Υγεία και ασφάλεια στην εργασία Η βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία αποτέλεσε πρωταρχικό μέλημα για τις αρχές της ΕΕ από τη δεκαετία του 1980. Με την εισαγωγή νομοθεσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθορίστηκαν κατώτατα πρότυπα για την προστασία των εργαζομένων, αλλά η νομοθεσία που εγκρίθηκε δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη να διατηρούν ή να εισαγάγουν αυστηρότερα μέτρα. Όταν τέθηκε σε ισχύ η Συνθήκη της Λισαβόνας, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έγινε από νομικής πλευράς δεσμευτικός, καθιστώντας την πολιτική όσον αφορά την υγεία και την ασφάλεια έναν ακόμη πιο σημαντικό τομέα της νομοθεσίας της ΕΕ. Νομική βάση Άρθρα 91, 114, 115, 151, 153 και 352 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Στόχοι Με βάση το άρθρο 153 της ΣΛΕΕ, η ΕΕ ενθαρρύνει τις βελτιώσεις του περιβάλλοντος εργασίας με την εναρμόνιση των συνθηκών εργασίας με στόχο την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων. Για τον σκοπό αυτό, καθορίζονται ελάχιστες απαιτήσεις σε επίπεδο ΕΕ, που επιτρέπουν στα κράτη μέλη να θεσπίσουν υψηλότερα επίπεδα προστασίας σε εθνικό επίπεδο, εφόσον το επιθυμούν. Η Συνθήκη ορίζει ότι οι οδηγίες που εγκρίθηκαν με σκοπό την εισαγωγή παρόμοιων κατώτατων απαιτήσεων δεν θα πρέπει να επιβάλλουν διοικητικές, δημοσιονομικές ή νομικές δεσμεύσεις κατά τρόπον ο οποίος θα εμπόδιζε τη δημιουργία και την ανάπτυξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Επιτεύγματα Α. Ανάπτυξη των θεσμών Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), που ιδρύθηκε από τη Συνθήκη του Παρισιού το 1951, διάφορα ερευνητικά προγράμματα πραγματοποιήθηκαν στον τομέα της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία. Η ανάγκη για μια συνολική προσέγγιση στην επαγγελματική ασφάλεια και υγεία έγινε πλέον έκδηλη με την ίδρυση της ΕΟΚ από τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957. Η Συμβουλευτική Επιτροπή για την Ασφάλεια, την Υγιεινή και την Προστασία της Υγείας στην Εργασία ιδρύθηκε το 1974 για να βοηθήσει την Επιτροπή στην προετοιμασία και την υλοποίηση δραστηριοτήτων σε αυτόν τον τομέα. Με σκοπό να ολοκληρωθεί η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά απαιτούντο ελάχιστοι κανόνες σε ό,τι αφορά την επαγγελματική υγεία και την ασφάλεια. Αυτό οδήγησε στην έγκριση ορισμένων οδηγιών, για παράδειγμα της οδηγίας 82/605/ΕΟΚ (που αντικαταστάθηκε από την οδηγία 98/24/EΚ) σχετικά με την προστασία από τους κινδύνους που σχετίζονται με τον μεταλλικό μόλυβδο, της οδηγίας Θεματολογικά δελτία για την Ευρωπαϊκή Ένωση - 2015 1
83/477/EΟΚ (που τροποποιήθηκε από την οδηγία 2003/18/EΚ) σχετικά με τον αμίαντο και της οδηγίας 86/188/EΟΚ (που τροποποιήθηκε από την οδηγία 2003/10/EΚ) σχετικά με τον θόρυβο. 1. Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη Η έγκριση της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης το 1987 εισήγαγε την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία στη Συνθήκη ΕΟΚ για πρώτη φορά σε άρθρο, το οποίο καθόριζε ελάχιστες απαιτήσεις και επέτρεπε στο Συμβούλιο να εγκρίνει οδηγίες για την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια με ειδική πλειοψηφία. Οι στόχοι του άρθρου ήταν: να βελτιώσει την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, να εναρμονίσει τις συνθήκες στο εργασιακό περιβάλλον, να αποφύγει το «κοινωνικό ντάμπινγκ», καθώς ολοκληρωνόταν η εσωτερική αγορά, να εμποδίσει εταιρείες από το να μετεγκατασταθούν σε περιοχές με χαμηλότερο επίπεδο προστασίας με σκοπό την απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Παρά το γεγονός ότι ο αποκαλούμενος «Κοινωνικός Χάρτης» του 1989 (ο Κοινοτικός Χάρτης των Θεμελιωδών Κοινωνικών Δικαιωμάτων των Εργαζομένων), δεν ήταν νομικά δεσμευτικός, επιβεβαίωνε την προσέγγιση ότι πρέπει να αποδοθεί η ίδια σημασία στις κοινωνικές πτυχές με τις οικονομικές πτυχές της ενιαίας αγοράς. 2. Συμβολή της Συνθήκης του Άμστερνταμ (1997) Η Συνθήκη του Άμστερνταμ ενίσχυσε τη θέση των ζητημάτων απασχόλησης με την εισαγωγή του τίτλου για την απασχόληση και την κοινωνική συμφωνία. Για πρώτη φορά, οδηγίες οι οποίες καθόριζαν ελάχιστες απαιτήσεις στον τομέα της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία και τις συνθήκες εργασίας εγκρίθηκαν τόσο από το Κοινοβούλιο όσο και από το Συμβούλιο μέσω της διαδικασίας συναπόφασης. 3. Συμβολή της Συνθήκης της Λισαβόνας (2007) Η Συνθήκης της Λισαβόνας περιλαμβάνει μία «κοινωνική ρήτρα» σύμφωνα με την οποία οι κοινωνικές απαιτήσεις πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στις πολιτικές της Ένωσης. Μετά τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισαβόνας, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέστη νομικά δεσμευτικός, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη την αρχή της επικουρικότητας σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του Τίτλου VII του εν λόγω Χάρτη. Β. Ορόσημα: Οδηγίες και Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην εργασία 1. Οδηγία πλαίσιο 89/391/ΕΟΚ Το άρθρο 137 της Συνθήκης της Νίκαιας (πλέον άρθρο 153 της ΣΛΕΕ) αποτέλεσε τη βάση για τις προσπάθειες της ΕΕ να βελτιώσει το περιβάλλον εργασίας με σκοπό την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων. Η έγκριση της οδηγίας πλαίσιο 89/391/ ΕΟΚ, με ιδιαίτερη έμφαση στη νοοτροπία της πρόληψης, ήταν ένα ορόσημο. Προέβλεπε προληπτικά μέτρα, πληροφόρηση, διαβούλευση, ισορροπημένη συμμετοχή και κατάρτιση τόσο των εργαζομένων όσο και των εκπροσώπων τους στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα Η οδηγία πλαίσιο αποτελεί επίσης τη βάση για πάνω από 25 «θυγατρικές οδηγίες» σχετικά με: τις προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας (89/654/ΕΟΚ) και τη σήμανση ασφάλειας και/ή υγείας στην εργασία (92/58/ΕΟΚ) τη χρήση εξοπλισμού εργασίας (89/655/ΕΟΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2001/45/ΕΚ και την οδηγία 2009/104/ΕΚ) τη χρήση εξοπλισμών ατομικής προστασίας (89/656/ΕΟΚ) την εργασία σε εξοπλισμό με οθόνη οπτικής απεικόνισης (90/270/ΕΟΚ) και τη χειρονακτική διακίνηση φορτίων (90/269/ΕΟΚ) τομείς: τα προσωρινά ή κινητά εργοτάξια (92/57/ΕΟΚ) τις εξορυκτικές διά γεωτρήσεων βιομηχανίες (92/91/EΟΚ 92/104/ΕΟΚ) και τα αλιευτικά σκάφη (93/103/ΕΚ) Θεματολογικά δελτία για την Ευρωπαϊκή Ένωση - 2015 2
ομάδες: τις έγκυες εργαζόμενες (92/85/ΕΟΚ) και την προστασία των νέων στην εργασία (94/33/ΕΚ) παράγοντες: έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες (90/394/ΕΟΚ), και οδηγία για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση σε καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες κατά την εργασία (2004/37/ΕΚ) τους χημικούς παράγοντες (98/24/ΕΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2000/39/ΕΚ και την οδηγία 2009/161/ΕΚ) βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία (2000/54/ΕΚ) και προστασία από την ιονίζουσα ακτινοβολία (Οδηγία 2013/59/Euratom για την κατάργηση προηγούμενων σχετικών οδηγιών) προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων οι οποίοι είναι δυνατόν να εκτεθούν σε κίνδυνο από εκρηκτικές ατμόσφαιρες (99/92/ΕΚ) έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες (κραδασμοί) (2002/44/ΕΚ), θόρυβο (2003/10/ΕΚ), ηλεκτρομαγνητικά πεδία (2004/40/ΕΚ όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2013/35/ΕΕ) και τεχνητή οπτική ακτινοβολία (2006/25/ΕΚ) ουσίες: ευθυγράμμιση πολλών οδηγιών σχετικά με την ταξινόμηση, επισήμανση, συσκευασία ουσιών και μειγμάτων (οδηγία 2014/27/ΕΕ). Η οδηγία πλαίσιο είχε επίπτωση σε άλλες νομοθετικές πράξεις, και ειδικότερα: στην πρόταση της Επιτροπής για τροποποίηση της οδηγίας 91/383/EΟΚ σχετικά με τους προσωρινά απασχολούμενους στην πρόταση τροποποίησης της οδηγίας 2003/88/EΚ σχετικά με ορισμένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας στην οδηγία 99/95/EΚ σχετικά με τις διατάξεις περί των ωρών εργασίας στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών στην οδηγία 2000/34/ EΚ σχετικά με ορισμένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας ώστε να καλυφθούν οι τομείς και οι δραστηριότητες που εξαιρούνται από την εν λόγω οδηγία (οι οδικές, οι αεροπορικές, οι θαλάσσιες και οι σιδηροδρομικές μεταφορές, οι εσωτερικές πλωτές μεταφορές, η θαλάσσια αλιεία, άλλες εργασίες που εκτελούνται στη θάλασσα και οι δραστηριότητες των ειδικευόμενων ιατρών) και στον κανονισμό του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 2062/94 σχετικά με την ίδρυση Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία. 2. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (OSHA) Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός, για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία ιδρύθηκε το 1996 και έχει ως βάση το Μπιλμπάο της Ισπανίας. Έχει ως σκοπό να ενισχύσει την ανταλλαγή πληροφοριών και γνώσεων προκειμένου να προωθήσει μια νοοτροπία πρόληψης του κινδύνου. Αναπτύσσει τη διαδικτυακή πλατφόρμα για το διαδικτυακό διαδραστικό εργαλείο εκτίμησης κινδύνου (Online interactive Risk Assessment) (OiRA) που περιέχει φιλικά προς τις ΜΜΕ τομεακά εργαλεία αξιολόγησης σε όλες τις γλώσσες, όπως για κομμωτές και ιδιωτική ασφάλεια. Εφαρμόζοντας ένα αίτημα από το Κοινοβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε τον Ιούνιο του 2013 ένα πιλοτικό πρόγραμμα, σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας, που θα διεξαχθεί από τον ΟΟΣΑ μέχρι το τέλος του 2015. Τον Απρίλιο του 2014, ο Οργανισμός προχώρησε σε μια εκστρατεία «υγιείς χώροι εργασίας, διαχείριση του στρες» για να ευαισθητοποιήσει το στρες το οποίο συνδέεται με την εργασία και τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα, τα οποία συμβάλλουν περίπου στο ήμισυ όλων των απωλειών σε εργάσιμες ημέρες. Γ. Κοινοτικά προγράμματα δράσης και στρατηγικές για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία Μεταξύ του 1951 και του 1997, θεσπίστηκαν ερευνητικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία. Η Ευρωπαϊκή Κοινωνική Ατζέντα εγκρίθηκε το 2000, συμβάλλοντας σε μία πλέον στρατηγική Θεματολογικά δελτία για την Ευρωπαϊκή Ένωση - 2015 3
προσέγγιση για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία σε επίπεδο ΕΕ. Στη συνέχεια, η κοινοτική στρατηγική για υγεία και ασφάλεια στην εργασία για την περίοδο 2002 έως 2006 ενέκρινε μια συνολική προσέγγιση για την ευημερία στον χώρο εργασίας. Η κοινοτική στρατηγική για την περίοδο 2007-2012 επικεντρώθηκε στην πρόληψη. Ο στόχος της ήταν να επιτύχει μια συνεχή, αειφόρο και ομοιογενή μείωση των επαγγελματικών ατυχημάτων και ασθενειών στην ΕΕ, ιδίως μέσω του ορισμού και της εφαρμογής εθνικών στρατηγικών, τη βελτίωση και απλούστευση της υφιστάμενης νομοθεσίας, και την καλύτερη εφαρμογή της εν λόγω νομοθεσίας μέσω της ανταλλαγής καλών πρακτικών, εκστρατειών ενημέρωσης καθώς και βελτιωμένης πληροφόρησης και κατάρτισης. Τον Ιούνιο του 2014, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε το Στρατηγικό Πλαίσιο της ΕΕ για την Υγεία και την Ασφάλεια στην εργασία για την περίοδο 2014-2020 το οποίο εγκρίθηκε από το Συμβούλιο το Μάρτιο του 2015 (COM(2014)332) και συζητείται επί του παρόντος στο Κοινοβούλιο. Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα από την αξιολόγηση της προηγούμενης στρατηγικής και τη δημόσια διαβούλευση, το πλαίσιο αποσκοπεί να αντιμετωπίσει τρείς μεγάλες προκλήσεις: να συνεχίσει να βελτιώνει και να απλοποιεί τους υφιστάμενους κανόνες, να ενισχύσει την πρόληψη ασθενειών που σχετίζονται με την εργασία, συμπεριλαμβανομένων νέων κινδύνων και να λάβει υπόψη τη γήρανση του εργατικού δυναμικού. Ιδιαίτερη προσοχή δίδεται στις ανάγκες των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων. Για την υποστήριξη των ανωτέρω, τεχνικά εργαλεία όπως η διαδικτυακή πλατφόρμα για τη διαδικτυακή διαδραστική αξιολόγηση κινδύνου (Online interactive Risk Assessment) (OiRA) θα αναπτυχθούν περαιτέρω. Επιπλέον, η Επιτροπή εξετάζει τη βελτίωση της συλλογής στατιστικών δεδομένων. Η αναθεώρηση ολόκληρου του σώματος της νομοθεσίας για την υγεία και την ασφάλεια στον χώρο εργασίας πραγματοποιείται ως τμήμα του προγράμματος της Επιτροπής για τη βελτίωση της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου (REFIT), λαμβάνοντας υπόψη τα ευρήματα από τις εθνικές εκθέσεις εφαρμογής. Τα αποτελέσματα αναμένονται για το τέλος του 2015. Ως εκ τούτου, το πλαίσιο θα αναθεωρηθεί το 2016. Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει συχνά τονίσει την ανάγκη για βέλτιστη προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων. Έχει εγκρίνει πολλά ψηφίσματα στα οποία ζητεί να καλύπτονται από τη νομοθεσία της ΕΕ όλες οι πτυχές που αφορούν άμεσα ή έμμεσα τη σωματική ή την ψυχική ευημερία των εργαζομένων. Το Κοινοβούλιο είχε σημαντική επιρροή σε οδηγίες οι οποίες βελτιώνουν τις συνθήκες εργασίας. Υποστηρίζει την Επιτροπή στις προσπάθειές της να αυξήσει την παροχή πληροφοριών προς τις ΜΜΕ. Εκφράζει την άποψη ότι η εργασία θα πρέπει να προσαρμόζεται στις ικανότητες και ανάγκες των ατόμων και όχι το αντίθετο, και ότι τα εργασιακά περιβάλλοντα θα πρέπει να εξελιχθούν κατά τρόπο ώστε να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τις ειδικές ανάγκες των ευάλωτων εργαζομένων. Το Κοινοβούλιο έχει παροτρύνει την Επιτροπή να ερευνήσει νέους αναδυόμενους κινδύνους οι οποίοι δεν καλύπτονται ακόμη από την ισχύουσα νομοθεσία, π.χ. έκθεση σε νανοσωματίδια, άγχος, εξάντληση, άσκηση βίας και παρενόχληση στο χώρο εργασίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να τροποποιήσει την οδηγία σχετικά με την προστασία των εργαζομένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες (οδηγία 2000/54/ΕΚ) και να προστατεύσει το νοσηλευτικό προσωπικό από λοιμώξεις που μεταδίδονται με το αίμα και προκαλούνται από τραυματισμούς με βελόνες (ψήφισμα της 6ης Ιουλίου 2006). Οι κοινωνικοί εταίροι κατέληξαν τελικά στη σύναψη συμφωνίας πλαίσιο σχετικά με την πρόληψη των τραυματισμών που προκαλούνται από αιχμηρά Θεματολογικά δελτία για την Ευρωπαϊκή Ένωση - 2015 4
αντικείμενα στον νοσοκομειακό και υγειονομικό τομέα, η οποία υπεγράφη τον Ιούνιο του 2009. Το Κοινοβούλιο χαιρέτισε την επίτευξη αυτή στο ψήφισμά του της 11ης Φεβρουαρίου 2010. Το Κοινοβούλιο υποστήριξε την οδηγία του Συμβουλίου 2010/32/ΕΕ η οποία εφαρμόζει τη συμφωνία πλαίσιο που εγκρίθηκε στις 10 Μαΐου 2010. Το Κοινοβούλιο ζήτησε επίσης να υπάρξουν βελτιώσεις στην υφιστάμενη νομοθεσία σχετικά με την προστασία των εγκύων, λεχώνων και γαλουχουσών εργαζομένων. Τον Ιούλιο του 2008 η Επιτροπή αποφάσισε τελικά να προτείνει οδηγία για την άδεια μητρότητας και την αναθεώρηση της οδηγίας 92/85/ΕΟΚ. Αυτή εκκρεμεί ενώπιον του Συμβουλίου ενώ η θετική πρώτη ανάγνωση εκ μέρους του Κοινοβουλίου στην πρόταση της Επιτροπής πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2010 (5.10.9). Το Κοινοβούλιο υπογράμμισε επίσης επανειλημμένα την ανάγκη να βελτιωθεί η νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με την προστασία των εργαζομένων από μυοσκελετικές διαταραχές. Τον Ιούνιο του 2010, το Κοινοβούλιο απέρριψε την πρόταση της Επιτροπής για τροποποίηση της οδηγίας σχετικά με τον χρόνο εργασίας των εργαζομένων που εκτελούν κινητές δραστηριότητες οδικών μεταφορών, διότι δεν συμφώνησε ότι οι αυτοαπασχολούμενοι εργαζόμενοι πρέπει να εξαιρεθούν από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Ως αποτέλεσμα, η Επιτροπή απέσυρε την πρότασή της. Η επέκταση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας πλαίσιο 89/391/EΟΚ ώστε να περιλαμβάνει ορισμένες ομάδες εργαζομένων (όπως οι εργαζόμενοι στον στρατιωτικό τομέα, τα αυτοαπασχολούμενα άτομα, οι οικιακοί βοηθοί και οι εργαζόμενοι κατ' οίκον) αποτελεί ένα άλλο σημαντικό αίτημα. Το Κοινοβούλιο ζήτησε επίσης την υιοθέτηση οδηγίας η οποία θα καθορίζει ελάχιστα πρότυπα όσον αφορά την αναγνώριση των επαγγελματικών ασθενειών. Άλλα θέματα τα οποία συζητήθηκαν στο Κοινοβούλιο συμπεριλαμβάνουν την ασφάλεια των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το Κοινοβούλιο χαιρέτισε τον στόχο της Επιτροπής για μείωση των ατυχημάτων στην εργασία κατά 25% σε όλη την ΕΕ (στρατηγική 2007-2012). Στην ενδιάμεση αξιολόγηση της εν λόγω στρατηγικής, το Κοινοβούλιο επικέντρωσε την προσοχή του στην υγεία και την ασφάλεια των ευάλωτων εργαζομένων καθώς και τους ειδικούς κινδύνους στους οποίους εκτίθενται. Τον Σεπτέμβριο του 2013, το Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα στο οποίο καλούσε εκ νέου την Επιτροπή να παρουσιάσει μια νέα ευρωπαϊκή στρατηγική σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία για την περίοδο 2013 έως 2020. Αντιδρώντας στην πρόταση της Επιτροπής τον Ιούνιο του 2014, υπέβαλε προφορική ερώτηση στις 5 Νοεμβρίου 2014 με σκοπό την διευκρίνιση της θέσεως της Επιτροπής σχετικά με τον καθορισμό μετρίσιμων στόχων και την απαίτηση για περιοδική αξιολόγηση. Περαιτέρω θέματα συμπεριέλαβαν μια στοχοθετημένη προσέγγιση για τις ΜΜΕ και τους εργαζόμενους σε μη τυποποιημένες μορφές εργασίας, καθώς και την ανάγκη για εξηγήσεις όσον αφορά για ποιό λόγο το νέο πλαίσιο δεν προβλέπει ειδική νομοθετική δράση όπως είχε προγραμματισθεί προηγουμένως. Στην απάντησή της, η Επίτροπος ανέφερε ότι ένας αριθμός δραστηριοτήτων πραγματοποιείται ή προγραμματίζεται για την υποστήριξη των ΜΜΕ και της εφαρμογής γενικότερα. Όσον αφορά τη νέα νομοθεσία, παρέπεμψε στο πρόγραμμα REFIT και την εν εξελίξει αξιολόγηση. Susanne Kraatz 04/2015 Θεματολογικά δελτία για την Ευρωπαϊκή Ένωση - 2015 5