Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ηπατίτιδας

Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ηπατίτιδας Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ηπατίτιδας εορτάζεται κάθε χρόνο στις 28 Ιουλίου και καθιερώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού ώστε να κάνουν τις απαραίτητες εξετάσεις για τη διάγνωση της νόσου. Η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Ήπατος επισημαίνει ότι η ηπατίτιδα σπάνια εμφανίζει συμπτώματα, αλλά μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Κάθε χρόνο σχεδόν 1.5 εκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη πεθαίνουν από ηπατίτιδα. Οι θάνατοι από ηπατίτιδα είναι περισσότεροι από ότι από τον ιό του ΑΙDS. Υπολογίζεται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, 1 στους 12 συνανθρώπους μας έχουν προσβληθεί από τον ιό της Ηπατίτιδας B ή C, ποσοστό πολύ υψηλότερο από αυτό των φορέων του HIV / AIDS. Τονίζουμε εδώ ότι ο ιός της ηπατίτιδας Β είναι το μεγαλύτερο καρκινογόνο μετά το κάπνισμα. Στην χώρα μας, 400.000 Έλληνες πάσχουν από χρόνια ηπατίτιδα Β ή C και οι περισσότεροι από αυτούς δεν το γνωρίζουν. Επίσης, πρόσφατοι υπολογισμοί στη Γαλλία και στις Η.Π.Α. προβλέπουν αύξηση κατά 61% των περιπτώσεων κίρρωσης και 68% των περιπτώσεων ηπατοκυτταρικού καρκίνου, ενώ αντίστοιχη μελέτη στην Ελλάδα υπολόγισε ότι θα έχουμε

αύξηση κατά 21% των κιρρωτικών ασθενών και κατά 30% των περιστατικών πρωτοπαθούς καρκίνου του ήπατος σε έδαφος χρόνιας ηπατίτιδας C. Η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Ήπατος επισημαίνει επίσης ότι παρόλο που στη διάρκεια των τελευταίων ετών έχει σημειωθεί σημαντική μείωση του επιπολασμού της χρόνιας ηπατίτιδας Β στη χώρα μας καταγράφονται υψηλά ποσοστά Ηπατίτιδας Β σε πληθυσμούς οικονομικών μεταναστών που ζούν και εργάζονται στη χώρα μας. Τα δεδομένα αυτά προκύπτουν από πρόσφατη πανελλήνια έρευνα του Κέντρου Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ). Από την ίδια έρευνα προκύπτει ότι ένα αυξανόμενο ποσοστό των νέων περιστατικών με χρόνια ηπατίτιδα C διαπιστώνεται σε χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών. Τι είναι όμως η ηπατίτιδα; Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ): Tι είναι ηπατίτιδα; Το ήπαρ (συκώτι) είναι ένα ζωτικό όργανο που βρίσκεται στο δεξιό άνω τμήμα της κοιλιακής χώρας. Έχει πολλές λειτουργίες και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό, στη σύνθεση παραγόντων πήξης του αίματος για τον έλεγχο αιμορραγιών, στην παραγωγή ουσιών απαραίτητων στη μάχη κατά των λοιμώξεων καθώς και στην απομάκρυνση τοξικών ουσιών και φαρμάκων από τον οργανισμό. Εάν το ήπαρ προσβληθεί από ιούς ή υποστεί βλάβη από άλλα αίτια όπως τοξίνες, φάρμακα, αλκοόλ, αναπτύσσεται φλεγμονή (ερεθισμός) και νέκρωση, κατάσταση η οποία ονομάζεται ηπατίτιδα. Βασικές Πληροφορίες για τις Ιογενείς Ηπατίτιδες Η χρόνια ιογενής ηπατίτιδα προκαλείται από τους ιούς της ηπατίτιδας B και C και αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκόσμια. Η ιογενής ηπατίτιδα B και C : α) προσβάλλει μεγάλο μέρος του πληθυσμού, β) μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, γ) σχετίζεται με σημαντική νοσηρότητα και θνητότητα και δ) απαιτεί ειδικές θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Στη χώρα μας, ο επιπολασμός για τη χρόνια ηπατίτιδα Β υπολογίζεται σε 2.5-3% του πληθυσμού και για την ηπατίτιδα C σε 1.5-2% του πληθυσμού, ενώ η επίπτωση των χρόνιων ιογενών ηπατιτίδων ποικίλλει ανά γεωγραφικό διαμέρισμα και πληθυσμό. Οι κύριες επιπτώσεις στη δημόσια υγεία είναι η αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα των ασθενών από την ηπατική νόσο και η διασπορά των ιών αυτών στο κοινωνικό τους περιβάλλον. Είναι γνωστό ότι σημαντικό ποσοστό των ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα Β ή C καταλήγουν από επιπλοκές της χρόνιας λοίμωξης όπως κίρρωση του ήπατος, ηπατοκυτταρικό καρκίνο (HCC), ηπατική ανεπάρκεια και θάνατο εφόσον δεν τεθούν σε παρακολούθηση και δεν λάβουν ειδική αντιική αγωγή. Ο ιός της ηπατίτιδας Β μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή, παρεντερικά (iv, im, sc) και από μητέρα με HBsAg (+) στο παιδί κατά την κύηση ή τον τοκετό (κάθετη μετάδοση), ενώ το ιός της ηπατίτιδας C κυρίως με την παρεντερική επαφή και σπανιότερα με τη σεξουαλική επαφή ή κάθετη μετάδοση από μητέρα σε παιδί. Οι δυνατότητες θεραπευτικής παρέμβασης στη χρόνια ηπατίτιδα Β και C έχουν βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.. Συμπτώματα Η ηπατίτιδα Β χαρακτηρίζεται ως σιωπηλή απειλή γιατί συχνά δεν παρουσιάζει συμπτώματα (η ηπατίτιδα C είναι ακόμα πιο ύπουλη). Οι άνθρωποι με χρόνια ηπατίτιδα Β μπορεί να αισθάνονται καλά για πολύ καιρό, ακόμα και όταν ο ιός HBV έχει αρχίσει να προκαλεί βλάβες στο συκώτι τους. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι μέχρι να αναπτύξει συμπτώματα ένας φορέας, το συκώτι του μπορεί να έχει υποστεί σοβαρές βλάβες. Γι αυτό είναι πολύ σημαντικό να υποβληθεί κάποιος αμέσως σε εξετάσεις, εάν νομίζει ότι έχει εκτεθεί στον ιό. Το 70% των ενηλίκων, που προσβάλλονται παρουσιάζουν συμπτώματα αλλά πολλά μικρά παιδιά όχι. Η ηπατίτιδα Β αφορά κυρίως τους ενήλικες (σε αντίθεση με την ηπατίτιδα Α που αφορά κυρίως παιδιά). Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται: 1. Πυρετός

2. Κούραση 3. Ανορεξία 4. Ναυτία 5. Εμετοί 6. Πόνος στην κοιλιά 7. Τα ούρα έχουν πολύ σκούρο χρώμα 8. Τα κόπρανα αποχρωματίζονται, δηλαδή παίρνουν ένα χρώμα πολύ ανοικτό, όπως τη λάσπη 9. Πόνος στις αρθρώσεις 10. Ίκτερος, δηλαδή ο ασθενής παίρνει ένα κίτρινο χρώμα, στο δέρμα και το άσπρο των ματιών του, κιτρινίζει Τα συμπτώματα εκδηλώνονται κατά μέσο όρο 3 μήνες, μετά από την έκθεση και μόλυνση του ασθενούς από τον ιο της ηπατίτιδας Β. Όμως, είναι δυνατόν να εκδηλωθούν, σε οποιαδήποτε στιγμή από 6 εβδομάδες έως 6 μήνες, μετά τη μόλυνση. Στη χρόνια ηπατίτιδα Β, ο ασθενής μπορεί να έχει συνεχόμενα συμπτώματα, ανάλογα με αυτά που προκαλεί η οξεία μορφή. Αλλά ακόμη και όταν το συκώτι των ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα Β υποφέρει και επιδεινώνεται, οι περισσότεροι ασθενείς παραμένουν χωρίς συμπτώματα για 20 έως 30 χρόνια. Ενώ όμως οι ίδιοι δεν είναι άρρωστοι, μπορούν να μολύνουν τους άλλους. Τελικά, το 15-25% των ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα Β, θα παρουσιάσουν σοβαρά προβλήματα στο συκώτι τους θα οδηγηθούν στο θάνατο από ηπατοπάθεια (κίρρωση του ήπατος, καρκίνος του ήπατος, ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα). Μετάδοση Όπως ακριβώς συμβαίνει με ο ιός HIV (Aids) η ηπατίτιδα Β μεταδίδεται όταν μολυσμένο από τον ιό αίμα, σπέρμα ή άλλο υγρό του σώματος (π.χ. κολπικές εκκρίσεις), εισέρχεται στο σώμα ενός ατόμου,. Ωστόσο ο ιός της ηπατίτιδας Β είναι 50 100 φορές πιο μεταδοτικός από τον ιό του Aids. Οι βασικοί τρόποι μετάδοσης του ιού HBV είναι: 1. Από μολυσμένη έγκυο μητέρα στο μωρό κατά τον τοκετό. Επειδή, όμως, οι γιατροί γνωρίζουν εκ των προτέρων (χάρη στον προγεννητικό έλεγχο) ότι η μητέρα είναι φορέας, μπορούν να αρχίσουν αμέσως μετά τη γέννηση την κατάλληλη θεραπεία για το μωρό, η οποία θα αποτρέψει την ανάπτυξη ηπατίτιδας Β. Η

θεραπεία αυτή συνίσταται σε μια σειρά εμβολιασμών και στη χορήγηση μιας ουσίας που λέγεται ανοσοσφαιρίνη της ηπατίτιδας Β (HBIG). Ο πρώτος εμβολιασμός και η χορήγηση της HBIG γίνονται μέσα σε 12 ώρες από την στιγμή της γέννησης, ενώ τους επόμενους 1 έως 15 μήνες, θα γίνουν στο παιδί δύο ή τρεις πρόσθετοι εμβολιασμοί. Υπολογίζεται πως αυτή η συνδυασμένη θεραπεία έχει περισσότερες από 90% πιθανότητες να προφυλάξει το μωρό από τη χρόνια ηπατίτιδα Β. 2. Μέσω της σεξουαλικής επαφής. Χρησιμοποιήστε προφυλακτικά για να αποτρέψετε τη μετάδοση της Ηπατίτιδας Β μέσω του σεξ. Καθαρίστε τυχόν αίμα ή σωματικά υγρά αμέσως (το διάλυμα πρέπει να αποτελείται από οικιακή χλωρίνη και νερό σε αναλογία 1 προς 10 αντίστοιχα). 3. Η μετάδοση μπορεί να γίνει και όταν χρησιμοποιείτε προσωπικά αντικείμενα άλλων (ξυραφάκια, οδοντόβουρτσα, νυχοκόπτες, σκουλαρίκια). Αν πηγαίνετε για ξύρισμα σε κουρέα, σιγουρευτείτε ότι χρησιμοποιεί καθαρά ξυράφια. 4. Μια άλλη μορφή μετάδοσης είναι με τρύπημα από μολυσμένη βελόνα (κοινή χρήση συρίγγων για ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών). Σε περίπτωση που κάνετε τατουάζ ή piercing σώματος σιγουρευτείτε ότι χρησιμοποιούνται καθαρές βελόνες. 5. Από μετάγγιση αίματος. 6. Σε μερικές περιπτώσεις, άνθρωποι μολύνονται από τον ιό κατά τη διάρκεια παραμονής τους σε νοσοκομεία. Οι εργαζόμενοι στο χώρο της υγείας διατρέχουν επίσης κίνδυνο να κολλήσουν τον ιό της ηπατίτιδας Β. Σύμφωνα με τους περισσότερους ερευνητές, η ηπατίτιδας Β δεν μεταδίδεται με θηλασμό, αγκάλιασμα, φιλί, κράτημα χεριού, χειραψία, βήχα, φτάρνισμα ή τρώγοντας φαγητό που ετοίμασε κάποιος φορέας. Ωστόσο ο ιός είναι ικανός να επιβιώνει έξω από το ανθρώπινο σώμα για τουλάχιστον 7 ημέρες. Έχετε υπόψη ότι ο HBV είναι πολύ ανθεκτικός και μπορεί να επιβιώσει σε ακραίες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας εκτός του ξενιστή του (από -80 έως +50 βαθμούς Κελσίου). Για τη χρόνια ηπατίτιδα Β, υπάρχουν σήμερα φάρμακα τα οποία δρουν ενισχύοντας την άμυνα του οργανισμού, μειώνοντας τον πολλαπλασιασμό του ιού και επιβραδύνοντας την ηπατική νόσο, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορούν ακόμα και να εκριζώσουν τον ιό. Η χορήγησή τους γίνεται μόνο από εξειδικευμένους γιατρούς και πάντα κάτω από ιατρική παρακολούθηση.

Από το 1982 υπάρχει ασφαλές κι αποτελεσματικό εμβόλιο έναντι του ιού της ηπατίτιδας Β, που είναι το πρώτο προληπτικό εμβόλιο κατά του καρκίνου του ήπατος. Ο εμβολιασμός έναντι της ηπατίτιδας Β είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της νόσου και των επιπλοκών της. Εμβόλιο και διατροφή Ο καλύτερος τρόπος για να προστατευθεί κανείς από τον ιό της ηπατίτιδας Β είναι ο εμβολιασμός, ο οποίος γίνεται με 3-4 δόσεις που χορηγούνται σε χρονικό διάστημα έξι μηνών. Το εμβόλιο διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να προστατευθεί το άτομο εάν εκτεθεί στον ιό HBV. Η διέγερση αυτή σημαίνει ότι ο οργανισμός θα δημιουργήσει αντισώματα που θα επιτεθούν στον ιό όταν εισβάλει μελλοντικά στο σώμα. Με την ολοκλήρωση των τριών δόσεων του εμβολίου υπάρχει προστασία κατά 90% 95% έναντι της ασθένειας. Θα πρέπει να ξέρετε ότι ο ασθενής πρέπει να αποφεύγει το αλκοόλ, τα πολύ δύσπεπτα φαγητά και τη σωματική κόπωση. Για άτομα με χρόνια ηπατίτιδα Β απαγορεύεται αυστηρά και η παραμικρή χρήση αλκοόλ. Ερευνητές από το Εθνικό Ογκολογικό Ινστιτούτο της Ιταλίας διαπίστωσαν ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα φρούτα και το άσπρο κρέας μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του ήπατος σε ανθρώπους που είναι μολυσμένοι με τους ιούς της ηπατίτιδας Β ή της ηπατίτιδας C. Στη μελέτη τους, όσοι έπιναν το περισσότερο γάλα και έτρωγαν το περισσότερο γιαούρτι είχαν 78% λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν καρκίνο του ήπατος, ενώ όσοι έτρωγαν κυρίως άσπρο κρέας (πουλερικά και ψάρια) είχαν 56% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο. Αντίστοιχα, σε όσους έτρωγαν άφθονα φρούτα ο κίνδυνος ήταν μειωμένος κατά 52%. Ηπατίτιδα C

H ηπατίτιδα C αποτελεί ένα από τα συχνότερα αίτια ηπατικής νόσου παγκοσμίως. Ειδικότερα στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι περίπου 2% του γενικού πληθυσμού, έχουν χρόνια λοίμωξη με τον ιό της ηπατίτιδας C. Η υψηλότερη συχνότητα ηπατίτιδας C συναντάται σε άτομα ηλικίας 40-60 ετών. Είναι γεγονός ότι οι νέες περιπτώσεις ηπατίτιδας C έχουν ελαττωθεί αρκετά μετά τα τέλη της δεκαετίας του 1980, κυρίως λόγω του υποχρεωτικού ελέγχου του αίματος και παραγώγων του, αλλά και γενικότερα της βελτίωσης των συνθηκών νοσηλείας και των κανόνων αποστείρωσης.. Η Ηπατίτιδα C αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως γιατί παρουσιάζει ευρεία γεωγραφική κατανομή. Από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έχει υπολογιστεί ότι το 3% του πληθυσμού της γης, δηλαδή 200 εκατομμύρια άτομα, είναι χρόνιοι φορείς της νόσου. Στην Ελλάδα, στο γενικό πληθυσμό το ποσοστό της λοίμωξης υπολογίζεται σε 1.9%, δηλαδή περίπου 200.000 άτομα έχουν μολυνθεί από τον ιό. Ο ιός της ηπατίτιδας C μεταδίδεται από μολυσμένα με αίμα αντικείμενα (π.χ. σύριγγες, ξυραφάκια, βελόνες) και σπάνια από σεξουαλική επαφή ή από τη μητέρα στο παιδί της. Δεν υπάρχει εμβόλιο ή άλλο μέσο προφύλαξης. Η χρήση συνδυασμού αντιικών φαρμάκων έχει βελτιώσει σημαντικά τη θεραπεία της ηπατίτιδας C. Η χορήγηση αυτών των φαρμάκων θα πρέπει να γίνεται κάτω από στενή ιατρική παρακολούθηση. Η ηπατίτιδα Α είναι μια οξεία, συνήθως αυτοπεριοριζόμενη σε χρονικό διάστημα μερικών εβδομάδων νόσος, η οποία ποτέ δεν οδηγεί σε χρόνια ηπατίτιδα. Ο ιός της ηπατίτιδας Α έχει παγκόσμια κατανομή. Ετησίως εμφανίζονται περίπου 1,5 εκατ. νέες περιπτώσεις ηπατίτιδας Α σε όλο τον κόσμο και η μετάδοση του ιού ευνοείται από τις κακές συνθήκες διαβίωσης. Η βελτίωση του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου του πληθυσμού και των συνθηκών ύδρευσης και αποχέτευσης στη χώρα μας, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των κρουσμάτων και τα νέα περιστατικά πλέον να αφορούν ταξιδιώτες σε αναπτυσσόμενες χώρες ή άτομα που ήρθαν σε επαφή με ασθενείς.

Ο ακρογωνιαίος λίθος στην πρόληψη της ηπατίτιδας Α είναι η τήρηση των κανόνων υγιεινής, ενώ υπάρχει αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο, που έχει συμπεριληφθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού. To Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ) καταβάλλει προσπάθεια για την πρόληψη της μετάδοσης των Ιογενών Ηπατιτίδων, τη βελτίωση της περίθαλψης και της ποιότητας ζωής, καθώς και τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων των προσβληθέντων από τη νόσο ατόμων. ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ & KOINΩNIKHΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ