ΓΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Α Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Τεχνικές και Υποστήριξη Γαλουχίας Καρακατσάνη Στέλλα Μαία
Εισαγωγή Ο ΜΘ είναι ο φυσικός τρόπος διατροφής του βρέφους και του μικρού παιδιού και αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα του Εξασφαλίζει στο παιδί την ιδανική ανάπτυξη και υγεία, ψυχική και σωματική Αποτελεί προτεραιότητα της δημόσιας υγείας Τα χαμηλά ποσοστά του έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις Τεχνικές και Υποστήριξη Γαλουχίας
Προγεννητικά Επαφή της εγκύου με μαίες ή με πιστοποιημένους συμβούλους θηλασμού πριν τον τοκετό Πληροφόρηση: οφέλη ΜΘ informed choice σημασία έναρξής του κατά την 1η ώρα μετά τον τοκετό Θετική στάση και ενθάρρυνση από τον επαγγελματία υγείας Αξιολόγηση των καταστάσεων που μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα της μητέρας να θηλάσει Απαραίτητη η κλινική εξέταση προς διαπίστωση τυχόν ανατομικών προβλημάτων θηλής Λήψη «ιστορικού θηλασμού» Λαμβάνεται υπόψη η κουλτούρα και το κοινωνικό status Dyson L, McCormick F, Renfrew MJ. Interventions for promoting the initiation of breastfeeding. Cochrane Database Syst Rev. 2005 Apr 18;(2):CD001688
Προγεννητική εκπαίδευση Παραγωγή ΜΓ Στάσεις θηλασμού και τοποθέτηση νεογνού Τρόποι διαπίστωσης σίτισης νεογνού Ατομική υγιεινή και περιποίηση θηλών Προγεννητικά συνιστούμε να αποφεύγεται: Η χρήση σαπουνιού ή οινοπνεύματος στην περιοχή των θηλών Η πίεση ή το τράβηγμα προς τα έξω της θηλής Συχνότητα και διάρκεια των γευμάτων Ενδείξεις και τρόποι εξαγωγής ΜΓ Λόγοι αναζήτησης ειδικού Dyson L, McCormick F, Renfrew MJ. Interventions for promoting the initiation of breastfeeding. Cochrane Database Syst Rev. 2005 Apr 18;(2):CD001688
Κατευθυντήριες οδηγίες ΜΘ στο μαιευτήριο Ενθάρρυνση για αποκλειστικό ΜΘ (απουσία αντένδειξης) Τοκετός: skin to skin, θηλασμός την 1 η ώρα Bonding, γαλακτοφορία, και σε ΚΤ Τοποθέτηση του νεογνού στο μαστό τουλάχιστον 8 έως 12 φορές κάθε 24ωρο χωρίς όρια και κατά τη διάρκεια της νύχτας Και από τους δύο μαστούς (ειδικά τις πρώτες μέρες) ή και όχι Όχι σε αλοιφές και εκχυλίσματα στην θηλή Σε ερεθισμό τους: ΜΓ Τεχνητές θηλές: Σε εισέχουσα ή επίπεδη θηλή (αφού αποτύχει προσπάθεια άνευ) Επίδειξη, εκπαίδευση, υποστήριξη, καταγραφή ΜΘ σε κάθε βάρδια Διαθέσιμο ενημερωτικό εποπτικό υλικό για το θηλασμό Δε δίδεται συμπληρωματική διατροφή MacKean G, Spragins W. The challenges of breastfeeding in a complex world. Alberta: Alberta Health Services; 2012
Σημαντικά σημεία συμβουλευτικής Οδηγά σημεία αναζήτησης λήψης τροφής αυξημένη ενεργητικότητα και κινητικότητα άνοιγμα του στόματος και θηλαστικές κινήσεις αναζήτηση της θηλής όταν είναι αγκαλιά Κλάμα ΤΟ ΩΡΑΡΙΟ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ ΚΑΘΕ ΝΕΟΓΝΟΥ ΜΗΤΕΡΑ-ΝΕΟΓΝΟ ΣΥΝΤΟΝΙΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ Σωστή θέση ΜΘ Απεριόριστος ΜΘ + = Επαρκής Γαλακτοφορία MacKean G, Spragins W. The challenges of breastfeeding in a complex world. Alberta: Alberta Health Services; 2012
Σωστή τοποθέτηση και στάσεις ΜΘ Σώμα νεογνού σε ευθεία θέση: αυτί, ώμος, μηρός στην ίδια ευθεία κοντά στο σώμα της μητέρας στραμμένο προς μαστό (στήθος με στήθος) Υποβαστάζεται Ποικιλία στάσεων Κλασική Μαξιλάρια θηλασμού
Σταυρωτή Ξαπλωτή Αντικριστή Διπλή αντικριστή
Σωστός τρόπος σύλληψης θηλής (correct latching-on) Γαργάλημα των χειλιών Στόμα νεογνού καλά ανοιχτό Η θηλή περισσότερο εμφανής από το επάνω μέρος του μαστού Κάτω χείλος ελαφρά «γυρισμένο» προς τα έξω Πιγούνι να ακουμπά το μαστό Σύλληψη όχι μόνο θηλής, αλλά και τμήματος θηλαίας άλω
Συνδιαμονή μητέρας - νεογνού Rooming in Βήμα για επιτυχή θηλασμό ΣΥΝΕΧΗΣ ΠΑΡΑΜΟΝΗ Πλεονεκτήματα: Μεγάλη συχνότητα ΜΘ Ενίσχυση bonding Παροχή σιγουριάς και ασφάλειας μετά το εξιτήριο Σημαντική για την εδραίωση και συνέχιση του ΜΘ Holmes AV. Establishing successful breastfeeding in the newborn period. Pediatr Clin North Am. 2013 Feb;60(1):147-68.
Θηλασμός μετά από ΚΤ - Δυσκολίες Χαμηλότερο Apgar score, πιθανότητα νοσηλείας σε ΜΕΝΝ (Sakalidis, 2013) Καθυστερημένη επαφή μητέρας-νεογνού και έναρξη θηλασμού, καθυστερημένη έναρξη της γαλακτογένεσης και χορήγηση υποκαταστάτων γάλακτος (Rowe-Murray, 2001; Hung, 2011; Awi, 2006; Boccolini, 2011, Dewey, 2003; Zhu, 2012) Λιγότερη έκκριση οξυτοκίνης και προλακτίνης στον θηλασμό (Nissen, 1996) Ο θηλασμός μπορεί να καθυστερήσει μετά από ΚΤ λόγω καταστολής των ορμονών κατά τον τοκετό (Jain, 2006) Μετεγχειρητικές επιπλοκές, πόνος, κούραση, και παρατεταμένη αποκατάσταση (Karlstro m, 2007) Παράγεται μικρότερος όγκος γάλακτος τις πρώτες ημέρες (Evans, 2003) Επίδραση της περιοχικής αναλγησίας στην ΚΤ και των αναλγητικών μετέπειτα (Howie, 2006)
Θηλασμός μετά από ΚΤ - Διαχείριση Ενίσχυση επαφής δέρμα με δέρμα διεγχειρητικά Επαρκής αναλγησία Παραμονή συνοδού το πρώτο βράδυ Συμβουλευτική για θέσεις και τεχνική θηλασμού ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΕΙΩΜΕΝΗΣ ΓΑΛΑΚΤΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Prior E, et al. Breastfeeding after cesarean delivery: a systematic review and meta-analysis of world literature. Am J Clin Nutr. 2012 May;95(5):1113-35. Esteves TM, et al. Factors associated to breastfeeding in the first hour of life: systematic review. Rev Saude Publica. 2014 Aug;48(4):697-708
Είναι ικανοποιητική η γαλακτοπαραγωγή; Κριτήρια αξιολόγησης: Μαλακό στήθος μετά από κάθε ΜΘ Μετά τις 4-5 πρώτες ημέρες: 6-8 βρεγμένες πάνες/24ωρο Κερδίζει βάρος 115-200 gr/w, 454gr/μήνα Αν όχι; Σωστή τοποθέτηση στο στήθος; Συχνότεροι θηλασμοί ελεύθεροι ωραρίου Εναλλαγή μαστών και στάσεων κατά τη διάρκεια του γεύματος Περισσότερα υγρά, βελτίωση διατροφής Συμπληρώματα με γαλακταγωγά (τριγωνέλλα) Ziegler EE. Human milk and human milk fortifiers. World Rev Nutr Diet. 2014;110:215-27. Forinash AB, et al. The use of galactogogues in the breastfeeding mother. Ann Pharmacother. 2012 Oct;46(10):1392-404..
Διατροφή θηλάζουσας Αύξηση θερμιδικών απαιτήσεων κατά 445-500 Kcal/ημέρα Τα στοιχεία του ΜΓ που επηρεάζονται από τη διατροφή: λίπη, βιταμίνες Όχι εξαντλητικές δίαιτες. Φυσιολογική απώλεια βάρους 0.5-1 Kg/ μήνα Βασισμένη στις 5 ομάδες τροφίμων: Περιορισμός: γλυκά, αναψυκτικά, λιπαρά, καρυκεύματα Υγρά: 8-12 ποτήρια/ ημέρα Netting MJ, et al. Does maternal diet during pregnancy and lactation affect outcomes in offspring? A systematic review of food-based approaches. Nutrition. 2014 Nov-Dec;30(11-12):1225-41.
Ο ρόλος του πατέρα Σημαντικός παράγοντας υποστήριξης Επηρεάζει τις απόψεις, θέσεις της μητέρας για ΜΘ Η συμβολή του εξίσου σημαντική με αυτή ιατρού, μαίας Αρνητική στάση πατέρα ΤΔ Θετική στάση πατέρα διάρκεια ΜΘ Απαραίτητη η εκπαίδευσή του σε θέματα που αφορούν το ΜΘ Οι άνδρες αντιδρούν πολύ θετικά στα επιστημονικά δεδομένα Ο πατέρας αποδέχεται την υπεροχή του ΜΘ και τον καθοριστικό ρόλο που παίζει στη δομή της οικογένειας Ingram J. The father factor: men can make the difference. Pract Midwife. 2008 Dec;11(11):15-6..
Αλληλεπίδραση με θηλάζουσα μητέρα Η μητέρα θέλει να νιώσει άνετα, προσδοκά την επιβεβαίωση από τον ΕΥ, αναζητά απλές οδηγίες και στον ΕΥ βλέπει κάποιον που μπορεί να εμπιστευτεί Ο ΕΥ: L: Listen to the woman s concerns O: Ask Open-ended questions V: Validate the woman s concerns E: Educate, targeting her specific concerns Δεξιότητες: Γνωστικές: επίλυση προβλημάτων, λήψη αποφάσεων, κριτική σκέψη και δημιουργικότητα Διαπροσωπική επικοινωνία: Λεκτική και μη λεκτική «Τεχνικές» (ψυχοκινητικές): «Hands on», χειρισμός εργαλείων Σχεδιασμού: Προτεραιότητες, καθορισμός στόχων «πελάτη», επιθυμητά αποτελέσματα, καταγραφή σχεδίου Dyson L, McCormick F, Renfrew MJ. Interventions for promoting the initiation of breastfeeding. Cochrane Database Syst Rev. 2005 Apr 18;(2):CD001688
Τελικοί στόχοι Προαγωγής και Υποστήριξης ΜΘ Αύξηση του αριθμού των μητέρων που θηλάζουν (ποσοστά έναρξης, αποκλειστικότητας και διάρκειας MΘ) αύξηση του αριθμού των νεογέννητων που θηλάζουν αποκλειστικά και συνεχίζουν να θηλάζουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, εφαρμογή του «Φιλικού για το Βρέφος Νοσοκομείου» σε όλα τα νοσοκομεία που έχουν μαιευτικές κλινικές εξασφάλιση πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας που υποστηρίζουν τον ΜΘ πριν και μετά τον τοκετό σε όλες τις μητέρες
TAKE HOME MESSAGE Σας ευχαριστώ