ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Αθήνα Νοέμβριος 2014
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα 2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ. σελ. 4 1. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ & ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ σελ. 5 1.1 Νομικό πλαίσιο 1.2 Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης 1.3 Υποδομές & Θέσεις Εργασίας 1.4 Στατιστικά στοιχεία 2. ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΕΛΑΙΩΝ σελ. 15 2.1 Νομικό πλαίσιο 2.2 Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης 2.3 Υποδομές & Θέσεις Εργασίας 2.4 Στατιστικά στοιχεία 3. ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΑ ΕΛΑΣΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ σελ. 20 3.1 Νομικό πλαίσιο 3.2 Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης 3.3 Υποδομές & Θέσεις Εργασίας 3.4 Στατιστικά στοιχεία 4. ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΤΗΛΩΝ & ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΩΝ.... σελ. 25 4.1 Νομικό πλαίσιο 4.2 Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης 4.3 Υποδομές & Θέσεις Εργασίςα 4.4 Στατιστικά στοιχεία 5. ΟΧΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ...... σελ. 30 5.1 Νομικό πλαίσιο 5.2 Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης 5.3. Υποδομές & Θέσεις Εργασίας 5.4 Στατιστικά στοιχεία 6. ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ..... σελ. 36 6.1 Νομικό πλαίσιο 6.2 Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα 3 6.3 Υποδομές & Θέσεις Εργασίας 6.4 Στατιστικά στοιχεία 7. ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΕΚΣΚΑΦΩΝ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ & ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΩΝ..... σελ. 42 7.1 Νομικό πλαίσιο 7.2 Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης 7.3 Υποδομές & Θέσεις Εργασίας 7.4 Στατιστικά στοιχεία 8. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΣΤΟΧΩΝ. σελ. 46 9. ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ... σελ. 47
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Σελίδα 4 Μια βιώσιμη πολιτική για την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας αλλά και τη διατήρηση των φυσικών πόρων απαιτεί την πρόληψη και εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων όπως προβλέπεται και από την ιεράρχηση των δράσεων και των εργασιών της διαχείρισης των αποβλήτων που καθορίζεται στον νόμο 4042/2012. Ο πρωταρχικός στόχος του ΕΟΑΝ είναι η προώθηση της ανακύκλωσης και ανάκτησης σε διάφορα ρεύματα αποβλήτων που επιτυγχάνονται με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων μερών στην αλυσίδα διαχείρισης των αποβλήτων, από τους «παραγωγούς» των προϊόντων έως τους τελικούς χρήστες και καταναλωτές. Η συμμετοχή δε των τελευταίων κρίνεται ως ιδιαίτερα σημαντική γιατί η ανακύκλωση και η ανάκτηση υλικών απαιτεί το διαχωρισμό των αποβλήτων στην πηγή για την πλήρη αξιοποίηση των ανακτώμενων υλικών. Το θεσμικό πλαίσιο της εναλλακτικής διαχείρισης στηρίζεται στο νόμο 2939/2001 (ΦΕΚ 179 Α) «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων - ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων (ΕΟΑΝ)», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το ν.3854/2010 (ΦΕΚ 94 Α). Σκοπός του Νόμου είναι η κατά προτεραιότητα πρόληψη δημιουργίας στερεών αποβλήτων (για όσα ρεύματα αποβλήτων υπάγονται σε αυτόν), η επαναχρησιμοποίηση τους, η ανακύκλωσή τους, η ανάκτηση της ενέργειας καθώς η χωρίς προβλήματα τελική διάθεση τους. Η Ελλάδα συμπεριέλαβε στο θεσμικό πλαίσιο της εναλλακτικής διαχείρισης και μια σειρά ρευμάτων αποβλήτων, για τα οποία υπάρχουν σαφείς ποσοτικοί στόχοι ανακύκλωσης και αξιοποίησης στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Εκτός από τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασίας (Ν. 2939/2001), έχουν εκδοθεί Προεδρικά Διατάγματα (ΠΔ) και Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις (ΚΥΑ) σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις της εναλλακτικής διαχείρισής για τα εξής επιμέρους ρεύματα: απόβλητα λιπαντικών ελαίων, μεταχειρισμένα ελαστικά οχημάτων, απόβλητα ηλεκτρικών στηλών & συσσωρευτών, οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, καθώς και απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων. Με την παρούσα έκθεση παρουσιάζονται συνοπτικά ανά ρεύμα αποβλήτου που έχει ενταχθεί στην εναλλακτική διαχείριση, το νομικό πλαίσιο, τα εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης, οι υφιστάμενες υποδομές και θέσεις εργασίας, καθώς και τα στατιστικά στοιχεία για την επίδοση σε σχέση με τους στόχους της εναλλακτικής διαχείρισης από την πρώτο έτος εφαρμογής έως και το 2013.
1. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ & ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ Σελίδα 5 1.1 Νομικό Πλαίσιο Η Ε.Ε. πρώτη φορά εισήγαγε μέτρα για τη διαχείριση αποβλήτων συσκευασίας στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Η Οδηγία 85/339/ΕΟΚ έθετε κανόνες για την παραγωγή, εμπορία, χρήση, ανακύκλωση και επαναπλήρωση των συσκευασιών υγρών τροφίμων καθώς και για τη διάθεση των χρησιμοποιημένων συσκευασιών. Για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών πτυχών των συσκευασιών και των αποβλήτων συσκευασίας, ορισμένα κράτη μέλη άρχισαν να θεσπίζουν τα δικά τους μέτρα στον τομέα αυτό. Κατά συνέπεια, εμφανίστηκαν αποκλίνουσες εθνικές πολιτικές, γεγονός που δημιούργησε την ανάγκη εναρμόνισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για την εναρμόνιση των εθνικών μέτρων σχετικά με τη διαχείριση των συσκευασιών και των αποβλήτων συσκευασίας και για την πρόληψη ή τη μείωση των επιπτώσεών τους στο περιβάλλον εκδόθηκε η οδηγία 94/62/ΕΚ. Η οδηγία αποσκοπεί στην εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος και στη διασφάλιση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς, αποφεύγοντας τα εμπόδια στο εμπόριο καθώς και στρεβλώσεις και περιορισμούς του ανταγωνισμού. Η ενσωμάτωσή της στο ελληνικό δίκαιο έγινε με το νόμο 2939/2001, ο οποίος καθορίζει τις γενικές αρχές της εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας, τις υποχρεώσεις των διαχειριστών συσκευασίας, τους όρους και τις προϋποθέσεις για την εναλλακτική διαχείριση της συσκευασίας και των αποβλήτων συσκευασίας, τους όρους έγκρισης και λειτουργίας των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών καθώς τους αρχικούς στόχους ανάκτησης και ανακύκλωσης των αποβλήτων συσκευασίας σε εθνικό επίπεδο. Με την ΚΥΑ 9268/469/2007, προς συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 2004/12/ΕΚ, παρέχονται κριτήρια για την αποσαφήνιση του όρου «συσκευασία» αλλά και κατάλογος παραδειγμάτων για το τι είναι ή τι δεν πρέπει να θεωρηθεί ως συσκευασία και τίθενται νέοι υψηλότεροι ποσοτικοί στόχοι για την ανάκτηση / ανακύκλωση των αποβλήτων συσκευασίας, οι οποίοι ισχύουν από το τέλος του 2011 και εντεύθεν ως ακολούθως: Το ποσοστό των αποβλήτων συσκευασίας που θα ανακτάται (ανακύκλωση, άλλη ανάκτηση υλικών, ανάκτηση ενέργειας) θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 60% κατά βάρος. Το ποσοστό των αποβλήτων συσκευασίας που θα ανακυκλώνεται θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 55% και το πολύ 80% κατά βάρος. Οι ελάχιστοι στόχοι ανακύκλωσης ανά υλικό κατά βάρος είναι οι ακόλουθοι: Γυαλί 60% Χαρτί και χαρτόνι 60% Μέταλλα 50% Πλαστικά 22,5%
1. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ & ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ Σελίδα 6 Με την ΚΥΑ 54461/1779/Ε.103/2013, προς συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 2013/2/ΕΕ, αναθεωρήθηκε ο κατάλογος παραδειγμάτων της προηγούμενης ΚΥΑ, με την προσθήκη περισσότερων παραδειγμάτων, με στόχο ακόμη μεγαλύτερη σαφήνεια. Σε επίπεδο Ε.Ε. βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία έκδοσης οδηγιών για τη μείωση της χρήσης των λεπτών πλαστικών σακουλών αλλά και για τη θέσπιση νέων υψηλότερων στόχων ανάκτησης / ανακύκλωσης αποβλήτων συσκευασίας, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2015.
1. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ & ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ Σελίδα 7 1.2 Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης Στο τέλος του 2013 λειτουργούσαν τέσσερα (4) συνολικά εγκεκριμένα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (Σ.Ε.Δ.) Συσκευασιών, τρία (3) συλλογικά και ένα (1) ατομικό, όλα πανελλαδικής εμβέλειας. Αυτά κατά σειρά ημερομηνίας αρχικής έγκρισής τους είναι τα ακόλουθα: Σ.Σ.Ε.Δ. ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ της ΕΕΑΑ Α.Ε. Σύστημα πανελλαδικής εμβέλειας για τα μη επικίνδυνα απόβλητα συσκευασίας, το οποίο εγκρίθηκε με την υπ αριθμ. Υπουργική Απόφαση (ΥΑ) 106453/2003 (ΦΕΚ 391 Β), και η έγκρισή του ανανεώθηκε με την υπ αριθμ. ΥΑ 118019/2009 (ΦΕΚ 634 Β) για την περίοδο 2009-2015. Η κύρια δράση του Συστήματος είναι η ανάπτυξη και λειτουργία δικτύου «μπλε κάδων», σε συνεργασία με τους Δήμους. Βασική αρχή της δράσης είναι ότι τα απόβλητα συσκευασίας, ανεξαρτήτως υλικού, απορρίπτονται από τους κατόχους τους στους μπλε κάδους, εν συνεχεία μεταφέρονται σε Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), όπου γίνεται η διαλογή των αποβλήτων σε επιμέρους υλικά, ώστε τα υλικά αυτά να πωληθούν, με σκοπό να ανακυκλωθούν. Επιπλέον, το Σύστημα εφαρμόζει ειδικές δράσεις για τα απόβλητα συσκευασίας από γυαλί, που παράγονται σε χώρους υγειονομικού ενδιαφέροντος (καταστήματα εστίασης και διασκέδασης, ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, μεγάλα εμπορικά κέντρα, εταιρείες τροφοδοσίας, οργανωμένες ακτές, κλπ), λόγω των αυξημένων ποσοτήτων αποβλήτων γυάλινης συσκευασίας που παράγονται στα σημεία αυτά. Παράλληλα, το σύστημα καταγράφει και ελέγχει, με την συνδρομή εξωτερικών συνεργατών του, βιομηχανικά & εμπορικά απόβλητα συσκευασίας (ΒΕΑΣ), που συλλέγονται από ιδιωτικές επιχειρήσεις, καθώς η συλλογή του ρεύματος των ΒΕΑΣ αποτελεί αντικείμενο επιχειρηματικής δραστηριότητας. Το ρεύμα των ΒΕΑΣ αποτελείται κυρίως από δευτερογενείς συσκευασίες και συσκευασίες μεταφοράς, χρησιμοποιούμενες στο εμπόριο και τη βιομηχανία, και είναι διακριτό από αυτό που συλλέγεται στους «μπλε κάδους». Κέντρο Εναλλακτικής Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Α.Ε. (ΚΕΠΕΔ ΑΕ) Σύστημα πανελλαδικής εμβέλειας για τις χρησιμοποιημένες συσκευασίες λιπαντικών ελαίων, το οποίο εγκρίθηκε με την υπ αριθμ. 105857/2003 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 391 Β). Η κύρια δράση του είναι η συγκέντρωση των αποβλήτων συσκευασίας λιπαντικών ελαίων στους βασικούς χώρους παραγωγής τους, η εν συνεχεία συλλογή και μεταφορά τους από συνεργαζόμενους με το Σύστημα συλλογείς μεταφορείς και, τελικά, η παράδοσή τους σε μονάδες ανακύκλωσης ανά την Ελλάδα.
1. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ & ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ Σελίδα 8 ΑΒ Βασιλόπουλος Α.Ε. Είναι το μοναδικό εγκεκριμένο ατομικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας και εισαγωγής ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ. Εγκρίθηκε με την υπ αριθμ. ΥΑ 106156/2004 (ΦΕΚ 1108 Β). Η κύρια δράση του είναι η ανάπτυξη και λειτουργία δικτύου Κέντρων Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης (ΚΑΑ), τα οποία εγκαθίστανται στα Καταστήματα της ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ. ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Α.Ε. Σύστημα πανελλαδικής εμβέλειας για τα μη επικίνδυνα απόβλητα συσκευασίας, το οποίο εγκρίθηκε με υπ αριθμ. ΥΑ 193471/2008 (ΦΕΚ 2711 Β). Η βασική δράση του Συστήματος είναι η ανάπτυξη και λειτουργία δικτύου Κέντρων Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης (ΚΑΑ), που εγκαθίστανται σε χώρους εύκολα προσβάσιμους στο ευρύ κοινό. Πρόκειται για εξοπλισμό για τη «διαλογή στην πηγή» των κενών συσκευασιών (πλαστικών, μεταλλικών, γυάλινων συσκευασιών και συσκευασιών από χαρτί-χαρτόνι), ο οποίος παρέχει παράλληλα οικονομικά κίνητρα σε όσους τον χρησιμοποιούν. Αντίστοιχα με το ΣΣΕΔ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ, και το Σύστημα αυτό καταγράφει και ελέγχει τα βιομηχανικά & εμπορικά απόβλητα συσκευασίας (ΒΕΑΣ) που συλλέγονται από ιδιώτες
1. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ & ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ Σελίδα 9 1.3 Υποδομές & Θέσεις Εργασίας Το 2013 λειτούργησαν στην Ελλάδα τριάντα (30) Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) συνολικά, στο τέλος όμως του ίδιου έτους ο αριθμός αυτός μειώθηκε σε είκοσι εννιά (29), καθώς το καλοκαίρι του 2013 το ΚΔΑΥ Φυλής καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά. Τα ΚΔΑΥ Μυτιλήνης και Δράμας πρωτολειτούργησαν στα τέλη του 2013. ΚΔΑΥ ανά περιφέρεια που λειτούργησαν το 2013 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 1 ΚΔΑΥ ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΥ 1 17 ΚΔΑΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 2 ΚΔΑΥ ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΥ 2 18 ΚΔΑΥ ΛΑΡΙΣΑΣ 3 ΚΔΑΥ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ 19 ΚΔΑΥ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 4 ΚΔΑΥ ΦΥΛΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 5 ΚΔΑΥ ΚΟΡΩΠΙΟΥ 20 ΚΔΑΥ ΛΑΜΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 21 ΚΔΑΥ ΣΧΗΜΑΤΑΡΙΟΥ 6 ΚΔΑΥ ΘΕΡΜΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤ. ΕΛΛΑΔΑΣ 7 ΚΔΑΥ ΙΩΝΙΑΣ 22 ΚΔΑΥ ΠΑΤΡΑΣ 8 ΚΔΑΥ ΝΕΟΧΩΡΟΥΔΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ 9 ΚΔΑΥ ΣΙΝΔΟΥ 23 ΚΔΑΥ ΚΕΡΚΥΡΑΣ 10 ΕΡΓΟ ΣΟΤΑΝΘ 24 ΚΔΑΥ ΖΑΚΥΝΘΟΥ 11 ΚΔΑΥ ΣΕΡΡΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 12 ΚΔΑΥ ΠΙΕΡΙΑΣ 25 ΚΔΑΥ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ/ΘΡΑΚΗΣ 26 ΚΔΑΥ ΤΡΙΠΟΛΗΣ 13 ΚΔΑΥ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ 27 ΚΔΑΥ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ 14 ΚΔΑΥ ΔΡΑΜΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 28 ΚΔΑΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 15 ΕΡΓΟ ΔΙΑΔΥΜΑ 29 ΚΔΑΥ ΧΑΝΙΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 16 ΚΔΑΥ ΗΠΕΙΡΟΥ 30 ΚΔΑΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Σε ότι αφορά στη δημιουργία θέσεων εργασίας από την εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων συσκευασιών αυτή προκύπτει από στοιχεία που ζητήθηκαν από τα Σ.Ε.Δ. Συσκευασιών και παρουσιάζεται συγκεντρωτικά στον πίνακα που ακολουθεί:
1. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ & ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ Σελίδα 10 ΚΔΑΥ για τη διαλογή του μπλε κάδου 650 Συλλογή ΒΕΑΣ 300 Ειδικές δράσεις ΕΕΑΑ 45 Κέντρα Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης 60 Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης 46 Σύνολο θέσεων εργασίας 1.101 Εργασίες συλλογής μπλε κάδου (εργαζόμενοι στους Δήμους) 1.200 Όπως φαίνεται από τον ανωτέρω πίνακα, στον τομέα της ανακύκλωσης συσκευασιών οι περισσότερες θέσεις εργασίας προέρχονται από τα έργα του μπλε κάδου όπως αυτά έχουν οργανωθεί και λειτουργούν στη χώρα μας, ενώ αρκετές θέσεις εργασίας προέρχονται από τη συλλογή και μεταφορά των Βιομηχανικών και Εμπορικών Αποβλήτων Συσκευασίας (ΒΕΑΣ). Επιπλέον οι ειδικές δράσεις της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ), οι εργασίες του ΚΕΠΕΔ και η λειτουργία των Κέντρων Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης απασχολούν πρόσθετο εργατικό δυναμικό. Ειδικότερα, οι θέσεις από τα έργα του μπλε κάδου δημιουργούνται στα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) όπου γίνεται η διαλογή και η ανάκτηση των υλικών που περιέχονται στον μπλε κάδο. Στα ΚΔΑΥ που λειτουργούν σε όλη τη χώρα εκτιμάται ότι απασχολούνται περίπου 650 άτομα. Όσον αφορά τις εργασίες συλλογής του περιεχόμενου του μπλε κάδου υπολογίζεται ότι απασχολούνται περίπου 1.200 άτομα, που αποτελούν προσωπικό των Δήμων. Στη συλλογή και μεταφορά των ΒΕΑΣ εκτιμάται ότι απασχολούνται περίπου 300 άτομα ενώ οι ειδικές δράσεις που αναπτύσσει η ΕΕΑΑ, κυρίως για τη συλλογή του γυαλιού συνεισφέρουν επιπλέον 45 θέσεις εργασίας. Όσον αφορά τα Κέντρα Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης, η συλλογή και μεταφορά των αποβλήτων καθώς και η λειτουργία, διαχείριση, συντήρηση και ο προγραμματισμός των κέντρων αυτών απασχολούν ανθρώπινο δυναμικό που αντιστοιχεί σε 60 θέσεις εργασίας. Τέλος στα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης απασχολούνται 46 άτομα.
1. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ & ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ Σελίδα 11 1.4 Στατιστικά Στοιχεία Τα στοιχεία για την ανακύκλωση συσκευασιών καλύπτουν την περίοδο 2004 2013, αρχής γενομένης του έτους έναρξης λειτουργίας του ΣΣΕΔ-ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ. Τα διαγράμματα που ακολουθούν βασίζονται στις επίσημες εκθέσεις που κατέθεσε η χώρα μας στην Ε.Ε. για τα έτη 2004-2012, ενώ για το έτος 2013 βασίζονται στα στοιχεία που περιλαμβάνονται στις απολογιστικές εκθέσεις των Σ.Ε.Δ. για το εν λόγω έτος. Στο πρώτο διάγραμμα αποτυπώνεται η επίδοση της χώρας σε ότι αφορά στο στόχο της συνολικής ανάκτησης αποβλήτων συσκευασίας, ο οποίος από το 2011 και μετά ισούται με το 60% κατά βάρος των αποβλήτων συσκευασίας. Ο στόχος της συνολικής ανάκτησης δεν επιτεύχθηκε για τα δύο τελευταία έτη (2012 2013), βαίνοντας μάλιστα μειούμενος, για λόγους που αποδίδονται κυρίως στην οικονομική κρίση και τις συνέπειες που αυτή επέφερε στην λειτουργία των ΟΤΑ και στη ελλιπή ενημέρωση - ευαισθητοποίηση του κοινού. Ποσότητες και ποσοστά ανάκτησης ΑΣ συνολικά για την περίοδο 2004-2013 1.100 1.000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Παραγωγή (σε χιλ. τόνους) Ανάκτηση (σε χιλ. τόνους) Στόχος Ανάκτησης (%) Επίδοση Ανάκτησης (%) Στο δεύτερο διάγραμμα αποτυπώνεται η επίδοση της χώρας σε ότι αφορά στο στόχο της συνολικής ανακύκλωσης αποβλήτων συσκευασίας, η οποία αποτελεί υποσύνολο της συνολικής ανάκτησης. Από το 2011 και μετά, ο στόχος αυτός ισούται κατ ελάχιστον με το 55% κατά βάρος των αποβλήτων συσκευασίας. Ο στόχος επιτυγχάνεται τόσο για το 2011 όσο και για το 2012, αλλά και πάλι η επίδοση υπολείπεται κατά τι του στόχου για το έτος 2013, με βασικούς λόγους μη επίτευξής του τους προηγούμενα αναφερόμενους. Η επιστροφή σε επιδόσεις με θετικό πρόσημο θα πρέπει να εστιάσει σε λήψη δέσμης μέτρων για την καταπολέμηση των πραγματικών αιτιών.
1. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ & ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ Σελίδα 12 1.100 1.000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Ποσότητες και ποσοστά ανακύκλωσης ΑΣ συνολικά για την περίοδο 2004-2013 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Παραγωγή (σε χιλ. τόνους) Ανακύκλωση (σε χιλ. τόνους) Στόχος Ανακύκλωσης (%) Επίδοση Ανακύκλωσης (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Σε ότι αφορά στην επίδοση σε σχέση με τους ποσοτικούς στόχους για επιμέρους υλικά συσκευασίας διαπιστώνουμε τα ακόλουθα: Στο χαρτί-χαρτόνι επιτυγχάνονται σταθερά οι ποσοτικοί στόχοι με το ποσοστό ανακύκλωσης να ξεπερνά κατά πολύ το όριο του 60%. Ένα μεγάλο ποσοστό χαρτιού-χαρτονιού συγκεντρώνεται μέσω των Βιομηχανικών και Εμπορικών Αποβλήτων Συσκευασιών. Στις ποσότητες αυτές δεν προσμετράται το έντυπο χαρτί το οποίο συλλέγεται μέσω των μπλε κάδων. Ποσότητες και ποσοστά ανακύκλωσης ΑΣ από χαρτί για την περίοδο 2004-2013 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Παραγωγή (σε χιλ. τόνους) Ανακύκλωση (σε χιλ. τόνους) Στόχος Ανακύκλωσης (%) Επίδοση Ανακύκλωσης (%)
1. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ & ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ Σελίδα 13 Στο πλαστικό, από το 2009 και μετά επιτυγχάνεται κάθε έτος ανελλιπώς ο ποσοτικός στόχος για τη χώρα. Ποσότητες και ποσοστά ανακύκλωσης ΑΣ από πλαστικό για την περίοδο 2004-2013 350 300 250 200 150 100 50 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Παραγωγή (σε χιλ. τόνους) Ανακύκλωση (σε χιλ. τόνους) Στόχος Ανακύκλωσης (%) Επίδοση Ανακύκλωσης (%) Αντιθέτως, ο νέος ποσοτικός στόχος για τα μέταλλα (αλουμίνιο και λευκοσίδηρος) για ανακύκλωσης 50% κατά βάρος, δεν επιτεύχθηκε για κανένα από τα έτη 2011, 2012 και 2013. Σημειώνεται ότι ένα μεγάλο ποσοστό των μεταλλικών συσκευασιών που διακινούνται στη χώρα ανακυκλώνεται χωρίς να καταγράφεται από τα εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης, επομένως το τελικό ποσοστό ανακύκλωσης ενδέχεται να είναι μεγαλύτερο από ότι καταγράφεται στις εκθέσεις αναφοράς που αποστέλλονται στην Ε.Ε. Ποσότητες και ποσοστά ανακύκλωσης ΑΣ από μέταλλο για την περίοδο 2004-2013 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Παραγωγή (σε χιλ. τόνους) Ανακύκλωση (σε χιλ. τόνους) Στόχος Ανακύκλωσης (%) Επίδοση Ανακύκλωσης (%)
1. ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ & ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ Σελίδα 14 Ο νέος ποσοτικός στόχος που ορίζει ποσοστό ανακύκλωσης 60% κατά βάρος δεν επιτεύχθηκε ούτε για το γυαλί για κανένα από τα έτη 2011, 2012 και 2013. Ποσότητες και ποσοστά ανακύκλωσης ΑΣ από γυαλί για την περίοδο 2004-2013 250 200 150 100 50 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Παραγωγή (σε χιλ. τόνους) Ανακύκλωση (σε χιλ. τόνους) Στόχος Ανακύκλωσης (%) Επίδοση Ανακύκλωσης (%) Αντίθετα, επιτυγχάνεται σταθερά ο ποσοτικός στόχος για το ξύλο με το ποσοστό ανακύκλωσης να κυμαίνεται μεταξύ 30-75% μέχρι το 2012. Η μη επίτευξη του στόχου αφορά μόνο το έτος 2013 και οφείλεται στην παύση λειτουργίας του μοναδικού εργοστασίου ανακύκλωσης ξυλείας στην Ελλάδα λόγω της οικονομικής κρίσης. Ποσότητες και ποσοστά ανακύκλωσης ΑΣ από ξύλο για την περίοδο 2004-2013 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Παραγωγή (σε χιλ. τόνους) Ανακύκλωση (σε χιλ. τόνους) Στόχος Ανακύκλωσης (%) Επίδοση Ανακύκλωσης (%)
2. ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΕΛΑΙΩΝ Σελίδα 15 2.1 Νομικό Πλαίσιο Υπολογίζεται ότι στην Ε.Ε. καταναλώνονται περίπου 6 εκ. τόνοι λιπαντικών ελαίων ανά έτος και επομένως προκύπτουν για διαχείριση περίπου 3 εκ. τόνοι Απόβλητα Ελαίων (ΑΛΕ). Κατά τη διάρκεια της χρήσης τους τα έλαια χάνουν τις ιδιότητές τους, με αποτέλεσμα να απορρίπτονται ως απόβλητα και να αντικαθίστανται με νέα έλαια. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι το 60% των λιπαντικών ελαίων που διατίθενται στην αγορά (οχημάτων, βιομηχανίας, ναυτιλίας) γίνεται απόβλητο. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την εναλλακτική διαχείριση των ΑΛΕ ορίζεται από την Οδηγία Πλαίσιο 2008/98/ΕΕ, για τα απόβλητα, ιδιαίτερα το άρθρο 21. Η Ελληνική νομοθεσία για τα Απόβλητα Λιπαντικών Ελαίων (ΑΛΕ) ορίζεται από το ΠΔ 82/2004 (ΦΕΚ 64/Α), που εναρμονίζει την ελληνική νομοθεσία με την Οδηγία 87/101, η οποία τροποποίησε την Οδηγία 75/439 περί διαθέσεως χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων. Οι εθνικοί στόχοι για την εναλλακτική διαχείριση των Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων ορίζονται στο άρθρο 9 του Π.Δ. 82/2004 ως εξής: Από 1 η Ιανουαρίου του 2007 πρέπει να συλλέγεται τουλάχιστον το 70% κατά βάρος όλων των αποβλήτων λιπαντικών ελαίων κα εξ αυτών να αναγεννάται τουλάχιστον το 80% κατά βάρος. Τα απόβλητα λιπαντικών ελαίων που δεν αναγεννώνται οδηγούνται προς άλλες εργασίες διάθεσης (συμπεριλαμβανομένης της χρήσης τους ως καύσιμα) σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ.
2. ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΕΛΑΙΩΝ Σελίδα 16 2.2 Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης Η «Εναλλακτική Διαχείριση Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων Α.Ε. (ΕΝΔΙΑΛΕ Α.Ε.), πρώην ΕΛΤΕΠΕ Α.Ε., αποτελεί το μοναδικό Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης των ΑΛΕ. Το σύστημα πήρε έγκριση με την υπ αριθμό 105135/2004 (ΦΕΚ 905Β) Υπουργική Απόφαση. Για την υλοποίηση του έργου της, η ΕΝΔΙΑΛΕ Α.Ε. έχει συμβληθεί, με 9 μονάδες αναγέννησης ΑΛΕ, με 40 αδειοδοτημένους συλλέκτες σε όλα τα διαμερίσματα της Ελλάδας ενώ στη βάση δεδομένων της έχουν καταγραφεί 22.000 περίπου σημεία συλλογής ΑΛΕ. Ο επικαιροποιημένος φάκελος που έχει καταθέσει το ΣΕΔ για την ανανέωση της έγκρισής του βρίσκεται σε διαδικασία αξιολόγησης.
2. ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΕΛΑΙΩΝ Σελίδα 17 2.3 Υποδομές & Θέσεις Εργασίας Το 2013 λειτούργησαν επτά (7) κέντρα συλλογής ΑΛΕ για την προσωρινή αποθήκευση των ΑΛΕ από το Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης, ΕΝΔΙΑΛΕ. Επίσης, ήταν ενεργές εννέα (9) μονάδες αναγέννησης αποβλήτων λιπαντικών ελαίων στην Ελλάδα. Οι μονάδες αναγέννησης ΑΛΕ ανά περιφέρεια παρουσιάζονται στον πίνακα. Μονάδες αναγέννησης αποβλήτων λιπαντικών ελαίων ανά περιφέρεια ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 1. CYCLON ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.Λ.Π. ATTIKH 2. DENVER SLOPS AEBE ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 3. ΚΑΛΟΥΠΗ ΑΦΟΙ ΟΕ ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 4. ΣΙΜΙΤΖΟΓΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 5. ΜΠΙΜΠΛΙΤΖΗΣ Χ. &ΣΙΑ ΟΕ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 6. ΛΕΙΒΑΔΑΡΟΣ Δ.-ΛΙΠΑΝΤΙΚΑ ΑΧΑΙΑΣ ΑΕ ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ 7. ΣΚΑΜΑΓΚΟΥΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑ 8. ΠΕΤΡΟΛΙΝ ΑΕΒΕ ΘΕΣΣΑΛΙΑ 9. GREEN OIL ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - ΘΡΑΚΗ Όσον αφορά στις θέσεις εργασίας που έχουν δημιουργηθεί από την εναλλακτική διαχείριση των ΑΛΕ αυτές σχετίζονται με: α) την αναγέννηση των ΑΛΕ στις μονάδες αναγέννησης, β) τη συλλογή, μεταφορά των ΑΛΕ από τους αδειοδοτημένους συλλέκτες και γ) τη λειτουργία του συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης και των κέντρων συλλογής του. Συγκεντρωτικά οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται αποκλειστικά από την εναλλακτική διαχείριση των ΑΛΕ, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΣΕΔ για το έτος 2012, είναι οι ακόλουθες: Μονάδες αναγέννησης ΑΛΕ 81 Συλλογή-Μεταφορά ΑΛΕ 99 Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης 11 Σύνολο θέσεων εργασίας 191
2. ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΕΛΑΙΩΝ Σελίδα 18 2.4 Στατιστικά Στοιχεία Τα στοιχεία για την αναγέννηση των Αποβλήτων Ελαίων (ΑΛΕ) καλύπτουν την περίοδο 2004 2013, αρχής γενομένης του έτους έναρξης λειτουργίας του ΣΕΔ. Τα παρακάτω στοιχεία προέρχονται από τις ακόλουθες πηγές: Τις ετήσιες εκθέσεις που υποβάλλει το σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης όπως προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία όπου περιλαμβάνονται οι ποσότητες ΑΛΕ οι οποίες συλλέχθηκαν και οδηγήθηκαν προς αναγέννηση. Εκτιμήσεις και μελέτες από παράγοντες της αγοράς σχετικά με την ποσότητα των λιπαντικών ελαίων που καταναλώνονται στην ελληνική αγορά. Για την παραγωγή ΑΛΕ συνυπολογίζονται οι δηλώσεις των υπόχρεων διαχειριστών στο σύστημα και οι κλαδικές μελέτες της ICAP για τον κλάδο των λιπαντικών. Ειδικά για τη συλλογή σημειώνεται ότι το σύστημα δεν συλλέγει τα απόβλητα λιπαντικών ελαίων που παράγονται στον κλάδο της ναυτιλίας. Ποσότητες και ποσοστά συλλογής ΑΛΕ συνολικά για την περίοδο 2004-2013 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2004* 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Παραγωγή (σε χιλ. τόνους) Συλλογή (σε χιλ. τόνους) Στόχος Συλλογής (%) Επίδοση Συλλογής (%) Παρατηρούμε ότι διαχρονικά η συλλογή υπολείπεται του στόχου της. Οι βασικότεροι λόγοι για τη δυσκολία στην επίτευξη του στόχου συλλογής ΑΛΕ είναι η αδυναμία ενσωμάτωσης των αποβλήτων λιπαντικών πλοίων στην εναλλακτική διαχείριση των ΑΛΕ, η παράνομη διακίνηση ΑΛΕ λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους (εμπορική αξία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως καύσιμο), αλλά και η αδυναμία συστηματικών ελέγχων σε όλα τα στάδια της διαχείρισης.
2. ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΕΛΑΙΩΝ Σελίδα 19 Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι σε μεγάλες βιομηχανίες και οργανισμούς συγκεντρώνονται τα ΑΛΕ από κοινού με πετρελαιοειδή κατάλοιπα (ελαφρά ή βαρέα καύσιμα τα οποία κατά την παραγωγική διαδικασία είναι εκτός προδιαγραφών ή προκύπτουν από καθαρισμούς δεξαμενών καυσίμων), με αποτέλεσμα να υπάρχει απώλεια των ΑΛΕ για εναλλακτική διαχείριση. Ποσότητες και ποσοστά αναγέννησης συλλεχθέντων ΑΛΕ συνολικά για την περίοδο 2004-2013 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2004* 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Συλλογή (σε χιλ. τόνους) Αναγέννηση (σε χιλ. τόνους) Στόχος Αναγέννησης (%) Επίδοση Αναγέννησης (%) Η επίδοση για την αναγέννηση των ΑΛΕ ήταν 100 % των συλλεχθέντων ΑΛΕ έναντι 80 % του εθνικού στόχου, με άλλα λόγια το σύνολο των ΑΛΕ που συλλέγεται οδηγείται προς αναγέννηση. * Τα στοιχεία για το 2004 αφορούν μόνο το Β εξάμηνο του 2004
3. ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΑ ΕΛΑΣΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ Σελίδα 20 3.1 Νομικό Πλαίσιο Στην Ε.Ε υπολογίζεται ότι γίνεται ετησίως διαχείριση περισσοτέρων των τριών (3) εκατομμυρίων τόνων μεταχειρισμένων ελαστικών οχημάτων, εκ των οποίων το 1/3 περίπου επαναχρησιμοποιείται ή αναγομώνεται, ενώ το υπόλοιπο δεν μπορεί να αξιοποιηθεί πλέον ως ελαστικό οχήματος και χαρακτηρίζεται ως απόβλητο. Τα ελαστικά των οχημάτων συνίστανται κυρίως από καουτσούκ αλλά περιέχουν και ποσότητες μετάλλου, όπως χάλυβας και σίδηρος, σε ποσοστό που φτάνει και το 15% του βάρους τους. Από τη στιγμή που θα χαρακτηριστούν απόβλητα, τα μεταχειρισμένα ελαστικά οχημάτων μπορούν να ανακτηθούν σε μεγάλο ποσοστό. Ως ανάκτηση θεωρείται το σύνολο της ποσότητας που ανακυκλώθηκε για την παραγωγή προϊόντων μηχανικής επεξεργασίας (συμπεριλαμβάνονται και οι εργασίες πολιτικού μηχανικού πχ κατασκευή ΧΥΤΑ) μαζί με τις ποσότητες των ελαστικών που οδηγήθηκαν προς ανάκτηση ενέργειας είτε αυτά ήταν ολόκληρα είτε τεμαχίστηκαν στις εγκαταστάσεις μηχανικής επεξεργασίας. Παρά τον όγκο των αποβλήτων που παράγονται, μέχρι σήμερα, δεν έχει θεσπιστεί ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη διαχείριση των μεταχειρισμένων ελαστικών. Στην Ελλάδα τη διαχείριση των μεταχειρισμένων ελαστικών διέπει το ΠΔ 109/2004. Οι ποσοτικοί στόχοι που έχουν θεσπιστεί ορίζουν ότι μέχρι την 31 η Ιουλίου 2006, η ανάκτηση των μεταχειρισμένων αποβλήτων ελαστικών οχημάτων πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον το 65% των αποσυρόμενων ελαστικών. Εντός του ίδιου χρονικού ορίου, η ανακύκλωση πρέπει να φτάνει τουλάχιστον το 10%.
3. ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΑ ΕΛΑΣΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ Σελίδα 21 3.2 Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης Η ECO-ELASTIKA Α.Ε. Οικολογική Διαχείριση Ελαστικών ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 2002 από τις πέντε μεγαλύτερες εταιρείες εισαγωγής ελαστικών στην Ελλάδα, με σκοπό τη δημιουργία ενός συλλογικού συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης μεταχειρισμένων ελαστικών. Το 2004 έλαβε την αρχική έγκριση λειτουργίας του από το ΥΠΕΧΩΔΕ με την υπ αριθ. 106157/2004 (ΦΕΚ 1145Β) Υπουργική Απόφαση, ενώ το 2011 η έγκρισή του ανανεώθηκε με την υπ' αρ. πρωτ. 804/22-12-2011 απόφαση του ΔΣ του ΕΟΑΝ για την περίοδο 2011-2017. Αποτελεί μέχρι σήμερα το μοναδικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης μεταχειρισμένων ελαστικών, με πανελλαδική εμβέλεια και πεδίο εφαρμογής όλα τα μεταχειρισμένα ελαστικά αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών εξαιρουμένων αυτών με εξωτερική διάμετρο μεγαλύτερη των 1400mm.
3. ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΑ ΕΛΑΣΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ Σελίδα 22 3.3 Υποδομές & Θέσεις Εργασίας Το 2013 λειτουργούσαν στην Ελλάδα επτά (7) μονάδες μηχανικής επεξεργασίας μεταχειρισμένων ελαστικών, οι οποίες επεξεργάζονται μεταχειρισμένα ελαστικά με στόχο την περαιτέρω προώθησή μέρους των επεξεργασμένων υλικών προς ανακύκλωση και μέρους των προς ανάκτηση ενέργειας. Οι μονάδες επεξεργασίας μεταχειρισμένων ελαστικών ανά περιφέρεια παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί: Μονάδες επεξεργασίας μεταχειρισμένων ελαστικών ανά περιφέρεια ΜΟΝΑΔΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 1. ΚΑΡΑΜΠΑΣ ΑΕΒΕ ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 2. ΕΛΒΑΝ ΑΒΕΕ ΑΤΤΙΚΗ 3. ΠΕΡΜΕ HELLAS A.E. ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 4. HELESI Α.Ε. ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - ΘΡΑΚΗ 5. TYRES HERCO Α.Ε. ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ 6. ΑΞΕΛ ΕΠΕ ΑΤΤΙΚΗ 7. RETIRE ΑΒΕΕ ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - ΘΡΑΚΗ Πλέον των ανωτέρω, στην Ελλάδα λειτουργεί μονάδα αδειοδοτημένη να χρησιμοποιεί μεταχειρισμένα ελαστικά με σκοπό την ανάκτηση ενέργειας (εργοστάσιο της ΤΙΤΑΝ Α.Ε. στο Καμάρι). Όσον αφορά στις θέσεις εργασίας που έχουν δημιουργηθεί από την εναλλακτική διαχείριση μεταχειρισμένων ελαστικών οχημάτων, αυτές αφορούν: α) στην επεξεργασία των μεταχειρισμένων ελαστικών στις μονάδες αξιοποίησης, β) στη συλλογή, μεταφορά και αποθήκευση των μεταχειρισμένων ελαστικών και γ) στη λειτουργία του συλλογικού συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης. Συγκεντρωτικά οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται αποκλειστικά από την εναλλακτική διαχείριση των μεταχειρισμένων ελαστικών, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΣΕδ για το έτος 2012, είναι οι ακόλουθες: Μονάδες αξιοποίησης μεταχειρισμένων ελαστικών 57 Συλλογή-Μεταφορά μεταχειρισμένων ελαστικών 96 Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης 6 Σύνολο θέσεων εργασίας 159
Χιλιάδες τόνοι 3. ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΑ ΕΛΑΣΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ Σελίδα 23 3.4 Στατιστικά Στοιχεία Τα στοιχεία για την ανακύκλωση των μεταχειρισμένων ελαστικών οχημάτων (ΜΕΟ) καλύπτουν την περίοδο 2004-2013 και προέρχονται από τις ετήσιες εκθέσεις πεπραγμένων του ΣΣΕΔ ECO - ELASTIKA. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι ετήσιες αποσυρόμενες ποσότητες ΜΕΟ, οι συλλεχθείσες ποσότητες και αυτές που ανακτήθηκαν, ενώ στον ίδιο πίνακα υπάρχουν οι στόχοι που θέτει η ελληνική νομοθεσία σχετικά με τα ποσοστά ανάκτησης και ανακύκλωσης και η επίδοση σε σχέση με τους στόχους. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι και το έτος 2010 ως ανακτώμενες ποσότητες λαμβάνονταν υπόψη και αυτές που αποθηκεύονταν προσωρινά με σκοπό την ανάκτησή τους τα επόμενα έτη. Από το 2011 και μετά άλλαξε ο τρόπος παρακολούθησης που εφάρμοζε το ΣΣΕΔ στους συνεργάτες του (το ΣΣΕΔ εγκατέστησε σύστημα παρακολούθησης των εισερχομένων υλικών στις μονάδες επεξεργασίας όσο και σύστημα καταγραφής τελικών προϊόντων και τους παραλήπτες αυτών), με αποτέλεσμα οι ποσότητες που δηλώνονται ως ανακτώμενες από το 2011 και μετά να είναι αυτές που πραγματικά υπέστησαν επεξεργασία ή οδηγήθηκαν προς ανάκτηση ενέργειας το τρέχον έτος. 60 120% 50 40 30 20 10 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Αποσυρόμενες ποσότητες (εκτίμηση) Συλλεγόμενες ποσότητες (tn) Ανακτώμενες ποσότητες (tn) Ποσοστό ανάκτησης Στόχος ανάκτησης ΠΔ 109/2004 Στόχος ανακύκλωσης ΠΔ 109/2004 100% 80% 60% 40% 20% 0%