانشده با 0/00>p). در گروه 00 3/87±0/55) آزمون نورولوژیک نسبت به نمره روغن ناشی از حرکتی ایسکمیک کاهش یافته و گروه (p<0/00 2/25±0/6 ترتیب (به بهبود یافت ایسکمی.( (نمودار نمره آزمون نورولوژیک 2 * (-6) سیاه دانه کنترل شاهد نمودار. نمره آزمون نورولوژیک در حیوانات گروههاي شاهد کنترل ایسکمیک و درمان با روغن سیاه دانه 24 ساعت پس از وقوع ایسکمی مغزي ( نسبت به گروه شاهد 0/00> P * نسبت به گروه کنترل 0/0>p) حجم ضایعه مغزي تعیین مغز حیوانات گروه شاهد از برشهاي تهیه شده در وقوع ایسکمی در مغز نشد اما مشاهده ضایعهاي گروه ایسکمیک ضایعه شدیدي با حجم حیوانات 34 آن در مناطق قشري مغز و درصد 66 که کرد آن در نواحی زیر قشري ایجاد شده بود. درصد علاوه بر کاهش توانست با روغن درمان ایجادشده حجم ضایعه در ضایعه مغزي کلی حجم قشري و نواحی زیرقشري مغز را نیز بطور مناطق یمترمکعب در نیمکره چپ مغز ایجاد میلیمتر 426±39

7 . (2 (0/00>p نمودار اثرات درمانی روغن سیاه دانه... با گروه کنترل کاهش دهد مقایسه معنیداري در حمداله پناهپور و همکاران 307 نمودار 2. حجم ضایعه مغزي در حیوانات گروه کنترل و درمان با 24 ساعت پس از وقوع ایسکمی مغزي (* نسبت به گروه کنترل 0/00> p) ادم مغزي ارزیابی این مطالعه از تعیین میزان محتوي آب بافت در نیمکرههااي مغز جهت ارزیابی ادم مغزي ایجاد شده از وقوع ایسکمی استفاده شد. محتوي آب پس هم تفاوت با نیمکرههااي مغز حیوانات گروه شاهد نداشتند. محتوي آب نیمکره چپ مغز معنیدا راري شدید ایجاد ادم گروه کنترل ایسکمیک در اثر حیوانات افزایش پیدا کرده و بطور شده از معنیدا راري محتوي هاي مغز نیمکره سالم مغز همان گروه و نیمکرهها آب درصد 83/8±0/9 شاهد بیشتر بود ) گروه محتواي توانست 0/00>p). درمان با روغن 00 نیمکره چپ (ایسکمیک) را بطور آب در معنیدا راري 80/6±0/59 59) با گروه کنترل کاهش دهد مقایسه 3). 0/0000>p نمودار درصد تفاوت آب نیمکره ایسکمیک مغز را 4 میزان نمودار به نیمکره سالم به عنوان شاخص شدت ادم نسبت مییدههد. میزان ادم ایجاد شده در شده نشان ایجاد ایسکمیک بطور گروه بیشتر از گروه شاهد معنیدا راري با روغن 0/00>p). درمان 00 (4/6±0/23 درصد بود شدت ادم مغزي ایجاد شده در نیمکره چپ را بطور مغز در مقایسه با گروه کنترل معنیدا راري.(4 (0/00>p نمودار داد کاهش نمودار 3. محتوي آب بافت نیمکرههاي مغز در حیوانات گروهه يا شاهد کنترل ایسکمیک و درمان با روغن سیاه دانه 24 ساعت پس از وقوع ایسکمی مغزي ( نسبت به نیمکره چپ گروه شاهد * نسبت به نیمکره چپ گروه کنترل < 0/00 p)

8 308 مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل دوره پانزدهم شماره سوم پاییز شدت ادم ایجاد شده (درصد) * 0 سیاه دانه کنترل شاهد نمودار 4. شدت ادم ایجاد شده در نیمکره چپ مغز در حیوانات گروههاي شاهد کنترل ایسکمیک و درمان با روغن سیاه دانه 24 ساعت پس از وقوع ایسکمی مغزي ( نسبت به گروه شاهد * نسبت گروه کنترل 0/00> p) بحث مغزي ایسکمیک از توقف داي می یا موقت جریان سکته میشود. به جهت پیچیدگی قسمتی از مغز ناشی خون ایجاد ضایعه در پاتوفیزیولوژیک دخیل عوامل مغزي هنوز درمان موثري براي آن پیدا ایسکمیک است. تنها درمان پذیرفته شده تزریق داخل نشده پلاسمینوژن بافتی است که فعال کننده وریدي از 3 ساعته دارد و تنها 5 درصد درمانی محدوده امکان برخورداري از این درمان را دارند بیماران 5]. مصرف داروهاي گیاهی و گیاهان دارویی در 5] مختلف روبه افزایش است و این به دلیل کشورهاي اثبات رسیدن اثربخشی آنها در جوامع علمی و به خصوص عوارض داروهاي شیمیایی و در نگرانی میباشد. محدودیتهاي مصرف طولانی مدت آنها داروهاي گیاهی به عنوان درمان جایگزین با امروزه کمتر یا مکمل درمان مورد استفاده قرار می عوارض گیرند [3]. گیاه نام علمی Nigella sativa با غنی طبی و مذهبی دارد. مطالعات قبل یی تاریخچه کاهش قند فارماکولوژیک متعددي چون اثرات بالا دفع کننده صفرا و اسید خون و فشار خون چربی بافتهااي کبد کلیه و قلب و عروق و محافظ اوریک ضد میکروبی براي این گیاه گزارش شده است اثرات درمانی تجویز داد که نشان حاضر مطالعه [5]. نتایج سکته مغزي حجم ضایعه از وقوع پس روغن ایجاد شده در قشر مغز و نواحی زیر قشري را مغزي ناشی از ایسکمی مغزي حرکتی داده و کاهش بهبود بخشید. همچنین درمان با روغن را ادم ایسکمیک مغزي را کاهش داد. بررسی شدت علمی نشان منابع مشابهی که مطالعه دهد که مییده عصارههااي به دست آمده از یاهدانه یا روغن سیاه اثرات سکته مغزي بصورت مداخله درمانی در را گیاه این ندارد. در همین بررسی قرار دهد وجود مورد مطالعه اختر رابطه همکاران و 0] نشان داد که 0] مدت به با عصاره هیدروالکلی پی شیشدرمانی ضمن روز در مدل آزمایشگاهی سکته مغزي هفت ناشی از حرکتی حجم ضایعه مغزي کاهش را بهبود بخشید و نتایج این محققین با یافتههاي آن 2 و طیرانی حاضر همخوانی دارد. همچنین مطالعه [8] همکاران عصاره هیدروالکلی اثرات در را سلولی القا شده توسط محرومیت از سرم/ مرگ Akhtar 2 Tayarani

9 اثرات درمانی روغن سیاه دانه... عنوان مدلی از سلولهاي PC2 به در گلوکز مغزي مورد بررسی قرار دادند. یافتههاي ایسکمی محققین نشان داد که در حضور عصاره این ناشی از محرومیت از سرم/ گلوکز درر سمیت سلولهااي ذکر شده کاهش یابد. نتایج این تحقیق میییابد اثرات محافظتی یافتههااي مطالعه حاضر وجود همانند در درمان سکته مغزي تایید را گیاه براي مییکند. گیاه چند مکانیسم دقیق اثرات محافظتی هر خصوص اثرات محافظتی در کاهش حجم ضایعه و در به ایسکمیک مغزي بطور کامل روشن نیست اما ادم میرسد اثرات آنتی اکسیدانی در این خصوص نظر باشد. مغز بطور منحصر به فردي به اثرا تات مطرح رادیکالهاي آزاد اکسیژن حساس سیتوتوکسیک مییباشد. تولید مقادیر زیاد محصولات فعال اکسیژن در ناحیه خون بعد از برقراري مجدد جریان بویژه میزند غشاهااي سلولی آسیب مغز به غشا ایسکمیک حمداله پناهپور و همکاران 309.[6] شده است که تجویز عوامل آنتی اکسیدان گزارش مطالعات از ایجاد ایسکمی موضعی مغز در قبل آسیب ایسکمیک اثر محافظتی در برابر آزمایشگاهی ایجاد میکن دند مغز همین رابطه حسین زاده و [7]. در دادند که تجویز روغن [9] نشان همکاران پراکسیداسیون میزان مدل ایسکمی سراسري مغز در میتواند یافتههااي آنها داده است. را کاهش چربی اثرات آنتی اکسیدانی را در خصوص ویژگیهاي نقش مغزي تقویت کند. به درر ایسکمی محافظتی درر حال این مسي له نیازمند مطالعات بیشتري است. هر ویژهاي چون از امکانات برخورداري حاضر مطالعه ثبت دیجیتال پاورلب و جریان سنج لیزري و سیستم زات جراح ی میکروس رجري از اهمی ت ب الایی تجهی برخوردار بود و نیاز به تامین امکانات خاصی چون ویژه براي مراقبت در دوره پس از جراحی و انکوباتور مخصوص مطالعات حرکتی و رفتاري از تجهیزات محدودیتهاي این پژوهش بود. گیري نتیجه این مطالعه نشان داد تجویز درمانی روغن نتایج مییتواند ضمن کاهش ضایعه مغزي ناشی از سکته مغزي را بهبود بخشد. همچنین حرکتی توانست شدت ادم ایسکمیک مغزي مداخله این ایجادشده را کاهش دهد. و قدردانی تشکر بدینوسیله از مدیریت پژوهشی دانشگاه علوم هاي این مطالعه اردبیل که در تامین هزینهها پزشکی قدردانی بعمل و یاري کردند تشکر را محققین مییآید. References - Dirnagl U, Iadecola C, Moskowitz MA. Pathobiology of ischaemic stroke: an integrated view. Trends Neurosci. 999 Sep;22(9): Gillum RF. New considerations in analyzing stroke and heart disease mortality trends: the year 2000 age standard and the International Statistical Classification of diseases and related health problems, 0th revision. Stroke Jun;33(6): Dattner AM. From medical herbalism to phytotherapy in dermatology: back to future. Dermatol Ther. 2003; 6 (2): Goreja WG. Black seed: Natures Miracle Remedy. New York, NY7 Amazing Herbs Press. 2003, pp: Ali BH, Blunden G. Pharmacological and toxicological properties of Nigella sativa. Phytother Res Apr; 7(4):

10 30 مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل دوره پانزدهم شماره سوم پاییز Chaudhary G, Sinha K, Gupta YK. Protective effect of exogenous administration of α-tocopherol in middle cerebral artery occlusion model of cerebral ischemia in rats. Fundam Clin Pharmacol.2003 Dec; 7(6): Peter Lipton. Ischemic cell death in brain neurons. Physiol Rev. 999 Oct; 79: Tayarani-Najaran Z, Sadeghnia HR, Asghari M, Mousavi SH. Neuroprotective effect of Nigella sativa hydro alcoholic extract on serum/glucose deprivation induced PC2 cell death. Physiol Pharmacol Fall; 3(3): Hosseinzadeh H, Parvardeh S, Asl MN, Sadeghnia HR, Ziaee T. Effect of thymoquinone and Nigella sativa seeds oil on lipid peroxidation level during global cerebral ischemia-reperfusion injury in rat hippocampus. Phytomedicine Sep; 4(9): Akhtar M, Maikiyo AM, Najmi AK, Khanam R, Mujeeb M, Aqil M. Neuroprotective effects of chloroform and petroleum ether extracts of Nigella sativa seeds in stroke model of rat. J Pharm Bioallied Sci. 203 Apr-Jun; 5(2): Hungerhuber E, Zausinger S, Westermaier T, Plesnila N, Schmid-Elsaesser R. Simultaneous bilateral laser Doppler fluxmetry and electrophysiological recording during middle cerebral artery occlusion in rats. J Neurosci Methods, 2006 Jun, 54: Panahpour H, Nekooeian AA, Dehghani GA. Blockade of Central Angiotensin II AT Receptor Protects the Brain from Ischemia/Reperfusion Injury in Normotensive Rats. Iran J Med Sci. 204 Nov; 39(6): Plesnila N, Zinkel S, Le DA, Amin-Hanjani S, Wu Y, Qiu J, et al. BID mediates neuronal cell death after oxygen/ glucose deprivation and focal cerebral ischemia. Proc Natl Acad Sci USA. 200 Dec; 8( 98): Gerriets T, Stolz E, Walberer M, Muller C, Kluge A, Kaps M, et al. Middle cerebral artery occlusion during MR-imaging: investigation of the hyperacute phase of stroke using a new in-bore occlusion model in rats. Brain Res Protoc, 2004 Feb; 2(3): Faure S, Oudart N, Javellaud J, Fournier A, Warnock DG, Achard JM. Synergistic protective effects of erythropoietin and olmesartan on ischemic stroke survival and post-stroke memory dysfunctions in the gerbil. J Hypertens Nov; 24():