ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΑΪΚΟΥ ΝΟΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΑΪΚΟΥ ΝΟΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ"

Φίλων Καλαμογδάρτης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 8 ο Διεθνές Υδρογεωλογικό Συνέδριο της Ελλάδας Αθήνα, Οκτώβριος 28 ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΑΪΚΟΥ ΝΟΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ι. Κουμαντάκης, Δ. Ρόζος, Κ. Μαρκαντώνης Ε.Μ.Π., Σχολή Μηχ. Μεταλλείων Μεταλλουργών, Τομέας Γεωλογικών Επιστημών, Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας & Υδρογεωλογίας.

Κουμαντάκης, Δ. Ρόζος, Κ. Μαρκαντώνης Ε.Μ.Π., Σχολή Μηχ.

2 Γενικά στοιχεία της περιοχής έρευνας Δήμος Θερμαϊκού Θεσσαλονίκης Δημοτικά Διαμερίσματα: Περαίας, Νέων Επιβατών, Αγίας Τριάδας Έκταση : 22km 2, στην παραλιακή ζώνη (αεροδρόμιο Μίκρας Μεγάλο Έμβολο) και προς τα νότια σε αποστάσεις από 3 έως 5km από την ακτή. Πληθυσμός Απογραφή 1991: 5.8 Απογραφή 21: 2. (αύξηση 34%) Στην αιχμή της θερινής περιόδου ξεπερνά τις 4. Το μεγαλύτερο τμήμα της παραλιακής ζώνης, τα τελευταία 15-2 χρόνια, έχει αστικοποιηθεί. Η δόμηση έχει προχωρήσει με τη μορφή μεμονωμένων κατοικιών, αρκετά προς τα νότια όρια του Δήμου. Μελετάται η ένταξη στο σχέδιο πόλης άλλων 7.5 στρεμμάτων, με την πολεοδόμηση των οποίων εκτιμάται ότι ο πληθυσμός του Δήμου θα φθάσει τις 6. κατοίκους

(αύξηση 34%) Στην αιχμή της θερινής περιόδου ξεπερνά τις 4. Το μεγαλύτερο τμήμα της παραλιακής ζώνης, τα τελευταία 15-2 χρόνια, έχει αστικοποιηθεί.

3 Τοπογραφικό διάγραμμα της ευρύτερης περιοχής, από αεροφωτογραφίες του 198 Πρόσφατη δορυφορική εικόνα της ευρύτερης περιοχής έρευνας

4 Μετεωρολογικά στοιχεία Από την επεξεργασία των δεδομένων του Μ.Σ. της Ε.Μ.Υ. στη Μίκρα διαπιστώνεται ότι: Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης είναι μικρό και ανέρχεται στα 45 mm. Δ ιακύμανση μέσων μηνιαίων τιμών θερμοκρασίας, σχετικής υγ ρασίας και βροχόπτωσης στο σταθμό Μ ίκρας Θεσσαλονίκης Υψηλότερο ύψος βροχόπτωσης σημειώνεται τους μήνες Νοέμβριο και ο Δεκέμβριο με μέση μηνιαία τιμή κοντά στα 55 mm. Η εποχική κατανομή των βροχοπτώσεων είναι εντυπωσιακά ομαλή (Χειμώνας 29%, Άνοιξη και Φθινόπωρο από 27%, και 17% το Καλοκαίρι). Η μέση ετήσια θερμοκρασία, ανέρχεται σε 15,7 C H μέση ετήσια σχετική υγρασία σε 67%. ύψος βροχής (mm) και σ χετ. υγρ. (% ) Σ επτ έμβριος Ο κτώ βρ ιος Νοέμβ ριος σχετική υγρασία (% ) βροχή (mm) θερμοκρασία ( C) Δεκέμβρ ιος Ιανουάρ ιος Φ εβρουά ριο ς Μ ά ρτιος Απ ρίλιος Μ ά ϊος Ιούν ιος Ιούλ ιος Αύγ ουσ τος Ποσοστό 8% περίπου του μέσου ετήσιου ύψους βροχόπτωσης, διατίθεται για τις διεργασίες της εξατμισοδιαπνοής Θερμοκρασία ( C)

μηνιαία τιμή κοντά στα 55 mm. Η εποχική κατανομή των βροχοπτώσεων είναι εντυπωσιακά ομαλή (Χειμώνας 29%, Άνοιξη και Φθινόπωρο από 27%, και 17% το Καλοκαίρι).

5 Γεωλογικές συνθήκες Αλλουβιακές αποθέσεις: Καλύπτουν την πεδινή παραθαλάσσια λωρίδα της περιοχής έρευνας. ΝΕΟΓΕΝΕΙΣ ΣΕΙΡΕΣ Ψαμμιτομαργαϊκή Σειρά (Πλειόκαινο): Αποτελείται από εναλλασσόμενα στρώματα ψαμμιτών, άμμων, μαργών και αργίλων, με παρεμβολές ενστρώσεων, κροκαλοπαγών και ασβεστολίθων, ιδιαίτερα στα ανώτερα τμήματα. Η επιφανειακή εξάπλωσή τους στην ευρύτερη περιοχή είναι πολύ μεγάλη, προεκτείνονται δε, κάτω από τα πρόσφατα θαλάσσια ιζήματα του Θερμαϊκού κόλπου, αποτελώντας συνέχεια των αντίστοιχων σχηματισμών της λεκάνης του Αξιού. Σειρά Ερυθρών αργίλων (Πλειόκαινο Μειόκαινο): Αποτελείται από εναλλασσόμενα στρώματα πηλών, αργίλων και αργιλικών ψαμμιτών. Συχνές είναι οι ενδιαστρώσεις από μάργες, άμμους, χαλαρά κροκαλοπαγή και σπανιότερα από μαργαϊκούς ασβεστολίθους. Γεωλογικός χάρτης της περιοχής έρευνας

6 Προσχωματικοί υδροφόροι Υδροφόροι ορίζοντες - Συνθήκες τροφοδοσίας Ηδομή των προσχώσεων της πεδινής ζώνης, ευνοεί τη δημιουργία τόσο ελεύθερων φρεάτιων υδροφόρων, όσο και υπό πίεση υδροφοριών κατά θέσεις. Η τροφοδοσία αυτών πραγματοποιείται από απ ευθείας κατεισδύσεις της βροχής καθώς και από διηθήσεις στις κοίτες των χειμάρρων. Υποπίεση υδροφόροι Λόγω των διαδοχικών εναλλαγών υδροπερατών και αδιαπέρατων σχηματισμών στις δύο σειρές του Νεογενούς, αναπτύσσονται επάλληλοι υπoπίεση υδροφόροι, σε όλη την έκταση εξάπλωσής των, τόσο στη χέρσο όσο και υποθαλάσσια. Η υποθαλάσσια ύπαρξη της υποπίεση υδροφορίας έχει διαπιστωθεί με βάση τις πιεζομετρικές παρατηρήσεις της περιόδου Στην παράκτια ζώνη το υδραυλικό φορτίο είναι μεγαλύτερο από τα βόρεια. Τροφοδοσία της ζώνης αυτής υποθαλάσσια από τη λεκάνη του Αξιού. Απόσπασμα χάρτη ισοπιεζομετρικών καμπυλών - Φθινόπωρο 1976 ( Παπαγεωργάκης Κουμαντάκης, 1978). Στην υπόλοιπη έκταση τροφοδοσία των υποπίεση υδροφόρων γίνεται από το επιφανειακό ανάπτυγμα των σχηματισμών της ψαμμιτομαργαϊκής σειράς.

Υποπίεση υδροφόροι Λόγω των διαδοχικών εναλλαγών υδροπερατών και αδιαπέρατων σχηματισμών στις δύο σειρές του Νεογενούς, αναπτύσσονται επάλληλοι υπoπίεση υδροφόροι, σε όλη την έκταση εξάπλωσής των,

7 Υφιστάμενο καθεστώς εκμετάλλευσης υπόγειων νερών Το σύνολο των υδατικών αναγκών του Δήμου Θερμαϊκού καλύπτονται αποκλειστικά από την εκμετάλλευση των υπόγειων νερών. Για ύδρευση λειτουργούν 2 γεωτρήσεις (βάθους 12 38m και παροχές εκμετάλλευσης 3 6m 3 /h). Για άρδευση δημοτικών χώρων πρασίνου αξιοποιούνται τρεις (3) γεωτρήσεις. Άγνωστος αριθμός ιδιωτικών γεωτρήσεων λειτουργεί για την άρδευση καλλιεργειών, την άρδευση ιδιωτικών χώρων πρασίνου και την εξυπηρέτηση εγκαταστάσεων αναψυχής. Σε ετήσια βάση για την κάλυψη των αναγκών ύδρευσης του Δήμου Θερμαϊκού αντλούνται περί τα 5x1 6 m 3 υπόγειου νερού.

Για άρδευση δημοτικών χώρων πρασίνου αξιοποιούνται τρεις (3) γεωτρήσεις.

8 Υπόγεια υδροδυναμική Μέχρι τα μέσα της 1ετίας του 197 στην πεδινή παράκτια ζώνη είχαν καταγραφεί φαινόμενα αρτεσιανισμού αυτόματης ροής από τους υποπίεση υδροφορείς. Φθινόπωρο 1977 Η βόρεια ζώνη της περιοχής έρευνας δέχεται υπόγειες τροφοδοσίες από τα βόρεια μέχρι τις νότιες παρυφές των οικισμών Αγ. Τριάδας - Ν. Επιβατών Περαίας. Κατά μήκος της γραμμής αυτής το υδραυλικό φορτίο μηδενίζεται. Προς τα νότια το υδραυλικό φορτίο αυξάνει για να πάρει τιμή γύρω στα 5m κοντά στον υδροκρίτη. απόλυτο υψόμτρο στάθμης (m) Γεώτρηση πλαζ ΕΟΤ (Αγία Τριάδα) m ,72m 26-2m Απόσπασμα χάρτη ισοπιεζομετρικών καμπυλών - Φθινόπωρο 1977 (Παπαγεωργάκης Κουμαντάκης, 1978).

Κατά μήκος της γραμμής αυτής το υδραυλικό φορτίο μηδενίζεται. Προς τα νότια το υδραυλικό φορτίο αυξάνει για να πάρει τιμή γύρω στα 5m κοντά στον υδροκρίτη.

9 Μετρήσεις στάθμης 26 Σε όλη την περιοχή η πιεζομετρική επιφάνεια διαμορφώνεται σε αρνητικά υψόμετρα, υπό συνθήκες ηρεμίας έως και 3m, υπό συνθήκες άντλησης έως και 5m. Θετικό υδραυλικό φορτίο έχουμε σε τρεις γεωτρήσεις, οι οποίες, υδρομαστεύουν επικρεμάμενους υδροφόρους. Το υδραυλικό φορτίο μηδενίζεται κοντά στο υδροκρίτη (G 2 -,3m). Γενικά το υδραυλικό φορτίο μειώνεται από νότο προς βορά. Στην παράκτια ζώνη δεν διαπιστώνεται με σαφήνεια η αποτυποθείσα στους πιεζομετρικούς χάρτες της 1ετίας του 7 κίνηση των υπόγειων νερών από βορά προς νότο.

Το υδραυλικό φορτίο μηδενίζεται κοντά στο υδροκρίτη (G 2 -,3m). Γενικά το υδραυλικό φορτίο μειώνεται από νότο προς βορά.

10 Υπερετήσιες μεταβολές στάθμης Κωδικός G-1 G-2 G-3 G-4 G-5 G-6 G-11 Μεταβολή Νοέμ Οκτ. 26 πτώση στάθμης 22m, 2,2m/year. Μάιος 78 - Μάιος 26 πτώση στάθμης 1,6m,,4m/year Σεπτ Σεπτ. 26 πτώση στάθμης 11,5 m, 1,44m/year Ιούνιος 95 - Μάιος 26 πτώση στάθμης 25,4m, 2,3m/year. Αύγ Μάιος 26 πτώση στάθμης 22,6m υπό συνθήκες άντλησης, 1,6m/year. Ιούνιος 96 - Μάιος 26 πτώσης στάθμης 2,45m, υπό συνθήκες άντλησης, 2m/year. Μάιος 86 - Μάιος 26 πτώση στάθμης 32,35m, 1,6m/year. Μέση ετήσια πτώση στάθμης από,4 έως 2,3m Αύξηση του ρυθμού πτώσης στάθμης την τελευταία 1ετία. Βάθος στάθμης (m) Βάθος στάθμης (m) Βάθος στάθμης (m) /5/1978 1m Nov m 3/1/68 13,5 m /1/3 5 m γεώτρηση G-3 γεώτρηση G-1 6/5/6 45,4 m γεώτρηση G /4/21 13,65 m /8/6 48 m 13/9/98 25 m 6/5/6 44,45 m /1/6 43 m Noveber /1/23 6/5/26 31/8/26 6/1/26 27/4/25 8,63 m 6/5/26 11,6 m /9/6 36,5 m

Ιούνιος 96 - Μάιος 26 πτώσης στάθμης 2,45m, υπό συνθήκες άντλησης, 2m/year. Μάιος 86 - Μάιος 26 πτώση στάθμης 32,35m, 1,6m/year.

11 Ποιοτικά χαρακτηριστικά υπόγειων νερών Επεξεργασία αποτελεσμάτων 45 χημικών αναλύσεων της περιόδου Τα υπόγεια νερά της περιοχής αλκαλικά έως ουδέτερα (ΡΗ από 7,4 έως 8,5) Η ηλεκτρική αγωγιμότητα κυμαίνεται από 78 έως 13 μs/cm, με μέση τιμή τα 97 μs/cm. Με βάση τα επικρατούντα ιόντα χαρακτηρίζονται ως Na-Mg-HCO 3 -Cl, με επικράτηση σε ορισμένες γεωτρήσεις (G11, G14 και G15) του μαγνησίου έναντι του νατρίου. Δεν παρατηρούνται έντονα φαινόμενα υφαλμύρινσης. Συγκεντρώσεις χλωριόντων από 8 231mg/l, χωρίς ουσιαστική βελτίωση μεταξύ ξηρής και υγρής περιόδου. mg/l Cl - (m g/l) C a+ + G -1 max min aver Ακραίες και μέσες τιμές συγκέντρωση κύριων ιόντων (mg/l) 5 44 M g ++ K + 3 N a+ 98 C l- 129 SO Μεταβολή Cl - μεταξύ ξηρής και υγ ρής περιόδου G -4 G -5 G -6 Cl- Οκτ. 25 Cl- Μάιος 26 G -11 G -12 N O 3- G H C O3 - G

Με βάση τα επικρατούντα ιόντα χαρακτηρίζονται ως Na-Mg-HCO 3 -Cl, με επικράτηση σε ορισμένες γεωτρήσεις (G11, G14 και G15) του μαγνησίου έναντι του νατρίου.

12 Κατανομή νιτρικών ιόντων Στο βόρειο τμήμα, εντός οικιστικών ζωνών συγκεντρώσεις ΝΟ 3-, κάτω των 2mg/l. Περιστασιακά έχουν καταγραφεί υψηλότερες τιμές, κοντά στο όριο καταλληλότητας για πόση. Πολύ υψηλές συγκεντρώσεις ΝΟ 3 - στη γεώτρηση G-8 (14mg/l), ανάντι της οποίας μέχρι το 1996 γινόταν απόρριψη ανεπεξέργαστων αστικών λυμάτων, στη γεώτρηση G-22 (184mg/l), η οποία γειτνιάζει με το στρατόπεδο της Μηχανιώνας αλλά και την έντονα καλλιεργούμενη ζώνη Μηχανιώνας Επανομής. Κατανομή νιτρικών ιόντων (mg/l) Μάιος 26

Πολύ υψηλές συγκεντρώσεις ΝΟ 3 - στη γεώτρηση G-8 (14mg/l), ανάντι της οποίας μέχρι το 1996 γινόταν απόρριψη ανεπεξέργαστων

13 Υπεραντλήσεις Εδαφικές υποχωρήσεις Λόγω των μεγάλων αθροιστικών πτώσεων στάθμης των υπόγειων νερών, στα περιθώρια της πεδινής ζώνης (οικισμός Περαίας), εκδηλώθηκαν σημαντικές εδαφικές υποχωρήσεις, με συνέπεια την εμφάνιση αστοχιών σε έργα υποδομής και οικίες. Οι αστοχίες οφείλονται σε διαρρήξεις του εδάφους, εφελκυστικού τύπου, με άλμα λίγων εκατοστών, διατεταγμένες παράλληλα ή υποπαράλληλα μεταξύ τους σε ζώνη πλάτους λίγων μέτρων, εκατέρωθεν και επί του δρόμου Θεσσαλονίκης Μηχανιώνας (στο όριο τεταρτογενών αποθέσεων και νεογενών).

Οι αστοχίες οφείλονται σε διαρρήξεις του εδάφους, εφελκυστικού τύπου, με άλμα λίγων εκατοστών, διατεταγμένες παράλληλα ή υποπαράλληλα

14 Υπεραντλήσεις Εδαφικές υποχωρήσεις Παρόμοια φαινόμενα εδαφικών υποχωρήσεων εκδηλώνονται και στην περιοχή Μίκρας Φαρμακαίϊκων. Στην περιοχή αυτή σύμφωνα με μελέτη των Θ. Ναγκούλη Κ. Λουπασάκη (21), κατά την 5ετία σημειώθηκε πτώση στάθμης των υπόγειων νερών της τάξης των 5m.

Στην περιοχή αυτή σύμφωνα με μελέτη των Θ. Ναγκούλη Κ.

15 Συμπεράσματα Το υφιστάμενο καθεστώς υπερεκμετάλλευσης, όχι μόνο εντός των ορίων του Δήμου αλλά στην ευρύτερη περιοχή, έχει οδηγήσει σε σημαντική πτώση της στάθμης των υπόγειων νερών και την εγκατάσταση τα τελευταία 3 χρόνια αρνητικού ισοζυγίου. Μόνο για την ύδρευση του Δήμου λειτουργούν 2 υπεραντλούμενες γεωτρήσεις, από τις οποίες αντλούνται περί τα 5x1 6 m 3 νερού ανά έτος, με αυξητικές τάσεις. Αποτέλεσμα των υπεραντλήσεων είναι η διαμόρφωση της πιεζομετρίας σε αρνητικά υψόμετρα (έως και -3m) και η εμφάνιση προβλημάτων που αφορούν την εκδήλωση σημαντικών εδαφικών υποχωρήσεων στον οικισμό της Περαίας. Περαιτέρω πτώση της στάθμης ενέχει τον κίνδυνο αύξησης της υφαλμύρινσης, επέκτασης της νιτρορύπανσης, λόγω κίνησης των υπόγειων νερών προς τα βόρεια, από τη νότια έντονα καλλιεργούμενη ζώνη Μηχανιώνας Επανομής, αλλά και περαιτέρω εξέλιξη των εδαφικών υποχωρήσεων. Θεωρείται δεδομένη η αύξηση των υδατικών αναγκών στο μέλλον, λόγω της περαιτέρω αστικοποίησης της περιοχής. Επιβάλετε η λήψη μέτρων που θα στοχεύουν στον δραστικό περιορισμό της κατανάλωσης για δευτερεύουσες οικιακές χρήσεις (πράσινο συμβατό με τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής, περιορισμός των εγκαταστάσεων αναψυχής). Τέλος θα πρέπει εξετασθεί το ενδεχόμενο υδροδότησης της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής Θεσσαλονίκης από το δίκτυο της ΕΥΑΘ.

Μόνο για την ύδρευση του Δήμου λειτουργούν 2 υπεραντλούμενες γεωτρήσεις, από τις οποίες αντλούνται περί τα 5x1 6 m 3 νερού ανά έτος, με αυξητικές τάσεις.

16 Σας ευχαριστώ

Σχετικά έγγραφα

ΜΕΛΕΤΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΤΕΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΟΥ ΙΑΚΟΝΙΑΡΗ

Ο.ΑΝ.Α.Κ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΤΕΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΟΥ ΙΑΚΟΝΙΑΡΗ Σ.Ν. ΠΑΡΙΤΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2001