ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ (Α ΔΙΑΚΟΠΩΝ) ΠΡΑΞΗ 163/18 Προμήθεια γάλακτος σε Δ.Ε.Υ.Α : α)αναδρομικότητα σύμβασης Κατά τα παγίως γενόμενα δεκτά από το Δικαστήριο τούτο, στην κατ αρχήν απαγόρευση αναδρομικής ισχύος υπόκεινται και οι συμβάσεις που συνάπτει η δημόσια διοίκηση, η συμβατική δράση της οποίας διέπεται από την αρχή της νομιμότητας και όχι τον κανόνα της συμβατικής ελευθερίας του άρθρου 361 του Αστικού Κώδικα. Συνεπώς, η σύναψη των συμβάσεων πρέπει να προηγείται της παροχής των συγκεκριμένων υπηρεσιών, τυχόν δε μεταγενέστερη σύναψη συμβάσεων, χωρίς να συντρέχει κάποια από τις εξαιρέσεις αναδρομικότητας, καθιστά, τόσο τις συμβάσεις όσο και τις ερειδόμενες σε αυτές δαπάνες, μη νόμιμες (πρβλ. Ελ. Συν. VII Tμ.271/2010, 206/2007, Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 1092, 282, 187/2017, 113, 357, 347/2015, κ.λπ.). β) δικαιούχος χορήγησης Ο υπάλληλος Ν Λ με ειδικότητα δομικός, ανήκει στην κατηγορία Α της παρ.2 του άρθρου 98 του ν. 4483/2017 και δικαιούται την παροχή γάλακτος σύμφωνα με τα άρθρα 8 και 5 παρ.10 της Κλαδικής Σ.Σ.Ε., καθόσον απασχολείται με τη συντήρηση και την επισκευή των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης. Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα συμπληρωματικά αναφέρονται στο../9.7.2018 έγγραφο του ως άνω Γενικού Διευθυντή (αριθ. πρωτ.
2 Ελ. Συν.../9.7.2018), ο ανωτέρω υπάλληλος, που προσλήφθηκε στη Δημοτική Επιχείρηση με ειδικότητα δομικός κατηγορίας ΔΕ, ακολουθεί σε καθημερινή βάση τα συνεργεία των υδραυλικών και αποχέτευσης και αποκαθιστά τα στοιχεία σκυροδέματος που έχουν καθαιρεθεί κατά την επισκευή των δικτύων, ενώ σε μικρότερη κλίμακα απασχολείται στην κατασκευή νέων φρεατίων ύδρευσης και αποχέτευσης καθώς και μικρών οικοδομικών κατασκευών σε ΗΜ υποδομές ύδρευσης, αποχέτευσης και εγκαταστάσεως επεξεργασίας λυμάτων. Κατά την πλειοψηφούσα στο Κλιμάκιο άποψη, εφόσον από τις βεβαιώσεις προκύπτει ότι ο εν λόγω υπάλληλος απασχολείται με τη συντήρηση και επισκευή των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης υπό συνθήκες ανθυγιεινές ή επικίνδυνες για την υγεία του, πρέπει να γίνει δεκτό ότι συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των δικαιούχων της 53361/2.10.2006 Κοινής Υπουργικής Απόφασης, όπως ισχύει, που δικαιούνται των προβλεπόμενων σ αυτήν μέσων ατομικής προστασίας και συνεπώς γάλακτος σε ημερήσια βάση, καθώς και ότι εμπίπτει στο προσωπικό το οποίο δικαιούται την παροχή γάλακτος σύμφωνα με τις προπαρατεθείσες Κλαδικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας γ) απαραίτητα στοιχεία της τεχνικής έκθεσης τεχνικών προδιαγραφών Στην τεχνική έκθεση- τεχνικές προδιαγραφές δεν τεκμηριώνεται ο αριθμός των τεμαχίων του υπό προμήθεια γάλακτος δια της παράθεσης των σχετικών προς κάλυψη αναγκών (λ.χ. αριθμός δικαιούχων εργαζομένων, ημέρες απασχόλησης αυτών ανά μήνα, κ.λπ.), ούτε και ο τρόπος προσδιορισμού της ανωτέρω τιμής μονάδας με αναφορά στις τιμές της αγοράς για το είδος αυτό, καθώς και σε τιμές που επιτεύχθηκαν σε σχετικές διαγωνιστικές διαδικασίες, κ.λπ., προκειμένου να καταστεί εφικτός ο έλεγχος της τήρησης της αρχής της οικονομικότητας ως προς τον προσδιορισμό του ύψους της προϋπολογιζόμενης δαπάνης.
3 Κατόπιν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη και συνεπώς το χρηματικό αυτό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. Δείτε το πλήρες κείμενο: ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ (Α ΔΙΑΚΟΠΩΝ) ΠΡΑΞΗ 163/18 Αποτελούμενο από τον Πρόεδρο του Κλιμακίου Γεώργιο Βοϊλη, Σύμβουλο και τα μέλη Δημήτριο Κοκοτσή (εισηγητή) Πάρεδρο και Ελισάβετ Σαββοργινάκη, Εισηγήτρια. Συνήλθε στο Κατάστημά του στις 10 Ιουλίου 2018, για να αποφανθεί, ύστερα από σχετική διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ της Αναπληρώτριας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Λ και της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης, Αποχέτευσης Αγίου Ν, αν πρέπει να θεωρηθεί το 100, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής της εν λόγω Δημοτικής Επιχείρησης. Σκέφθηκε σύμφωνα με το νόμο Ι. Η Αναπληρώτρια Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Λ αρνήθηκε, με την από /31.5.2018 πράξη της, να θεωρήσει το 100, οικο-νομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης, Αποχέτευσης Αγίου Ν.., ποσού 595,17 ευρώ, που εκδόθηκε στο όνομα της εταιρείας με την επωνυμία «Π Α Α.Ε.» και αφορά στην καταβολή δαπάνης προμήθειας γάλακτος έτους 2018 για το εργατοτεχνικό προσωπικό της επιχείρησης, δυνάμει της από 30.3.2018 σχετικής συναφθείσας σύμβασης συνολικής δαπάνης 6.105,05 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. Ως
4 αιτιολογία της άρνησής της η Αναπληρώτρια Επίτροπος προέβαλε ότι μη νομίμως εκκαθαρίστηκε το εντελλόμενο με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής ποσό, διότι: α) στην συναφθείσα σύμβαση με τον ως άνω προμηθευτή αναφέρεται ως ημερομηνία έναρξης ισχύος αυτής η 5 η.4.2018 και συνεπώς δεν θα έπρεπε να τιμολογηθούν ποσότητες για το χρονικό διάστημα από 1.4.2018 έως και 4.4.2018, β) η επισυναπτόμενη κατάσταση παραλαβής από τους δικαιούχους δεν υπογράφεται από τον Κ Τ, ενώ προκύπτει ότι έχουν τιμολογηθεί ποσότητες και για εκείνον, γ) η εν λόγω Δημοτική Επιχείρηση προμηθεύεται ποσότητες γάλακτος για έναν υπάλληλό της ειδικότητας δομικού, ο οποίος δεν συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των δικαιούχων της 53361/2.10.2006 Κοινής Υπουργικής Απόφασης, όπως ισχύει, η οποία καθορίζει κατά τρόπο περιοριστικό τις κατηγορίες των υπαλλήλων των Ο.Τ.Α. που δικαιούνται των προβλεπόμενων σ αυτήν μέσων ατομικής προστασίας και συνεπώς γάλακτος σε ημερήσια βάση και δ) από τα συνοδευτικά του χρημα-τικού εντάλματος στοιχεία (βλ. την /29.12.2017 αρχική τεχνική έκθεση, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με την /26.3.2018 όμοια), δεν προκύπτει ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογισθείσας δαπάνης για την προμήθεια του γάλακτος (ποσότητα τεμαχίων, τιμή) με συνέπεια να μην καθίσταται εφικτός ο έλεγχος τήρησης της αρχής της οικονομικότητας. Η Δ.Ε.Υ.Α. Αγίου Νικολάου, με το 2789/5.6.2018 έγγραφο της Διευθύντριας των Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών της, επανυπέβαλε το ως άνω χρηματικό ένταλμα προς θεώρηση υποστηρίζοντας τη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης. Η Αναπληρώτρια Επίτροπος, όμως, αφού διαπίστωσε ότι η Δ.Ε.Υ.Α. Αγίου Ν.. συμμορφώθηκε όσον αφορά τον δεύτερο λόγο της ως άνω πράξης της, ενέμεινε στην άρνησή της να θεωρήσει το χρηματικό ένταλμα για τους λοιπούς λόγους, με αποτέλεσμα να ανακύψει διαφωνία, για την άρση της οποίας νομίμως απευθύνεται, με την από 18.6.2018 έκθεσή της, στο παρόν Κλιμάκιο. II. Κατά γενική αρχή του διοικητικού δικαίου, η οποία αποτελεί ειδικό-τερη έκφανση της αρχής της νομιμότητας, οι συστατικές ατομικές διοικητικές
5 πράξεις δεν αναπτύσσουν αναδρομική ισχύ, δηλαδή τα έννομα αποτελέσματά τους δεν δύνανται να ανατρέχουν σε χρόνο προγενέστερο της έκδοσής τους(ή της κοινοποίησης τους, όπου αυτή απαιτείται). Και τούτο, προεχόντως, διότι η διοικητική ενέργεια προκαλείται και προσδιορίζεται με βάση την επικαιρότητα, τόσο από πλευράς τυπικής νομιμότητας (αρμοδιότητα οργάνου, τύπος, διαδικασία), όσο και από πλευράς ουσιαστικής νομιμότητας, με την έννοια ότι η συνδρομή των προϋποθέσεων εφαρμογής του νόμου πρέπει να υφίσταται κατά το χρόνο της ενέργειας. Κατ εξαίρεση της αρχής αυτής, η αναδρομική ισχύς τους αναγνωρίζεται μόνον στις περιπτώσεις που: α) ρητώς επιτρέπεται από τις σχετικές διατάξεις ή σαφώς προκύπτει από αυτές, β) πρόκειται για πράξεις που εκδίδονται σε συμμόρφωση με αποφάσεις δικαστηρίων και γ) ανακαλείται παράνομη πράξη. Κατά τα παγίως δε γενόμενα δεκτά από το Δικαστήριο τούτο, στην ίδια ως άνω κατ αρχήν απαγόρευση αναδρομικής ισχύος υπόκεινται και οι συμβάσεις που συνάπτει η δημόσια διοίκηση, η συμβατική δράση της οποίας διέπεται από την αρχή της νομιμότητας και όχι τον κανόνα της συμβατικής ελευθερίας του άρθρου 361 του Αστικού Κώδικα. Συνεπώς, η σύναψη των σχετικών συμβάσεων πρέπει να προηγείται της παροχής των συγκεκριμένων υπηρεσιών, τυχόν δε μεταγενέστερη σύναψη συμβάσεων, χωρίς να συντρέχει κάποια από τις προαναφερθείσες εξαιρέσεις αναδρομικότητας, καθιστά, τόσο τις συμβάσεις όσο και τις ερειδόμενες σε αυτές δαπάνες, μη νόμιμες (πρβλ. Ελ. Συν. VII Tμ.271/2010, 206/2007, Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 1092, 282, 187/2017, 113, 357, 347/2015, κ.λπ.). ΙΙΙ. Ο ν. 4483/2017 «Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.) και άλλες διατάξεις» (Α 107) ορίζει στο άρθρο 98 παρ.1 και 2, ότι: «1. Στους δικαιούχους του επιδόματος επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας, όπως αυτό είχε προβλεφθεί στο άρθρο 15 παρ. 1 του ν. 4024/2011 (Α 226),
6 εξακολούθησε να καταβάλλεται, σύμφωνα με το άρθρο 18 του ν. 4354/2015 (Α 176), όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 54 του ν. 4384/2016 (Α 78) και εξειδικεύθηκε, κατά ποσό, ανά κατηγορία δικαιούχων και ως προς τους όρους και τις προϋποθέσεις καταβολής, με τις, κατ εξουσιοδότηση των διατάξεων αυτών, εκδοθείσες και ισχύουσες αποφάσεις, προστίθενται οι μόνιμοι και δόκιμοι υπάλληλοι και οι υπάλληλοι με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, αορίστου και ορισμένου χρόνου, των Ο.Τ.Α. α και β βαθμού και των νομικών προσώπων αυτών, που υπάγονται στις ειδικότητες ή παρέχουν τις εργασίες που περιλαμβάνονται στις κατηγορίες της παραγράφου 2. 2. Στην κατηγορία Α συμπεριλαμβάνεται το προσωπικό που απασχολείται σε συνεργεία απολύμανσης, οι απολυμαντές, οι εργάτες και τεχνίτες βιολογικού καθαρισμού, οι υδραυλικοί, τεχνίτες και εργάτες που απασχολούνται στην κατασκευή και συντήρηση δικτύων ύδρευσης, αποχέτευσης και τηλεθέρμανσης, στα αντλιοστάσια αποχέτευσης, το προσωπικό που απασχολείται στην εποπτεία καθαριότητας, το προσωπικό καθαριότητας εσωτερικών χώρων, το νοσηλευτικό προσωπικό, οι οδηγοί, χειριστές και εργάτες αποφρακτικών μηχανημάτων, οι εργάτες και τεχνίτες ψεκασμού, οι εργάτες κοπής ψηλών δένδρων, οι σιδεράδες - αλουμινάδες, καθώς και οι εργάτες καθαριότητας των δημοτικών νεκροταφείων. Στην κατηγορία Β συμπεριλαμβάνονται οι μηχανοτεχνίτες, οι ηλεκτροτεχνίτες, οι βαφείς και οι φανοποιοί. Στην κατηγορία Γ συμπεριλαμβάνεται το εποπτικό προσωπικό (μηχανικοί Π.Ε. και Τ.Ε.) που απασχολείται στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων. ( )» Εξάλλου, στη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 7 της /30.9.1988 απόφασης των Υπουργών Προεδρίας, Εσωτερικών, Οικονομικών και Εργασίας «Υγιεινή και ασφάλεια του προσωπικού του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ. και των Ο.Τ.Α.» (ΦΕΚ Β, 721), η οποία κυρώθηκε από της έκδοσής της με το άρθρο 39 του ν. 1836/1989 (ΦΕΚ Α, 79), ορίζεται ότι: «Με κοινή απόφαση των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης, Οικονομικών και Εργασίας, προκειμένου δε περί του προσωπικού των Ο.Τ.Α. και του Υπουργού Εσωτερικών δύναται, εφόσον κρίνεται
7 απαραίτητο, να χορηγούνται και είδη ατομικής προστασίας στους εργαζόμενους σε επικίνδυνες ή ανθυγιεινές απασχολήσεις ή χώρους». Κατ εξουσιοδότηση της διάταξης αυτής εκδόθηκε η 53361/2.10.2006 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομίας και Οικονομικών και Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας «Παροχή μέσων ατομικής προστασίας σε υπαλλήλους των Ο.Τ.Α. και μέτρα προληπτικής ιατρικής» (ΦΕΚ Β 1503/11.10.2006), όπως ισχύει μετά την τροποποίησή της με τις ΤΤ 36586/10.7.2007 (ΦΕΚ Β 1323./30.7.2007) και οικ.31119/19.5.2008 (ΦΕΚ Β 990/28.5.2008) όμοιες και η οποία, στο άρθρο μόνο αυτής, ορίζει ότι: «Α. Στους μόνιμους υπαλλήλους των Ο.Τ.Α. ανάλογα με τη θέση εργασίας τους παρέχονται τα κατωτέρω μέσα ατομικής προστασίας: 1. ΓΑΝΤΙΑ - Γάντια δερματοπάνινα : στους οδοκαθαριστές, εργάτες συγκομιδής και αποκομιδής απορριμμάτων, οδηγούς απορριμματοφόρων, εργάτες κήπων, κηπουρούς, συνεργεία συντήρησης απορριμματοφόρων, στους απασχολούμενους με τη μεταφόρτωση απορριμμάτων, με την επεξεργασία, διαλογή, καταστροφή απορριμμάτων, την υγειονομική ταφή των απορριμμάτων, την ταφή - εκταφή νεκρών, σε οικοδομικές εργασίες και στους οδηγούς φορτηγών, χειριστές μηχανημάτων έργου, εργάτες σφαγείων και επιστάτες καθαριότητας. -Γάντια από PVC: σε όλες τις ανωτέρω ειδικότητες ως και στους απασχολούμενους με τον καθαρισμό των κάδων απορριμμάτων και των οχημάτων και με τον καθαρισμό και τη συντήρηση των χώρων νεκροταφείου. - Γάντια από νιτρίλιο: στους απασχολούμενους με τον ψεκασμό στους κήπους στους οδοκαθαριστές και στους εργάτες συγκομιδής και αποκομιδής απορριμ-μάτων. - Γάντια από ύφασμα και νιτρίλιο: στους απασχολούμενους με τη συντήρηση σε υγρό περιβάλλον, με το βάψιμο ( ), με τη ρήψη ασφάλτου, την αποχέτευση και την ύδρευση, στους υδραυλικούς και στους καθαριστές κολυμβητηρίων. -Γάντια ελαστικά μίας χρήσης: στους οδοκαθαριστές εργάτες συγκομιδής και αποκομιδής απορριμμάτων, στις καθαρίστριες εσωτερικών χώρων, στο προσωπικό μαγειρείων ( ) στους απασχολούμενους στην αποχέτευση και στα αφοδευτήρια. -Γάντια
8 Συγκολλητών: στους απασχολούμενους με τις συγκολλήσεις. -Γάντια μονωτικά: στους ηλεκτρολόγους και στους απασχο-λούμενους με τα άσφαλτα. 2. ΚΡΑΝΗ στους απασχολούμενους σε οικοδομικές εργασίες, στους χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων, σε ηλεκτρολογικές εργασίες, με το βάψιμο ( ) και στην αποχέτευση. 3. ΓΥΑΛΙΑ - ΜΑΣΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΟΦΘΑΛΜΩΝ -Τύπου goggles για προστασία από χημικούς η μηχανικούς κινδύνους: στους χειριστές εργαλειομηχανών, στους απασχο-λούμενους στους κήπους και στους χρήστες χημικών ουσιών. -Προστασίας από ηλιακή ακτινοβολία: στους απασχολούμενους σε εργασίες υπαίθρου τους θερινούς μήνες. -Ασπίδιο: στους απασχολούμενους με τη συντήρηση και τον καθαρισμό των κάδων απορριμμάτων και των οχημάτων. - Ασπίδιο προστασίας από ηλεκτρικό τόξο: στους ηλεκτρολόγους. -Ασπίδιο με πλέγμα: στους απασχολούμενους με τον χειρισμό βενζινοπρίονου. - Οξυγονονοκόλλησης goggles: στους απασχολούμενους στις οξυγονοκολλήσεις. - Μάσκα ηλεκτροσυ-γκόλλησης: στους ηλεκτροσυγκολλητές. 4. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΝΑΠΝΟΗΣ -Φίλτρο μάσκα P1: στους απασχολούμενους με οικοδομικές εργασίες και στους ξυλουργούς. -Μάσκα ημίσεως προσώπου με φίλτρα Α1 P3 ή ισοδύναμη φιλτρομάσκα: στους απασχολούμενους με το βάψιμο ( ) την ταφή - εκταφή νεκρών, στους εργάτες κήπων, στους κηπουρούς, στους οδοκαθαριστές, στους εργάτες συγκομιδής και αποκομιδής απορριμμάτων ( ) στους απασχολούμενους στην αποχέτευση, στην ασφαλτόστρωση και στα αφοδευτήρια. -Μάσκα ολόκληρου του προσώπου με φίλτρα ΑΒΕΚ2 P3: στους απασχολούμενους με τους ψεκασμούς στους κήπους, στις απολυμάνσεις και στην αποχέτευση. -Αναπνευστική συσκευή: για έκτακτα περιστατικά (π.χ. πυρκαγιά). 5. ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ - Ανακλαστικά γιλέκα: στους οδοκαθαριστές, στους εργάτες συγκομιδής και αποκομιδής απορριμμάτων, στους απασχολούμενους στις ασφαλτοστρώσεις, στη σήμανση οδών, στην αποχέτευση και στην ύδρευση και στους εργάτες κήπων και οι φύλακες εξωτερικών χώρων -Αδιάβροχες ποδιές: στον καθαρισμό απορριμματοφόρων οχημάτων, αυτοκινήτων και κάδων απορριμμάτων. -Ποδιές
9 συγκολλητών: στους απασχολούμενους με συγκολλήσεις. -Πυρίμαχες στολές: στους απασχολούμενους με κατάσβεση πυρκαγιάς. -Στολές προστασίας από χημικά: στους απασχολούμενους με τους ψεκασμούς στους κήπους και στις απολυμάνσεις καθώς και με τις βαφές ( ). 6. ΥΠΟΔΗΜΑΤΑ - Γαλότσες: στους απασχολούμενους στην ύπαιθρο υπό βροχή και σε υγρούς χώρους. -Σκάφανδρο: στον καθαρισμό οχημάτων και κάδων απορριμμάτων. -Άρβυλα: σε όλους τους εργαζόμενους που περιγράφονται στις ανωτέρω θέσεις εργασίας. 7. ΑΛΛΑ ΜΕΣΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ - Ολόσωμες εξαρτήσεις, ανακόπτες, αποσβεστήρες: στους απασχολούμενους σε εργασίες ύψους για τις οποίες είναι δύσκολο να συναρμολογηθούν ικριώματα. - Ωτοασπίδες ή ωτοβύσματα: στους απασχολούμενους σε χώρους με θόρυβο. - Μονωτικά εργαλεία: στους ηλεκτρολόγους. - Επιγονατίδες: στους Υδραυλικούς και στους εργάτες ύδρευσης - αποχέτευσης. - Κώνοι σήμανσης: απορριμματοφόρα οχήματα, οδοκαθαρισμός, συγκομιδή - αποκομιδή απορριμμάτων, σήμανση οδών, ασφαλτόστρωση, στους απασχολούμενους στην αποχέτευση και ύδρευση. - Προσαρτήματα ασφαλείας συγκολλήσεων: συγκόλληση με αέρια. - Νιτσεράδες: στους οδοκαθαριστές, στους εργάτες συγκομιδής και αποκομιδής απορριμμάτων, στους εργάτες κήπων, στους κηπουρούς, στους απασχολούμενους στη ρήψη ασφάλτου και οι φύλακες εξωτερικών χώρων.- Καπέλα: στους οδοκαθαριστές, στους εργάτες συγκομιδής και αποκομιδής απορριμμάτων, στους εργάτες κήπων, στους κηπουρούς και στους απασχολούμενους στη ρήψη ασφάλτου. ( ). Η παροχή των ανωτέρω μέσων ατομικής προστασίας είναι υποχρεωτική για τον εργοδότη και ο εργαζόμενος υποχρεωτικά φέρει τα μέσα ατομικής προστασίας κατά τον χρόνο της εργασίας του, προς διαφύλαξη τόσο της ατομικής όσο και της δημόσιας υγείας. ( ). Β. Επίσης παρέχεται: Ένα (1) λίτρο φρέσκο γάλα σε ημερήσια βάση στους εργαζόμενους στους οποίους παρέχονται τα μέσα ατομικής προστασίας ( )». Περαιτέρω, το άρθρο 8 της από 28.5.2009 Κλαδικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας μεταξύ της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης - Αποχέτευσης και της Π.Ο.Ε. -
10 Δ.Ε.Υ.Α. (πράξη κατάθεσης /2.6.2009) για τη ρύθμιση των όρων αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στις δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης όλης της Χώρας που φέρει τον τίτλο «Παροχές σε είδος» ορίζει ότι: «Στους εργαζόμενους που υπάγονται στην παρούσα σύμβαση χορηγούνται τα ακόλουθα είδη ένδυσης ατομικής προστασίας Στους εργαζόμενους της παραγράφου 10 του άρθρου 5 χορηγείται ποσότητα γάλακτος ενός (1) λίτρου ανά ημέρα», ενώ στην παράγραφο 10 του άρθρου 5 ορίζεται ότι χορηγείται επίδομα ανθυγιεινής εργασίας σε όλο το προσωπικό κάθε ειδικότητας περιλαμβανομένων των εργατών της τεχνικής υπηρεσίας που απασχολείται σε συνθήκες ανθυγιεινές ή επικίνδυνες για την υγεία τους, οι συνθήκες δε αυτές εντοπίζονται στις εγκαταστάσεις Β.Κ., τα αντλιοστάσια, δίκτυα, κάθε είδους τεχνικές εγκαταστάσεις και γενικά τις εγκαταστάσεις ύδρευσης και αποχέ-τευσης. Επίσης, το επίδομα χορηγείται και στο λοιπό τεχνικό προσωπικό ειδικοτήτων, στις καθαρίστριες και στους σημειωτές υδρομέτρων, ενώ δεν το δικαιούνται διοικητικοί υπάλληλοι. Εξάλλου, στο άρθρο 6 της από 13.3.2014 Κλαδικής Σ.Σ.Ε (πράξη κατάθεσης.../13.3.2014) μεταξύ των ως άνω συμβαλλομένων ορίστηκε ότι σε όσους εργαζόμενους της Δ.Ε.Υ.Α. χορηγείτο ένα λίτρο γάλα ημερησίως έως το έτος 2009 συνεχίζεται να χορηγείται κατά τη διάρκεια και αυτής της κλαδικής σύμβασης, η οποία λήγει στις 31.12.2016, ενώ στο άρθρο 4 των από 31.3.2017 (αριθμός κατάθεσης../6.4.2017) και από 8.3.2018 (αριθμός κατάθεσης /16.3.2018) Κλαδικών Σ.Σ.Ε, εκ των οποίων, η μεν πρώτη έληξε στις 31.12.2017, η δε δεύτερη λήγει στις 31.12.2018, αντί-στοιχα, ορίζεται ότι όσες διατάξεις των προηγούμενων συλλογικών συμβάσεων εργασίας που υπέγραψαν τα δύο συμβαλλόμενα μέρη δεν έχουν καταργηθεί με νεότερη συμφωνία ή τροποποιηθεί εξακολουθούν να ισχύουν. Τέλος, σημειώνεται ότι οι ως άνω παροχές σε είδος προς τους εργαζομένους των Δ.Ε.Υ.Α., δεν αποτελούν παροχή που καταργήθηκε βάσει του άρθρου 30 του ν. 4024/ 2011 (Ελ. Συν. Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 79/2017, 301/2013).
11 IV. Στο άρθρο 53 παρ. 2 περ. ε και ια του ν. 4412/2016 (ΦΕΚ Α 147) ορίζεται ότι: «Τα έγγραφα της σύμβασης ( ) περιέχουν ιδίως ( ) ε) ακριβή περιγραφή του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης ( ) ια) ( ) την ποσότητα και την περιγραφή των αγαθών ( )». Από τις διατάξεις αυτές, ερμηνευόμενες σύμφωνα με την αρχή της οικονομικότητας (άρθρο 33 περ. α υποπερ. αα του ν. 4270/2014) που επιβάλλει οι δημόσιες συμβάσεις να ανατίθενται με τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση του προϋπολογισμού του αναθέτοντα φορέα, για τη νόμιμη ανάθεση προμήθειας αγαθών απαιτείται να προκύπτουν από τα έγγραφα της σύμβασης το είδος, η ποσότητα και ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης. Η εν λόγω υποχρέωση υφίσταται ανεξάρτητα από το αν η προμήθεια αγαθών ανατίθεται απευθείας ή κατόπιν ανοικτού ή πρόχειρου διαγωνισμού και η έλλειψη των ως άνω στοιχείων καθιστά τη σχετική διαδικασία και τις οικείες δαπάνες μη νόμιμες (Ελ. Συν. ΚΠΕΔ VII Τμ. 20, 40/2018, 37,168/2017). V. Στην προκειμένη περίπτωση από τα στοιχεία που συνοδεύουν το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την 78/28.3.2018 απόφαση του Γενικού Διευθυντή της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης, Αποχέτευσης Αγίου Νικολάου εγκρίθηκαν: α) η τεχνική έκθεση - τεχνικές προδιαγραφές για την προμήθεια γάλακτος (υπόλοιπο έτους 2018) και β) η διενέργεια της εν λόγω προμήθειας εκτιμώμενης αξίας 5.402,70 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, ενώ ανατέθηκε η εκτέλεση της προμήθειας στη φερόμενη ως δικαιούχο του χρηματικού εντά-λματος εταιρεία με την επωνυμία «Πάγκαλος Αντώνιος Α.Ε.» έναντι του ποσού των 6.105,05 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.. Σε εκτέλεση της απόφασης αυτής συνάφθηκε η από 30.3.2018 σύμβαση μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης και του εν λόγω προμηθευτή, στο άρθρο 5 της οποίας ορίζεται ότι η διάρκεια της σύμβασης έχει έναρξη την 5.4.2018 και λήξη την 31.12.2018, ενώ η πληρωμή του προμηθευτή θα γίνεται τμηματικά, ανά μήνα, με την υποβολή των σχετικών τιμολογίων. Ήδη, με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα εντέλλεται η καταβολή στη φερόμενη ως
12 δικαιούχο προμηθεύτρια εταιρεία του ποσού των 595,17 ευρώ, που αφορά στην καταβολή δαπάνης προμήθειας γάλακτος έτους 2018 για το εργατοτεχνικό προσωπικό της Δημοτικής Επιχείρησης. Με τον πρώτο λόγο διαφωνίας η Αναπληρώτρια Επίτροπος προβάλλει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν έχει νομίμως εκκαθαριστεί, διότι τιμολογήθηκαν ποσότητες γάλακτος για το προηγούμενο της ισχύος της σύμβασης προμήθειας χρονικό διάστημα από 1.4.2018 έως και 4.4.2018. Η Δημοτική Επιχείρηση με το /5.6.2018 έγγραφο της Διευθύντριας των Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών της, βεβαιώνει ότι οι ποσότητες που έχουν τιμολογηθεί για το χρονικό διάστημα από 1.4.2018 έως και 4.4.2018 (57 λίτρα) αφορούν προμήθεια γάλακτος Α τριμήνου 2018, η οποία είχε ανατεθεί στη φερόμενη ως δικαιούχο προμηθεύτρια εταιρεία με την προηγούμενη υπ αριθ. /5.1.2018 απόφαση του Γενικού Διευθυντή της Δημοτικής Επιχείρησης και ότι οι υπολειπόμενες ποσότητες γάλακτος για τους δικαιούχους το μήνα Απρίλιο του 2018 ανέρχονται στα 398 λίτρα. Με τα δεδομένα αυτά, ο σχετικός λόγος διαφωνίας της Αναπληρώτριας Επιτρόπου είναι βάσιμος, αφού η τιμολόγηση ποσοτήτων γάλακτος για το χρονικό διάστημα από 1.4.2018 έως 4.4.2018 δεν αφορά την επίμαχη σύμβαση προμήθειας με χρόνο έναρξης ισχύος της την 5.4.2018, αλλά κατά τους ισχυρισμούς της Δημοτικής Επιχείρησης την εκτέλεση προηγούμενης ανάθεσης προμήθειας με την φερόμενο ως δικαιούχο εταιρεία (προμήθεια γάλακτος Α τριμήνου του 2018), και συνεπώς μη νομίμως συνυπολογίστηκαν οι ποσότητες αυτές κατά την εκκαθάριση της εντελλόμενης με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνης που αφορά την από 5.4.2018 σύμβαση προμήθειας, είναι δε διάφορο το ζήτημα αν θα πρέπει ενδεχομένως να εκδοθεί άλλο χρηματικό ένταλμα, με το οποίο να εντέλλεται η καταβολή δαπάνης που αφορά σε προμήθεια γάλακτος που παραδόθηκε σε εκτέλεση τυχόν προηγούμενης συναφθείσας σύμβασης μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης και της προμηθεύτριας εταιρείας, έτσι ώστε να καταστεί εφικτή η διενέργεια προληπτικού ελέγχου νομιμότητας επ αυτής από την Επίτροπο. Περαιτέρω, με τον δεύτερο λόγο διαφωνίας προβάλλεται ότι η Δημοτική
13 Επιχείρηση προμηθεύει γάλα σε υπάλληλό της με ειδικότητα δομικός, ο οποίος ωστόσο δεν συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των δικαιούχων της 53361/2.10.2006 Κοινής Υπουργικής Απόφασης, όπως ισχύει, η οποία καθορίζει κατά τρόπο περιοριστικό τις κατηγορίες των υπαλλήλων των Ο.Τ.Α. που δικαιούνται των προβλεπόμενων σ αυτήν μέσων ατομικής προστασίας και συνεπώς γάλακτος σε ημερήσια βάση. Η Δημοτική Επιχείρηση με το /5.6.2018 έγγραφο του Γενικού Διευθυντή της βεβαιώνει ότι ο υπάλληλος Ν Λ με ειδικότητα δομικός, ανήκει στην κατηγορία Α της παρ.2 του άρθρου 98 του ν. 4483/2017 και δικαιούται την παροχή γάλακτος σύμφωνα με τα άρθρα 8 και 5 παρ.10 της Κλαδικής Σ.Σ.Ε., καθόσον απασχολείται με τη συντήρηση και την επισκευή των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης. Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα συμπλη-ρωματικά αναφέρονται στο../9.7.2018 έγγραφο του ως άνω Γενικού Διευθυντή (αριθ. πρωτ. Ελ. Συν.../9.7.2018), ο ανωτέρω υπάλληλος, που προσλήφθηκε στη Δημοτική Επιχείρηση με ειδικότητα δομικός κατηγορίας ΔΕ, ακολουθεί σε καθημερινή βάση τα συνεργεία των υδραυλικών και αποχέτευσης και αποκα-θιστά τα στοιχεία σκυροδέματος που έχουν καθαιρεθεί κατά την επισκευή των δικτύων, ενώ σε μικρότερη κλίμακα απασχολείται στην κατασκευή νέων φρεατίων ύδρευσης και αποχέτευσης καθώς και μικρών οικοδομικών κατασκευών σε ΗΜ υποδομές ύδρευσης, αποχέτευσης και εγκαταστάσεως επεξεργασίας λυμάτων. Με τα δεδομένα αυτά, κατά την πλειοψηφούσα στο Κλιμάκιο άποψη, εφόσον από τις ανωτέρω βεβαιώσεις προκύπτει ότι ο εν λόγω υπάλληλος απασχολείται με τη συντήρηση και επισκευή των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης υπό συνθήκες ανθυγιεινές ή επικίνδυνες για την υγεία του, πρέπει να γίνει δεκτό ότι συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των δικαιούχων της 53361/2.10.2006 Κοινής Υπουργικής Απόφασης, όπως ισχύει, που δικαιούνται των προβλεπόμενων σ αυτήν μέσων ατομικής προστασίας και συνεπώς γάλακτος σε ημερήσια βάση, καθώς και ότι εμπίπτει στο προσωπικό το οποίο δικαιούται την παροχή γάλακτος σύμφωνα με τις προπαρατεθείσες Κλαδικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας. Αν και
14 κατά τη γνώμη του Παρέδρου Δ Κ, λαμβανομένου υπόψιν ότι τα καθήκοντα της ειδικότητας του τεχνίτη δομικού ανάγονται κυρίως στην παροχή οδηγιών και υποδείξεων προς το εργατικό και τεχνικό προσωπικό κατά την εκτέλεση των σχετικών εργασιών συντήρησης και επισκευής των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης και όχι στην εκτέλεση από τον ίδιο των εργασιών αυτών, ο ανωτέρω υπάλληλος δεν δικαιούται της παροχής γάλακτος. Τέλος, με τον τρίτο λόγο διαφωνίας της Αναπληρώτριας Επιτρόπου προβάλλεται ότι από την /29.12.2017 αρχική τεχνική έκθεση, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με την /26.3.2018 όμοια, δεν προκύπτει προμήθεια ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογισθείσας δαπάνης για την του γάλακτος (ποσότητα τεμαχίων, τιμή) με συνέπεια να μην καθίσταται εφικτός ο έλεγχος τήρησης της αρχής της οικονομικότητας. Εν προκειμένω, στην τεχνική αυτή έκθεση - τεχνικές προδιαγραφές, όπως αυτή τροποποιήθηκε, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της επίμαχης προμήθειας υπολογίστηκε με την αναγραφή της ποσότητας του υπό προμήθεια γάλακτος (4.698 τεμάχια), καθώς και την τιμή μονάδας, ήτοι 1,15 ευρώ ανά τεμάχιο χωρίς Φ.Π.Α.. Ωστόσο, στην ως άνω τεχνική έκθεση- τεχνικές προδιαγραφές δεν τεκμηριώνεται ο αριθμός των τεμαχίων του υπό προμήθεια γάλακτος δια της παράθεσης των σχετικών προς κάλυψη αναγκών (λ.χ. αριθμός δικαιούχων εργαζομένων, ημέρες απασχόλησης αυτών ανά μήνα, κ.λπ.), ούτε και ο τρόπος προσδιορισμού της ανωτέρω τιμής μονάδας με αναφορά στις τιμές της αγοράς για το είδος αυτό, καθώς και σε τιμές που επιτεύχθηκαν σε σχετικές διαγωνιστικές διαδικασίες, κ.λπ., προκειμένου να καταστεί εφικτός ο έλεγχος της τήρησης της αρχής της οικονομικότητας ως προς τον προσδιορισμό του ύψους της προϋπολογιζόμενης δαπάνης. VI. Κατόπιν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη και συνεπώς το χρηματικό αυτό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. Για τους λόγους αυτούς
15 Αποφαίνεται ότι το 100, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης, Αποχέτευσης Αγίου Ν.., ποσού 595,17 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθεί. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΟΙΛΗΣ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΠΑΡΕΔΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΚΟΤΣΗΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ