Ημερομηνία -2018 ΕΚΔΟΣΗ :1, Σελίδα 1 από I ΕΙΔΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ /ΕΓ-10 ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΛΛΕΚΤΗ ΑΥΤΟΦΥΩΝ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ
Ημερομηνία -2018 ΕΚΔΟΣΗ :1, Σελίδα 2 από ΕΛΟΤ EN ISO/IEC 17024 ΜΕΡΟΣ Α: ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΟΣ Β: ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ 'ΣΥΛΛΕΚΤΗ ΑΥΤΟΦΥΩΝ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ'' Β.1 Έγκριση Ειδικού Κανονισμού Σχήματος Οινοχόου(Κ8) ΜΕΡΟΣ Γ: ΕΙΔΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ''ΣΥΛΛΕΚΤΗ ΑΥΤΟΦΥΩΝ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ'' Γ.1 Τεκμηρίωση της Αναγκαιότητας του σχήματος Γ.2 Περιγραφή της Ειδικότητας του Οινοχόου Γ.3 Επαγγελματικό Προφίλ Γ.4 Προαπαιτούμενα Ακαδημαϊκά προσόντα /Επαγγελματική Εμπειρία Γ.5 Προϋποθέσεις Πιστοποίησης Παραρτήματα Παράρτημα 1
Ημερομηνία -2018 ΕΚΔΟΣΗ :1, Σελίδα 3 από Β.1 Έγκριση Ειδικού Κανονισμού Πιστοποίησης Ονοματεπώνυμο Θέση Τόλκας Αγγελος ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Ημερομηνία 10/01/2018 Υπογραφή Ελεγχόμενο Αντίγραφο * Μη Ελεγχόμενο Αντίγραφο
Ημερομηνία -2018 ΕΚΔΟΣΗ :1, Σελίδα 4 από Απαγορεύεται η ανατύπωση όλου ή μέρους αυτού του Εγχειριδίου χωρίς την προηγούμενη γραπτή έγκριση του ΔΙΦΟΠ Γ.1 Τεκμηρίωση της Αναγκαιότητας του σχήματος Ορισμοί: Τεκμηρίωση της ανάγκης πιστοποίησης του σχήματος του Συλλέκτη Αυτοφυών Μανιταριών Ενα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η παρούσα δραστηριότητα είναι το γεγονός ότι η συλλογή των αυτοφυών μανιταριών γίνεται ανεξέλεγκτα από κάθε άτομο και χωρίς κανόνες. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ένα κενό αναφορικά με την πιστοποίηση των γνώσεων και δεξιοτήτων των συλλεκτών σε σχέση με τον έλεγχο της εδωδιμότητας των μανιταριών με κίνδυνο την δημόσια υγεία και την διασφάλιση του καταναλωτή. Ενώ παράλληλα η ανεξέλεγκτη συλλογή από άτομα που δεν διαθέτουν ειδικευμένες γνώσεις δημιουργούν προβλήματα στην ορθολογική χρήση και αειφορία του είδους. Επιπρόσθετα η έλλειψη νομοθεσίας η οποία θα καθορίζει τους κανόνες συλλογής των αυτοφυών μανιταριών επιφέρει ιδιαίτερα προβλήματα στην ορθολογική εκμετάλλευση τους, σε σχέση με την περαιτέρω ανάπτυξης της εν λόγω οικονομικής δραστηριότητας. Πολλοί συλλέκτες έχουν περιορισμένες γνώσεις στις ποικιλίες των αυτοφυών μανιταριών με αποτέλεσμα να μην έχουν την δυνατότητα να διευρύνουν την δραστηριότητά τους με νέες βρώσιμες ποικιλίες. Αποτελεί λοιπόν βασική προϋπόθεση και ανάγκη η επαγγελματική δραστηριότητα του συλλέκτη αυτοφυών μανιταριών να διασφαλιστεί αφενός με μια ολοκληρωμένη επαγγελματική κατάρτιση αφετέρου να πιστοποιηθούν οι γνώσεις και δεξιότητες του μέσα από αξιόπιστες διαδικασίες πιστοποίησης προσώπων, εν προκειμένω το σύστημα πιστοποίησης προσώπων κατά ISO/IEC 17024. Η κατάρτιση και πιστοποίηση των συλλεκτών αυτοφυών μανιταριών θα διασφαλίσει ένα ευνοϊκό περιβάλλον σε μια εναλλακτική αγροτοδιατροφική και τουριστική οικονομική δραστηριότητα. Η συλλογή και η μεταποίηση αυτοφυών μανιταριών από ειδικευμένο και πιστοποιημένο προσωπικό θα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην διαμόρφωση μιας νέας δυναμικής στο κλάδο ο οποίος θα έχει την δυνατότητα να προσφέρει ασφαλή, ανταγωνιστικά και ποιοτικά προϊόντα δημιουργώντας ένα νέο 'branding'' στην ελληνική και διεθνή αγορά. Ενώ παράλληλα οι πιστοποιημένοι συλλέκτες αυτοφυών μανιταριών θα είναι σε θέση να υποστηρίξουν σε επαγγελματική βάση επιχειρηματικές και πολιτιστικές πρωτο-
Ημερομηνία -2018 ΕΚΔΟΣΗ :1, Σελίδα 5 από βουλίες σε τοπικές κοινωνίες συλλογής και επεξεργασίας μανιταριών όπως έχει ήδη αναφερθεί σε προηγούμενο κεφάλαιο. Οικοτουρισμός ( Mycotourism), διοργάνωση φεστιβάλ μανιταριών, myco events αποτελούν ενδεικτικές δραστηριότητες οι οποίες απαιτούν την παρουσία πιστοποιημένων συλλεκτών αυτοφυών μανιταριών Η πιστοποίηση κατά ISO /IEC 17014 του συλλέκτη αυτοφυών μανιταριών θωρακίζει την επαγγελματική του ιδιότητα, προστατεύει τον κλάδο από την ανεξέλεγκτη και επικίνδυνη εμπλοκή ατόμων τα οποία δεν διαθέτουν τις απαραίτητες προδιαγραφές πιστοποίησης και διασφαλίζει ένα νέο περιβάλλον οικονομικής δραστηριότητας με αξιόπιστους επαγγελματίες οι οποίοι ακολουθούν και εφαρμόζουν κανόνες και προδιαγραφές αειφορίας Γ.2 Περιγραφή του αντικειμένου της Δραστηριότητας του Συλλέκτη Αυτοφυών Μανιταριών Το προφίλ του Συλλέκτη Αυτοφυών Μανιταριών Τα βασικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να διέπουν το Συλλέκτη Αυτοφυών Μανιταριών είναι η αφοσίωση, η διάθεση χρόνου και η μετριοπάθεια. Εξαιτίας των κινδύνων που εγκυμονούν κάποιες ποικιλίες αυτοφυών μανιταριών ο συλλέκτης θα πρέπει να έχει παρακολουθήσει ένα καλό επίπεδο εκπαίδευσης και προετοιμασίας αυξάνοντας στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τις γνώσεις του σε ολοένα και περισσότερες ποικιλίες και είδη μανιταριών καθόσον κάποια από τα αυτοφυή μανιτάρια τα οποία είναι ακατάλληλα και επικίνδυνα προς βρώση έχουν τα ίδια μορφολογικά χαρακτηριστικά με τα αντίστοιχα προς κατανάλωση και βρώση δημιουργώντας αμφιβολίες. Μάλιστα στην Ιταλία προκειμένου να διασφαλιστεί η δημόσια υγεία σε περίπτωση αμφιβολιών για την καταλληλότητα ή όχι ενός αυτοφυούς μανιταριού οι συλλέκτης έχουν την δυνατότητα να συνεργαστούν με το σώμα των ειδικά εκπαιδευμένων Επιθεωρητών Μανιταριών οι οποίοι αξιολογούν με ασφάλεια το είδος του εκάστοτε αυτοφυούς μανιταριού. Η ανάπτυξη του σχήματος πιστοποίησης του Συλλέκτη Αυτοφυών Μανιταριών α- ποσκοπεί: Στην αναβάθμιση του προφίλ και του γνωσιακού επιπέδου των ατόμων που ασχολούνται με τη παρούσα ειδικότητα ως πλήρους και αποκλειστικής επαγγελματικής ενασχόλησης είτε ως παράπλευρη απασχόληση Στην αξιολόγηση και πιστοποίηση γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων οι οποίες συνθέτουν την επάρκεια του Συλλέκτη Αυτοφυών Μανιταριών
Ημερομηνία -2018 ΕΚΔΟΣΗ :1, Σελίδα 6 από Στην διασφάλιση νέων και ποιοτικών υπηρεσιών στο κλάδο του Οικολογικού Τουρισμού-Επισιτισμού Στην επικαιροποίηση των γνώσεων και προσαρμογή της εμπειρίας τους σε σύγχρονα θέματα οργάνωσης και διοίκησης επισιτιστικών μονάδων Στη προστασία των συναφών επιχειρήσεων και καταναλωτών και την ορθή καθοδήγησή τους σε σχέση με τη συλλογή, διατήρηση και βρώση των ενδεδειγμένων αυτοφυών μανιταριών ώστε να αποφεύγονται ανακρίβειες που οδηγούν σε συγχύσεις και παραπλανήσεις αναφορικά με τη δημόσια υγεία των καταναλωτών Στη προστασία της μυκητοχλωρίδας και των οικοσυστημάτων του περιβάλλοντος γενικότερα. Ακαδημαϊκά Προσόντα Η απόκτηση της συγκεκριμένης ειδικότητας ως Συλλέκτης Αυτοφυών Μανιταριών δεν απαιτεί συγκεκριμένα ακαδημαϊκά προσόντα. Παρ όλα αυτά ο υποψήφιος προς πιστοποίηση προκειμένου να ανταποκριθεί με το πλέον αποτελεσματικό τρόπο στην ειδική κατάρτιση που θα πρέπει να παρακολουθήσει, προτιμάται να έχει ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση. Γ.5 Προϋποθέσεις Πιστοποίησης Λαμβάνοντας υπόψη την σχετική έκθεση/πρόταση της Επιτροπής Σχήματος ( Τεχνικής Επιτροπής) η οποία έγινε αποδεκτή από τον Διευθυντή και το Δ.Σ του ΔΙΦΟΠ με την παράλληλη ενημέρωση του Σχήματος Αμεροληψίας συμφωνούνται τα ακόλουθα: Η πιστοποίηση του παρόντος σχήματος είναι συνδεδεμένη με την παρακολούθηση από την μεριά των υποψηφίων, ενός προγράμματος επαγγελματικής σης διάρκειας 35 ωρών. (επισυνάπτεται στο παράρτημα 1 το αντίστοιχο syllabus του προγράμματος).
Ημερομηνία -2018 ΕΚΔΟΣΗ :1, Σελίδα 7 από Η σκοπιμότητα της παρακολούθησης προγράμματος επαγγελματικής κατάρτισης θεωρείται αναγκαία. Η ενίσχυση του γνώσεων και του Υποψηφίου προς Πιστοποίηση με εξειδικευμένες και εφαρμοσμένες γνώσεις, διασφαλίζει την αντικειμενικότητα και αμεροληψία της πιστοποίησης με την αντίστοιχη ακαδημαϊκή και παιδαγωγική τεκμηρίωση. Οι πιστοποιημένος Συλλέκτης Αυτοφυών Μανιταριών θα έχει την δυνατότητα να αποδεικνύει : α. σε επίπεδο γνώσεων ότι: Διαθέτει τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες αναφορικά με τα είδη των αυτοφυών μανιταριών. Διαθέτει τις ικανότητες και τις γνώσεις προκειμένου να ξεχωρίζει τα βρώσιμα και μη βρώσιμα ( τοξικά /δηλητηριώδη) αυτοφυή μανιτάρια. Εχει τη δυνατότητα να ταυτοποιεί τα αυτοφυή μανιτάρια στη βάση των έξι αποδεκτών κατηγοριών 1. Δηλητηριώδη -Θανατηφόρα 2. Δηλητηριώδη-Τοξικά 3. Υποπτα / μη ανιχνεύσιμα 4. Μη βρώσιμα 5. Δηλητηριώδη στη συλλογή, βρώσιμα μετά το μαγείρεμα 6. Βρώσιμα Γνωρίζει και να ακολουθεί την διεθνώς αποδεκτή διαδικασία της συλλογής, επεξεργασίας, διατήρησης, συσκευασίας και προώθησης στο τελικό καταναλωτή. Να γνωρίζει και εφαρμόζει τις βασικές αρχές και την διαδικασία διασφάλισης της υγιεινής των τροφίμων. Να διαθέτει τι γνώσεις και την εν γένει οικολογική αντίληψη προκειμένου να είναι σε θέση να προστατεύει την μυκητοχλωρίδα και την προστασία των οικοσυστημάτων και του περιβάλλοντος γενικότερα. β. σε επίπεδο δεξιοτήτων Να διαθέτει αναπτυγμένη οικολογική συνείδηση και την εκπαιδευτική δυνατότητα να ενημερώνει, πληροφορεί και εκπαιδεύει το καταναλωτικό κοινό και ομάδες μανιταρόφιλων. γ. Σε επίπεδο ικανοτήτων Ο Συλλέκτης Αυτοφυών Μανιταριών θα πρέπει να λειτουργεί με πνεύμα μετριοπάθειας και να διαθέτει την απαιτούμενη αφοσίωση προκειμένου να εμπλουτίζει συνε-
Ημερομηνία -2018 ΕΚΔΟΣΗ :1, Σελίδα 8 από χώς τις γνώσεις του στο αντικείμενο. Να διαθέτει υπομονή και παρατηρητικότητα και αυξημένη κοινωνική ευθύνη. Η παρούσα προϋπόθεση πιστοποίησης δεν επηρεάζει την αμεροληψία και την ελεύθερη πρόσβαση των υποψηφίων προς πιστοποίηση στο συγκεκριμένο σχήμα. Προγράμματα Επαγγελματικής Κατάρτισης με αντίστοιχο εκπαιδευτικό περιεχόμενο προσφέρονται από εκπαιδευτικούς φορείς και δίνουν την δυνατότητα στους υποψηφίους της ελεύθερης επιλογής αναφορικά με την προαπαιτούμενη επαγγελματική τους κατάρτιση και εξειδίκευση. Περιγραφή Εξεταστικής Διαδικασίας Το Σχήμα Πιστοποίησης του ''Συλλέκτη Αυτοφυών Μανιταριών'' προβλέπει καθορισμένη διαδικασία εξέτασης, όπου οι υποψήφιοι καλούνται σε μια τακτή και προσδιορισμένη ημερομηνία να συμμετέχουν σε γραπτές εξετάσεις. Οι εξετάσεις αποτελούνται από ερωτήσεις κλειστού τύπου πολλαπλής επιλογής και ο υποψήφιος υποχρεούται να επιλέξει την ορθή απάντηση. Οι ερωτήσεις κλειστού τύπου αποτελούν μια Συμβατική μορφή Αξιολόγησης Κριτηρίου και καλύπτουν τις προαναφερόμενες επιλογές. Το σύνολο των ερωτήσεων 20 τον αριθμό, καλύπτουν το περιεχόμενο των θεματικών ενοτήτων (syllabus) του Περιγράμματος του Συμβούλου Μεταβίβασης Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων. Ενας αριθμός εξ αυτών προβλέπεται πέραν αυτών που καλύπτουν τις θεματικές ενότητες να παρουσιάζουν μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας για ε- πιδόσεις αριστείας. Επιτυχής θεωρείται ο Υποψήφιος ο οποίος συγκεντρώνει το 70% της μέγιστης βαθμολογίας. Τα θέματα διαφοροποιούνται σε κάθε εξεταστική διαδικασία προκειμένου να διασφαλιστεί η αμεροληψία και η αντικειμενικότητα της εξέτασης. Για το σκοπό αυτό ο Υπεύθυνος των εξετάσεων αναλαμβάνει να προετοιμάσει ένα πολλαπλάσιο σύνολο ομάδας ερωτήσεων του ίδιο βαθμού δυσκολίας και αντίστοιχης παιδαγωγικής αξιολόγησης. Πιο συγκεκριμένα από ένα σύνολο 70 επιλεγμένων ερωτήσεων διαμορφώνονται τα τεστ των μελλοντικών εξετάσεων σε ομάδες των 20 ερωτήσεων. Επισημαίνεται λόγω της ειδικής βαρύτητας των εξετάσεων σε σχέση με το περιεχόμενο των ερωτήσεων η οποία σε μεγάλο βαθμό σχετίζεται με την αξιολόγηση των γνώσεων των υποψηφίων και την ασφαλή συλλογή των αυτοφυών μανιταριών, ένα μέρος των ερωτήσεων προέρχεται από τράπεζα εικόνων η οποία περιλαμβάνει το σύνολο των μανιταριών βρώσιμων και μη της ελληνικής υπαίθρου. Πιο αναλυτικά Οι 20 ερωτήσεις ενός τεστ διαμορφώνονται ως εξής: Οι πρώτες 15 ερωτήσεις καλύπτουν τις 15 θεματικές ενότητες και έχουν μια επίδοση του 75% Οι υπόλοιπες 5 με μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας διαμορφώνουν την επίδοση αριστείας
Ημερομηνία -2018 ΕΚΔΟΣΗ :1, Σελίδα 9 από Επομένως από ένα σύνολο 240 διαθέσιμων ερωτήσεων καλύπτουμε τα δύο επίπεδα επίδοσης ως ακολούθως: Οι 180 ερωτήσεις κατανέμονται ισομερώς σε 12 σετ των 15 ερωτήσεων των θεματικών ενοτήτων ( 12 διαθέσιμες ερωτήσεις ανά θεματική ενότητα) και 60 ερωτήσεις κατανέμονται ισομερώς σε 12 σετ των 5 ερωτήσεων μεγαλύτερης δυσκολίας. Ο τύπος των εξετάσεων διαμορφώνεται ως εξής: 20=15* n1 n12 + 5*m1 m15 όπου n: οι θεματικές ενότητες των 12 σετ όπου m: οι ομάδες ειδικής δυσκολίας των 12 σετ Επισημαίνεται ότι η παρούσα εξεταστική διαδικασία προβλέπεται μετά από σχετική ανασκόπηση της τεχνικής επιτροπής και του υπευθύνου των εξετάσεων να αναθεωρείται και επικαιροποιείται στη βάση των μελλοντικών απαιτήσεων και αναγκών του σχήματος Παράρτημα 1 Πίνακας Ενδεικτικών Θεματικών Ενοτήτων Θεματικές Ενότητες Εξεταστέας Υλης 1ο Επίπεδο Η αξία της βιοποικιλότητας και τον ρόλο των μυκήτων στο οικοσύστημα Ο ρόλος των μυκήτων στην κοινωνική ζωή, την οικονομία, τον αγροτουρισμό, τη διατροφή,
Ημερομηνία -2018 ΕΚΔΟΣΗ :1, Σελίδα 10 από την υγεία, την τέχνη Οι κανόνες συλλογής, συντήρησης και αποθήκευσης των μανιταριών Τα επικίνδυνα θανατηφόρα και τοξικά μανιτάρια (Αmanita phalloides, Amanita verna, Amanita decipiens, Galerina marginata, Amanita pantherina, Amanita muscaria, Amanita proxima, Omphalotus olearius, Entoloma sinuatum Τα τοξικά είδη που ανήκουν στα γένη Lepiota, Gyromitra, Cortinarius, Tricholoma) Τα εμπορικά είδη αυτοφυών μανιταριών (τα εδώδιμα είδη που ανήκουν στα γένη Boletus, Cantharellus, Craterellus και Morchella) και η ικανότητα διάκρισής τους από τα παρόμοια σε εμφάνιση μη εδώδιμα ή τοξικά είδη. 2ο Επίπεδο Γνώση πρόσθετων εδώδιμων ειδών αυτοφυών μανιταριών (Amanita caesarea, Macrolepiota procera Τα εδώδιμα είδη που ανήκουν στα γένη Lactarius και Tuber) Ικανότητα διάκρισής τους από τα παρόμοια σε εμφάνιση μη εδώδιμα ή τοξικά είδη. Προτεινόμενο Ωρολόγιο Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Θεματικές Ενότητες Ωρες Εκπαίδευσης 1ο Επίπεδο 1η Μέρα Αξία της βιοποικιλότητας και ο ρόλος των μυκήτων στο οικοσύστημα
Ημερομηνία -2018 ΕΚΔΟΣΗ :1, Σελίδα 11 από Ο ρόλος των μυκήτων στην κοινωνική ζωή, την οικονομία, τη διατροφή, την υγεία, την τέχνη Κανόνες συλλογής, συντήρησης και αποθήκευσης των μανιταριών 2η Μέρα 3η Μέρα 4η Μέρα 2ο Επίπεδο 1η Μέρα Τα επικίνδυνα θανατηφόρα και τοξικά μανιτάρια (Αmanita phalloides, Amanita verna, Amanita decipiens, Galerina marginata, Amanita pantherina, Amanita muscaria, Amanita proxima, Omphalotus olearius, Entoloma sinuatum και τα τοξικά είδη που ανήκουν στα γένη Lepiota, Gyromitra, Cortinarius, Tricholoma). Παρουσίαση και γνώση των εν γένει ''εύκολων '' και κατεξοχήν εμπορικών ειδών αυτοφυών μανιταριών (τα ε- δώδιμα είδη που ανήκουν στα γένη Boletus, Cantharellus, Craterellus και Morchella) και η διάκρισή τους από τα παρόμοια σε εμφάνιση μη εδώδιμα ή τοξικά είδη. Πρακτική Εκπαίδευση στα ως άνω πεδία Παρουσίαση και γνώση των ποικιλιών Amanita caesarea, Macrolepiota procera και τα παρόμοια σε εμφάνιση είδη
Ημερομηνία -2018 ΕΚΔΟΣΗ :1, Σελίδα 12 από 2η Μέρα 3η Μέρα Παρουσίαση και γνώση των εδώδιμων ειδών που ανήκουν στα γένη Lactarius και Tuber και τα παρόμοια σε εμφάνιση είδη Πρακτική Εκπαίδευση στα ως άνω πεδία Σύνολο: 3