Αγγελική Λύτσιου Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης & Νέας Γενιάς Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων Λευκωσία, 22 Νοεμβρίου 2017 1
Η στρατηγική «Ευρώπη 2020», για έξυπνη, βιώσιμη ανάπτυξη, χωρίς αποκλεισμούς, αναδεικνύει τη Διά Βίου Μάθηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων ως ιδιαίτερα σημαντικές για την αντιμετώπιση της τρέχουσας οικονομικής κρίσης και της γήρανσης του πληθυσμού. 2
Οι προσεγγίσεις για τη ΔΒΜ και τον ρόλο της διαφοροποιούνται από εποχή σε εποχή και από χώρα σε χώρα. Συγκλίνουν όμως ότι η ΔΒΜ είναι συνδεδεμένη με ριζοσπαστικά παιδαγωγικά κινήματα, με εργατικά συνδικάτα, με αγώνες για τον αλφαβητισμό και την εκπαίδευση, με στόχο να διαμορφωθεί μια ώριμη ορθολογικά σκεπτόμενη, ανθρωποκεντρική κοινωνία. 3
τη μάθηση που επιτρέπει στο άτομο να κατανοεί όσα γίνονται στον κοινωνικό περίγυρο και στον ίδιο τον εαυτό του την εκπαίδευση μια θεσμοθετημένη-ελεγχόμενη παιδαγωγική διαδικασία με στόχο τη μετάδοση γνώσεων και αξιών την κατάρτιση που αφορά στην απόκτηση ή τη βελτίωση των επαγγελματικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων 4
Δ.Β.Μ. θεωρείται «κάθε δραστηριότητα μάθησης που αναλαμβάνεται καθ όλη τη διάρκεια της ζωής, με στόχο τη βελτίωση των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων, σε μια προοπτική ανάπτυξης του ατόμου, του πολίτη, καθώς και σε κοινωνική ή και συνδεόμενη με την απασχόληση προοπτική». (Συμβούλιο της Ευρώπης, 2002) 5
Η διά βίου μάθηση περιλαμβάνει όλες τις μαθησιακές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες οποιουδήποτε τύπου, βαθμίδας & περιεχομένου που λαμβάνουν χώρα σε τυπικά, μη-τυπικά και άτυπα εκπαιδευτικά πλαίσια και στις οποίες συμμετέχουν πολίτες κάθε ηλικίας & μορφωτικού επιπέδου, σε οποιαδήποτε φάση του βιολογικού και κοινωνικού τους κύκλου. (Καραλής, 2008) 6
Περιλαμβάνει όλο το φάσμα της τυπικής, μη τυπικής και άτυπης μάθησης (γενικής και επαγγελματικής). Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θεωρεί ότι η συμβολή της είναι καθοριστική καθώς: παρέχει τη δυνατότητα: στους εργαζόμενους να βελτιώσουν την ικανότητα προσαρμογής τους στις αλλαγές στους άνεργους να αναβαθμίσουν τις δεξιότητες τους ή να επαναπροσδιορίσουν τους στόχους τους συμβάλλει καθοριστικά: στην κοινωνική ένταξη στην ενεργό συμμετοχή στα κοινά στην προσωπική ανάπτυξη 7
έξοδο από την κρίση προώθηση καινοτομιών ενδυνάμωση ευκαιριών πρόσβασης στη γνώση αναβάθμιση των προσόντων βελτίωση γνώσεων και δεξιοτήτων προσαρμογή στις νέες συνθήκες και την ανταγωνιστική κοινωνική πραγματικότητα 8
μικρό ποσοστό ενηλίκων συμμετέχει στη μάθηση μεγάλες διακυμάνσεις μεταξύ των χωρών της Ευρώπης ποσοστά συμμετοχής από 1% έως 2,3% μέσος όρος στην υπόλοιπη Ευρώπη 7,1% έως 9,7% η συμμετοχή των ελλήνων ενηλίκων μόλις στο 3% η Ελλάδα κατατάσσεται στις τρεις τελευταίες θέσεις των ευρωπαϊκών χωρών έρευνα (ΙΝΕ ΓΣΕΕ, ΙΜΕ - ΓΣΕΒΕΕ) 9
Παρόλο που η αναβάθμιση δεξιοτήτων και γνώσεων κρίνεται απολύτως αναγκαία σήμερα 11 στους 12 άνεργους 6 στους 7 αυτοαπασχολούμενους 4 στους 5 μισθωτούς 9 στους 10 πολίτες δεν έχουν δυνατότητα να εκπαιδευτούν και να ενημερωθούν για θέματα που αφορούν την επαγγελματική ή την προσωπική τους εξέλιξη. έρευνα (ΙΝΕ ΓΣΕΕ, ΙΜΕ - ΓΣΕΒΕΕ) 10
το χαμηλό μέσο εκπαιδευτικό επίπεδο του ενήλικου πληθυσμού η έλλειψη ίσων ευκαιριών (άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα με χαμηλά προσόντα, κάτοικοι αγροτικών περιοχών, δεν επωφελούνται από προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης) έρευνα (ΙΝΕ ΓΣΕΕ, ΙΜΕ - ΓΣΕΒΕΕ) 11
έλλειψη πληροφόρησης και ενημέρωσης για προσφερόμενα προγράμματα ΔΒΜ μη πιστοποίηση των γνώσεων και των δεξιοτήτων που αποκτώνται μέσα από τη μη τυπική και άτυπη μάθηση έλλειψη ποιότητας των εκπαιδευτικών προγραμμάτων (όταν η ποιότητα είναι χαμηλή, μειώνονται τα κίνητρα για συμμετοχή) έρευνα (ΙΝΕ ΓΣΕΕ, ΙΜΕ - ΓΣΕΒΕΕ) 12
Τα άτομα που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη να συμμετέχουν σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, δηλαδή: όσοι εγκατέλειψαν πρόωρα την εκπαίδευση όσοι έχουν χαμηλά προσόντα οι μετανάστες και οι ευάλωτες κοινωνικά ομάδες συναντούν συνήθως τα περισσότερα εμπόδια πρόσβασης στις δραστηριότητες μάθησης. Διαπιστώνεται ότι στα προγράμματα της ΔΒΜ συμμετέχουν κυρίως άτομα με υψηλά προσόντα. Συνεπώς, η ΔΒΜ ενισχύει περισσότερο τις υφιστάμενες ανισότητες, οι οποίες αντί να αμβλύνονται μεγεθύνονται. 13
στην ενίσχυση των ασθενέστερων, των κοινωνικά ευπαθών ομάδων, των εκπαιδευτικά αποκλεισμένων εργαζομένων και ανέργων στον επαναπροσδιορισμό των πολιτικών εκπαίδευσης και κατάρτισης σχετικά με τη ΔΒΜ στον επαναπροσδιορισμό του πλαισίου πιστοποίησης προσόντων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο 14
στον νέο ρόλο των προσόντων σε μια αγορά εργασίας η οποία απορυθμίζεται και αποσταθεροποιείται σε βάρος των κοινωνικά ασθενέστερων στην ενίσχυση του δικαιώματος στην εργασία, την κοινωνική δικαιοσύνη, την ισοτιμία και την αξιοπρέπεια 15
Βεργίδης Δ., (2014). Διά βίου Μάθηση και εκπαιδευτικές ανισότητες στο Ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και διά βίου μάθηση Καραλής Θ., (2013). Κίνητρα και εμπόδια για τη συμμετοχή των ενηλίκων στη Διά Βίου Εκπαίδευση Καραντινός Δ., (2009). Συμμετοχή στη Διά Βίου Μάθηση: Τάσεις και Προοπτικές Κόκκος Α. (2005). Μεθοδολογία Εκπαίδευσης Ενηλίκων Φωτόπουλος N., (2014). Διά Βίου Μάθηση και ο νέος ρόλος των προσόντων στην εποχή της κρίσης στο Ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και διά βίου μάθηση 16
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας 17