ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΡΑΤΕΙΑ

ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΡΑΤΕΙΑ

Κείμενο: Κέντρο ακράτειας Västra Götaland Φωτογραφίες: Kajsa Lundberg Σχεδιασμός: Svensk Information

Σας είναι δύσκολο να ελέγξετε την ουροδόχο κύστη σας; Έχετε μικροατυχήματα; Έχετε απώλεια ούρων; Έχετε ακράτεια ούρων; Οι περιγραφές είναι πολλές. Η ακράτεια ούρων και κοπράνων αποτελεί πρόβλημα που δύσκολα συζητά κανείς, είναι όμως τόσο κοινό που πρέπει να θεωρείται πρόβλημα δημόσιας υγείας. Αυτό το φυλλάδιο απευθύνεται σε όλους όσοι ενδεχομένως αντιμετωπίζουν αυτά τα προβλήματα, γνωρίζουν κάποιον με αντίστοιχα προβλήματα ή απλώς θέλουν να μάθουν περισσότερα για την ακράτεια. 3

Τι είναι η ακράτεια; Ο όρος «ακράτεια ούρων» ή «ακράτεια κοπράνων» σημαίνει την απώλεια ούρων ή κοπράνων σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αποτελεί πρόβλημα. Περισσότεροι από μισό εκατομμύριο άνθρωποι στη Σουηδία πάσχουν από κάποιας μορφής ακράτεια, νέοι και ηλικιωμένοι, γυναίκες και άντρες, παιδιά και έφηβοι. Το πρόβλημα επιτείνεται με την ηλικία, τόσο για τους άντρες όσο και για τις γυναίκες. Η ποσότητα ή η συχνότητα της απώλειας ούρων δεν χρειάζεται να αποτελεί τον αποφασιστικό παράγοντα για την ταλαιπωρία ή τη μειωμένη ποιότητα ζωής που προκαλεί σε έναν άνθρωπο. Η εμπειρία της ακράτειας ούρων επηρεάζει διαφορετικά τον καθένα. Για κάποιους, μερικές σταγόνες στο παντελόνι τους δεν σημαίνουν απολύτως τίποτα, ενώ για κάποιους άλλους κάτι τέτοιο αντιμετωπίζεται ως καταστροφή. Συχνά, το πώς ορίζει κανείς την έλλειψη άνεσης καθορίζει και το αν η ακράτεια θα θεωρηθεί πρόβλημα ή όχι. 4

Αν πηγαίνετε συχνά στο μπάνιο δεν σημαίνει ότι δεν είστε φυσιολογικοί Η ουροδόχος κύστη ενός ενήλικα χωράει περίπου 5-7 dl ούρων και η ανάγκη κένωσής της μπορεί να γίνει αισθητή στα 2,5-3 dl. Η ούρηση 4-8 φορές την ημέρα είναι φυσιολογική. Ο όγκος ούρων κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 24 ωρών είναι συνήθως 1-2 λίτρα και ένα φυσιολογικό άτομο θα πρέπει να είναι σε θέση να συγκρατήσει τα ούρα του για 3-4 ώρες χωρίς να αισθανθεί σημαντική ενόχληση. Ο αριθμός των επισκέψεών μας στην τουαλέτα εξαρτάται από τα υγρά που καταναλώνουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κάποιοι χρειάζεται να πάνε στην τουαλέτα κατά τη διάρκεια της νύχτας, ειδικά αν κατανάλωσαν υγρά αργά το βράδυ. 5

Υπάρχουν διάφοροι τύποι ακράτειας Η ακράτεια από προσπάθεια εμφανίζεται σε συνάρτηση με την αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση, όπως συμβαίνει κατά τη διάρκεια της φυσικής δραστηριότητας, του βήχα, του φταρνίσματος, του γέλιου ή της άρσης βαρών. Συναντάται κυρίως στις γυναίκες και μπορεί να εμφανιστεί μετά από την εγκυμοσύνη και τη γέννα ή κατά την εμμηνόπαυση. Συχνά, η απώλεια των ούρων είναι μικρή και οφείλεται στη χαλάρωση του πυελικού μυός, ο οποίος παρέχει στήριξη γύρω από την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα. Το υπερβολικό σωματικό βάρος, η ενδοκοιλιακή πίεση στην δυσκοιλιότητα και ο χρόνιος βήχας καταπονούν την πύελο και μπορούν να επιδεινώνουν την ακράτεια ούρων. Οι κληρονομικές νόσοι του συνδετικού ιστού και κάποια φάρμακα μπορούν επίσης να προκαλέσουν ακράτεια ούρων. Οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε περιτομή (κλειτοριδεκτομή) ενδέχεται να δυσκολεύονται με την κένωση της ουροδόχου κύστης και αντιμετωπίζουν επίσης πρόβλημα ακράτειας ούρων. Κάποιες γυναίκες έχουν απώλεια ούρων κατά τη σεξουαλική επαφή/ τον οργασμό. Αυτό μπορεί να τους είναι δυσάρεστο, αλλά δεν είναι κάτι παθολογικό. 6

Η υπερδραστήρια κύστη σχετίζεται με την πίεση που προκαλεί ή όχι απώλεια ούρων. Χαρακτηρίζεται από την επιτακτική ανάγκη για ούρηση, κατά την οποία η απώλεια ούρων δεν μπορεί πάντα να αποτραπεί. Η απώλεια μπορεί να είναι μεγάλη αν το άτομο δεν προλάβει να πάει εγκαίρως στην τουαλέτα. Η πίεση μπορεί να οφείλεται σε μεταβολές εντός ή εκτός της ουροδόχου κύστης, όπως ουρολοιμώξεις, ορμονικές μεταβολές ή φλεγμονή της βλεννογόνου μεμβράνης της ουρήθρας. Συχνά, αιτία της απώλειας είναι η σύσπαση των μυών της ουροδόχου κύστης, η οποία μπορεί να οφείλεται σε μια διαταραχή του νευρικού αντανακλαστικού που στέλνει σήματα από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό αναφορικά με την κένωση της ουροδόχου κύστης. Η υπερπλασία του προστάτη και η δυσκοιλιότητα αποτελούν συχνές αιτίες επιδείνωσης του ελέγχου της ουροδόχου κύστης. Τα αίτια μπορεί επίσης να είναι ψυχολογικής ή συμπεριφορικής φύσης. Η πίεση/απώλεια ούρων μπορεί επίσης να προκληθεί από υποκείμενες νόσους. H ακράτεια μικτού τύπου αποτελεί συνδυασμό της ακράτειας από προσπάθεια και της υπερδραστήριας κύστης. Η ακράτεια υπερπλήρωσης εμφανίζεται όταν η ουροδόχος κύστη διατείνεται υπερβολικά από την ύπαρξη ούρων και υπάρχει δυσκολία στην κένωσή της. Η απώλεια ούρων λαμβάνει χώρα όταν ο σφιγκτήρας δεν μπορεί πλέον να συσπαστεί. Οι άνδρες με υπερπλασία προστάτη ή απόφραξη της ουρήθρας ενδέχεται να αντιμετωπίζουν επίσης δυσκολίες με την έναρξη της ούρησης, να έχουν περιορισμένη ροή ούρων, σταγονοειδή διαφυγή ούρων μετά από την κένωση της κύστης και νυχτερινή ενούρηση. Οι διαβητικοί ενδέχεται επίσης να πάσχουν από ακράτεια υπερπλήρωσης. Η ακράτεια κοπράνων μπορεί να εμφανιστεί έπειτα από επιπλοκές κατά τον τοκετό, δυσκοιλιότητα, μεγάλη πίεση, χαλαρότητα των εντέρων και λόγω άλλων τραυματισμών και νευρολογικών παθήσεων. 7

Μπορείτε να κάνετε πολλά για να μετριάσετε τη δυσφορία Το φυσιολογικό είναι να πηγαίνετε στο μπάνιο όποτε αισθάνεστε την ανάγκη. Μην ξεχνάτε να χαλαρώνετε όταν πηγαίνετε στην τουαλέτα. Να κάθεστε αναπαυτικά στηρίζοντας καλά τους μηρούς σας. Η κένωση της κύστης θα πραγματοποιηθεί αυτόματα όταν χαλαρώσετε. Παραμείνετε καθισμένοι έως ότου αισθανθείτε άδεια την κύστη σας. Είναι επίσης σημαντικό να εκκενώνετε τακτικά το έντερό σας προς αποφυγή της δυσκοιλιότητας. Σκεφτείτε τι και πόσο πίνετε. Το τσάι, ο καφές και η μπύρα είναι διουρητικά. Τα φρούτα και τα λαχανικά περιέχουν πολλά υγρά. Αποφεύγετε την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων υγρών αργά το βράδυ. Αν πάσχετε από υπερδραστήρια κύστη, αν εκκενώνετε την ουροδόχο κύστη σας περισσότερες από οκτώ φορές την ημέρα ή αν δεν καταφέρνετε να φτάσετε εγκαίρως στην τουαλέτα, ενδέχεται να σας βοηθήσει η εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης. Αυτού του είδους η εκπαίδευση αποσκοπεί στην επιμήκυνση των διαστημάτων μεταξύ των επισκέψεων στην τουαλέτα. Ένας κατάλογος μέτρησης υγρών και ούρων μπορεί να σας βοηθήσει να διαπιστώσετε τον όγκο των υγρών που καταναλώνετε και πόσο συχνά χρειάζεται να πάτε στην τουαλέτα. Προσπαθήστε να μην εκκενώνετε την κύστη σας «για παν ενδεχόμενο». 8

Ποιες θεραπείες υπάρχουν; Για την ακράτεια από προσπάθεια, η εκπαίδευση των μυών της πυέλου αποτελεί την πλέον αποτελεσματική θεραπεία. Η πλειονότητα των γυναικών που πάσχουν από απώλεια ούρων αυτού του τύπου απαλλάσσονται από το πρόβλημα ή βλέπουν θεαματική βελτίωση. Σκοπός αυτής της εκπαίδευσης είναι η ενδυνάμωση των πυελικών μυών που βρίσκονται γύρω από την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα. Η γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση ενδέχεται να χρειάζονται τοπική χορήγηση οιστρογόνων για τη βελτίωση του βλεννογόνου της ουρήθρας. Αν η ενδυνάμωση των μυών της πυέλου δεν είναι επιτυχής, καλά αποτελέσματα μπορούν να επιτευχθούν με τη βοήθεια χειρουργικής επέμβασης. Τα άτομα που πάσχουν από υπερδραστήρια κύστη, με ή χωρίς απώλεια ούρων, μπορεί να βοηθηθούν από την εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης, τη συμπεριφορική θεραπεία, τη μείωση της κατανάλωσης υγρών και την ιατρική θεραπεία. Άλλες επιλογές αντιμετώπισης του προβλήματος αποτελούν η ηλεκτροδιέγερση και ο βελονισμός. Στις γυναίκες με απώλεια ούρων από πίεση, η τοπική χορήγηση οιστρογόνων έχει καλά αποτελέσματα. Η εκπαίδευση των μυών της πυέλου θα πρέπει επίσης να αποτελεί μέρος της θεραπείας. Είναι σημαντικό να αποκλειστεί η πιθανότητα ύπαρξης λοίμωξης ή άλλης υποκείμενης νόσου. Για την ακράτεια μικτού τύπου, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται το σύμπτωμα που επικρατεί ή που θεωρείται πιο σοβαρό από τον πάσχοντα. Στους άντρες με υπερπλασία προστάτη μπορεί να συσταθεί η πραγματοποίηση χειρουργικής επέμβασης ή να συνταγογραφηθεί φαρμακευτική αγωγή ή θεραπεία με μικροκύματα. Η ενδυνάμωση των μυών της πυέλου μπορεί να ωφελήσει και τους άντρες, μιας και η απώλεια ούρων από πίεση κάποιες φορές λαμβάνει χώρα έπειτα από τη χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του προστάτη. Στην απώλεια κοπράνων, η ενδυνάμωση των μυών της πυέλου είναι σημαντική για τη βελτίωση της ικανότητας σύσπασης του σφιγκτήρα. Οι ουσίες και τα κλύσματα για τη ρύθμιση της λειτουργίας του εντέρου, καθώς και οι διατροφικές αλλαγές και η άσκηση μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Κάποιες φαρμακευτικές ουσίες ενδέχεται να επιδεινώσουν την απώλεια ούρων και κοπράνων, καθώς και τα προβλήματα κένωσης της ουροδόχου κύστης και του εντέρου. Συμβουλευθείτε το γιατρό σας. 9

Πώς μπορώ να βοηθηθώ; Αρχικά, μπορείτε να απευθυνθείτε σε έναν ουρολόγο, έναν νοσηλευτή του τοπικού νοσοκομείου, μια μαία στο κέντρο υγείας της περιοχή σας ή έναν νοσηλευτή του δημοτικού σας ιατρείου. Αυτοί μπορούν να αξιολογήσουν αν πρέπει να εξεταστείτε περαιτέρω και ποια θεραπεία ενδέχεται να χρειαστείτε. Μπορούν επίσης να σας παραπέμψουν σε κάποιο γιατρό ή φυσιοθεραπευτή για περαιτέρω βοήθεια. Είναι σημαντικό να εντοπιστεί το αίτιο της απώλειας ούρων, της πίεσης της ουροδόχου κύστης, καθώςκαι τυχόν προβλήματα απώλειας κοπράνων και κένωσης του εντέρου. 10

Υπάρχουν πολλά καλά βοηθήματα Υπάρχουν πολλά καλά βοηθήματα που διευκολύνουν ιδιαίτερα την καθημερινή ζωή των ανθρώπων με ακράτεια ούρων και κοπράνων. Τα βοηθήματα αυτά λειτουργούν συμπληρωματικά προς την εξέταση και τη θεραπεία από γιατρό. Τα βοηθήματα αυτά προορίζονται για βραχυχρόνια χρήση, ενδέχεται όμως να χρειαστεί να χρησιμοποιηθούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αν η θεραπεία δεν έχει το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Κάποιες φορές, η γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο για την έναρξη της θεραπείας. Αν σας συνταγογραφηθεί και χορηγηθεί κάποιο βοήθημα για την ακράτεια είναι επίσης σημαντικό ο συνταγογράφων ιατρός να σας παρακολουθεί στενά προκειμένου να διασφαλίζεται ότι το βοήθημα αυτό έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα. 11