Πανεπιστήµιο Αθηνών Τµήµα Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε. Χειµερινό εξάµηνο Σπύρος Α. Μοσχονάς Εισαγωγή στην κοινωνιογλωσσολογία

Transcript

1 Πανεπιστήµιο Αθηνών Τµήµα Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε. Χειµερινό εξάµηνο Σπύρος Α. Μοσχονάς Εισαγωγή στην κοινωνιογλωσσολογία Επιλεγµένη βιβλιογραφία 1. Γενική 1.1 Εισαγωγές στη γενική γλωσσολογία Lyons J., Εισαγωγή στη γλωσσολογία, µτφρ. Μ. Αραποπούλου κ.ά., επιµ. Γ. Καρανάσιος. Αθήνα: Πατάκης. Lyons J Εισαγωγή στη θεωρητική γλωσσολογία, µτφρ. Ά. Αναστασιάδη-Συµεωνίδη, Ζ. Γαβριηλίδου, Α. Ευθυµίου. Αθήνα: Μεταίχµιο, Φιλιππάκη-Warburton Ει., Εισαγωγή στη θεωρητική γλωσσολογία. Αθήνα: Νεφέλη. 1.2 Εισαγωγές στην κοινωνιογλωσσολογία Μικρά, περιεκτικά Boutet J., Εισαγωγή στην κοινωνιογλωσσολογία. Αθήνα: Γρηγόρης. Kramsch C., Language and Culture. Oxford: OUP. Κακριδή Μ., «Η κοινωνική προσέγγιση της γλώσσας: Κοινωνιογλωσσολογία», ιαβάζω 144, Μπασλής Γ., Κοινωνιογλωσσολογία: Μικρή εισαγωγή. Αθήνα: Γρηγόρης. Spolsky B., Sociolinguistics. Oxford: OUP. Trudgill P., Sociolinguistics. Penguin Books Εισαγωγικά εγχειρίδια Αρχάκης Α. & Μ. Κονδύλη, Εισαγωγή σε ζητήµατα κοινωνιογλωσσολογίας. Αθήνα: Νήσος. Bernstein B., Class, Codes and Control, τ. 1: Τheoretical Studies towards a Sociology of Language. London: Routledge. [Bernstein, B., Παιδαγωγικοί κώδικες και κοινωνικός έλεγχος, µτφρ. Ι. Σολοµών. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.] Chambers J. K., Sociolinguistic Theory. Oxford: Blackwell, Duranti A., Linguistic Anthropology. Cambridge: CUP. Fasold R., The Sociolinguistics of Society. Oxford: Blackwell. Fasold R., The Sociolinguistics of Language. Oxford: Blackwell. Garmadi J., La sociolinguistique. Paris: PUF. Goffman E., Forms of Talk. Philadelphia: Univ. of Pennsylvania Press. Halliday M. A. K., Language as Social Semiotic. London: Edward Arnold. Holmes J., An Introduction to Sociolinguistics. London: Longman. Hudson R. A., Sociolinguistics. Cambridge: CUP. Hymes D., Foundations of Sociolinguistics: An Ethnographic Approach. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. Κωστούλα-Μακράκη Ν., Γλώσσα και κοινωνία: Βασικές έννοιες. Αθήνα: Μεταίχµιο. Labov W., Sociolinguistic Patterns. Philadelphia: Univ. of Pennsylvania Press. Mesthrie R., J. Swann, A. Deumert & W. L. Leap, Introducing Sociolinguistics, Edinburgh: Edinburgh U. Press, Milroy L., Language and Social Networks. Oxford: Blackwell. Montgomery M., An Introduction to Language and Society. London: Routledge. 1

2 Murray S. O., American Sociolinguistics: Theorists and Theory Groups. Amsterdam/Philadelphia: Benjamins. Ντάλτας Π., 1997: Κοινωνιογλωσσική µεταβλητότητα. Αθήνα: Επικαιρότητα. Romaine S., Language in Society. Oxford: OUP. Saville-Troike M., The Ethnography of Communication. Oxford: Blackwell, Τσιτσιπής Λ., 1995: Εισαγωγή στην ανθρωπολογία της γλώσσας. Αθήνα: Gutenberg. Wardhaugh R., An Introduction to Sociolinguistics. Oxford: Blackwell. Χριστίδης Α.-Φ., επιµ., Εγκυκλοπαιδικός οδηγός για τη γλώσσα. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. 1.3 Συλλογές άρθρων Coulmas F., επιµ., The Handbook of Sociolinguistics. Oxford: Blackwell. Coupland N. & A. Jaworski, επιµ., Sociolinguistics: A Reader and Coursebook. NY: St. Martin s Press. Giglioli P. P., επιµ., Language and Social Context. Penguin Books. Paulston B. C. & G. R. Tucker, επιµ., Sociolinguistics: The Essential Readings. Oxford: Blackwell. Pride J. B. & J. Holmes, επιµ., Sociolinguistics. Penguin Books. Trudgill P & J. Cheshire. επιµ., The Sociolignuistics Reader, τ. 1: Multilingualism and Variation, τ. 2: Gender and Discourse. London: Arnold. 2. «Μεταγλωσσικές στάσεις», απόψεις για τη γλώσσα, γλωσσικές ιδεολογίες Baker C., Attitudes and Language, Clevendon / Philladelphia / Adelaide: Multilingual Matters. Bauer L. & P. Trudgill, επιµ., Language Myths. London: Penguin Books Blommaert J., επιµ., Language Ideological Debates. Berlin: Mouton de Gruyter. Bourdieu P., Γλώσσα και συµβολική εξουσία, µτφρ. Κ. Καψαµπέλη, Αθήνα: Ινστιτούτο του Βιβλίου - Α. Καρδαµίτσα, [Ce que parler veut dire. Paris: Librairie Arthème Fayard Language and Symbolic Power, µτφρ. G. Raymond & M. Adamson, Oxford: Polity Press, 1991.] Cameron D., Verbal Hygiene. London: Routledge. Jernudd B. & M. Shapiro, επιµ., The Politics of Language Purism. Berlin: Mouton de Gruyter. Joseph J. E. & T. J. Taylor, επιµ., Ideologies of Language. London: Routledge. Milroy J. & L. Milroy, Authority in Language: Investigating Standard English. London: Routledge, Schieffelin B., K. A. Woolard & P. V. Kroskrity, επιµ., Language Ideologies: Practice and Theory. Oxford: Oxford University Press. Thomas G., Linguistic Purism. London: Longman. Wardhaugh R., Proper English: Myths and Misunderstandings about Language. Oxford: Blackwell. Woolard K. A. & B. B. Schieffelin, Language Ideology. Annu. Rev. Anthropol. 23, Yaguello M., Catalogue des idées reçues sur la langue. Paris: Seuil. 3. Γλωσσική πολιτική Cooper R., Language Planning and Social Change. Cambridge: Cambridge University Press. Culmas F., επιµ., A Language Policy for the European Community. Berlin/NY: Mouton. Eastman C., Language Planning: An Introduction. San Francisco: Chandler & Sharp. 4. Για τη γλώσσα του Τύπου (βλ. και ιστοσελίδα του µαθήµατος Ανάλυση δηµοσιογραφικού λόγου) Bell A. & P. Garrett, επιµ., Approaches to Media Discourse. Oxford: Blackwell. 2

3 Bell A., The Language of News Media. Oxford: Blackwell. van Dijk T., 1988a. News Analysis. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum. van Dijk T., 1988b. News as Discourse. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum. Fairclough N, Media Discourse. London: Arnold. Fowler R., Language in the News. London: Routledge. 5. Πραγµατολογία Ανάλυση λόγου (βλ. και ιστοσελίδα του µαθήµατος Στοιχεία σηµασιολογίας-πραγµατολογίας) Coulthard M., An Introduction to Discourse Analysis. London: Longman, Levinson S., Pragmatics. Cambridge: CUP. 6. ιµορφία, διγλωσσία, πολυγλωσσία Baggioni D., Langues et nations en Europe. Paris: Payot. Baker C., Foundations of Bilingual Education and Bilingualism, 2 η έκδ. Clevendon / Philadelphia / Sydney: Multilingual Matters. [Baker C., Εισαγωγή στη διγλωσσία και τη δίγλωσση εκπαίδευση, µτφρ. Α. Αλεξανδροπούλου. Αθήνα: Gutenberg.] Calvet L.-J., Guerre des langues et les politiques linguistiques, Paris: Payot. [Language Wars and Linguistic Politics, µτφρ. Μ. Petheram. Oxford: OUP, 1998.] Edwards J., Multilingualism. Penguin Books. Ferguson C. A., Diglossia. Word 15 (1959), [αναδ. στο P. P. Giglioli, επιµ., 1972, , και στο Paulston & Tucker, επιµ., 2003, ] Haugen E Dialect, Language, Nation, American Anthropologist 68, [αναδ. Στο Pride & Holmes, 1972, , και στο Paulston & Tucker, 2003, ] Marcellesi J.-B., επιµ., Bilinguisme et diglossie, αφιέρωµα στο περ. Langages 61. Wei L., The Bilingualism Reader. London : Routledge. 7. Γλωσσική τυποποίηση Bédard E. & J. Maurais, επιµ., La norme linguistique. Québec: Direction générale des publications gouvernementales du ministère des Communications. Coussat P., D. Adamski & M. Crépon, επιµ., La langue source de la nation: Messianismes séculiers en Europe centrale et orientale (du XVIII e au XX e siècle). Liège : Mardaga. Fishman J. A., Handbook of Language and Ethnic Identity. Oxford: OUP. Fodor I. & C. Hagège, επιµ., 1983/1984, 1989, La réforme des langues : histoire et avenir, 6 τόµοι. Louvain. Haugen E., Language Conflict and Language Planning. Cambridge, Mass.: Harvard University Press. Scaglione A., επιµ., The Emergence of National Languages. Ravenna: Longo Editore. 8. Για τα νέα ελληνικά 8.1 Γενικά πληροφοριακά Mackridge P., H νεοελληνική γλώσσα, µτφρ. Κ. Πετρόπουλος. Αθήνα: Πατάκης, Κακριδή-Ferrari Μ. &. Χειλά-Μαρκοπούλου, «Η γλωσσική ποικιλία και η διδασκαλία της ΝΕ ως ξένης γλώσσας», στο Ίδρυµα Γουλανδρή-Χορν, Η ΝΕ ως ξένη γλώσσα, Αθήνα, Κοντοσόπουλος Ν. Γ., ιάλεκτοι και ιδιώµατα της νέας ελληνικής. Αθήνα. Πετρούνιας Ευ., Νεοελληνική γραµµατική και συγκριτική ανάλυση, τ. Α'. Θεσσαλονίκη: University Studio Press. 8.2 Γραµµατικές της νέας ελληνικής Holton D., P. Mackridge & I. Philippaki-Warburton, Greek: A Comprehensive Grammar of the Modern Language. London: Routledge [Γραµµατική της ελληνικής γλώσσας, µτφρ. Β. Σπυρόπουλος, Αθήνα: Πατάκης, 1999.] Κλαίρης, Χ. & Μπαµπινιώτης, Γ., 1996/1999/2001. Γραµµατική της Νέας Ελληνικής, τ. Ι: Το όνοµα, τ. ΙΙ: Το ρήµα, τ. ΙΙΙ: Το επίρρηµα. Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. 3

4 Τριανταφυλλίδης Μ. κ.ά., Νεοελληνική Γραµµατική (της ηµοτικής). Θεσσαλονίκη: Α.Π.Θ. -Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών - Ίδρυµα Μ. Τριανταφυλλίδη, 1978 [ανατύπωση της έκδοσης του ΟΕΣΒ (1941) µε διορθώσεις]. 8.3 Kοινωνιογλωσσολογικές µελέτες σε περιοδικές εκδόσεις Γλωσσολογία (περ. Γενικής και Ιστορικής Γλωσσολογίας του Τοµέα Γλωσσολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών, 1982-). Μελέτες για την ελληνική γλώσσα (Περιοδική έκδοση του Τοµέα Γλωσσολογίας του Α.Π.Θ., 1981-). Phillipaki-Warburton I., K. Nikolaidis & M. Sifianou, επιµ., Τhemes in Greek Linguistics: Papers from the First International Conference on Greek Linguistics (Reading, September 1993). Amsterdam: Benjamins. Drachman G. κ.ά, επιµ., 1997.Greek Linguistics 95: Proceedings of the Second International Conference on Greek Linguistics (Salzburg, Sept. 1995). Graz: W. Neugebauer. Μόζερ Α., επιµ., Ελληνική Γλωσσολογία 97: Πρακτικά του Γ ιεθνούς Γλωσσολογικού Συνεδρίου για την Ελληνική Γλώσσα (Αθήνα, Σεπτεµβρίου 1997). Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. Αγγουράκη Γ. κ.ά., Ελληνική Γλωσσολογία 99: Πρακτικά του 4 ου ιεθνούς Συνεδρίου Ελληνικής Γλωσσολογίας. Θεσσαλονίκη: University Studio Press, Clairis Ch., επιµ., Recherches en linguistique grecque : Actes de 5 e Colloque International de Linguistique Grecque, Sorbonne (13-15 septembre 2001). Paris : L Harmattan. 8.4 Χρήσιµα αφιερώµατα Alatis J., επιµ Greek Sociolinguistics, στο International Journal of the Sociology of Language 126. Joseph B. D., επιµ., Language, Power, and Freedom in Greek Society, στο Journal of Modern Greek Studies Karyolemou M., επιµ., Sociolinguistique du grec et de la Grèce (Plurilinguismes 4). Paris. 8.5 Γλωσσικό ζήτηµα - Ιδεολογία της κοινής νεοελληνικής Μεταγλωσσικές αντιλήψεις Ανδριώτης Ν. Π., Ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Θεσσαλονίκη: Α.Π.Θ., Ινστ. Νεοελληνικών Σπουδών - Ίδρυµα Μ. Τριανταφυλλίδη. Browning P., Η ελληνική γλώσσα, µεσαιωνική και νέα, µτφρ.. Σωτηρόπουλος. Αθήνα: Παπαδήµας. Daltas P., The Concept of Diglossia from Ferguson to Fishman to Fasold. Phillipaki- Warburton, I. K. Nikolaidis & M. Sifianou, επιµ., Τhemes in Greek Linguistics. Amsterdam: Benjamins, ελβερούδη Ρ. & Σ. Α. Μοσχoνάς, «Ο καθαρισµός της γλώσσας και η γλώσσα του καθαρισµού». Σύγχρονα θέµατα 62 (1997), Frangoudaki A., Diglossia and the Present Language Situation in Greece, Language in Society 21, Horrocks G., Greek: A History of the Language and its Speakers. London: Longman. Iordanidou A. & I. Androutsopoulos, Teenage Slang in Modern Greek, στο G. Drachman κ.ά, επιµ., Greek Linguistics 95: Proceedings of the Second International Conference on Greek Linguistics (Salzburg, Sept. 1995). Graz: W. Neugebauer, Ιορδανίδου Ά. & Γ. Ανδρουτσόπουλος, «Πήρανε τη γλώσσα στο κρανίο : Στάσεις των ΜΜΕ απέναντι στη γλώσσα των νέων», στο Α. Μόζερ, επιµ., Ελληνική Γλωσσολογία 97: Πρακτικά του Γ ιεθνούς Γλωσσολογικού Συνεδρίου για την Ελληνική Γλώσσα (Αθήνα, Σεπτεµβρίου 1997), Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα, Καρυολαίµου Μ., «Λαϊκή γλωσσολογία στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης», στο Π. Μπουκάλας & Σ. Α. Μοσχονάς, επιµ., ηµοσιογραφία και γλώσσα: Πρακτικά Συνεδρίου (Αθήνα, Απριλίου 2000), Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυµα της Ε.Σ.Η.Ε.Α., Kazazis K., Sunday Greek, CLS 4, Κορδάτος Γ., ηµοτικισµός και Λογιωτατισµός. Αθήνα: Μπουκουµάνης,

5 Κορδάτος Γ., Ιστορία του γλωσσικού µας ζητήµατος. Αθήνα: Μπουκουµάνης, Λέκκας Π., Η εθνικιστική ιδεολογία. Αθήνα: ΕΜΝΕ-Μνήµων. Μέγας Α. Ε., Ιστορία του γλωσσικού ζητήµατος, Μέρος Α': Αιώνες γλωσσικών αλλοιώσεων (300 π.χ µ.χ.), Μέρος Β': Αιώνες γλωσσικών συζητήσεων ( ). Αθήνα: ωδώνη, Μοσχονάς Σ. Α., «Η γλωσσική διµορφία στην Κύπρο», στο Kέντρο Ελληνικής Γλώσσας, «Ισχυρές»-«Ασθενείς» γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Πρακτικά ηµερίδας, Θεσσαλονίκη, 25/4/1996), Θεσσαλονίκη, Μοσχονάς Σ. Α., «Γλωσσικό ζήτηµα και γλωσσικά ζητήµατα στην Επιθεώρηση Τέχνης», στο Επιθεώρηση Τέχνης: Μια κρίσιµη δωδεκαετία (Επιστηµονικό Συµπόσιο, 29-30/3/1996). Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισµού και Γενικής Παιδείας (Σχολή Μωραϊτη), 1997, Μοσχονάς Σ. Α., , σειρά επιφυλλίδων για το γλωσσικό ζήτηµα στην εφ. «Η Καθη- µερινή». Μοσχονάς Σ. Α., «ηµοσιεύµατα του Τύπου για τη γλώσσα», στο Π. Μπουκάλας & Σ. Α. Μοσχονάς, επιµ., ηµοσιογραφία και γλώσσα: Πρακτικά Συνεδρίου (Αθήνα, Α- πριλίου 2000), Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυµα της Ε.Σ.Η.Ε.Α., Μοσχονάς Σ. Α., 2002α. «Κοινή γλώσσα και διάλεκτος: Το ζήτηµα της γλωσσικής διµορφίας στην Κύπρο», Νέα Εστία , Μοσχονάς, Σ. Α., 2002β. «ύο αρχές της γλωσσικής ιδεολογίας», ευκαλίων 20.1, Μπαµπινιώτης, Γ., Νεοελληνική κοινή. Αθήνα: Γρηγόρης. Μπαµπινιώτης, Γ., Η γλώσσα ως αξία: Το παράδειγµα της ελληνικής. Αθήνα: Gutenberg. Πανεπιστήµιο Αθηνών Τοµέας Γλωσσολογίας / Η εν Αθήναις Γλωσσική Εταιρεία, : Είκοσι χρόνια από την καθιέρωση της Νεοελληνικής ( ηµοτικής) ως επίσηµης γλώσσας - Πρακτικά Συνεδρίου για την ελληνική γλώσσα (Αθήνα 29 Νοεµβρίου 1 εκεµβρίου 1996). Αθήνα. Σετάτος Μ «Φαινοµενολογία της καθαρεύουσας», Επιστηµονική Επετηρίδα Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., τ. 12, Σταυρίδη-Πατρικίου Ρ., Γλώσσα, εκπαίδευση και πολιτική. Αθήνα: Ολκός. Tonnet H., Ιστορία της νέας ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Παπαδήµας. Τριανταφυλλίδης Μ., ηµοτικισµός και αντίδραση = Άπαντα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, τ. 6. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Φραγκουδάκη Ά., 1977α. Ο εκπαιδευτικός δηµοτικισµός και ο γλωσσικός συµβιβασµός του Επιστηµονική Επετηρίδα Φιλοσοφικής Σχολής Παν/µίου Ιωαννίνων ( ωδώνη: παράρτηµα αρ. 10). Ιωάννινα. Φραγκουδάκη Ά., 1977β. Εκπαιδευτική µεταρρύθµιση και φιλελεύθεροι διανοούµενοι: Άγονοι αγώνες και ιδεολογικά αδιέξοδα στο µεσοπόλεµο. Αθήνα: Κέδρος. Φραγκουδάκη Ά., Γλώσσα και ιδεολογία. Αθήνα: Οδυσσέας. Φραγκουδάκη Ά., Η γλώσσα και το έθνος : Εκατό χρόνια αγώνες για την αυθεντική γλώσσα. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Χάρης Γ. Η., επιµ., έκα µύθοι για την ελληνική γλώσσα. Αθήνα: Πατάκης. (βλ. και ι- στοσελίδα του µαθήµατος Γενική Γλωσσολογία) Χριστίδης Α.-Φ., Γλώσσα, πολιτική, πολιτισµός. Αθήνα: Πόλις, Γλωσσική επαφή Αναστασιάδη-Συµεωνίδη, Ά., Νεολογικός δανεισµός της ΝΕ. Θεσσαλονίκη. Sifianou M., Politeness Phenomena in England and Greece. Oxford: OUP. 8.7 Γλωσσική ισχύς µειονοτικές γλώσσες Εµπειρίκος Λ. κ.ά., επιµ., Γλωσσική ετερότητα στην Ελλάδα. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, «Ισχυρές»-«Ασθενείς» γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Πρακτικά ηµερίδας (Θεσσαλονίκη, 25/4/1996). Θεσσαλονίκη. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, «Ισχυρές»-«Ασθενείς» γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Πρακτικά διεθνούς συνεδρίου (Θεσσαλονίκη, ). Θεσσαλονίκη. 5

6 Κέντρο Λογοτεχνικής Μετάφρασης, Η ελληνική γλώσσα στην διευρυµένη Ευρωπαϊκή Ένωση. Αθήνα. Κοιλιάρη Α., Ξένος στην Ελλάδα: Μετανάστες, γλώσσα και κοινωνική ένταξη. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής. Κωστόπουλος Τ., Η απαγορευµένη γλώσσα. Αθήνα: Μαύρη Λίστα. Μοσχονάς Σ. Α., «Γλωσσική ιδεολογία και πολιτική: Η διδασκαλία της ελληνικής στα µειονοτικά σχολεία της Θράκης», Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα 23, Τσιτσελίκης Κ. &. Χριστόπουλος, επιµ., Το µειονοτικό φαινόµενο στην Ελλάδα: Μια συµβολή των κοινωνικών επιστηµών. Αθήνα: Κριτική. Μπαλτσιώτης Λ. & Κ. Τσιτσελίκης, Η µειονοτική εκπαίδευση της Θράκης: Συλλογή Νοµοθεσίας Σχόλια. Αθήνα: Σάκκουλας. 8.8 Για τη γλώσσα του Τύπου Χατζησαββίδης, Σ., Ελληνική γλώσσα και δηµοσιογραφικός λόγος. Αθήνα: Gutenberg. 8.9 Γλωσσικός σεξισµός Παυλίδου Θ.-Σ., «Γλώσσα, γλωσσολογία, σεξισµός», Σύγχονα Θέµατα 21, Παυλίδου Θ.-Σ., επιµ., Γλώσσα Γένος Φύλο. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής. 9. Για να φροντίσετε τα δοκίµιά σας U. Eco, Πώς γίνεται µια διπλωµατική εργασία, µτφρ. Μ. Κονδύλη. Αθήνα: Νήσος, Ά. Ιορδανίδου, επιµ., Οδηγός της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Πατάκης. 6