NATURA Οη πνιηηηθέο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηε ρσξνηαμία, ηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε θαη ηηο πφιεηο θαη ε Διιάδα. ππεπζ. θαζεγ.

Transcript

1 Δ.Μ.Π. Γ.Π.Μ.. ΚΑΣ.Β ΠΟΛΔΟΓΟΜΙΑ - ΥΩΡΟΣΑΞΙΑ NATURA Οη πνιηηηθέο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηε ρσξνηαμία, ηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε θαη ηηο πφιεηο θαη ε Διιάδα. ππεπζ. θαζεγ. Μελάο Αγγειίδεο ΚΟΤΛΟΤΡΗ ΑΝΝΑ 2010

2 Π Δ Ρ Η Δ Χ Ο Μ Δ Ν Α ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ Δ.Δ 1.1 πλζήθεο αλνηθνδφκεζεο ηεο Δπξψπεο - Πεξηβαιινληηθνί ζηφρνη 1.2 Δπηηεχγκαηα LIFE+: Έλα Υξεκαηνδνηηθφ Μέζν γηα ην Πεξηβάιινλ Έθην θνηλνηηθφ πξφγξακκα γηα ην πεξηβάιινλ Ζ αιιαγή ηνπ θιίκαηνο Φχζε θαη βηνπνηθηιφηεηα Πεξηβάιινλ θαη πγεία Γηαρείξηζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη ησλ απνβιήησλ Δπξσπατθφο Οξγαληζκφο Πεξηβάιινληνο (Δ.Ο.Π) Σν θνηλνηηθφ ζχζηεκα απνλνκήο νηθνινγηθνχ ζήκαηνο θαη νη νηθνινγηθνί έιεγρνη Δθηίκεζε επηπηψζεσλ Γηεζλήο ζπλεξγαζία ζε πεξηβαιινληηθά ζέκαηα Δπξσπατθή ζηξαηεγηθή γηα ην πεξηβάιινλ θαη ηελ πγεία Δηαηξηθή ζρέζε ηεο Ληζζαβφλαο γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ απαζρφιεζε θαη απινπνίεζε ηνπ θνηλνηηθνχ πεξηβαιινληηθνχ δηθαίνπ 1.3 Ο ξφινο ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2. NATURA 2.1 Γίθηπν πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ NATURA ζηελ Δ.Δ Βηνπνηθηιφηεηα Γηάζθεςε ηνπ Ρίν Έθδνζε νδεγίαο 92/ Γίθηπν NATURA ζηελ Διιάδα Γεληθά 2.3 Πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ζηελ Διιάδα Γεληθά Πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο εζληθήο λνκνζεζίαο 2.4 Γηαδηθαζία θαηάξηηζεο Δζληθνχ Καηαιφγνπ γηα ηελ Διιάδα 2.5 Υαξαθηεξηζηηθά ηνπ δηθηχνπ ΝΑΣURA ζηελ Διιάδα (Οθηψβξηνο 2009) 2.6 Γξαζηεξηφηεηεο εληφο πεξηνρψλ Γηθηχνπ ΝΑTURA 2000 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

3 Πρόλογος Οι υπερβατικές ανθρώπινες επεμβάσεις επί του περιβάλλοντος είχαν ως αποτέλεσμα τη διατάραξη της περιβαλλοντικής ισορροπίας, την αλλοίωση των φυσικών του διεργασιών και την υποβάθμιση της ποιότητας της ανθρώπινης ζωής. Το αποκορύφωμα δε των αρνητικών τους συνεπειών είναι ότι έφτασαν να θέσουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του πλανήτη δημιουργώντας παράλληλα πολλά και επικίνδυνα προβλήματα και σοβαρά περιβαλλοντικά ατυχήματα. H εξασθένιση της στοιβάδας του όζοντος, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η ρύπανση του περιβάλλοντος εν γένει, η υποβάθμιση και ρύπανση βασικών περιβαλλοντικών πόρων, όπως του αέρα, του νερού (λίμνες, θάλασσες, ωκεανοί) και του εδάφους, το φαινόμενο της ερημοποίησης και η μείωση της βιοποικιλότητας είναι τόσο επίκαιρα που μας αναγκάζουν να ασχοληθούμε με την προστασίας του περιβάλλοντος από τις αρνητικές συνέπειες των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Την ανάγκη αυτή μπορεί να καλύψει μια νομοθετική θέσπιση υποχρεωτικών κανόνων δικαίου τόσο σε επίπεδο κρατικό όσο και παγκόσμιο. Το αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι αφενός η ανάλυση της περιβαλλοντικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (το περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι ένα πρόβλημα κοινό και η λύση του απαιτεί παραμέληση της προαγωγής των εθνικών συμφερόντων και μια κοινή πολιτική, που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα του πλανήτη μας) και αφετέρου η ανάλυση του δικτύου ΝΑTURA, ενός συνεκτικού ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου ειδικών ζωνών προστασίας. Θα περιγραφούν αναλυτικά οι προστατευόμενες περιοχές σύμφωνα με την εθνική μας νομοθεσία και η συνεισφορά του δικτύου NATURA στην κατάρτιση Εθνικού καταλόγου προστατευόμενων περιοχών και συγκεκριμένων δραστηριοτήτων εντός αυτών, στη χώρα μας.

4 ABSTRACT The transcendent human activities on the environment disturbed environmental balance, altering its natural processes and reduced quality of life. The climax and their negative consequences have come to jeopardize the sustainability of the planet while creating many dangerous problems and serious environmental accidents. The weakness of the ozone layer, the global warming, the pollution of the environment in general, the degradation and pollution of environment resources, such as air, water (lakes, seas, oceans) and the soil, the phenomenon of desertification and biodiversity loss is so topical that force us to deal with the protection of the environment from the adverse effects of human activities. This need can cover a legislative mandatory, rules of law, both at national and global. The purpose of this study is to analyze the environmental policy of the European Union (the environmental problem is a common problem and its solution requires the neglect of promoting national interests and a common policy that serves the interests of our planet) and the NATURA network analysis, a coherent European ecological network of protected areas. I describe in detail the protected areas in accordance with our national legislation and the contribution of the network NATURA implementation of the National list of protected areas and specific activities within them in our country.

5 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΖ Δ.Δ 1.1 ςνθήκερ ανοικοδόμηζηρ ηηρ Δςπώπηρ - Πεπιβαλλονηικοί ζηόσοι Ζ πνιηηηθή ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο απνηειεί ζήκεξα έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα ηεο θνηλσλίαο πνπ πξέπεη λα αληηκεησπίζνπλ νη δεκφζηεο αξρέο θαη νη νηθνλνκηθνί παξάγνληεο. Απνηειεί δήηεκα επί ηνπ νπνίνπ ην θνηλφ είλαη πνιχ επαίζζεην επεηδή αθνξά άκεζα ηελ θαιή δηαβίσζε θαη ηελ πγεία ηνπ. Χζηφζν, δηαηππψζεθαλ επηθξίζεηο φηη ε εζσηεξηθή αγνξά ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο έδσζε πξνηεξαηφηεηα ζηηο νηθνλνκηθέο πηπρέο θαη ηηο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο εηο βάξνο ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο ην νπνίν είρε ζεσξεζεί σο ελ δπλάκεη εκπφδην γηα ηηο ζπλαιιαγέο αληί λα ζεσξεζεί φηη απνηειεί απηνηειή ζθνπφ. Δίλαη αιήζεηα φηη θαηά ηα πξψηα έηε ηεο νηθνδφκεζεο ηεο Δπξψπεο, ηα ζέκαηα ηνπ πεξηβάιινληνο δελ ήηαλ πςειήο πξνηεξαηφηεηαο γηα ηηο δεκφζηεο αξρέο θαη ηνπο νηθνλνκηθνχο παξάγνληεο. ε επίπεδν Κνηλφηεηαο, νη αλεζπρίεο γηα ην πεξηβάιινλ πνπ πξσηνεκθαλίζηεθαλ ηελ δεθαεηία ηνπ 70 απεηέιεζαλ ην θίλεηξν γηα πξσηνβνπιίεο ζε απηφλ ηνλ ηνκέα. Καηά ηε δηάζθεςε θνξπθήο ηνπ Παξηζηνχ ηνλ Ηνχιην ηνπ 1972 νη αξρεγνί θξαηψλ θαη θπβεξλήζεσλ αλεγλψξηζαλ φηη ζην πιαίζην ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη βειηίσζεο ηεο πνηφηεηαο δσήο ζα έπξεπε λα δνζεί ηδηαίηεξε πξνζνρή ζην πεξηβάιινλ. Σνχην απεηέιεζε ην ζήκα εθθίλεζεο θαη δξνκνινγήζεθε ην πξψην πξφγξακκα δξάζεο γηα ηελ πεξίνδν , ην νπνίν θαζφξηζε ην πιαίζην ηεο θνηλνηηθήο πνιηηηθήο γηα ην πεξηβάιινλ. Αθνινχζεζαλ άιια πνιπεηή πξνγξάκκαηα ηνπ ηδίνπ ηχπνπ, πνπ θαηέιεμαλ ζηελ έγθξηζε ζεηξάο νδεγηψλ ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ησλ θπζηθψλ πφξσλ (αηκνζθαηξηθφο αέξαο, χδαηα), ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο ερνξχπαλζεο, ηε δηαηήξεζε ηεο θχζεο θαη ηε δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ. Δίλαη σζηφζν γεληθψο απνδεθηφ φηη ε ζέζε ζε ηζρχ ηεο Δνιαίαρ Δςπυπαφκήρ Ππάξηρ ην 1987 απεηέιεζε θαζνξηζηηθήο ζεκαζίαο κεηαξξχζκηζε ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο, δηφηη είρε σο απνηέιεζκα λα αθηεξσζεί ηδηαίηεξν θεθάιαην ζηε ζπλζήθε γηα ηελ ίδξπζε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο. Δθεμήο θαηέζηε δπλαηφλ λα ζηεξίδνληαη ηα θνηλνηηθά κέηξα ζε ζαθή λνκηθή βάζε φπνπ νξίδνληαη νη ζηφρνη θαη νη ζεκειηψδεηο αξρέο δξάζεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο. Δίρε επίζεο πξνβιεθζεί φηη νη απαηηήζεηο σο πξνο ην ζέκα ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο ζα απνηειέζνπλ ζπζηαηηθφ ησλ ινηπψλ πνιηηηθψλ ηεο Κνηλφηεηαο.

6 Ζ ζέζε ζε ηζρχ ηεο ζπλζήθεο γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε κε ηε ζςνθήκη ηος Μάαζηπισ ην Ννέκβξην ηνπ 1993 απνηειεί λέν βήκα πξνφδνπ απφ πνιιέο απφςεηο. Καη' αξρήλ, θαηέζηε δπλαηφ λα εηζαρζεί ε αξρή ηεο "ζηαζεξήο θαη δηαξθνχο, ζεβφκελεο ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο" ζηελ απνζηνιή ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο θαζψο θαη ε αξρή ηεο πξνθχιαμεο ζην άξζξν φπνπ θαζνξίδνληαη ηα ζεκέιηα ηεο πνιηηηθήο ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο (άξζξν 174, πξψελ άξζξν 130Ρ ηεο ζπλζήθεο γηα ηελ ίδξπζε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο). Δπίζεο, αλαβαζκίζηεθε ν ηνκέαο ηνπ πεξηβάιινληνο ζε επίπεδν "πνιηηηθήο" θαη γεληθψο θαηέζηε δπλαηή ε εηδηθή πιεηνςεθία γηα ιήςε απνθάζεσλ ηνπ πκβνπιίνπ, εθηφο γηα νξηζκέλα κέηξα φπσο ε θνξνινγία γηα ην πεξηβάιινλ ή ε ρσξνηαμία πνπ εμαθνινπζνχλ λα ππφθεηληαη ζηνλ θαλφλα ηεο νκνθσλίαο. Χζηφζν, ε δηαδηθαζία ηεο ζπλαπφθαζεο πεξηνξίζηεθε ζηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ εζσηεξηθή αγνξά. Ζ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαηέζηε κε ηε ςνθήκη ηος Άμζηεπνηαμ (1998) πξνηεξαηφηεηα ηεο θνηλνηηθήο πνιηηηθήο, πξνζδηνξίδεηαη δε ηδίσο ζηνλ Σίηιν ΥΗΥ ηεο πλζδκ, ν νπνίνο πεξηιακβάλεη ηα άξζξα χκθσλα κε ην άξζξν 174 (πξψελ άξζξν 130Ρ) ην νπνίν αλαθέξεηαη ζηνπο ζηφρνπο θαη ζηηο αξρέο ηεο θνηλνηηθήο πνιηηηθήο πεξηβάιινληνο, ε ελ ιφγσ πνιηηηθή «απνβιέπεη ζε πςειφ επίπεδν πξνζηαζίαο. ηεξίδεηαη ζηηο αξρέο ηεο πξνθχιαμεο θαη ηεο πξνιεπηηθήο δξάζεο, ηεο επαλφξζσζεο ησλ θαηαζηξνθψλ ηνπ πεξηβάιινληνο, θαηά πξνηεξαηφηεηα ζηελ πεγή, θαζψο θαη ζηελ αξρή ν ξππαίλσλ πιεξψλεη». Δμάιινπ, ην άξζξν 175 (πξψελ άξζξν 130) πξνβιέπεη ηε δηαδηθαζία ζέζπηζεο κέηξσλ ζηνλ ηνκέα απηφλ, ελψ ζην άξζξν 176 (πξψελ άξζξν 130Σ) δηεπθξηλίδεηαη φηη ηα θξάηε κέιε κπνξνχλ λα δηαηεξνχλ θαη λα ζεζπίδνπλ κέηξα εληζρπκέλεο πξνζηαζίαο. Ηδηαίηεξε ζεκαζία έρεη επίζεο ην άξζξν 6 πλζδκ, ην νπνίν θαηνρπξψλεη ηελ αξρή ηεο ελζσκάησζεο ηεο πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο ζηηο άιιεο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο, «ηδίσο πξνθεηκέλνπ λα πξνσζεζεί ε αεηθφξνο αλάπηπμε». Σέινο, ζην άξζξν 2 πλζδκ αλαθέξεηαη φηη ε Κνηλφηεηα έρεη σο απνζηνιή, κεηαμχ ησλ άιισλ, ηε δηαζθάιηζε «πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζίαο θαη βειηίσζεο ηεο πνηφηεηαο ηνπ πεξηβάιινληνο», ελψ ζην άξζξν 3 πξνβιέπεηαη φηη ζηηο δξάζεηο πνπ αλαιακβάλεη ε Κνηλφηεηα πεξηιακβάλεηαη γεληθά «κηα πνιηηηθή ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο». Σειηθά, θαηά ηε δηαδηθαζία ηεο αλνηθνδφκεζεο ηεο Δπξψπεο θαηέζηε δπλαηφλ λα ζεζπηζηνχλ πξννδεπηηθά δηαηάμεηο πνπ λα αληηθαηνπηξίδνπλ ηε ζεκαζία ησλ θηλδχλσλ πνπ αθνξνχλ ην πεξηβάιινλ. Χζηφζν, απηή ν πξφνδνο ησλ κηθξψλ βεκάησλ απεηέιεζε επίζεο ηελ πεγή νξηζκέλσλ πξνβιεκάησλ ζπλνρήο, φπσο νη ζπγθξνχζεηο ζρεηηθά κε ηε λνκηθή βάζε ή νη πνηθίιεο δηαδηθαζίεο ιήςεο απνθάζεσλ. Ζ ζπλζήθε γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε βειηίσζε ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο δηαδηθαζίαο ιήςεο απνθάζεσλ δεδνκέλνπ φηη, ραξαθηεξίδνληαο ην ζέκα ηνπ

7 πεξηβάιινληνο σο πνιηηηθή αληί ηεο εηδηθήο πιεηνςεθίαο απαηηείηαη, θαηά γεληθφ θαλφλα, ε νκνθσλία ζην πιαίζην ηνπ πκβνπιίνπ. Χζηφζν, ε δηαδηθαζία εμαθνινπζνχζε λα είλαη πνιχπινθε δεδνκέλνπ φηη ζπλππήξραλ πνηθίιεο δηαθνξεηηθέο δηαδηθαζίεο: ε δηαδηθαζία ζπλαπφθαζεο γηα ηα πξνγξάκκαηα δξάζεο γεληθήο θχζεσο ε δηαδηθαζία ζπλεξγαζίαο γηα ηελ πνιηηηθή ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο ε δηαδηθαζία απιήο δηαβνχιεπζεο κε νκνθσλία ζην πκβνχιην γηα ηηο δηαηάμεηο θνξνινγηθνχ ραξαθηήξα ή ρσξνηαμίαο, ρξήζεο γεο θαη ελεξγεηαθνχ εθνδηαζκνχ. Δμάιινπ, ππήξρε αζάθεηα κεηαμχ ησλ ηνκέσλ ηνπ πεξηβάιινληνο (άξζξν 175, πξψελ άξζξν 130 ) θαη ηεο πξνζέγγηζεο ησλ λνκνζεζηψλ πνπ αθνξνχλ ηελ εζσηεξηθή αγνξά (άξζξν 95, πξψελ άξζξν 100 Α). Γεδνκέλνπ φηη ε πξνζέγγηζε ησλ λνκνζεζηψλ ππφθεηηαη ζηε δηαδηθαζία ηεο ζπλαπφθαζεο ππήξρε θίλδπλνο ζχγθξνπζεο λνκηθήο βάζεο κεηαμχ ηνπ άξζξνπ 100 Α θαη ηνπ άξζξνπ 130 φηαλ επξφθεηην γηα δξάζε πνπ αθνξνχζε ην πεξηβάιινλ. Αθνχ ηέζεθε ζε ηζρχ ε ζπλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ, ε θαηάζηαζε απινπζηεχζεθε επεηδή ε δηαδηθαζία ζπλεξγαζίαο αληηθαηαζηάζεθε απφ ηε δηαδηθαζία ζπλαπφθαζεο. Απηή ε λέα κέζνδνο νξγάλσζεο ζα έρεη σο πιενλέθηεκα λα πεξηνξίζεη ηε δηαδηθαζία ζε δχν ζηάδηα, δεδνκέλνπ φηη ηα θξάηε κέιε επηζπκνχλ ε νκνθσλία λα ζπλερίζεη λα εθαξκφδεηαη ζηνπο ηνκείο πνπ αλαθέξνληαη αλσηέξσ. Με ηνλ ηξφπν απηφ θαζίζηαληαη πην εχιεπηεο νη ζπλζήθεο θαη πεξηνξίδεηαη ν θίλδπλνο ζχγθξνπζεο κεηαμχ ησλ λνκηθψλ βάζεσλ. 1.2 Δπιηεύγμαηα LIFE+: Ένα Χπημαηοδοηικό Μέζο για ηο Πεπιβάλλον Σν 2004 ε Δπηηξνπή πξφηεηλε έλα λέν εληαίν κέζν γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε πεξηβαιινληηθψλ εξγαζηψλ, ην νπνίν θαιείηαη LIFE+. Απηφ ην κέζν, πνπ αληηθαζηζηά πθηζηάκελα ρξεκαηνδνηηθά πξνγξάκκαηα φπσο ην LIFE, ην «πξφγξακκα γηα ην αζηηθφ πεξηβάιινλ», ην «πξφγξακκα ΜΚΟ» θαη ην πξφγξακκα «Έκθαζε ζηα δάζε», ζα θαιχςεη ηελ πεξίνδν Σνλ Μάξηην ηνπ 2007 επεηεχρζε πνιηηηθή ζπκθσλία κεηαμχ ηνπ πκβνπιίνπ θαη ηνπ Κνηλνβνπιίνπ ζε ζρέζε κε ην LIFE+, απμάλνληαο ηε ζπλνιηθή ρξεκαηνδφηεζε ζε πεξίπνπ ζε δηζ. επξψ, απφ ηα νπνία 78% ρνξεγνχληαη γηα επηδνηήζεηο δξάζεο ζην πιαίζην έξγσλ. Σνπιάρηζηνλ 50% ηνπ πνζνχ, πνπ πξννξίδεηαη γηα επηδνηήζεηο δξάζεο ζην πιαίζην έξγσλ,

8 ρνξεγείηαη ζε κέηξα ζηήξημεο ηεο δηαηήξεζεο ηεο θχζεο θαη βηνπνηθηιφηεηαο. Γηα ηηο επηδνηήζεηο δξάζεο ην κέγηζην πνζνζηφ ζπγρξεκαηνδφηεζεο αλέξρεηαη ζην 50% ησλ επηιέμηκσλ δαπαλψλ ελψ γηα νηθνηφπνπο ή είδε πξνηεξαηφηεηαο κπνξεί λα θζάζεη κέρξη 75%. Ηδηαηηέξσο ιακβάλνληαη ππφςε ηα δηεζληθά έξγα φηαλ ε δηεζληθή ζπλεξγαζία είλαη νπζηψδεο γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη εηδηθφηεξα ηεο ζπληήξεζεο ησλ εηδψλ. Ο θχξηνο ξφινο ηνπ Life+ είλαη λα ζπκβάιιεη ζηελ εθαξκνγή, ελεκέξσζε θαη αλάπηπμε ηεο θνηλνηηθήο πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο θαη λνκνζεζίαο ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ελζσκάησζεο ηνπ πεξηβάιινληνο ζε άιιεο πνιηηηθέο, ζπκβάιινληαο κε ηνλ ηξφπν απηφ ζηελ πξνψζεζε ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο. Σν Life+ ζηεξίδεη ηελ εθαξκνγή ηνπ 6νπ Πξνγξάκκαηνο Γξάζεο γηα ην Πεξηβάιινλ (Απφθαζε 1600/2002/ΔΚ), ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ζεκαηηθψλ ζηξαηεγηθψλ. Μέζσ ηνπ Life+ ρξεκαηνδνηνχληαη κέηξα θαη έξγα κε επξσπατθή πξνζηηζέκελε αμία γηα ηα θξάηεκέιε. Σν Life+ απνηειείηαη απφ ηξία ζηνηρεία : 1. Life+ Φύζη και Βιοποικιλόηηηα κε ζηφρν λα ζπκβάιιεη ζηελ εθαξκνγή ηεο θνηλνηηθήο πνιηηηθήο θαη λνκνζεζίαο γηα ηε θχζε θαη ηε βηνπνηθηιφηεηα ηδηαίηεξα ζε ζρέζε κε ηελ Οδεγία 79/409/ΔΟΚ γηα ηε δηαηήξεζε ησλ άγξησλ πηελψλ θαη ηελ Οδεγία 92/43/ΔΟΚ γηα ηε δηαηήξεζε ηεο ρισξίδαο θαη παλίδαο θαη ησλ θπζηθψλ νηθνζπζηεκάησλ θαη ηελ ππνζηήξημε θαη πεξαηηέξσ αλάπηπμε θαη εθαξκνγή ηνπ δηθηχνπ Natura 2000 ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ παξάθηησλ θαη ζαιάζζησλ εηδψλ. 2. Life+ Πεπιβαλλονηική Πολιηική και Γιακςβέπνηζη γηα ηελ εθαξκνγή ησλ ζηφρσλ ηνπ 6νπ Πξνγξάκκαηνο Γξάζεο γηα ην Πεξηβάιινλ ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ζεκάησλ πξνηεξαηφηεηαο γηα ηηο θιηκαηηθέο αιιαγέο, ην πεξηβάιινλ θαη ηελ πγεία θαη πνηφηεηα δσήο, ηνπο θπζηθνχο πφξνπο θαη ηα απφβιεηα θαη λα ζπλεηζθέξεη ζηελ αλάπηπμε θαη επίδεημε ησλ θαηλνηφκσλ πξνζεγγίζεσλ πνιηηηθήο, ηερλνινγηψλ, κεζφδσλ θαη εξγαιείσλ. 3. Life+ Πληποθόπηζη και Δπικοινυνία κε ζηφρν ηε δηάρπζε ηεο πιεξνθφξεζεο θαη ηελ αχμεζε ηεο επαηζζεηνπνίεζεο ζε πεξηβαιινληηθά ζέκαηα ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο πξφιεςεο ησλ δαζηθψλ ππξθαγηψλ. Σα έξγα πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ην Life+ πξέπεη λα είλαη θνηλνηηθνχ ελδηαθέξνληνο, λα ζπκβάιινπλ ζεκαληηθά ζηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ ηνπ Life+, λα είλαη ηερληθά θαη νηθνλνκηθά ζπλαθή θαη εθηθηά θαη λα παξέρνπλ πξνζηηζέκελε αμία. Δπίζεο ηα έξγα κπνξεί λα είλαη :

9 έξγα βέιηηζηεο πξαθηηθήο ή επίδεημεο γηα ηελ εθαξκνγή ηεο Οδεγίαο 79/409/ΔΟΚ ή ηεο Οδεγίαο 92/43/ΔΟΚ θαηλνηφκα έξγα, πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπο θνηλνηηθνχο πεξηβαιινληηθνχο ζηφρνπο ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο αλάπηπμεο ή ηεο δηάδνζεο ηερληθψλ, ηερλνγλσζίαο ή ηερλνινγηψλ βέιηηζηεο πξαθηηθήο εθζηξαηείεο επαηζζεηνπνίεζεο θαη εηδηθή εθπαίδεπζε ησλ ππαιιήισλ, πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ πξφιεςε ησλ δαζηθψλ ππξθαγηψλ έξγα γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ πινπνίεζε θνηλνηηθψλ ζηφρσλ, πνπ αθνξνχλ ηελ επξεία, ελαξκνληζκέλε, γεληθή θαη καθξνπξφζεζκε παξαθνινχζεζε ησλ δαζψλ θαη ησλ πεξηβαιινληηθψλ αιιειεπηδξάζεσλ Έκηο κοινοηικό ππόγπαμμα για ηο πεπιβάλλον Σν έθην θνηλνηηθφ πξφγξακκα δξάζεο γηα ην πεξηβάιινλ, κε ηίηιν «Πεξηβάιινλ 2010: Σν κέιινλ καο, ε επηινγή καο» (απφθαζε αξηζ. 1600/2002/EΚ), πξνβιέπεη έλα ζηξαηεγηθφ πιαίζην γηα ηελ πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή ηεο Κνηλφηεηαο γηα ηελ πεξίνδν θαη ζεσξείηαη ε θεληξηθή πεξηβαιινληηθή ζπληζηψζα ηεο θνηλνηηθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε. Βαζίδεηαη εηδηθφηεξα ζηελ αξρή «ν ξππαίλσλ πιεξψλεη», ζηελ αξρή ηεο πξνθχιαμεο θαη ηεο πξνιεπηηθήο δξάζεο, θαζψο θαη ζηελ αξρή ηεο αληηκεηψπηζεο ηεο ξχπαλζεο ζηελ πεγή. Δζηηάδεη ζε ηέζζεξηο ηνκείο δξάζεο πξνηεξαηφηεηαο: αιιαγή ηνπ θιίκαηνο, βηνπνηθηιφηεηα, πεξηβάιινλ θαη πγεία, αεηθφξνο ρξήζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ. Σν πξφγξακκα πξνηείλεη πέληε νδνχο ζηξαηεγηθήο δξάζεο πξνηεξαηφηεηαο: βειηίσζε ηεο εθαξκνγήο ηεο ππάξρνπζαο λνκνζεζίαο, έληαμε πεξηβαιινληηθψλ κειεκάησλ ζε άιιεο πνιηηηθέο, ζηελφηεξε ζπλεξγαζία κε ηελ αγνξά, ελδπλάκσζε ησλ αλζξψπσλ σο πνιηηψλ θαη ππνβνήζεζή ηνπο λα αιιάμνπλ ζπκπεξηθνξά, ζπλεθηίκεζε ηνπ πεξηβάιινληνο ζηηο απνθάζεηο δηαρείξηζεο θαη ζρεδηαζκνχ ρξήζεο ηεο γεο. Σν πξφγξακκα απαηηεί απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή λα εθπνλήζεη ζεκαηηθέο ζηξαηεγηθέο γηα επηά ηνκείο. Καη νη επηά ζεκαηηθέο ζηξαηεγηθέο εγθξίζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ 2005 θαη ηνπ 2006: ξχπαλζε ηνπ αέξα, πξφιεςε θαη αλαθχθισζε ησλ απνβιήησλ, πξνζηαζία θαη δηαηήξεζε ηνπ ζαιάζζηνπ πεξηβάιινληνο, πξνζηαζία ηνπ εδάθνπο, αεηθφξνο ρξήζε ησλ θπηνθαξκάθσλ, αεηθφξνο ρξήζε ησλ πφξσλ θαη αζηηθφ πεξηβάιινλ. Οη ζεκαηηθέο ζηξαηεγηθέο απνηεινχλ ηελ επφκελε γεληά ηεο πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο. Αθνξνχλ πεξηζζφηεξν

10 ζέκαηα παξά ζπγθεθξηκέλνπο ξχπνπο ή νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο φπσο ζπλέβαηλε ζην παξειζφλ, θαη πηνζεηνχλ κηα πην καθξνπξφζεζκε πξνζέγγηζε γηα ηνλ θαζνξηζκφ ζαθψλ πεξηβαιινληηθψλ ζηφρσλ κε νξίδνληα ην 2020 θαη παξέρνπλ, σο εθ ηνχηνπ, έλα ζηαζεξφ πιαίζην πνιηηηθήο. Σέινο, εζηηάδνπλ ζηνλ εληνπηζκφ ησλ πιένλ πξφζθνξσλ κέζσλ γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο επξσπατθήο πνιηηηθήο κε ηνλ ιηγφηεξν επαρζή θαη ηνλ πην απνδνηηθφ σο πξνο ην θφζηνο ηξφπν. Ζ Δπηηξνπή δεκνζηεχεη εηεζίσο κηα επηζθφπεζε ηεο πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο ε ηειεπηαία επηζθφπεζε ήηαλ ε COM(2006) 70 γηα ηελ «επηζθφπεζε ηεο πνιηηηθήο πεξηβάιινληνο ην 2005» Ζ αλλαγή ηος κλίμαηορ ην έθην πξφγξακκα δξάζεο ε αιιαγή ηνπ θιίκαηνο αλαγλσξίδεηαη σο ε θπξηφηεξε πξφθιεζε γηα ηελ επφκελε δεθαεηία. ηφρνο ζηνλ ηνκέα απηφλ είλαη λα κεησζνχλ νη εθπνκπέο αεξίσλ ζεξκνθεπίνπ ζε επίπεδα ηέηνηα ψζηε λα κελ πξνθαινχληαη ηερλεηέο κεηαβνιέο ηνπ θιίκαηνο ζηε Γε. Βξαρππξφζεζκνο ζηφρνο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο είλαη λα επηηεπρζνχλ νη ζηφρνη ηνπ πξσηνθφιινπ ηνπ Κπφην, δειαδή απφ ζήκεξα θαη κε νξίδνληα ην ρξνληθφ δηάζηεκα , λα κεησζνχλ νη εθπνκπέο αεξίσλ ζεξκνθεπίνπ θαηά 8% ζπγθξηηηθά κε ην Πην καθξνπξφζεζκα, απφ ζήκεξα κέρξη ην 2020, νη εθπνκπέο απηέο ζα πξέπεη λα έρνπλ κεησζεί θαηά 20-40%, ζην πιαίζην κηαο απνηειεζκαηηθήο δηεζλνχο ζπκθσλίαο. Οη πξνζπάζεηεο ηεο Κνηλφηεηαο γηα αληηκεηψπηζε ησλ πξνθιήζεσλ ηεο αιιαγήο ηνπ θιίκαηνο εληάζζνληαη ζε δηάθνξεο θαηεγνξίεο κέηξσλ: ελζσκάησζε ησλ ζηφρσλ πνπ αθνξνχλ ηελ αιιαγή ηνπ θιίκαηνο ζηηο δηάθνξεο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο, θαη κάιηζηα ζηελ ελεξγεηαθή πνιηηηθή θαη ζηελ πνιηηηθή ησλ κεηαθνξψλ. κείσζε ησλ εθπνκπψλ αεξίσλ ζεξκνθεπίνπ κε ηε ιήςε εηδηθψλ κέηξσλ γηα βειηίσζε ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο, επξχηεξε αμηνπνίεζε ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελεξγείαο, πξνψζεζε ζπκθσληψλ κε ηε βηνκεραλία θαη εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο. αλάπηπμε ηνπ ζπζηήκαηνο εκπνξίαο δηθαησκάησλ εθπνκπήο ξχπσλ ζε παλεπξσπατθή θιίκαθα. βειηίσζε ηεο έξεπλαο ζην πεδίν ηεο αιιαγήο ηνπ θιίκαηνο. βειηίσζε ηεο ελεκέξσζεο ησλ πνιηηψλ ζρεηηθά κε ηελ αιιαγή ηνπ θιίκαηνο.

11 δηεξεχλεζε ησλ ελεξγεηαθψλ επηδνηήζεσλ θαη ηεο ζπκβαηφηεηάο ηνπο κε ηηο πξνθιήζεηο ηεο αιιαγήο ηνπ θιίκαηνο. πξνεηνηκαζία ηεο θνηλσλίαο γηα λα δερηεί ηνλ αληίθηππν ηεο αιιαγήο ηνπ θιίκαηνο Φύζη και βιοποικιλόηηηα χκθσλα κε ηελ αλαθνίλσζε, ζηφρνο εδψ είλαη ε πξνζηαζία θαη απνθαηάζηαζε ηεο δνκήο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ θπζηθψλ ζπζηεκάησλ, ρσξίο πεξαηηέξσ απψιεηα βηνπνηθηιφηεηαο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη παγθνζκίσο. Οη δξάζεηο πνπ πξνηείλνληαη γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ απηνχ είλαη νη αθφινπζεο: εθαξκνγή ηεο πεξηβαιινληηθήο λνκνζεζίαο, αλαθνξηθά θπξίσο κε ηνπο πδάηηλνπο πφξνπο θαη ηνπ αέξα. επέθηαζε ηνπ πεδίνπ εθαξκνγήο ηεο νδεγίαο Seveso II πεξί πξφιεςεο κεγάισλ αηπρεκάησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε επηθίλδπλεο νπζίεο. ζπληνληζκφο ησλ δξάζεσλ ησλ θξαηψλ κειψλ κέζσ ηεο Κνηλφηεηαο, χζηεξα απφ αηπρήκαηα θαη θπζηθέο θαηαζηξνθέο. κειέηε ηεο πξνζηαζίαο ησλ δψσλ θαη ησλ θπηψλ απφ ηηο ηνλίδνπζεο αθηηλνβνιίεο. πξνζηαζία, δηαθχιαμε θαη απνθαηάζηαζε ησλ ηνπίσλ. πξνζηαζία θαη πξνψζεζε ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο ησλ δαζψλ. ράξαμε κηαο θνηλνηηθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ εδαθψλ. πξνζηαζία θαη απνθαηάζηαζε ησλ ελάιησλ θαη παξάθηησλ ελδηαηηεκάησλ θαη επέθηαζε ηνπ δηθηχνπ Nature 2000 ζ' απηά. επέθηαζε ηεο ζήκαλζεο, ησλ ειέγρσλ θαη ηεο αληρλεπζηκφηεηαο ησλ ΓΣΟ. ελζσκάησζε ηεο πξνζηαζίαο ηεο θχζεο θαη ηεο βηνπνηθηιφηεηαο ζηελ εκπνξηθή πνιηηηθή θαη ζηελ πνιηηηθή αλαπηπμηαθήο ζπλεξγαζίαο. εθπφλεζε πξνγξακκάησλ ζπγθέληξσζεο πιεξνθνξηψλ γηα ηελ πξνζηαζία ηεο θχζεο θαη ηεο βηνπνηθηιφηεηαο. ππνζηήξημε ηεο έξεπλαο ζην πεδίν ηεο πξνζηαζίαο ηεο θχζεο.

12 Πεπιβάλλον και ςγεία χκθσλα κε ηελ αλαθνίλσζε, ζηφρνο εδψ είλαη λα επηηεπρζεί κηα ηέηνηα πνηφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο, ψζηε ε πγεία ηνπ αλζξψπνπ νχηε λα θηλδπλεχεη νχηε λα επεξεάδεηαη αξλεηηθά. ηελ αλαθνίλσζε πξνηείλνληαη: εληνπηζκφο ησλ θηλδχλσλ γηα ηελ πγεία ηνπ αλζξψπνπ (ζπκπεξηιακβάλνληαη παηδηά θαη ειηθησκέλνη) θαη ζπλαθφινπζε λνκνζέηεζε. θαζνξηζκφο πξνηεξαηνηήησλ γηα ην πεξηβάιινλ θαη ηελ πγεία ζε άιιεο πνιηηηθέο, θαζψο θαη ζηε λνκνζεζία γηα ηνπο πδάηηλνπο πφξνπο, ηνλ αέξα, ηα απφβιεηα θαη ην έδαθνο. ελίζρπζε ηεο έξεπλαο γηα ηελ πγεία θαη ην πεξηβάιινλ. εθπφλεζε λένπ ζπζηήκαηνο αμηνιφγεζεο θαη δηαρείξηζεο ησλ θηλδχλσλ απφ ηα ρεκηθά πξντφληα. απαγφξεπζε ή πεξηνξηζκφο ησλ πην επηθίλδπλσλ θπηνθαξκάθσλ θαη δηαζθάιηζε βέιηηζησλ πξαθηηθψλ γηα ηε ρξεζηκνπνίεζή ηνπο. δηαζθάιηζε ηεο εθαξκνγήο ηεο λνκνζεζίαο γηα ηνπο πδάηηλνπο πφξνπο. δηαζθάιηζε ηεο εθαξκνγήο ησλ πνηνηηθψλ πξνηχπσλ γηα ηνλ αηκνζθαηξηθφ αέξα θαη ράξαμε ζηξαηεγηθήο γηα ηελ αηκνζθαηξηθή ξχπαλζε. έθδνζε θαη εθαξκνγή ηεο νδεγίαο γηα ην ζφξπβν Γιασείπιζη ηυν θςζικών πόπυν και ηυν αποβλήηυν ηφρνο είλαη λα ιακβάλεηαη κέξηκλα ψζηε ε θαηαλάισζε αλαλεψζηκσλ θαη κε αλαλεψζηκσλ πφξσλ λα κε ζέηεη ζε δνθηκαζία ην πεξηβάιινλ ζα πξέπεη γη' απηφ λα δηαρσξίδεηαη ε νηθνλνκηθή κεγέζπλζε απφ ηε ρξήζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ, λα βειηηψλεηαη ε απνδνηηθφηεηα ησλ ηειεπηαίσλ θαη λα κεηψλεηαη ε παξαγσγή απνβιήησλ. Δηδηθφηεξα σο πξνο ηα απφβιεηα, ζηφρνο είλαη λα έρνπλ κεησζεί θαηά 20% κέρξη ην 2010 θαη θαηά 50% απφ ζήκεξα κέρξη ην Πξνηείλεηαη λα αλαιεθζεί δξάζε γηα: ράξαμε κηαο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ αεηθφξν δηαρείξηζε ησλ πφξσλ, κε θαζνξηζκφ πξνηεξαηνηήησλ θαη κείσζε ηεο θαηαλάισζεο. θνξνιφγεζε ηεο ρξεζηκνπνίεζεο ησλ πφξσλ. θαηάξγεζε ησλ επηδνηήζεσλ πνπ πξνάγνπλ ηελ ππέξκεηξε εθκεηάιιεπζε ησλ πφξσλ.

13 ελζσκάησζε ηεο αξρήο ηεο απνηειεζκαηηθήο ρξεζηκνπνίεζεο ησλ πφξσλ ζην πιαίζην ηεο νινθιεξσκέλεο πνιηηηθήο γηα ηα πξντφληα, ησλ ζπζηεκάησλ απνλνκήο ηνπ νηθνινγηθνχ ζήκαηνο, ησλ ζπζηεκάησλ πεξηβαιινληηθήο αμηνιφγεζεο θ.ιπ. ράξαμε κηαο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ αλαθχθισζε ησλ απνβιήησλ. βειηίσζε ησλ ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο απνβιήησλ θαη επέλδπζε ζηελ πξφιεςε, ηφζν σο πξνο ηελ πνζφηεηα φζν θαη σο πξνο ηελ πνηφηεηα, ησλ απνβιήησλ. ελζσκάησζε ηεο πξφιεςεο (σο πξνο ηελ παξαγσγή απνβιήησλ) ζηελ νινθιεξσκέλε πνιηηηθή πξντφλησλ θαη ζηελ θνηλνηηθή ζηξαηεγηθή γηα ηα ρεκηθά πξντφληα Δςπυπαφκόρ Οπγανιζμόρ Πεπιβάλλονηορ (ΔΟΠ) Σν 1990 ην πκβνχιην ελέθξηλε θαλνληζκφ γηα ηελ ίδξπζε ηνπ Δπξσπατθνχ Οξγαληζκνχ Πεξηβάιινληνο θαη ηνπ επξσπατθνχ δηθηχνπ πιεξνθνξηψλ θαη παξαηεξήζεσλ ζρεηηθά κε ην πεξηβάιινλ [θαλνληζκφο (ΔΟΚ) αξηζ. 1210/90 θαη ηξνπνπνηεκέλνο θαλνληζκφο (ΔΚ) αξηζ. 933/1999). Οξίδεη ηνλ νξγαληζκφ σο θεληξηθφ θνηλνηηθφ θνξέα. Ο ζηφρνο ηνπ ΔΟΠ είλαη λα πξνζηαηεχζεη θαη λα βειηηψζεη ην πεξηβάιινλ ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο πλζήθεο θαη ηα θνηλνηηθά πξνγξάκκαηα πεξηβαιινληηθήο δξάζεο, κε ζηφρν λα εδξαησζεί ε αεηθφξνο αλάπηπμε ζην πιαίζην ηεο Κνηλφηεηαο. ε 2ν επίπεδν ν Δπξσπατθφο Οξγαληζκφο Πεξηβάιινληνο, παξαθνινπζεί ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ πεξηβαιινληηθψλ πνιηηηθψλ πνπ εθαξκφζηεθαλ. Σα θπξηφηεξα δεηήκαηα κε ηα νπνία αζρνιείηαη είλαη ε πνηφηεηα ηνπ αέξα θαη ησλ πδάησλ, ε θαηάζηαζε ηνπ εδάθνπο, ηεο παλίδαο θαη ηεο ρισξίδαο, ε δηαρείξηζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη ησλ απνβιήησλ, ε ερνξχπαλζε θαη ε πξνζηαζία ηνπ ζαιάζζηνπ πεξηβάιινληνο. Γηα λα ην επηηχρεη απηφ, ν νξγαληζκφο πξέπεη λα παξέρεη ζηελ Κνηλφηεηα θαη ηα θξάηε κέιε πιεξνθνξίεο πνπ ζα είλαη αληηθεηκεληθέο, αμηφπηζηεο θαη ζπγθξίζηκεο ζε επξσπατθφ επίπεδν πνπ ζα ηνπο επηηξέπνπλ λα ιακβάλνπλ ηα αλαγθαία κέηξα γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, λα αμηνινγνχλ ηα απνηειέζκαηά ηνπο θαη λα εμαζθαιίδνπλ ηελ νξζή ελεκέξσζε ηνπ θνηλνχ γηα ηελ θαηάζηαζε ηνπ πεξηβάιινληνο. Ο νξγαληζκφο κπνξεί λα ζπλεξγαζηεί γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ κε άιινπο θνξείο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ δηθηχνπ IMPEL («Δθαξκνγή ηνπ

14 πεξηβαιινληηθνχ δηθαίνπ» δίθηπν πιεξνθνξηψλ γηα ηελ πεξηβαιινληηθή λνκνζεζία πνπ ζπλδέεη ηα θξάηε κέιε κε ηελ Δπηηξνπή). Σα θξάηε κέιε είλαη ππνρξεσκέλα λα ελεκεξψλνπλ ηνλ νξγαληζκφ γηα ηα θχξηα ζηνηρεία ησλ εζληθψλ ηνπο δηθηχσλ ελεκέξσζεο γηα ην πεξηβάιινλ. Ο νξγαληζκφο είλαη επίζεο αλνηθηφο ζε ρψξεο πνπ δελ είλαη κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο Σο κοινοηικό ζύζηημα απονομήρ οικολογικού ζήμαηορ και οι οικολογικοί έλεγσοι χκθσλα κε ηνλ θαλνληζκφ (ΔΟΚ) αξηζ. 880/92 [φπσο αλαζεσξήζεθε απφ ηνλ θαλνληζκφ (ΔΚ) αξηζ. 1980/2000] ζρεηηθά κε θνηλνηηθφ ζχζηεκα απνλνκήο νηθνινγηθνχ ζήκαηνο, ην θνηλνηηθφ νηθνινγηθφ ζήκα κπνξεί λα απνλεκεζεί ζε πξντφληα πνπ δηαηίζεληαη ζηελ Κνηλφηεηα, ηα νπνία πιεξνχλ νξηζκέλεο πεξηβαιινληηθέο πξνυπνζέζεηο θαη ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα ζε ζρέζε κε ην νηθνινγηθφ ζήκα. Σα θξηηήξηα νξίδνληαη θαη αλαζεσξνχληαη απφ ην πκβνχιην Οηθνινγηθήο ήκαλζεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (EUEB), ην νπνίν είλαη επίζεο αξκφδην γηα ηελ εθηίκεζε θαη ηηο πξνυπνζέζεηο επηβεβαίσζεο πνπ ζρεηίδνληαη κε απηά. Απηά δεκνζηεχνληαη ζηελ Επίζημη Εθημερίδα ηης Εσρωπαϊκής Ένωζης. Σν θνηλνηηθφ ζχζηεκα απνλνκήο νηθνινγηθνχ ζήκαηνο είλαη ζρεδηαζκέλν λα πξνσζεί πξντφληα κε κεησκέλν πεξηβαιινληηθφ αληίθηππν ζε ζχγθξηζε κε άιια πξντφληα ηεο ίδηαο θαηεγνξίαο θαη λα παξέρεη ζηνπο θαηαλαισηέο αθξηβείο θαη επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλεο πιεξνθνξίεο θαη θαζνδήγεζε γηα ηα πξντφληα. Ζ Δπηηξνπή θαη ηα θξάηε κέιε πξέπεη λα πξνσζήζνπλ ηε ρξήζε ηνπ νηθνινγηθνχ ζήκαηνο κέζσ δξάζεσλ αχμεζεο ηεο επαηζζεηνπνίεζεο θαη εθζηξαηεηψλ ελεκέξσζεο. Πξέπεη λα δηαζθαιίδνπλ ην ζπληνληζκφ κεηαμχ ηνπ θνηλνηηθνχ ζπζηήκαηνο νηθνινγηθνχ ζήκαηνο θαη ησλ πθηζηάκελσλ εζληθψλ ζπζηεκάησλ. Σν 2005 ε Δπηηξνπή ηειείσζε ηε δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο νηθνινγηθνχ ζήκαηνο, φπσο απαηηείην βάζεη ηνπ θαλνληζκνχ γηα ην νηθνινγηθφ ζήκα, θαη εμέδσζε ηειηθέο ζπζηάζεηο, εξεπλεηηθά πνξίζκαηα θαη κηα πεξίιεςε. Σνλ Φεβξνπάξην ηνπ 2006 ε Δπηηξνπή ελέθξηλε απφθαζε γηα ηε ζχζηαζε ηνπ ζρεδίνπ εξγαζίαο ηνπ θνηλνηηθνχ νηθνινγηθνχ ζήκαηνο. Σνλ Ηνχλην ηνπ 2007 ε Δπηηξνπή ελέθξηλε απφθαζε γηα ηε ζέζπηζε νηθνινγηθψλ θξηηεξίσλ γηα ηελ απνλνκή ηνπ θνηλνηηθνχ νηθνινγηθνχ ζήκαηνο ζε ζαπνχληα, ζακπνπάλ θαη καιαθηηθά καιιηψλ. Ο θαλνληζκφο (ΔΚ) αξηζ. 761/2001 [πνπ αληηθαηέζηεζε ηνλ θαλνληζκφ (ΔΟΚ) αξηζ. 1836/93], γηα ηελ εθνχζηα ζπκκεηνρή νξγαληζκψλ ζε θνηλνηηθφ ζχζηεκα νηθνινγηθήο δηαρείξηζεο θαη νηθνινγηθνχ ειέγρνπ (EMAS), ζέζπηζε έλα λέν ζχζηεκα

15 γηα ηε βειηίσζε ηεο βηνκεραληθήο πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο εηζάγνληαο κηα κνξθή πεξηβαιινληηθήο δηαρείξηζεο. Ο ζηφρνο απηνχ ηνπ θαλνληζκνχ είλαη λα πξνάγεη βειηηψζεηο ζηελ πεξηβαιινληηθή απφδνζε ησλ νξγαληζκψλ ζε φινπο ηνπο ηνκείο. Σν ζχζηεκα EMAS αμηνινγήζεθε απφ ηελ Δπηηξνπή ην 2005 κέζσ ηεο κειέηεο EVER (αμηνιφγεζε ηνπ EMAS θαη ηνπ νηθνινγηθνχ ζήκαηνο γηα ηελ αλαζεψξεζή ηνπο). ηηο 24 Ηαλνπαξίνπ 2006 ην Κνηλνβνχιην ππέγξαςε κηα πεξηβαιινληηθή δήισζε ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ φπνπ δήισλε φηη ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην πξνηίζεηαη λα δηαζθαιίζεη φηη νη δξαζηεξηφηεηέο ηνπ είλαη ζχκκνξθεο κε ηηο βέιηηζηεο ηξέρνπζεο πξαθηηθέο ζηελ πεξηβαιινληηθή δηαρείξηζε Δκηίμηζη επιπηώζευν Μηα εθηίκεζε επηπηψζεσλ νξίδεηαη σο ραξηνγξάθεζε ησλ πηζαλψλ ζπλεπεηψλ κηαο απφθαζεο σο πξνο ηηο θνηλσληθέο, νηθνλνκηθέο θαη πεξηβαιινληηθέο ηεο πηπρέο, ηα βξαρππξφζεζκα θαη καθξνπξφζεζκα θφζηε θαη νθέιε ηεο, ηηο ξπζκηζηηθέο θαζψο θαη ηηο δεκνζηνλνκηθέο ηεο επηπηψζεηο. Δμεξεπλά έλα θάζκα λνκνζεηηθψλ θαη κε λνκνζεηηθψλ επηινγψλ πνπ είλαη δηαζέζηκεο ζηνπο ππεχζπλνπο γηα ηε ράξαμε πνιηηηθήο πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζνχλ ζαθψο πξνζδηνξηζκέλνη ζηφρνη. Ζ εθηίκεζε πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ απαηηείηαη απηφκαηα γηα ζρέδηα θαη πξνγξάκκαηα πνπ εθπνλνχληαη γηα ρσξνηαμηθφ θαη πνιενδνκηθφ ζρεδηαζκφ, ρξήζε γεο, κεηαθνξέο, ελέξγεηα, δηαρείξηζε απνβιήησλ, δηαρείξηζε πδάησλ, βηνκεραλία, ηειεπηθνηλσλίεο, γεσξγία, δαζνθνκία, αιηεία θαη ηνπξηζκφ Γιεθνήρ ζςνεπγαζία ζε πεπιβαλλονηικά θέμαηα Σν έγγξαθν ζηξαηεγηθήο γηα ηελ επξσπατθή πνιηηηθή γεηηνλίαο [COM(2004) 373] πεξηέρεη ζπζηάζεηο ζρεηηθά κε ηελ αλάπηπμε ηεο πεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο θαη νινθιήξσζεο, σο κέζνπ γηα ηελ αληηκεηψπηζε νξηζκέλσλ δεηεκάησλ πνπ αλαθχπηνπλ ζηα εμσηεξηθά ζχλνξα ηεο δηεπξπκέλεο ΔΔ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ πεξηβαιινληηθψλ δεηεκάησλ. Ζ ζπλεξγαζία κε ηε Λαηηληθή Ακεξηθή, ηε Ρσζία θαη ηελ Αζία επί πεξηβαιινληηθψλ πηπρψλ πξνσζείηαη κέζσ ηεο εηαηξηθήο ζρέζεο ΔΔ - Λαηηληθήο Ακεξηθήο - Καξατβηθήο, ηεο εηαηξηθήο ζρέζεο ΔΔ - Ρσζίαο θαη ηεο ζπκθσλίαο ζπλεξγαζίαο (ζε ηζρχ απφ ην 1997, πεξηιακβαλνκέλνπ ελφο θνηλνχ πξνγξάκκαηνο εξγαζίαο) θαη ηεο ζηξαηεγηθήο ζπλεξγαζίαο Δπξψπεο - Αζίαο. Δπηπιένλ, ππάξρεη ζπλεξγαζία κε ηελ

16 πεξηθέξεηα Γνχλαβε - Δχμεηλνπ Πφληνπ θαη κηα επξσκεζνγεηαθή εηαηξηθή ζρέζε, πνπ ακθφηεξεο ζπκβάιινπλ ζηε δηαηήξεζε ηνπ ζαιάζζηνπ νηθνζπζηήκαηνο. Ζ δέζκεπζε ηεο ΔΔ ζε παγθφζκηα πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα αλαδείρζεθε απφ ηνλ κείδνλα ξφιν θαη ηηο ελεξγέο ζπλεηζθνξέο ηεο Κνηλφηεηαο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο παγθφζκηαο δηάζθεςεο θνξπθήο γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε ζην Γηνράλεζκπνπξγθ ην 2002 ζε φ,ηη αθνξά ηελ πνιηηηθή δήισζε θαη ην ζρέδην εθαξκνγήο (γηα ηε βειηίσζε ηεο πξφζβαζεο ζε βαζηθέο ππνδνκέο πγηεηλήο θαη πφζηκνπ λεξνχ γηα ηε κείσζε ηεο απψιεηαο ηεο βηνπνηθηιφηεηαο, ηελ αλάζρεζε ηεο κείσζεο ησλ αιηεπηηθψλ απνζεκάησλ γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ επηβιαβψλ ζπλεπεηψλ ζηελ αλζξψπηλε πγεία απφ ηελ παξαγσγή θαη ηε ρξήζε ρεκηθψλ νπζηψλ έσο ην 2020) Δςπυπαφκή ζηπαηηγική για ηο πεπιβάλλον και ηην ςγεία Τπάξρεη ζηελή ζχλδεζε κεηαμχ ησλ πξνβιεκάησλ πγείαο θαη ησλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ: ηνπιάρηζηνλ ζάλαηνη ην ρξφλν ζε κεγάιεο επξσπατθέο πφιεηο πξνθαινχληαη απφ καθξνρξφληα έθζεζε ζε αηκνζθαηξηθή ξχπαλζε. Καζψο ηα παηδηά είλαη πεξηζζφηεξν εθηεζεηκέλα ζηνπο πεξηβαιινληηθνχο θηλδχλνπο απφ φ,ηη νη ελήιηθνη, έλα παηδί ζηα επηά πάζρεη απφ άζζκα. Σνλ Ηνχλην ηνπ 2004 ε Δπηηξνπή παξνπζίαζε έλα επξσπατθφ ζρέδην δξάζεο γηα ηε ζρέζε πεξηβάιινληνο θαη πγείαο [COM(2004) 416], ην νπνίν πεξηιακβάλεη ζεκεία κε ζηφρν ηε βειηίσζε ηνπ ζπληνληζκνχ κεηαμχ ησλ ηνκέσλ πγείαο, πεξηβάιινληνο θαη έξεπλαο. Σνλ Ηνχλην ηνπ 2007, ε ΔΚ δεκνζίεπζε κηα ελδηάκεζε αμηνιφγεζε ηνπ επξσπατθνχ ζρεδίνπ δξάζεο [COM(2007) 314] Δηαιπική ζσέζη ηηρ Λιζζαβόναρ για ηην ανάπηςξη και ηην απαζσόληζη και απλοποίηζη ηος κοινοηικού πεπιβαλλονηικού δικαίος Ζ ζηξαηεγηθή ηεο ΔΔ γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε δεηεί ε νηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή λα ζπκπιεξψλνπλ θαη λα εληζρχνπλ ε κία ηελ άιιε. Ζ αλαθνίλσζε COM(97) 592 ζρεηηθά κε ην «Πεξηβάιινλ θαη ηελ απαζρφιεζε Οηθνδφκεζε κηαο βηψζηκεο Δπξψπεο» ελζαξξχλεη λέεο θαη θαζαξέο ηερλνινγίεο, πξνσζψληαο ζπλεπψο λέεο επηρεηξεκαηηθέο επθαηξίεο. Ζ αλαθνίλσζε COM(2006) 70 ζρεηηθά κε ηελ «Δπηζθφπεζε ηεο πνιηηηθήο πεξηβάιινληνο ην 2005» επηζεκαίλεη πψο ε νηθνινγηθή θαηλνηνκία, νη πεξηβαιινληηθέο ηερλνινγίεο θαη ε θαιχηεξε λνκνζεζία

17 κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζζαβφλαο [COM(2000) 330]. Ζ άζθεζε ηεο Δπηηξνπήο γηα ηε «βειηίσζε ηεο λνκνζεζίαο» έρεη ζηφρν λα δηεπθνιχλεη ηελ αλάπηπμε θαη ηε δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο δηαηεξψληαο παξάιιεια πςειά ηα επίπεδα ηεο θνηλσληθήο θαη ηεο πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο, ζχκθσλα κε ηε ζηξαηεγηθή ηεο ΔΔ γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε. Απηφ ππνγξακκίζηεθε ζηελ αλαθνίλσζε COM(2005) 97 γηα ηε «Βειηίσζε ηεο λνκνζεζίαο γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ απαζρφιεζε ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε», κηα ζπκβνιή ζηελ απνηειεζκαηηθή πινπνίεζε ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζζαβφλαο. Μηα κείδσλ πξνζπάζεηα ζην πιαίζην απηφ ήηαλ ε πξνεηνηκαζία θαη έγθξηζε ησλ επηά ζεκαηηθψλ ζηξαηεγηθψλ. ε απηνχο ηνπο ηνκείο φπνπ ππάξρεη ήδε πνιηηηθή θαη λνκνζεζία, φπσο ν αηκνζθαηξηθφο αέξαο θαη ηα απφβιεηα, νη ζεκαηηθέο ζηξαηεγηθέο έρνπλ ζηφρν ηελ απινπνίεζε, ηε δηαζαθήληζε νξηζκψλ, ηελ άξζε ακθηζεκηψλ θαη ηελ πξφηαζε ηξφπσλ γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο βειηησκέλεο πινπνίεζεο. ην βαζκφ πνπ είλαη απηφ δπλαηφ, νη ζεκαηηθέο ζηξαηεγηθέο ρξεζηκνπνηνχλ κέζα θαη πνιηηηθέο, αληί γηα λέεο πξνηάζεηο πνιηηηθήο, γηα ηελ επίηεπμε λέσλ ζηφρσλ πνιηηηθήο. 1.3 Ο πόλορ ηος Δςπυπαφκού Κοινοβοςλίος Σν Κνηλνβνχιην βξίζθεηαη πίζσ απφ πάξα πνιιέο λνκνζεηηθέο πξάμεηο, φπσο νη εθηηκήζεηο πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ, ε ειεχζεξε πξφζβαζε ζε πιεξνθνξίεο θαη ην νηθνινγηθφ ζήκα γηα ηα θηιηθά πξνο ην πεξηβάιινλ πξντφληα. ην ςήθηζκά ηνπ ηνχ Ηνπιίνπ 1998, ην ΔΚ αλαγλψξηζε φηη ε ρξήζε πεξηβαιινληηθψλ δαζκψλ ζα κπνξνχζε λα ζηξεβιψζεη ηνλ αληαγσληζκφ κεηαμχ εθείλσλ ησλ θξαηψλ κειψλ πνπ εηζήγαγαλ πεξηβαιινληηθνχο θφξνπο θαη εθείλσλ πνπ δελ έπξαμαλ ην ίδην, θαζηζηψληαο ην επθηαίν λα εηζαρζνχλ δαζκνί απφ φια ηα θξάηε κέιε καδί. Καηφπηλ αηηήκαηνο ηνπ Κνηλνβνπιίνπ, ην 6ν πξφγξακκα δξάζεο γηα ην πεξηβάιινλ ( ) πεξηέρεη δηαηάμεηο γηα ηελ απαξίζκεζε θαη ηελ θαηάξγεζε ησλ πεξηβαιινληηθά επηβιαβψλ επηδνηήζεσλ, γηα πεξηβαιινληηθνχο θφξνπο ζε θαηάιιειν εζληθφ ή θνηλνηηθφ επίπεδν, γηα ηνπο ζηφρνπο εθπνκπψλ ηνπ πξσηνθφιινπ ηνπ Κηφην θαη γηα ζεκαηηθέο ζηξαηεγηθέο γηα ηε δηαρείξηζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ πξνηεξαηνηήησλ. Κάζε λνκνζεηηθή πξάμε πνπ πξνθχπηεη απφ ηηο ζεκαηηθέο ζηξαηεγηθέο έρεη εγθξηζεί ή ζα εγθξηζεί κε ζπλαπφθαζε. Δπηπιένλ, επηδηψθνληαη ζηφρνη βάζεη ηνπ πξνγξάκκαηνο γηα ηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ ηνπ αεξίνπ ηνπ ζεξκνθεπίνπ, πνπ είλαη ζπλδεδεκέλν κε κηα εθηίκεζε ηεο Γηεζλνχο Δπηηξνπήο γηα ηελ Αιιαγή ηνπ Κιίκαηνο. Σν πξφγξακκα ζα πξνσζήζεη ηελ

18 αλάπηπμε ελαιιαθηηθψλ θαπζίκσλ θαη νρεκάησλ απνδνηηθψλ σο πξνο ηελ θαηαλάισζε θαπζίκνπ. ην πιαίζην ηεο ζπκθσλίαο, νη απμαλφκελνη φγθνη ηεο αζηηθήο θπθινθνξίαο ζα αληηκεησπηζηνχλ επίζεο θαη ζα θαηαβιεζνχλ πξνζπάζεηεο γηα ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο. Δπηπιένλ, πεξηβαιινληηθέο πηπρέο ζα ελζσκαησζνχλ ζηελ θνηλνηηθή ράξαμε πνιηηηθήο, θάηη ην νπνίν δήηεζε ην Κνηλνβνχιην, θαη ζα δνζεί ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ αχμεζε ηεο πεξηβαιινληηθήο επαηζζεζίαο κεηαμχ ηνπ γεληθνχ θνηλνχ θαη ησλ ηνπηθψλ αξρψλ. ε απάληεζε ζηελ αλαθνίλσζε γηα ηελ αξρή ηεο πξνθχιαμεο, ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην ελέθξηλε ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 2000 κηα έθζεζε ζηελ νπνία δεηνχληαλ ζαθέζηεξεο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο, κε ηελ πεπνίζεζε φηη ζα πξέπεη λα γίλεηαη επίθιεζή ηεο φηαλ κηα πξνζσξηλή αληηθεηκεληθή επηζηεκνληθή αμηνιφγεζε ησλ θηλδχλσλ δείρλεη φηη ππάξρνπλ δηθαηνινγεκέλνη θφβνη γηα ελδερφκελεο επηθίλδπλεο ζπλέπεηεο ζην πεξηβάιινλ ή ηελ πγεία ηνπ αλζξψπνπ, ησλ δψσλ ή ησλ θπηψλ πνπ είλαη αζχκβαηεο κε έλα αξθεηά πςειφ επίπεδν πξνζηαζίαο ζηελ Κνηλφηεηα. Σν ςήθηζκα ηνπ Κνηλνβνπιίνπ θαιχπηεη φρη κφλν ηνλ νξηζκφ θαη ην πεδίν εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο πξνθχιαμεο αιιά θαη ηελ αμηνιφγεζε θηλδχλσλ, ηε δηαρείξηζε θηλδχλσλ, ηελ θνηλνπνίεζε θηλδχλσλ θαη ην βάξνο ηεο απφδεημεο. Σνλ Ηαλνπάξην ηνπ 2005 ην Κνηλνβνχιην ελέθξηλε έθζεζε πξσηνβνπιίαο γηα ην επξσπατθφ ζρέδην δξάζεο γηα ην πεξηβάιινλ θαη ηελ πγεία Σν Κνηλνβνχιην ζεσξεί φηη ην ζρέδην δξάζεο δελ είλαη αξθεηά θηιφδνμν θαη δελ πξνσζεί αξθεηά ηελ πξνιεπηηθή δξάζε. Δπηπιένλ, κπνξεί λα κελ έρεη πξνζηηζέκελε αμία γηα νξηζκέλα θξάηε κέιε φπνπ είλαη ήδε ζε εθαξκνγή κηα ζηξαηεγηθή γηα ην πεξηβάιινλ θαη ηελ πγεία. Δπηπξνζζέησο, ην Κνηλνβνχιην εθηηκά επί ηνπ παξφληνο ηελ ελδηάκεζε αλαζεψξεζε ηνπ ζρεδίνπ δξάζεο. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ καθξψλ δηαπξαγκαηεχζεσλ κε ηηο ππφ έληαμε ρψξεο, ην Κνηλνβνχιην δηαδξακάηηζε ελεξγφ ξφιν φζνλ αθνξά ηε δηεχξπλζε γεληθά θαη ηηο πεξηβαιινληηθέο ζπλέπεηεο εηδηθά (εξγαζηήξην γηα ηε «δηεχξπλζε θαη ην πεξηβάιινλ», Ννέκβξηνο 2003). Με ζθνπφ λα βειηησζεί ε λνκνζεηηθή βνήζεηα ζηα κέιε, ε Δπηηξνπή Πεξηβάιινληνο ηνπ ΔΚ ζχλαςε ηξεηο ζπκβάζεηο-πιαίζηα κε αλεμάξηεηα εξεπλεηηθά ηδξχκαηα. Βάζεη ησλ φξσλ απηψλ ησλ ζπκβάζεσλ, ε επηηξνπή κπνξεί λα δεηεί αλεμάξηεηεο ζπκβνπιέο εκπεηξνγλσκφλσλ γηα δηάθνξα δεηήκαηα πνπ αλαθχπηνπλ θαη ηα νπνία εκπίπηνπλ ζηνλ ηνκέα αξκνδηφηεηάο ηεο.

19 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2. NATURA 2.2 Γίκηςο πποζηαηεςόμενυν πεπιοσών NATURA ζηην Δ.Δ Βιοποικιλόηηηα Ο φξνο "βηνπνηθηιφηεηα" άξρηζε λα ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο θαη αλαθέξεηαη απφ φινπο, εηδηθνχο θαη κε, σο παλάθεηα πνπ ιχλεη φια ηα νηθνινγηθά πξνβιήκαηα. Ο φξνο ήηαλ γλσζηφο ζηελ νηθνινγία πνιχ πην πξηλ απφ ηε ζπλάληεζε ηνπ Ρίν θαη ρξεζηκνπνηνχηαλ γηα λα εθθξάζεη ηελ πνηθηιία ησλ κνξθψλ δσήο ζε έλαλ ζπγθεθξηκέλν ρψξν. Παξά φκσο ηελ απιφηεηα θαη ζαθήλεηα ηνπ φξνπ, ην πεξηερφκελφ ηνπ είλαη κηα απφ ηηο πιένλ αθεξεκέλεο θαη ακθηιεγφκελεο έλλνηεο ηεο νηθνινγίαο. Ο ιφγνο είλαη φηη δελ ππάξρεη κία, αιιά πνιιέο βηνπνηθηιφηεηεο, ζε δηάθνξα επίπεδα νξγάλσζεο ηεο δσήο θαη φηη δελ είλαη εληαίνο ν ηξφπνο έθθξαζεο ή θαιχηεξα εθηίκεζήο ηεο. Πξαθηηθά, κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ηέζζεξα δηαθνξεηηθά επίπεδα βηνπνηθηιφηεηαο, ην θαζέλα απφ ηα νπνία έρεη δηαθνξεηηθή ζεκαζία αιιά ζηελ πξάμε, απνηειεί θνκκάηη αλαπφζπαζην ελφο εληαίνπ ζπλφινπ. Σν πξψην επίπεδν είλαη εθείλν ηεο "γελεηηθήο βηνπνηθηιφηεηαο". Ζ γελεηηθή βηνπνηθηιφηεηα εθθξάδεη ην εχξνο ησλ θιεξνλνκηθψλ θαηαβνιψλ ελφο ζπγθεθξηκέλνπ είδνπο. Όζν κεγαιχηεξν είλαη ην εχξνο απηφ, ηφζν κεγαιχηεξε είλαη ε ηθαλφηεηα επηβίσζεο ηνπ είδνπο απέλαληη ζε εμσηεξηθέο πηέζεηο (stress) φπσο επηδεκίεο, θιηκαηηθέο αληημνφηεηεο θ.ιπ. Δίλαη απηνλφεην φηη ηα θπζηθά είδε έρνπλ πνιχ κεγαιχηεξν εχξνο θιεξνλνκηθψλ θαηαβνιψλ θαη ζπλεπψο πνιχ κεγαιχηεξε αληνρή θαη ηθαλφηεηα επηβίσζεο απφ ηα "ηερλεηά" ή γελεηηθά βειηησκέλα είδε. ηελ Διιάδα, εμαηηίαο ηεο γεσγξαθηθήο ηεο ζέζεο, ηεο πνηθηιίαο ησλ θιηκαηηθψλ ηεο ηχπσλ, ηεο νξνγξαθηθήο ηεο δηακφξθσζεο θαη ηεο ηζηνξίαο ηεο, ηα είδε θπηψλ θαη ηδηαίηεξα δέλδξσλ, παξνπζηάδνπλ πνιχ κεγάιε γελεηηθή βηνπνηθηιφηεηα, ε νπνία φκσο δελ έρεη εξεπλεζεί παξά ειάρηζηα. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ παγεηψλσλ, πνιιά είδε ηεο Κ θαη Β Δπξψπεο κεηαλάζηεπζαλ λνηηφηεξα θαη έθζαζαλ κέρξη ηελ Διιάδα, δεκηνπξγψληαο είηε εηεξνγελείο πιεζπζκνχο ελφο είδνπο, είηε πβξίδηα κε ηα πξνυπάξρνληα είδε, δηεπξχλνληαο έηζη ην εχξνο ησλ θιεξνλνκηθψλ ηνπο θαηαβνιψλ. Δίλαη γλσζηά ηα πβξίδηα ηεο ειάηεο κεηαμχ ηεο πξνυπάξρνπζαο θεθαιιεληαθήο θαη ηεο ιεπθήο ειάηεο, ε γλσζηή πβξηδνγελήο ειάηε θαζψο θαη ε πβξηδνγελήο κνηζηαθή νμηά, πβξίδην κεηαμχ ηεο αλαηνιηθήο θαη δαζηθήο νμηάο. ηνπο πιεζπζκνχο ησλ πβξηδίσλ απηψλ ζπλαληά θαλείο φιεο ηηο απνθιίζεηο θαη ηηο ελδηάκεζεο κνξθέο απφ ην έλα σο ην άιιν είδνο, αλάινγα κε ην γεσγξαθηθφ πιάηνο θαη ην ηνπηθφ θιίκα. Έλα άιιν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο εηεξνγέλεηαο θαη ζπλεπψο ηεο κεγάιεο γελεηηθήο

20 βηνπνηθηιφηεηαο, πξνέξρεηαη απφ ηελ αλάιπζε ησλ πιεζπζκψλ ηεο δαζηθήο πεχθεο ησλ Πηεξίσλ θαη ηεο εξπζξειάηεο ηεο Ρνδφπεο. Σα είδε απηά έθζαζαλ ζηελ Διιάδα θαηά ηελ πεξίνδν ησλ παγεηψλσλ απφ δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο, ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ νπνίσλ θέξνπλ κέρξη ζήκεξα. Έηζη γηα παξάδεηγκα ζηε δαζηθή πεχθε θαη ζε κηα κηθξή ζρεηηθά έθηαζε, απαληνχλ φιεο νη κνξθέο, απφ ηηο ζηελφθνκεο, ιεπηφθιαδεο αιπηθέο κέρξη ηηο επξχθνκεο, ρνλδξφθιαδεο ησλ πεδηάδσλ ηεο Πνισλίαο. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηελ εξπζξειάηε. Μνξθέο ηηο νπνίεο ζπλαληά θαλείο ζηελ Κ Δπξψπε ζε δηάθνξεο πεξηνρέο, ηηο απαληά θαη ζηελ Διιάδα, ζε κηα ζρεηηθά κηθξή έθηαζε. Ζ ίδηα φκσο κεγάιε γελεηηθή βηνπνηθηιφηεηα ησλ παξαπάλσ εηδψλ (ειάηεο, νμηάο, δαζηθήο πεχθεο θαη εξπζξειάηεο) ζπλαληάηαη ζε φια ζρεδφλ ηα δαζνπνληθά είδε ηεο ρψξαο. Σν ίδην πηζαλφλ ζπκβαίλεη θαη κε ηα άιια είδε θπηψλ θαη δψσλ. Σν γεγνλφο απηφ, καδί κε ην κεγάιν πιενλέθηεκα δηαηήξεζεο ηεο θπζηθφηεηαο ησλ νηθνζπζηεκάησλ ηεο Διιάδαο, ζε φ,ηη αθνξά ηελ πνηνηηθή ζχλζεζή ηνπο θαη παξά ηελ έληνλε ππνβάζκηζή ηνπο, πξνζδίδεη κηα πνιχ κεγάιε ζεκαζία ζηε ρψξα σο ηξάπεδα γνληδίσλ θαη γεληθφηεξα γελεηηθνχ πιηθνχ, ην νπνίν πξέπεη λα εξεπλεζεί θαη δηαηεξεζεί. Σν δεχηεξν επίπεδν βηνπνηθηιφηεηαο είλαη απηφ ηεο βηνπνηθηιφηεηαο ησλ εηδψλ θπηψλ θαη δψσλ. Ζ βηνπνηθηιφηεηα απηή εθθξάδεηαη κε ηνλ αξηζκφ (πιήζνο) ησλ εηδψλ θπηψλ θαη δψσλ πνπ απαληνχλ ζε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή. Γηα πνιινχο εξεπλεηέο φκσο απηφ δελ αξθεί. Ο αξηζκφο ησλ εηδψλ δελ εθθξάδεη πάληνηε ηε βηνπνηθηιφηεηα δηφηη ππεηζέξρνληαη παξάκεηξνη φπσο ν πιεζπζκφο ησλ εηδψλ, ην κέγεζνο ησλ αηφκσλ, ε βηνκάδα ηνπο θαη ε θπξηαξρία νξηζκέλσλ εηδψλ. Άιινη δέρνληαη σο έθθξαζε ηεο βηνπνηθηιφηεηαο ηνλ αξηζκφ ησλ ιεηηνπξγηψλ πνπ αζθνχλ ηα είδε ζε έλα ζπγθεθξηκέλν νηθνζχζηεκα δειαδή ηνλ αξηζκφ ησλ νηθνινγηθψλ θσιεψλ. Δπεηδή φκσο ε εθηίκεζε φισλ απηψλ ησλ παξακέηξσλ είλαη δχζθνιε, ζεσξείηαη, πξνο ην παξφλ, ηθαλνπνηεηηθή ε έθθξαζε ηεο βηνπνηθηιφηεηαο ησλ εηδψλ κε βάζε ηνλ αξηζκφ ησλ εηδψλ θπηψλ θαη δψσλ κηαο ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρήο ή ελφο ζπγθεθξηκέλνπ νηθνζπζηήκαηνο. Ζ ζεκαζία ηεο βηνπνηθηιφηεηαο ησλ εηδψλ είλαη πξνθαλήο γηα ηελ νηθνινγηθή ηζνξξνπία, ζηαζεξφηεηα θαη ιεηηνπξγία ησλ αλαδξαζηηθψλ κεραληζκψλ ελφο νηθνζπζηήκαηνο. Όζν πεξηζζφηεξα είδε κεηέρνπλ ζηε ζχλζεζε ελφο νηθνζπζηήκαηνο ηφζν κεγαιχηεξε ζηαζεξφηεηα παξνπζηάδεη ην νηθνζχζηεκα, ηφζν ππθλφηεξν δίθηπν ηξνθηθψλ αιπζίδσλ θαη βηνζπζηεκάησλ δεκηνπξγείηαη, ηφζν πην απξφζθνπηεο είλαη νη ξνέο βηνκάδαο θαη ελέξγεηαο θαζψο θαη ε αλαθχθισζε ζξεπηηθψλ ζηνηρείσλ θαη ηφζν θαιχηεξα θαη απνηειεζκαηηθφηεξα ιεηηνπξγνχλ νη κεραληζκνί αλάδξαζεο. Πέξα απφ απηφ, πνιιά είδε ζηελ νληνγελεηηθή ηνπο εμέιημε έρνπλ ζπλδεζεί ζηελά κεηαμχ ηνπο θαη ε χπαξμε ηνπ ελφο εμαξηάηαη απφ ηελ χπαξμε ηνπ άιινπ. Γηα ην ιφγν απηφ, ε εμαθάληζε ελφο είδνπο

21 κπνξεί λα έρεη ζπλέπεηεο πνπ δελ κπνξνχλ λα πξνβιεπζνχλ. Ζ Διιάδα, γηα ηνπο ιφγνπο πνπ ήδε αλαπηχρζεθαλ, παξνπζηάδεη πνιχ κεγάιε βηνπνηθηιφηεηα εηδψλ θπηψλ θαη δψσλ. Αλαινγηθά κε ηελ έθηαζή ηεο εκθαλίδεη ηε κεγαιχηεξε βηνπνηθηιφηεηα απφ φιεο ηηο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Ζ βηνπνηθηιφηεηα απηή, παξ' φιν φηη έρεη κειεηεζεί πεξηζζφηεξν απφ θάζε άιιε βαζκίδα, αθήλεη αθφκε πνιιά πεξηζψξηα έξεπλαο, θπξίσο ζε φ,ηη αθνξά ζηε γεσγξαθηθή θαηαλνκή ησλ εηδψλ. Ζ ζεκαζία ηεο δηαηήξεζεο ηεο βηνπνηθηιφηεηαο ησλ εηδψλ αλαθέξζεθε ήδε θαη είλαη πξφδειν φηη δελ κπνξεί λα αζθεζεί αεηθνξηθή δηαρείξηζε ρσξίο ηελ πξνζηαζία θαη δηαηήξεζε ηεο βηνπνηθηιφηεηαο ησλ εηδψλ. Σν ηξίην επίπεδν βηνπνηθηιφηεηαο, γλσζηφ σο βηνπνηθηιφηεηα νηθνζπζηεκάησλ ή θπηνθνηλσληψλ (habitats), εθθξάδεηαη κε ηνλ αξηζκφ (πιήζνο) ησλ ζπλδπαζκψλ εηδψλ θπηψλ θαη δψσλ (νηθνζπζηεκάησλ) πνπ ζπλαληψληαη ζε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή. Ο αξηζκφο ησλ νηθνζπζηεκάησλ θαη ν ηξφπνο θαηαλνκήο ηνπο ζην ρψξν, δειαδή ην κσζατθφ ησλ ηχπσλ νηθνζπζηεκάησλ, ραξαθηεξίδεη θαη δίλεη ηε ζθξαγίδα ηνπ ζην ηνπίν ηεο πεξηνρήο. Ζ πξνζηαζία ησλ νηθνζπζηεκάησλ εμαζθαιίδεη φρη κφλν ηελ πξνζηαζία ησλ εηδψλ πνπ ηα ζπλζέηνπλ αιιά θαη ηε δηαηήξεζε ηεο θπζηνγλσκίαο ησλ ηνπίσλ. Ζ Διιάδα, εμαηηίαο ηνπ κεγάινπ αξηζκνχ ζπλδπαζκψλ εηδψλ θπηψλ θαη δψσλ, εκθαλίδεη πνιχ κεγάιε βηνπνηθηιφηεηα θπηνθνηλσληψλ-νηθνζπζηεκάησλ (habitats). Γπζηπρψο, κέρξη ζήκεξα, ε κεγάιε απηή βηνπνηθηιφηεηα ησλ θπηνθνηλσληψλ-νηθνζπζηεκάησλ δελ έρεη κειεηεζεί επαξθψο ζηε ρψξα, παξά ηελ πξνθαλή ζεκαζία ηεο. Σν ηέηαξην επίπεδν βηνπνηθηιφηεηαο είλαη εθείλν ηεο βηνπνηθηιφηεηαο ησλ ηνπίσλ, ην νπνίν εθθξάδεηαη κε ηνλ αξηζκφ ή ην πιήζνο ησλ ηχπσλ ηνπίσλ πνπ εκθαλίδνληαη ζε κηα πεξηνρή ή ζε κηα ρψξα. ηε ζχλζεζε ελφο ηνπίνπ δε κεηέρνπλ κφλν θπζηθά νηθνζπζηήκαηα αιιά θαη ηερλεηά, φπσο νη δηάθνξεο γεσξγηθέο θαιιηέξγεηεο αιιά θαη ηχπνη νηθηζκψλ. Ο αξηζκφο ησλ ηχπσλ νηθνζπζηεκάησλ, θπζηθψλ θαη ηερλεηψλ, ε θαηαλνκή ηνπο ζηνλ ρψξν θαη ε αλαινγία ζπκκεηνρήο ηνπο πξνζδηνξίδνπλ ην ραξαθηήξα θαη ηε θπζηνγλσκία ηνπ ηνπίνπ. Δθηφο απφ ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπίνπ, επηζηήκε πνπ έρεη ήδε αλαπηπρζεί θαη δηδάζθεηαη ζε πνιιέο ζρνιέο, αλαπηχρζεθε ηειεπηαία θαη ε επηζηήκε ηεο νηθνινγίαο ηνπίνπ, ε νπνία αζρνιείηαη κε ηηο αιιειεπηδξάζεηο θαη αιιειεμαξηήζεηο κεηαμχ ησλ νηθνζπζηεκάησλ πνπ ζπλζέηνπλ έλα ηνπίν θαη ηδηαίηεξα κεηαμχ ησλ θπζηθψλ θαη ηερλεηψλ νηθνζπζηεκάησλ.

22 2.1.2 Γιάζκετη ηος Ρίο Έκδοζη οδηγίαρ 92/43 Σηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο παξαηεξείηαη ζεκαληηθή ζπξξίθλσζε ηεο βηνπνηθηιφηεηαο ιφγσ ησλ αλζξσπίλσλ δξαζηεξηνηήησλ (ξχπαλζε, απνςίισζε θ.η.ι.). χκθσλα κε εθηίκεζε ηεο UNEP, έσο θαη ην 24% ησλ εηδψλ νξηζκέλσλ θαηεγνξηψλ, φπσο νη πεηαινχδεο, ηα πηελά θαη ηα ζειαζηηθά, έρνπλ πιένλ εθιείςεη απφ ηελ επηθξάηεηα νξηζκέλσλ ρσξψλ ηεο Δπξψπεο. Ζ θαηάζηαζε είλαη αλεζπρεηηθή. Δίλαη γεγνλφο φηη ε θαηάιιειε βηνπνηθηιφηεηα πεξηνξίδεη ηηο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο νξηζκέλσλ γεγνλφησλ φπσο ηεο θιηκαηηθήο κεηαβνιήο θαη ησλ παξαζηηηθψλ εηζβνιψλ. Ζ βηνπνηθηιφηεηα είλαη θαζνξηζηηθήο ζεκαζίαο γηα ηε δηαθχιαμε ηεο καθξνπξφζεζκεο βησζηκφηεηαο ησλ γεσξγηθψλ θαη αιηεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη απνηειεί ην ππφβαζξν πνιιψλ βηνκεραληθψλ δηαδηθαζηψλ θαζψο θαη ηεο παξαγσγήο λέσλ θαξκάθσλ. Ζ δηαηήξεζε θαη ε αεηθφξνο ρξήζε ηεο βηνπνηθηιφηεηαο είλαη θαζνξηζηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ επίηεπμε ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο παξάιιεια κε ηνπο αλαπηπμηαθνχο ζηφρνπο ηεο ρηιηεηίαο φζνλ αθνξά ηελ έλδεηα, ηελ πγεία θαη ην πεξηβάιινλ. Σν πκβνχιην ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ, κεηά ηε δηάζθεςε ηνπ Ρίν, έρνληαο ππφςε ηε ζπλζήθε γηα ηελ ίδξπζε ηεο Δπξσπατθήο Οηθνλνκηθήο Κνηλφηεηαο, ηελ πξφηαζε ηεο Δπηηξνπήο, ηε γλψκε ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ, ηε γλψκε ηεο Οηθνλνκηθήο θαη Κνηλσληθήο Δπηηξνπήο θαη εθηηκψληαο: φηη ε δηαηήξεζε, ε πξνζηαζία θαη ε βειηίσζε ηνπ πεξηβάιινληνο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο δηαηήξεζεο ησλ θπζηθψλ νηθνηφπσλ θαζψο θαη ηεο άγξηαο παλίδαο θαη ρισξίδαο, απνηεινχλ νπζηαζηηθφ ζηφρν γεληθνχ ελδηαθέξνληνο ηνπ νπνίνπ ηελ επίηεπμε επηδηψθεη ε Κνηλφηεηα, φπσο νξίδεηαη ζην άξζξν 130 Π ηεο ζπλζήθεο φηη ην πξφγξακκα θνηλνηηθήο δξάζεο ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο ( )(4) πξνβιέπεη κέηξα ζρεηηθά κε ηε δηαηήξεζε ηεο θχζεο θαη ησλ θπζηθψλ πφξσλ φηη ε παξνχζα νδεγία απηή ζπκβάιιεη ζην γεληθφ ζηφρν κηαο δηαξθνχο αλάπηπμεο δεδνκέλνπ φηη ν θπξηφηεξνο ζθνπφο ηεο είλαη λα επλνήζεη ηε δηαηήξεζε ηεο βηνπνηθηιφηεηαο ιακβάλνληαο ζπγρξφλσο ππφςε ηηο νηθνλνκηθέο, θνηλσληθέο, πνιηηηζηηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο απαηηήζεηο φηη ε δηαηήξεζε απηήο ηεο βηνπνηθηιφηεηαο ελδέρεηαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο λα απαηηεί ηε δηαηήξεζε ή θαη ηελ ελζάξξπλζε αλζξψπηλσλ δξαζηεξηνηήησλ

23 φηη, ζην επξσπατθφ έδαθνο ησλ θξαηψλ κειψλ, νη θπζηθνί νηθφηνπνη ππνβαζκίδνληαη ζπλερψο θαη απμάλεηαη ν αξηζκφο ησλ άγξησλ εηδψλ πνπ απεηινχληαη ζνβαξά φηη εθφζνλ νη απεηινχκελνη νηθφηνπνη θαη ηα απεηινχκελα είδε απνηεινχλ ηκήκα ηεο θπζηθήο θιεξνλνκηάο ηεο Κνηλφηεηαο θαη ηα απεηινχληα ζηνηρεία είλαη γεληθά δηαζπλνξηαθήο θχζεσο, είλαη αλαγθαίν λα ιεθζνχλ ζε θνηλνηηθφ επίπεδν κέηξα γηα ηε δηαηήξεζή ηνπο φηη, ιακβαλνκέλσλ ππφςε ησλ απεηιψλ πνπ πθίζηαληαη νξηζκέλνη ηχπνη θπζηθψλ νηθνηφπσλ θαη νξηζκέλα είδε, είλαη αλαγθαίν λα ραξαθηεξηζηνχλ σο νηθφηνπνη θαη είδε πξνηεξαηφηεηαο, ψζηε λα ιεθζνχλ ηαρέσο κέηξα γηα ηε δηαηήξεζή ηνπο φηη πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζηεί ε απνθαηάζηαζε ή ε δηαηήξεζε ησλ θπζηθψλ νηθνηφπσλ θαη ησλ εηδψλ θνηλνηηθνχ ελδηαθέξνληνο ζε ηθαλνπνηεηηθφ επίπεδν, πξέπεη λα ραξαθηεξηζηνχλ εηδηθέο δψλεο δηαηήξεζεο ψζηε λα πινπνηεζεί έλα ζπλεθηηθφ επξσπατθφ νηθνινγηθφ δίθηπν, ζχκθσλα κε έλα θαζνξηζκέλν ρξνλνδηάγξακκα φηη φιεο νη ραξαθηεξηζκέλεο δψλεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ δσλψλ πνπ έρνπλ ήδε ηαμηλνκεζεί ή ζα ηαμηλνκεζνχλ ζην κέιινλ σο εηδηθέο δψλεο πξνζηαζίαο δπλάκεη ηεο νδεγίαο 79/409/ΔΟΚ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 2αο Απξηιίνπ 1979 πεξί ηεο δηαηεξήζεσο ησλ αγξίσλ πηελψλ(5) πξέπεη λα ελζσκαησζνχλ ζην ζπγθξνηεκέλν επξσπατθφ νηθνινγηθφ δίθηπν φηη, ζε θάζε ραξαθηεξηζκέλε δψλε, ζα πξέπεη λα εθαξκφδνληαη ηα αλαγθαία κέηξα ζε ζρέζε κε ηνπο ζηφρνπο δηαηήξεζεο πνπ έρνπλ νξηζηεί φηη νη ηφπνη πνπ ελδέρεηαη λα ραξαθηεξηζηνχλ σο εηδηθέο δψλεο δηαηήξεζεο πξνηείλνληαη απφ ηα θξάηε κέιε αιιά φηη, σζηφζν, πξέπεη λα πξνβιεθζεί κηα δηαδηθαζία πνπ λα επηηξέπεη ην ραξαθηεξηζκφ, ζε εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο, ελφο ηφπνπ ν νπνίνο δελ έρεη πξνηαζεί απφ θξάηνο κέινο αιιά ηνλ νπνίνλ ε Κνηλφηεηα ζεσξεί βαζηθήο ζεκαζίαο, αληίζηνηρα, γηα ηε δηαηήξεζε ή ηελ επηβίσζε ελφο ηχπνπ θπζηθνχ νηθνηφπνπ ή ελφο είδνπο πξνηεξαηφηεηαο φηη θάζε ζρέδην ή πξφγξακκα πνπ ελδέρεηαη λα επεξεάζεη ζεκαληηθά ηνπο ζηφρνπο δηαηήξεζεο ελφο ηφπνπ πνπ έρεη ραξαθηεξηζζεί ή ζα ραξαθηεξηζζεί ζην κέιινλ πξέπεη λα ππφθεηηαη ζηελ θαηάιιειε εθηίκεζε φηη αλαγλσξίδεηαη πσο ε ζέζπηζε κέηξσλ πνπ επλννχλ ηε δηαηήξεζε ησλ θπζηθψλ νηθνηφπσλ θαη εηδψλ πξνηεξαηφηεηαο θνηλνηηθνχ ελδηαθέξνληνο απνηειεί θνηλή επζχλε φισλ ησλ θξαηψλ κειψλ

24 φηη απηφ ελδέρεηαη σζηφζν λα πξνθαιέζεη ππεξβνιηθή ρξεκαηηθή επηβάξπλζε νξηζκέλσλ θξαηψλ κειψλ, ιφγσ, αθελφο, ηεο άληζεο θαηαλνκήο απηψλ ησλ νηθνηφπσλ θαη εηδψλ αλά ηελ Κνηλφηεηα θαη, αθεηέξνπ, ηνπ γεγνλφηνο φηη ε αξρή "ν ξππαίλσλ πιεξψλεη" πεξηνξηζκέλε κφλνλ εθαξκνγή κπνξεί λα έρεη ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε δηαηήξεζεο ηεο θχζεσο φηη, σο εθ ηνχηνπ, ζπκθσλείηαη, πσο γηα ηελ εμαηξεηηθή απηή πεξίπησζε πξέπεη λα πξνβιεθζεί ζπλεηζθνξά κε θνηλνηηθή ζπγρξεκαηνδφηεζε, εληφο ησλ νξίσλ ησλ πφξσλ πνπ είλαη δηαζέζηκνη δπλάκεη ησλ απνθάζεσλ ηεο Κνηλφηεηαο φηη ζα πξέπεη λα ελζαξξπλζεί, ζηηο πνιηηηθέο ρσξνηαμίαο θαη αλάπηπμεο, ε δηαρείξηζε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ηνπίνπ, πνπ έρνπλ κείδνλα ζεκαζία γηα ηελ άγξηα ρισξίδα θαη παλίδα φηη ζα πξέπεη λα εμαζθαιηζηεί ε ζέζπηζε ελφο ζπζηήκαηνο παξαθνινχζεζεο ηεο θαηάζηαζεο δηαηήξεζεο ησλ θπζηθψλ νηθνηφπσλ θαη ησλ εηδψλ, πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξνχζα νδεγία φηη, σο ζπκπιήξσκα ηεο νδεγίαο 79/409/ΔΟΚ, είλαη ζθφπηκν λα πξνβιεθζεί έλα γεληθφ ζχζηεκα πξνζηαζίαο γηα νξηζκέλα είδε ρισξίδαο θαη παλίδαο φηη ζα πξέπεη λα πξνβιεθζνχλ κέηξα δηαρείξηζεο γηα νξηζκέλα είδε, εθφζνλ απηφ δηθαηνινγείηαη απφ ηελ θαηάζηαζε δηαηήξεζήο ηνπο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο απαγφξεπζεο νξηζκέλσλ ηξφπσλ ζχιιεςεο ή ζαλάησζεο, θαη λα πξνβιεθζεί παξάιιεια ε δπλαηφηεηα παξεθθιίζεσλ ππφ νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο φηη πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζηεί ε παξαθνινχζεζε ηεο εθαξκνγήο ηεο παξνχζαο νδεγίαο, ε Δπηηξνπή ζα θαηαξηίδεη πεξηνδηθά ζπγθεθαιαησηηθή έθζεζε πνπ ζα βαζίδεηαη, κεηαμχ άιισλ, ζηηο πιεξνθνξίεο πνπ ζα ηεο δηαβηβάδνπλ ηα θξάηε κέιε γηα ηελ εθαξκνγή ησλ εζληθψλ δηαηάμεσλ πνπ ζεζπίδνληαη δπλάκεη ηεο παξνχζαο νδεγίαο φηη ε βειηίσζε ησλ επηζηεκνληθψλ θαη ηερληθψλ γλψζεσλ είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ εθαξκνγή ηεο παξνχζαο νδεγίαο θαη φηη, ζπλεπψο, ελδείθλπηαη λα ελζαξξπλζεί ε απαηηνχκελε έξεπλα θαη νη ζρεηηθέο επηζηεκνληθέο εξγαζίεο φηη ε ηερληθή θαη επηζηεκνληθή πξφνδνο απαηηεί ηε δπλαηφηεηα πξνζαξκνγήο ησλ παξαξηεκάησλ φηη ζα πξέπεη λα πξνβιεθζεί κηα δηαδηθαζία ηξνπνπνίεζεο απηψλ ησλ παξαξηεκάησλ απφ ην πκβνχιην φηη ζα πξέπεη λα ζπζηαζεί ξπζκηζηηθή επηηξνπή γηα λα επηθνπξεί ηελ Δπηηξνπή θαηά ηελ εθαξκνγή ηεο παξνχζαο νδεγίαο θαη, ηδίσο, θαηά ηε ιήςε απνθάζεσλ γηα ηελ θνηλνηηθή ζπγρξεκαηνδφηεζε

25 φηη ζα πξέπεη λα πξνβιεθζνχλ ζπκπιεξσκαηηθά κέηξα πνπ ζα ξπζκίδνπλ ηελ επαλεηζαγσγή νξηζκέλσλ ηζαγελψλ εηδψλ ρισξίδαο θαη παλίδαο θαζψο θαη ηελ ελδερφκελε εηζαγσγή κε ηζαγελψλ εηδψλ φηη ε εθπαίδεπζε θαη ε γεληθή ελεκέξσζε ζρεηηθά κε ηνπο ζηφρνπο ηεο παξνχζαο νδεγίαο είλαη απαξαίηεηεο γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο απνηειεζκαηηθήο ηεο εθαξκνγήο, εμέδσζε ηελ Οδεγία 92/43/ΔΟΚ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 21εο Μαΐνπ 1992 γηα ηε δηαηήξεζε ησλ θπζηθψλ νηθνηφπσλ θαζψο θαη ηεο άγξηαο παλίδαο θαη ρισξίδαο. Ζ παξνχζα νδεγία ζθνπφ έρεη λα ζπκβάιεη ζηελ πξνζηαζία ηεο βηνινγηθήο πνηθηινκνξθίαο, κέζσ ηεο δηαηήξεζεο ησλ θπζηθψλ νηθνηφπσλ, θαζψο θαη ηεο άγξηαο ρισξίδαο θαη παλίδαο ζην επξσπατθφ έδαθνο ησλ θξαηψλ κειψλ φπνπ εθαξκφδεηαη ε ζπλζήθε. Καηά ηε ιήςε κέηξσλ ζχκθσλα κε ηελ παξνχζα νδεγία, ιακβάλνληαη ππφςε νη νηθνλνκηθέο, θνηλσληθέο θαη πνιηηηζηηθέο απαηηήζεηο, θαζψο θαη νη πεξηθεξεηαθέο θαη ηνπηθέο ηδηνκνξθίεο. πλίζηαηαη έλα ζπλεθηηθφ επξσπατθφ νηθνινγηθφ δίθηπν εηδηθψλ δσλψλ, επνλνκαδφκελν "Natura 2000". Σν δίθηπν απηφ, πνπ απνηειείηαη απφ ηνπο ηφπνπο φπνπ επξίζθνληαη ηχπνη θπζηθψλ νηθνηφπσλ πξέπεη λα δηαζθαιίδεη ηελ δηαηήξεζε ή, ελδερνκέλσο, ηελ απνθαηάζηαζε ζε ηθαλνπνηεηηθή θαηάζηαζε δηαηήξεζεο, ησλ ηχπσλ θπζηθψλ νηθνηφπσλ θαη ησλ άγξησλ εηδψλ ρισξίδαο θαη παλίδαο θνηλνηηθνχ ελδηαθέξνληνο. Σν δίθηπν "Natura 2000" πεξηιακβάλεη θαη ηηο δψλεο εηδηθήο πξνζηαζίαο πνπ έρνπλ ηαμηλνκεζεί απφ ηα θξάηε κέιε ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο νδεγίαο 79/409/ΔΟΚ. Κάζε θξάηνο κέινο ζπκβάιιεη ζηε ζχζηαζε ηνπ Natura 2000 αλάινγα κε ηα είδε θπζηθψλ νηθνηφπσλ θαη ησλ νηθνηφπσλ ησλ εηδψλ ηα νπνία ππάξρνπλ ζην έδαθφο ηνπ. Πξνο ην ζθνπφ απηφ θάζε θξάηνο κέινο νξίδεη ηφπνπο σο εηδηθέο δψλεο δηαηήξεζεο. Σα θξάηε κέιε, ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ θξίλνπλ φηη ηνχην απαηηείηαη, θαηαβάιινπλ πξνζπάζεηεο λα βειηηψζνπλ ηελ νηθνινγηθή ζπλνρή ηνπ Natura 2000 ράξε ζηε δηαηήξεζε θαη, ελδερνκέλσο, ζηελ αλάπηπμε ζηνηρείσλ ηνπ ηνπίνπ, πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ άγξηα παλίδα θαη ρισξίδα. Κάζε θξάηνο κέινο, βαζηδφκελν ζε θάπνηα θξηηήξηα θαη ζηηο ζρεηηθέο επηζηεκνληθέο πιεξνθνξίεο, πξνηείλεη έλαλ θαηάινγν ηφπσλ, φπνπ ππνδεηθλχεηαη πνηνη ηχπνη θπζηθψλ νηθνηφπσλ θαη πνηα ηνπηθά είδε απφ ηα απαξηζκνχκελα ζε θάπνηνπο πίλαθεο, απαληψληαη ζηνπο ελ ιφγσ ηφπνπο. Γηα ηα δσηθά είδε πνπ θαηαιακβάλνπλ εθηεηακέλεο εθηάζεηο, νη ελ ιφγσ ηφπνη ζπκπίπηνπλ κε ηνπο ηφπνπο, ηνπο πεξηιακβαλνκέλνπο ζηελ πεξηνρή ηεο θπζηθήο θαηαλνκήο απηψλ ησλ εηδψλ, νη νπνίνη παξνπζηάδνπλ ηα νπζηψδε θπζηθά ή βηνινγηθά ζηνηρεία γηα ηε δσή ή ηελ αλαπαξαγσγή ηνπο. Γηα ηα πδξφβηα είδε πνπ θαηαιακβάλνπλ εθηεηακέλεο πεξηνρέο, απηνί νη ηφπνη πξνηείλνληαη κφλνλ εάλ είλαη δπλαηφλ λα πξνζδηνξηζηεί ζαθψο κηα δψλε πνπ λα παξνπζηάδεη ηα νπζηψδε θπζηθά