Η ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΕΝΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ

Η ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΕΝΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ, ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΥΛΙΚΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩΝ, ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΩΝ, ΟΛΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΡΟΧΩΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΟΥΣ, ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΘΟΥΝ ΣΤΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ. Παρουσίαση: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΙΤΟΝΗ, διπλ. αρχιτέκτονας μηχανικός, MSc Οι λόγοι ανακαίνισης ενός γραφείου ποικίλλουν, από έλλειψη χώρου και παλαίωση των υλικών έως ανάγκη για αύξηση της αποτελεσματικότητας των εργαζομένων και τεχνολογική αναβάθμιση. Μια επιτυχημένη ανακαίνιση μπορεί μεταξύ άλλων να αυξήσει την αποδοτικότητα, την ικανοποίηση και την παραγωγικότητα των εργαζομένων, να μειώσει το λειτουργικό κόστος και παράλληλα να βελτιώσει την εικόνα της επιχείρησης απέναντι στους πελάτες, στους συνεργάτες και στους επενδυτές. Η ανακαίνιση ενός γραφείου αποτελεί μια σύνθετη διαδικασία, που απαιτεί αναλυτική μελέτη και προσεκτικό σχεδιασμό, κατά τον οποίο πρέπει να ληφθούν υπόψη οι εξής παράγοντες: Ισχύουσα νομοθεσία και κτιριοδομικές προδιαγραφές. Εταιρική ταυτότητα και φιλοσοφία. Εργασιακές πρακτικές. Ανάγκες σε εξοπλισμό και επίπλωση. Τεχνολογικές απαιτήσεις. Εργονομία και ευελιξία διαρρύθμισης. Βιωσιμότητα και ενεργειακή απόδοση. Συνθήκες άνεσης (θερμοκρασία, φωτισμός, θόρυβος κτλ.). Ασφάλεια και υγιεινή. Αισθητική. Διαθέσιμος προϋπολογισμός. Πιθανή μελλοντική επέκταση. Οργάνωση ανακαίνισης Για να εξασφαλιστεί η επιτυχία του εγχειρήματος και να μειωθούν τα πιθανά προβλήματα και οι αστοχίες αυτής της σύνθετης και πολυδάπανης διαδικασίας, πριν από την έναρξη οποιωνδήποτε εργασιών πρέπει να προηγηθούν τα εξής στάδια: www.ktirio.gr 95

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΘΡΑ Α/Α ΧΩΡΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΤΟΜΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΜΑΔΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Ατομικοί χώροι εργασίας ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ 1 Τυπικό γραφείο Η σύνθεση του ποικίλλει αλλά συνήθως αποτελείται από μια επιφάνεια εργασίας σε μορφή ορθογωνίου ή ελεύθερου σχήματος, μια βοηθητική πλαϊνή επιφάνεια (σταθερή ή κινητή) και ένα προσωπικό χώρο αποθήκευσης. < 6 m 2 2 Γραφείο μικρού μεγέθους Μικρότερο από το τυπικό γραφείο, αποτελείται από μια απλή επιφάνεια εργασίας. Κατάλληλο για προσωπικό που δουλεύει κυρίως εκτός γραφείου ή για εργασίες που δεν απαιτούν χρήση εγγράφων, όπως είναι τα τηλεφωνικά κέντρα. < 4,5 m 2 3 Γραφείο μεγάλου μεγέθους Μεγαλύτερο από το τυπικό γραφείο, κατάλληλο για δουλειές που απαιτούν μεγάλη επιφάνεια, όπως εργασία με πολλά ή μεγάλου μεγέθους έγγραφα. < 8 m 2 4 Γραφείο με χώρο Κατάλληλο για εργαζόμενους των οποίων η θέση απαιτεί συχνές συναντήσεις μη εμπιστευτικού τύπου με άλλους εργαζόμενους ή πελάτες. Η χωροθέτηση του πρέπει να γίνεται με τρόπο που να μη διαταράσσεται η ησυχία του χώρου. < 9 m 2 5 Κλειστό γραφείο Γραφείο σε κλειστό χώρο, κατάλληλο για εργαζόμενους των οποίων η θέση απαιτεί συχνές συναντήσεις εμπιστευτικού τύπου και πελάτες ή για εργαζόμενους σε υψηλά ιστάμενες διοικητικές θέσεις. 12-15 m 2 Ομαδικοί χώροι εργασίας 6 Κόμβος συνεργασίας Πολυλειτουργικός χώρος που τοποθετείται σε κεντρικό σημείο και προορίζεται για εργασία, κοινωνικοποίηση, ξεκούραση, επικοινωνία κτλ. Προτείνεται να είναι κλειστός τουλάχιστον από τρεις πλευρές, ώστε να μη διαταράσσει την ησυχία των υπόλοιπων χώρων εργασίας. 40-60 m 2 60-80 ατόμων.) 7 Ανοικτός χώρος Ανοικτός χώρος για τη διευκόλυνση της συνεργασίας μικρών ομάδων των 2 έως 6 άτομων. Χωροθετείται κοντά στους διαδρόμους κίνησης για ευκολία πρόσβασης. 6-10 m 2 20-30 ατόμων.) 8 Κλειστός μικρός χώρος Κλειστός χώρος για συνάντηση μικρών ομάδων έως 4 ατόμων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τηλεδιασκέψεις ή συνεντεύξεις. 9-12 m 2 30-45 ατόμων.) 9 10 Κλειστός μεσαίος χώρος Κλειστός μεγάλος χώρος Κλειστός χώρος για συνάντηση ομάδων έως 10 ατόμων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για συναντήσεις με πελάτες και συνεργάτες. Απαιτεί ανεξάρτητο σύστημα κλιματισμού και εξαερισμού. Κλειστός χώρος για συνάντηση μεγάλων ομάδων 15 έως 20 ατόμων. Χρησιμοποιείται για παρουσιάσεις και εκπαίδευση, ενώ πρέπει να διαθέτει ανεξάρτητο σύστημα κλιματισμού και εξαερισμού. Προτείνεται να συντίθεται, όταν απαιτείται, από την ένωση μικρότερων χώρων με τη χρήση μεταβαλλόμενων διαχωριστικών λύσεων. 20-24 m 2 40-50 ατόμων.) 50 m 2 75-90 ατόμων.) 11 Αίθουσα "ad hoc" Ιδιωτικός χώρος με ηχητική και οπτική απομόνωση, που χρησιμοποιείται για μικρό χρονικό διάστημα και για δραστηριότητες που απαιτούν συγκέντρωση. Μπορεί να διαθέτει ή όχι εξοπλισμό, όπως ηλεκτρονικό υπολογιστή. 6-10 m 2 20-30 ατόμων.) 12 Προσωρινοί χώροι εργασίας Χώροι για εποχιακό προσωπικό, που απασχολείται για μικρά χρονικά διαστήματα. Συνήθως ομαδοποιούνται σε μια περιοχή, διαθέτουν ένα μικρό αποθηκευτικό χώρο και μπορούν να αξιοποιηθούν διαφορετικά, όταν δεν χρησιμοποιούνται. 3-6 m 2 40-50 ατόμων.) 13 Κόμβος τεχνολογίας Χώρος με ευκολίες τεχνολογίας, όπως φωτοτυπικά, φαξ, εκτυπωτές κτλ., που προορίζονται για χρήση από όλο το προσωπικό και παράλληλα ενθαρρύνουν τη διάδραση των υπαλλήλων. Προτείνεται ο χώρος να διαθέτει κάδους ανακύκλωσης. 10-12 m 2 40-50 ατόμων.) * Πηγή: NSW Government, A guide to workplace design requirements, 2010. 96 ΚΤΙΡΙΟ 3 2018 ΜΑΡΤΙΟΣ

Τα σύγχρονα γραφεία συνδυάζουν ένα σύνολο διαφορετικών χωρών εργασίας, επικοινωνίας και ξεκούρασης. Καταγραφή λόγων και στόχων ανακαίνισης. Κάθε ανακαίνιση, μικρότερη ή μεγαλύτερη, γίνεται για συγκεκριμένους λόγους, που προκύπτουν από την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης. Η καταγραφή των λόγων και των στόχων της ανακαίνισης βοηθάει στη σύνταξη μιας λίστας με τις απαιτούμενες εργασίες αναβάθμισης, που θα αποτελέσει τον οδηγό για περαιτέρω ενέργειες. Σύνταξη προϋπολογισμού. Η ανακαίνιση ενός γραφείου συνοδεύεται από ένα σύνολο εξόδων, που εξαρτώνται από την έκταση και τον τύπο των εργασιών, την παλαιότητα του κτιρίου και των εγκαταστάσεων, τις επιθυμητές τεχνολογικές αναβαθμίσεις, τις αμοιβές των συνεργατών κτλ. Η σύνταξη ενός αναλυτικού προϋπολογισμού και η οικονομοτεχνική ανάλυση των εργασιών είναι πολύ σημαντικά στοιχεία, ώστε να επιλεχθεί το βέλτιστο πλάνο ανακαίνισης και να μην υπάρξει απόκλιση από το διαθέσιμο κεφάλαιο. Προγραμματισμός εργασιών και καθορισμός χρονοδιαγράμματος. Παράλληλα με τη σύνταξη του προϋπολογισμού, η σύνταξη ενός αναλυτικού χρονοδιαγράμματος είναι καίριας σημασίας, ώστε να διασφαλιστεί η όσο το δυνατόν μικρότερη όχληση, η ασφάλεια των εργαζομένων και η εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης κατά τη διάρκεια των εργασιών. Ανάμεσα στις αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν είναι ο χρόνος εκτέλεσης των εργασιών, η ολική ή τμηματική ανακαίνιση των χώρων, η μεταφορά ή παραμονή των εργαζομένων κατά τη διάρκεια των επεμβάσεων, η μετακίνηση του εξοπλισμού κτλ. Επιλογή εξειδικευμένων συνεργατών. Η ανακαίνιση ενός γραφείου απαιτεί τη συνεργασία και το συντονισμό πολλών διαφορετικών ομάδων (ιδιοκτήτη, διοικητικού προσωπικού, μηχανικών, τεχνιτών, οικονομικών σύμβουλων κτλ.). Η προσεκτική επιλογή έμπειρων συνεργατών μπορεί να εξασφαλίσει την ομαλή διεκπεραίωση των εργασιών και την επιτυχία του τελικού αποτελέσματος. Προώθηση συμμετοχής εργαζομένων. Η ανάμειξη των εργαζομένων, ως των άμεσα ενδιαφερόμενων, στη διαδικασία της λήψης αποφάσεων σχετικά με την ανακαίνιση, αποτελεί μια καινοτόμο και αποτελεσματική προσέγγιση, που μπορεί να διασφαλίσει τη μελλοντική τους ικανοποίηση. Ο διάλογος καλό είναι να ξεκινήσει από τα αρχικά στάδια σχεδιασμού μέσω ομαδικών συναντήσεων, καταγραφή των αναγκών με χρήση ερωτηματολογίων, παρουσίαση των πιθανών λύσεων κ.ο.κ. Σχεδιασμός ανακαίνισης Απαιτήσεις σχεδιασμού Όλοι οι χώροι ενός γραφείου πρέπει να σχεδιάζονται με γνώμονα την ασφάλεια, την άνεση και την προσβασιμότητα, ενώ μεγάλη σημασία πρέπει να δίνεται σε μεταβλητές όπως η ευελιξία, η βιωσιμότητα και η τεχνολογική αναβάθμιση των εγκαταστάσεων. Οι σημαντικότερες συνιστώσες που πρέπει να διέπουν το σχεδιασμό είναι οι εξής: Λειτουργικότητα. Οι χώροι πρέπει να είναι λειτουργικοί και εργονομικοί, να καλύπτουν όλο το εύρος των απαιτούμενων χρήσεων, να επιτρέπουν την ευκολία κίνησης, να παρέχουν ικανοποιητικό χώρο για τον εξοπλισμό και την επίπλωση και επάνω από όλα να εξασφαλίζουν την άνετη και ασφαλή διαβίωση όλων των εργαζομένων και των επισκεπτών. Ευελιξία. Ένα σύγχρονο γραφείο πρέπει να παρέχει τη δυνατότητα προσαρμογής και ευελιξίας, ώστε να μπορεί να φιλοξενήσει μελλοντικά διαφορετικές χρήσεις, εποχικό προσωπικό, πιθανή επέκταση, αλλαγές στον τρόπο εργασίας και στην ιεραρχία, τεχνολογικές αναβαθμίσεις κτλ. www.ktirio.gr 97

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΘΡΑ Ασφάλεια και ευεξία. Η υγεία, η άνεση και η ασφάλεια του προσωπικού πρέπει να αποτελούν πρωταρχικό μέλημα των σχεδιαστών. Η επίτευξη άριστων συνθηκών άνεσης με την ενίσχυση του φυσικού φωτισμού και αερισμού, τη διατήρηση ιδανικών επιπέδων θερμοκρασίας και σχετικής υγρασίας, τον έλεγχο της ποιότητας του αέρα, την εξασφάλιση ικανοποιητικής ηχομόνωσης κτλ. αυξάνει την ικανοποίηση των εργαζομένων και ακολούθως την αποδοτικότητά τους. Τεχνολογική αναβάθμιση. Ως απαραίτητο εργαλείο όλων των εργασιακών κλάδων, η τεχνολογία αποτελεί μια βασική συνιστώσα σχεδιασμού στους χώρους των γραφείων. Ο σχεδιασμός πρέπει να λαμβάνει υπόψη από τα αρχικά στάδια την ενσωμάτωση όλων των απαραίτητων τεχνολογικών υποδομών πληροφορικής, τηλεπικοινωνιών, συνδεσιμότητας, οπτικοακουστικής κτλ. σε συνδυασμό με τον απαραίτητο εξοπλισμό αλλά και τη δυνατότητα προσαρμογής του σε μελλοντικές αναβαθμίσεις. Ενεργειακή αποδοτικότητα. Η ανακαίνιση ενός γραφείου αποτελεί ευκαιρία για ενεργειακή αναβάθμιση και ακολούθως μείωση του λειτουργικού κόστους. Ανάλογα με το μέγεθος του χώρου, το κλίμα, τον τύπο των χρηστών, την παλαιότητα του κτιρίου κτλ. μπορεί να Μετατροπή παλαιάς αποθήκης σε χώρους γραφείων, με στεγασμένο πολυλειτουργικό αίθριο για τους εργαζόμενους όλου του κτιρίου στο Σαν Φρανσίσκο. (γενική άποψη και λεπτομέρεια αιθρίου). Ο προσωπικός χώρος που καταλαμβάνει κάθε εργαζόμενος αλλά και η διαρρύθμισή του εξαρτώνται από πολλές μεταβλητές όπως από τη φύση της εργασίας, το διαθέσιμο εμβαδό, το χρόνο παραμονής στο γραφείο κτλ. 98 ΚΤΙΡΙΟ 3 2018 ΜΑΡΤΙΟΣ

Τοποθετώντας στο επίκεντρο τον εργαζόμενο, ο σύγχρονος σχεδιασμός εστιάζει στη βελτίωση της σωματικής και πνευματικής του υγείας. Γραφεία της εταιρείας "Justgroup" στη Σιγκαπούρη. εφαρμοστεί ένας συνδυασμός στρατηγικών μείωσης του ενεργειακού κόστους, όπως βελτίωση της θερμομόνωσης, αναβάθμιση των συστημάτων θέρμανσης, αερισμού, κλιματισμού (HVAC), δημιουργία ανεξάρτητων εσωτερικών ζωνών λειτουργίας, αντικατάσταση του ενεργοβόρου εξοπλισμού και των παλαιών λαμπτήρων φωτισμού, εγκατάσταση συστημάτων ελέγχου, προώθηση της ανακύκλωσης κ.ο.κ. Υπολογισμός απαιτήσεων και αναγκών χώρου Η ανακαίνιση ενός γραφείου αποτελεί ευκαιρία για ανασχεδιασμό της κάτοψης και αναδιάταξη των λειτουργιών, ώστε να ικανοποιούνται πιο αποτελεσματικά οι ανάγκες των χρηστών. Τα γραφεία είναι σύνθετοι χώροι και μπορούν να περιλαμβάνουν ένα σύνολο διαφορετικών χρήσεων, το είδος και το μέγεθος των οποίων εξαρτώνται από το διαθέσιμο εμβαδό του κτιρίου, τον αριθμό των εργαζομένων, τον τύπο της επιχείρησης, τη δυναμική και το όραμα της εταιρείας. Ανάμεσα σ αυτούς τους χώρους συμπεριλαμβάνονται: Χώροι εργασίας και διοίκησης: - Γραφεία: ανοικτά ή κλειστά. - Αίθουσες συσκέψεων και παρουσιάσεων. - Γραφεία διοίκησης. Χώροι συναναστροφής προσωπικού και επισκεπτών - Είσοδος - Υποδοχή. - Κοινόχρηστοι χώροι αναψυχής και ξεκούρασης. - Καφετέρια ή εστιατόριο. - Βιβλιοθήκη. - Χώρος φύλαξης παιδιών. - Χώρος εκγύμνασης. Βοηθητικοί χώροι: - Αποθηκευτικοί χώροι. - Χώρος προετοιμασίας φαγητού. - Χώροι τεχνολογίας και πληροφορικής (servers, φωτοτυπικά κτλ.). - Χώροι εγκαταστάσεων. - WC και αποδυτήρια. - Ανακύκλωση. - Χώρος στάθμευσης. Χώρος εργασίας Ο προσωπικός χώρος κάθε εργαζόμενου αποτελεί το επίκεντρο του σχεδιασμού και έχει στόχο να επιτρέπει την εκτέλεση εργασιών με ασφάλεια, άνεση και ευκολία κίνησης. Ο χώρος εργασίας περιλαμβάνει συνήθως ένα γραφείο με κάθισμα, εξοπλισμό, αποθηκευτικό χώρο και επιπλέον επίπλωση όπως καρέκλες, ντουλάπια, ράφια κτλ. Το μέγεθος που καταλαμβάνει δεν είναι σταθερό, αλλά εξαρτάται από ένα σύνολο μεταβλητών, όπως το διαθέσιμο εμβαδό, τη φύση της εργασίας, το χρόνο παραμονής στο γραφείο, την ιεραρχία, την ανάγκη ή όχι για επαφή με τους πελάτες κτλ. Κατά τη διαμόρφωση του προσωπικού χώρου του κάθε εργαζόμενου, πέρα από τις φυσικές διαστάσεις και την εργονομία του χώρου, πρέπει να απαντηθούν ερωτήματα όπως: εάν ο χώρος θα παρέχει ακουστική ή/και οπτική ιδιωτικότητα, εάν οι τοίχοι θα είναι σταθεροί, μεταβαλλόμενοι ή ανοικτοί, εάν θα υπάρχει δυνατότητα προσαρμογής του χώρου από τον εργαζόμενο, εάν θα υπάρχει πρόσβαση σε φυσικό ή τεχνητό φωτισμό και αερισμό, εάν ο χώρος θα ενθαρρύνει το διάλογο και τις διαπροσωπικές επαφές. Σύγχρονες τάσεις σχεδιασμού Η φύση της εργασίας σταδιακά μεταλλάσσεται λόγω ενός συνόλου οικονομικών, κοινωνικών, δημογραφικών, πολιτιστικών και τεχνολογικών παραγόντων. Οι αλλαγές στη νοοτροπία και στον τρόπο σκέψης των εργαζομένων αντανακλώνται στις σύγχρονες τάσεις σχεδιασμού γραφείων, μεταξύ των οποίων οι πιο σημαντικές είναι οι εξής: Εστίαση στο σχεδιασμό αυθεντικών χώρων. Η δημιουργία αυθεντικών εργασιακών χώρων, που προωθούν το όραμα και τις αξίες της εταιρείας αποτελεί βασικό ζήτημα του σχεδιασμού. Ο εσωτερικός χώρος ενός γραφείου πρέπει να www.ktirio.gr 99

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΘΡΑ ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ Ποιότητα εσωτερικού αέρα ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ Διασφάλιση επαρκούς εξαερισμού των εσωτερικών χώρων με τη χρήση μεθόδων φυσικού ή τεχνητού αερισμού. Αποφυγή χρήσης τοξικών υλικών ή υλικών υπεύθυνων για εκπομπή πτητικών οργανικών ενώσεων (VOC), όπως ξύλων επεξεργασμένων με φορμαλδεΰδη, βαφών, σφραγιστικών υλικών κτλ. Απομόνωση και ανεξάρτητος εξαερισμός χώρων, που παράγουν ρυπαντικές ουσίες, όπως εκτυπωτικά μηχανήματα. Ενσωμάτωση φυτών εσωτερικού χώρου με μικρές απαιτήσεις σε πότισμα για βελτίωση της ποιότητας του αέρα και αποφυγή χρήσης χημικών λιπασμάτων. Διασφάλιση επαρκούς φιλτραρίσματος του εξωτερικού αέρα μέσω των συστημάτων θέρμανσης, κλιματισμού, αερισμού (HVAC) και συχνή συντήρηση των φίλτρων. Καταγραφή επιπέδων CO 2, ειδικά στους χώρους που βρίσκονται σε γειτνίαση με το εξωτερικό περιβάλλον. Θερμική άνεση Φωτισμός Ακουστική Ενέργεια Υλικά Νερό Απόβλητα Διασφάλιση θερμικής άνεσης με διατήρηση σταθερών επιπέδων θερμοκρασίας και υγρασίας στους εσωτερικούς χώρους. Διαχωρισμός ζωνών για ανεξάρτητη λειτουργία των συστημάτων HVAC, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε χώρου. Μείωση της ταχύτητας του αέρα των συστημάτων τεχνητού εξαερισμού (< 0,2 m/s) και αποφυγή εξόδου αέρα απευθείας επάνω στους χρήστες. Καταγραφή των εσωτερικών συνθηκών και των αναγκών των χρηστών για επίτευξη των ιδανικών συνθηκών. Επίτευξη κατάλληλων και ομοιόμορφων επιπέδων φωτισμού (φυσικού και τεχνητού), ανάλογα με το είδος εργασίας του κάθε χώρου. Κατάλληλη διαμόρφωση του εσωτερικού χώρου και τοποθέτηση επίπλωσης και εξοπλισμού, ώστε να επιτυγχάνεται χρήση του φυσικού φωτισμού και θέαση του εξωτερικού περιβάλλοντος για όσο το δυνατόν περισσότερους εργαζόμενους. Διαχείριση της αντανάκλασης και της θάμβωσης, ιδίως τους θερινούς μήνες, με χρήση κατάλληλων συστημάτων σκίασης ή ειδικών υαλοπετασμάτων. Ενσωμάτωση συστημάτων ελέγχου και αυτόματης προσαρμογής των επιπέδων τεχνητού φωτισμού. Πρόβλεψη δυνατότητας ρύθμισης του φωτισμού, ανάλογα με τις προσωπικές ανάγκες του κάθε εργαζόμενου. Διατήρηση χαμηλών επιπέδων θορύβου στους χώρους εργασίας. Πρόβλεψη επαρκούς ηχοπροστασίας από το εξωτερικό του κτιρίου, ιδίως αν βρίσκεται σε περιοχή με μεγάλη κίνηση. Επιλογή εσωτερικών διαχωριστικών συστημάτων με πρόβλεψη ηχομόνωσης για διαχωρισμό των χώρων διαφορετικών χρήσεων. Έλεγχος επιπέδων θορύβου συστημάτων HVAC. Εφαρμογή αρχών παθητικού σχεδιασμού για μείωση των αναγκών θέρμανσης, ψύξης και φωτισμού. Διαχωρισμός του κτιρίου σε ανεξάρτητες ζώνες λειτουργίας και ενσωμάτωση ενός κεντρικού συστήματος (BMS) για αποτελεσματικό έλεγχο και ρύθμιση των εσωτερικών συνθηκών. Επιλογή ενεργειακά αποδοτικού εξοπλισμού και με δυνατότητα αυτόματης απενεργοποίησης, όταν δεν χρησιμοποιείται. Χρήση ενεργειακών λαμπτήρων για εξοικονόμηση ενέργειας. Τοποθέτηση αισθητήρων κίνησης για αυτόματη απενεργοποίηση ή μείωση των επιπέδων φωτισμού και θέρμανσης σε χώρους που δεν χρησιμοποιούνται συνεχώς. Επανάχρηση όσων υλικών, επιπλώσεων κτλ. βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Επιλογή υλικών με βάση τη συνολική διάρκεια ζωής και την αντοχή τους και όχι το αρχικό κόστος. Επιλογή μόνο πιστοποιημένων υλικών με έγγραφη εγγύηση. Προτίμηση οικολογικών και τοπικών υλικών, με δυνατότητα ανακύκλωσης. Αποφυγή τοξικών υλικών. Επιδιόρθωση τυχόν απωλειών νερού λόγω διαρροών. Επιλογή αποδοτικών συσκευών ως προς τη κατανάλωση νερού (κουζίνες, WC, ψύκτες κτλ.). Εγκατάσταση συστημάτων συλλογής και επανάχρησης νερού βροχής και "γκρι νερού". Ελαχιστοποίηση όσο το δυνατόν των αποβλήτων των οικοδομικών υλικών και ασφαλής απομάκρυνσή τους. Πρόβλεψη για χώρους συλλογής ανακύκλωσης σε εύκολα προσβάσιμα και εμφανή σημεία του χώρου. * Πηγή: NSW Government, A guide to workplace designrequirements, 2010. 100 ΚΤΙΡΙΟ 3 2018 ΜΑΡΤΙΟΣ

Ο σχεδιασμός πρέπει να προβλέπει τη δημιουργία τόσο ανοικτών, όσο και κλειστών χώρων, ανάλογα με τις ανάγκες των χρηστών. Κλειστή αίθουσα συσκέψεων της εταιρείας "Capital Pacific". αφηγείται στους εργαζόμενους και στους επισκέπτες την ιστορία της εταιρείας, την αποστολή της, του στόχους και το όραμα της και παράλληλα να διευκολύνει τις εργασιακές της πρακτικές. Προώθηση της συνεργασίας και της αλληλεπίδρασης. Η σταδιακή απομάκρυνση από παραδοσιακές δομές εργασίας και η κατανόηση πως οι πιο καινοτόμοι ιδέες προκύπτουν από τη συνεργασία οδηγούν στην αναδιάρθρωση των εσωτερικών χώρων. Σχεδιαστικά αυτό επιτυγχάνεται με την επιλογή ανοικτών και προσαρμόσιμων αρχιτεκτονικών λύσεων, που προωθούν την ανταλλαγή πληροφοριών, το διάλογο και την επικοινωνία των εργαζομένων, έναντι των κλασικών κλειστών ή μεμονωμένων γραφείων, που δεν προσφέρουν καμία ευελιξία. Υποστήριξη διαφορετικών τύπων εργασίας. Αν και οι ανοικτοί χώροι κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος προς όφελος της συνεργασίας, ένα σύγχρονο γραφείο πρέπει να υποστηρίζει διαφορετικούς τύπους εργασίας, επιτυγχάνοντας μια ισορροπία ανάμεσα στην αλληλεπίδραση και στην ιδιωτικότητα. Η ενσωμάτωση στο σχεδιασμό μιας ποικιλίας χώρων προσωπικής και ομαδικής εργασίας, επικοινωνίας, αναψυχής και ξεκούρασης μπορεί να ικανοποιήσει ένα σύνολο διαφορετικών αναγκών και απαιτήσεων, προσφέροντας την ελευθερία επιλογής στον εργαζόμενο. Προώθηση της κινητικότητας μέσω της τεχνολογίας. Από τις πιο καινοτόμους σχεδιαστικές προσεγγίσεις είναι και η εξασφάλιση της συνδεσιμότητας σε όλους τους χώρους ενός γραφείου προς όφελος της ελευθερίας κίνησης των χρηστών. Οι εργαζόμενοι δεν είναι υποχρεωμένοι να δουλεύουν στατικά από το γραφείο τους, αλλά χάρη στη τεχνολογία (φορητοί υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα, αξιόπιστο ασύρματο δίκτυο) μπορούν να μετατρέψουν σε χώρο εργασίας οποιοδήποτε σημείο του γραφείου επιλέξουν. Αύξηση των χώρων κοινωνικοποίησης. Η δημιουργία χώρων κοινωνικής συναναστροφής και η στρατηγική τοποθέτηση τους μέσα στο κτίριο έχει αποδειχθεί πως ενισχύει τις σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων και προωθεί την επικοινωνία, τη δημιουργικότητα και την αποδοτικότητα. Μέσα σ αυτούς τους άτυπους, κοινόχρηστους χώρους, όπως καθιστικά, κουζίνες, εστιατόρια κτλ., εργαζόμενοι διαφορετικού υποβάθρου και διαφορετικών ειδικοτήτων έχουν τη δυνατότητα να συναναστραφούν σε ένα άνετο και ξεκούραστο κλίμα, που ενθαρρύνει το δημιουργικό διάλογο. Ανακαίνιση των γραφείων της εταιρείας "Flahalo" στην Κίνα από το αρχιτεκτονικό γραφείο "Narration" με βιομηχανική αισθητική και διατήρηση στοιχείων από την ιστορικότητα του κτιρίου. www.ktirio.gr 101

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΘΡΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 0ι καινοτόμοι εργασιακοί χώροι προσφέρουν ελευθερία στο χρήστη, προτρέποντάς τον να μετατρέψει σε χώρο εργασίας όποιο σημείο αυτός επιθυμεί. Εστίαση στην υγεία των εργαζομένων. Όλο και περισσότερες επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται πως οι εργαζόμενοι αποτελούν το μεγαλύτερο τους πλεονέκτημα και πως η προώθηση της σωματικής και ψυχικής τους υγείας μπορεί να αυξήσει σημαντικά την ευτυχία, την ικανοποίηση και την αποδοτικότητα τους. Σχεδιαστικές λύσεις, όπως η ενίσχυση του φυσικού φωτισμού, η χρήση φυσικών υλικών και η επαφή με το περιβάλλον, η δημιουργία χώρων χαλάρωσης και εκγύμνασης, η μείωση της ηχορύπανσης αλλά και μικρότερες παρεμβάσεις, όπως η απομάκρυνση των κάδων από τα γραφεία, η πρόβλεψη ασφαλών χώρων στάθμευσης ποδηλάτων, η αισθητική αναβάθμιση μιας σκάλας, είναι ικανές να ενεργοποιήσουν τους εργαζόμενους και να ενισχύσουν την ευζωία τους. Σχεδιαστικές λεπτομέρειες Επίπλωση και υλικά. Η επιλογή στοιχείων επίπλωσης και υλικών πρέπει να γίνεται με γνώμονα την άνεση, την ευελιξία, την ανθεκτικότητα, την εργονομία, την ασφάλεια και τις ανάγκες του κάθε χώρου. Στο εμπόριο υπάρχει πληθώρα καινοτόμων υλικών αλλά και μεγάλη ποικιλία ευέλικτων, οικονομικά αποδοτικών συστημάτων επίπλωσης με δυνατότητα προσαρμογής σε διαφορετικές χρήσεις, όπως συναρμολογούμενα διαχωριστικά εσωτερικών χώρων που προσφέρουν ακουστική και οπτική ιδιωτικότητα όταν απαιτείται, εργονομικά σχεδιασμένα καθίσματα, γραφεία με δυνατότητα προσαρμογής και επέκτασης κ.ο.κ. Πέρα από το κόστος αγοράς, πρέπει να συνυπολογίζεται το κόστος παράδοσης, τοποθέτησης και απομάκρυνσης ή ανακύκλωσης των παλαιών υλικών. Φωτισμός. Ξεπερνώντας την παρωχημένη αντίληψη πως το τεχνητό φως ευνοεί τις συνθήκες εργασίας, όλο και περισσότερες έρευνες αποδεικνύουν πως το φυσικό φως αλλά και η θέαση του εξωτερικού περιβάλλοντος βελτιώνουν αισθητά την υγεία και τη διάθεση των εργαζομένων, μειώνουν τα επίπεδα του άγχους και αυξάνουν την παραγωγικότητα και την προσήλωση. Στρατηγικές, όπως η έξυπνη χωροθέτηση των γραφείων, η εφαρμογή τεχνικών μείωσης των αντανακλάσεων, η επιλογή κατάλληλων κουφωμάτων, υαλοπετασμάτων και συστημάτων σκίασης, η τοποθέτηση αισθητήρων για προσαρμογή του τεχνητού φωτισμού και η αντικατάσταση των παλαιών λαμπτήρων με λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας βελτιώνουν τις συνθήκες εργασίας και την ίδια στιγμή μειώνουν σημαντικά το κόστος ηλεκτρισμού, αυξάνοντας τα έσοδα της επιχείρησης. Αποθήκευση και οργάνωση. Οι ανάγκες σε αποθήκευση πρέπει να υπολογίζονται προσεκτικά από τα πρώτα στάδια του σχεδιασμού, ώστε να ικανοποιούνται πλήρως οι ανάγκες του χώρου. Ο σχεδιασμός πρέπει να προβλέπει επαρκείς λύσεις αποθήκευσης και οργάνωσης για τα έγγραφα, τα αναλώσιμα, τον εξοπλισμό, τα είδη καθαρισμού, τα προσωπικά αντικείμενα των εργαζόμενων κτλ. Julie Wagner and Dan Watch, Innovation spaces: The new design of work, The Anne T. and Robert M. Bass initiative on innovation and placemaking, 2017. Brigitte Preston, 2017 Office design trends forecast, Workdesign Magazine, 2017. Robin Weckesser, Changing your workplace? Make it work with a change management plan, Workdesign Magazine, 2017. Bob Ford, Harnessing the power of natural light, Workdesign Magazine, 2017. Brian Conway, Office building, The Planning Site LLC, 2017. Jodi Williams, 2016 Trends in the workplace, CallisonRTKL s, 2016. Klaus Sandbiller, From smart working to next generation spaces, UniCredit, 2015. Peter Busby and Hakee Chang, How to design an innovative workplace, Workdesign Magazine, 2015. Unum, Τhe future workplace. Key trends that will affect employee wellbeing and how to prepare for them today, Unum Limited 2014. Joe Aki Ouye, Five trends that are dramatically changing work and the workplace, Knoll Workplace Research, 2011. Al Brown, Planning is essential for office renovation, construction of new property, Practice management notes, AAOMS, 2007. Luxe Architects, Office renovation checklist. ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ ΣΤΟ ''ΚΤΙΡΙΟ'' Αντιμετώπιση του θορύβου με την τεχνολογία της ηχητικής απόκρυψης. Τεύχος 4/2017, σελ. 69. Συστήματα φωτισμού σε χώρους γραφείων. Τεύχος 1/2015, σελ. 59. "Πράσινα" γραφεία. Σχεδιασμός, οικολογικά υλικά και διαχείριση. Τεύχος 9/2011, σελ. 93. Νέες τάσεις στο σχεδιασμό και στην οργάνωση γραφείων. Τεύχος 8/2009, σελ. 93. Διαχωριστικά σε χώρους γραφείων ανοιχτής διάταξης. Τεύχος 6/2009, σελ. 65. Ανακαίνιση όψεων σε κτίρια γραφείων. Κριτήρια επιλογής, συστήματα, υλικά. Τεύχος 4/2009, σελ. 61. Βελτίωση της ακουστικής σε χώρους γραφείων. Τεύχος 3/2008, σελ. 77. ΣΧΕΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ στον "ΟΔΗΓΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ 2018" και στην ιστοσελίδα www.ktirio.gr. 102 ΚΤΙΡΙΟ 3 2018 ΜΑΡΤΙΟΣ