Κοινο πλανο για την διαχειριση των δυναμεων και των μεσων στην περιπτωση των δασικων πυρκαγιων στισ παραμεθωριεσ περιοχεσ του Σμολιαν - Ξανθησ 1
ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ Ι. Ανάλυση κατηγοριών των δασών ανάλογα με τις κατηγορίες του κινδύνου δασικών πυρκαγιών...3 II. Αναλύσεις του εδάφους, των δρόμων, του ανάγλυφου, και των πηγών νερού για άντληση νερού για την καταπολέμηση των δασικών πυρκαγιών...6 III. Ανάλυση των προηγούμενων πυρκαγιών...8 IV. Προσδιορισμός των τόπων όπου είναι πιθανόν να συμβαίνουν δασικές πυρκαγιές. Καθορισμός των περιοχών για την προστασία των υλικών αξιών : πόλεις, θέρετρα, χώρους αναψυχής και εγκαταστάσεις υποδομών...10 V. Πληροφορίες για τις δυνάμεις και τα μέσα για το σβήσιμο των πυρκαγιών στην περιοχή των συνόρων του Σμόλιαν-Ξάνθης...12 VI. Μέτρα για την ασφάλεια...14 VII. Σχέδια...15 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...17 2
Ι. Ανάλυση κατηγοριών των δασών ανάλογα με τις κατηγορίες του κινδύνου δασικών πυρκαγιών. Σχεδόν οι όλες δασικές πυρκαγιές αρχίζουν από το νεκρό βιότοπο και από την χαμηλή βλάστηση επάνω στο έδαφος. Ο τύπος κα η ανάπτυξη της πυρκαγιάς επηρεάζουν επίσης τα είδη ξύλου και της φυτείας. Επομένως, ο βασικός ρόλος για τις δασικές πυρκαγιές στην περιοχή του Σμόλιαν- Ξάνθης είναι το είδος των φυτειών. Οι δασικές πυρκαγιές συμβαίνουν πιο συχνά στο χαμηλό και νεκρό στρώμα. Στην αρχή, οι πυρκαγιές είναι κάτω κοντά στη γη, και ανάλογα με τις μετεωρολογικές συνθήκες περνάνε προς τα πάνω μέρη. Το είδος και την πυκνότητα της ζωντανής κάλυψης της γης εξαρτάται από τα είδη δέντρων. Περισσότερο ή λιγότερο το χαμηλό υψόμετρο των κλάδων των δέντρων είναι σαν γέφυρες για την φωτιά από τον έδαφος προς τα δέντρα. Η ανάπτυξη της πυρκαγιάς εξαρτάται από το είδος της κορυφής των δέντρων. Στα δάση με κωνοφόρα δέντρα η πυρκαγιά διευκολύνονται από την υψηλή περιεκτικότητα στο έδαφος στερεών καυσίμων ουσιών και από το ξεχώρισμα των εύφλεκτων αερίων υπό την επίδραση της θερμότητας. Λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας ανάφλεξης και της υψηλής θερμαντικότητα το λευκό πεύκο είναι από τα απειλούμενα είδη δέντρων. Το έλατο αναφλέγεται πιο δύσκολο και έχει χαμηλότερη θερμαντικότητα. Τα πλατύφυλλα δέντρα συνήθως απειλούνται λιγότερο από την φωτιά. Μόνο οι μεγάλες πυρκαγιές μπορούν επίσης να τα καταστρέψουν από την ζέστη. Στα δάση από πλατύφυλλα δέντρα πιο συχνά συμβαίνουν χαμηλές αναρριχητικές πυρκαγιές οι οποίες δεν αναπτύσσονται προς τις κορυφές των δέντρων. Από την πρακτική υπάρχουν στοιχεία πως έχουν πάρα πολύ υψηλό σημείο ανάφλεξης τα πλατύφυλλα δέντρα σαν την ιτιά, την λεύκα και την σημύδα. Τα μικτά δάση μειώνουν τον κίνδυνο των δασικών πυρκαγιών και πειράζουν την ανάπτυξη των δασικών πυρκαγιών. Ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών στα χρόνια είναι διαφορετικός και δεν είναι και δεν είναι ρυθμικός και σε όλο το έτος. Οι αιτίες για αυτό είναι κυρίως κλιματικές. Τα ακόλουθα μετεωρολογικά παράγοντα έχουν την ισχυρότερη επιρροή στην εμφάνιση και εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών: ο μέγεθος των βροχοπτώσεων η υγρασία η θερμοκρασία 3
η ατμοσφαιρική πίεση οι άνεμοι Η συνολική έκταση των δασών στην περιοχή του Σμόλιαν είναι 247 349 εκτάρια: - Τα κρατικά δάση - 179.317 εκτάρια. -72,5% - Τα δάση του Υπουργείο Δασών - 515 εκτάρια. - 0,2% - Τα άλλα δάση - 67.517 εκτάρια - 27,3% - Από τα οποία: - Τα δημοτικά δάση - 7832 εκτάρια. - 3,2% - Τα δάση των νομικών προσώπων - 1362 εκτάρια. - 0,6% - Τα δάση των φυσικών προσώπων /ιδιωτικά/ - 47.833 εκτάρια - 19,3% Από τα οποία: - Τα δάση με μικτή ιδιοκτησία - 25.139 εκτάρια. - Τα δάση επάνω σε χωράφια- 9926 εκτάρια - 4,0 τοις εκατό - Θρησκευτικά δάση - 564 εκτάρια - 0,2% Στο έδαφος του Σμόλιαν έχει 107 περιοχές με μικτή διαχείριση, 24 συνεταιρισμούς δασών και 26 ενώσεις. Ακίνητα με έκταση έως 20 στρεμμάτων - 14.558 μονάδες Πάνω από 500 στρέμματα - 28 μονάδες Οι ορεινές εκτάσεις της Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης καλύπτουν το 39,6% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας. Ο πληθυσμός των ορεινών περιοχών είναι περίπου 65.000 κάτοικοι ποσοστό 11,6% επί του συνολικού πληθυσμού. Το 96% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας καλύπτεται από δάση ή αγρούς. Ειδικότερα, το 35,2% της συνολικής έκτασης καλύπτεται από αγρούς (γεωργική γη), το 37,7% από δάση, το 15% από δασικές εκτάσεις (θαμνότοπους), το 8% από δασικές εκτάσεις (βοσκότοπους) και το υπόλοιπο 2% από άγονες εκτάσεις. Επισημαίνεται το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης σε δάση και δασικές εκτάσεις με ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό της χώρας (53% έναντι 49,7% του μέσου της χώρας) με πρώτο σε εθνική κλίμακα το Ν Δράμας. Επίσης υπάρχει σημαντικό πλεονέκτημα σε γεωργική γη με πρώτο σε επίπεδο Περιφέρειας το Ν. Έβρου με ποσοστό 42%. Τα κωνοφόρα δάση καταλαμβάνουν το 73% και τα πλατύφυλλα - 27% της δασικής έκτασης. Τα δάση από λευκό πεύκο καταλαμβάνουν το 40%, από άρκευθο-22% και από οξιά - 17% της συνολικής έκτασης των δασών. Η μέση ηλικία των δασών είναι περίπου 60 έτη. 4
Η βαθμολογία των δασών ανάλογα με τις κατηγορίες του κινδύνου δασικών πυρκαγιών. Περιοχή των Α κατηγορία κιντύνου Β κατηγορία κιντύνου Συνολικά/χα δασών Επιφάνεια/χα % Επιφάνεια/χα % Χβόϊνα 5249 28 18603 Τσεπελάρε 10894 95 626 5 11518 Σλαβέϊνο 25757 83 3942 13 31003 Ζλατογκτάτ 14291 43 9853 29 33530 Σμιλιάν 5086 15 11295 34 33312 Σμόλιαν 16722 74 2229 10 22594 Σιρόκα λάκα 297 3 1888 20 9284 Ντέβιν 1188 8 14192 Μηχάλκοβο 12038 78 3553 22 15372 Μπόρινο 381 3 13165 Τρίγκρατ 10924 98 11136 Ντοσπάτ 19500 91 440 2 21342 Παμπόρορβο 6658 100 6658 Ίζβορα 4544 100 4544 Συνολικά 126711 51 40644 16 246253 Ο παραπάνω πίνακας δείχνει ότι πάνω από το 50% των δασών είναι σε κίνδυνο πυρκαγιάς Α κατηγορίας Τα περισσότερα δάση Α κατηγορίας είναι στο Παμπόροβο, στο Trigrad, στο Dospat, στο Τσεπελάρε, στο Σμόλιαν και στο Slaveynovo. Κάνει την εντύπωση ότι ένα μέρος από τα δάση Α κατηγορίας είναι στις παραμεθόριες περιοχές του Σμόλιαν - Ξάνθης, αυτά είναι τα δάση του Trigrad, του Dospat και του Σμόλιαν. Αυτό το γεγονός σε συνδυασμό με την τοπογραφία του εδάφους ορίζουν την περιοχή σαν Α κατηγορίας του κιντύνου. Σε σχέση με αυτό, για την βελτίωση της ασφάλειας, η κάθε μία τοπική διεύθυνση των δασών έχουν μελέτες και σχέδια διαχείρισης στην περίπτωση της δασικής πυρκαγιάς. Τα προβλεπόμενα εμπόδια για τις πυρκαγιές, οι αντιπυρηνικές λουρίδες αποθήκες στις δασικές περιοχές είναι ως εξής: Περιοχή Διασχίσεις Φυτά λουρίδες Αποθ Παρατη των δασών υπάρχο υσες προβλεπ όμενα υπάρχο υσες προβλεπ όμενα υπάρχο υσες προβλεπ όμενα ήκες ρητές Χβόϊνα 15 257 6 13 4 3 4 Τσεπελά 15 34 41 218 63 1 2 ρε Σλαβέϊνο 70 307 109 16.9 4 4 5
Ζλατογκ 42 312 77 3 3 ράτ Σμιλιάν 9 73 96.5 97 4 4 Σμόλιαν 40 313 207 64.5 4 4 Σιρόκα 11 124 10 113 1 1 λάκα Ντέβιν 310 20 2.2 2 2 Μηχάλκ 48 187 6 2 2 οβο Μπόρινο 9 103 3.6 1.2 0.3 2 2 Τρίγκρατ 37 5 2 2 Ντοσπάτ 84 4 525 10 42 3 3 Παμπόρ 11 55 10 60 45 1 1 οροβο Ίζβορα 9 6 17 5 1 1 1 Συνολικ ά 710 4 2296 526.1 426.2 411.9 33 35 Κάθε χρόνο δημιουργούνται επίκαιρα πλάνα από τις τοπικές διευθύνσεις των Δασών και των Κυνηγών /Δασαρχεία/ για την πρόληψη και για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. II. Αναλύσεις του εδάφους, των δρόμων, του ανάγλυφου, και των πηγών νερού για άντληση νερού για την καταπολέμηση των δασικών πυρκαγιών. Το ανάγλυφο είναι ο σταθερός παράγον που καθορίζει την ανάπτυξη των δασικών πυρκαγιών. Οι μορφές και τα χαρακτηριστικά του ανάγλυφου δεν αλλάζονται, και το ρόλο που έχει για την εμφάνιση και εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών. Η μορφή και τα χαρακτηριστικά του ανάγλυφου μπορεί να προσβλέποντα πιο εύκολα. Τα ακόλουθα στοιχεία του ανάγλυφου έχουν τον μεγαλύτερο ρόλο για τις δασικές πυρκαγιές: Η έκθεση καθορίζει πόσο θερμότητα παίρνει η επιφάνεια από τον ήλιου, η οποία από την δική την πλευρά της έχει επίδρασή επάνω στην φύση, στην βλάστησης, στην υγρασία και στα εύφλεκτα υλικά Η κλίση του εδάφους επηρεάζει την εμφάνιση και εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών, όπως και ο άνεμος. Εάν οι συνθήκες είναι ίδιες, η φωτιά συνήθως εξαπλώνεται προς τα πάνω μέρη, και προς τα κάτω μέρη είναι πιο δύσκολα. Εάν η κλίση είναι απότομη, η φωτιά εξαπλώνεται πιο γρήγορα. Επιπλέον, οι απότομες πλαγιές είναι επικίνδυνες και για αυτό, πως μπορούν να πέφτουν τα καυτά υλικά που μπορούν να προκαλέσουν άλλες πυρκαγιές. Η θέση της πυρκαγιάς επίσης έχει σημαντικό ρόλο για την εξέλιξη της πυρκαγιάς. Η φωτιά πού αρχίζει από το κάτω μέρος της πλαγιάς εξαπλώνεται πιο γρήγορα από την φωτιά που αρχίζει πιο κοντά στην κορυφή. 6
Το υψόμετρο επίσης είναι σημαντικό παράγον για την ανάπτυξη της πυρκαγιάς. Εδώ παίζουν το ρόλο και οι άνεμοι, η υγρασία, η βροχόπτωση κλπ. Το υψόμετρο έχει μια έμμεση επίδραση στη φύση και στην βλάστηση. Επιπλέον, η βλάστηση πού βρίσκεται σε χαμηλό υψόμετρο ξηραίνει νωρίτερα από την ίδια πού βρίσκεται σε μεγάλο υψόμετρο. Οι μορφές του εδάφους έχουν και άμεση και έμμεσα επίδραση που μπορούν να προκαλέσουν μια αλλαγή στην κατεύθυνση και στην ταχύτητα του ανέμου, προκαλώντας αλλαγές στην κατεύθυνση και στην ταχύτητα εξάπλωσης της φωτιάς. Το ανάγλυφο της περιοχής του Σμόλιαν είναι ένας συνδυασμός της υψηλές κορυφογραμμές που χωρίζονται από βαθιές κοιλάδες ποταμών. Σχεδόν όλη η περιοχή του Σμόλιαν - Ξάνθης είναι σε μεταβατικό-ηπειρωτικό κλίμα, αλλά το κλίμα είναι πολύ διαφορετική λόγο του ανάγλυφου. Γενικά το κλίμα είναι ορεινό, με μια ισχυρή επιρροή της Μεσογείου. Οι χειμώνες είναι μαλακές αλλά με πολλά χιόνια, λείπουν απότομα και παρατεταμένα κρυώματα. Το καλοκαίρι είναι δροσερό και υγρό, και το φθινόπωρο - μακρύ και ζεστό. Η σχετική υγρασία είναι υψηλή, αλλά σπάνια φθάνει σε μια κατάσταση με ομίχλες. Σύμφωνα με την ετήσιο «Ρόδο των ανέμων», τα ρεύματα του αέρα είναι πριν από όλα βορειοανατολικά. Λαμβάνοντας υπόψη την τοπογραφία της περιοχής του Σμόλιαν - Ξάνθης τα στοιχεία δείχνουν πως υπάρχουν πολλές περιοχές του Zlatograd, του Trigrad, του Dospat, του Τσεπελάρε, του Σμόλιαν και του Slaveynovo που η κατάσταση είναι η χειρότερη από την πλευρά του κινδύνου πυρκαγιάς - περιοχές με σημαντική βλάστηση,πλαγιά κωνοφόρων, χαμηλή ατμοσφαιρική υγρασία κατά τις καλοκαιρινές μήνες, το καλοκαίρι ζέστη και μια σημαντική ταχύτητα του ανέμου. Είναι απαραίτητα στις περιοχές αυτές να δουλεύουμε με προσοχή και να εφαρμόζουν ειδικά μέτρα για τη μείωση του κινδύνου πυρκαγιάς. Το έδαφος της περιοχής του Σμόλιαν - Ξάνθης γενικά χαρακτηρίζεται από σχετικά υψηλή πυκνότητα του υδρογραφικού δικτύου, με μεγάλη ποσότητα νερών στα ποτάμια και σχεδόν σταθερά χαρακτηριστικά της ροής των ποταμιών. Η κατανομή των νερών στις περιοχές δεν έχουν τακτική κατανομή. Για το μεγαλύτερο μέρος των υψηλών ζωνών της περιοχής του Σμόλιαν - Ξάνθης λείπουν πηγές για την ύδρευση στην περίπτωση των δασικών πυρκαγιών. Αυτό εμποδίζει πάρα πολύ τις ομάδες πυροσβεστών. Στο δάσος υπάρχει ένα δίκτυο δασικών δρόμων που εξυπηρετεί κυρίως επιχειρήσεις στο δάσος και τα γεωργικά εδάφη και τις ανάγκες των παραθεριστικών κέντρων. Το ορεινό ανάγλυφο εμποδίζει σοβαρά την ανάπτυξη καλών δρόμων στα δάση. Γι 'αυτό στις περιοχές του Παμπόροβο, του Trigrad, του Dospat, του Chepelare, του Smolyan, υου Zlatograd και του Χβόϊνα υπάρχου τεράστια δάση στα οποία δεν υπάρχουν δρόμοι.. Οι δρόμοι δεν καθαρίζονται όλο το χρόνο από τα χιόνια και στη κατάσταση τον χειμώνα είναι πολύ δύσκολη. 7
Αυτό, σε συνδυασμό με την έλλειψη του νερού για τα πυροσβεστικά οχήματα εμποδίζει πάρα πολύ τους πυροσβέστες. III. Ανάλυση των προηγούμενων πυρκαγιών Για την περίοδο 1991-2011 στην περιοχή του Σμόλιαν - Ξάνθης πραγματοποιήθηκαν συνολικά 1185 πυρκαγιές σε δασικές περιοχές. σαν αποτέλεσμα των δασικών πυρκαγιών καταστράφηκαν 8.177 στρέμματα δάση και 9234 στρέμματα άλλες περιοχές. Στα τελευταία 12 χρόνια καταστράφηκαν οι περιοχές ως εξής: 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 δάση 912 415 41 36,5 83 53,3 208 3593 318 5 16 161 άλλες 189 593 49 1 541 282 2 4324 10 345 260 Όπως προκύπτει από τα δεδομένα, το συμπέρασμα είναι ότι υπάρχουν δύο περίοδοι με πολύ μεγάλες ζημιές. Οι περισσότερές ζημιές είναι το 2007 και το 2000. 8
Κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων έχουμε ο πιο μεγάλος αριθμός των πυρκαγιών που έγιναν στην περιοχή του Σμόλιαν - Ξάνθης, ανάλογα 134 το 2007 και 164 το 2000. Στις 08/05/1997, γύρω στις 17:00 η ώρα, πήραμε μήνυμα για πυρκαγιά στην περιοχή «Samaldzhiiski καλύβες» κοντά στο χωριό Σιρόκα Λάκα. Στείλαμε αμέσως τρία πυροσβεστικά οχήματα και 2 ειδικά επιβατικά αυτοκίνητα-τζιπ. Η πυρκαγιά πολύ γρήγορα απλώθηκε λόγω των ισχυρών ανέμων και δυσκολεύθηκε σοβαρά τους πυροσβέστες.. Μαζί με τους πυροσβέστες πήραν μέρος και οι υπάλληλοι της Δασικής υπηρεσίας, οι στρατιώτες και οι εθελοντές. Η πυρκαγιά την έσβησαν υπό στις 05/09/1997 γύρω στις 16:00 η ώρα. Καταστράφηκαν τα 1500 στρέμματα δάση και διασώθηκαν τα γύρω σπίτια και 2000 στρέμματα δάση κοντά στο χωριό Σιρόκα Λάκα. Στις 28/08/2000, γύρω στις 13,00 η ώρα πήραμε μήνυμα για πυρκαγιά στην περιοχή ανάμεσα στα χωριά Τούριαν και Πέστερα. Στείλαμε αμέσως τρία πυροσβεστικά οχήματα και κατά την άφιξή τους διαπίστωσαν ότι η πυρκαγιά είναι στην κορυφή του βουνού κα εξαπλώνεται πολύ γρήγορα. Στις πυροσβεστικές δράσεις παίρνουν μέρος οι υπάλληλοι από την Τοπική Δασική Υπηρεσία, οι στρατιώτες και οι εθελοντές. Έτσι καταστράφηκαν μόνο 90 στρέμματα δάση και διασώθηκαν 500 στρέμματα δάση, σπίτια και αγροτικά κτίρια. Στις 01.09.2000, περίπου στις 14,00 η ώρα είναι πήραμε σήμα για πυρκαγιά κοντά στην συνοικία Okmanitsa, πού βρίσκεται κοντά στο χωριό Σιρόκα Λάκα. Στείλαμε αμέσως δύο πυροσβεστικά οχήματα και κατά την άφιξή τους διαπιστωθήκαν πως η πυρκαγιά είναι στην κορυφή του βουνού και πλησιάζει πολύ γρήγορα την συνοικία Okmanitsa και υπάρχει κίντυνο να την κάψει. Η βασικές δράσεις για τον εντοπισμό και για το σβήσιμο της πυρκαγιάς συγκεντρώνονται στην περιοχή αυτή, με την συμμετοχή των πυροσβεστών, των υπαλλήλων της Τοπικής Δασικής Υπηρεσίας, των στρατιωτών και των εθελοντών.έτσι καταστράφηκαν μόνο 150 στρέμματα δάση και διασώθηκαν την συνοικία Οκμάνιτσα και 500 στρέμματα δάση. Στις 31.07.2007 γύρω στις 12.00 η ώρα, πήραμε μήνυμα για πυρκαγιά στην περιοχή Kalaijiiska κοντά στο χωριό Τούριαν. Στείλαμε αμέσως τρία πυροσβεστικά οχήματα και κατά την άφιξή τους διαπιστώθηκαν πως η πυρκαγιά είναι κοντά στην κορυφή του βουνού και πλησιάζει πολύ γρήγορα την συνοικία Kalaijiiska και υπάρχει κίντυνο να την κάψει. Στην περιοχή του Σμόλιαν την ίδια στιγμή υπάρχει και μια άλλη μεγάλη πυρκαγιά και οι πυροσβεστικές δράσεις πραγματοποιούνται με ειδικό ελικόπτερο. Ο υπεύθυνος για τις πυροσβεστικές δράσεις στέλνει πυροσβεστικό ελικόπτερο κοντά στο χωριό Turen και γρήγορα εντόπισαν την πυρκαγιά και στη συνέχεια την έσβησαν. Στις πυροσβεστικές δράσεις πήραν μέρος ακόμα και οι υπάλληλοι της Τοπικής Δασικής Υπηρεσίας, οι στρατιώτες και οι εθελοντές. Έκαψαν 290 στρέμματα δάση και άλλες περιοχές. Διασώθηκαν η συνοικία Kalaijiiska και τα 5000 στρέμματα δάση. 9
Στις 01/12/2011, περίπου στις 14,30 η ώρα πήραμε μήνυμα για πυρκαγιά στην περιοχή Σαδίλιστετο κοντά στην κορυφή και κοντά στο χωριό Mochura του Δήμου του Rudozem. Η φωτιά άρχισε στο έδαφος της Ξάνθης Ελλάδας και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο έδαφος της Βουλγαρίας. Κατά την διάρκεια της πυρκαγιάς αυτής βρέθηκαν αρκετές αδυναμίες στην τρέχουσα οργάνωση για την καταπολέμηση των δασικών πυρκαγιών στην περιοχή των συνόρων. Πρώτον, δεν υπήρχαν πληροφορίες σχετικά με την πυρκαγιά, πού θα εξαπλωθεί, με ποιές δυνάμεις και μέσα θα ενεργούν από τις δύο πλευρές της φωτιάς. Και για αυτό το λόγο η πυρόσβεση συνεχίστηκε έξι ημέρες μέχρι τις 06.12.2011. Στις ενέργειες για το σβήσιμο της πυρκαγιάς, από τις δύο πλευρές πήραν μέρος οι πυροσβέστες, οι υπάλληλοι της Τοπικής Διεύθυνσης Δασών, οι στρατιώτες και οι εθελοντές IV. Προσδιορισμός των τόπων όπου είναι πιθανόν να συμβαίνουν δασικές πυρκαγιές. Καθορισμός των περιοχών για την προστασία των υλικών αξιών : πόλεις, θέρετρα, χώρους αναψυχής και εγκαταστάσεις υποδομών. Ο προσδιορισμός του κινδύνου πυρκαγιάς αντιμετωπίζεται με ένα σημαντικό χαρακτηριστικό των πυρκαγιών. Για τις περισσότερες φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές η πηγή κινδύνου είναι περιορισμένη σε ορισμένους τόπους. Σε περίπτωση της πυρκαγιάς η κατάσταση δεν είναι έτσι. Η πυρκαγιά μπορεί να συμβεί σχεδόν παντού, όπου υπάρχουν εύφλεκτα υλικά. Ενώ οι άλλες καταστροφές μπορεί να έχουν περιορισμένο αριθμό σεναρίων, αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί στις πυρκαγιές λόγω του τεράστιου αριθμού των πιθανών σημείων της εμφάνισης. Κατά τον καθορισμό των τόπων, όπου υπάρχει η μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης των δασικών πυρκαγιών, θα πρέπει να έχουμε την υπόψη το γεγονός ότι ο κύριος λόγος για την εμφάνιση των δασικών πυρκαγιών είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα. Αυτό, σε συνδυασμό με τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί από την πρακτική για το ρίσκο των δασικών πυρκαγιών, πρέπει να γίνει η βάση για την κατανομή του εδάφους του Σμόλιαν - Ξάνθης σε τομείς του κινδύνου πυρκαγιάς, που επισημαίνονται με διαφορετικά χρώματα και νοήματα. Τα χρώματα θα είναι συνηθισμένα - πράσινο, κίτρινο και κόκκινο χρώμα, και θα δείχνει τα ακόλουθα: - Πράσινο χρώμα - κανονικό κίνδυνο πυρκαγιάς - Κίτρινο χρώμα- αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς - Κόκκινο χρώμα - υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς Ανάλογα με τις συγκεκριμένες περιοχές είναι απαραίτητο να καθοριστούν διαφορετικές απαιτήσεις για την ανάπτυξη αυτών των περιοχών και τους τρόπους διαχείρισης. Έχοντας την υπόψη τον κίνδυνο στους τόπους αυτούς και την προστασία των αγαθών που βρίσκονται εκεί, είναι απαραίτητο να υπάρχουν μεταξύ των περιοχών και των δασών οι ειδικές ζώνες χωρίς τον κίντυνο της πυρκαγιάς. 10
Η μεγάλες πυρκαγιές προκαλούν τεράστιες οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές ζημίες. Επομένως είναι αναγκαίο να πραγματοποιούν ορισμένα προληπτικά μέτρα εφαρμογής για να προλάβουν τις μεγάλες υλικές ζημιές. Για την διασυνοριακή περιοχή του Σμόλιαν - Ξάνθης η σημαντική σημασία έχει ο τουρισμός. Γι 'αυτό είναι σημαντικό να προβλεφθούν και να εκτελεσθούν μια σειρά από προληπτικά μέτρα για την προστασία των φυσικών αξιοθέατων, των θέρετρων, των ξενοδοχείων και των υποδομών. Για την περιοχή ιδιαίτερη σημασία έχουν: το Παμπόροβο και το Εθνικό Αστεροσκοπείο "Ρόζεν". Για την οικοδόμηση των έργων στης περιοχές αυτές πρέπει να έχει μια ζώνη 50 μέτρων χωρίς υψηλή βλάστηση μεταξύ των περιοχών και των δασών, για την πρόληψη των ζημιών στα κτίρια σε περίπτωση των δασικών πυρκαγιών. Μαζί με τις ζώνες αυτές υπάρχουν και οι επόμενες προστατευμένες περιοχές: - Soskovcheto (κοντά στο Σμόλιαν) - για να διαφυλαχθεί το φυσικό παλιό δάσος αρκεύθων - Kazanite (κοντά στο χωριό Mugla) - για να διατηρηθεί η ιδιότυπη άγρια φύση - Kastraklii (κοντά στο χωριό Borino) - να διαφυλαχθεί το φυσικό παλιό δάσος από πεύκα - Momchilovski Ντολ (κοντά στο χωριό Momchilovtsi) - για να διαφυλαχθεί το φυσικό παλιό δάσος από μαύρα πεύκα - Amzovo (κοντά στην πόλη Σμόλιαν) - για την προστασία του φυσικού βιότοπου του βάλτου likopodiela - Shabanitsa (κοντά στο χωριό Trigrad) - για την προστασία των αιώνιων δασών από οξιά και έλατα. Για τις περιοχές αυτές επίσης πρέπει να έχει εμπόδια για το διαχωρισμό από τα δάση. Για την περιοχή μεγάλη σημασία έχουν και : το θέρετρο Μομτσίλ ιουνάκ, το θέρετρο Ράϊκοβσκι λιβάδια, οι λίμνες του Σμόλιαν, η κορυφή Mechi Chal κοντά στην πόλη Τσεπελάρε και οι τουριστικές περιοχές γύρω από την τεχνική λίμνη του Dospat. Για την οικοδόμηση των έργων στης περιοχές αυτές πρέπει να έχει μια ζώνη 30 μέτρων χωρίς υψηλή βλάστηση μεταξύ των περιοχών και των δασών, και στην κορυφή Μέτσι τσάλ πάνω από την πόλη Τσεπελάρε πρέπει να χτίσουν μία δεξαμενή για 10 000 λίτρα νερό. Για την περιοχή μεγάλη Δημοτική σημασία έχουν και: - Η περιοχή Lesichevo και Μπαρακλή του Δήμου του Devin - Η περιοχή Ίζβορα του δήμου του Borino - Η βουνοκορυφή Σβομποδά του Δήμου του Μπάνιτε - Για την οικοδόμηση των έργων στης περιοχές αυτές πρέπει να έχει μια ζώνη 20 μέτρων χωρίς υψηλή βλάστηση μεταξύ των περιοχών και των δασών, και στην κορυφή Σβομποδά πάνω από το χωριό Μπάνιτε πρέπει να χτίσουν μία δεξαμενή για 10 000 λίτρα νερό. 11
V. Πληροφορίες για τις δυνάμεις και τα μέσα για το σβήσιμο των πυρκαγιών στην περιοχή των συνόρων του Σμόλιαν-Ξάνθης. Σύμφωνα με την νομοθεσία για την καταπολέμηση των δασικών πυρκαγιών οι δυνάμεις είναι οι εξής: - Οι οι πυροσβεστικές υπηρεσίες της περιοχής του Σμόλιαν Ξάνθης - Οι υπάλληλοι των Τοπικών Υπηρεσιών των Δασών στην περιοχή του Σμόλιαν Ξάνθης - Οι ιδιοκτήτες των δασών - Οι εθελοντές Όλες οι δυνάμεις και τα μέσα ενημερώνονται μέσων του Περιφερειακού επιχειρησιακού κέντρου διαχείρισης των πυρκαγιών και της προστασίας του πληθυσμού. Η σύνθεση των δυνάμεων και μέσων για το σβήσιμο των δασικών πυρκαγιών στην περιοχή του Σμόλιαν - Ξάνθης είναι: Οι διαφορετικές δυνάμεις έχουν διαφορετικά μέσα για το σβήσιμο των δασικών πυρκαγιών. Τα όργανα της πυροσβεστικής υπηρεσίας έχουν - επαγγελματικό προσωπικό και ειδικό εξοπλισμό για το σβήσιμο των δασικών πυρκαγιών. Οι κρατικές δασικές υπηρεσίες έχουν μικρό ειδικό εξοπλισμό και εργαλεία. Ιδιοκτήτες έχουν μικρό ειδικό εξοπλισμό και εργαλεία. Οι εθελοντές μπορούν να χρησιμοποιήσουν μόνο εργαλεία. Η διοίκηση, η παρακολούθηση και η καταπολέμηση των δασικών πυρκαγιών γίνεται από τους επαγγελματίες υπαλλήλους της πυροσβεστικής υπηρεσίας που σταθμεύουν στην περιοχή του Σμόλιαν - Ξάνθης. 12
13
VI. Μέτρα για την ασφάλεια. Καταπολέμηση των δασικών πυρκαγιών αποτελεί μια δυναμική και επικίνδυνη εργασία. Το γεγονός αυτό απαιτεί οι πυροσβέστες να είναι πλήρως ενήμεροι για τους κινδύνους που τους απειλούν στην περιοχή της πυρκαγιάς. Του κάθε πυροσβέστη η ζωή και των άλλων συναδέλφων μπορεί να εξαρτηθεί από την ικανότητά τους να προβλέπουν σωστά μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση, πριν να συμβεί. Οι πυροσβέστες πρέπει να δουλεύουν ακίνδυνα και να προστατεύουν τον εαυτό τους και τους άλλους. Η ασφάλεια στην εργασία είναι η κύρια προτεραιότητα στην κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών. Οι κίνδυνοι που προκύπτουν κατά τη διαδικασία της κατάσβεσης δασικών πυρκαγιών, έχουν αντικειμενικό και υποκειμενικό χαρακτήρα. Ο αντικειμενικός κίντυνος έχει σχέση με την πυρκαγιά, αλλά υποκειμενικός κίνδυνος έχει άμεση σχέση με τις δράσεις των πυροσβεστών. Τον υποκειμενικός κίνδυνος πρέπει να τον αποκλείεις, και τον αντικειμενικό να τον γνωρίζεις και να τον αποφεύγεις. Οι κίνδυνοι που έχουν σχέση με την πυρκαγιά είναι οι εξής: Οι θερμικές επιδράσεις και το κάψιμο Δράσεις σε κατάσταση κρίσιμης συμπεριφοράς Η επίδραση του καπνού και τις δυνατότητες ασφυξία ή δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα Το σκόνισμα Οι κίνδυνοι που έχουν σχέση με την δράση των πυροσβεστών είναι: Η φυσική κατάσταση Το επίπεδο των γνώσεων και της εμπειρίας Η κόπωση Το στρες Η διάθεση προς την πυρκαγιά και προς την δουλειά Για την εξασφάλιση της ασφάλειας όλων των συμμετεχόντων στον εντοπισμό και την κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών, ο καθένας έχει την υποχρέωση να τηρεί τους βασικούς κανόνες ασφαλείας: 1. Κατά τη διάρκεια της δράσεις να έχεις σταθερή πόζα και σταθερό περπάτημα. 2. Οι άνθρωποι ή μηχανήματα πρέπει να μην δουλεύουν ο ένας πάνω από τον άλλο 3. Εάν υπάρχει κίντυνος από καταπτώσεις είναι απαραίτητος: - Να θέσουν παρατηρητές - Οι άνθρωποι να είναι αρκετά μακριά ο ένας από τον άλλο - Οι συμμετέχοντες ασταμάτητα να ενημερώνουν ο ένας τον άλλο τι κάνουν 4. Υλοτόμηση των δέντρων να πραγματοποιείται μόνο από επαγγελματίες 5. Πάντα να υπάρχει μια κατάλληλη απόσταση από τα δέντρα που καίγονται 6. Μην πατάτε στα καμένα κούτσουρα 7. Μην αφήνετε τη θέση σου χωρίς να ξέρει ο ηγέτης 14
Κανόνες για ασφάλεια στην εργασία γύρω από τα πυροσβεστικά οχήματα, τρακτέρ, μπουλντόζες και άλλα 1. Ο πυροσβέστης πρέπει πάντα να προσέχει και να προβλέπει την κατεύθυνση της κίνησης της μηχανής 2. Οι πυροσβεστικές σωλήνες είναι υπό υψηλή πίεση και την κίνηση κατά μήκος τους πρέπει να είναι προσεκτική 3. Προσέξτε για καταπτώσεις δουλεύοντας γύρω από τα οχήματα 4. Να έχετε την υπόψη πως ο οδηγός του οχήματος μπορεί να μην σας προσέξει 5. Να μην τρέχετε, να καθίσετε και να τριγυρνάτε γύρω από τα οχήματα, τρακτέρ, και μπουλντόζες Κανόνες για ασφάλεια στην εργασίας σχετικά με τη χρήση των αεροσκαφών 1. Να υπάρχουν σήματα για την παρουσία των πυροσβεστών 2. Φεύγετε από την περιοχή στην οποία τα αεροσκάφη θα σβήνουν την πυρκαγιά σε απόσταση 60 μέτρων 3. Επιλέξτε ένα χώρο, χωρίς ψηλά δέντρα και σε απόσταση από τα δέντρα για να σε προσέξει ο πιλότος 4. Εάν ο πυροσβέστης δεν μπορεί να αποχωρήσει από τη ζώνη της δράσης του αεροπλάνου να πλαγιάσει στο έδαφος με το κεφάλι του προς το αεροπλάνο Κανόνες για ασφάλεια σχετικά με την χρήση της απέναντι φωτιάς 1. Η απόφαση να χρησιμοποιήσει την απέναντι φωτιά λαμβάνεται από τον επικεφαλή της πυροσβεστικές δράσεις και οι δράσεις αυτές πραγματοποιούνται μόνο από ειδικευμένες πυροσβέστες. 2. Πριν από τις δράσεις αυτές πρέπει όλοι να φύγουν από την περιοχή της πυρκαγιάς 3. Κατά τη διάρκεια της δράσεις να μην φύγει κανείς από την ορισμένη θέση του από 4. Κατά την διάρκεια των δράσεων αυτών ο καθένας πρέπει να τηρεί τις επόμενες κανόνες: 4.1. Να έχει σίγουρη επικοινωνία με του άλλους και να προειδοποιεί για κάθε κίντυνο 4.2. Να εξασφαλίσει την παρακολούθηση της πυρκαγιάς και να προειδοποιεί για κάθε κίντυνο 4.3. Να εξασφαλίσει διαδρομές για αποχώρηση στην περίπτωση κιντύνου 4.4. Εξασφάλιση των ζωνών ασφαλείας για τους πυροσβέστες VII. Σχέδια: - Τοποθεσία των οικισμών - Υποδομές - δρόμοι, δίκτυα της ηλεκτρικής ενέργειας και των πηγών του νερού που είναι κατάλληλες για την κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών. - Τοποθεσία των δυνάμεων και των μέσων για την κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών 15
16
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σε παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας και των υψηλών θερμοκρασιών κατά τις καλοκαιρινές μήνες, στην περιοχή του Σμόλιαν - Ξάνθης, τα τελευταία 10 χρόνια παρατηρείται μια αύξηση του αριθμού των δασικών πυρκαγιών. Αυτό πρέπει να οδηγήσει σε αλλαγή του τρόπου αμοιβαίων δράσεων μεταξύ των υπηρεσιών οι οποίες πραγματοποιούν τα προληπτικά μέτρα. Λαμβάνοντας την υπόψη τις παραπάνω διαπιστώσεις, μπορεί να βγάζουν τις κύριες δραστηριότητες από το Σχέδιο για την εφαρμογή κατά τα επόμενα χρόνια: 1. Καθημερινά να ορίζεται τον βαθμό κινδύνου πυρκαγιάς και την ενημέρωση του κοινού. 2. Σε βάση τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί από τον στατιστικό υπολογισμό να ορίσουν τις διάφορες ζώνες κιντύνου πυρκαγιάς στην περιοχή του Σμόλιαν Ξάνθης: - Πράσινο χρώμα - κανονικό κίνδυνο πυρκαγιάς - Κίτρινο χρώμα- αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς - Κόκκινο χρώμα - υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς 3. Σε βάση αυτή, στην περιοχή του Σμόλιαν-Ξάνθης, να προτείνουν ειδικά μέτρα επίβλεψης στον τομέα της οικοδομικής. 4. Να κάνουν κάθε χρόνο επίκαιρες χάρτες με τα δεδομένα από το Ενιαίο Σύστημα Διάσωσης για τις περιοχές του Σμόλιαν- Ξάνθης για σβήσιμο των δασικών πυρκαγιών. 5. Διατήρηση και ανάπτυξη του συστήματος για την έγκαιρη ενημέρωση και ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των δυνάμεων του ενιαίου συστήματος διάσωσης στην περιοχή του Σμόλιαν-Ξάνθης για τις δασικές πυρκαγιές. 17