ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η εγκατάλειψη των φυλακών, η απουσία σαφούς πολιτικής και η παραμέληση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτέλεσαν για δεκαετίες τις κυρίαρχες παραμέτρους της ακολουθούμενης «σωφρονιστικής πολιτικής». Tο σωφρονιστικό σύστημα χαρακτηριζόταν από πελατειακή λογική, έλλειψη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, κυριαρχία συμφερόντων. Έμοιαζε μ ένα καράβι ακυβέρνητο στο έλεος ευκαιριακών συμμαχιών, πρόσκαιρων επιλογών και αυτοσχεδιασμών. Αυτή η κατάσταση έπρεπε ν αλλάξει. Το 2015 η έλλειψη πόρων, παράλληλα με τον υπερπληθυσμό και την οξεία υποστελέχωση είχαν διαμορφώσει ένα «σωφρονιστικό αδιέξοδο» το οποίο έπρεπε να αντιμετωπιστεί. Αυτό μπορούσε να γίνει με μια άλλη λογική αλλά κυρίως με μια άλλη πολιτική, με αλλαγή προσανατολισμών, αναδιάταξη προτεραιοτήτων και ριζοσπαστικές επιλογές. Η σταθεροποίηση του έγκλειστου πληθυσμού, κοντά σ ένα διαχειρίσιμο αριθμό, αποτέλεσε τη βάση για την ανάληψη δράσεων. Οι φυλακές, τα επόμενα 3,5 χρόνια, βγήκαν στο προσκήνιο της δημόσιας πολιτικής, με παρεμβάσεις αρχικά στη νομοθεσία και στη συνέχεια στη σωφρονιστική διοίκηση. Η πολιτική μας κινήθηκε εξ αρχής ξεκάθαρα, πάνω στους άξονες: «Ασφάλεια Ανθρωπισμός-Επανένταξη-Διαφάνεια». Με το «Στρατηγικό σχέδιο για το σωφρονιστικό σύστημα 2018-2010» η σωφρονιστική πολιτική αποκτά, για πρώτη φορά, σταθερή πυξίδα, κάτι που άλλωστε ήταν επίμονη πρόταση των Ευρωπαϊκών Οργανισμών προς τη χώρα μας. Με το σχέδιο αυτό εξασφαλίζεται η σωφρονιστική προοπτική, με συγκεκριμένες συντεταγμένες, κατευθύνσεις και στόχους. Η πολιτική βούληση προοδευτικής στροφής που αποτυπώνεται στο σχέδιο είναι δεδομένη και ισχυρή. Η συγκρότηση ενός πλαισίου αρχών, με όραμα αλλά και ρεαλισμό, με σαφή ιδεολογικά χαρακτηριστικά και πολιτικό προσανατολισμό ευελπιστούμε ότι θα αποτελέσει έμπνευση για τη σωφρονιστική διοίκηση και εφαλτήριο για τις μελλοντικές κινήσεις εκσυγχρονισμού. Η δουλειά έχει ήδη αρχίσει η ρήξη με τις δυνάμεις της αδράνειας είναι σε πλήρη εξέλιξη. Στο χρόνο που απομένει έχουν να γίνουν, βέβαια, πολλά: η συνεργασία είναι αναγκαία, η εξωστρέφεια απαραίτητη, η προσήλωση στο κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα αδιαπραγμάτευτη. Η εκπόνηση του σχεδίου ήταν επίπονη η εφαρμογή του όμως είναι ακόμα πιο κοπιώδης. Το στοίχημα ενός άλλου σωφρονιστικού συστήματος θα κερδηθεί! Ευτύχης Φυτράκης Γεν. Γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής

ΣΥΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ Γραφείο Γενικού Γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής και Γενική Διεύθυνση Αντεγκληματικής και Σωφρονιστικής Πολιτικής του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΥΔΔΑΔ) υπό την ευθύνη του Γενικού Γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής, Ευτύχη Φυτράκη. Σχεδιασμός Εντύπου - Εκτύπωση Γραφείο Γενικού Γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής: M. Αναγνωστάκη (Συντονίστρια) Chr. Maerkl, Α. Αποστολοπούλου, Θ. Βουτσινάς, Σ. Γιοβάνογλου, Ε. Μάρκου, Λ. Πόγκα, Μ. Σκάγκου.

6 Πρόλογος... σελ. 3 1. Η κατάσταση του σωφρονιστικού συστήματος το 2015... σελ. 9 2. H εκπόνηση και διαβούλευση του Στρατηγικού Σχεδίου 2018-2020... σελ. 11 3. Το επιστημονικό και ιδεολογικό στίγμα του Στρατηγικού Σχεδίου 2018-2020... σελ. 12 4. Η αποστολή της Αντεγκληματικής μας Πολιτικής και οι Βασικές Αρχές της... σελ. 14 5. Οι στρατηγικοί στόχοι και το σχέδιο δράσης... σελ. 16 5.1. Στρατηγικός στόχος 1: Βελτίωση Συνθηκών Κράτησης, Εκσυγχρονισμός Υποδομών... σελ. 16 5.2. Στρατηγικός στόχος 2: Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση Προσωπικού, Διοίκηση... σελ. 30 5.3. Στρατηγικός στόχος 3: Μείωση του Υπερπληθυσμού, Εναλλακτικά Μέτρα και Αξιόπιστη Έκτισή τους, Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Νεανικής Παραβατικοτητας... σελ. 40

5.4. Στρατηγικός στόχος 4: Προετοιμασία Επανένταξης, Μετασωφρονιστική Μέριμνα... σελ. 52 5.5. Στρατηγικός στόχος 5: Ασφάλεια Προσωπικού και Κρατουμένων, Διαφάνεια, Λογοδοσία... σελ. 68 5.6. Στρατηγικός στόχος 6: Υπηρεσίες Υγείας στις Φυλακές σε Συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας... σελ. 80 6. Παράρτημα... σελ. 91 6.1. Η οργάνωση του σωφρονιστικού συστήματος... σελ. 91 6.2. Ο αριθμός και η σύνθεση του πληθυσμού των φυλακών... σελ. 94 6.3. Το νομοθετικό πλαίσιο... σελ. 94

Tο Στρατηγικό Σχέδιο 2018-2020

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 11 1. Η κατάσταση του σωφρονιστικού συστήματος το 2015 Είναι γνωστό ότι η κατάσταση του σωφρονιστικού συστήματος ήταν για πολλά χρόνια ένα θέμα για το οποίο η χώρα μας δεν μπορούσε να είναι περήφανη. Ανεξάρτητοι φορείς και οργανισμοί είχαν διαπιστώσει και καταγράψει το εύρος των προβλημάτων και των δυσλειτουργιών: η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Σωφρονιστικού Συστήματος του Ελληνικού Κοινοβουλίου στις ειδικές εκθέσεις της (των ετών 1994, 2011 και 2013), ο Συνήγορος του Πολίτη (εκθέσεις ετών 2009 και 2011 και Ειδική Έκθεση του Εθνικού Μηχανισμού Πρόληψης Βασανιστηρίων έτους 2014) 1, η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου 2 και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (CPT) (εκθέσεις ετών 1994, 2001, 2005, 2007, 2008, 2009, 2011, 2013 και 2015 για την Ελλάδα) 3. Επομένως, το σωφρονιστικό σύστημα της χώρας δεν ήταν ένα σύστημα σε λειτουργία, αλλά ένα σύστημα που έπασχε βαθιά. Αυτό καταδεικνύουν και οι καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) 4, καθώς και η δημόσια δήλωση της επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης (CPT) το 2011 5. Ενδεικτικά της κρισιμότητας της κατάστασης ήταν, επίσης, τα ακραία και βίαια περιστατικά που έλαβαν χώρα το 2014 και αρχές του 2015: δύο δολοφονίες μελών του προσωπικού (στις φυλακές Μαλανδρίνου και Δομοκού) και μία δολοφονία κρατουμένου στις φυλακές Νιγρίτας Σερρών. Επιπλέον, η υπερφόρτωση των φυλακών και ο υπερβολικός συνωστισμός των κρατουμένων, πέρα από την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οδη- 1 Όλες οι εκθέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη είναι διαθέσιμες στο: https://www.synigoros.gr/ resources/docs/greek_web.pdf. 2 Βλ. ιδίως την ετήσια έκθεση της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου έτους 2010 και άλλες παρεμβάσεις της Επιτροπής, διαθέσιμες στο: http://www.nchr.gr/index.php/2013-04- 03-10-23-48/2013-04-03-10-46-55. 3 Οι εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας CPT για την Ελλάδα είναι διαθέσιμες στο: http://www. cpt.coe.int/en/states/grc.htm. 4 Για τις συνθήκες κράτησης στις ελληνικές φυλακές τα έτη 2008 έως 2014, το ΕΔΔΑ έχει εκδώσει 31 καταδικαστικές αποφάσεις, οι οποίες έχουν καταλογίσει σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου ποσό ύψους 3.238.800 Ευρώ πλέον τόκων. 5 Δημόσια Δήλωση σχετικά με την Ελλάδα, 2011, διαθέσιμη στο: http://www.cpt.coe.int/documents/ grc/2011-10-inf-grc.pdf.

12 γεί στη δημιουργία «φυτωρίων» εγκληματικότητας και διαφθοράς, καθώς το προσωπικό αδυνατεί να ελέγξει το μεγάλο αριθμό των κρατουμένων και να προστατέψει τους αδύναμους/ ευάλωτους κρατουμένους. Η πάταξη της διαφθοράς απαιτεί εύρυθμη λειτουργία των φυλακών, η οποία είναι αδύνατη σε συνθήκες υπερσυνωστισμού. Η διατήρηση του καθεστώτος αυτού για δεκαετίες εξυπηρέτησε ουσιαστικά τα συμφέροντα που λυμαίνονται το χώρο των φυλακών. Η πολιτική που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα περιοριζόταν κυρίως στην επιδίωξη της ασφάλειας, με όρους απλής διεύρυνσης της ποινικής καταστολής. Βασική στρατηγική προτεραιότητα σε επίπεδο κεντρικού σχεδιασμού ήταν η δημιουργία νέων χώρων κράτησης, δηλαδή το χτίσιμο νέων φυλακών. Ωστόσο, αποτελεί πλέον γενική παραδοχή ότι το πρόβλημα του υπερπληθυσμού δεν αντιμετωπίζεται μόνο με αύξηση των χώρων κράτησης, αλλά απαιτεί συντονισμένες δράσεις σε πολλά επίπεδα, 6 όπως και την αναγκαία πολιτική συναίνεση. Η ψήφιση του ν. 4322/2015 υπήρξε συνειδητή πολιτική επιλογή, που στόχευε στην άμεση αποσυμφόρηση των φυλακών και ήταν επιλογή ανάγκης 7. Απώτεροι στόχοι της: η αποκατάσταση ανθρώπινων συνθηκών στις φυλακές, η πάταξη της διαφθοράς και η ύπαρξη εν τέλει στοιχειώδους ασφάλειας για τους κρατουμένους και το προσωπικό. Η ψήφιση του ν. 4322/2015 εξυπηρέτησε, περαιτέρω, την αποκλιμάκωση της ποινικής καταστολής, με την κατάργηση των φυλακών τύπου Γ και την εισαγωγή ευνοϊκών ρυθμίσεων για ευάλωτες ομάδες κρατουμένων, καθώς και για τους ανήλικους παραβάτες. Η νομοθέτηση σε αυτή την κατεύθυνση με τους νόμους που ακολούθησαν (ν. 4411/2016 και ν. 4489/2017) θεωρείται επιτυχημένη, καθώς έχει διατηρήσει τον αριθμό των κρατουμένων σε επίπεδα που το σωφρονιστικό σύστημα μπορεί να διαχειριστεί με επάρκεια, ενώ ταυτόχρονα δεν έχει επιφέρει πλήγμα στη δημόσια ασφάλεια και την ασφάλεια των πολιτών. 6 Βλ. ενδεικτικά τη Λευκή Βίβλο για τον υπερπληθυσμό του Συμβουλίου της Ευρώπης, Μάρτιος 2016, διαθέσιμο στο: http://www.coe.int/t/dghl/standardsetting/prisons/pccp%20 documents%202016/pc-cp%20(2015)%206_e%20rev%203%20white%20paper%203%20march%20 2016.pdf 7 Η πρακτική της εισαγωγής έκτακτων διατάξεων για την αποσυμφόρηση των φυλακών ακολουθείται στη χώρα μας εδώ και δεκαετίες. Βλ. ιδίως τους πρόσφατους νόμους: ν. 3727/2008 (Α 257), ν. 3772/2009 (Α 112), ν. 4043/2012 (Α 25), ν. 4139/2013 (A 74), ν. 4198/2013 (Α 215) και ν. 4274/2014 (Α 147), οι οποίοι εισήγαγαν διατάξεις για απόλυση κρατουμένων με διάταξη εισαγγελέα, ακόμα και για ποινές κάθειρξης άνω των 10 χρόνων, με την αιτιολογία της βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης στα καταστήματα κράτησης.

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 13 2. Η εκπόνηση και διαβούλευση του Στρατηγικού Σχεδίου 2018-2020 Το Στρατηγικό Σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα αποτελεί μια συνεκτική και συγκροτημένη προσπάθεια να τεθούν οι στόχοι και να καθοριστεί η στρατηγική και οι βασικές αρχές της σωφρονιστικής πολιτικής στη χώρα μας. Το Σχέδιο θέτει μια θετική αποστολή για το σωφρονιστικό μας σύστημα, βασισμένη στους άξονες του σεβασμού των δικαιωμάτων, της ασφάλειας κρατουμένων και προσωπικού και της συνεχούς υποστήριξης στην επανένταξη των κρατουμένων. Παράλληλα, αναγνωρίζει τα όρια της σωφρονιστικής πολιτικής, καθώς και την ανάγκη να υπάρξουν παρεμβάσεις και στο επίπεδο των ποινών, έτσι ώστε να μπορέσουν να συγκλίνουν οι προβλεπόμενες και επιβαλλόμενες με τις εκτιόμενες ποινές. Για να επιτευχθούν οι σημαντικές αυτές αλλαγές, αλλά και για να υπάρξει συντονισμένη και ουσιαστική παρέμβαση στο σωφρονιστικό σύστημα της χώρας, απαιτούνται συγκλίσεις και διάλογος, χωρίς αντιπαραθέσεις που να εδράζονται κυρίως στη δημιουργία κλίματος ανασφάλειας και πανικού στους πολίτες και να διεγείρουν τον φόβο του εγκλήματος, με απώτερο στόχο την υιοθέτηση αδιέξοδων πολιτικών καταστολής και αυστηροποίησης. Το Στρατηγικό Σχέδιο για το σωφρονιστικό σύστημα 2018 2020 τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κ. Σταύρο Κοντονή, τον Μάιο του 2017. Απεστάλη συνολικά σε 226 αποδέκτες, πολιτικά πρόσωπα, φορείς κεντρικής κυβέρνησης, την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Σωφρονιστικού Συστήματος και λοιπών Δομών Εγκλεισμού, πανεπιστημιακά ιδρύματα, ανεξάρτητες αρχές, την τοπική αυτοδιοίκηση Α και Β βαθμού, την εκκλησία, φορείς υγείας / ψυχικής υγείας / απεξάρτησης, κόμματα, επιστημονικούς φορείς, συνδικαλιστικούς φορείς, ευρωπαϊκούς οργανισμούς καθώς και στους φορείς που εποπτεύονται από τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής. Απεστάλησαν απαντήσεις από 33 φορείς, με χρήσιμες παρατηρήσεις, προσθήκες και προτάσεις για τον εμπλουτισμό του σχεδιασμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο η σύνταξη του στρατηγικού σχεδίου όσο και η ολοκλήρωση της διαβούλευσης και η τελική του διαμόρφωση δεν ανατέθηκε σε εξωτερικό φορέα αλλά υλοποιήθηκε από τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής, με σημαντική συμβολή της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Σωφρονιστικού Συστήματος και

14 Λοιπών Δομών Εγκλεισμού της Βουλής, χωρίς επιπλέον κόστος για το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΥΔΔΑΔ). Κατά τη διαβούλευση, ως θετικά σημεία του στρατηγικού σχεδίου επισημάνθηκαν: α) η σύνταξη για πρώτη φορά ενός τέτοιου σχεδίου και η αποστολή του για έκφραση γνώμης, β) η αναγνώριση από την πολιτεία της ανάγκης για μεταρρυθμίσεις στον συγκεκριμένο χώρο, γ) η εισαγωγή μιας ολοκληρωμένης σωφρονιστικής πολιτικής σύμφωνης με τις σύγχρονες ανάγκες και διεθνείς απαιτήσεις και δ) η ανάδειξη για πρώτη φορά της «επανένταξης» σε κεντρικό πυλώνα της σωφρονιστικής πολιτικής. Τα σημεία που επικρίθηκαν ήταν ιδίως: α) η μη αποσαφήνιση του επιστημονικού και ιδεολογικού στίγματος του σχεδίου, β) η αντιμετώπιση της ασφάλειας των πολιτών ως ζητήματος χαμηλής προτεραιότητας, γ) η απουσία ταυτόχρονης αναθεώρησης του Ποινικού Κώδικα και του Σωφρονιστικού Κώδικα, και δ) η έλλειψη εξειδίκευσης και ανάλυσης των ειδικότερών του στόχων σε συνδυασμό με τους πόρους χρηματοδότησης των αναλαμβανόμενων δράσεων από πλευράς ΥΔΔΑΔ. 3. Το επιστημονικό και ιδεολογικό στίγμα του Στρατηγικού Σχεδίου 2018-2020 Κατ αρχάς, επισημαίνουμε ότι: Η πολιτική ευθύνη για το σωφρονιστικό σύστημα απονέμεται στον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τον οποίο επικουρεί ο Γενικός Γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής. Το 2016 συστάθηκε η Διεύθυνση Συντονισμού Φυλακών, η οποία έχει μετονομασθεί σε "Διεύθυνση Επιχειρησιακής Επάρκειας και Διαχείρισης Κρίσεων", με σκοπό τον επιχειρησιακό συντονισμό και την επιτελική παρακολούθηση της εφαρμογής της σωφρονιστικής πολιτικής στα καταστήματα κράτησης. Η διοίκηση του σωφρονιστικού συστήματος στο σύνολό του ασκείται από την Γενική Διεύθυνση Αντεγκληματικής και Σωφρονιστικής Πολιτικής του ΥΔΔΑΔ, η οποία αναλαμβάνει την εφαρμογή και αξιολόγηση της αντεγκληματικής πολιτικής, καθώς και την κοινωνική επανένταξη των πολιτών που εκδήλωσαν παραβατική συμπεριφορά και εξέτισαν ποινές στερητικές της ελευθερίας. Ευθύνη της Γενικής Γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής (ΓΓΑΠ) είναι να εξασφαλίζει τις προϋποθέσεις για την έκτιση των ποινών με όρους ασφάλειας και με τήρηση των ελάχιστων συνθηκών έκτισης που επιβάλλουν

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 15 οι εθνικές και διεθνείς νομικές δεσμεύσεις, αλλά και το επίπεδο του πολιτισμού μας. Περαιτέρω, ευθύνη της ΓΓΑΠ στο πλαίσιο ενός κράτος δικαίου είναι να εξασφαλίσει ένα επίπεδο υπηρεσιών πρόληψης και αντιμετώπισης της παραβατικότητας των ανηλίκων και νέων (ώστε να εμποδίσει την είσοδό τους στο σύστημα), αλλά και επανένταξης όσων εκτίουν ποινές, έτσι ώστε να προληφθεί η υποτροπή. Επανερχόμενοι στο παρόν Στρατηγικό Σχέδιο, σημειώνουμε ότι: α. Λαμβάνει υπ όψιν του την αποτυχία της πολιτικής της μηδενικής ανοχής και της ρητορικής του ηθικού κινδύνου, που εφαρμοζόμενες, ιδίως στις ΗΠΑ και στη Μεγάλη Βρετανία, αφού επιδείνωσαν κατά πολύ τα προβλήματα αντιμετώπισης της εγκληματικότητας, χωρίς να φέρουν λύσεις, θεωρούνται πια ξεπερασμένες. Δεν αγνοεί τα οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού των φυλακών, ενώ δεν παραβλέπει την πολιτική διάσταση της αντιπαράθεσης για το σωφρονιστικό σύστημα. β. Λαμβάνοντας υπ όψιν του όλα τα παραπάνω, θέτει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και υιοθετεί την αντίληψη ότι η στέρηση της ελευθερίας πρέπει να χρησιμοποιείται ως έσχατο μέσο και μόνο για το απολύτως αναγκαίο χρονικό διάστημα. Επίσης, εισάγει στη συζήτηση το ευρύτερο θέμα της πρόληψης, ιδίως στο επίπεδο των ανηλίκων και των νέων. Κυρίως, όμως, εισάγει στη συζήτηση για το σωφρονιστικό σύστημα την επανένταξη. Αυτό είναι μια καινοτομία, είναι αλλαγή παραδείγματος. γ. Έτσι, δίνει πλέον μια σαφή κατεύθυνση στη σωφρονιστική πολιτική της χώρας, καθώς και έναν στόχο, σύμφωνο με όλα τα διεθνή κείμενα του ΟΗΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης, αλλά και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Θέτει, ειδικότερα, ως πυλώνες της ελληνικής αντεγκληματικής πολιτικής τους άξονες ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ. Υιοθετεί, εν τέλει, την αντίληψη για μια αντεγκληματική πολιτική που βασίζεται στο τρίπτυχο «πρόληψη ανθρώπινες συνθήκες κράτησης κοινωνική επανένταξη».

16 Διευκρινίζουμε: Ανθρωπισμός, με την έννοια της εξασφάλισης ανθρώπινων συνθηκών διαβίωσης για τους κρατουμένους και εργασίας για το προσωπικό, αλλά και της χρήσης της φυλακής ως έσχατου μέσου τιμώρησης. Ασφάλεια, με την έννοια της προστασίας των κρατουμένων από περιστατικά βίας και της μείωσης της διαφθοράς, ασφάλειας για το προσωπικό αλλά και της ασφάλειας της κοινωνίας με την ισορροπημένη λειτουργία του σωφρονιστικού συστήματος. Επανένταξη, με την έννοια της ανάπτυξης κατάλληλων προγραμμάτων για την εξατομικευμένη υποστήριξη και εκπαίδευση των κρατουμένων μέσα στη φυλακή και τη συνέχιση της υποστήριξης μετά την αποφυλάκιση, ώστε να μειωθεί η νέα εμπλοκή με το έγκλημα. Διαφάνεια, με την έννοια του συνεχούς ελέγχου του συστήματος, του ανοίγματος των φυλακών στην κοινωνία και της χρηστής και αποτελεσματικής διοίκησης. δ. Όσον αφορά, τέλος, στο θέμα της παράλληλης αναθεώρησης του Ποινικού Κώδικα, θεωρείται επιβεβλημένη η σύνδεση του στρατηγικού σχεδίου με το ζήτημα του εκσυγχρονισμού του συστήματος ποινών με το νέο Ποινικό Κώδικα, η αναθεώρησή του οποίου, ωστόσο, αυτή καθεαυτήν δεν αποτελεί μέρος της σωφρονιστικής στρατηγικής. Ως προς την εναρμόνιση δε του στρατηγικού σχεδίου με το σχέδιο του νέου Σωφρονιστικού Κώδικα, αυτή θεωρείται δεδομένη και διατρέχει το σύνολο του στρατηγικού σχεδίου.

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 17 4. Η αποστολή της Αντεγκληματικής μας Πολιτικής και οι βασικές αρχές της Αποστολή μας είναι: Η έκτιση των ποινών με ασφάλεια, αξιοπιστία, διαφάνεια και με σεβασμό στον άνθρωπο. Η αλλαγή παραδείγματος, με προτεραιότητα στην κοινωνική επανένταξη που ξεκινά από την πρώτη μέρα της φυλάκισης και συνεχίζει και μετά την απόλυση, καθώς και στην αναβάθμιση του ρόλου του ανθρώπινου δυναμικού. Οι βασικές αρχές της αντεγκληματικής πολιτικής είναι: Ανθρωπισμός σεβασμός δικαιωμάτων και διεθνών προτύπων Αρχή αναλογικότητας/επιείκειας με προτεραιότητα στο ηπιότερο μέσο καταστολής Ασφάλεια κρατουμένων και προσωπικού Προετοιμασία για την επανένταξη υποστήριξη μετά την αποφυλάκιση Διαφάνεια, λογοδοσία, ηλεκτρονική διακυβέρνηση Εξορθολογισμός της διοίκησης σε όλα τα επίπεδα Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού εκπαίδευση, εξέλιξη Άνοιγμα στην κοινωνία, συνεργασία με φορείς, εξωστρέφεια Πρόληψη και αντιμετώπιση της νεανικής παραβατικότητας Ανάπτυξη αξιόπιστων εναλλακτικών ποινών και μέτρων για καταδίκους και υποδίκους Καταπολέμηση του στίγματος και του κοινωνικού στιγματισμού

5. ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ 5.1. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 1: ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΚΡΑΤΗΣΗΣ, ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ Αποτύπωση χωρητικότητας Πλήρης λειτουργία υφιστάμενων θέσεων κράτησης Δημιουργία υποδομών εκπαίδευσης κατάρτισης Σχέδιο κατανομής και διαχωρισμού κρατουμένων Εκσυγχρονισμός των Αγροτικών φυλακών Η δράση 1-10 «Σχέδιο για τη μεταχείριση ευάλωτων ομάδων: γυναίκες, νέοι, υπερήλικες, αλλοδαποί, ψυχικά ασθενείς, χρήστες ουσιών, οροθετικοί, μη ετερόφυλα άτομα» εντάσσεται επίσης στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας του ΥΔΔΑΔ.

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 19 1-1 Καθορισμός της χωρητικότητας των ΚΚ Κατάρτιση συγκεντρωτικού πίνακα χωρητικότητας των (ΚΚ) ανά κατηγορία κρατουμένων (Ανδρών Γυναικών, Νέων, Τοξικοεξαρτημένων, Πληθυσμού Αγροτικών Φυλακών) και αποστολή στους αρμόδιους φορείς (Δικαστικές Αρχές ΚΕΜ) - ΥΔΔΑΔ, ΚΚ, ΚΤΥΠ ΑΕ Χωρίς επιπλέον κόστος Δεν απαιτείται 1-2 Πλήρης λειτουργία υφιστάμενων θέσεων κράτησης Λειτουργία μίας (1) νέας πτέρυγας στο ΚΚ Χανίων 120 θέσεων και μίας (1) 120 θέσεων στο ΚΚ Νιγρίτας. Πλήρης λειτουργία των ΚΚ Χανίων και Νιγρίτας (άνοιγμα δύο ακόμα πτερύγων 120 θέσεων/κκ - μία στα Χανιά και μία στη Νιγρίτα). ΥΔΔΑΔ Χωρίς επιπλέον κόστος για τις θέσεις που καλύφθηκαν (κάλυψη αναγκών από ήδη υπηρετούντες στα ΚΚ) Το σχετικό κόστος για το 2018-2020 περιλαμβάνεται στο κόστος των νέων προσλήψεων Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ

20 1-3 Νομιμοποίηση αυθαίρετων κατασκευών Δημιουργία ηλεκτρονικού αρχείου σχετικά με τις κτιριακές υποδομές των ΚΚ, που θα περιλαμβάνει τα στοιχεία ιδιοκτησιακού καθεστώτος, τις αδειοδοτήσεις δόμησης καθώς και την καταγραφή αυθαίρετων κατασκευών. Επίλυση του προβλήματος στις περιπτώσεις που αυτό είναι αναγκαίο για την υλοποίηση άλλων δράσεων. Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών Υπουργείο Διοικητικής Μεταρ-ρύθμισης ΚΤΥΠ Περιφέρειες στις οποίες εδρεύουν τα ΚΚ 700.000 (εκτιμώμενο) ΕΣΠΑ - ΕΠ ΜΔΤ

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 21 1-4 Προσδιορισμός - δημιουργία χώρων για δραστηριότητες ανά φυλακή: εκπαίδευσης, κατάρτισης, αθλητισμού, παραγωγικά εργαστήρια, χώρους πολλαπλών χρήσεων/ παιδικά επισκεπτήρια/ χώρους οικογενειακής συνεύρεσης Δημιουργία και λειτουργία παιδικών επισκεπτηρίων στα ΚΚ Γρεβενών, Ελεώνα Θηβών (γυναικών), Μαλανδρίνου, Πατρών, Χανίων και Νιγρίτας. Δημιουργία χώρου οικογενειακού επισκεπτηρίου στο ΚΚ Γρεβενών. Δημιουργήθηκαν εννέα νέοι χώροι εκπαίδευσης (Νοσοκομείο Κρατουμένων, στα ΚΚ Χανίων, Μαλανδρίνου, Πάτρας, Νιγρίτας, Κέρκυρας, Ναυπλίου, Ιωαννίνων, Κομοτηνής). Δημιουργία χώρου μελέτης για φοιτητές (ΚΚ Γρεβενών). Α. Δημιουργία χώρου παιδικού επισκεπτηρίου σε όσα ΚΚ υπάρχουν προσφερόμενοι χώροι. Β. Δημιουργία χώρων οικογενειακού επισκεπτηρίου σε περισσότερα ΚΚ βάσει της αξιολόγησης της πιλοτικής εφαρμογής. Γ. Δημιουργία χώρου εκπαίδευσης/ πολλαπλών χρήσεων σε όλα τα ΚΚ. Δ. Δημιουργία χώρου μελέτης για φοιτητές στο ΚΚ Κορυδαλλού. ΥΠΠΕΘ ΚΤΥΠ Τεχνικές Υπηρεσίες Περιφερειών Α-Β) Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ, ΤΑΧΔΙΚ Γ-Δ) ΤΑΧΔΙΚ, ΥΔΔΑΔ, κατά τόπους Περιφέρειες

22 1-4 Προσδιορισμός - Δημιουργία ανά ΚΚ: χώρων για δραστηριότητες εκπαίδευσης, κατάρτισης, αθλητισμού, παραγωγικών εργαστηρίων, χώρων πολλαπλών χρήσεων, παιδικού επισκεπτηρίου, χώρου οικογενειακής συνεύρεσης Δημιουργήθηκαν δύο χώροι επαγγελματικής κατάρτισης (ραφείο στο ΚΚ Γρεβενών και εργαστήριο ψυκτικών στο ΚΚ Δομοκού). Δημιουργήθηκαν/ ανακαινίστηκαν τρία εργαστήρια (Κεραμοποιείο στο ΚΚ Μαλανδρίνου, Σαπωνοποιείο στο ΚΚ Αλικαρνασσού, και Ραφείο στο ΚΚ Ελεώνα Θηβών). Εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση και επικαιροποιήθηκε η μελέτη για το ειδικό κτίριο επιμόρφωσης και επαγγελματικής κατάρτισης του ΚΚ Χανίων. Διαμόρφωση υπαίθριου γυμναστηρίου στον προαύλιο χώρο του ΚΚ Κορυδαλλού Τμήμα Γυναικών. Ε. Δημιουργία υποδομών για τη φιλοξενία εργαστηρίων επαγγελματικής κατάρτισης σε περισσότερα ΚΚ (βλ. επίσης 4-2). ΣΤ. Ανέγερση του ειδικού κτιρίου επιμόρφωσης και επαγγελματικής κατάρτισης του ΚΚ Χανίων. Ζ. Ανάπτυξη υποδομών για αθλητικές δραστηριότητες στο ΚΚ Αυλώνα ΥΠΠΕΘ ΚΤΥΠ Τεχνικές Υπηρεσίες Περιφερειών ΣΤ. 1.300.000 Ε) ΤΑΧΔΙΚ, ΥΔΔΑΔ, Περιφέρειες, ΥΠΕΚΑΑ (ΕΣΠΑ), ΤΒ ΑΥΔ ΣΤ) ΠΔΕ Ζ) Περιφέρεια Αττικής, Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 23 1-5 Εθνικό σχέδιο κατανομής κρατουμένων Προσδιορισμός λειτουργίας των ΚΚ και προόδου κρατουμένων μέσα στο σωφρονιστικό σύστημα - κατανομή σε φυλακές ως «πύλες εισόδου» στο σύστημα Ολοκλήρωση μελέτης συσχέτισης τόπου κράτησης και τόπου διαμονής των κρατουμένων. Σύσταση ομάδας εργασίας για τον προσδιορισμό λειτουργίας κάθε ΚΚ με βάση την ποινική κατάσταση και τα λοιπά χαρακτηριστικά των κρατουμένων και την προοδευτική τους πορεία μέσα στο σωφρονιστικό σύστημα (καθορισμός ΚΚ για νεοεισερχομένους). Μελέτη για την προτυποποίηση του τρόπου λειτουργίας των ΚΚ, ανασχεδιασμός των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων. ΥΔΔΑΔ, ΚΚ, δικαστικές αρχές, ΚΕΣΦ, και επιστημονικοί φορείς Ενδεχόμενο μικρό κόστος οδοιπορικών 145.000 Αν προκύψει κόστος, θα καλυφθεί από τον τακτικό προϋπολογισμό του ΥΔΔΑΔ. ΕΣΠΑ - ΕΠ ΜΔΤ

24 1-6 Αναδιοργάνωση Αγροτικών ΚΚ: Σύνταξη Κανονισμού Λειτουργίας Εκσυγχρονισμός παραγωγής Καθετοποίηση παραγωγής Επανεξέταση θέσεων εργασίας Διάταξη νόμου για διεύρυνση προϋποθέσεων μεταγωγής σε Αγροτικά ΚΚ. Εκπόνηση σχεδίου εκσυγχρονισμού των γεωργικών, κτηνοτροφικών και λοιπών εκμεταλλεύσεων των Αγροτικών ΚΚ. Επεξεργασία σχεδίου ΕΚΛ από το ΚΕΣΦ. Ενίσχυση προσωπικού ΤΕ/ ΠΕ Γεωπονίας με μετατάξεις υπαλλήλων. Πρόβλεψη θέσης ΠΕ Γεωπονίας στην κεντρική υπηρεσία του ΥΔΔΑΔ. Βελτίωση του ποσοστού κάλυψης των διαθέσιμων θέσεων στα Αγροτικά ΚΚ. Ανασχεδιασμός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, με βάση το σχέδιο εκσυγχρονισμού, αλλά και τις προτάσεις του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Επιμόρφωση προσωπικού και κρατουμένων. Διοικητική αναδιοργάνωση της εποπτείας από ΥΔΔΑΔ. Σύνταξη ΕΚΛ των ΑΚΚ. ΥΔΔΑΔ, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και άλλοι ερευνητικοί επιστημονικοί φορείς του πεδίου Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός ΔΗΜΗΤΡΑ Δεν αναμένεται να δαπανηθούν σημαντικοί πόροι από το ΥΔΔΑΔ. Εξετάζεται το ενδεχόμενο χρηματοδότησης μέσω ΕΣΠΑ. Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ, ΤΑΧΔΙΚ, ΚΕΚ

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 25 ΥΑ λειτουργίας του 1 ου Αγροτικού ΚΚ Γυναικών ως τμήματος του ΚΚ Γυναικών Ελεώνα Θηβών (18395/2017 Β 708). 1-7 Δημιουργία τμήματος Αγροτικού ΚΚ για γυναίκες Πραγματοποίηση των απαιτούμενων παρεμβάσεων, ώστε τμήμα του ΚΑΤΚ Ελεώνα Θηβών να προσαρτηθεί στο ΚΚ Ελεώνα και να φιλοξενήσει το Αγροτικό Τμήμα του ΚΚ Γυναικών, Επέκταση δραστηριοτήτων με παράλληλη διεύρυνση του αριθμού των θέσεων κρατουμένων. ΥΔΔΑΔ, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και άλλοι ερευνητικοί επιστημονικοί φορείς του πεδίου Απαιτούμενοι πόροι: περιορισμένοι Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ ΤΑΧΔΙΚ, ΚΕΚ Μεταγωγή κρατούμενων γυναικών στο Αγροτικό τμήμα και ανάπτυξη καλλιεργητικών δραστηριοτήτων.

26 1-8 Λειτουργία τμημάτων ημιελεύθερης διαβίωσης Δημιουργία Ομάδας Εργασίας για την υλοποίηση του θεσμού της ημιελεύθερης διαβίωσης. Ανάθεση μελέτης στην ΚΤΥΠ ΑΕ για μετατροπή κτιρίου σε τμήμα ημιελεύθερης διαβίωσης. 1 η Εφαρμογή στην πρώην οικία Διευθυντή της ΚΑΥΦ Κορυδαλλού. Διερεύνηση για 2 η εφαρμογή. ΥΔΔΑΔ, ΚΤΥΠ, ΟΑΕΔ (για την ένταξη κρατουμένων στην αγορά εργασίας). 60.000 ΚΤΥΠ, Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ, ΤΑΧΔΙΚ

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 27 1-9 Ενημέρωση νεοεισερχομένων «Αλφαβητάρι» κρατουμένου σε 3 γλώσσες: Ελληνικά, Αγγλικά, Αλβανικά Συγγραφή, Επιμέλεια, Έκδοση 6.000 αντιτύπων από το Εθνικό Τυπογραφείο. Διανομή στα ΚΚ ανάλογα με τον υπολογιζόμενο πληθυσμό νεοεισερχομένων (Φεβρουάριος 2016). Μετάφραση στα Αγγλικά (από την αρμόδια Υπηρεσία του ΥΠΕΞ) και στα Αλβανικά (από την Αλβανική Πρεσβεία), Επιμέλεια και Έκδοση 6.000 αντιτύπων (3.000 στα Αγγλικά και 3.000 στα Αλβανικά). Σχεδιασμός επανεκτύπωσης, και αναδιανομής σε περισσότερες από τρεις γλώσσες. ΥΔΔΑΔ, Εθνικό Τυπογραφείο. Σύνταξη από ΓΓΑΠ. Μικρό κόστος λόγω έκδοσης από το Εθνικό Τυπογραφείο. Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ Διανομή στα ΚΚ ανάλογα με τον πληθυσμό ομιλούντων ή κατανοούντων τις 2 αυτές γλώσσες.

28 Σύσταση Ομάδας Εργασίας με σκοπό: 1-10 Σχέδιο για τη μεταχείριση ευάλωτων ομάδων για λόγους: φύλου, ηλικίας, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, αναπηρίας, ψυχικής υγείας, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλoυ α) τη χαρτογράφηση των ευάλωτων ομάδων στα ΚΚ και την αποτύπωση των λόγων που δικαιολογούν ιδιαίτερη μεταχείριση β) τη διατύπωση προτάσεων για εξειδικευμένη αντιμετώπιση των αναγκών των ομάδων αυτών, τόσο κατά τη διάρκεια της κράτησης όσο και στο στάδιο της αποφυλάκισης. ΥΔΔΑΔ, Συνήγορος του πολίτη, Γενική Γραμματεία Ισότητας, Ειδική Γραμματεία για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά Χωρίς επιπλέον κόστος Δεν απαιτείται

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 29 1-11 Δυνατότητες τεχνολογιών τηλεματικής Α. Παροχή πιλοτικών υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης για την επικοινωνία των κρατουμένων με τα συγγενικά τους πρόσωπα στο ΚΚ Γρεβενών. B. Σχεδιασμός και εγκατάσταση υποδομών για πιλοτική λειτουργία παροχής υπηρεσιών τηλεϊατρικής (στα ΚΚ Μαλανδρίνου, Γρεβενών, Χίου και Τρικάλων). Γ. Εξέταση των διάφορων πτυχών της πρόσβασης των κρατουμένων φοιτητών στο διαδίκτυο. Δ. Ανάπτυξη υποδομών, ώστε να υποστηρίζεται η κατάθεση σε δικαστικές αρχές από απόσταση. Α. Επέκταση των υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης σε όλα τα ΚΚ, ανάπτυξη των σχετικών υποδομών στα ΚΚ. Β. Παροχή υπηρεσιών τηλεψυχιατρικής σε τουλάχιστον τέσσερα ΚΚ σε συνεργασία με τη 2η Υγειονομική Περιφέρεια. Γ. Ανάπτυξη υποδομών για την παροχή στους κρατούμενους φοιτητές υπηρεσιών πρόσβασης στο διαδίκτυο, παροχή πρόσβασης στο διαδίκτυο σε όλους τους κρατούμενους φοιτητές. Δ. Υλοποίηση του έργου που θα εξυπηρετεί την κατάθεση σε δικαστικές αρχές από απόσταση. Α. ΥΔΔΑΔ, ΠάροχοιΤηλεπ/κών Υπηρεσιών Β. ΥΔΔΑΔ, Υπουργείο Υγείας Γ. ΥΔΔΑΔ, ΥΠΠΕΘ, ΑΕΙ της χώρας Δ. Μέρος του έργου «Ηλεκτρονική Δικαιοσύνη» Α. Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ, ΤΑΧΔΙΚ Β. Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ, Υπουργείο Υγείας Γ. Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ, ΤΑΧΔΙΚ Δ. Πρόγραμμα «Ηλεκτρονική Δικαιοσύνη» (ΕΣΠΑ)

30 1-12 Διερεύνηση ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων Συνεργασία με το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) και αρχικές διερευνήσεις σχετικά με πηγές χρηματοδότησης. Αποτύπωση της κατανάλωσης ενέργειας στο ΚΚ Κέρκυρας με σκοπό την ένταξή του στο πρόγραμμα χρηματοδότησης ενεργειακής αναβάθμισης δημόσιων κτιρίων που πρόκειται να προκηρυχθεί από την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων. Βελτίωση των συνθηκών ωρίμανσης των σχετικών έργων (νομιμοποίηση, δημιουργία ηλεκτρονικών φακέλων κτιρίων). Εκπόνηση μελετών για την ενεργειακή αναβάθμιση των ΚΚ. Δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε ΚΚ που παρουσιάζουν ωριμότητα για την υλοποίηση των σχετικών έργων. Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών Περιφέρειες στις οποίες εδρεύουν τα ΚΚ ΚΑΠΕ Προσδιορισμός μετά την εκπόνηση των σχετικών μελετών Περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα (ΕΣΠΑ) ΕΟΧ - ΕΕΑ Grants Ευρωπαϊκά προγράμματα

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 31 1-13 Λειτουργία νέων Καταστημάτων Κράτησης Συνέχιση του έργου κατασκευής του ΚΚ Δράμας. Mελέτη εν εξελίξει για το ειδικό κτίριο επιμόρφωσης και επαγγελματικής κατάρτισης. Έκδοση του ΠΔ 153/2017 (ΦΕΚ Α 198) ίδρυσης του ΚΚ Δράμας. Ολοκλήρωση του έργου κατασκευής του ΚΚ Δράμας (χώρων κράτησης, υποστηρικτικών κτιρίων). ΚΤΥΠ 1.300.000 για την ολοκλήρωση του έργου ανέγερσης του ΚΚ Δράμας ΠΔΕ, ΤΑΧΔΙΚ Εξασφάλιση 800.000 για το έργο της κατασκευής του ΚΚ Νεάπολης στο Λασίθι. Εξοπλισμός - στελέχωση.

5.2. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 2: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ - ΔΙΟΙΚΗΣΗ Αύξηση του προσωπικού των Καταστημάτων Κράτησης μέσω προσλήψεων Ίδρυση και λειτουργία μόνιμης σχολής για το προσωπικό των ΚΚ και άλλων υπηρεσιών αρμοδιότητας ΓΓΑΠ Νέο οργανόγραμμα για τα ΚΚ με αύξηση οργανικών θέσεων, ιδίως επιστημονικού προσωπικού - Εξέλιξη προσωπικού Οι δράσεις 2-2 «Δημιουργία Σχεδίου Εκπαίδευσης Προσωπικού» και 2-12 «Δια βίου επιμόρφωση σε συνεργασία με Ινστιτούτο Επιμόρφωσης του ΕΚΔΔΑ» εντάσσονται επίσης στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά το Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας του ΥΔΔΑΔ.

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 33 2-1 Αύξηση του προσωπικού μέσω προσλήψεων (έχει εγκριθεί ΠΥΣ για 657 προσλήψεις) Έγκριση ΠΥΣ για πλήρωση 500 θέσεων ΔΕ Φύλαξης, 100 θέσεων ΔΕ Εξωτερικής Φρούρησης και 33 θέσεων επιστημονικού προσωπικού. Προκήρυξη από ΑΣΕΠ και ολοκλήρωση προσλήψεων. ΑΣΕΠ Εγκεκριμένος Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ 2-2 Δημιουργία Σχεδίου Εκπαίδευσης Προσωπικού (σε πρόληψη και αντιμετώπιση κρίσεων, διαπολιτισμικότητα, ψυχική υγεία, προετοιμασία επανένταξης, κλπ) Σχεδιασμός όλων των εκπαιδευτικών δράσεων και επιμορφωτικών προγραμμάτων που υλοποιήθηκαν (βλ. 2-10 έως 2-14). Α. Μελέτη για την οργάνωση λειτουργίας Μόνιμης Σχολής Υπαλλήλων ΚΚ και άλλων υπηρεσιών αρμοδιότητας ΓΓΑΠ. ΥΔΔΑΔ, ΤΒ - ΑΥΔ Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης Α. ΤΒ - ΑΥΔ

34 2-2 Δημιουργία Σχεδίου Εκπαίδευσης Προσωπικού (σε πρόληψη και αντιμετώπιση κρίσεων, διαπολιτισμικότητα, ψυχική υγεία, προετοιμασία επανένταξης, κλπ.) Σχεδιασμός όλων των εκπαιδευτικών δράσεων και επιμορφωτικών προγραμμάτων που υλοποιήθηκαν (βλ. 2-10 έως 2-14). Β. Ίδρυση και λειτουργία Μόνιμης Σχολής Υπαλλήλων Αντεγκληματικής Πολιτικής και Σωφρονιστικής Διοίκησης για την εισαγωγική εκπαίδευση και τη διά βίου επιμόρφωση του προσωπικού των ΚΚ και των εποπτευόμενων υπηρεσιών (Υπηρεσιών Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής, Υπηρεσιών Εταιρειών Προστασίας Ανηλίκων, ΕΠΑΝΟΔΟΥ, ΚΥ ΥΔΔΑΔ). ΥΔΔΑΔ Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης Β. Θα απαιτηθεί αύξηση του τακτικού προϋπολογισμού του ΥΔΔΑΔ, αναζήτηση χρηματοδοτικού εργαλείου μέσω ΕΣΠΑ, ΤΒ - ΑΥΔ

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 35 2-3 Νέο Οργανόγραμμα για τα ΚΚ με αύξηση προσωπικού Ολοκλήρωση και κατάθεση εισήγησης από την Επιτροπή Αξιολόγησης δομών των οργανικών μονάδων στα ΚΚ. Αποστολή της στα ΚΚ και τις ομοσπονδίες εργαζομένων για διαβούλευση. Επεξεργασία προτάσεων για διαμόρφωση τελικού σχεδίου. Υποβολή σχεδίου τροποποίησης του ΠΔ 96/2017 με πρόταση για αύξηση των οργανικών θέσεων (ιδίως επιστημονικού και διοικητικού προσωπικού). Συμβούλιο Κυβερνητικής Πολιτικής για έγκριση της αύξησης των οργανικών θέσεων. Όπως θα προκύψει από το τελικό σχέδιο Θα απαιτηθεί αύξηση του τακτικού προϋπολογισμού του ΥΔΔΑΔ ΕΣΟΑ - ΕΠ ΜΔΤ 2-4 Σύσταση Διεύθυνσης Συντονισμού Φυλακών στην ΚΥ του ΥΔΔΑΔ Εντάχθηκε στον οργανισμό του ΥΔΔΑΔ (αρ. 18) και μετονομάσθηκε σε «Διεύθυνση Επιχειρησιακής Επάρκειας και Διαχείρισης Κρίσεων». Άσκηση των προβλεπόμενων καθηκόντων στα οποία περιλαμβάνεται η παρακολούθηση της εφαρμογής του Στρατηγικού Σχεδίου για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020. Χωρίς επιπλέον κόστος (πλήρωση με αποσπάσεις τοποθετήσεις υπηρετούντος προσωπικού) Δεν απαιτείται

36 2-5 Διάχυση στρατηγικής - Σχεδιασμός δράσεων με τα επιτελικά στελέχη των ΚΚ Τακτικές συναντήσεις ανά 6μηνο με Διευθυντές των ΚΚ Τακτικές συναντήσεις διευθυντών και επιτελικών στελεχών των ΚΚ με στελέχη της ΚΥ του ΥΔΔΑΔ και την πολιτική ηγεσία. Ενδεχόμενες δαπάνες Τακτικός προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ 2-6 Δυνατότητες εξέλιξης όλου του προσωπικού και σύνδεση της εξέλιξης με την επιμόρφωση Περιλαμβάνονται στο ανωτέρω σχέδιο (βλ 2-3). Βλ. 2-3 Δαπάνη από τη μισθολογική διαφορά θέσεων ΤΕ και ΠΕ Τακτικός προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ 2-7 Καθορισμός και περιγραφή ρόλων συνεργασιών Θα συμπεριληφθούν στο σχέδιο του Νέου Οργανογράμματος των ΚΚ (βλ. 2-3). Βλ. 2-3 Χωρίς επιπλέον δαπάνη Δεν απαιτείται 2-8 Αντιστοίχιση με το Οργανόγραμμα της ΚΥ του ΥΔΔΑΔ. Θα συμπεριληφθούν στο σχέδιο του Νέου Οργανογράμματος των ΚΚ (βλ. 2-3). Βλ. 2-3 Χωρίς επιπλέον δαπάνη Δεν απαιτείται 2-9 Περιγραφή αρμοδιοτήτων ρόλου του προσωπικού της ΚΥ. Θα συμπεριληφθεί στο σχέδιο του Νέου Οργανογράμματος των ΚΚ (βλ. 2-3). Βλ. 2-3 Χωρίς επιπλέον δαπάνη Δεν απαιτείται

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 37 2-10 Επιμόρφωση επιτελικών στελεχών (Διευθυντών, Προϊσταμένων Τμημάτων) Πραγματοποίηση δράσεων επιμόρφωσης Διευθυντών και ιατρικού/ νοσηλευτικού προσωπικού σε συνεργασία με το Συμβούλιο της Ευρώπης και την Τεχνική Βοήθεια. Ένταξη στη Σχολή (βλ. 2-2). ΥΔΔΑΔ, ΣτΕ, ΤΒ - ΑΥΔ ΣτΕ, ΤΒ - ΑΥΔ 2-11 Εισαγωγική εκπαίδευση υπαλλήλων ΔΕ Φύλαξης 2 εκπαιδευτικές σειρές για 50 (25+25) άτομα. Συνέχιση προγραμμάτων εισαγωγικής εκπαίδευσης. Σταδιακή ένταξη του προγράμματος στη Σχολή (βλ 2-2). Δαπάνες για αμοιβές εκπαιδευτών ετησίως: 50.000 Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ

38 2-12 Δια βίου επιμόρφωση σε συνεργασία με Ινστιτούτο Επιμόρφωσης του ΕΚΔΔΑ (ΙΝΕΠ) 2 Εκπαιδευτικοί κύκλοι με θέματα: «Ψυχική υγεία και διαχείριση κρίσεων στις φυλακές», «Ο ρόλος του προσωπικού στη μεταχείριση και επανένταξη των κρατουμένων». Έκδοση εκπαιδευτικών υλικών. Εκπαίδευση συνολικά 486 υπαλλήλων ΔΕ Φύλαξης (234) και ΔΕ Εξωτερικής Φρούρησης (252) σε θεματικές ενότητες που μεταξύ άλλων περιλάμβαναν την ευαισθητοποίηση στις ανάγκες των ευάλωτων ομάδων και τη διαπολιτισμική εκπαίδευση. Συνέχιση των προγραμμάτων ΙΝΕΠ, ΕΚΑΒ, ΠΥ Δαπάνες μετακίνησης για απομακρυσμένα ΚΚ Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 39 Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας, Πυροσβεστική Υπηρεσία Έναρξη προγραμμάτων σε συνεργασία με Περιφερειακές Υπηρεσίες ΕΚΑΒ και ΠΥ. Συνέχιση των προγραμμάτων ΙΝΕΠ, ΕΚΑΒ, ΠΥ Χωρίς επιπλέον κόστος Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ 2-13 Επιχειρησιακή εκπαίδευση σε συνεργασία με Ελληνική Αστυνομία Εγκρίθηκε και ξεκίνησε η υλοποίηση της εκπαίδευσης σε αυτοάμυνα/ αυτοπροστασία/ σκοποβολή/ οπλοχρησία για Εξωτερικούς Φρουρούς (1.763 άτομα) από Γραφεία Εκπαίδευσης της ΕΛΑΣ ανά τη χώρα. Συνεχής δράση Επέκταση επιμόρφωσης σε αυτοάμυνα/ αυτοπροστασία για το προσωπικό ΔΕ Φύλαξης. Τμήματα και Γραφεία Εκπ/σης των Γενικών Αστυν/κών Διευ/νσεων Αττικής και Θεσσαλονίκης και των Διευ/νσεων Αστυνομίας της χώρας. Το κόστος αναλαμβάνει το Υπουργείο Εσωτερικών

40 Προγραμματική συμφωνία του ΥΔΔΑΔ με το ΕΑΠ. 2-14 Συνεργασία με ΕΑΠ για Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Συμπερίληψη θεματικής με τίτλο «Σωφρονιστική Πολιτική» σε νέο Πρόγραμμα Σπουδών του ΕΑΠ με τίτλο «Δημόσια Διοίκηση». Διασφάλιση 20 θέσεων, ετησίως, για τη φοίτηση υπαλλήλων ΔΕ των ΚΚ στο νέο πρόγραμμα. Άμεση ανακοίνωση νέου προπτυχιακού προγράμματος του ΕΑΠ. Φοίτηση εντός του έτους 2018, των πρώτων 20 υπαλλήλων των ΚΚ. ΥΔΔΑΔ, ΚΚ, ΕΑΠ Μέγιστο ποσό επιδότησης για κάθε φοιτητή του ΕΑΠ (ανά έτος) 900 Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ Επιδότηση της φοίτησης των υπαλλήλων κατά 50%.

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 41

5.3. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 3: ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΥΠΕΡΠΛΗΘΥΣΜΟΥ, ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΗ ΕΚΤΙΣΗ ΤΟΥΣ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Μελέτη για τον εντοπισμό των λόγων που προκαλούν τον υπερπληθυσμό Επέκταση της χρήσης και ενίσχυση της αξιόπιστης έκτισης των εναλλακτικών μέτρων Αύξηση του αριθμού των Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής & των Επιμελητών Ανηλίκων Διαβούλευση και ψήφιση του νομοσχεδίου για τις Μονάδες Μέριμνας Νέων

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 43 Στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΥΔΔΑΔ εντάσσονται οι δράσεις: 3-3 «Αύξηση του αριθμού των επιμελητών κοινωνικής αρωγής & ανηλίκων μέσω μετατάξεων/ προσλήψεων», 3-4 «Διαβούλευση και ψήφιση του νομοσχεδίου για τις Μονάδες Μέριμνας Νέων», 3-6 «Θεσμική αναβάθμιση του ρόλου των Υπηρεσιών Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής (ΥΕΑ & ΚΑ) με καθορισμό του τρόπου έκτισης των εναλλακτικών μέτρων», 3-8 «Επιμόρφωση Επιμελητών Ανηλίκων και Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής σε συνεργασία με ΙΝΕΠ και πρόγραμμα Αυστριακής Τεχνικής Βοήθειας», 3-9 «Επανεξέταση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των Εταιρειών Προστασίας Ανηλίκων (ΕΠΑ) και των στεγών των ΕΠΑ», 3-10 «Επανεξέταση της λειτουργίας του Ιδρύματος Αγωγής Ανηλίκων Αρρένων Βόλου», 3-11 «Αύξηση του προσωπικού των ΕΠΑ μέσω προσλήψεων/κινητικότητας», 3-12 «Λειτουργία της Στέγης Βόλου για νέους στους οποίους έχει επιβληθεί σχετικό αναμορφωτικό μέτρο του αρ. 122 ΠΚ», 3-13 «Δημιουργία Εσωτερικών Κανονισμών Λειτουργίας Στεγών -Ιδρύματος Βόλου με στόχο την κλιμάκωση της έντασης της επιτήρησης και τον διαχωρισμό των διαμενόντων νέων με βάση τις σύγχρονες αρχές της εγκληματολoγίας / παιδαγωγικής». 3-14 «Σύσταση αυτοτελών γραφείων προστασίας ανήλικων θυμάτων «Σπίτι του Παιδιού».

44 3-1 Ανάθεση μελέτης εντοπισμού των λόγων που προκαλούν τον υπερπληθυσμό με αξιοποίηση της Λευκής Βίβλου του ΣτΕ και με συμμετοχή (κατά το δυνατόν) δικαστών Ανάθεση και ολοκλήρωση της μελέτης (εκτίμηση της υποτροπής, αξιολόγηση εφαρμογής έκτακτων μέτρων αποσυμφόρησης, ευεργετικού υπολογισμού ως συστήματος παροχής κινήτρων, και επιβάρυνσης του υπερπληθυσμού λόγω ανακλήσεων/ άρσεων της πρόωρης απόλυσης κλπ.) ΣτΕ 3-2 Επανεκτίμηση της χρήσης κοινοτικών εναλλακτικών μέτρων και εξέταση της διεύρυνσης χρήσης τους. Ηλεκτρονική Επιτήρηση: - Έναρξη πιλοτικής λειτουργίας του μέτρου - Διεύρυνση πεδίου εφαρμογής της πιλοτικής λειτουργίας (ν. 4356/2015) σε επιμέρους περιπτώσεις υποδίκων, αλλά και σε περιπτώσεις φοιτητών και γυναικών κρατουμένων. Α. 2 η αξιολόγηση του μέτρου της ηλεκτρονικής επιτήρησης. Α. ΥΔΔΑΔ, ΚΚ, Εισαγγελικές και Δικαστικές Αρχές, ΕΛΑΣ Α. Υπάρχει δέσμευση προϋπολογισμού Α. ΤΑΧΔΙΚ

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 45 3-2 Επανεκτίμηση της χρήσης κοινοτικών εναλλακτικών μέτρων και εξέταση της διεύρυνσης χρήσης τους. - Επέκταση χρονικής διάρκειας πιλοτικής λειτουργίας (ν. 4443/2016 (ΦΕΚ Α 232).-Ενέργειες ενημέρωσης για το μέτρο σε εμπλεκόμενους (Δικηγορικούς Συλλόγους, κρατουμένους, δικαστικές αρχές). - Έκδοση ενημερωτικού φυλλαδίου για κρατουμένους και διανομή σε όλα τα ΚΚ. - 1η αξιολόγηση της πιλοτικής λειτουργίας του μέτρου. Β. Επανεξέταση του κανονιστικού πλαισίου για την έκτιση της κοινωφελούς εργασίας. Γ. Νομοθετική ρύθμιση για την ασφαλιστική κάλυψη των παρεχόντων κοινωφελή εργασία από κίνδυνο ατυχήματος. Δ. Ανάπτυξη σχεδίου για την έκτιση του μέτρου της κοινωφελούς εργασίας. Β. Υπουργείο Εσωτερικών (ΟΤΑ Α και Β Βαθμού) Γ. Υπουργείο Εργασίας Δ. Υπουργείο Εργασίας, Υπουργείο Εσωτερικών, Φορείς στους οποίους εκτίεται κοινωφελής εργασία Γ. Εκτιμώμενη ετήσια δαπάνη για την ασφαλιστική κάλυψη: 120.000 Β. Χωρίς επιπλέον κόστος Γ. Ενδεχομένως να απαιτηθεί αύξηση του προϋπολογισμού του ΥΔΔΑΔ Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ

46 3-3 Αύξηση του αριθμού των Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής μέσω μετατάξεων, προσλήψεων Έγκριση ΠΥΣ για πλήρωση 7 θέσεων προσωπικού στις ΥΕΑ & ΚΑ. Πρόσκληση μετατάξεων για την πλήρωση των 37 κενών θέσεων. Συνεδρίαση και γνωμοδότηση αρμόδιου Υπηρεσιακού Συμβουλίου. Αίτημα για κάλυψη κενών οργανικών μέσω κινητικότητας Πρόβλεψη θέσεων διοικητικού προσωπικού στην ΥΕΑ & ΚΑ Αθηνών (ν. 4478/2017), Προκήρυξη και ολοκλήρωση προσλήψεων. Έκδοση αποφάσεων για μετατάξεις προσωπικού. Μελέτη για την αναγκαία αύξηση προσωπικού πανελλαδικά. Διαρκή αιτήματα κάλυψης μέσω κινητικότητας. ΑΣΕΠ Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης Κρατικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ Κατόπιν έγκρισης ΠΥΣ ΕΣΠΑ ΕΠ ΜΔΤ 3-4 Διαβούλευση και ψήφιση του νομοσχεδίου για τις Μονάδες Μέριμνας Νέων (ΜΜΝ) Κατατέθηκε το σχέδιο νόμου από την νομοπαρασκευαστική επιτροπή. Ολοκληρώθηκε η επεξεργασία για τη μετατροπή των Εταιριών Προστασίας Ανηλίκων (ΕΠΑ) σε ΜΜΝ Δημόσια διαβούλευση του Σ/Ν για τις Μονάδες Μέριμνας Νέων και ψήφισή του Συναρμόδια Υπουργεία (Εσωτερικών Υγείας, Παιδείας, Εργασίας) Α. Εκτιμώμενο κόστος από τη σύσταση 34 νέων θέσεων επιστημ/κού προσωπικού Β. Δαπάνες για εξοπλισμό / υποδομές Α) Θα απαιτηθεί αύξηση του Τακτικού Προϋπολογισμού Β) Εμπειρίκειο Κληροδότημα

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 47 3-5 Διάλογος κυρίως με δικαστές/ εισαγγελείς και διαμόρφωση συναντίληψης για το πρόβλημα του υπερπληθυσμού των ΚΚ Επιμόρφωση δικαστών σε θέματα σωφρονιστικής και αντεγκληματικής πολιτικής Διαβούλευση με βάση τα πορίσματα της ανωτέρω μελέτης (βλ. 3-1). Επιμόρφωσης εισαγγελέωνεποπτών ΚΚ σε συνεργασία με την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου. Σχεδιασμός επιμορφωτικών προγραμμάτων Αρμόδια Γενική Γραμματεία ΥΔΔΑΔ Ενώσεις Δικαστών και Εισαγγελέων Εθνική Σχολή Δικαστών Ενδεχόμενες δαπάνες μετακίνησης/ Ημερίδες Τακτικός προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ Χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ

48 3-6 Θεσμική αναβάθμιση του ρόλου των Υπηρεσιών Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής με καθορισμό του τρόπου έκτισης των εναλλακτικών μέτρων Νέα ΚΥΑ για την κοινωφελή εργασία για ανηλίκους (ΦΕΚ Β 3647/2017). Αναλυτική Ρύθμιση στο Σ/Ν για την Αναδοχή Υιοθεσία του Υπουργείου Εργασίας για την Αναδοχή ως αναμορφωτικό μέτρο. Διεύρυνση των καθηκόντων των ΥΕΑ & ΚΑ στον τομέα της ατομικής αξιολόγησης ενήλικων θυμάτων για τον προσδιορισμό ειδικών αναγκών προστασίας τους (ν. 4478/2017). Νέα ΚΥΑ για την κοινωφελή εργασία των ενηλίκων. Ψήφιση του νόμου για την Αναδοχή Υιοθεσία. Πλήρης ένταξη των ΥΕΑ & ΚΑ στο ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα των δικαστηρίων της χώρας. Υπουργείο Εργασίας Κοινωφελής εργασία ανηλίκων: εκτιμώμενο κόστος για ασφαλιστική κάλυψη κάτω των 10.000 Αναδοχή: εκτιμώμενο ετήσιο κόστος 20.000 ευρώ Κρατικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ για κοινωφελή εργασία ανηλίκων Τακτικός προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ Χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 49 3-7 Επανεξέταση του νομοθετικού πλαισίου για την ανάθεση εποπτείας των απολυομένων υπό όρο και πιθανώς των ευρισκομένων σε κανονική άδεια από τις κατά τόπους ΥΕΑ & ΚΑ Μελέτη και υποβολή προτάσεων για τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου. ΕΣΠΑ ΕΠ ΜΔΤ 3-8 Επιμόρφωση των υπηρετούντων στις ΥΕΑ & ΚΑ σε συνεργασία με ΙΝΕΠ και πρόγραμμα Αυστριακής Τεχνικής Βοήθειας Α. 2 εκπαιδευτικοί κύκλοι (εκπαιδεύτηκαν συνολικά 64 στον 1 ο και 77 στον 2 ο επιμελητές ανηλίκων και επιμελητές κοινωνικής αρωγής από το ΙΝΕΠ) Β. Εκπαίδευση εκπαιδευτών (25 άτομα Αυστριακή Τεχνική Βοήθεια) Ένταξη της επιμόρφωσης ΥΕΑ & ΚΑ Σχολή (βλ. 2-2) Βλ. 2-2 Βλ. 2-2 3-9 Επανεξέταση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των ΕΠΑ και των στεγών των ΕΠΑ Ολοκληρώθηκε η πρόταση για τη μετατροπή των ΕΠΑ σε Μονάδες Μέριμνας Νέων και εντάχθηκε στο Σ/Ν (βλ. 3-4). Δημόσια διαβούλευση του Σ/Ν για τις Μονάδες Μέριμνας Νέων και ψήφισή του. Βλ. 3-4 Βλ. 3-4 Βλ. 3-4

50 3-10 Επανεξέταση της λειτουργίας του Ιδρύματος Αγωγής Ανηλίκων Αρρένων Βόλου. Ολοκληρώθηκε η πρόταση για μετατροπή σε Μονάδα Μέριμνας Νέων και εντάχθηκε στο Σ/Ν (βλ. 3-4). Δημόσια διαβούλευση του Σ/Ν για τις Μονάδες Μέριμνας Νέων και ψήφισή του. Βλ. 3-4 Βλ. 3-4 Βλ. 3-4 3-11 Αύξηση του προσωπικού των ΕΠΑ μέσω προσλήψεων/ κινητικότητας. Έγκριση ΠΥΣ για πλήρωση 8 θέσεων προσωπικού στις ΕΠΑ. Αίτημα για κάλυψη κενών οργανικών θέσεων μέσω κινητικότητας. Προκήρυξη και ολοκλήρωση προσλήψεων. Έκδοση αποφάσεων για μετατάξεις προσωπικού. Διαρκή αιτήματα μέσω κινητικότητας. ΑΣΕΠ Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης Κρατικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ 3-12 Λειτουργία της Στέγης Βόλου για νέους στους οποίους έχει επιβληθεί σχετικό αναμορφωτικό μέτρο του άρ. 122 ΠΚ Πρόβλεψη στο Σ/Ν για τις Μονάδες Μέριμνας Νέων (βλ. 3-4). Βλ. 3-4 Βλ. 3-4 Βλ. 3-4

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 51 3-13 Δημιουργία ΕΚΛ Στεγών -Ιδρύματος με στόχο την κλιμάκωση της έντασης της επιτήρησης και τον διαχωρισμό των διαμενόντων νέων, με βάση τις σύγχρονες αρχές της εγκληματολογίας/ παιδαγωγικής Σταδιακή έκδοση ΕΚΛ για τη λειτουργία Μονάδων Μέριμνας Νέων σύμφωνα με το Σ/Ν (βλ. 3-4). ΚΕΣΑΘΕΑ 15.000 ΕΣΠΑ - ΕΠ ΜΔΤ 3-14 Σύσταση αυτοτελών γραφείων προστασίας ανήλικων θυμάτων «Σπίτι του Παιδιού» Σύσταση αυτοτελών γραφείων προστασίας ανήλικων θυμάτων «Σπίτια του Παιδιού» ως οργανικών μονάδων στις ΥΕΑ & ΚΑ Αθηνών, Πειραιώς, Θεσσαλονίκης, Πάτρας και Ηρακλείου (ν. 4478/2017). Εξεύρεση χώρων, εγκατάσταση εξοπλισμού. Στελέχωση μέσω κινητικότητας και πλήρης λειτουργία των αυτοτελών γραφείων. Έκδοση πρωτοκόλλου για την εξέταση του ανήλικου θύματος και τη λειτουργία των Σπιτιών του Παιδιού. Γενική Γραμματεία Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ΚΕΣΑΘΕΑ Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ (θα απαιτηθεί αύξηση του Τακτικού Προϋπολογισμού για προσλήψεις)

52 3-15 Μελέτη για την αξιολόγηση της εφαρμογής των Συμβάσεων και της Απόφασηςπλαίσιο της ΕΕ για τη μεταφορά κρατουμένων, και υιοθέτηση μέτρων για την πιο αποτελεσματική μεταφορά κρατουμένων στις χώρες καταγωγής τους Συναίνεση ΥΔΔΑΔ για την υπογραφή σχεδίου τροποποίησης του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Σύμβασης του Στρασβούργου του Συμβουλίου της Ευρώπης για την μεταφορά καταδίκων. Το πρωτόκολλο διευκολύνει τη μεταφορά αλλοδαπών καταδίκων με διοικητική ή δικαστική απέλαση, στις χώρες καταγωγής τους προς έκτιση ποινής, Η εφαρμογή της απόφασης - πλαίσιο της ΕΕ για την μεταφορά κρατουμένων μεταξύ κρατών ΕΕ ανήκει πλέον στις δικαστικές αρχές. Υπογραφή νέου πρωτοκόλλου, κύρωση και ενεργοποίηση αυτού. Αξιολόγηση εφαρμογής υφιστάμενων διμερών συμβάσεων Κεντρική Υπηρεσία ΥΔΔΑΔ, Δικαστικές Αρχές, Υπουργείο Εξωτερικών Εκτιμάται ότι το οικονομικό όφελος είναι μεγαλύτερο από το κόστος

5.4. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 4: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗΣ, ΜΕΤΑΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ Αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης στα ΚΚ (Δημιουργία σχολικών μονάδων, ΙΕΚ και προγραμμάτων εκμάθησης ελληνικών ως δεύτερης γλώσσας για αλλοδαπούς) Επαγγελματική κατάρτιση και παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών Πολιτιστικές δραστηριότητες σε συνεργασία με φορείς στην τοπική κοινωνία Δημιουργία εξατομικευμένου πλάνου κρατουμένου με στόχο την επανένταξη Ενίσχυση της ΕΠΑΝΟΔΟΥ και λειτουργία περιφερειακού δικτύου για την επανένταξη Οι δράσεις 4-9 «Ευαισθητοποίηση του κοινού για την άρση των στερεοτύπων και του στιγματισμού», 4-14 «Επανεξέταση και ενίσχυση των θεσμών που προβλέπονται για την υποστήριξη των αποφυλακισμένων» και 4-17 «Δικτύωση και συνεργασία με δημόσιους, δημοτικούς, τοπικούς φορείς για υποστήριξη των αποφυλακισμένων» εντάσσονται επίσης στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά το Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας του ΥΔΔΑΔ.

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 55 4-1 Δημιουργία σχολικών μονάδων, ΙΕΚ και προγραμμάτων εκμάθησης ελληνικών ως δεύτερης γλώσσας για αλλοδαπούς, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας/ Νομοθετική πρωτοβουλία Ίδρυση 5 ΣΔΕ (ΚΚ Χανίων, Νιγρίτας, Μαλανδρίνου, Κέρκυρας, Νοσοκομείου Κρατουμένων), επαναλειτουργία ΣΔΕ Δομοκού, αυτονόμηση ΣΔΕ Πάτρας. Ίδρυση 3 Δημοτικών (ΚΚ Γυναικών, Κομοτηνής, Ναυπλίου). Μαθήματα ελληνικής γλώσσας για αλλοδαπούς στο ΚΚ Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ). Προγράμματα εκμάθησης Ελληνικής Γλώσσας στα ΑΚΚ Ναυπλίου, Τίρυνθας, Χανίων, Αγιάς, και στα ΚΚ Νιγρίτας, Μαλανδρίνου σε συνεργασία με την ΕΠΑΝΟΔΟ. Νομοθετική πρωτοβουλία σε συνεργασία με το ΥΠΠΕΘ για την αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης στα ΚΚ για παροχή υποχρεωτικής, τεχνικής εκπαίδευσης και μαθημάτων Ελληνικής γλώσσας ΥΠΠΕΘ Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ) ΕΠΑΝΟΔΟΣ Ανάληψη κόστους από ΥΠΠΕΘ και ΚΕΓ Εκτίμηση κόστους για νομοθετική ρύθμιση και ανάληψη δαπάνης από ΥΠΠΕΘ

56 4-2 Επαγγελματική κατάρτιση, παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και δεξιοτήτων ζωής. Επαγγελματική κατάρτιση και παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών από τον ΟΑΕΔ σε 3 ΚΚ (Τρικάλων, Δομοκού, Χανίων). Λειτουργία εργαστηρίων επαγγελματικής κατάρτισης σε 3 ΚΚ (Γρεβενών, Αυλώνα, Κορυδαλλού). Επέκταση και λειτουργία προγραμμάτων στα ΚΚ Πάτρας, Μαλανδρίνου, Νιγρίτας, Γρεβενών για το 2018 και εξέταση υλοποίησης σε περισσότερα ΚΚ τα επόμενα έτη. Συνέχιση της λειτουργίας για την επόμενη περίοδο της Αυστριακής Τεχνικής Βοήθειας. Επαγγελματική κατάρτιση και παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών για απασχόληση και δημιουργία Κοινωνικών Επιχειρήσεων σε σταθερή βάση στα ΚΚ. Προγράμματα ανάπτυξης ατομικών, κοινωνικών και άλλων δεξιοτήτων στα ΚΚ. ΟΑΕΔ ΤΒ - ΑΥΔ Υπουργείο Εργασίας Υπουργείο Εργασίας, Περιφέρειες Ανάλογα με τον αριθμό των προγραμμάτων που θα υλοποιηθούν 875.870 ανά Πρόγραμμα 60.000 ανά Πρόγραμμα ΟΑΕΔ ΤΒ - ΑΥΔ ΕΣΠΑ ΕΠΑΝΑΔ ΥΠΕΚΑΑ, Περιφέρειες, ΕΣΠΑ - ΕΠΑΝΑΔ

Στρατηγικό σχέδιο για το Σωφρονιστικό Σύστημα 2018-2020 57 4-3 Πολιτιστικές δραστηριότητες σε συνεργασία με φορείς στην τοπική κοινωνία 1. Συμμετοχή στη Διεθνή Συνάντηση Σύγχρονης Τέχνης Art-Athina (Μάιος 2016), με έργα κρατουμένων (και προς πώληση). Έκδοση αναμνηστικού Τόμου «Τέχνη και Φυλακή» από το Εθνικό Τυπογραφείο (Μάρτιος 2017). Διανομή Τόμου στους συμμετέχοντες κρατουμένους, στα ΚΚ, Βιβλιοθήκες και σχετικούς Φορείς όλης της χώρας (Οκτώβριος 2017). 1. Νέα Αίτηση συμμετοχής για το 2018. Μικρά κόστη εν γένει ή χωρίς κόστος για το ΥΔΔΑΔ Τακτικός Προϋπολογισμός ΥΔΔΑΔ 2. Συνεργασία ΥΔΔΑΔ Εθνικού Θεάτρου στο ΚΚ Κορυδαλλού Ι. Δημιουργία Α Θεατρικού Εργαστηρίου και παράσταση της «Τρικυμίας» του Σέξπιρ (Ιούνιος 2017). 2. Συνέχιση του Α Θεατρικού Εργαστηρίου με έργο του Τσέχοφ. 2. ΥΔΔΑΔ, Eθνικό Θέατρο 2. Εθνικό Θέατρο