1. ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Γράφτηκε στην κοινή και δημώδη ελληνική γλώσσα. Φυλάσσεται στην ελληνόφωνη εκκλησία. Χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα στις λατρευτικές συνάξεις. Η μόνη διαφοροποίηση είναι ότι τα κεφαλαία γράμματα έγιναν μικρά.
1. ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Διαίρεση του κειμένου της Κ. Διαθήκης Αρχαία διαίρεση: Ήταν νοηματική και λεπτομερέστερη στη διαίρεση των κεφαλαίων. Δεν ήταν ενιαία και κοινή χρήση σ όλη την Εκκλησία. Σημερινή διαίρεση: Σε κεφάλαια έγινε στη Γαλλία στις αρχές του 13 ου αι. από τον Langton. Σε στίχους από τον Ροβέρτο Στεφάνους το 1551 μ.χ. στη Γαλλία.
2. Αρχαίες μεταφράσεις Ιεραποστολικοί λόγοι (σε λαούς που δεν μιλούσαν την ελληνική). Μεγάλη αξία : α) Ερμηνεία της Βίβλου β) Κριτική του κειμένου
2. Αρχαίες μεταφράσεις ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΑΝΑΓΟΝΤΑΙ ΤΟΝ 2 Ο ΑΙΩΝΑ. ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΓΝΩΣΤΑ ΜΕΓΑΛΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ.
2. Αρχαίες μεταφράσεις Χειρόγραφα αρχαίων μεταφράσεων: Λατινική Vulgata 10.000, Αιθιοπική 2.000, Σλαβική 4.101, Αρμενική 2.587, Συριακή, Πεσίττα 350, Αραβικ ή 75, παλιά Λατινική 50 κλπ.
2. Αρχαίες μεταφράσεις Α) Λατινικές μεταφράσεις 1. Itala 3 ο αι. Β. Αφρική και Ευρώπη (όλες οι αρχαίες λατινικές μεταφράσεις πριν από τη Vulgata). Πήραν την ονομασία Itala από κάποιο χωρίο του ι. Αυγουστίνου. 2. Afra 240 μ.χ. (Κυπριανός). Γνωστά χειρόγραφα παλιών λατινικών μεταφράσεων: Bobbiensis (κ) Veronensis (b) Βέζα (D) Γίγας (gig) (λόγω διαστάσεων)
2. Αρχαίες μεταφράσεις Α) Λατινικές μεταφράσεις 3. Vulgata Ιερώνυμος κατ εντολή του πάπα Ρώμης Δαμάσου. Αναθεώρηση προηγουμένων λατινικών μεταφράσεων.
2. Αρχαίες μεταφράσεις Β) Κοπτικές ή αιγυπτιακές μεταφράσεις 1. Η λέξη κόπτης αποτελεί σύντμηση της ελληνικής λέξης αιγύπτιος 2. Το κοπτικό αλφάβητο έχει 31 γράμματα = (24 από τα κεφαλαία ελληνικά + 7 από την αυτόχθονα γραφή) Στην Αίγυπτο οι ανώτερες τάξεις μιλούσαν την ελληνική και μόνον ο αγροτικός πληθυσμός τις κοπτικές διαλέκτους.
2. Αρχαίες μεταφράσεις Β) Κοπτικές ή αιγυπτιακές μεταφράσεις 1. Σαϊδική Η αρχαιότερη αιγυπτιακή μετάφραση (3 ος αι.). 2. Βοχαϊρική Επίσημη μετάφραση της Κοπτικής Εκκλησίας (5 ος αι.).
2. Αρχαίες μεταφράσεις Β) Κοπτικές ή αιγυπτιακές μεταφράσεις 3. Μεσοαιγυπτιακές μεταφράσεις: α) Φαγιουμική, β) Βασμουρική και γ) Αχμιτική. ΟΛΕΣ ΟΙ ΚΟΠΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΤΟΥΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΟΥ ΤΥΠΟΥ
2. Αρχαίες μεταφράσεις Γ) Συριακές μεταφράσεις (Συρία και Μεσοποταμία) 1. Συριακή κουρετώνιος (4 ος ή 5 ος αι.). Ο Cureton βρήκε σε μοναστήρι κοντά στο Κάϊρο χειρόγραφο με τη γραφή αυτή.
2. Αρχαίες μεταφράσεις Γ) Συριακές μεταφράσεις (Συρία και Μεσοποταμία) 2. Συριακή σιναϊτική μετάφραση (4 ος αι.). Ονομάσθηκε έτσι από ένα παλίμψηστο του 4 ου ή 5 ου αι., που βρέθηκε στη μονή του Σινά. 3. Πεσίττα ή Πεσιτώ (αρχές του 5 ου αι.). Η ονομασία σημαίνει απλή ή κοινή μετάφραση. Μάλλον η μετάφραση οφείλεται στον επίσκοπο Έδεσσας Ραββουλά (411-435 μ.χ.).
2. Αρχαίες μεταφράσεις Γ) Συριακές μεταφράσεις (Συρία και Μεσοποταμία) 4. Φιλοξένειος (508 μ.χ. από το μονοφυσίτη επίσκοπο Φιλόξενο). Αναθεώρηση της Πεσίττα βάσει των ελληνικών χειρογράφων. 5. Ηρακλειανή (616 μ.χ. από το μονοφυσίτη επίσκοπο Μαββούγης Θωμά). Η μετάφραση αυτή είναι αναθεώρηση της παραπάνω μεταφράσεως. 6. Συριακή παλαιστινή (4 ος ή 5 ος αι.) Αραμαϊκή διάλεκτο της Παλαιστίνης.
2. Αρχαίες μεταφράσεις Άλλες αρχαίες μεταφράσεις 1. Γοτθική (380 μ.χ.) - Από τον επίσκοπο Ουλφίλα. Η μετάφραση αυτή είναι το αρχαιότερο φιλολογικό έργο γερμανικής διαλέκτου. 2. Αιθιοπική (4 ος αι.). 3. Αρμενική (5 ος αι.) 4. Σλαβονική (9 ος αι.) - Από τους αδελφούς αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο. Σλαβονικό αλφάβητο 38 γραμμάτων.
2. Αρχαίες μεταφράσεις Άλλες αρχαίες μεταφράσεις 5. Γεωργιανή. 6. Αραβική (5 ος ή 6 ος αι.). 7. Περσική (5 ος ή 6 ος αι.).
Σήμερα η Καινή Διαθήκη
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Από την εποχή της Τουρκοκρατίας:
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Από την εποχή της Τουρκοκρατίας: Ιωαννίκιος Καρτάνος, Κερκυραίος λόγιος του 16 ου αι. Στην φυλακή έγραψε μετάφραση αποσπάσματα της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης στην καθομιλουμένη γλώσσα. «Η Παλαιά τε και Νέα Διαθήκη,ήτοι το άνθος και αναγκαίον αυτής».
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Από την εποχή της Τουρκοκρατίας: Μάξιμος Καλλιουπολίτης, μοναχός λόγιος του 17ου αι. Το 1638 μετέφρασε την Καινή Διαθήκη στην καθομιλούμενη της εποχής του, διότι συνειδητοποιεί ότι: "τό κοινόν τῆς Ἐκκλησίας πάγει ὀλίγον κατ ὀλίγον φθειρόμενον" γιατί δεν "δύνονται νά γρικήσουν τήν Θείαν Γραφήν" και αναλαμβάνει την μετάφραση της Καινής Διαθήκης στην Νεοελληνική.
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Από την εποχή της Τουρκοκρατίας: Η μετάφραση του Μαξίμου εκδόθηκε στην Γενεύη το 1638, όταν ο Μάξιμος είχε πεθάνει και επανεκδόθηκε το 1995 από το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης (Μ.Ι.Ε.Τ.).νεοελληνική μετάφραση της Κ.Δ.). Στις αρχές του 19ου αι. η Βρεττανική Βιβλική Εταιρεία προέβη σε πολλές εκδόσεις τη διορθωμένη μετάφραση του Μαξίμου.
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Από την εποχή της Τουρκοκρατίας: Πατριάρχης Παρθένιος Β (1645) «Η Καινή Διαθήκη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού,δίγλωττος,εν η αντιπροσώπως το τε θείον πρωτότυπον και η απαραλλάκτως εξ εκείνου είς απλήν διάλεκτον,δια του μακαρίτου κυρίου Μαξίμου του Καλλιπολίτου γενομένη μετάφρασις άμα ετυπώθησαν».
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Το 1828 Βιβλική Εταιρεία κυκλοφόρησε τη μετάφραση του μοναχού Ιλαρίωνα. Η παραπάνω μετάφραση αντικαταστάθηκε από τη μετάφραση του Βάμβα Νεόφυτος Βάμβας (1776-1855)
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Η Ιουλία Σωμάκη (1900), κατόπιν εντολής της βασίλισσας Όλγας και με τη συμπαράσταση του Μητροπολίτη Αθηνών Προκοπίου Οικονομίδη, μετέφρασε τα Ευαγγέλια στην απλή καθαρεύουσα, «προς αποκλειστικήν οικογενειακήν του ελληνικού λαού χρήσιν».
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Αλέξανδρος Πάλλης (Ολοκληρωμένη μετάφραση των 4 Ευαγγελίων στο Λίβερπουλ της Αγγλίας). «Η Νέα Διαθήκη κατά το Βατικανό χειρόγραφο».
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Η μετάφραση αυτή συνδέεται με τα λεγόμενα «Ευαγγελικά» τα επεισόδια, που διαδραματίσθηκαν το Νοέμβριο του 1901 στην Αθήνα.
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Αφορμή των γεγονότων ήταν δημοσίευση της μετάφρασης των Ευαγγελίων από τον Αλέξανδρο Πάλλη στην εφημερίδα Ακρόπολις.
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Το έργο αυτό εκτυπώθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1901 με έξοδα της βασίλισσας Όλγας. Κυκλοφόρησε σε λίγα αντίτυπα για τους Έλληνες της Διασποράς.
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Στη μετάφραση αυτή αντέδρασαν φοιτητές και καθηγητές, επειδή η απόκλιση από τη χρήση της αρχαΐζουσας «καθαρεύουσας» γλώσσας θεωρούνταν εθνικό έγκλημα. Εξαιτίας των Ευαγγελικών προστέθηκε στο Σύνταγμα του 1911 το άρθρο: «Το κείμενον των Αγίων Γραφών τηρείται αναλλοίωτον η εις άλλον γλωσσικόν τύπον απόδοσις τούτου άνευ της προηγούμενης εγκρίσεως και της εν Κωνσταντινουπόλει Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας απαγορεύεται απολύτως».
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Στην αναθεώρηση του Συντάγματος το 1927 η φράση τροποποιήθηκε ως εξής: «άνευ της προηγούμενης εγκρίσεως της αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος και της εν Κωνσταντινουπόλει Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας». Η διάταξη αυτή παρέμεινε απαράλλαχτη για τα επόμενα 50 χρόνια.
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Στο Σύνταγμα του 1975 (άρθρο 3, παράγραφος 3) προστέθηκε η λέξη «επίσημος» («η εις άλλον γλωσσικόν τύπον επίσημος μετάφρασις»), ενώ στη συζήτηση που συνοδεύτηκε στη Βουλή διευκρινίστηκε η έννοια της "επίσημης" μετάφρασης. Παρά ταύτα, οι μεταφραστικές προσπάθειες συνεχίστηκαν, καθώς ανταποκρίνονταν στη βαθύτερη ανάγκη του λαού για την απόδοση της Γραφής σε γλώσσα σύγχρονη και κατανοητή. http://www.slideboom.com/presentations/111819/ευαγγελικά
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Μεταπολεμικές μεταφράσεις ή παραφράσεις: Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη μετά συντόμου ερμηνείας, 1951. Ι. Κολιτσάρα, Η Καινή Διαθήκη, Ερμηνευτική απόδοσις, 1963. Πρόκειται για τις δύο πιο γνωστές παραφράσεις, που διαδόθηκαν από τις χριστιανικές οργανώσεις «Ζωή» και «Σωτήρ». Π. Δημητρόπουλου - Μ. Καψή, Η Καινή Διαθήκη, 1960.
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Β. Βέλλα, Ε. Αντωνιάδη, Α. Αλιβιζάτου, Γ. Κονιδάρη, Η γνωστή μετάφραση «των τεσσάρων καθηγητών», 1967. Ν. Ψαρουδάκη, Το Ευαγγέλιο στη Γλώσσα του λαού, 1978. Αγία Γραφή Βίβλος, έκδ. Κουμουνδουρέα, ερμηνευτική απόδοση του Ι. Κολιτσάρα,, τόμ. 1-7, 1981 εξ. Αγία Γραφή, μετάφρ. Σπ. Μακρή, εκδ. Χ. Πάτση, χ.χ. Αθ. Δεληκωστόπουλου, Η Καινή Διαθήκη σε Νεοελληνική απόδοση, 1995.
ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Η Καινή Διαθήκη, (Σ. Αγουρίδη, Π. Βασιλειάδη, Ι. Γαλάνη, Γ. Γαλίτη, Ι. Καραβιδόπουλο, Β. Στογιάννο), έκδ. Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας 1985. Η Καινή Διαθήκη, (αναθεωρημένη έκδοση από τους Π. Βασιλειάδη, Ι. Γαλάνη, Γ. Γαλίτη, Ι. Καραβιδόπουλο), Β έκδ. Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας 1989. Η Β έκδοση συνοδεύεται από τις επιστολές ευλογίας του Πατριαρχείου,των Πατριαρχείων Οικουμενικού, Αλεξανδρείας, Ιεροσολύμων,καθώς και της Ι. Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΩΝ Α. Βλάχου, Το κατά Λουκάν, 1974. Τα Ευαγγέλια, 1977. Γ. Παπακυριακόπουλου, Το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, 1976. Γ. Σεφέρη, Η Αποκάλυψη του Ιωάννη. Μεταγραφή, 1966. Ο. Ελύτη, Η Αποκάλυψη. Μορφή στα Νέα Ελληνικά, 1985
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΩΝ Μελετίου, Μητροπολίτη Νικοπόλεως, Ευαγγέλιον κατά Ματθαίον, 1991. Ευαγγέλιον κατά Ιωάννην, 1993. Χρύσανθου Σαρηγιάννη,Μητροπολίτη Μόρφου, Το Ευαγγέλιο του Ματθαίου,1992. Αρχιμ. Νικόδημου Σκρέττα, Αποκάλυψις. Ποιητική απόδοση στη νεοελληνική,1995. Ντίνου Χριστιανόπουλου, Το Άγιο και Ιερό Ευαγγέλιο κατά το Ματθαίο, 1996.