ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΠΟ ΤΟ ΦΟΙΝΙΚΑ ΤΟΥ Ι.ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑ ΕΩΣ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ 5.1 Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑ Α

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΠΟ ΤΟ ΦΟΙΝΙΚΑ ΤΟΥ Ι.ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑ ΕΩΣ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ 5.1 Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑ Α Η δραχµή ω νοµισµατική µονάδα, χρησιµοποιήθηκε από τον αρχαίο ελληνικό κόσµο αλλά και από το σύγχρονο ελληνικό κράτο. Ασηµένιο νόµισµα ενό φοίνικα Η κοπή του φοίνικα υπήρξε το σπουδαιότερο νοµισµατικό µέτρο τη κυβέρνηση του Καποδίστρια. Το πρώτο νόµισµα κόπηκε το 1828 και τέθηκε σε κυκλοφορία την 1 η Οκτωβρίου 1829 για να αντικαταστήσει τα νοµίσµατα που κυκλοφορούσαν έω τότε. Ο φοίνικα ήταν από άργυρο και οι υποδιαιρέσει του ήταν οι παρακάτω: Λεπτό, πεντάλεπτο, δεκάλεπτο και εικοσάλεπτο όλα από χαλκό. Στι 30 Ιουνίου 1831, η κυβέρνηση για να αντιµετωπίσει την άσχηµη οικονοµική κατάσταση, αναγκάστηκε να εκδώσει χαρτονοµίσµατα των 5, 10, 15 και 100 φοινίκων. Τα χαρτονοµίσµατα όµω δεν έτυχαν κοινή αποδοχή. Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 88

Η πρώτη νοµισµατική µεταρρύθµιση γίνεται λίγο µετά την ανάρρηση στο θρόνο του Όθωνα ω βασιλιά τη Ελλάδα και την άφιξη του στο Ναύπλιο στι 25 Ιανουαρίου 1833. Με Βασιλικό διάταγµα τη 8η Φεβρουαρίου 1833 «περί ρυθµίσεω του νοµισµατικού συστήµατο», η δραχµή αντικαθιστά τον φοίνικα, νόµισµα που επιχείρησε να καθιερώσει ο Ιωάννη Καποδίστρια το 1828. Η νέα νοµισµατική µονάδα του σύγχρονου Ελληνικού κράτου υποδιαιρείται σε 100 λεπτά. Από τότε και αδιάλειπτα µέχρι τι 28 Φεβρουαρίου 2002, η δραχµή ήταν νοµισµατική µονάδα του σύγχρονου Ελληνικού κράτου.η καθιέρωση τη δραχµή το 1833 αποτέλεσε µια αναβίωση του ξεχασµένου µέχρι τότε νοµίσµατο και ήταν ακόµα µια προσπάθεια τη ελληνική πολιτεία να συνδέσει το νεοσύστατο ελληνικό κράτο µε τον αρχαίο ελληνικό πολιτισµό.το νέο αυτό νόµισµα είχε βάρο 4,477 γραµµάρια από τα οποία τα 4,029 γραµµάρια ήταν καθαρό ασήµι και τα 0,448 χαλκό. Η ισοτιµία τη δραχµή ορίστηκε στα 0,895 του γαλλικού χρυσού φράγκου. Οι πρώτε δραχµέ και οι υποδιαιρέσει του κόπηκαν στη Βαυαρία από µήτρε που κατασκεύασε στο Μόναχο ο Κόνραντ Λάνγκε, µετέπειτα διευθυντή του Ελληνικού Βασιλικού Νοµισµατοκοπείου. Παρόλο που το βασιλικό διάταγµα έχει ηµεροµηνία 8 Φεβρουάριου 1833, στην πρώτη δραχµή αναγράφεται το έτο 1832, το έτο δηλαδή ανάρρηση στο θρόνο του Όθωνα ω βασιλιά τη Ελλάδα. Το νέο ελληνικό νοµισµατικό σύστηµα ήταν στη σύλληψη διµεταλλικό (χρυσά και αργυρά νοµίσµατα), αλλά στην πράξη δεν κυκλοφόρησαν παρά ελάχιστα χρυσά νοµίσµατα. Τον Αύγουστο του 1833 απαγορεύτηκε ρητά η αποδοχή τουρκικών νοµισµάτων από τα δηµόσια ταµεία σε µια προσπάθεια να επιβληθεί το νέο νόµισµα. Στι 30 Μαρτίου 1841, µετά από πολυετεί προσπάθειε, ιδρύθηκε η Εθνική Τράπεζα τη Ελλάδο, στην οποία παραχωρήθηκε το προνόµιο τη έκδοση χαρτονοµισµάτων, Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 89

το οποίο και διατήρησε έω το 1927, οπότε και ιδρύθηκε η Τράπεζα τη Ελλάδο. Πρώτο διευθυντή τη Εθνική Τράπεζα ήταν ο Γεώργιο Σταύρου, του οποίου το πορτραίτο εµφανίζεται στην κύρια όψη όλων των χαρτονοµισµάτων που εξέδωσε η τράπεζα. Επίση στην ίδια όψη και έω το 1923 εικονίζεται και ο βασιλικό θυρεό. Τον Απρίλιο του 1867 η Ελλάδα υπογράφει συµφωνία µε τη Λατινική Νοµισµατική Ένωση, ώστε η δραχµή να ακολουθήσει του κανόνε ισοτιµιών τη ένωση. Όµω λόγω των πολέµων και τη οικονοµική κρίση που ακολούθησε, η δραχµή δεν κατάφερε να προσχωρήσει στην ένωση πριν από το 1910. Αποτέλεσµα τη ένταξη αυτή ήταν το γεγονό ότι η δραχµή εξισώθηκε µε τα άλλα νοµίσµατα τη Ένωση, όπω το γαλλικό φράγκο. Σε πολλέ εκδόσει των χαρτονοµισµάτων τη Εθνική Τράπεζα η ονοµαστική αξία στην πίσω πλευρά του γραµµατίου αναγραφόταν στα γαλλικά. Πιθανόν για τον λόγο αυτό, τουλάχιστον µέχρι τι δεκαετίε του 70-80, η δραχµή αποκαλούνταν από τον λαό και φράγκο (π.χ. τα κέρµατα των 2 δραχµών αποκαλούνταν δίφραγκα). Κατά την περίοδο του Β Παγκοσµίου Πολέµου η δραχµή γνωρίζει την µεγαλύτερη απαξίωση στην ιστορία τη κάτω από την πίεση τη οικονοµική κατάρρευση τη Ελλάδα και του υπερπληθωρισµού που δηµιουργήθηκε λόγω των συνθηκών τη εποχή. Τυπώθηκαν χαρτονοµίσµατα µε ονοµαστική αξία ακόµα και δισεκατοµµυρίων δραχµών, των οποίων η ανταλλακτική αξία ήταν µηδαµινή. Το 1944 εκδόθηκε το µεγαλύτερο σε ονοµαστική αξία χαρτονόµισµα που κυκλοφόρησε ποτέ στην Ελλάδα. Είχε ονοµαστική αξία 100 δισεκατοµµυρίων δραχµών, όµω ήταν παντελώ ανυπόληπτο και η ουσιαστική του αξία σχεδόν Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 90

µηδαµινή. Επρόκειτο για την τελική φάση τη κατοχική οικονοµική κατάρρευση. Σε σηµερινέ τιµέ και µε βάση τη χρυσή λίρα Αγγλία, η πραγµατική αξία του δεν θα πρέπει να ξεπερνούσε τα σηµερινά 10 λεπτά του ευρώ. Αποτέλεσµα ήταν να αποσυρθεί λίγε µέρε µετά την κυκλοφορία του. Μετά την απελευθέρωση τη Ελλάδα, έγιναν δύο νοµισµατικέ µεταρρυθµίσει έτσι, ώστε η Ελλάδα να αποκτήσει και πάλι ένα σταθερό νόµισµα. Τον Νοέµβριο του 1944 µε την πρώτη µετακατοχική νοµισµατική µεταρρύθµιση η παλιά και υποτιµηµένη δραχµή αντικαταστήθηκε µε µια νέα µε ισοτιµία που ορίστηκε σε 50.000.000.000 παλιέ δραχµέ για καθεµία νέα. Η νέα δραχµή διατηρήθηκε µία δεκαετία έω το 1954, οπότε µε τη δεύτερη µετακατοχική µεταρρύθµιση αντικαταστήθηκε ξανά µε µία νεότερη µε αναλογία 1000 δραχµέ προ µία νέα. Σύµφωνα µε το σύστηµα ισοτιµιών Μπρέτον Γουντ, στο οποίο είχε ήδη προσχωρήσει η δραχµή από το 1953, το νέο νόµισµα συνδέθηκε µε το δολάριο ΗΠΑ µε σταθερή ισοτιµία 30 δραχµέ προ ένα δολάριο. Το 1973, το σύστηµα του Μπρέτον Γουντ καταργήθηκε και η συναλλαγµατική ισοτιµία των δυο νοµισµάτων έπαψε να είναι σταθερή. Την 1η Ιανουαρίου 2001 υιοθετήθηκε το ευρώ ω λογιστική µορφή παράλληλα προ τη δραχµή. Την 1η Ιανουαρίου 2002 εισήχθη επίσηµα το ευρώ σε κυκλοφορία ω νόµισµα παράλληλα προ τη δραχµή ω την 1η Μαρτίου, οπότε και η ελληνική δραχµή έπαψε να αποτελεί νόµιµο χρήµα στην Ελλάδα. Νοµισµατικέ κατηγορίε και περίοδοι Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 91

Για την καλύτερη µελέτη τη νοµισµατική ιστορία τη σύγχρονη Ελλάδα, τα έτη από το 1828, οπότε εκδόθηκε το πρώτο σύγχρονο ελληνικό νόµισµα (ο φοίνικα), έω τι µέρε µα που κυκλοφορεί το ευρώ, έχει καθιερωθεί να τα διακρίνουµε και να τα µελετάµε δύο µεγάλε κατηγορίε: Μεταλλικά νοµίσµατα Τα νοµίσµατα κατατάσσονται σε κατηγορίε ανάλογα µε το ποιο ήταν ο ανώτατο άρχοντα τη εποχή ή από την εκάστοτε πολιτική κατάσταση. Έτσι προκύπτουν οι παρακάτω κατηγορίε: Ιονικό Κράτο (1801 1862) Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια (1828 1832) Βασιλιά Όθων (1832 1862) Βασιλιά Γεώργιο Α (1863 1913) & Κρητική Πολιτεία (1896 1906) Βασιλιά Κωνσταντίνο Α (1913 1917 και 1920 1922) Βασιλιά Γεώργιο Β (1922 1923 και 1935 1947) Β' Ελληνική ηµοκρατία (1924 1935) Βασιλιά Παύλο (1947 1964) Βασιλιά Κωνσταντίνο Β (1964 1970) ικτατορική περίοδο (1967 1974) Γ' Ελληνική ηµοκρατία (1976 2001) Εκτό από την περίοδο του Ιωάννη Καποδίστρια (1828-1832) όπου νόµισµα τι Ελλάδα ήταν ο φοίνικα, την περίοδο του ευρώ από το 2002 και µετά και την ειδική περίπτωση του Ιονικού κράτου, σε όλε τι άλλε περιόδου και για 170 συναπτά έτη κυκλοφόρησε η δραχµή. Νόµισµα µε το όνοµα δραχµή κυκλοφόρησε και στην Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 92

Κρητική Πολιτεία, η οποία για ένα µικρό χρονικό διάστηµα αποτέλεσε ξεχωριστή πολιτειακή οντότητα. Οι τελευταίε σε κυκλοφορία από το 1976: Εικόνα Αξία Κυκλοφορί α ιάµετρο (mm) Βάρο (g) Όψη 1 Όψη 2 10 Λεπτά 1976-1988 20,00 1,1 Εθνόσηµο Ταύρο 20 Λεπτά 1976-1988 22,00 1,3 Εθνόσηµο Κεφαλή αλόγου 50 Λεπτά 1976-1988 18,00 2,50 Μάρκο Μπότσαρη 50 Λεπτά 1 ραχµή 1976-1988 21 4,1 Κωνσταντίνο Κανάρη Κορβέτα Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 93

1 ραχµή 1988-2002 18,00 2,75 Λασκαρίνα Μπουµπουλίν α Κορβέτα 2 ραχµέ 1976-1988 24,00 6,1 Γεώργιο Καραϊσκάκη Όπλα του 1821 2 ραχµέ 1988-2002 21,00 3,75 Μαντώ Μαυρογένου Όπλα του 1821 5 ραχµέ 1976-2002 22,50 5,50 Αριστοτέλη 5 10 ραχµέ 1976-2002 26,00 7,50 ηµόκριτο Άτοµο, Ηλεκτρόνι α και Νετρόνια Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 94

20 ραχµέ 1976-1988 29,00 11,15 Περικλή Αρχαίο ναό 20 ραχµέ 1990-2002 24,50 7,00 ιονύσιο Σολωµό Κλαδί ελιά 50 Θάλασσα ραχµέ 1980-1984 31 12 Σόλων σε τρικυµία 50 ραχµέ 1986-2002 27,50 9,00 Όµηρο Αρχαίο πλοίο 100 ραχµέ 1990-2002 29,50 10,00 Μέγα Αλέξανδρο Ήλιο τη Βεργίνα Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 95

Συλλεκτικέ εκδόσει: Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 96

Εικόνα Αξία Έτο έκδοση ιάµετρο (mm) Βάρο (g) Όψη 1 Όψη 2 -Βουλή των Ελλήνων, 150 χρόνια - ηµήτριο Καλλέργη συνταγµατικού βίου, 1844 1994 -Βουλή των 1994 Ελλήνων, 150 50 1994 1998 27,50 9,00 -Μακρυγιάννη χρόνια συνταγµατικού βίου, 1998 -Ρήγα Φεραίο 1844 1994-200 Χρόνια Ρήγα Φεραίου - ιονύσιο Σολωµό Βελεστινλή, 1798-1998 -200 Χρόνια Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 97

ιονυσίου Σολωµού, 1798-1998 -VI Παγκόσµιο Πρωτάθληµα Στίβου, εµποδιστή -Ναό Ήρα στην -ΧIII Παγκόσµιο Ολυµπία Πρωτάθληµα Καλαθοσφαίριση, 1997 καλαθοσφαιριστέ -Κύπελλο 100 1998 1999 29,50 10,00-45ο Παγκόσµιο 1999 Πρωτάθληµα Ελληνορωµαϊκή -Παλαιστέ σε λαβή Πάλη, παλαιστέ κριού -Παγκόσµιο Πρωτάθληµα άρση -Ηρακλή Βαρών 70ο Ανδρών - 13ο Γυναικών, αρσιβαρίστα Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 98

-Αρχαίο στάδιο Ολυµπία -Ολυµπιονίκη ιαγόρα -Πιέρ ντε Κουµπερτέν και ηµήτριο Βικέλα Έµβληµα 500 2000 28,50 9,50 -Ολυµπιονίκη Σπύρο Λούη Ολυµπιακών Αγώνων Αθήνα 2004 -Αφή Ολυµπιακή Φλόγα -Μετάλλιο Ολυµπιάδα 1896 Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 99

Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 100

Χαρτονοµίσµατα Τα χαρτονοµίσµατα κατατάσσονται σε κατηγορίε ανάλογα µε το ποιο είναι ο εκδότη του. Έτσι προκύπτουν οι παρακάτω κατηγορίε: Εθνική Τράπεζα τη Ελλάδο Τράπεζα τη Ελλάδο Λοιπέ εκδόσει Ξένε εκδόσει 1841-1900 1928-40 1822-1832 Ιταλικέ 1901-1922 1941-44 Ιονική Κατοχικέ 1923-1927 (κατοχικά) Τράπεζα Εκδόσει Τοπικέ Τράπεζα Αγγλογερµανικέ Εκδόσει Κρήτη Εκδόσει Κατοχή Τράπεζα 1944-53 Ηπειροθεσ (µεταπολεµι σαλία κά) Κερµατικά 1954-97 γραµµάτια Οι τελευταίε σε κυκλοφορία από το 1976: Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 101

Εικόνα Αξία Κυκλοφορία Όψη 1 Όψη 2 50 1964-1978 Ναυπηγείο Αρέθουσα 50 1978-1997 Η Μπουµπουλίνα και το Παλαµήδι Ποσειδών 100 1967-1978 Ακαδηµία Αθηνών ηµόκριτο Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 102

100 1978-2002 Αθηνά Πειραιώ Αδαµάντιο Κοραή, Μονή Αρκαδίου 200 1996-2002 Κρυφό Σχολειό Ρήγα Φεραίο 500 1968-1983 Φρούτα, ζώο Ανάγλυφο Ελευσίνιων Μυστηρίων 500 1983-2002 Το Φρούριο τη Κέρκυρα Ιωάννη Καποδίστρια Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 103

1.000 1970-1978 Ύδρα Ζευ 1.000 1987-2002 ισκοβόλο του Μύρωνα, Ναό Ήρα στην Ολυµπία Απόλλων 5.000 1984-2002 Καρύταινα Θεόδωρο Κολοκοτρώνη 10.000 1995-2002 Ασκληπιό Γεώργιο Παπανικολάου Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 104

Αντικατάσταση τη δραχµή από το ευρώ Την 1η Ιανουαρίου του 2002 η δραχµή αντικαταστάθηκε από το Ευρώ, την κοινή νοµισµατική µονάδα των κρατών - µελών τη Ευρωζώνη µε ισοτιµία 1 ευρώ = 340,750 δραχµέ. Έω τι 28 Φεβρουαρίου 2002, κυκλοφορούσαν παράλληλα δραχµέ και ευρώ, ενώ από την 1η Μαρτίου 2002 µόνο ευρώ. Η περίοδο αντικατάσταση των δραχµών σε ευρώ από την Τράπεζα τη Ελλάδα έληξε για τα κέρµατα την 1η Μαρτίου 2004 και για χαρτονοµίσµατα την 1η Μαρτίου 2012. Συγκεκριµένα η αξία των νοµισµάτων την εποχή τη αντικατάσταση µε το ευρώ είχε ω εξή: 1 ραχµή = 0,293 λεπτά 2 = 0,587 λεπτά 5 = 1,47 λεπτά 10 = 2,93 λεπτά 20 = 5,87 λεπτά 50 = 14,67 λεπτά 100 = 29,35 λεπτά 500 = 1,47 Ευρώ Ενώ η αξία των χαρτονοµισµάτων την ίδια εποχή είχε ω εξή: 100 = 29,35 λεπτά 200 = 58,69 λεπτά 500 = 1,47 Ευρώ 1.000 = 2,93 Ευρώ Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 105

5.000 = 14,67 Ευρώ 10.000 = 29,35 Ευρώ Ερευνητική εργασία Β τάξη Εσπερινού Λυκείου Κέρκυρα 2012-2013 106