Ορο λοςτηςδιαβιόυμα θησηςστην καταπολε μηση των εκπαιδευτικω ν και κοινωνικω ν ανισοτη των Παράλληλα Κείμενα
Ηαντιμετώπισητωνεκπαιδευτικώνανισοτήτων: Μπορεί να μειωθεί η εκπαιδευτική ανισότητα; Το παράδειγμα των σκανδιναβικών χωρών, όπου το επίπεδο των εκπαιδευτικών ανισοτήτων είναι χαμηλό είναι ένα καλό παράδειγμα: Γενικευμένοκαιαπολύτωςδωρεάνσύστημαπροσχολικήςεκπαίδευσης Πολλέςμικρέςσχολικέςμονάδεςεύκολαπροσβάσιμες(σεκοντινές αποστάσεις) για όλα τα παιδιά Απουσίαομαδοποίησηςτωνμαθητώνμεβάσητιςακαδημαϊκέςτους ικανότητες Ανοικτάαναλυτικάπρογράμματα Υψηλούεπιπέδουυλικοτεχνικήυποδομή Υψηλούεπιπέδουβασικήκατάρτισηκαιεπιμόρφωσητωνεκπαιδευτικών
Η συγκρουσιακή θεωρία και η ανισότητα στην εκπαίδευση Αξιοκρατικήθεωρείταιμιακοινωνίαστηνοποίατοκοινωνικόστάτουςβασίζεται στις ικανότητες και στα επιτεύγματα Σεμιααξιοκρατικήκοινωνίατοκοινωνικόστάτουςδενκληρονομείταιαλλά αποκτάται Βασικήπροϋπόθεσηγιατηνεπίτευξητηςαξιοκρατίαςείναιναεξασφαλίζονταιίσες προϋποθέσεις ανταγωνισμού μεταξύ των κοινωνών. Δενθαπρέπειναυπάρχουνεμπόδιαώστεόλοιοιμαθητέςνααναπτύσσουν ανεμπόδιστα τις ικανότητες και τα ταλέντα τους Σύμφωναμετοφιλελεύθεροιδεολόγημαηαξιοκρατίααναπτύσσεταιμέσααπό συνθήκες ανταγωνισμού Ότανοανταγωνισμόςδενείναιυγιήςκαιδενεξασφαλίζειισότηταευκαιριώνγια όλους προφανώς δεν οδηγεί σε αξιοκρατία Εάν, όμωςκάποιακοινωνικάχαρακτηριστικάλειτουργούνγιαάλλουςευεργετικά και για άλλους επιβλαβώς για κάποιες κοινωνικές ομάδες, τότε δεν μπορούμε να μιλάμεγιααξιοκρατίααφούδενεξασφαλίζονταιυγιείςσυνθήκεςανταγωνισμού. Τίθεταιέτσιτοπρόβληματηςεκπαιδευτικήςανισότητας
Ποιότητα στην εκπαίδευση Παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα στην εκπαίδευση: Εκπαιδευτικές εισροές(αναλυτικά προγράµµατα, εγχειρίδια, σχολικάκτίρια, υλικοτεχνικήυποδοµή) Εκπαιδευτικέςδιαδικασίες(διδασκαλία, οργάνωσητηςσχολικήςτάξης) Εκπαιδευτικές εκροές(επιδόσεις των µαθητών)
Εκπαιδευτικός αποκλεισµός και ποιότητα στην εκπαίδευση Αρνητικές επιπτώσεις που σχετίζονται µε τον εκπαιδευτικό αποκλεισµό: Αναλυτικά προγράµµατα χαµηλού επιπέδου Φτωχή υλικοτεχνική υποδοµή Μεγάλοι αριθµοί µαθητών στις σχολικές τάξεις Ανεπαρκείς εκπαιδευτικοί(κακές βασικές σπουδές, έλλειψη επιµόρφωσηςκ.λπ.) Προκαταλήψεις των εκπαιδευτικών για τη σχολική πρόοδο µαθητών µε συγκεκριµένα κοινωνικά χαρακτηριστικά Έλλειψη εµπιστοσύνης εκ µέρους των γονέων στους εκπαιδευτικούς θεσµούς ή υποτίµησή τους.
Πρόσβαση στην εκπαίδευση και εκπαιδευτική ποιότητα Η εγκατάλειψη του σχολείου και η σχολική αποτυχία συνδέονταιστενάµετηνέλλειψηποιότηταςστηνεκπαίδευση. Οι έρευνες δείχνουν ότι σχεδόν όλες οι περιπτώσεις εκπαιδευτικού αποκλεισµού συνδέονται µε εκπαιδευτικά συστήµαταχαµηλήςποιότητας. Τα«κακά σχολεία» δεν είναι σε θέση να προσελκύσουν το εκπαιδευτικό ενδιαφέρον των µαθητών. Η σχολική αποτυχία και η εγκατάλειψη του σχολείου αποτελούν κατ αρχήν ευθύνητουεκπαιδευτικούσυστήµατος. Τα«κακά σχολεία» αντί να λειτουργούν προς όφελος των κοινωνικά µειονεκτούντων αναπαράγουν τις κοινωνικές ανισότητες. Οι κοινωνικές ανισότητες µετατρέπονται σε εκπαιδευτικές ανισότητες και οι εκπαιδευτικές ανισότητες ξαναµετατρέπονταισεκοινωνικές.
Εκπαίδευσηκαιοικονομία Ηένταξητουατόμουστηνκοινωνίαπροϋποθέτειτηνπροετοιμασίατου, τη διαδικασίαενσωμάτωσήςτου. Ηεργασίααποτελείέναδεύτερο, εξίσουσημαντικόμετηνεκπαίδευσηθεσμό, που εκτός των άλλων λειτουργιών του αναλαμβάνει να κοινωνικοποιήσει τα άτομα ως ενήλικα και δημιουργικά μέλη της κοινωνίας. Στησύγχρονηβιομηχανικήκοινωνίαηεκμάθησητηςεπαγγελματικήςτέχνης και γενικότερα όλων των επαγγελμάτων, μεταφέρθηκε από τον εργασιακό χώρο στους κόλπους της θεσμοποιημένης εκπαίδευσης. Ησύγχρονητεχνολογίακαιηαυτοματοποίησηέχουνκαταστήσειτηνυψηλή επαγγελματική εξειδίκευση επιτακτική ανάγκη και, ως εκ τούτου, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι πολλές αλλαγές στο περιεχόμενο και την έκταση της εκπαίδευσης εξετάζονται και εφαρμόζονται από τη σκοπιά της οικονομίας.
Εκπαίδευσηκαιοικονομία Ηεπέκτασητηςεκπαίδευσης, τηςδευτεροβάθμιαςκαιτηςτριτοβάθμιας, αποτελείτη δίοδο που θα επιτρέψει την ανάπτυξη του κοινωνικού ανταγωνισμού και της κινητικότητας Είναιπασίδηλοτογεγονόςότιηεκπαίδευσηοδηγείσταακριβοπληρωμένα επαγγέλματα, σε αυτά δηλαδή που απαιτούν ένα σχετικά υψηλό ποσοστό εξειδίκευσης και αποτέλεσε τελικά ατομικό και κοινωνικό αίτημα, που σε πολλές περιπτώσεις κατακτήθηκεμέσααπόταξικούςκαισυνδικαλιστικούςαγώνες. Οφείλουμε, όμωςνασημειώσουμεότιαυτήηπληθωριστικήζήτησηγιαανώτατη εκπαίδευση οδήγησε, σε αρκετές περιπτώσεις, σε εκπαιδευτικά και οικονομικά αδιέξοδα, όπου η παραγωγή πτυχιούχων από τα πανεπιστήμια υπερκαλύπτει τις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας για τις συγκεκριμένες ειδικότητες, ενώ παράλληλα τα πανεπιστήμια δυσλειτουργούν υπό του βάρους του σημαντικά μεγάλου αριθμού φοιτητών Τοεκπαιδευτικόδίκτυοτηςτεχνοεπαγγελματικήςεκπαίδευσης, ηαύξησητων διδακτικών ωρών των θετικών επιστημών και η αναδιαμόρφωση των αναλυτικών προγραμμάτων είναι μερικές από τις αλλαγές που επέφερε η σύνδεση της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της βιομηχανικής και μεταβιομηχανικής οικονομίας σε ειδικευμένο εργατικό δυναμικό.
Η έννοια της κοινωνικής αναπαραγωγής και ο ρόλος του σχολείου ηεκπαίδευσηότιπαράγειένασύνολοαπόαποτελέσματαπουδιαχέονται στο κοινωνικό σύνολο και το κοινωνικό γίγνεσθαι ηένταξητωνκοινωνώνστουςεκπαιδευτικούςμηχανισμούςκαιηαπόκτηση εκ μέρους τους των πιστοποιητικών που οι τελευταίοι χορηγούν ως αποδείξειςεπιτυχούςένταξηςκαιδιαδρομήςανάεκπαιδευτικήβαθμίδα, αποτελούν στοιχεία που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη μετέπειτα επαγγελματική- κοινωνική τους ένταξη και τη συνεπαγόμενη κοινωνική τους διαδρομή. Έτσι, δημιουργείταιμιααξιολογικήκλιμάκωσητωνεκπαιδευτικών πιστοποιητικών ανά εκπαιδευτική βαθμίδα, με βάση την πυραμοειδή δόμηση του εκπαιδευτικού συστήματος, που καταγράφει τις πιθανότητες ένταξης των"προσοντούχων" στιςεπιμέρουςκοινωνικέςτάξειςκαιομάδες, προδιαγράφοντας με σημαντικά υψηλό ποσοστό πιθανολόγησης και τη διαμόρφωσητηςπροσόδουτους.
Η έννοια της κοινωνικής αναπαραγωγής και ο ρόλος του σχολείου ηκοινωνικήκινητικότηταπροδιαγράφειένασύνολοκινήσεωνεντόςτου κοινωνικού χώρου, που καταδεικνύουν το βαθμό της κοινωνικής οργάνωσης καιεξέλιξης. Ανδεχθούμεότιηκοινωνικήάνοδοςκαιηκοινωνικήκινητικότηταενγένει συνδέονται άμεσα με την απόκτηση μορφωτικών πιστοποιητικών, θα πρέπει να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι δεν εμφανίζεται, στον αναμενόμενο βαθμό, μια εκπαιδευτικά μη προσδιορίσιμη κίνηση στον κοινωνικό χώρο. Οιπρονομιούχοιδιατηρούντακοινωνικάτουςπρονόμιακαιδιακρίσεις, ενώ οι μη προνομιούχοι, οι κοινωνικά και πολιτισμικά στερημένοι διατηρούν όλα τα χαρακτηριστικά εκείνα που τους κατατάσσουν στις κατώτερες τάξεις του κοινωνικού σώματος. Πρόκειταιγιαμιαανακύκλωσηήαναπαραγωγήκοινωνικών χαρακτηριστικώνκατάτηνοποίακαταλυτικόρόλοπαίζειτοσχολείο. Διαδραματίζεται, λοιπόν, μια διαδικασία κοινωνικής αναπαραγωγής.
Η έννοια της κοινωνικής αναπαραγωγής και ο ρόλος του σχολείου Μετοόροαναπαραγωγήεννοείται«ηεκνέουήσυνεχήςπαραγωγή του αυτού όντως(σ.σ. βιολογική αναπαραγωγή), φαινομένου ή η παραγωγή από ένα και το αυτό πρότυπο πολλών αντιτύπων.» Επίσηςοίδιοςόροςδηλώνειτην"εκνέουπαραγωγήήπαραγωγή όντων ομοίων προς το υπάρχον Καιοιδύοορισμοίπουπαρατίθενταιπροσδιορίζουν, κατάκύριολόγο την έννοια της βιολογικής αναπαραγωγής, προϊδεάζοντας μόνο για τη χρήση του όρου στις κοινωνικές επιστήμες.
Η έννοια της κοινωνικής αναπαραγωγής καιορόλοςτουσχολείου Στηνκοινωνιολογίαηαναπαραγωγήδηλώνειτησταθερήεπανάληψη και συνέχεια ενός συστήματος δομικών σχέσεων κατά το μέρος που η επανάληψηκαιησυνέχειαείναισταθερήκαιγιαόσοδιαρκεί. Ηέννοιατηςκοινωνικήςαναπαραγωγήςπροέρχεται, κατάκύριολόγο, από τη μαρξιστική θεωρία η οποία θεωρεί ότι οι κυρίαρχες τάξεις που απολαμβάνουν ένα σύνολο από προνόμια και διακρίσεις στο κοινωνικό γίγνεσθαι επιθυμούν να διατηρήσουν αυτά ακριβώς τα πλεονεκτήματάτους, κληροδοτώνταςταστουςαπογόνουςτους, αναπαράγοντας, με άλλα λόγια, όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που τις καθιστούν κυρίαρχες.
Η έννοια της κοινωνικής αναπαραγωγής καιορόλοςτουσχολείου Ορόλοςτουσχολείουστηδιαδικασίατηςκοινωνικήςαναπαραγωγήςείναι κεφαλαιώδης γιατί μέσα από τις λειτουργικές του δομές κάθε κοινωνικός σχηματισμός είναι σε θέση να διατηρεί και να αναπαράγει όλα εκείνα τα στοιχεία που συνεπικουρούν στη διατήρηση των όλων των χαρακτηριστικών που προσδίδουν στα άτομα τις κοινωνικές τους θέσεις και τους ρόλους τους. Μετέχεικαισυμβάλλεισ' αυτήντηναναπαραγωγήτοσχολείο ανακατανέμοντας, τις"κοινωνικέςθέσεις" καιτους"κοινωνικούςρόλους" έτσι ώστε οι δύο αντίπαλες κοινωνικές τάξεις να αναπαράγονται. Επιτελείαυτήντηνανακατανομή: de facto μέσωτουτρόπουδομικής δικτύωσής του, de jure μέσω της πιστοποίησης των γνώσεων και ικανοτήτων και τη νομιμοποιεί μέσω της ιδεολογίας που διοχετεύει"