«Αναδιάρθρωση της καλλιέργειας του καπνού µε άλλες ανταγωνιστικές καλλιέργειες» Τεχνικοοικονοµική Ανάλυση 1 Υπεύθυνος έργου: Φωτόπουλος Χρήστος: Καθηγητής Marketing Management Τροφίµων του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Εισηγητής: Παππά Χριστίνα Οικονοµολόγος, Υποψήφια ιδάκτωρ Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων
1. Σκοποί και στόχοι της έρευνας Στόχοι της έρευνας είναι: 1. Ανάλυση κόστους παραγωγής και οικονοµικών αποτελεσµάτων της καλλιέργειας του καπνού και εναλλακτικών γεωργικών προϊόντων, 2. ιερεύνηση της πιθανότητας αντικατάστασης του καπνού 2
2. Μεθοδολογία 3 Πρωτογενής έρευνα πεδίου. 1.500 ερωτηµατολόγια σε παραγωγούς καπνού. Σε 8 νοµούς (Αιτωλοακαρνανίας, Φθιώτιδας, Καρδίτσας, Πέλλας, Πιερίας, Ροδόπης, Ξάνθης και Σερρών). Επιπλέον, 1.500 ερωτηµατολόγια σε παραγωγούς άλλων προϊόντων.
3. Προφίλ Αρχηγού της Γεωργικής Εκµετάλλευσης (Ν=74) 4 ΠΟΣΟΣΤΟ 1. Ηλικία αρχηγού εκµετάλλευσης <25 26-35 36-45 46-55 56-65 >66 1,35% 1,35% 16,22% 13,51% 31,08% 36,49% 2. Φύλο Αρχηγού εκµετάλλευσης Άρρεν Θήλυ 98,60% 1,40% 3. Μορφωτικό Επίπεδο εν πήγε σχολείο ηµοτικό Γυµνάσιο-Λύκειο Ανώτατη 32,40% 45,90% 20,30% 1,40% 4. Απασχόληση στην εκµετάλλευση Αποκλειστική Κύρια ευτερευόντως Μη απασχόληση 91,89% 4,05% 4,05% - 5. Καταγωγή από αγροτική οικογένεια Ναι 98,65% Όχι 1,35% 6. Έτη απασχόλησης στην εκµετάλλευση Ως 11 Νοε-20 21-31 31-41 >42 δ.α 1,35% 5,41% 13,51% 22,97% 51,35% 5,41% 7. ιαδοχή Ναι Όχι 24,32% 75,68%
4. Προφίλ Γεωργικής Εκµετάλλευσης (Ν=74) 5 1. Μέσος Όρος στρεµµάτων: 2. Τάξεις στρεµµάτων καπνού 1-10 στρέµµατα 11-20 στρέµµατα 21-50 στρέµµατα >51 στρέµµατα 23,57 30,69 ιδιόκτητη γη συνολική γη Ιδιόκτητα στρ. Συνολικά στρ. 13,43% 21,62% 37,31% 33,78% 41,79% 37,84% 7,46% 6,76% Άλλες, (βαµβάκι, σιτάρι, καλαµπόκι, ελιές) 25,68% Κυρίως άλλες, (βαµβάκι, σιτάρι,ελιές) 35,14% Μονοκαλλιε ργητές καπνού 12,16% Κυρίως καπνός (βαµβάκι) 8,11% Πάνω από 50%, (σιτάρι, βαµβάκι) 18,92%
5α. Τεχνικοοικονοµικά στοιχεία καπνού Κόστος παραγωγής Με επιδοτήσεις Χωρίς επιδοτήσεις Οικονοµικά αποτελέσµατα Γεωργικό εισόδηµα Κέρδος 6
5β. απάνες Ενοίκιο Εργασία Οικογενειακή Ξένη Κεφάλαιο Αναλώσιµα (λίπασµα, φάρµακα, κοπριά, κλπ) Αποσβέσεις Ασφάλιστρα, Συντήρηση, Τόκοι (µονίµου, ηµιµονίµου, κλπ) 7
6α. Κύριες απάνες Καπνού Α. Μεταβλητές δαπάνες (./στρ.) 1.Λιπάσµατα 2.Γεωργικά φάρµακα 3. Λοιπές απάνες ΑΠΑΝΕΣ Καπνός Μαύρα-Τσεµπέλια Μη επαρκώς Ποτιζόµενο Ποτιστικό 11,88 12,96 Καπνός Ποτιστικός virginia 13,94 22,14 35,64 45,79 7,3 20,5 13,2 Β.Απαιτήσεις σε εργασία ( /στρ.): Ανθρ Μηχ. Ανθρ Μηχ. Ανθρ Μηχ. 1.Ξηρικές καλλιέργειες 620 210 - - - - 8 2. Ποτιστικές καλλιέργειες - - 670 238 630 300
6β. Παραγωγικές απάνες Καπνού 9 1. Ε ΑΦΟΣ 45,00 2. ΕΡΓΑΣΙΑ 891,21 3. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 177,81 Ι. Αναλώσιµα 60,13 α. Λίπασµα 11,09 β. Γεωργικά φάρµακα 23,08 γ. Καύσιµα & Λιπαντικά 9,64 ΙΙα. Αποσβέσεις 52,96 ΙΙβ. Συντήρηση 9,95 ΙIγ. Ασφάλιστρα 15,48 III. Τόκοι Κυκλοφοριακού Κεφαλαίου 5,61 IV. Λοιπά 22,81 ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΑΠΑΝΩΝ 1114,02
7. Παραγωγικές απάνες Κηπευτικών ΑΠΑΝΕΣ Αρακάς νωπός Ξηρικός Ποτιστικός Κρεµµύδια ξηρά Ξηρικά Ποτιστικά Μαρούλια ποτιστικά Ανοιξ/κη Πατάτες Α. Μεταβλητές δαπάνες ( /στρ.) 1. Σπόροι 2. Λιπάσµατα 3. Γεωργικά φάρµακα 4. Λοιπές απάνες 27,57 10,37 2,64 0,56 27,57 31,09 5,08 10,12 12,68 47,54 21,56 29,35 79,24 50,72 21,56 49,89 13,93 26,44 16,68 19,13 158,48 38,04 38,04 14,67 133,12 31,7 38,04 11,74 21,23 25,67 20,61 56,35 76,68 49,14 42,77 95,96 45,95 19,02 11,73 12,33 Β. Απαιτήσεις σε εργασία ( /στρ.) ανθ µηχ ανθ µηχ ανθ µηχ ανθ µηχ ανθρ µηχ ανθ µηχ ανθ µηχ ανθρ µηχ ανθρ µηχ ανθρ µηχ 1.Ξηρικές καλλιέργειες 100 42 - - 80 63 - - - - - - - - - - - - - - 2. Ποτιστικές καλλιέργειες 135 105 - - 120 189 308 252 88 231 92 1806 348 1155 987 266 467 203 Φθ/νή Πιπεριές Τοµάτα Φασολάκια 10
8α. Παραγωγικές απάνες λοιπών προϊόντων 11 ΑΠΑΝΕΣ Ξηρική Ελιές Ποτιστική Μηλιά ποτιστική Αχλάδια Καλαµπόκι Α. Μεταβλητές δαπάνες ( /στρ.) 1. Σπόροι 2. Λιπάσµατα 3. Γεωργικά φάρµακα 4. Λοιπές απάνες - 4,18 11,5 10,01-15,6 18,54 23,77-66,64 81,16 47,48-46,35 113,35 47,98 17,43 21,6 8,64 10,8 Β. Απαιτήσεις σε εργασία ( /στρ.) ανθρ µηχ ανθρ µηχ ανθρ µηχ Ανθ µηχ Ανθρ µηχ 1.Ξηρικές καλλιέργειες 50 3 - - - - - - - - 2. Ποτιστικές καλλιέργειες 308 147 356 273 512 189 56 168
8. Παραγωγικές απάνες λοιπών προϊόντων ΑΠΑΝΕΣ ξηρική Καρυδιά ποτιστική ξηρική Φιστικιά ποτιστική Α. Μεταβλητές δαπάνες ( /στρ.) 1. Λιπάσµατα 2. Γεωργικά φάρµακα και ζιζανιοκτόνα 8,55 14,55 21,17 19,53 8,55 7,8 21,17 25,8 3. Λοιπές απάνες 1,41 13,18 1,09 10,68 Β. Απαιτήσεις σε εργασία ( /στρεµ.): ανθρ µηχ ανθρ µηχ ανθρ µηχ ανθρ µηχ 1. Ξηρικές καλ/γειες: 120 63 - - 160 63 - - 2. Ποτιστικές καλλιέργειες - - 180 210 - - 220 260,4 12
9. Παραγωγικές απάνες Αρωµατικών- Φαρµακευτικών φυτών ΑΠΑΝΕΣ Ρίγανη Ξηρική Ρίγανη Ποτιστική Τριµµένη Ρίγανη Ποτιστική Ματσάκι Ρίγανη Ποτιστική Μπάλα Τσάι του βουνού (Sideritis sp.) Γλυκάνισος (Pimpinella anisum) ΜΕΝΤΑ ΞΗΡΙΚΗ ΜΕΝΤΑ ΠΟΤΙΣΤΙΚΗ α) Μεταβλητές δαπάνες ( /στρέµ.) 1 Λιπάσµατα 65 70 70 70 11 14 8,64 10,8 2 Λοιπές απάνες (αρδευτ. τέλη κλπ.) 2,8 27,5 27,5 27,5 5,2 8,4 18,4 β) Απαιτήσεις σε εργασία ( /στρέµ.) Ανθρ. Μηχαν. Ανθρ. Μηχαν. Ανθρ. Μηχαν. Ανθρ. Μηχαν. Ανθρ. Μηχαν. Ανθρ. Μηχαν. Ανθρ. Μηχαν. Ανθρ. Μηχαν. 1 Ξηρικές καλλιέργειες 500 46,2 560 52,5 40 73,5 13 2 Ποτιστικές καλλιέργειες 100 147 240 147 80 147 97,6 147 120 186,9
10α. Αποτελέσµατα I Η αντικατάσταση του καπνού ανατολικού τύπου (τσεµπέλια) µε µικρό µέγεθος κλήρου (<10στρεµµάτων), έχει λίγες εναλλακτικές λύσεις. Ενδεικτικά προτείνεται η προβατοτροφία και τα αρωµατικά-φαρµακευτικά φυτά (π.χ, µέντα, ρίγανη). 14 Η αντικατάσταση άλλων τύπου καπνού (virginia) είναι εφικτή και συµφέρουσα µετά και την κατάργηση της εισοδηµατικής ενίσχυσης (επιδοτήσεις). Καλλιέργειες όπως κηπευτικά (τοµάτες, πιπεριές, µαρούλια, φασολάκια, αρακάς, κρεµµύδια), αλλά και ελιές, πατάτες και καλαµπόκι µπορούν να δώσουν λύσεις αντικαθιστώντας την καλλιέργεια του καπνού.
10β. Αποτελέσµατα II 15 Συγκεκριµένα για περιοχές του Ανατολικού Οροπεδίου οµοκού, προτείνονται καλλιέργειες όπως Μήλα, Αχλάδια, της Τιθορέας προτείνονται Μηλιές, Αχλαδιές, Φιστικιές, Καρυδιές, της Μακρακόµης και του υτικού Οροπεδίου οµοκού προτείνονται Καρυδιές και Φιστικιές.