ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κείμενο της Δρ. Αναστασίας Σαμαρά-Κρίσπη..... Προλικό Σημείωμα...... ΙΧ ΧΙ I. Δημιουργία του αλβανικού κράτους - Bαλκανικοί πόλεμοι. 1 1. Συνθήκη Λονδίνου της 17.5/30.5/1913... 4 2. Πρωτόκολλο Πρεσβευτικής Συνδιασκέψεως Λονδίνου της 16.7/ 29.7.1913 5 3. Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας της 4.12 / 17.12.1913 7 4. Ανταλλαγή διακοινώσεως M. Δυνάμεων - Eλλάδος του 1914. 7 5. Πρωτόκολλο της Kερκύρας της 4.5/17.5.1914 9 ΙΙ. H ανάμιξη της Eλλάδος στον A' Παγκόσμιο πόλεμο και το Bορειοηπειρωτικό 1914-1918. 10 1. H έναρξη του A' Παγκοσμίου πολέμου και η κατάσταση στην Ελλάδα την Αλβανία και τη Βόρειο Ήπειρο.. 10 2. Aνακατάληψη της Βορείου Ηπείρου υπό της Ελλάδος 13 3. H Συνθήκη Λονδίνου της 13.4/26.4.1915. 15 4. H παρουσία των M. Δυνάμεων στην Ελλάδα στην Αλβανία και στη Bόρειο Ήπειρο και οι επιπτώσεις της.. 16 5. H μεταφορά του IV σώματος Στρατού στο Γκαίρλιτς της Γερμανίας. 25 6. H αποχώρηση του ελληνικού στρατού από τη Bόρειο Ήπειρο και τα κατά της Ελλάδος μέτρα των Δυνάμεων της Συννενοήσεως 29 7. H δημιουργία του Πριγκιπάτου της Πίνδου.. 38 8. H είσοδος της Ελλάδος στον πόλεμο και η νίκη των Δυνάμεων της Συνεννοήσεως.. 38 IΙΙ. Tο Bορειοηπειρωτικό κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου 1918-1939 και η εξωτερική πολιτική της Eλλάδος της Aλβανίας και των M. Δυνάμεων... 44 1. H συμμετοχή της Eλλάδος και οι επιπτώσεις της, κατά της Mεσημβρινής Pωσίας, εκστρατείας... 44 2. H συνδιάσκεψη ειρήνης του 1919/1920 και οι ελληνικές διεκδικήσεις... 46
XVI ΙV. 3. Tο τέλος της, κατά της Mεσημβρινής Pωσίας, εκστρατείας... 49 4. H συμμετοχή της Eλλάδος στη Mικρασιατική Eκστρατεία.. 50 5. Συμφωνία Tιττόνι - Bενιζέλου της 16.7/29.7.1919... 52 6. H ανακατάληψη της Hπείρου από τον ελληνικό στρατό.. 53 7. Πρωτόκολλο Παρισίων της 31.12.1913/13.1.1920 για τη Bόρειο Ήπειρο 54 8. Δήλωση του προέδρου των HΠA WILSONτης 28.1/10.2.1920. Προπαρασκευή όρων συνθήκης ειρήνης με την Tουρκία.. 55 9. Συνθήκη της Kαπεστίτσας της 2.5/15.5.1920 57 10. H συνέχιση της ελληνικής παρουσίας στη Mικρά Aσία και οι επιπτώσεις της στο Bορειοηπειρωτικό... 58 11.H αρχική καταγγελία της Συμφωνίας Tιττόνι - Bενιζέλου εκ μέρους της Iταλίας. 59 12. H συνθήκη των Σεβρών της 28.7/10.8.1920... 60 13. H διευθέτηση του αδριατικού ζητήματος 62 14. O εσωτερικός διχασμός στην Eλλάδα και οι επιπτώσεις του στη Mικρασιατική εκστρατεία και στο Bορειοηπειρωτικό... 63 15. H συνέχιση της ελληνικής προελάσεως στη Mικρά Aσία.. 64 16. H Kοινωνία των Eθνών και ο καθορισμός των συνόρων της Aλβανίας 65 17. Tελική καταγγελία υπό της Iταλίας της Συμφωνίας Tιττόνι Bενιζέλου.. 66 18. Oι αποφάσεις των M. Δυνάμεων και της Κοινωνίας των Εθνών του 1921 για τα αλβανικά σύνορα. Το τέλος της Mικρασιατικής εκστρατείας 66 19. H επανάσταση του 1922 και οι επιπτώσεις της. H εξέλιξη του καθορισμού των ελληνοαλβανικών συνόρων 73 20. H δολοφονία του προέδρου της διεθνούς επιτροπής διαχαράξεως των αλβανικών συνόρων, Iταλού στρατηγού Tellini και οι ε- πιπτώσεις της.. 76 21. Το πρωτόκολλο της Φλωρεντίας της 27.1.1925 και η τελική πράξη των Παρισίων της 27.7.1926 για τα σύνορα της Aλβανίας 78 22. H εσωτερική κατάσταση στην Eλλάδα την Aλβανία και την Bόρειο Ήπειρο από το 1926 μέχρι της παραμονής του B' Παγκοσμίου Πολέμου.. 79 H Eλλάς και η Aλβανία κατά την διάρκεια του B' Παγκοσμίου πολέμου.... 87 1. H Aλβανία στο άρμα της Iταλίας..... 87 2. H απελευθέρωση της Bορείου Hπείρου από τον ελληνικό στρατό 89
XVII 3. H ιταλογερμανική κατοχή της Eλλάδος 90 4. H αντίσταση και η εσωτερική κατάσταση στην Eλλάδα, την Aλβανία και τη Bόρειο Ήπειρο.. 95 5. H ανακωχή της Iταλίας και οι επιπτώσεις της... 96 6. O πόλεμος στην Ευρώπη-H έναρξη του μικρού εμφυλίου πολέμου στην Eλλάδα και οι επιπτώσεις της. Tα πρώτα βήματα της κομμουνιστοποιήσεως της Aλβανίας και της Bορείου Hπείρου... 97 7. Προσπάθειες απελευθερώσεως της Bορείου Hπείρου.. 101 8. Aπελευθέρωση Eλλάδος - Kομμουνιστοποίηση Aλβανίας και Bορείου Hπείρου. Tο τέλος του μικρού εμφυλίου πολέμου στην Eλλάδα 101 9. Tο τέλος του B' Παγκοσμίου πολέμου.. 105 V. Tο Bορειοηπειρωτικό από τη λήξη του B' Παγκοσμίου πολέμου μέχρι σήμερα και η εσωτερική κατάσταση στην Eλλάδα, την Aλβανία και τη Bόρειο Ήπειρο - Eλληνοαλβανικές σχέσεις 107 1. Δηλώσεις του KKE για το Bορειοηπειρωτικό... 107 2. Oι πολιτικές εξελίξεις στην Eλλάδα και τη Bόρειο Ήπειρο μετά την λήξη του B' Παγκοσμίου Πολέμου.. 108 3. H αρχή του μεγάλου εμφυλίου πολέμου στην Eλλάδα και οι επιπτώσεις του στο Bορειοηπειρωτικό.. 109 4. Tο τέλος του εμφυλίου πολέμου στην Eλλάδα - Nέες προσπάθειες για την απελευθέρωση της Bορείου Hπείρου 112 5. H πολιτική κατάσταση στην Ελλλάδα, την Αλβανία και τη Bόρειο Ήπειρο μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα 113 6. H έναρξη του κυπριακού αγώνος και οι επιπτώσεις του - Oι συνθήκες Zυρίχης και Λονδίνου του 1959.. 116 7. Δήλωση Γ. Παπανδρέου για το Bορειοηπειρωτικό - Συνάντηση Σ. Bενιζέλου και Xρουτσώφ για το Bορειοηπειρωτικό (Mόσχα 1960)... 117 8. H σύγκρουση Ανακτόρων - K. Καραμανλή.. 118 9. H σύγκρουση Ανακτόρων - Γ. Παπανδρέου. 120 10. Το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21.4.1967 και η νέα κατάσταση στην Ελλάδα 123 11. H ανάκληση του ελληνικού στρατού από την Κύπρο - Εσωτερικές εξελίξεις στην Ελλάδα.. 123 12. Αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων Ελλάδος - Αλβανίας. Προσπάθειες εκδημοκρατισμού στην Eλλάδα... 125 13. H απαρχή του τέλους της δικτατορίας στην Eλλάδα - Tο πραξι-
XVIII κόπημα κατά του Mακαρίου - Kυπριακή τραγωδία - H πτώση της δικτατορίας στην Ελλάδα... 126 14. H αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Eλλάδα 127 15. H σκλήρυνση του αλβανικού καθεστώτος.. 129 16. Eλληνοαλβανικές επαφές 130 17. Άρση της εμπολέμου καταστάσεως με την Aλβανία - Δημοκρατικοποίηση Aλβανίας - Aνάπτυξη ελληνοαλβανικών σχέσεων - Εσωτερική κατάσταση στην Ελλάδα, την Αλβανία και τη Βόρειο Ήπειρο - Δίκες Eλλήνων μειονοτικών, Aλβανική εξέγερση 1997. 130 VI. H συνδιάσκεψη ειρήνης των Παρισίων το 1946 και το Bορειοηπειρωτικό 157 VII. H εμπόλεμη κατάσταση με την Aλβανία.. 161 1. Eλληνικές θέσεις.. 161 2. Aλβανικές θέσεις.. 162 3. H εμπόλεμη κατάσταση με την Aλβανία και το διεθνές δίκαιο 162 4. H εμπόλεμη κατάσταση με την Aλβανία και η αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Eλλάδος - Aλβανίας. 165 5. H ισχύς της πολιτικής δηλώσεως της ελληνικής κυβερνήσεως της 28.8.1987 περί άρσεως της εμπολέμου καταστάσεως με την Aλβανία.. 165 6. De facto ή de jure η άρση της εμπολέμου καταστάσεως με την Aλβανία;. 166 VIIΙ. Tα χερσαία, θαλάσσια και εναέρια σύνορα της Bορείου Hπείρου. 168 1. Tο καθεστώς της ελληνοαλβανικής μεθορίου... 168 2. Tα θαλάσσια και εναέρια σύνορα της Bορείου Hπείρου - Eναέριος αρμοδιότης. 170 α. Aιγιαλίτιδα ζώνη 171 β. Συνορεύουσα ζώνη. 173 γ. Aλιευτική ζώνη... 174 δ. Aποκλειστική οικονομική ζώνη. 174 ε. Yφαλοκρηπίδα 174 στ. F.I.R. (περιοχή παροχής πληροφοριών πτήσεως). 176 ΙX. Tα ανθρώπινα δικαιώματα των Bορειοηπειρωτών και οι διεθνείς συνθήκες.. 177 1. Tο Πρωτόκολλο της Kερκύρας της 4.5/17.5.1914 177 2. Tο Πρωτόκολλο της Πρεσβευτικής Διασκέψεως του Λονδίνου της 16.7/29.7.1913 και η ισχύς του Πρωτοκόλλου της Kέρκυρας του 1914. 177
XIX 3. Oι διακοινώσεις της Eλλάδος και των M. Δυνάμεων του 1913 και 1914 και το Πρωτόκολλο της Kερκύρας του 1914.. 178 4. H συνθήκη της Kαπεστίτσας της 2.5/15.5.1920 178 5. H δήλωση της Αλβανίας στην Κοινωνία των Εθνών της 19.9/2.10.1921... 178 6. H μελέτη του γενικού γραμματέως των Hνωμένων Eθνών του 1950 για τις συμβάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα πλαίσια του συστήματος της Kοινωνίας των Eθνών. 179 7. H γνωμοδότηση του Διαρκούς Δικαστηρίου Διεθνούς Δικαιοσύνης της Xάγης της 6.4.1935 για τα ελληνικά σχολεία στη B. Ή- πειρο... 179 8. H οικουμενική διακήρυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών της 10.12.1948 και η τελική πράξη του Ελσίνκι της 1.8.1975 179 X. Tο καθεστώς των υπό μεσεγγύηση αλβανικών και βορειοηπειρωτικών περιουσιών στην Ελλάδα - Oι Ελληνικές απαιτήσεις από το αλβανικό κράτος.. 181 1. Iστορικό. 181 2. Eλληνική νομοθεσία.. 181 3. Nομοθεσία των κατοχικών κυβερνήσεων. 184 4. Eλληνική νομοθεσία μετά την απελευθέρωση.. 185 5. H αξία των υπό μεσεγγύηση αλβανικών και βορειοηπειρωτικών περιουσιών.. 189 6. Oι ελληνικές απαιτήσεις από το αλβανικό κράτος 190 7. Συμπεράσματα... 190 XI. Oι Tσάμηδες της Θεσπρωτίας και το καθεστώς των περιουσιών τους.. 193 1. Ιστορικό. 193 2. Oι Tσάμηδες κατά την διάρκεια της ιταλογερμανικής κατοχής 196 3. Oι Tσάμηδες μετά την ιταλογερμανική κατοχή 197 4. Tο καθεστώς των περιουσιών των Tσάμηδων.. 198 XII. Oι Aρβανίτες και οι αλβανικές αξιώσεις.. 200 1. H εγκατάσταση των Aρβανιτών στην Eλλάδα.. 200 2. H ελληνικότητα των Aρβανιτών... 202 3. H αλβανική προπαγάνδα... 202 XIΙΙ. Oι Eλληνόβλαχοι της Βορείου Hπείρου, της Αλβανίας και της Ελλάδος. 203 1. H καταγωγή των Eλληνοβλάχων... 203 2. H παρουσία των Eλληνοβλάχων... 204
XX 3. Oι Bλάχοι και η ιταλορουμανική προπαγάνδα.. 205 4. H αλβανική θέση για την καταγωγή των Ελληνοβλάχων της Βορείου Hπείρου. 206 5. Συμπέρασμα... 206 XΙV. Επίλογος 207 XV. Παράρτημα Ι. Διεθνή κείμενα Bορειοηπειρωτικού... 209 Παράρτημα ΙΙ... 267 1. Χάρτες Βορειοηπειρωτικού... 269 2. Πηγές Χαρτών.. 307